|
2001
|
|
|
Mundu fisikoan jokatzeko arauak edonork ditu ezagunak (zuk zeuk ere ez al duzu arraina fresko dagoen egiaztatzen?); kontua da, orain, mundu berriko klabeez jabetzea,
|
mundu
digitalean sartzeko.
|
|
2004
|
|
|
Gainera, eta hori dute onena, aplikazioak ere anitzak dira, eta bizitzako, gizarteko espektro ezberdinetan baliatu daitezke. Alegia,
|
mundu
digitala mundu berri bat da, daukagunaren gainean eraikia, daukagunetik eta behar dugunetik. Mundu digitala errealitatea da, errealitatearen gainean eraikitakoa.
|
|
|
Alegia, mundu digitala mundu berri bat da, daukagunaren gainean eraikia, daukagunetik eta behar dugunetik.
|
Mundu
digitala errealitatea da, errealitatearen gainean eraikitakoa. Hobetzeko, arintzeko, gordetzeko, oroitzeko, erabiltzeko...
|
|
|
Espazioa, errealitate berri horretan. Guk euskal espazioa deituko genioke, euskal espazio elektroni kotzat jo dezakegu gure
|
mundu
digital hori. Beraz, euskal espazio elektronikoa sortzen ari gara.
|
|
|
Euskal espazio elekt ronikoa dugu helburu. Orain arte egin duguna aztertueta abian goazen
|
mundu
digital horretarantz dagoen bidea zelan burutu asmatzea dagokigu. Egia esan, euskarak, gu re kulturak, gure herriak, espazio digital horretarako lehia beste hizkuntzekin batera hasi zuen.
|
|
|
Entzun eta irakurriko zenuten beharbada. Tira, hasiera herren horretatik oraindik bagoaz aurrera, eta
|
mundu
digitala dugu helburu.
|
|
|
Nik, egia esan, tresna hauetan esperantza asko jarri duenetakoa naiz. Aspaldi hasi nintzen inguruan honetaz mintzo, Negroponteren
|
Mundu
Digitala irakurri eta lagunei e posta helbideak eta webguneak zer diren azaltzen eta saiatzen. Ezkorrak ziren orduan, orain sms-ak bidali eta webguneak ikusten orduak pasatzen dituzte.
|
|
|
Baina baserrira joaten jarraitzen dut, mendia maite dut, manifetara ez dut hutsik egiten eta idaztea ez dut ahantzi. Munduarekin lotzen nauten tresnak ditut, informazioa jaso eta barreiatzeko sareak baditugu, eta
|
mundu
digital horretara euskaldun moduan pausoak emateko prest nago. Bidaia horretan, jende asko topatu dut.
|
|
2005
|
|
|
Lan horren izenburua “IKTak etxeetan sartzea” da, eta familiak segmentatzen ditu telefonia finkoko, mugikorreko, Interneteko eta ordainpeko telebistako ekipamendu teknologikoaren arabera, baita zerbitzu berriek hartzen duten abiaduraren arabera ere. Ikerketaren arabera, etxeen %23
|
mundu
digitaletik kanpo daude, eta ez dira inola ere identifikatzen, teknologiak erabiltzeak dituen arazoak eta zailtasunak beren abantailen gainetik nabarmentzen dituztelako. Familia horiek, batez beste, 1,3 ordainketa zerbitzu dituzte kontratatuta, eta ez dute ia Internetik eta ordainpeko telebistarik; herri txikietan bizi dira, seme alabarik gabe eta maila sozioekonomiko ertain baxuan.
|
|
|
Baina gero eta mundukoagoak garen neurrian, munduaren olatuak gero eta azkarrago hartzeko gai ere bagara. Euskarak, gure kulturak, gure herriak, badute leku bat
|
mundu
digital berri honetan. Gutxi batzuen lanari esker, euskara lehen 40 hizkuntzen artean da Interneten.
|
|
2006
|
|
|
Edizio berri hau
|
mundu
digitalari eta hari gabeko teknologiei buruzkoa izango da.
|
|
|
|
Mundu
digitalean gehien erabiltzen den grafiko liburutegia salgai jartzeak arriskuan jar dezake bideojokoen eta animazio zinemaren industria.
|
|
2007
|
|
|
Aisia digitaleko ekitaldia izango da, profesionalentzat ez den jendearentzat, eta, antolatzaileen aurreikuspenen arabera, 63.000 pertsonak baino gehiagok bisitatuko dute. e Life SIMO 2007k sei eduki eremu izango ditu: “Expo”,
|
mundu
digitaleko hainbat eremu ezagutzeko, hala nola telebista, telefonia eta musika; “Kafea”, Interneterako doako konexioa eta bideo-kontsolekin aritzeko elkargunea; “Cyber”, abiadura handiko konexioa duten 100 ordenagailu izango dituena; “Jokoak”, ordenagailu txapelketak eta bideo-kontsolak egiteko; eta “Dendak”, aisialdi digitaleko azken berrikuntzak erosteko.... Pabiloi birtuala SIMOn ezin falta zen pabiloi birtual bat Second Life (SL) munduan, non internautak zuzenean joan ahal izango baitira azokaren inauguraziora eta hiru hitzaldira.
|
|
|
Nola eragiten die egoera horrek sozializazioan? " Gazteenak
|
mundu
digitalean sartzen dira gurasoen edo anaia zaharraren bitartez, eta gero alderantzikatu egiten da harremana" Modu positiboan, haien erabilera nagusia' Messenger' delakoa delako (berehalako mezularitzako programak), eskolan, institutuan edo kalean dituzten harremanak luzatzen dituen komunikabidea. Bestalde, gurasoekiko harremanei dagokienez ere positiboa dela ikusi dugu, gazteenek, batez ere, mundu digitalean sartzen baitira gurasoen edo anaia zaharraren bidez, eta gero papera alderantzikatu egiten da; haiek digitalki alfabetatuta daudenean, gurasoei laguntzen diete edo gauzak deskargatzen dizkiete.
|
|
|
" Gazteenak mundu digitalean sartzen dira gurasoen edo anaia zaharraren bitartez, eta gero alderantzikatu egiten da harremana" Modu positiboan, haien erabilera nagusia' Messenger' delakoa delako (berehalako mezularitzako programak), eskolan, institutuan edo kalean dituzten harremanak luzatzen dituen komunikabidea. Bestalde, gurasoekiko harremanei dagokienez ere positiboa dela ikusi dugu, gazteenek, batez ere,
|
mundu
digitalean sartzen baitira gurasoen edo anaia zaharraren bidez, eta gero papera alderantzikatu egiten da; haiek digitalki alfabetatuta daudenean, gurasoei laguntzen diete edo gauzak deskargatzen dizkiete. Interneten erabilera posible guztietatik, nerabeek gehien erabiltzen dutena berehalako mezularitza da, zure ikerketaren arabera, zergatik gertatzen da hori?
|
|
2008
|
|
|
Hitza bera da? Horretaz gain, irudiaren munduak,
|
mundu
digitalak, hitzaren debaluatzea ekarri du. Hitz bat idazten denean gauza bat da baina esaten denean beste bat.
|
|
|
Atal honetan Ixa taldearen uztako zenbait produktu aurkeztuko ditugu. Euskaldunari
|
mundu
digitalera hurbiltzeko laguntza izan nahi dute horiek, eta publiko orokorrean eskuetan daude egun, erabiltzeko edo kontsultatzeko. Euskararen morfologia gure hizkuntza nagusienarekin konparatuz hain diferente izanik, soluzio landuagoak asmatu behar izan ditugu zenbait aplikazio gure hizkuntzan erabili ahal izateko.
|
|
|
|
Mundu
digitalak
|
|
|
Unescoren Kontseilu Betearazleko lehendakari Olabiyi Yaï jaunak azpimarratu zuenez, hizkuntzak “urrezko pisua balute bezala tratatu behar dira”, eta eleaniztasuna hezkuntza sistemetan, administrazio sistemetan eta sistema juridikoetan, kultura adierazpenetan, komunikabideetan eta Interneten aitortzera deitu zuen. Izan ere, ehunka hizkuntza baino ez dira sartu hezkuntza sistemetan eta eremu publikoan, eta ehun baino gutxiago erabiltzen dira
|
mundu
digitalean. Gainera, Unescok dio hizkuntzak funtsezkoak direla Milurtekoko Garapen Helburu batzuk (MGH) lortzeko.
|
|
|
Horretan, Facebook, MySpace edo Tuenti bezalako sare sozialek zerikusi handia dute. Garitaonaindiak dioenez," gazteenak
|
mundu
digitalean sartzen dira gurasoen edo anaia zaharraren bitartez, eta gero alderantzikatu egiten da harremana". Alegia, helduek hobeto erabiltzen duten mundu batean gidatu behar dituzte gero.
|
|
|
" aretoa bera nahiko informala da, galeria baten seriotasunetik urrun dago. Hala, askeago sentitzen naiz erakusketa hau eskaintzerako orduan". Bere ibilbidean zehar margo lan, eskultura eta grabatu klasikoak egin ditu Izak, baina egun
|
mundu
digitalean murgilduta dabil Iza. Obra grafikoak egiten ari da:
|
|
2009
|
|
|
|
Mundu
digitala omen paperaren kontra puntua. Nola daramazu bi euskarrien elkarbizitza aro hau?
|
|
|
Izan ere, berrikuntza hauen aurrean zintzotasun, zorroztasun eta profesionaltasun handiz jokatu behar dugu, ez utzikeriaz, nobedadeak dena onargarri bihurtzen duela pentsatuz. Gerora eraginkorra izango bada
|
mundu
digitalak ere egurra behar du, berrikuntzak berrikuntza, euskarri guztiek ganbara ondo jantzita edukitzea eskatzen baitute.
|
|
|
|
Mundu
digitalean ere, sinaduraren beharra izango dugu, gure komunikazioetan trukatutako (sarearen bidez edo sarerik gabe) agirien egilearen nortasuna eta osotasuna bermatzeko. Horretarako asmatu da sinadura digitala (edo sinadura elektronikoa), kriptografia asimetrikoan eta hash funtzioetan oinarrituta.
|
|
|
Informatikari buruzko
|
Mundu
digitala izeneko atala idatziko du Igor Leturiak. Nolakoa izango da?
|
|
|
|
Mundu
digitalera gerturatuz, Internetek kultur aniztasunerako aukera kontaezinak eskaintzen dizkigu, baina baita hainbat arrisku ere. Batetik gutxiengoen kulturaren isla globalean lagun gaitzake.
|
|
|
Aurreneko zatian, informazioa ematen saiatuko naiz. Izan ere, guraso askok ez dute
|
mundu
digitala ezagutzen. Eta komunikabideek zenbait albisterekin alarma pizten dute.
|
|
|
Utzi?
|
Mundu
digitalean biok izan dezakegu kopia bat aldi berean. Ulertuko al dugu hau noizbait?
|
|
|
Erresuma Batuko Telegraph taldearen ustez, etorkizuna multimedia da, adibidez. Orain arteko egitura berritu, eta
|
mundu
digitalean lan egiteko gai diren kazetariak prestatu nahi ditu. Hori berritzailetzat jo zen, baina orokortu egin da.
|
|
|
eta badakigu gainera ez dagoela hizkuntzarik gazteenen sostengu eta garrik gabe biziko denik. Azkenean,
|
mundu
digitalaren barruan nola kudeatuko den aniztasun linguistikoaren politika, hortxe jokatzen da bere arrakasta.
|
|
2010
|
|
|
Herri txikietan bizi zareten asko eta asko konturatuko zineten
|
mundu
digitala gure herrietara besteetara baino beranduago iristen dela. Askotan, teknologia berriekiko diferentzia hori garatu gabeko herrialdeekin konparatzen digute, baina inork ez du serioski hartzen hemengo herrien arteko ezberdintasuna.
|
|
|
Hala, taldean erabaki zuten, parkean eta inguruan ikertzaileek egiten duten lana islatzeko berariazko guneaz gain, beste eremu batzuk izango zituela BTEKek; Internet eta
|
mundu
digitala, nanoteknologia, robotika, bioteknologia eta jasangarritasuna lantzeko, besteak beste.
|
|
|
Musikaz gain, ikusizko elementuek ere barneratzen laguntzen dute: pasabidean 0ak eta 1ak dira elementu gakoak, hau da,
|
mundu
digitalaren ikurrak, eta, lehen aretoan, ordenagailu baten barruan bezala senti daiteke bisitaria. Hain juxtu, eremu horretan azaltzen da nola funtzionatzen duten ordenagailuek eta Internet sareak.
|
|
|
Tresna digitalekin nahiz udaletako gobernu organoetarako lankidetza proposamenak garatzearekin esperientzia handia duenez, administrazio elektronikoa eta parte hartzailea zer den eta zer egin nahi duen herritarrei azaltzeko pertsona kualifikatuenetako bat da. Oraingoz, pozik dago administrazio publikoak
|
mundu
digitalera igarotzean duen trantsizio erritmoarekin. Hala ere, EROSKI CONSUMER aldizkariak berriki egindako azterlan baten ondorioekin bat etorriz, informazio erabilgarri gehiago eta autopublizitate gutxiago aldarrikatzen ditu Udalaren webguneetan.
|
|
|
Kostuak, gaur egun, ezin dira inola ere aitzakiatzat hartu udalerri batean web administrazio bat ez ezartzeko. Nola bizi dituzte funtzionarioek
|
mundu
digitalerako aldaketak? “Kostuak ezin dira aitzakia izan udalerri batean web administrazio bat ezartzeko” Aldaketa bizipen horretan eragina duten bi alderdi daude.
|
|
|
Datuen meategia:
|
mundu
digitalerako matematika
|
|
2011
|
|
|
Beraz, zer idazten den eta zer argazki argitaratzen diren oso ondo pentsatzea, Zaila da berriro hemen hasteko aukera izatea:
|
mundu
digitala, pertsona batek hiria aldatzen duenean edo herrikoa, eta berriro ere profil sozial eta profesionala eraikitzea, zero. Pribatutasunaren eta ospearen kudeaketa Espazio hauetan, erabiltzaileak informazio pertsonala, iritziak, gustuak eta lehentasunak argitaratzen dituzte hirugarrenen aurrean egon daitezke.
|
|
|
Gainera, erabilgarritasunaren nozio hori mahai gainean jartzea da digitalek sortzen duten mesfidantzaren aurka borrokatzeko modu bat kolektibo hori. Internet pederasta babeslekua eta iruzurra dagoen eremua gai zerrendaren ordez,
|
mundu
digitalak zuhurtzia eta zentzu bera izan behar ditu eguneroko bizitzan gidatzen dugunona. Hesi fisikoa “AXAk egindako azterlan baten arabera, erretiratu britainiarrek, antza denez, Interneten nabigatzeak dituen abantailez jabetu baitira, beren hobby gogokoena bihurtu dute jarduera hori” Ez hala ere, informazioa, ahaleginak Administrazioarenak eta batzuenak alfabetatzea sustatzeko ekimen pribatuak informatikak ez du ezertarako balio, industriaren benetako ahalegina teknologia egokitzeko hirugarren adinekoak.
|
|
|
Pertsonak elkartzen dituen bezala, horiek bereizteko balio dezake datu batzuk gure bikotekidearen belarrietara iristen badira edo ez badira iristen familiakoak. Gutxieneko intimitatea higienikoa da gure ustez psikologia eta harreman pertsonaletarako, eta hori
|
mundu
digitalean ere aplikatu behar da. Azken bertsioak nabigatzaile nagusienak merkatuan nabigazio saioa egiteko aukera dute modu pribatuan, hau da, nabigatzailean honelako datuak ez erregistratzea:
|
|
|
mugikor baten diru-laguntza, nahiz eta eragiketa oso opakoa izan kontsumitzailea, oso erosoa da eta zerbitzu digitaletarako sarbidea ematen dio pertsona asko, bestela haietatik kanpo geratuko liratekeenak. Ez dago Internet mugikorra
|
mundu
digitalerako sarrera atea dela ahaztea askorentzat. pertsonak.
|
|
|
Berriro desagertu zen, tarte luzeago batez oraingoan; itzuli zenean, gizon arropa zekarren esku batean, eta bestean
|
mundu
digitaleko printzesa batzuek eraman ohi dituzten jantzi dotore horietakoak: minigona, bularretakoa, sorbaldako handiak eta ukondorainoko eskumuturrekoak... den denak arrosa kolorekoak.
|
|
2012
|
|
|
Liburu saltzaileek nola begiratzen diozue
|
mundu
digitalerako trantsizioari?
|
|
|
Hala, informazio iturri askoren jarraipena gune zentral bakar batetik egiteko aukera sortu zen. RSSei buruz hitz egin genizuen web semantikoaz aritu ginenean
|
Mundu
digitala atalaren bigarren artikuluan.
|
|
2013
|
|
|
Baina gazteei begira ez naiz oso baikor.
|
Mundu
digitalean normala da gazteak ibiltzea, baina gaur egun enpresak sortzen eta ideiak garatzen ez daude logikoa litzakeena bezainbeste. Hemen gure inguruan dauden gehienak 35 urtetik gorakoak dira, salbuespenak salbuespen.
|
|
|
Argia aldizkari hau edo Iruñeko Euskalerria Irratia izan daitezke horren adibide onak: barne kohesio handia dute eta aurrerapauso handiak egiten ari dira, besteak beste,
|
mundu
digitalean. Komunikazio enpresa handietan hori dena askoz motelago mugitzen da, jende gehiago dagoelako eta denek haien eskubide historikoak mantendu nahi dituztelako.
|
|
|
Nik uste dut euskarak bi erronka horien artean jokatu behar duela eta, zentzu horretan, dinamizazio soziala oso garrantzitsua da Internetetik kanpo. Konfiantza eta ohitura errazago eraikitzen dira mundu fisikoan, eta mantendu edo hazi aldiz,
|
mundu
digitalean.
|
|
|
Formatu digitalen salmentak gutxi egin du gora azken urteetan, espero ez bezala.
|
Mundu
digitalaren alboan jarraituko du paperezko munduak, nik uste, biak present. Akaso.
|
|
|
Lanean ere Hamzak ez zuen nolanahiko aldaketa izan: bera etxetik ihesi joan zèn garaian, apenas zeuden hiruzpalau ordenagailu lantegian;
|
mundu
digitala, ordea, ezin eutsizko indarrez sartu zen bazter guztietara, aitona Ibrahimen lantegira ere bai, abantailak ere halakoak zituen mundu berri hark, itxuraz!?, halako moldez, non ia jende guztiak baitzuen ordenagailu bat lan tresna, sakelako telefonoen presentzia omnipresenteaz ez mintzatzeagatik; are gehiago:
|
|
|
Adostasunaren arauak direnez, «netiketa» gaizki erabiltzeak berekin dakar baztertzea eta nahi gabeko ondorioak izatea Interneteko erkidego guztietan. Gainera, kontuan izan behar da legeak delitutzat jotzen dituen jokabideak, hala nola pertsonen ohorearen aurkako atentatuak edo haien irudia,
|
mundu
digitalerako ere tipifikatuta daudela. 2012an, Espainiako poliziak 750 pertsona izan zituen irain eta mehatxuengatik Sarearen bidez, eta argi utzi zuen Internet kontrolik gabeko oihan izatetik urrun dagoela, anonimatua arautzen baitu.
|
|
|
betaurreko batzuen lenteak bi pantaila digital txiki bihurtzen ditu, non sentsore ugarik denbora errealean islatzen baitituzte datuak, Saretik hartuak, kalean goazela, ikusten ari garenarekin eta non gauden. Bestalde, etengabe konektatzen gaitu Internetera, eta gure kanpo mundua kameraren bidez sartzen du, lenteak eramaten baitituzte, sare sozialetan ditugun tokien
|
mundu
digitalera. Ondorioa:
|
|
|
Mugikorra Gabonetako opari bikaina izan daiteke opariaren hartzaileak teknologiaz duen pertzepzioa ere alda dezala, batez ere haur bat edo adineko bat bada. Izan ere, smartphone eta tabletak oso ate egokiak dira
|
mundu
digitalera sartzeko, intuizioz erabiltzen baitira, eta esker onekoak ukipen pantailari esker. Hala ere, mundu guztiak ez du nahi azken belaunaldiko mugikor bat izatea, edo bertan oso funtzio zehatzak bilatzen ditu, askoz gutxiago erabiliko dituen beste bat.
|
|
|
Lanean ere Hamzak ez zuen nolanahiko aldaketa izan: bera etxetik ihesi joan zèn garaian, apenas zeuden hiruzpalau ordenagailu lantegian;
|
mundu
digitala, ordea, ezin eutsizko indarrez sartu zen bazter guztietara, aitona Ibrahimen lantegira ere bai –abantailak ere halakoak zituen mundu berri hark, itxuraz! –, halako moldez, non ia jende guztiak baitzuen ordenagailu bat lan tresna... sakelako telefonoen presentzia omnipresenteaz ez mintzatzeagatik; are gehiago: etxean bazeuden bi ordenagailu, aitonak berak eta Raissak noiznahi erabiltzen zituztenak –Raissarena, hala ere, Hamzarena izan zen garai batean, Hamzak berak erosia, Afganistanera joan aitzin–, eta berant gabe ekarri zuten hirugarrena, etorri berriarendako.
|
|
2014
|
|
|
Bada, ez. Gaur egun ez gara oso irakurleak; hori dela eta, niretzat oso interesgarria zen zirkua eta irakurketa batzea, egungo
|
mundu
digitalean gero eta gutxiago sartzen diren gauzak direlako. Oso tresna interesgarria da, bai nire aurkikuntzak egiteko, bai sustatzea gustatzen zaidan gaia delako.
|
|
|
Oso tresna interesgarria da, bai nire aurkikuntzak egiteko, bai sustatzea gustatzen zaidan gaia delako. Egungo
|
mundu
digitalean, zirkuak badu oraindik zer eskaini. Bai, eta izan behar du.
|
|
|
2012 eta 2013 urteen artean liburu elektronikoak %3 baino gehiagoko gorakada izan du. Dena den, Euskal Herrian oraindik ez da sumatzen negozio ekonomikorik, inondik inora; nahiz eta UEUk eta beste unibertsitate batzuek eta baita argitaletxe komertzial batzuek ere horren aldeko erronka tinkoa egin, oro har, oso presentzia txikia sumatzen da
|
mundu
digitalean. Ezbairik gabe, Euskal Herrira oraindik jauzi elektronikoa ez da iritsi.
|
|
2015
|
|
|
Gu garenaren isla dira,
|
mundu
digitalaren berezitasunekin, non dena alderik alde dabilen joan etorrian eta eferbeszentzia handia hartzen duen, baina bada, era berean, dena oso azkar jaisten den lekua eta nolabait garrantzia galtzen duena.
|
|
|
Eta gainera, 100etik gora hizkuntza berri ditugu, immigrazioarekinetorritakoak. Interneten eta
|
mundu
digitalean ere ba omen gaude, ongi, eta hala diote adituek.
|
|
|
Beste herrialde batzuetan ere ari dira ekimenak sortzen: ekoiztetxeak sortu dira (Submarine Channel, Herbehereetan, eta Barret Films, Espainian); prentsa idatzian, Le Monde eta The New York Times egunkariek ederki ulertu dute formatu hori giltzarri izan daitekeela
|
mundu
digitalean bizirik irauteko; gaiari buruzko jaialdi eta konferentziak antolatu dira (IDFA Doclab, i Docs conference, interDocsBarcelona eta Webdox); ikerketa aplikatuko laborategiak sortu dira (MIT Open Documentary Lab eta i Docs Lab); plataformak (interDOC); merkatuak (Cross Video Days, Sunny Side of the Doc eta Shefeld DocFest); funts pribatuak eratu dira (Tribeca Film Institute eta Sundance In...
|
|
|
Ildo horretan, Digital, Social & Mobile Worldwide in 2015 txostenean (We are social, 2015), xehetasun handiz bildu dituzte munduko 240 herrialdetako baino gehiagotako estatistikak eta 30 ekonomia handienen soslaiak. Une honetan, munduko estatistiken eta datu digitalen biltegi handiena da txosten hori, eta hango datuek berresten dute gailu mugikorrek gero eta indar handiagoa dutela
|
mundu
digitalean eta ondorioz munduko herritarren% 50ek baino gehiagok erabiliko duela Internet 2016aren bukaeran. Dena den, txostenaren arabera, komunikabide sozialak munduko herritarren heren batengana iritsiko dira lehenbizi (2015aren bukaera aldera, segur aski):
|
|
|
Prozesadoreen eta kameren ezaugarri optikoen inguruko aurrerapen berriei esker, gaur egun 150 eurotik beherako kostuei buruzko ereduak lor daitezke, eta ongi laburbiltzen ditu smartphone guztiek izan behar dituzten funtzionalitateak. Gure aita oraindik teknologiaren munduan sartu ez den adineko pertsona bat bada, eta, beraz, ez badu zentzurik topeko top mugikor bat erostea, eredu horietako bat
|
mundu
digitalerako zubi egokia izan daiteke. Beste kasu batzuetan, bigarren telefono ona izango da bidaiatzeko edo lan mundutik deskonektatzeko.
|
|
|
Euskara eta euskararen herria iritsi dira
|
mundu
digitalean berezko tokia aitortzen zaien puntura. PuntuEUS domeinura.
|
|
|
Euskaltzaleen Topagunea izango da lehiaketaren koordinatzailea. Aurtengo gai nagusia IKTak (Informazio eta Komunikazio Teknologiak) eta ekologia izango da eta, beraz, taldeek gainditu beharreko probak eta galderak
|
mundu
digitalean euskarak eta ekologiak duen presentziari lotuak izango dira. Euskarak, hizkuntza gutxiagotua izanik ere, sarean duen presentzia ez da makala, nabigazio hizkuntzen artean euskarak 44 lekua baitauka mundu mailan.
|
|
2016
|
|
|
|
Mundu
digitalak, informazioaren eta hedabideen emariek ekarri duten aldaketa ikaragarria da, bai produkzioan bai giza harremanetan. Horrek enpleguaren galera handia ekarriko du, produkzioan batetik, giza harremanetan daukan eragina, bestetik.
|
|
|
Katalana normalizatzeko lan egiten du Punt CAT fundazioak. Riberaren ustez,
|
mundu
digitala hil edo biziko kontua baita katalanarentzat:
|
|
|
Bigarren astean (urtarrilaren 2tik 5era), 2 eraikinean, Loramendi 4an (Harrerako eraikinean), garatuko da.Kanpalekuak: Kids&Tech (Lehen hezkuntzako 1 maila). Gazteenei bideraturik dagoen lantegi horrek askotariko jarduerak bateratzen ditu,
|
mundu
digitalean trebetasunak garatzeko robotekin eta errealitate areagotuarekin.Inventor Lab (Lehen hezkuntzako 2 mailatik 4.era). Lantegiaren helburua programazioa eta robotika bateratzen dituen lehen proiektua nola egin ulertzea da.
|
|
2017
|
|
|
Aste honetan entzun dut erredakzioan laguna: " Gu orain batzuetan presaka, ezin iritsita ibiltzen bagara guztia digitalizatuta dugula, lehen nola egiten ote zuten
|
mundu
digitalik gabe?".
|
|
|
" Haurrak helduegiak dira eta helduak haurregiak telebistaren eraginez, eta
|
mundu
digitala iritsi denetik"
|
|
|
Nire ustetan ondorio kaltegarriak hein handi batean, zeren ez gara uzten ari haurrei behar bezala garatzen. Zer esanik ez
|
mundu
digitala iritsi denetik. Horregatik aipatzen dut poemetako batean, haurrak helduegiak direla eta helduak haurregiak.
|
|
|
Gailu informatiko horiek pentsamendu hutsarekin eragingo ditugu, hasieran besoa, gero eskua, eta azkenik atzamarrak mugitzeko egiten genuen moduan. Besoetatik eskuen bidezko lanera igaro ginen, eta, ondoren,
|
mundu
digitalera, eta kultura berri horri nola deitu galdetu genioke geure buruari.
|
|
|
Batzuentzat inutil, besteentzat histeriko. Onena izango da
|
mundu
digitala utzi eta lotzea ukigarriari ahaztu gabe, o, zoritxarra, etxean noski. Tarrapataka hartutako kafea baino hotzago dago kalea, ordea.
|
|
|
Horregatik, oso kontu malkartsua eta labainkorra iruditzen zait egunotan
|
mundu
digitaleko gure arrastoak gogoratzeko edo ahazteko dugun eskubidearen inguruan dabilen auzia. Amaraunean gure arrastoak betiko eskuragarri izan ala norberak hala eskatuta ezabatzeko eskubidearen inguruko hika mika berriro piztu da, eta iritzi finko eta irizpide garbirik ezean, hondartzan galdutako arratsaldea etorri zait gogora.
|
|
|
Gero eta ohikoagoa da «digitala» izenondoa hainbat eta hainbat aparailu elektronikotan topatzea; esan genezake kontsumorako elektronika ia guztiak
|
mundu
digitalerantz egin duela. Teknologia digitalen abantailetako bat, haiek zabaltzen lagundu duena, integratzeko erraztasuna da.
|
|
|
. Lehen Hezkuntzako 5 mailako ikasleek
|
mundu
digitalaren arriskuei buruz dituzten ideiak identifikatzea:: esperientziak, ezagutza, pertzepzioa eta ardura.
|
|
|
Teknologia berrien erabilerak ez du adinik, eta gero eta gehiago dira
|
mundu
digitalaren aukerak aprobetxatzen dituzten adinekoak
|
|
|
Irudia: Tiago Muraro
|
Mundu
digitala gero eta eskuragarriagoa da guztiontzat, baita adineko pertsonentzat ere. Izan ere, berrikuntza teknologiko asko adinekoen bizi kalitatea hobetzera bideratzen dira.
|
|
|
David Grandmougin 5 Errealitate handitua aire zabalean Teknologia aire zabalean erabiltzeko modurik berritzaileenetako bat errealitate handitua da. Apustu teknologiko horrek erabiltzailearen ingurua, kalea eta
|
mundu
digitala lotzen ditu. Azken batean, erabiltzaileak bere inguruan jardun dezan laguntzen du.
|
|
|
Bideo-kontsolak, gailuak eta joko moduak aurrerapen teknologikoak dira aldaketa horren bultzatzaileetako batzuk. Izan ere, bideojokoak esparru pribatuaren berezko jarduera izatetik
|
mundu
digitaleko kirol izatera pasatu dira. Azken batean, planeta osoko jokalariak batzen dituzten eta industriari diru kantitate izugarriak ematen dizkioten txapelketen protagonista bihurtu dira esporto edo kirol elektronikoak.
|
|
|
Hala, legez, hitz berri gehienak itzulikatu edo berrasmatu egiten dituzte Frantsesaren" garbitasuna" babestu beharrez. Informatika
|
munduan
digital hitza guztiz arrunta da nonahi, frantsesek mmerique aukeratu dute, jatorragoa delakoan(?), eta programa beharrean, logicielle. Tresna berrien artean, adibidez, batek walk man izena dauka (walk= ibili, man= gizona), ibiltzerakoan musika entzuteko baita.
|
|
2018
|
|
|
gero eta gehiago izatea plataforma operatibo bat, egin nahi dugun hori egiteko. Gero eta gehiago oinarritzea
|
mundu
digitalean.
|
|
|
Ez ditzagun bost eragilek bost gauza desberdin egin gai beraren inguruan; egin dezagun zerbait txukuna bosten artean. Moduei dagokienez, hartzaileei baliabide dinamikoagoak eta parte hartzaileagoak eskaintzea lortu nahi dugu, batez ere
|
mundu
digitalaren bidez.
|
|
|
Steve Jobsen heriotzak tristezia zabaldu du mundu osoan, batez ere komunikazio teknologiarik berrienak eskura ditugun herritarron artean. Gure
|
mundu
digitala beste era batera amestu eta eraiki zuena joan da. Umezurtz utzi omen gaitu.
|
|
|
Zer da, alabaina, egungo langile klasea? Electro Class ek horren inguruan ikertzen du, langile klase elektroniko berria gara
|
mundu
digitalean. Aurrera egin ahala langile klasearen ideia desegin egiten da, eta ikus daiteke itzalak baino agertzen ez direla.?
|
|
|
Langile klase elektroniko berria gara
|
mundu
digitalean, eta debalde egiten dugu lan Twitterrentzat, Facebookentzat, Googlerentzat, baina baita Tele edo ETBrentzat ere, katea aukeratu eta hura ikusten jartzen garen bakoitzean.
|
|
|
Heldu bat gehiago edo gutxiago
|
mundu
digitalean, haurrak gertu badituzu, otsailaren 6an Internet Seguruaren Eguna edo Safer Internet Day (SID 2018) ospatzen dela adierazi behar duzu. Jardunaldi hori urtero sustatzen du Europako Batzordeak INSAFE sarearen bidez, zeinak nabigazio segurua duten Europako 31 zentro biltzen baititu.
|
|
|
Gainera, ez guztiak influencer ak gai dira ospea asimilatzea eta kudeatzea eta antsietatea edo depresioa bezalako arazoetan erori dira, antzeko egoeran haurrak youtuberrak Txikitatik irudi publiko bihurtzen dira. Azken finean, eragin oraindik argiak eta itzalak Baina gaur egun ezin dugu
|
mundu
digitala ulertu hura gabe.
|
|
|
Eskoletan eta lanpostuetan ematen diren jazarpen egoerak konpontzeko gai ez garela dirudi, eta orain,
|
mundu
digitalean ematen diren errespetu faltak gaineratu behar ditugu. Hasiera batean heziketaren bitartez hobetu nahi izan bada ere, onartu behar dugu ez direla praktika negargarri hauek desagertu, horregatik, plataforma batzuk hasi dira teknologian oinarritutako konponbideak garatzen.
|
|
|
Langile klase elektroniko berria gara
|
mundu
digitalean, eta debalde egiten dugu lan Twitterrentzat, Facebookentzat, Googlerentzat... baina baita Tele edo ETBrentzat ere, katea aukeratu eta hura ikusten jartzen garen bakoitzean. Kontsumo produktiboa deitu zitzaion garai batean; ez gara ohartzen, hain dago naturalizatua.
|
|
|
Fede kontua da doinuak igurtzi eta beza daitezkeela uste izatea.
|
Mundu
digitalaren lilura, aberats berriarena, heldu da: lehen koloretako zelo zatiekin egiten ziren trikimailuak ordenagailuaren xaguari klik eginda erdietsi ahal dira orain.
|
|
|
Desagerpen oro erlatiboa da
|
mundu
digitalean.
|
|
2019
|
|
|
Bizibaratzea.eus webgunearena ere fenomeno bera da. Bizi Baratzea liburuak izandako arrakasta ikusita (bosgarren argitaraldia kaleratu berri da, 12.000 ale saldu dira dagoeneko) sortu zen izen bereko web orria,
|
mundu
digitalak eskaintzen dituen aukerak probestuz landareek eta lurrak hartzen duten eremu zabal horretan bere lekua egin eta erreferentzia bilakatu asmoz. Eta lortu egin du.
|
|
|
Ibilbide luze eta egokitzapen asko dituen adiera horretan oinarritu ditu bere iragarpenak, esate baterako, uNeSCok, arriskupeko hizkuntzak identifikatzeko eta" galtzeko arriskuaren" araberako sailkapena egiteko. horren arabera, eta egileen artean iritziek ñabardurak izan ohi dituzten arren, munduko hizkuntzen erdia inguru galtzeko arriskuan dagoela onartu ohi da, nahiz eta, arrisku hori ez den kasu guztietan maila berekoa. aktibitate digitala aztertzen dutenek, ordea, ingurune hori hizkuntza gutxituetako hiztunengan bereziki eragiten ari den aldaketekin kezkaturik, iragarpen ezkorragoak egin dituzte: ...igitalean bizitzarik ez duten hizkuntzek diote aurre egin etorkizun hurbileko hizkuntzen arteko lehiari. eta, horrela, komunitateen bizindar linguistikoaren kontzeptutik hizkuntzen bizindar digitalera jauzi egin dute, etorkizunaren iragarle zorrotzagoa delakoan. esate baterako, andras kornairen ustetan, hizkuntza aniztasunaren etorkizuna oso kolokan dago kontuan izanda %5ak soilik egin duela jauzi
|
mundu
digitalera. hungariako ikertzaile horrek munduko hizkuntzen heriotza masiboaren aurrean gaudela baieztatzen du, bizindar linguistikoaren inguruko neurketarako ohiko metodoa eremu honetara egokituz.
|
|
|
bitarteko digitalak izatea eta hizkuntza erabiltzeko interesa izatea. digitalki indartsu diren hizkuntzetan hori gertatzen da ahalegin handirik gabe, ia automatikoki, baina belaunaldi berriek hizkuntza jakin hori ez badute" cool" tzat hartzen prozesua blokeatuta gera daiteke tenaza moduko batez: belaunaldi zaharrek ez dute erabilera digitala nahi, edo ez dira
|
mundu
digitalean sartzeko gai, eta gazteagoek ez dute mundu horretan erabiltzeko hizkuntza jakin hori aintzat hartzen. adiera teknikoan gerta daiteke adin bateko hiztunak hiztun osoak izatea, gramatika eta hiztegiaren kontrol osoa mantentzen dutelako. Baina, aldi berean, eremu digitalerako hizkuntza desegokitzat jotzea. horren adibide garbia da norvegieraren bi aldakuntza ofizialen kasua, Bokmål eta Nynorsk izenekoak. urte tarte luzean bi aldaeretako wikipediak neurri antzekoak izan dira, eta estimazio onenek (rehm g, de Smedt k, 2012; 81pp) erabiltzaileen proportzioa 7:1 eskalan ezarri dute. gaur egun, aldiz, Bokmål wikipedia lau aldiz handiagoa da, nahiz eta Nynorsk aldaerako wikipedia oraindik lehen 50en artean dagoen.
|
|
|
Alfabetizazioaren lehen maila lokalizaziorako edo nazioartekotzerako (i18n adituen artean, internationalization kontzeptua laburtzeko) euskarri bat litzateke, bertako hizkuntzaren sarrera (idazketa) eta irteera (irakurketa) ondo definitzen duena. Unicode estandarraren barruan ehunka alfabeto desberdin daude jasota, eta baita berriak eransteko metodoak ezarrita ere. horrek oinarri sendoa eskaintzen du hizkuntza berriak
|
mundu
digitalera eramateko, baita mundu horretan idatzia izateko ere. hizkuntza bat omniglot datu basean (ik. aurreko atala) zerrendatuta baldin badago, maila hau gaindituta duela esan daiteke. Baldintza samurragoa da online testuak izatea oLaC datu basean, eta baldintza estuagoa testuak idazteko (sarrera) metodoren bat izatea.
|
|
|
Hizkuntzen Heriotza digitala – Andras Kornai teko da interesgarri, eta gure helburu nagusia beste bat da, bigarren, eta hirugarren kategoriak bereiztea, hain zuzen. ondorengo lerrootan, sailkapena egiteko arazoa nola ebatzi dugun azalduko dugu. gIdSen 8 kategoriak edo egIdSen 13 kategoriak erabili ordez, hizkuntzek
|
mundu
digitalean duten aktibitate digitala mailakatzeko lau kategoria baliatu dira, digitalki oparo (t), bizi (V), ondare (h), eta motel (S) kategoriak hain zuzen. hori dela eta, Lewis eta Simons-en (Lewis, Simons gF, 2010) erreferentzian proposatzen den zuhaitza erabat sinplifikatu dugu. hizkuntza jakin bat kategoria batean edo bestean sailkatzeko honako datua izan dugu kontuan: ea esparru digitalean hizkuntza hori aktiboki erabiltzen den edo ez; eta, ondoren bi datu gehigarri. datu nagusi hori kontuan izateak domeinu digitalari begira hila/ bizia egoera bereiztea dakar, eta datu xeheagoek igoeraren bi graduen artean bereiztea (bizia:
|
|
|
Garai digitalean, hizkuntzaren heriotzaren seinale goiztiar horiekin batera beste ezaugarri batzuk ere batzen dira.
|
Mundu
digitaleko funtzio galerak eguneroko komunikaziofuntzioetako galera ukitzen du. da, eta hautatutako hazietatik independentea (ikus Eztabaida). ondorioetan, emaitza nagusiak interpretatuz adierazi da hizkuntzen artean gehiengo nagusia (8.000 baino gehiago), egoera motelean daudela, hau da, ezin dutela igoera digitala burutu.
|
|
|
Bigarrena prestigio galera da, bereziki argia dena belaunaldi gazteen hizkuntza jarreretan antzematen bada. eta hirugarrena, konpetentzia galera da, sasi hiztunen agerpenarekin islatzen dena; hiztun horiek aurreko belaunaldiaren hizkera uler dezakete oraindik, baina gramatikaren bertsio izugarri sinplifikatua darabilte. Fenomeno hori luze eta zabal dokumentatu da, adibidez menomini hizkuntzan (Bloomfield L, 1927), eskoziako gaeleran (dorian NC, 1981; 202pp) eta dyrbal hizkuntzan (Schmidt a., 1985). garai digitalean, hizkuntzaren heriotzaren seinale goiztiar horiekin batera beste ezaugarri batzuk ere batzen dira.
|
mundu
digitaleko funtzio galerak eguneroko komunikazio funtzioetako galera ukitzen du (e posta, testumezularitza), esate baterako, merkataritzan edo tramite ofizialetan. prestigio galera argi antzematen da" webean ez badago ez da existitzen" leloaren bitartez, eta konpetentzia galerak hizkuntza horretan natibo digitalen kopurua mugatzen du (prensky m, 2001). Igoera digitala honen alderantzizko prozesua da, eta ondoren zehazten den kasuetan gertatzen da:
|
|
|
Hizkuntza bat bere lurraldean ofizial izatea ez da nahikoa bere bizitasun digitala bermatzeko, erabiltzaileek edukien kontsumoa hizkuntza nagusien alde bideratzen badute. izan ditu hizkuntzaren egoeran. The Guardian egunkariak argitaratutako artikulu batean (Henley, 2018) azaltzen zuenez, Islandiera itotzen ari da
|
mundu
digitalean. Bere 340.000 hiztunek eduki digital ia guztiak ingelesez kontsumitzen dituzte.
|
|
|
Eir� kur Rögnvaldsson hizkuntzalari islandiarrak" minorizazio digitala" deitzen dio ataka horri: errealitatean gehiengoak hitz egiten duen hizkuntza
|
mundu
digitalean zokoratua denean. Honi erantzuteko, Islandiako estatuak berariazko plana garatu du, inbertsio bereziak aurreikusiz hizkuntza teknologien garapenean (Hu, 2018):
|
|
|
Hitz bitan, Txinak, eta haren atzetik joan daitezkeenek? beste
|
mundu
digital bat sortzea, Silicon Valleyren beharrik gabe.Txinaren beste arma bat da AEBetako zorra saltzea, bilioi bat dolarretik gora baitu. Arriskutsua AEBentzat, finantza desegonkortasuna eragin baitezake, eta hortik ateratzea ez da erraza.
|
|
|
bizimolde berria ezarri du, eta alferrik da ukazioa. Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Euskara sailburuak jardunaldiaren atarikoan definitu zuen gisan,, izaki digitalak gara?,
|
mundu
digitalean edo zenbakizkoan bizi gara, eta baliabideek, egunerokoan lagun genituzkeen tresna horiek, materialetik sarera egin behar jauzi, baldin eta izango badira.
|