|
2000
|
|
|
13 urte eta erdi arte behintzat ibili nintzen eskolan eta orduko gehienak behin 12 urterekin jaunartze handia eginez gero, etxean lanean hasten ziren, itzulean eta abar, edo bestela artzain joaten ziren. Gu alde horretatik gurasoei eskerrak eman beharrean
|
gaude
. Lehen urtea Berrobin bertan egin nuen eta gero Eldu auzoan, hango maistra hobea omen zelako.
|
|
|
Gauzak egiteko bide ematen du. Dena den, ez genuke 40 urtetako eztabaida antzu batean jausi behar; ez
|
gaude
horrelakoetan jausteko moduan.
|
|
|
1982tik hona batua eta euskalkien artean egin den bidea beharrezkoa zen. Gaur egun, ordea, momentu interesgarrian
|
gaude
, beste patxada batekin ikusteko zeintzuk urrats eman behar diren euskara batua ahal denik eta biziena eta iraunkorrena izan dadin.
|
|
|
Ez da Iparraldean euskara apapa badoala jakitea bakarrik. «Normaltasunaren esparruaren» barruan ere, zeharo urruti
|
gaude
kultura batek behar beharrezkoak dituen gutxieneko jarduera batzuetatik. Lau hari mehek eusten diote gure eguneroko jardunari askotan, eta ez da boutade bat, sarritan bi lagunek aparato burokratiko oso batek baino lan gehiago egin izan dutela erakusten den herri batean bizi gara.
|
|
|
Ahanzturaren kontu honetan nonnahi aurki ditzakezu alarmak pizteko moduko egoerak, eta ez naiz orain dela laurogei urte gertatutako ez dakit zeri buruz ari... Kultur komunitate garen neurrian, behartuta
|
gaude
azaltzera nola heldu garen gauden egoerara, mitoen eta oskurantismoaren aurreko jarrera bat, eta ez inoren aurrean ezer justifikatu beharrik dagoelako, oraina hobeto ulertzeko baizik. Zor diogu hainbeste gure memoriari.
|
|
|
Hemen zaletasuna oso handia delako, baina nazioarteko mailan garbi ikusten da ezker paretak, eskuz, ez daukala inolako etorkizunik. Gizarte moderno batean
|
gaude
, eskua aldatu da eta min mota hori ez dugu aintzat hartu nahi. Zorionez haurrek pilota goxoak erabiltzen dituzte, baina garbi dago salto handia dagoela.
|
|
|
Udalbiltza lanean ari da. Hor, beharbada, bi kultura desberdinen aurrean
|
gaude
, ezker abertzalearena eta gurea. Ezker abertzaleak ustezko emaitza praktikoen behar gorria dauka eta guk beste era batera egiten ditugu gauzak.
|
|
|
Iritzi bakanak utzita gure burua irakurleagotzat jotzen dugu idazle baino. Gazte garen heinean ikasteko sasoian
|
gaude
. Denborak ipiniko gaitu bere lekuan.
|
|
|
ez dakigu. Gu lubakiaren alde batean
|
gaude
, nahiz eta batzuek gure existentzia ukatu. Nahiz eta batzuk literatura lau jainkoren eremua balitz bezala aurkeztu.
|
|
|
Baina istorio gordin haietatik, egungo ipuin liluragarri eta amaiera zoriontsuetara heldu gara, guztia, haurren mesederako. Gomezen iritziz ordea," haurrei zer esan eta zer ez erabakitzerakoan, gure one tik irtenda
|
gaude
". Ipuinak errealitatea emateko beste modu bat dira bere ustez.
|
|
|
Oraingo gizartean, aldiz, ez ote
|
gaude
" inorengan" sinistu behar ez den honekin, sufrikario guztiak uxatu beharreko karrera honetan, arras botika eta maila askotako drogetara makurtuegi. Santuen bizitzek, psikoanalista askok bezala, hitzaren bidez sendatzen dute... baina beste zerbait da aldatu dena.
|
|
|
Dendaria, behintzat luzaro aritu da. " Bertakoak nazka nazka eginak
|
gaude
egoera honekin. Edozeini galdegin eta gauza bera esango dizu" eta dendako leihotik Brazomar hondartza ingurua, etxe berriz josia dagoena seinalatu digu, Bilbo Handitik etorri direnak han bizi direla esanez.
|
|
|
Proposamen horretatik ez
|
gaude
ezer onartzeko prest, lehen proposamen hura abiapuntu bat zen, ez besterik. Martxoan egin ditugun bilkuretan inmersioaren definizioa, irakasleen kontratatze eta formakuntza eta azkenik, elkartearen lekua aipatu genuen.
|
|
|
Amaitutako ekimen honen osagai positiboak eta akatsak aztertu beharrean
|
gaude
, hutsak berriro ez errepikatzearren. Nahitaezko argipenak ezagutzea ezinbestekoa zaigu:
|
|
|
Baskongadismo zatikatzaile integrazionistatik etor zitekeen sasikonponbidea ikusi dugu jada. Bidegurutze honetan hautua egin beharrean
|
gaude
: benetako konponbide nazionalari heldu ala lehentasuna altzari zaharren zaintzeko premiari eman.
|
|
|
Gazteek, nahiz eta gurasoengandik jaso, ez baitute erabiltzen. Euskaldunak aldiz, ez gaituzte inoiz erreserba batera eramango, ezin izan gaituzte menperatu eta inoiz baino biziago eta gogotsuago
|
gaude
. Whiskya eman izan baligute sikiera, ja ja...
|
|
|
Ekainean
|
gaude
, futbol liga bukatu dela oso denbora gutxi da eta laster Holanda Belgikako Eurokopa ikusgai izango dugu edonon eta. Eta beste behin ere, gure nazioarteko jokalariek ezin Euskal Herria ordezkatu, selekzio ofizialik ez eta beraz txapelketa honetarako sailkatzerik izan ez dugulako.
|
|
|
Hasteko, profesionalekin lan egin, gehiago programatu eta antzerki ikasketak arautzeak egonkortasun bat emango lioke antzerkiari. Adibidez, aktore izateko zegoen eskaria ikusita, TAE Arte Eszenikoen gunea delakoa sortu genuen Donostian; bada, klaseak emateko egoitzarik gabe
|
gaude
oraindik. Bilbon eta Gasteizen berdin dabiltza.
|
|
|
Hizkuntza bat normalizatu behar da, hiru administraziotan banatuta
|
gaude
, herritarren integrazioa... Gauza asko dago egiteko.
|
|
|
Aditu askok deitu die globalizazioa kapital ekonomikoak egun dauzkan ezaugarri berriei. Beste era batera esanda, munduko kapital merkatuan
|
gaude
. Kapital honek gainera eskulan merkeagoa bilatzen du edonon, ahalik eta azkarren eta mundu mailan.
|
|
|
Euskal Ikasketei buruzko jardunaldien berri izan zutenean, Euskal Aste Kulturala antolatzea pentsatu zuten, egingo duten lehena hain zuzen. Euskal Elkarteko kide Galfarsororen hitzetan," paperean behintzat egitarau nahiko ikusgarria proposatzen dugulakoan
|
gaude
, eta etorkizunari begira horrek guztiak Euskal Elkarteari bultzada ederra emango diola pentsatzekoa da". Urtean zehar ere, ez da ekitaldirik falta izaten elkartean.
|
|
|
Lankidetza hori bideratzeko lehenengo urratsak ematen hasita
|
gaude
: dagoeneko proiektua landuta daukagu eta inguruko udaletara jo dugu horren berri emateko euskararen onerako den lehentasun honetan bat etorriko garen esperantzarekin.
|
|
|
Askotan konplexuz beteta
|
gaude
. Niri gauza bera gertatu zitzaidan Soledad Puertolasekin.
|
|
|
Eta Ingalaterran, proportzionalki, poesia gutxiago irakurriko dute, seguruenik, hemen baino. Baina haiek dirua dute, industria dute, handiak dira, eta gu haiei begira
|
gaude
. Haiek bezalakoak izan nahi dugu, baina hori baztertu eta katakunbak onartu behar ditugu.
|
|
|
Metro karratu gutxi batzuk baino betetzen ez dituzten irla txiki ugari baizik. Kostaldeak azken hamarkadetan ezagutu duen hazkunde demografiko itzelaren ondorioz, irla hauek kostaldeko fauna eta floraren hainbat espezie garrantzitsuenen azken gordelekuak bilakatu diren heinean, hauetako gehienak neurri zorrotzagoekin babestu liratekelakoan
|
gaude
. Bitartean, heziketa eta dibulgazioa dira gure ondare naturalaren zati garrantzitsua osatzen duten lur-zati hauek babesteko eta mantentzeko ditugun arma bakarrak
|
|
|
Hots, Ajuria Enearen bigarren aroa aipatzen dute. Eta gu ez
|
gaude
prest hortik joateko. Gu lehendakariak deitzen duen bakoitzean joan egingo gara hitz egitera.
|
|
|
Batasun politikoa oso ahula da oraindik. Estatuen menpe
|
gaude
, Europako Kontseiluak izugarrizko ahalmena du. Batasun politikoa behar da eta horretarako oinarrizko eskubideen karta sartu.
|
|
|
Gizartea euskararen alde mobilizatzea, etengabeko kontzientziazio lana egitea, era koordinatuan aurrerapausoak emateko euskaltzaleen artikulazioa bultzatzea, gizartearen erabateko inplikazioa lantzea, euskara ikastea eta erabiltzea dira etorkizuna irabazteko bideak. Prozesu luze baten aurrean
|
gaude
eta Korrikan irudikatzen dugun bezalaxe gure zeregina lekukoa hurrengoari ematea da, egin beharreko lana ongi egin dugula jakiteak ematen duen pozarekin
|
|
|
Amaitzeko, esker onez ageri da Asier konpainia abiarazten lagundu duen jendearekin: " Anaia eta biok harrituta
|
gaude
laguntzeko jendeak agertutako jarrerarekin. Ez zaigu eskurik falta fokoak jarri edo zamalanak egiteko.
|
|
|
Bada, horien artean erdia baino gehiago MCCn, 12.000 lagun gutxi gorabehera. Plazaolak dioenez," momentuz ez
|
gaude
MCCn sartuta. Dena den, aukera dago langileak Goienako bazkide izateko, udalak ez ezik, erakunde pribatuak ere bazkide laguntzaileak izan daitezke".
|
|
|
Aurrekontu arazoak direla eta, bikoizketarik egingo ez duten arren, gazteleraz azpidatzita emango da. " Unicefen laguntzaren zain
|
gaude
, baina etortzekotan, filma estreinatu ondoren izango da". Donostiako Zinemaldian estreinatu ondoren" Europa osoko jaialdi ezberdinetan aurkeztuko dugu lehian"
|
|
|
Bestela esanda, hamaika irrati hortera dago soberan. Irratiak, telebistak bezala, negargura ematen du egun. Hala ere, beste nazio edota komunitate batzuk baino hobeto
|
gaude
. Euskadi Gazteak esaterako, estatuan dauden irrati gehienek baino kalitate eta erantzukizunaren zentzu handiagoa dauka.
|
|
|
Hasi da Karlistada, argi dago sartu garela. Hemengoak garenak eta kanpotik etorri direnak zatituta
|
gaude
, eta orain dela 150 urte bezala, txuriak eta beltzak. Hori ez da aldatu.
|
|
|
Orduan, bestalde, pentsamendu abertzalearen goranzko hegemonia bat bizi izan zen; aldagai ezberdinetan gainera. Orain, berriz, kontrako egoeran
|
gaude
. Abertzaletasuna ahuldu da eta mugimendu euskal espainolaren eta Espainiako estatuaren emendatze bat izan da, hauek biak paraleloki doazelarik.
|
|
|
Lizarrako Akordioa (ETAren su etena barne) ofentsiba espainolaren kontrako erantzuna izan zen. Orain, berriz, Lizarra gauzatu aurretiko egoeran
|
gaude
, non sozietate espainolaren kulturak eta estatuak berak legitimitate izugarria lortu duten. Gainera, Espainiako estatua ez da jada Europako testuinguruan trantsizioko estatu ilun hura.
|
|
|
Aizarnara, Santa Barbara eta Hernanira. Benetan eskertu beharrean
|
gaude
Zelai gain baserrikoek eskaini diguten laguntza osoa" azpimarratu nahi izan du Arantxa Urbe Hik Hasiko kideak. " Eta baita pertsonaia ezagun guztiek erakutsi diguten prestutasuna eta jarrera irekia ere bideo honetan parte hartzeko eskatu diegunean".
|
|
|
Urbek dioenez," guztiontzat apustu handia izan da, zerbait berria delako, orain arte egin ez den zerbait. Egindako lanarekin oso gustura gelditu gara denok, eta ziur
|
gaude
arrakasta izango duela".
|
|
|
Hemen Agustin Xaho karrikatik Azoka Plazaraino (Place du Marche) igo gaitezke. Erdi Aroko Hiriaren erdian
|
gaude
, gorago dagoen Andra Mariren eliza trinitariak menperatuta.
|
|
|
PP eta PSOE (gure izaera estatalistak direla-eta) ETAren jomugak dira. Konstituzioaren eta Gernikako Estatutuaren defentsan
|
gaude
, baita askatasuna eta giza eskubideen defentsan ere. Puntu horietaraino bat gatoz, baina ez gehiago.
|
|
|
Hortik aurrera, alderdi sozialista eta alderdi popularra Madrilen, Sevillan edota Valladoliden ezberdintzen diren beste ezberdintzen dira Euskadin. Gu ez
|
gaude
alderdi popularraren segimenduzko politika egiteko prest. PSE herri honetako historiaren lehen alderdia da, gobernu esperientziak izan ditugu eta badugu sostengu sozial sendo bat.
|
|
|
Estatutuaren aldaketa nahi duen gehiengo bat baldin badago (Xedapen Gehigarriaren bidez, kasu) emango da. Gu prest
|
gaude
negoziatzeko eta itunak gauzatzeko.
|
|
|
Eremu lokala garrantzi estrategiko handikoa bihurtu baita Espainiar Estatuko eta Euskal Herriko komunikazioan, ez ikuspegi politiko eta sozialetatik bakarrik baita enpresen ikuspegitik ere. Alde honetatik, telebista lokalen berregituraketa eta talde handien menpeko lerrokatze baten atarian
|
gaude
.
|
|
|
Baina instituzioek arazo bat izan ohi dugu: produktua burutu bai, baina ez
|
gaude
ohiko merkatu zirkuituetan. Bideo jokoak izugarrizko harrera ona izan du.
|
|
|
EBPN ez dago soilik goi mailakoen eskuetan, ez dago politika orokor baten baitan bakarrik, udaletako zinegotziek ere euren herrietan lan egin behar dute. Badakigu gu tartean gaudela eta artekari lana egiteko prest
|
gaude
.
|
|
|
Nafarroako Gobernuak emititzeko lizentzia ukatu zion. 2000ko azaroan
|
gaude
.
|
|
|
Herri honetan ikerketa institutu pila bat daude, eta mundu mailan gure aportazio txikiak direnei buruz apenas dagoen ezer, apenas dagoen ikerketa politika kontzienterik herri honetan gai batzuren inguruan. Geure arloan lehen zertzeladetan hasita
|
gaude
, baina oraindik ez gara serio abiatu, ikerketa institutu bat sortuz, adibidez.
|
|
|
Txapelketak lehenik, herrialdeetako elkarteak ondoren, bertso eskolak, dokumentazio bilketa (Xenpelar), bertsoaren dibulgazioa (Batpatean liburuak), komunikabideak: telebista (Hitzetik Hortzera), irrati, prentsa idatzi..., jaialdi antolaketa (Lanku) eta baita erdal munduarekiko harremanak ere landu nahi dira Bertso Zale Elkartearen bidez. Beraz inoiz izan den proiekturik serioenean sarturik
|
gaude
eta autonomo izateko bide horretan urrats garrantzitsuak ematen bai instituzioek bete behar luketen esparruak izendatzerakoan eta baita mogimenduak berak bere eraginetik sortu behar duena zehazterakoan. Azken 15 urtetan urrats sendoak eman direlakoan nago.
|
|
|
Zer da inportanteagoa? Ez dezagula, behintzat, funtzionatzen duena gal, eta galtzeko zorian
|
gaude
, galdu ez badugu
|
|
|
Lapurdiko Kanbon
|
gaude
gaurkoan, bertako eskola publikoak Hegoaldeko eskola publikoekin batera baitihardu" Euskaraz Mintza" plangintzan. Kanboko eskola aitzindari da Ipar Euskal Herrian plangintza honetan.
|
|
|
Desobedientzia zibila oso interesgarria da baldin arlo militarretik at lantzen bada, gizarte zibilak gizarte arazoei nahiz politikoei erantzun zibil bat emateko gaitasuna erakusten badu berez. Zoritxarrez, hemen ohituta
|
gaude
indarkeriaren bidez erantzuten. Mugimendu nuklearra lekuko.
|
|
|
Herrigintzak ez du ordea ekina ez den beste formularik, ez dugu erabateko zehaztasuneko gizarte alkimiarik. Aurrera egiteko guztion indarrak batu beharrean
|
gaude
bai, baina erosokeria eta artaldearen sindromea astintzeko ordua ere iritsi da. Askatasuna eta erantzukizunaren ordua da.
|
|
|
Euskararen aldeko lana Nafarroan gizarte zibilaren lana izan da nagusiki. Orain urte batzuk baino askoz ere egoera hobeagoan
|
gaude
; beraz lehen eginbeharra da orain arte lortutakoari eutsi eta aurrera jarraitu irabaziak ditugun posizio horietatik.
|
|
|
Gaurko gizartean gaztelania edota frantsesa menperatzea izugarrizko pribilegioa da. Ez
|
gaude
prest horiek jakiteak ahalbidetzen duen kultur munduari eta nazioartean murgiltzeko ematen duen aukerei uko egiteko, beste arrazoreen artean, ikasi dugulako, berandu ikasi ere, gaztelania gure hizkuntz berezkoa ere badela, latinetik etorria eta hemen sortua, gure artean 2000 urteko bizitza duena eta bere baitan euskararen aztarnak ere badituena. Euskaraz inoiz mintzo zirela ziurtzat ezin jo dezakegun Nafarroako lurralde garrantzitsu baten hizkuntza da, Nafarroako Erresuma historikoaren benetako osagarri eta ardatza.
|
|
|
Ez dugu inor euskara ikastera behartu nahi. Argi eta garbi azaldu beharreko Pernandoren egia da hau, baina gizartearen zati bat gure inposaketa nahiaren mezu maltzurra jasotzen ari denez argitasunak emateko behartuak
|
gaude
.
|
|
|
Liburu hauetako narrazioak solteak dira, elkarrekin loturarik gabeak, baina ez da beste gabeko gehikuntza formula hutsez eginiko egitura, berariaz egina baizik. Honezkero jakinaren gainean
|
gaude
, Sarrionandiaren obretan dena dagoela, zentzu batean ala bestean, literaturaren zerbitzutan pentsatua. Liburu hauen egiturari eta bere ipuingintzari buruzko" azalpenak" Ifarraldeko orduak liburuaren azken narrazioan eman zituen nolabait, zeharka ordurarte euskal kritikoek bere liburuez esanikoak ironikoki aipatuz:
|
|
|
Gorrindok bere bigarren eleberri laburrean, Amaren begietan eleberrian, berriro ere pertsonaia baten sentimenduetan sakontzen saiatu da. Eleberri honen istorioa kontatzeko berriro ere hirugarren pertsonako narratzaile estradiegetikoa darabilen arren, amaren ikuspuntutik kontaturiko narrazio baten aurrean
|
gaude
: pertsonaia hau izango da fokoa, pertsonaia honen ezaugarrien berri emateko batik bat barne fokalizazioa erabiliz.
|
|
|
Amaia Iturbideren iritziz, ipuin bilduma landu baten aurrean
|
gaude
: " landua, ipuingintzan oinarrizkoak diren bi arauok, idazkeraren tentsioa eta oreka, tajuz eta antolamenduz betetzen dituelako hiztegi propio baten bidez." (Egunkaria XII)
|
|
|
Jabier Cilleroren ipuin bilduma honetan narrazio laburrez osaturiko bilduma baten aurrean
|
gaude
. " Gehienak oso narrazio laburrak dira, eskemak, irudiak, ia ia narrazio proposamenak, soilak eta sotilak." (Rojo, Jabier:
|
|
|
desiratzen duguna oso garrantzitsua da. Bizitza, neurri handi batean, espero izatea da, eta desioa desagertzen denean, moteltzen denean, heriotzetik oso hurbil
|
gaude
, nire ustez." (Elizondo, Edurne: Egunkaria VII)
|
|
|
Ipuin trinko baten aurrean
|
gaude
. Hona hemen adierazpen argigarri batzuk:
|
|
|
Horregatik, zenbaitetan giro ilun eta lausotua eratu du, interpretazio anitzerako bideak zabalduz. Ondorioz, arretaz irakurtzea eskatzen duen liburu baten aurrean
|
gaude
.
|
|
|
(Asurmendi, Mikel: Argia 1626) Ondorioz, barne gatazka etengabeak dituzten gazteen aurrean
|
gaude
: hots, pertsonaia biribilak irudikatu nahi izan ditu idazleak.
|
|
|
Hau da hau, XX. mende bukaeran, bidea bideratu ezinik! Onak
|
gaude
gu Europa Batua bultzaraziz mundu hobe bat lortu ahal izateko. Alajaina!
|
|
|
Onuragarritasun horren esperientzia, nik neuk, etxetik bertatik ezagutzen dut, semeak hala hezi ditugunez. Gaur egun, ingeles hizkuntzak tekniketarako, zientziarako zein merkataritzarako harremanetan dituen ahalmenak ukaezinezkoak direnez, gure herriaren aurrerapenerako horretaz baliatu beharrean
|
gaude
.
|
|
|
Ni behintzat, ez naiz arrotz ez Donibane Garazin eta ez Maulen. Beraz, zalantzarik gabe, elebakardun horiek baino europarrago
|
gaude
. Gainera, beraiek gaztelera hutsean bezala, euskaldunok euskara soilean jardungo bagina, Legebiltzarrean ez luke izango modurik ezer ulertzeko.
|
|
|
Horretarako gure hizkuntzaren iraupen beharrean
|
gaude
eta, ONUren adierazpenak ongi agertzen zuen bezala, hizkuntzak biziko badira mundu moderno honetan, gaur egun erabiltzen diren aurrerapen guztiak beharrezko dituzte. Hori zen Antonio Tovar hizkuntzalariaren iritzia ere, La lucha de lenguas en la Península Ibérica liburuan zioenez:
|
|
|
Bere bataiozko izen deituraz Frantzisko de Arkaia zen, arabarra, familiaz ganboarren leinukoa, 1483 urte inguruan jaioa. Baina ez
|
gaude
ziur Gasteizen jaioa ote zen. Bere anaia gazteagoa, Diego, Burgosen jaioa baitzen eta zenbaitek uste dute han jaioko zela Frantzisko bera ere.
|
|
|
Guztiok dugu bizitzeko eskubidea eta, ezbairik gabe, inork eta ezergatik ez du beste bati bizia kentzeko eskubiderik. Behin eta berriz oihu egin beharrean
|
gaude
: hilketarik ez, indarkeriarik ere ez, eta kale borrokak baztertu.
|
|
|
Honelakoetan gertatu ohi den legez, honaino ekarri gaituen lanean artikuluak sinatzendituztenek baino jende gehiagok hartu dute parte. Horiei gure esker beroenak emanbeharrean
|
gaude
. Ordena kronologikoan emanda, Han Fraeters eta Jon Torre datozlehenik.
|
|
|
EUSKALDUNON EGUNKARIA eta GARA egunkarien arteko alderaketak horriburuzko argibideren bat eman diezagukeelakoan
|
gaude
. Ikusi dugunez, antzeko joeradute Euskal Herria islatzean, beste egunkari abertzaletik (DEIA) bereiziz.
|
|
|
Lehenago esana dugu ETBko albistegiek gehienbat Euskal Herriaz jardutendutela. Datu horiekin ñabardura gehiago jartzeko moduan
|
gaude
. Izan ere, kanal bietanEuskal Herriko herrialde eta egitate handiagoen agerpena oso desorekatua baita.Lehenik, nabarmena da Iparraldeari jarritako arreta eskasa:
|
|
|
Lausotze edo ukazio baten aurrean
|
gaude
: izan ere, Euskal Herria ez da existitzenegunkari bordeltarraren iritziz. Sud Ouestek ezdu Euskal Herriaren existentzia grafikorikonartzen bere orrialdeetan.
|
|
|
Probintziatasunaren paradigma biribilaren aurrean
|
gaude
, hortaz, kasu honetan.
|
|
|
Definiziorik gabeko Nafarroaren aurrean
|
gaude
. Nafarroaren lekua Espainiakhartzen du Diario de Navarra egunkarian.
|
|
|
Hala ere, Hegoaldeko lau lurraldeak modu nabarmenean erakusten dituen mapaberezituan, Nafarroa txikiegia ikusten dute askok, ez bakarrik iparraldeko nafar lurrak (Nafarroa Beherea) falta direlako, Espainiako Nafarroa bera ere grafikoki azpidimentsionaturik agertzen delako baizik. Nafar azaleraren errepresentazio mediatikotrukatuaren aurrean
|
gaude
–
|
|
|
Antzeko ibilbidea ezagutu dute berriki arte estatu kontzeptuak eta honen inguruan dauden bestehainbat kontzeptuk, zeren erabat aintzakotzat hartu edota ikerketatik at izan baitira, askotan aintzakotzat hartu izanagatik, hain zuzen ere?, antropologiaren eremuanbatik bat disziplinaren bilakaera izanik egoera honen errudun. Alabaina, sozialki etapolitikoki sortu eta garatutako kontzeptuen aurrean
|
gaude
(Leca 1991), eta, hortaz, beste edozein kontzeptu eta antolaketa modu bezala, ikergai bilaka daitezke. Aregehiago, kontzeptu hauen kasuan, sortu zireneko kontestua kontuan harturik, Europako mendebaldea eta garaia medio, guztiz dokumenta daitezke horien sorrera eta bilakaera.
|
|
|
Adibidez: zenbat diru eman zaie kirol profesionalei eta zenbat euskal selekzioei? Gezur sozial baten aurrean al
|
gaude
–Zeintzukematen ari gara aurrerapausoak bide horretan?
|
|
|
Badira kanpoan gelditu diren beste psikoterapia eta jarduera motak ere. Halaere psikoterapiaz ari garela kontuan harturik (eta ez tratamendu psikologikoezsoilik) lagin egoki bat hautatu dugulakoan
|
gaude
. Interesatu eta arrotzentzatinteresgarri eta aberasgarri izango delakoan.
|
|
|
Psikoterapiaren eta psikoanalisiaren artean, bada eskualde komun bat, hitzaz baliatzen diren psikoterapiak direnheinean. Logoterapiaren edo mintzaira bidezko terapiaren aurrean eta, beharbada, mintzairaren terapiaren aurrean
|
gaude
kasu bietan.
|
|
|
Hemen hain hurbil
|
gaude
psikoanalisitik, ezen batzuetan eztabaida ezina gertatzen da batzuen iritziz. Kohut ek bere azken lanean garatutako teorian pentsatzenari naiz; teoria horren arabera, irribarre egingo dion Beste bat subjektuarentzat azaleratzea da psikoanalisiaren helburua (1).
|
|
|
bidezko eta egokia izaten saiatu behar du bere jarreran eta erabakiteknikoetan, sendaketaren aurrerabidea eta pazientearen eboluzioa bakarrikkontuan hartu behar dituelarik. Beraz, giza harreman bereziaren aurrean
|
gaude
: ezda lagunarteko edo eguneroko bizitzako harremana, baina benetako harremanakduen alderdi humano eta ulerkorra gordetzen du.
|
|
|
Gehienak mendebaldeko haizea izendatzeko erabiltzen dira, bai kopuruz eta baitaizendapen desberdinez ere. Bestalde, enbra aize eta behor haize behorbiltzaile izendapenak, bi norabide desberdinetako haizeak izendatzeko jaso diren arren, norabidearibaino izaerari kasu gehiago egiten diotelakoan
|
gaude
, nahiz ez ditugun multzo horretan sartu.
|
|
|
(Sofocles 1975). . Demokrata eta biolento, en arteko enfrentamenduaren eszenatokiklasikoan al
|
gaude
–
|
|
|
Ez dira nagusituko eskubidehistorikoen defenditzaileak; eta, konstituzio, zaleak ere ez. Egoera honen ezinbestekoamaiera klasikoan
|
gaude
: Impassean.
|
|
|
–Zer leku emanantiabertzale diren euskaldunei?? 8 Edo euskara ez dakiten abertzaleei? Ezin erantzun.Impassean
|
gaude
, Buesari egurra ematea gauza erraza zen neurrian, zer gertatzen daBuesaren antzeko politika daraman Oliveri euskaldun petoarekin. Eta Salaburueuskaltzain espainolazoarekin, eta Ardanza, Atutxa eta abarrekin?
|
|
|
Une batez isilik
|
gaude
bi biok. Leihotik itsasoa suma liteke.
|
|
|
Laburbilduz, azentuerari dagokionez, sistemak era bitako mugak dauzkala esandezakegu; batetik azterketa morfosintaktikoa egiteko sistema bat ez edukitzea eta, bestetik, arautegi finkorik ez egotea. Lehen muga gainditzeko bidean
|
gaude
, IXAtaldearekin batera (Informatika Fakultatea, UPV/EHU) garatzen ari garen ikerketaproiektu baten bidez. Bigarrenari dagokionez, hamalau urtegarrenean Txillardegirenberbak dakartzagu gogora: –Arauak eman behar ditugu?
|
|
|
Eta hegoaldeko euskaldunek ere, ba ote dakigu benetan zer egin nahi dugun geurehizkuntzarekin? Etxean, eskolan, lagunen artean eta, kasurik onenean, kalean ereeuskara erabiltzeko prest
|
gaude
; baina guretariko zenbatek irakurtzen du eguneroEgunkaria. Zenbatek jatetxeari edo dendari edota enpresari izena euskaraz ezartzen. Zein jatetxetan eskaintzen digute karta euskaraz?
|
|
|
–< Politikarik> ezak hondatu gaitu euskaldunok, hain zuzen. Euzkadi sortzen jakinez dugulako
|
gaude
gure huntan. Ez gaitu galdu, hitz batez, < politika> ren gehiegiaketa < soberaniak>, ezak eta eskasiak baizik!
|
|
|
Gauza askotan
|
gaude
zorretan Txillardegirekin. Hemen euskal pentsaerasoziolinguistikoaren alorra arakatu dugu pixka bat, eta apur hori nahikoa izan da bereekarpenaren sakontasunaz ohartzeko.
|
|
|
Baldintzaobjektibo guztien aurkako matxinada zen hura, garaitzeko inongo aukerarik ez zuena. Etahala ere, gazte txoro haiek egoskortu zirelako
|
gaude
gu hemen, mende berriari itxaropenberriz begira. David eta Goliaten ipuinean bezala edo.
|
|
|
1906ko udaberrian
|
gaude
. –Azaldu ahal didazu, galdetzen dio lehenbiziko ofizialak telegrafistari?
|
|
|
Irrati digitalean goi fidelitateko soinuak igortzen dira zuntz optiko eta sateliteen bitartez. Urrats bat hurbilago
|
gaude
, orain dela asko Bertold Brecht-ek iragarri zuen interaktibotasunetik, pauso bat hurbilago tele informazioaren gizartera heltzeko. Hain zuzen, interaktibitatea da irratietako edukiak aldatu ahal dituena.
|
|
|
Kultura ezezik, nazioa bera ere kinka larrian egongo da aipatutako azpiegiturarik gabe. Jakina, era honetako nazionalismoak ez dira berdinak eta beraien eskabide mailak ezin dira parekatu, baina errekonozimendu soiletik Estatuaren eraikuntzara doan bidearen nolabaiteko eskema egin daitekeelakoan
|
gaude
. Horretarako Hroch en ereduan (hain zuzen Puhle k Euskal Herriaren kasuan erabilitakoa) oinarrituta, Coakley ek zehazten dituen hiru sekuentziez baliatuko gara24 Alde batetik, nazionalismoa sortzen den unean Estatu nazioak bere legitimaziorako erabiltzen duen hezkuntza sistemaren aurkako erreakzioa.
|
|
|
Mezu azkar honek funtsean duen mamia honako hau litzateke: kulturaren erabilpenaren aurrean
|
gaude
, hots, Estatuak gorpuzten duen erabilpenaren aurrean, besteak beste, hezkuntza sistema kontrolpean duelako?; eta hau guztiz garrantzitsua da, gizarte kohesioa sustatzen baitu. Alde horretatik, ikur nazionalak eta kultura nazionala (literatura, historia?) pertsonen bizitzaren parte izanarazteko eskolak duen gaitasuna azpimarratu behar da, maila pribatu edota lokalaren eta maila publikoa edota, nazionalaren?
|
|
|
Kulturaren gaiarekin egin dugun eran, hizkuntzarenarekin antzeko irakurketa egin daitekeelakoan
|
gaude
. Jadanik badakigunez, XIX. mendean, eta Europako Mendebaldean oso modu zabalduan?
|
|
|
Bestalde, ezin da ukatu hezkuntza sistema nazionalei buruzko lanak ugariak direla hezkuntzaren historiaren arloan; hala ere, hutsune nabarmena antzeman daitekeelakoan
|
gaude
, lan esparru honetan ez baita egin ezinbestekoa den nazionalismoaren inguruko analisirik, hain zuzen ere identitate nazionala arazoaren funtsezko ardatza denean. Alde horretatik, hemen aurkezten dugun lanak eskaini nahi duen ikuspegiak, hezkuntza politikaren arloko fenomeno hori (hezkuntza sistema nazionalaren sorrera eta eraikuntza prozesua, alegia) era ezberdin edota ezohiko moduan berrirakurtzearen beharra nabarmendu nahi luke.
|
|
|
Honek, hizkuntzari zegokionaz gain, berebiziko garrantzia zuen, lege testuetan irakasle irudia oinarrizko eskolarekin elkartzen zen lehenengo aldia izan baitzen77 Egia da, hala ere, udal guztietan oinarrizko eskolak sortzeko urte asko behar izan zirela, baina portaera hori guztiz esanguratsua denik ezin da ukatu78, hezkuntza sistema nazionala eraikitzerakoan oinarrizko irakaskuntza (eskola nazionalaren kontzeptu pean), irakasleen corpusa eta elebakartasun nazionala funtsezko zutabeak diren heinean. Garrantzi txikiagorik ez duen beste zerbait ere azpimarratu beharrean
|
gaude
: irakaskuntzaren edukien gaiari dagokion portaera hain zuzen.
|
|
|
Hitz hauek garbi erakusten dute zein den irakaskuntzaren kontrolaren inguruan Estatuak duen kezka nabarmena; aldi berean, erakunde egituraketa guztiz hierarkikoa izango duen hezkuntza sistemaren antolaketaren aurrean
|
gaude
, oinarrizko eskolek, eskola pribatuek eta, collège, ek, lizeoek eta akademiek osatuko duten, eta Estatuaren kontrolpean izango den eraikuntzarekin topo egiten dugularik. Horrez gain, zentralizatze prozesu horren ezaugarri nagusiak izango diren beste elementu batzuk ere aipatu lirateke:
|
|
|
Laburbilduz, XIX. mendean zehar irakaslearen gizarte maila hobetu egin zela esan daiteke, Estatuaren zuzendari jokamoldea zela medio; nekazari jatorriko irakasleak promozio sozialerako bidea aurkitu zuen? école normale, tan, denborarekin nekazari gizarteetako elitearen parte izatera iritsiko zelarik. Horrela, Prost en106 iritziz, Estatuarekiko identifikazioa bultzatzen zen, eta, mentalité spécifique, ari eman zitzaion hasiera; hots, talde mentalitatearen aurrean
|
gaude
, komuna zen ideologiaren aurrean, irakasleek gorputz solidarioa osatzen zutelarik. Estatuaren agindupean zeuden, baina, era berean, administrazioaren indartzea zuten helburu, Estatuaren indartzea hitz batean esanda, hauxe baitzen beraien posizioa ziurtatuko zuen bakarra.
|