|
2006
|
|
|
Hortik ondorioztatzen da EBko 25 herrialdeetako 192 milioi langileetatik %5ek indarkeria eta jazarpena jasaten duela lanpostuan; hau da, ia hamar milioi pertsona. Hala ere, adierazi zuen landunen %80 gustura
|
dagoela
lan baldintzekin, eta gero eta gutxiago direla segurtasuna eta osasuna arriskuan daudela uste dutenak. OSHAko zuzendariak nabarmendu zuen bere erakundearen zeregina “informazioa bildu, prozesatu eta zabaltzea” dela.
|
|
2009
|
|
|
Analisi hau egiteko elkarrizketatu diren prentsa idatziko ordezkariek onartzen dute ezen egitasmo horietan
|
dauden
lan baldintzek jendearen mugikortasuna sorrarazten dutela. Goienako gerenteak duen esperientziaren arabera, jendeak euskarazko hedabide pribatu hauetan ez du bere burua epe luzerako ikusten.
|
|
|
Kasu gehienetan, akordio ekonomikoa izaten da enpresariaren eta langile kaleratuaren artean. . Hor ere adi egoten gara, ematen dioten kalte ordaina
|
dagokion
lan baldintzen araberakoa izan dadin?, azaldu du Errok.
|
|
|
hango mega hirietan populazio guztia bizi da angustiak jota; gizartearen goialdean bizi direnak, lapurretan egingo dieten beldur direlako, eta besteak, lapurretan egin behar dutelako bizirauteko. Bada, angustiak agindutako erreinuan, esklabotzatik gertu
|
dauden
lan baldintzak dira hedatu. Nike, Adidas edo Reebock bezalako kirolzale odol garbiek aspaldi deklaratu zieten gerra giza eskubideei, eta markako zapatilekin jipoitzen dituzte zoritxarrekoen gorputz amilduak, berdin nagusi edo ume izan.
|
|
2010
|
|
|
Maribel Ballesteros UGTko ekintza sindikaleko idazkari nagusiak berritu gabe dauden lan hitzarmenak berehala berrikusteko eskatu du. Adierazi du Araba, Bizkai eta Gipuzkoako 49.000 langile
|
daudela
lan baldintzak berritu gabe, langileen %69, hain zuzen. Euskadin sortzen den enplegua aldi batekoa da nagusiki.
|
|
|
65,6 milioiren truke 2,4 kilometroko lanak egiteko ardura eman zioten administrazio publikoek, krisi garai honetan obra publikoan inbertitzea aberastasuna eta enplegua sortzeko politika ekonomiko egokiena dela argudiatuz. Baina AHTan inbertsio nagusiak makineria, obren segurtasuna eta goi kargudunen soldatak ordaintzera bideratzen dira, eta etorkinak bakarrik jasateko prest
|
dauden
lan baldintza kaxkar eta soldata miserableak dira langileei gelditzen zaien partea.
|
|
|
Istripua dela-eta, bere haserrea adierazi du Baztan Malerreka eta Bortzirietako Ezker Abertzaleak, ez baitu uste hilabete batean errepide zati berdinean bi hildako izatea kasualitatea denik. “Gaur den egunean
|
dauden
lan baldintza exkaxak eta denbora estutzeak, txoferrak limitean ibiltzeak ekartzen du eta kamioien abiadura izugarri azkartu da azken urteotan”, idatziaren arabera. N A errepidea orain dela gutti moldatu dute eta “segurtasuna saldu digute –dio Ezker Abertzaleak–, baina errepidea gehiago ezagutu ahala, gero eta abiadura handiago hartzen dugu, horrek ekartzen duen arriskuarekin eta gure dudak baditugu ea errepide hau abiadura hauek onartzeko prestatua ote dagoen”.
|
|
2013
|
|
|
Ikuskizuna izango da, dudarik gabe, eta arraunlariek lanerako arropak jantzi dituzte. Horrekin ez da esan nahi itsasoa bare
|
dagoenean
lanerako baldintzak egoten ez direnik edota arraunlariek lanik ez dutenik egiten. Ezta gutxiago ere.
|
|
2016
|
|
|
Bigarren proiektu nagusiak Italian oso errotua
|
dauden
lan baldintza eskasen tradizioa eta prekaritatea desagerraraztea du helburu. Horretarako Lanaren Herri Ganbera" Camera Popolare del Laboro" jarri dugu martxan.
|
|
2019
|
|
|
Gainera, esan beharra
|
dago
lan baldintzen narriadurak eta low cost enpresek hornitzaileekiko duten harreman bertikalek eta lan baldintza eskasek beren produktu edo zerbitzuen kalitatea zalantzan ipintzen dutela. Eta errealitate horrek zuzenean desegiten du enpresa mota horiek bezeroarekiko onura bilatzen dutela esaten dutenen ikuspegia.
|
|
|
Gaur egun, hilabetero kobratzen dugu. Kontua da oraindik urrun gaudela, euskara bezalaxe, helduen euskalduntzean
|
dauden
lan baldintzak normalizatzeko. Hor ari gara, administrazioarekin betiko borrokan:
|
|
|
Gipuzkoako zahar egoitzeko langileak, tartean azkoitiarrak, greban
|
daude
lan baldintzak eta nagusiei ematen dieten arreta hobetzearen alde. Gaur eguerdian Azkoitiko eliz atarian bildu dira, eta ozen eskatu dituzte langileen «kalitatezko» lan baldintzak.
|
|
2020
|
|
|
Horri buelta ematea dagokigu guri. Hobeto
|
daudenen
lan baldintzak ez dira pribilegioak, eskubideak baizik, eta nahi duguna da bizi eta lan duina orokortzea, aberastasun nahikoa dagoelako. Hobeto dagoen horrek alboan izango ditu okerrago daudenak, kontratu partzialekin, behin behinekoak...
|
|
|
Baina uste hori berehala zapuztu zitzaidan. Atera nintzen etxetik nire inguruko metro karratuetan zer gertatzen zen begiratzera, eta Guggenheimeko langileek prekarietate gordinean lan egiten zutela jakin nuen; geroxeago, greban
|
zeudela
lan baldintza duin batzuen eske; hurrena, bota egin zituztela haietarik hemezortzi, ia denak, eta bota gainera inolako negoziaziorik gabe, kontratua bukatzen zitzaielako aitzakian. Aitzakia errazagorik ez gure gizartean, non kontratu gehienak sortu orduko jartzen diren bukatzeko zorian.
|
|
2021
|
|
|
1991 urtetik, Eurofound ek lan baldintzen inguruko Europako Inkesta egin du eta haren helburua Europako herrialde guztietan
|
dauden
lan baldintzak ezagutzea da. Besteak beste, arriskuan dauden taldeak, kezka handiena sortzen duten arloak identifikatzen ditu, baita aurrerapenak izan dituzten arloak ere.
|
|
2022
|
|
|
Alde horretatik, ondorio argigarri batera iritsi da: «Kaleratuek gizonezko eta emakumezkoen artean
|
dauden
lan baldintzen aldea salatu nahi izan badute, eta kaleratzeek emakumezkoen kolektiboari eragiten badiote, kaleratzeak baliogabeak direla esateko bide berri bat irekitzen da: sexu diskriminazio arrazoi bat dago».
|
|
|
Laburbilduz: «Argi
|
dago
lan baldintzak hobetzen dituzten akordioek eta ikasleen irakaskuntzan ere kalitatea hobetzen dutenek sistema hobetzen dutela».
|
|
|
Kontratatzaileek badakite zein den gure egoera; sistemak gure gaineko esplotazioa ahalbidetzen duela, alegia. Eta atzerritarra, askotan, behartuta
|
dago
lan baldintza prekarioak onartzera.
|
|
2023
|
|
|
Esan nahi dut: zergatik ezkutatzen dute pentsioak hertsiki lotuta
|
daudela
lan baldintzekin. Zergatik ez dira zalantzan jartzen enplegu prekarioagoak, okerrago ordainduak, partzialagoak eta aldizkako kontratuen areagotzeak ekarri dituzten 2011tik gaurdainoko lan erreformak?
|
|
|
Hau gaineratu zuen sindikatuak: «Argi dago langileen ezinegona irrati publikoan egun
|
dauden
lan baldintzengatik, egiten diren lanak aintzat hartzen ez dituen hitzarmen batekin eta eguneroko egoeretan (bajak, oporrak eta baimenak) langilerik ez dagoela erakusten duten lan karga batzuekin».
|
|
|
Lan baldintza «duinak» dituen hitzarmen bat onartzeko eskatu nahi diete sindikatuek patronalari, ACRA laguntza baliabideen Kataluniako elkarteari, Gesca Bizkaiko laguntza zentroen kudeatzaileei eta Lares adinekoen egoitza eta arreta zerbitzuen Nafarroako elkarteari. «Gero eta nazkatuago
|
gaude
lan baldintza hain prekarioak jasateaz, denetariko lanak egiteaz, lankideen gaixoaldiak ez ordezkatzeaz eta enpresek oraindik ere zaintza negozio bihurtzeaz», azaldu du Jessica Picatoste LABeko ordezkariak gaurko agerraldian.
|
|
|
Zentzu legal batean, antzerki arloan ez da hitzarmenik existitzen. Hortaz, ez
|
dago
lan baldintzak ezartzen dituen erreferentziarik. Azkenik, ikerketa egin nuen momentuan pandemiaren eragina oraindik ere agerikoa zen:
|
|
|
Berdintasuna hainbat eta handiagoa da noiz eta giza baldintzak soilik desberdinak bezala ikusiak baitira, ez eta batzuk besteak baino gehiago balira bezala; noiz eta meatzariaren ofizioa eta sailburuarena bokazio sinpleki desberdinak baitira, poetarena eta matematikariarena bezala; noiz eta meatzari kondizioari
|
dagozkion
lan baldintzen zailtasunak, zailtasun horiek bizitzen dituztenen ohorearen kontuan jarriak izanen baitira.
|
|
|
LELTBren 48 artikuluko 4.etik 8.enera arteko paragrafoetako kasuetan, langileek baliatuko dute kontratua etenda
|
dagoen bitartean
lan baldintzetan izandako hobekuntzetatik edozein, betiere, horietarako eskubidea izan balute.
|
|
|
1 Zein desberdintasun
|
dago
lan baldintzak eskaintzearen, laneko aurrekontratuaren eta lan kontratuaren artean?
|
|
|
★ Bereizkeria debekatzeari dagokionez, kontuan hartu behar da LETBren 28 artikuluaren arabera enpresaburuak, zuzenean edo zeharka, ordainsari berdinak eman behar dituela balio berdineko lanarengatik, ordainsariok alokairu izaera izan ala ez; gisa bertsuan, ezin da sexuan oinarritutako bereizkeriarik egin ordainsarien edozein osagai edo baldintzari dagokionez. Ondore horietarako, ulertu behar da lan batek beste baten balio bera duela eratxikitako eginkizunen edo egitekoen izaera, horiek gauzatzeko galdatutako hezkuntza, lanbideedo prestakuntza baldintzak, horiek gauzatzeari dagokionez kontuan hartu beharreko inguruabarrak eta horiek gauzatzeko
|
dauden
lan baldintzak zinez antzekoak direnean. Hain zuzen ere, sexuan oinarritutako ordainsari berdintasuna bermatzeko, enpresaburuak erregistro bat izateko betebeharra du, non jaso dituen alokairuen batezbesteko balioak, bere plantillaren alokairu osagarriak eta alokairuz gain hartzekoak, sexuaren arabera bananduta eta lanbide talde edo lanpostu berberen edo antzeko balioa dutenen arabera bananduta.
|