|
2000
|
|
|
Radio Francerenekimenak, Pirinio Atlantikoetako departamenduaren baitan lehen baino gehiagodesberdintzen diren kazetaritza eta hedapen eremu bi sortarazi dituelarik, identitatearen praktika eta pertzepzioa, izate sentimendu bereizgarriak, egokitze ekimentzat jodaiteke.
|
Hura
, ikusmira, zertxobait jakobinotik, lurraldearen ikusmira historiko kulturalera igaro da,, bertan eraiki eta politikoki onetsia, toleratua, kontrolatua eta sustatua? 23 den instituzio aniztasunaren irudira, gaur egun Ipar Euskal Herrian dagoen irudira hain zuzen.
|
|
|
Frantses lurraldetik kanpozegoen gune batetik emititzera behartuta zegoen. Zeren eta garai
|
hartan
, Estatuarenirrati telebistaren monopolioa kolokan jartzen hasi ziren irrati libre eta piratak,, frantses ikus entzunezko sistemaren lehen elementu aztoratzaileak? 33 Zehaztearren, Radio Adour Navarrek, Radio Popular de Loyolaren (Donostia) igorlearen antena orduak alokatzen zituen, COPEren (Espainiar eliza) sare indartsuaren kate begiadenarenak hain zuzen. Radio Adour Navarreren hizkuntza aukerek bere egokitze gaitasuna eta handinahia erakusten dute.
|
|
|
Radio Adour Navarreren hizkuntza aukerek bere egokitze gaitasuna eta handinahia erakusten dute. Lehen bi hilabeteetan emankizunak gaztelaniaz eta frantsesez aurkeztuak izan ziren, garai
|
hartan
zuhurtasunez egin behar baitzenbilakaera. Ondoren, gaztelania kendu, frantsesa mantendu eta euskara osoki sartua izanzen.
|
|
|
SIADECO, Iparraldeko Euskal Irratiei Buruzko Azterketa). Emaitza hau, 1998tik ezarri ziren 26 errepikagailuek Ipar Euskal Herriari eskaintzen dioten estaldura osoarizor zaio hein handi batean, ETB eta Telediffusion de Franceren (TDF) artean 1995eko urriaren 30eanegindako akordioaren ondorioz, Euskal Kulturaren sostengurako Udalen arteko Sindikatua bitarteko.Angelu hiriak ausarki lagundu zion diruz Anglet FMri 1994/ 1995 artean Ipar Euskal Herriko irratisoziatiborik aberatsena izateko bidea emanez, 65.000 liberatara hurbiltzen zen aurrekontuarekin.Horregatik, irrati hau udalarena zela uste zuen jendeak. Biarritz eta Getaria hiriek eta Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorrak ere nasaiki lagundu zioten estazio honen finantzamenduari (garai
|
hartan
RadioBayonnerentzat bezala). 31ziurtatzeko borondatea barneratuko zuen mailaketa proposatzea zen ildoa. A mailako irrati soziatiboak, NRJ, Europe 2ko irratsaioetan afiliatu edo harpidetutako tokiko irrati frankiziadunak..., Cmailakoak.32CHEVAL Jean Jacques,. Les radios locales privees et les langues regionales en Aquitaine?, inLengas 36 zkia., CNRS/ Universite Montpellier III, 199
|
|
|
Euskadi Irratiak Gure Irratiari egindako pausuaren berezitasunmodura, diogun ezen 1992tik aurrera, beraien arteko erlazio eta finantza mailakolaguntza mantendua izan zela. Bi irratien arteko lankidetza 1994an gelditu zen unebatez, garai
|
hartan
irrati autonomoak finantza mailako arazoak zeuzkalako. Gaur egun, zehatz mehatz, Gure Irratiak asteko goiz guztietan kronika bat eskaintzen du45, Lapurdiko eguraldia (eta ez Ipar Euskal Herrikoa...); eta kirol eta kultur gertakizunakkasetean grabatu eta bidaltzen ditu.Aipatzekoa da, azkenik, Euskadi Irratiak. Radio Euskadik bezala?
|
|
|
Izan ere, hizkuntzak komunitatea osatzen du, hiztunen komunitatea hain zuzen. Bestalde, Euskal Herrian hizkuntza komunitatea eta komunitate politikoak bat ez datozela kontuan hartuta, noraino eraikitzen dira erreferentzia eremuak hizkuntzaren errealitatearengainean, edo honek
|
hura
baldintzaturik?
|
|
|
izan ere jadanik azaldudugunez, Euskal Herriaz ari denean, egunkari honek, ia Iparraldeko Euskal Herriaislatzen du soilik.
|
Hura
du, gai guztietan, erreferentzia eremu nagusi.
|
|
|
Zentzu honetan, komunikazio askatasunaren gaineko legea etengabe osatzen, garatzen etaeraldatzen doan legea da. Arau berriak, batzuetan, oinarrizko legera bertara inkorporatzen dira, hauekere legeak diren heinean?; bestetan, berriz,
|
haren
xedapenen erreglamentuzko garapenak dira eta, hortaz, haren menpe daude, hori da, esate baterako, ikus entzunezko zerbitzuen editoreek programen aldetikbete beharreko zenbait baldintzaren kasua?, eta ez dira legean jasotzen.
|
|
|
Zentzu honetan, komunikazio askatasunaren gaineko legea etengabe osatzen, garatzen etaeraldatzen doan legea da. Arau berriak, batzuetan, oinarrizko legera bertara inkorporatzen dira, hauekere legeak diren heinean?; bestetan, berriz, haren xedapenen erreglamentuzko garapenak dira eta, hortaz,
|
haren
menpe daude, hori da, esate baterako, ikus entzunezko zerbitzuen editoreek programen aldetikbete beharreko zenbait baldintzaren kasua?, eta ez dira legean jasotzen.
|
|
|
...arbidean oinarritutako zerbitzuen lege babesari buruzko Artezarauek78, eta telekomunikazioak, ikus entzunezkoaren eta informatikaren arteko bat egitearen eta Irrati espektroaren gestioaren inguruko liburu berdeek79, digitalizazioa dela-eta egin beharreko zerbitzu berrien sustapena, baldintzapeko sarbidearen babesa eta espektro irrati elektrikoaren gestioaren inguruko arazoak ukitzen dituzte, baita
|
haren
inplikazioak ere. Aipamen berezia merezi du jabego intelektualaren auziak, zeren1993an satelite bidezko igorpenak arautzeko oinarrizko Artezarau bat ezarribazen ere, ez baita oraindik adostasunik lortu etorkizunean garatu beharrekoarauez80.
|
|
|
eta. Syndicat Intercommunal pour le Soutien a la Culture Basque? delakoelkarteak, zeinaren bidez
|
hark
ETB1 Ipar Euskal Herrian ikusi ahal izateko komunikazio ekipamenduenuzketa eta instalazioa egingo zizkion bigarrenari, honek TDFrekin (Frantziar Estatuko Telekomunikaziokorporazioa) lortu beharreko akordioaren funtzioan betiere.
|
|
|
Juanan Hernandez-ek elkarrizketa egin zion Pello Salabururi, garai
|
hartan
EuskalHerriko Unibertsitateko Errektorea zenari. Orrialde luzean, galdera erantzunaktranskribitu ziren, ohi moduan.
|
|
|
Euskaldunonikuspegitik, baina ondradu. Beste
|
hark
zioen moduan, argumentuak aintzat hartuz.Argumentuak aintzat hartzea, filosofian bederen, argumentuak hartzea baita; hartzea eta lantzea, buztinezko irudiak bailiren.
|
|
|
Argien mendean gauzak argiegi zeuden, nonbait. Garai
|
hartakoek
arrazoian etaberdintasunean oinarritu nahi izan zuten demokraziak, gehiengoaren legea ardatzhartu, eta, ondorio historiko gisa, gutxiengoen zanpaketa erdietsi zuen. Horrela, gurea bezalako estaturik gabeko nazioei beren aldarrikapenak azaltzerakoan, ezinbestekoa suertatu zitzaien arrazoiaz, estatuaz nahiz demokraziaz irakurketa berrieiekitea.
|
|
|
Zientziaren ospe erromantikoaren sustraiak, ikerketaren askatasuna, eskuzabaltasuna eta abar? zalantzan jarri dira, eta
|
haren
interes ekonomikopolitikoak agerian geratu dira.
|
|
|
Agiri biak, bai pasaportea eta bai Euskal Herritartasun Agiria, ASK erakundeak jaulki zituen. Agiri horien zabalkundeak, erabilera kanpaina osatua baino gehiago, dokumentuen balio sinbolikoa testimonialki azpimarratzea ez otezuen pentsarazten du, zabaltze egunaren hautuak agerian uzten duenez12 Pasaportearen kasuan, badaude bidaiatzeko erabilia eta onetsia izan deneko frogak, zenbaitzuk urte
|
hartako
oporretan mugetan erakutsitako dokumentu bakarra izaki.Dokumentuaren balio sinbolikoaren lekuko, orduko Egin egunkariak haren berrijaso zuen.
|
|
|
euskal nortasunaren10 berri ematea, eta batez ere, balekotasun eta berme ofizala ematea; azken finean, euskal nortasuna formalki aitortzea.Hego Euskal Herriko agiririk zaharrenak, Espainiar Errepublikaren garaian 1936kogerra hasia zela orduko Eusko Jaurlaritzak sortutako pasaportea eta Euzko Izat Agiriaditugu. Garai
|
hartan
Jaurlaritzak bere gain hartu zituen, oso epe laburrerako baina, estatuari zegozkion eta orduko Errepublikaren eskumenpean zeuden beste hainbat
|
|
|
Agiri biak, bai pasaportea eta bai Euskal Herritartasun Agiria, ASK erakundeak jaulki zituen. ...rabilera kanpaina osatua baino gehiago, dokumentuen balio sinbolikoa testimonialki azpimarratzea ez otezuen pentsarazten du, zabaltze egunaren hautuak agerian uzten duenez12 Pasaportearen kasuan, badaude bidaiatzeko erabilia eta onetsia izan deneko frogak, zenbaitzuk urte hartako oporretan mugetan erakutsitako dokumentu bakarra izaki.Dokumentuaren balio sinbolikoaren lekuko, orduko Egin egunkariak
|
haren
berrijaso zuen.
|
|
|
Ez dugu hemen jardungo euskal nortasuna zertan datzan definitzen. Esku artean dugun gaia norbanakoaren atxikimenduen ingurukoa izaki, norberak bere burua euskal herritartzat jotzea izango dajorratutakoaren
|
hari
nagusia.
|
|
|
Nazioarteko jarduera ekonomikoentzako araudi egitura bat sortu izan dute estatu nazioek, eta banakako eragile nagusienetarikoak izaten jarraitu dute. Egitura politikohoriek, ekonomia globalari eusteko eta
|
haren
sekuritate sarea ziurtatzeko sortu dituzte estatu nazioek. Bai ordezkari ofizialek bai aferetako exekutiboek egitura horiekbeharrezkoak direla aitortu dute, haiek gabe merkatuek sortuko lituzketen emaitzakinork ez bailituzke gustukoak izanen.
|
|
|
Edward Carr (94: 243) historialariak zioen legez, estatuaren eta subiranoarenpertsonaren arteko identifikazioa zen aro
|
haren
funtsezko ezaugarria. Aferetakomundua, onibarren jabetza eta harreman politikoak bat garai hartan, gatazkak eta guduak ugaritu ziren.
|
|
|
Edward Carr (94: 243) historialariak zioen legez, estatuaren eta subiranoarenpertsonaren arteko identifikazioa zen aro haren funtsezko ezaugarria. Aferetakomundua, onibarren jabetza eta harreman politikoak bat garai
|
hartan
, gatazkak eta guduak ugaritu ziren. Bitartean, egoera berri horren aurrean aukeraezberdinak asmatzen saiatzen ari ziren pentsalari eta filosofoak.
|
|
|
Hau da, iraganeko monarka batek onetsitako eskubideen defentsan, estatu legeak erabili zituzten monarka
|
haren
oinordekoaren aurrean.
|
|
|
Bi burujabetasun mota eta bi jabetza mota ziren borroka horren emaitza. Bata, estatubaten gaineko burujabetasuna, monarkari zegokiona; eta bestea,
|
haren
jabetzen etaharen beraren pertsonaren gaineko burujabetza pertsonal mugatua, banakako pertsonari zegokiona. Menpeko herritarren populazio baten gaineko subiranotasuna izanzezakeen agintari batek, baldin eta askatasun pertsonala (potestas in se ipsum) etajabetza pertsonal pribatua (potestas in re) errespetatzen bazituen.
|
|
|
parekatu zituen filosofo frantsesak. Parekotasunedo identifikazio
|
hura
Frantziako nahiz Ipar Amerikako iraultzen funtsezko aldarrikapena izan zen(...) XVIII. mendean inondik ere ez zegoen kutsu demokratiko eta potentzialki popularra, lehenbiziko aldiz izan zuen klase ertainaren nazionalismo horrek.
|
|
|
Lehenengoa, aginte politikoaren monopolioa erabiltzeko gaitasuna eta berelurraldearen barnean bortizki aritzeko legitimazioa izatea. Bigarrena, gobernu bat izatea, hau da, jendartearen baliabideen esleipena finkatzeko edo
|
haren gaineko
eraginnabarmena izateko gai diren erabakiak hartzen dituen zentro bat izatea. Hirugarrena, haren ekimenen bitartez, jendeengan sustengu, identifikazio eta zintzotasun politikoak sorrarazteko gai izatea.
|
|
|
Bigarrena, gobernu bat izatea, hau da, jendartearen baliabideen esleipena finkatzeko edo haren gaineko eraginnabarmena izateko gai diren erabakiak hartzen dituen zentro bat izatea. Hirugarrena,
|
haren
ekimenen bitartez, jendeengan sustengu, identifikazio eta zintzotasun politikoak sorrarazteko gai izatea.
|
|
|
Grasset.1995). Mota guztietakoukazioak dira,
|
haren
iritziz, norberaren zein erkidegoaren balizko egitasmoenetsaiak eta, beraz, askatasunaren arerio zuzenak.
|
|
|
Kolektiboen eremura joanik, eta esparru
|
hartan
koka daitezkeen nazio aldarrikapenak kontuan ez hartzeagatik hain zuzen, injustiziazko egoera gatazkatsuaklehertu izan dira behin baino gehiagotan, aipatutako arazo horiek estatuak beharbezala bideratzen jakin ez duelako.
|
|
|
Iraultzaile frantziarren ekimenean, giza eskubideen sistemaherri subiranotasunaren printzipioan oinarritu zen.
|
Haren arabera
, printzipio honetan oinarrituriko gobernuak bakarrik ahalbidera dezake eskubide indibidualen etasubiranotasun nazionalaren garapena. Zentzu honetan, hala Philadelphia koAldarrikapenak (1776an) nola 1793ko Frantziar Konstituzioak babestu egin zutenherriek altxatzeko eta matxinatzeko zuten eskubidea, azken hauentzat, eskubideetariko sakratuena eta betebeharren arteko nahitaezkoena?
|
|
|
Une
|
hartan
80 urte zituen Oskar Il.a erregeak (1825ko otsailaren 21eanStockholm en jaio baitzen). Osasunez dexente ahuldua, horrek ere bere eragina izanzuen Norvegiako kinkaldian.
|
|
|
EHk proposatutako estrategia da, agian, errazena eta argiena hiruren artean:
|
haren
premisa da Euskal Herriak oinarri demokratiko bat behar duela, beren proiektuak defenditu eta gauzatzeko denek baldintza berdinak izan ditzaten. Gaur egungolege barrutiari ez dio baliotasunik ematen, Euskal Herria estatu burujabe bilakatzeko oinarri oinarriko ezintasuna duelako, batez ere; eta Batzar Nazional Eratzaileasortzea proposatzen du, trantsizioaren buruzagitza hartu eta barruti juridiko politiko nazionala presta dezan.
|
|
|
edo guk autodeterminatzeko eskubidea dugula onar dezake, edo bere Konstituzio famatu horrek eskatzen dituen moldaketak egin ditzake, guri eskubideak aplikatzeko baldintzak ziurtatuz. Baina autodeterminazio eskubidea bermatzeko, eskubidearen onarpena lortzeaz gain, Euskal Herrian
|
hura
aplikatu nahi izateko kontzientzia sortu behar dugu. Euskal gizarte guztiari jakinarazibehar zaio, autodeterminazio eskubidea ez dela abertzaleen eskakizuna bakarrik, denei dagokigun eskubidea baizik.
|
|
|
Izenburuaren hautapenean neure ardura badudanez,
|
hura
justifikatzetik hasikonaiz. –Psikoterapia eta psikoanalisia?
|
|
|
Garrasi primarioa ere Zeraren adierazle purua lortzeko ahaleginada. Hipnosian, erlaxapenean, meditaziozko gimnasiaren era guztietan, bada betibehatzen eta bultzatzen duen nagusi bat, eta
|
harekiko
identifikazioa lortu nahi izaten da introiekzioz.
|
|
|
hau oinarrizko dialektika batenernamuina da: Bestea eratu,
|
hura
adierazle nagusiaz inbestitu, harengandik, bai, bat edo adierazle salbatzailea jasotzeko.
|
|
|
hau oinarrizko dialektika batenernamuina da: Bestea eratu, hura adierazle nagusiaz inbestitu,
|
harengandik
–bai, bat edo adierazle salbatzailea jasotzeko.
|
|
|
Bulkadaaseko duen identifikaziorik ez dagoela,, gozamenaren plusak identifikazioari ihesegiten diola, subjektuarentzat identifikazioa, gozamenaren plus" horrekin topoegitea ekiditeko bitartekoa besterik ez dela, hori guztia ezagutzeak bihurtzen duInkontzientearen atezain. Subjektua fantasma besterik ez den errealitatera egokitzea ez da analistaren egitekoa, ezta
|
harengan
atseginaren printzipioaren funtzionamendua bere onera ekartzea ere, hots, arauketa psikikoa ziurtatzea. Analista ez daerrealitatearen printzipioaren ordezkari ere, printzipio hori atseginaren printzipioariporrot eginarazten diona ekiditeko zirkuitua besterik ez den heinean.
|
|
|
Psikoanalistaren hirugarren betebeharra: subjektuak bere gaitasunen araberajasan ditzakeen ondorio analitikoak
|
haren
eskuetan jartzea da psikoanalistaren ardura. Honek inoiz bultza lezake analista arrazoi terapeutikoengatik efektu analitikoak baretzera.
|
|
|
Badirudiakatsen bat dagoela gorputzaren esperientziak era psikikoaz, funtzioimajinarioaren bidez? lantzeko gaitasunean, haiei esanahi bat ezin emandakiekeelarik, hartara, hurrengo esperientzietarako erreferentziak eraikitzeko.Irudikapen psikikoak gidatu ez dituen bulkadak ezin dira behar den bezalakanporantz bideratu harreman edo erlazio baten bidez; aitzitik, bulkadek gorputza,
|
haren
organo eta funtzioak hartzen dituzte lagun, sintomak eta gaixotasunaksortzeko. Sintoma horiek ez dira tentsio muskular neurotikoen laztasunakeragindako bestelako sintoma somatikoekin nahasi behar.
|
|
|
Maila fisikoan, horrek uzkurdurakronikoen eta tentsioen ausentzia dakar gorputzaren gihar elementuetan, mugikortasun areagotu batek jarduera sorta zabalagoa ahalbidetzen baitu, baitaegoerei erantzuteko orduan malgutasun handiagoa ere(...) Uzkurdura kronikoekinposatutako eragozpen fisikoetatik libre egotea, beldur inkontzienteetatik askatutaegotea, horrek, eta horrek bakarrik? egingo du gizakia maitasunerako gai, hartara
|
haren
sentimendu sakonenak agresibitate indartsu batez adierazikodirelarik?. (Lowen, 1985, 35 or)
|
|
|
Naturaltasuna norberaren adierazpenaren araberakoa da. Pertsona bat zenbat etabiziago egon, hainbat eta naturalagoak dira
|
haren
mugimenduak. Gorputza espresiboa da berez, eta haren tonizitatea etengabe ari da aldatzen barne sentipen etasentimenduak adieraztearren.
|
|
|
Pertsona bat zenbat etabiziago egon, hainbat eta naturalagoak dira haren mugimenduak. Gorputza espresiboa da berez, eta
|
haren
tonizitatea etengabe ari da aldatzen barne sentipen etasentimenduak adieraztearren.
|
|
|
Horrenbestez, pertzepzioa gorputz sentipenenmendean dago: ezin dugu inguramena sumatu
|
hark
zentzumen organoen bidezgure gorputzean duen eraginaren bidez izan ezean, sentiberatasun exterozeptiboadugu hau?. Modu berean, ezin dugu geure gorputza sumatu, dauzkagun barne sentipenen bidez ez bada, hauek sentiberatasun propio eta interozeptiboakdira?.
|
|
|
Horregatikezin izan ninduen sekula besoetan hartu. Eta nik
|
haren
lau hankak heredatu ditut, eta ez dut inoiz jakin neure haurrak besoetan hartzen?.
|
|
|
Gure gorputzaren kontzientziatik abiatuz, geure buruariburuzko irudi zein gogoetak sortzeko gaitasuna ere, geure nortasunaren euskarridugu. Gorputzaren esperientzia berriek eta mintzatutako eta jakinarazitako pertzepzio berriek norberaren berrantolaketa dakarte, norberaren baitan adieraztendena (sentipenak, emozioak, desirak, fantasiak...) toleratzeko, ulertzeko etaerabiltzeko gaitasuna, oraingo bizitzan
|
haren
adierazpen eta ekintza behar denbezala bideratzeko.
|
|
|
Erretroflektatzen ditugunak, nagusiki, sentimendu ezkorrak dira, eta zentzuhonetan, autozigortze mekanismoa da: zapaldu ninduenarekin haserretu ordez, leku
|
hartan
egotea aurpegiratzen diot neure buruari, zapalketei lotuta egoteagatik.Somatizazioak ere erretroflexio moduan uler ditzakegu, zeren inguruneari erantzunordez, gorputzari ezarririko kalteak baitira: ni deprimi naiteke, eta urdaileko ultzerabat garatu, etengabe kaltetzen nauen egoera horri aurre egin ordez.
|
|
|
–Pertsonen arteko komunikazioa eta pertsonala?: ?
|
hura
–ri buruz hitz egiteasaihestu,, nia, ri buruz hitz egitera bultzatu.
|
|
|
Fritz Perls, Berlin-en jaio zen 1893ko uztailaren 8an, familia judu batean.Medikuntza ikasi zuen. Garai
|
hartan
Max Reinhart antzerki zuzendaria eta S.Friedlander filosofoa ezagutu zituen. Beraien eragina nabarmena da Gestalt Terapian.1926an Karen Horney rekin analisia burutu zuen, hau izan zelarik, Perls ekpsikoanalisiarekin izan zuen bere lehen kontaktu serioa.
|
|
|
Fenichel en gainbegiradapean egiten ari zen artean. Garai
|
hartan
, Alemaniako egoera juduentzatlatza zen, naziak boterean zeudelako. Hau dela eta, Perls familiak Johannesburg eraemigratu zuen eta bertan Hegoafrikako Psikoanalisi Institutua sortu zuen.
|
|
|
Barne Eredu hauek etengabe birmoldatuak izaten dira, eta batzuetan, guztizeraldatuak ere; baina aldi berean esan daiteke sendoak direla jadanik adingoiztiarrean. Gehiago zehaztuz, bost urte dituztenerako (Bowlby, 1988) haurgehienek nahiko garatua dute amari edo ordezkoari buruzko Barne Eredua, etaeredu honek ahalbidetzen dio
|
harekin
harreman egokiagoak edukitzen, amarenjokabideak aurresaten laguntzen dion heinean.
|
|
|
Autore hauen ustez, orokorrean korronte psikodinamikoen barruan kokatzen diren Objetu HarremanenTeoriaren eta Atxikimenduaren Teoriaren arteko ezberdintasun nagusia, terapiaridagokionez, hauxe da: Objetu Harremanen Teoriaren ikuspuntutik terapeutarenfuntzioa gurasoek emateke utzi zuten
|
hura
ematea da, era sinbolikoan, jakina.
|
|
|
Psikoterapia guztiek helburu komuna dute, nahiz eta helburu hori lortzekobitarteko ezberdinak erabili: pertsonen ongizatea areagotu,
|
hari
eutsi eta, galdubada, berreskuratzen laguntzea.
|
|
|
Atxikimenduaren helburu orokorra segurtasuna lortzea da. Atxikimendu irudiekin erlazio onak izateak, segurtasun sentimendua,
|
haren
gertutasuna izatekoportaera batzuk, eta beharrezkoa izanez gero, bere disponibilitatea agertuko duelaaldarrikatzen duen eredu mentala inplikatzen ditu.
|
|
|
Azken kasu hauetako batizan liteke John Bowlby, Tavistock Child Guidance Clinic eko haurren psikiatra; klinika hau nagusiki orientazio psikoanalitikoa duen Tavistock Institute izenekoLondresko erakunde ezagunekoa da; J.Bowlby k 1949an argitaratu zuen Familiakotalde tirabiraren azterketa eta gutxitzea (Bowlby, 1949) izeneko artikulua etabertan bere pazienteen banakako tratamenduaren laguntzaile modura familiaosoekin egindako entrebisten erabilpena deskribatu zuen. 1951n, garai hartanWorcester ko (Massachusset) Clark University ko psikologia irakasle zen JohnBell ek John Sutherland, Tavistock Clinic eko zuzendaria, bisitatu zuen Londreseneta Bowly ren lanei buruz
|
harekin
eztabaidan jardun zuen. Dirudienez, Bowlby kfamilia osoaren terapiak egiten zituela ulertu zuen Bell-ek, pazientearen banakakotratamenduan ahalik eta gutxien interferi zezan lortzeko familia noizean behinikusi ordez.
|
|
|
haurren psikiatra gisa egiten zuen lanaren osagarrimodura, familiekin lan egiten hasi zen. 1957an familiaren zainketarakolehen zerbitzua, Family Mental Health Clinic, sortu zuen New York en.1960an Family Institute sortu zuen, New York en baita ere; N. Ackermanhiltzean,
|
haren
izena hartu zuen Institutuak, eta gaur egunera arteFamilia Terapiaren zabalkunderako foku nagusietako bat izan da.1961ean Palo Altoko Don Jackson-ekin elkartu zen, Familia Terapiarenaldizkari nagusia izan den eta oraindik ere baden Family Processizenekoa fundatzeko.
|
|
|
Terapian bere burua, amasinboliko? modura definitzen du, eta sarritan erabiltzen ditu nahasmen teknika, ametsen kontakizunak, terapian bertan minutu batzuez lokartu eta amestutakoakontatu familiari, komunikatzen zaila den zerbaitetan zerikusia duelako
|
harekin
; Richard Felden engandik jasotako teknika hau psikoterapia taldeetan erabiltzenzuen (Whitaker, 1981, or. 188), edo probokazioa.
|
|
|
Objektu behatua aldatugabe, naturak bere bidea nola jarraitzen duen behatzen bazterrean (eraginik izangabe) jardun dezakeen behatzaile independenterik ez dago (Zukav, 1991, or. 123). Teorizazio hauen inguruan sortzen den hausnarketak Bateson enganako itzulerabat eta komunikazioaren teorien berriztatze bat dakar berekin, eta orientaziozientifiko ezberdinetan garatutako jarrera epistemologikoa den Konstruktibismoaren Familia Teoriaren aplikazioa eragiten du. Oinarrizko baieztapenarenarabera, errealitatea ez da existitzen,
|
hura
aurkitu nahirik gizabanakoak hurbildukolitzaizkiokeen egia absolutu modura; aitzitik, gutako bakoitzak eraikitzen du beregizarte testuinguruan. Jadanik alferrikakoa gertatuko den modu batera jokaerasintomatikoa birdefinituko duen errealitate berri bat eraikitzen saiatuko denbatasun bat eratzen dute Familiak eta Terapeutak (Keeney eta Ross, 1987, Watzlawick eta besteak, 1988).
|
|
|
A.E. eraikuntzak literatura kantitate ikaragarria sorrarazi du, bere pronostiko gaitasunaren inguruan lehenik eta
|
hura
gutxitzeko egin zitekeenaren inguruangero. Horrela, eredu psikoedukatiboaren deiturapean generikoki bilduta, familia kopuru handia garatu da.
|
|
|
Eskizofreniarenetiologia faktore anitza (genetikoa, biologikoa eta ingurugirokoa) izateanzentratzen da oinarri teorikoa. Hiru faktoreon konjugazioak, psikopatologiaeskizofrenikoaren agerpena ezezik,
|
haren
berrerortzeak eta sendatzeak ereesplikatuko lituzke. Gizabanako, minberagarri?
|
|
|
batean sintoma psikotikoakagertzea, minberakortasun biologikoa gehitzean, bizitzako gertaerekgizabanakoaren babesak gainditzean edo gizarte sostenguak gutxitzean gertaliteke. Eskizofreniaren bilakaeran
|
haren
sintomak berpiztea ingurugirokoestresaren gehikuntzarekin garbi erlazionatua dagoela dirudi, bi estres motaidentifikatu direlarik: batez ere familia inguruneari dagozkion estres testuinguruaketa gaixotasuna baino denbora tarte labur bat lehenago gertatzen diren gertaeraestresatzaileak.
|
|
|
Hirschfield Institutuan burututako ekintzak eta ordura arte bildutako lanak etadokumentazio anitza, alemaniarren kontrakoak zirelakoan, nazismoak guztiaksuntsitu zituen. Historikoki gertaera honek berebiziko garrantzia dauka, izan ere, momentu
|
hartatik
aurrera bi gertakizun jazo baitziren: lehenik, giza sexualitateaulertzeko kontzepzio holistikoa eta haren azterketarako berezkoa duenepistemologia ia erabat deuseztu zen; bigarrenik, sexu aspektu ezberdinei buruzkoazterketak, jadanik sakabanaturik zeudenak, Estatu Batuetan jaso eta bilduzituzten.
|
|
|
Historikoki gertaera honek berebiziko garrantzia dauka, izan ere, momentu hartatik aurrera bi gertakizun jazo baitziren: lehenik, giza sexualitateaulertzeko kontzepzio holistikoa eta
|
haren
azterketarako berezkoa duenepistemologia ia erabat deuseztu zen; bigarrenik, sexu aspektu ezberdinei buruzkoazterketak, jadanik sakabanaturik zeudenak, Estatu Batuetan jaso eta bilduzituzten. Horrela, Kinsey k, Master ek eta Johnson-ek eta beste zenbait autorekeragin erabakikorra izan dute XX. mendeko bigarren erdialdean giza sexualitateaulertzeko moduan.
|
|
|
Taldeak pertsonen egoerak aldatzeko duen interesa eta garrantzia, psikodramaren eragin terapeutikoaren aurkikuntza baino askoz lehenagokoa da. Horrela, 1913an eta 1914an, Wilhelm Colbert doktorearekin (venerear gaixotasunetan espezialista) lankidetzan, Vienako emagalduentzako ghetto batean, garai
|
hartan
ohi ezbezalakoa zen esperientzia bat burutu zuen. Neskentzako interesgarriak ziren eguneroko gaiei buruzko hitzaldiak antolatu zituen, eta baita horien ondorengoeztabaidarako taldeak ere.
|
|
|
Amarekin izandako harreman sinbiotikoa apurtzeagatik sortzen da hori, etaondorengo hutsunea betetzen ahalegintzeagatik. Bestela intzestua litzateke, hots, lotura hori berregiteko desira sexualizatzea; hori desira
|
haren
bigarren mailakoelaborazioa besterik ez litzateke.
|
|
|
Hain zuzen ere, ikerketa
|
hura
ez zegoen subjektu psikoneurotikoentzatpentsatuta, lan mota hauetarako egokiak ez zirela uste baitzen. Gaixosomatikoentzat bakarrik zegoen pentsatuta (egileen arabera).
|
|
|
Politikak, eta berezikikontzientzia nazionalaren harrotzeak, kita ezinezko zorrak eginak ditu Txillardegirengana. Eta, ondorioz, artikulugintzak, entseguak, iritzi idatziak, ezinbestekoadute
|
haren
sinadura. Hizkuntzalaritzari egin dion ekarria, ez dakit oraingo ikasleokdakizuen, baina ez baldin badakizue, irakasleen errua da.
|
|
|
Ni bertako hizkuntzalarihandi bati buruzko zerbait idatzia nintzen arin eta bromoso, Koldo esaten zitzaiolaorain, berak bere buruari beti Luis esaten zionari. Ba, hartaz galdetu zidaten hainzuzen ere, ea zer esan nahi
|
nuen
harekin. Ezer ez, esan nuen, hori besterik ez.
|
|
|
Obra ez literarioak ere interesatzen baitzaizkit, eguneroko jarduna, eredupublikoa. Ezohiko kontsekuentziaz obratu du Txillardegik; ez dakit noiz irakurri zuenJean Paul Sartre, ez dakit
|
hura
irakurrita ezer berririk ikasi zuen, baina hura bainoaskoz engainamendu sakon eta latzagoan lotu zen bere herriaren ibiliari. Hori ezinbarkatua da, jakina, traizioa eta inkontsekuentzia bitalismoaren froga modura irentsarazi nahi diguten intelektualentzat.
|
|
|
Obra ez literarioak ere interesatzen baitzaizkit, eguneroko jarduna, eredupublikoa. Ezohiko kontsekuentziaz obratu du Txillardegik; ez dakit noiz irakurri zuenJean Paul Sartre, ez dakit hura irakurrita ezer berririk ikasi zuen, baina
|
hura
bainoaskoz engainamendu sakon eta latzagoan lotu zen bere herriaren ibiliari. Hori ezinbarkatua da, jakina, traizioa eta inkontsekuentzia bitalismoaren froga modura irentsarazi nahi diguten intelektualentzat.
|
|
|
UEUk 1999ko uztailean antolatu zion omenaldian aztoraturik ibili zen; ustekabean harrapatu genuen eta, gainera, piano
|
hark
ez zuen pedalik. Hala ere, pianoajo zuen.
|
|
|
Erdi etsita nengoela, azkenean, zerbait pertsonalagoidazteko ideia hurbildu zitzaidan, eta itolarrian dagoen naufragoaren antzera, azkenahalegin batean salbatuko ninduen oholari eutsi nion, bertara lapen erara itsatsiz.Horixe nuen irtenbidea: gauza guztiz subjektiboa egingo nuen, Txillardegiri berariburuzko neure bizipenak eta sentipenak kontatuz, eta, bide batez,
|
haren
bazterketasistematikoaren inguruko gogoeta egiteko aprobetxatuz.
|
|
|
Txillardegi adiskidearekiko lotura ez zen atzo goizean sortu nigan. iritsi baino lehentxoago izan genuen geure belaunaldikoek
|
haren
izenarenlehen erreferentzia, mitiko samarra zena, zer esanik ez, gure lagunak ordurako eginazuena nahikoa eta sobera baitzen bere izena betikotzeko, ez baitzuen alferrik parte hartuizan Euskal Herriaren historiako bidegurutze nagusienetakoan, ene ustez, nagusienaedo erabakiorrena izan dena?, alegia, XX. mendeko erdialdean abiatu zen euskalmugimendu askatzaile berriaren ekimen sortzailean. Ekintzaile gutxi batzuk izan zirenlurrikara hura eragin zutenak; han egon zen bera.
|
|
|
iritsi baino lehentxoago izan genuen geure belaunaldikoek haren izenarenlehen erreferentzia, mitiko samarra zena, zer esanik ez, gure lagunak ordurako eginazuena nahikoa eta sobera baitzen bere izena betikotzeko, ez baitzuen alferrik parte hartuizan Euskal Herriaren historiako bidegurutze nagusienetakoan, ene ustez, nagusienaedo erabakiorrena izan dena?, alegia, XX. mendeko erdialdean abiatu zen euskalmugimendu askatzaile berriaren ekimen sortzailean. Ekintzaile gutxi batzuk izan zirenlurrikara
|
hura
eragin zutenak; han egon zen bera. Aski niretzat.
|
|
|
Eta, zer esanik ez, liburuak. Nik bezala, garai
|
hartako
euskaltzale autodidakta guztiek, nor ez zenautodidakta, inolako euskal ikasketa arauturik ez zegoen garai hartan?, arreta handizirakurri eta aztertzen genituen, ikasmaterialik egokiena zirelako ziurtasun osoz.
|
|
|
Eta, zer esanik ez, liburuak. Nik bezala, garai hartako euskaltzale autodidakta guztiek, nor ez zenautodidakta, inolako euskal ikasketa arauturik ez zegoen garai
|
hartan
–arreta handizirakurri eta aztertzen genituen, ikasmaterialik egokiena zirelako ziurtasun osoz.
|
|
|
Zer ezote genuen ikasi eta zenbat zalantza ez ote zizkigun argitu, zalantza berriak sortuzizkigun aldi berean? Euskararen batasuna orduantxe bideratu zen, dudarik gabe, etahura ahalbidetu zuten batzuk joanak eta behin eta berriro goraipatuak izan diren arren, badira hain goraipatuak eta omenduak izan ez diren beste zenbaitzuk, joanak direnakbatzuk eta bizirik dirautenak bestetzuk, garai
|
hartako
gazteen irakasle ez arautuak izanzirenak. Bi aipatzearren, nik neuk biziki estimatutakoak, joandako bat, ImanolBerriatua, eta bizirik dirauen beste bat, Txillardegi bera, aipatuko nituzke.
|
|
|
Diglosia hizkuntza inposatzaile baten kontsentsu sutila baino ez dela erakutsiz, hortik gure hizkuntzaren heriotzarako bidea zein laburra izan daitekeen irakatsizigun. Eta giza taldearen edozein tamainatan egoera diglosikoak duen eragina argi etagarbi ulertu genuen, berak argi azaldu ondoren ezen, konbinatoriaren legeen araberadena galtzeko genuela, eta aldats beheran gindoazela, kontsentsu sutil
|
hura
apurtuezean. Egia esanda, lehenagotik ere intuitzen genuen egoeraren asimetria, baina intuitzen genuena forma matematikoan ikusi genuen orduan, eta horrek asko areagotu zuengure jarrera aldaketa.
|
|
|
Ez dakit nik oraingo belaunaldi berrikoei utzidien, baina zalantzarik ez dut gure belaunaldiko euskaltzaleengan izugarrizko eraginaizan duela aitortzeko. Ez soilik ideiengatik, baita
|
haren
lanen irakurraldietan izandakoatseginagatik ere. Horren froga nabaria da, duela hogeita piku urte Euskal Idazleakgaur libururako Joan Mari Torrealdaik egindako inkestan parte hartu genuenok orduanemandako iritzia, ez baikenuen alferrik Txillardegi bera aukeratu gure idazle onenenarteko onentzat, izen handiko beste askoren aurretik.
|
|
|
Atzerrian ezagutu ditugun ETA ren fundatzaileetatik, Txillardegi izan da nik aurkitududan lehena.
|
Hark
ongi ezagutzen zituen gure iparraldeko hiru probintziak, frankismoakDonostiatik ehizatu baino askoz aurretik ere, Hazparnen baitzituen askaziak, Xorribitarrak, eta haiek bisitatzera usu etortzen baitzen. Enbata mugimenduaren fundatzaileekberezitasun bikoitz horren pean, militante politiko eta Lapurdiko erdi herritar gisa, ezagutu zuten.
|
|
|
Txillardegi, oraindik guztiz hermetikoaden estatuaren mugen gainetik, abertzalismo berri bat eraikitzen ari den Euskal Herrikobi eskualde horietan naturalki instalatuta dago jadanik.
|
Haren
heldutasun politikoak, haren ingeniari formazioak, haren sen artistikoak, atsegin berdinarekin euskara lehenikizanki, gaztelania eta frantsesa menderatzeko gaitasunak ezartzen dute Txillardegi, euskal historiaren une zehatz honetan, eginkizun pribilegiatuan. Hura, intelektual hutsa, ekintzaren militante bilakatzen da.
|
|
|
Txillardegi, oraindik guztiz hermetikoaden estatuaren mugen gainetik, abertzalismo berri bat eraikitzen ari den Euskal Herrikobi eskualde horietan naturalki instalatuta dago jadanik. Haren heldutasun politikoak,
|
haren
ingeniari formazioak, haren sen artistikoak, atsegin berdinarekin euskara lehenikizanki, gaztelania eta frantsesa menderatzeko gaitasunak ezartzen dute Txillardegi, euskal historiaren une zehatz honetan, eginkizun pribilegiatuan. Hura, intelektual hutsa, ekintzaren militante bilakatzen da.
|
|
|
Txillardegi, oraindik guztiz hermetikoaden estatuaren mugen gainetik, abertzalismo berri bat eraikitzen ari den Euskal Herrikobi eskualde horietan naturalki instalatuta dago jadanik. Haren heldutasun politikoak, haren ingeniari formazioak,
|
haren
sen artistikoak, atsegin berdinarekin euskara lehenikizanki, gaztelania eta frantsesa menderatzeko gaitasunak ezartzen dute Txillardegi, euskal historiaren une zehatz honetan, eginkizun pribilegiatuan. Hura, intelektual hutsa, ekintzaren militante bilakatzen da.
|
|
|
Haren heldutasun politikoak, haren ingeniari formazioak, haren sen artistikoak, atsegin berdinarekin euskara lehenikizanki, gaztelania eta frantsesa menderatzeko gaitasunak ezartzen dute Txillardegi, euskal historiaren une zehatz honetan, eginkizun pribilegiatuan.
|
Hura
, intelektual hutsa, ekintzaren militante bilakatzen da. Gaitzak ziren ideien eztabaidak ez zitzaizkion aski.Enbataren gelan, Baionako Cordeliers karrikan, 14.ean, egoitza izango duen EuskalIdazkaritzaren sorraraztera erakartzen gaitu.
|
|
|
Egia da, euskararen zerbitzuko egarri hau bere etxekoen artean elikatzen delairaunkorki. Jone,
|
haren
emaztea, lehenetariko andereño bat orduko Euskal Herrikoegun ilun haietan!
|
|
|
Baina argitsu, gaizki bizi zuen betiko parekatze bikuna, ETAren borroka eta Hirugarren Munduaren liberazio mugimenduena.
|
Haren
euskalkulturaren formazioak eta ezagutzak euskal borroka erakartzen zuten berarentzat, urrikalmendurik gabe, mendebaldeko Europaren bihotzera. Haren jarrera eta erakundearen artean lekutzen zuen distantzia ideologikoa handitzearekin naturaltasunezbereizi zen.
|
|
|
Haren euskalkulturaren formazioak eta ezagutzak euskal borroka erakartzen zuten berarentzat, urrikalmendurik gabe, mendebaldeko Europaren bihotzera.
|
Haren
jarrera eta erakundearen artean lekutzen zuen distantzia ideologikoa handitzearekin naturaltasunezbereizi zen. Eta ez ur epeletan murgiltzeko.
|
|
|
Baina hor agertzean, pentsa nornuen aurkitu nire harridurako? Txillardegi, egun haietan hegoaldeetatik ihes etorria! Lan egiten zuen enpresan grebari ekin baitzioten beharginek, haien alde jarri zen JoseLuis; ETAko buruzagietatik izanez, ez zuen arriskurik hartu behar poliziaren aurrekogaldeketa batean, eta, beraz, muga pasa zuen Hazparneko adiskide
|
hari buruz
.
|
|
|
Aitzakia, Biarritzen nireizenean zeukaten bulego batean pistola bat aurkitua zuela poliziak: gauza gutxi askizen garai
|
hartan
. Alta bada, Franco-ren denboran zen, eta ez oraino «espainiardemokrazia gazte» horren aro zoragarrian!
|
|
|
Prefetak ezin zuen eskandalurik eginElizaren etxe batean, oso indartsua baitzen oraino iparraldeko Euskal Herrian. BerazVincent apezpikuari dei egin zion, eta
|
hark
Hazparnera bidali zuen elizbarrutikoirakaskuntza katoliko guztiaren zuzendaria zen Pochelu kalonjea: Txillardegi otoiztuzuen Saint Joseph kolegiotik alde egin zezan, amoregatik eta gobernuak ez zezankendu ikastetxeari ematen zion legezko diru laguntza.
|
|
|
Otsailaren bian Guardia ZibilakDantxarinean atxilotu zuen eta Iruñean kartzelaratu gure ikastetxeko bigarren irakaslebat, Kristiana Etxalus, ETA laguntzen zuelakoan. Egun zenbait lehen, istripu batenondorioz, beribila Elizondoko garaje batean utzia baitzuen antolatzeko,
|
haren
bilajoana zen lagun batekin, eta itzultzean mugan geldiarazi zuten. Lehergai ttiki bataurkitu omen zioten:
|
|
|
Azkenean, Franco zendurik bulta
|
hartan
, etorri zitzaien hegoaldearen berrizikusteko txanda. Geroztik tarteka elkarrekin topo egiten dugu:
|
|
|
Jarrai luzaz idazten, Txillardegi, eleberriaren suspertzailea garai beltzean, Euskara Batuaren aita, Emile Zola frantses idazle handia bezala hartze zuen (zorzitzaion) eserleku batetik bazter utzia, besteren eskergabez eta bere diplomaziaeskasez... Baina «J, accuse!» gutun miragarria Dreyfus en alde idatzi zuen
|
hura
ere ezzen diplomata horietakoa, eta gisa batez hobe. Aupa Jose Luis adiskidea, uztarririkonartzen ez duen euskalduna!
|
|
|
Askotxok ez du gogoratuko, ezta ezagutuko ere agian, baina 1971ko udazkeneaneuskara ikasten hasi ginenontzat liburu
|
hark
izugarrizko balio motibatzailea edukizuen: –Euskaldun berri, ekin euskaraz?.
|
|
|
–Euskaldun berri, ekin euskaraz?. Xabier Kintana eta Joseba Tobar en hitzaurrebaten ostean, bertan azaltzen ziren, euskaldun berriak izanik, ordurako nolabaitekoonarpen publikoa bereganaturik zuten pertsonaiak, eta beraiek kontatzen zuten nolahasi ziren euskara ikasten, zein metodorekin, zergatik, zerk bultzatuta, zer nolakohasiera traketsak izan zituzten eta, azkenik, nola heldu ziren hizkuntza arrotz
|
hura
(etaaldi berean hizkuntza berezkoena, maitatuena) bereganatzera.
|
|
|
Liburu
|
hark
eduki zuen efektua, umetan gurasoek erosi zizkiguten. Forjadoresdel Mundo Contemporaneo, izeneko liburuekin (bilduma osoa genuen etxean, lauliburuki) izandakoarekin bakarrik konpara dezaket, non. Vidas Ejemplares?
|
|
|
esaten zuenez, autobusa heldu aurretik, autobusanoiz helduko zen geralekuan zegoenari tirada batez galdetu ahal izatea); izanik, berriz diot, gramatikaria ere bazen, hainbat linguistika libururen egilea, eta gainera, idazlea, nobelagilea alegia!
|
Hura
bai zen norberarentzako aurkikuntzahandia! Berak gorpuzten zuen, oraindik ametsa izatera ere ailegatzen ez zena; hots, berak frogatzen zuen, hizkuntza estrainioa nagusitan bereganatu arren, inoizko bateaneuskaraz ere isur nitzakeela garai hartan zirri borratzen ari nintzen poematontoleszenteak.
|
|
|
Hura bai zen norberarentzako aurkikuntzahandia! Berak gorpuzten zuen, oraindik ametsa izatera ere ailegatzen ez zena; hots, berak frogatzen zuen, hizkuntza estrainioa nagusitan bereganatu arren, inoizko bateaneuskaraz ere isur nitzakeela garai
|
hartan
zirri borratzen ari nintzen poematontoleszenteak. Txillardegik egin bazuen, nik ere egin nezakeen, zergatik ez?
|
|
|
Nork eta Txillardegik, nori eta niri!; idazleen arteko elkarrizketan ari ginen eta, gainera, neure iritzia eskatzen zidan! Eguzkia sartzear zegoen Ondarretaren atzealdetiketa niri paisaia ederra, ezin ederragoa, iruditu zitzaidan
|
hura
.
|
|
|
Nobela
|
hura
–Exkixu, izan zen amaitutakoan, eta nik maitasun berezia diot, bestelako kontsiderazioak alde batera utzita.
|