2006
|
|
ikerkuntza, materialak sortzea, adituen inplikazioa, adituen arteko guneak irekitzea (informatika teknologiak aprobetxatuz), INGUMA datu basea eguneratzea, eta abar. Hauek denak garrantzitsuak dira, baina zenbakia irakaskuntzari buruzkoa denez, artikulu guztietan ez dira jaso irakaskuntzatik kanpo egiten diren
|
horiek
, eskatu ez zitzaielako. Hala ere, merezi du jasotzen diren aipamenak kontuan hartzeak, aberatsak diren neurrian.
|
|
• Unibertsitate mailakoa den Masterra ere badago, Soziolinguistika arloa lantzeko, Hizkuntza Plangintza Ikastaroa (HIZNET) izenekoa: UPV/EHUko Soziologia 2 saila, Eusko Ikaskuntzako Asmoz erakundea, Soziolinguistika Klusterra, UEU eta Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza erakundeen artean antolatzen da, 26 irakasgairen eskaintza emanez (290 ordu,
|
horien artean
200 ordu bete beharreko) 33 irakaslerekin: EHUko irakasleak, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako teknikariak, euskararen udal teknikariak eta euskalgintzako profesionalak.
|
|
Gerora begira, Europear Araudiari segika, Unibertsitateko Ikasketa Plan Berrien eta Titulazio Berrien ezarketa dela eta/ 2010 ikasturte inguruan egingo denaez dakigu xehetasunez zein izango den plan berri
|
horien
garapena. Hortaz, nekez aurresan daiteke zein izango den Soziolinguistika ikasketen geroa gure unibertsitatean. Ikasketa Maila:
|
|
Gerora begira, Europear Araudiari segika, Unibertsitateko Ikasketa Plan Berrien eta Titulazio Berrien ezarketa dela eta —2009/ 2010 ikasturte inguruan egingo dena— ez dakigu xehetasunez zein izango den plan berri
|
horien
garapena. Hortaz, nekez aurresan daiteke zein izango den Soziolinguistika ikasketen geroa gure unibertsitatean.l
|
|
Azken honek, zaharrenen multzoak, oraindik oso proportzio esanguratsua agertzen du, baina, tamalez, adinaren poderioz ez du gizartean behar adinako eraginik. Agian euskaltzaleok aurkitu genuke bide bat hiztun
|
horiek
hizkuntz berreskurapen prozesuan eraginkorragoak izan daitezen. Egoera normalizatu batean banaketa honek hartuko lukeen itxura biztanleriaren adin banaketari dagokiona izango litzateke.
|
|
Eskuin aldeko zutabeetan, aztertzen ari garen tarteetako irabazi/ galerak agertzen dira; 81 epealdian, galdutako euskaldunak, adin tarte zaharrenetan ematen dira, 50 urteetatikaurrera, 2.587 hiztun, eta multzo horrekiko erlatiboki kopuru txikia da eta, hiztun galerak zio naturalak (heriotzak,...) eragindakoak direla pentsatzera eramanez. Epealdi bereani rabazitakoak hiztun, ostera, guztiak helduak izanik ezin pentsa daiteke berezkoak direnik,
|
horiek
, duda izpirik gabeeuskaldun ikasiak dira, euskaldun berriak alegia. Baldin eta gure datuen arabera 81 epealdian 66.028 euskaldun gehiago lortu baziren horietatik helduen euskalduntzearen ekarpen zuzena% 34’15a dela estima daiteke.
|
|
Epealdi bereani rabazitakoak hiztun, ostera, guztiak helduak izanik ezin pentsa daiteke berezkoak direnik, horiek, duda izpirik gabeeuskaldun ikasiak dira, euskaldun berriak alegia. Baldin eta gure datuen arabera 81 epealdian 66.028 euskaldun gehiago lortu baziren
|
horietatik
helduen euskalduntzearen ekarpen zuzena% 34’15a dela estima daiteke. Horrela helduen euskalduntzeari esker 81 epealdiko hazkundearen heren bat baino gehiago azal daitekeela azpimarratu nahi dugu.
|
|
66.028 euskaldun gehiago lortu baziren
|
horietatik
helduen euskalduntzearen ekarpen zuzena% 34’15a dela estima daiteke. Horrela helduen euskalduntzeari esker
|
|
Guk darabiltzagun datuetan (EUSTATek emandakoak) 13 tarte baino ez daukagu, beraz k= 13 izanik i k 1 eta 13ren arteko balioak har ditzake. Indize
|
horiek
dira batukarietan erabiltzen ditugunak. Esaterako i= 2 eta k direlako indizeek 16 tartetik 60 tarterainoko aldea adierazten du, batukaria izateak tarte horien arteko taldeen batuketa egin behar dugula esan nahi du.
|
|
Indize horiek dira batukarietan erabiltzen ditugunak. Esaterako i= 2 eta k direlako indizeek 16 tartetik 60 tarterainoko aldea adierazten du, batukaria izateak tarte
|
horien arteko
taldeen batuketa egin behar dugula esan nahi du.
|
|
Euskararen berreskurapen prozesuan behatutako aurrerapausoak ukaezinak badira ere, galerak eta atzerako joerak datuetan bertan antzeman daitezke.
|
Horiek
bere osotasunean azterturik datozen urteotako aldaketak zein nolakoak izan daitezkeen adieraz diezagukete. Horri heldu nahi izan diogu artikulu honetan.
|
|
Agian hizkuntz politika baino, kasu honetan behintzat, politika demolinguistikoa esan genuke. Abiaburua, beraz, labelak, edo, akaso aurrenen informazioa jaso eta, behin jasota eta sailkatuta, kategoria
|
horiei
izena (labela) eman?
|
|
|
Horietako
gutxik azaltzen du euskararen benetako egoera eta are gutxiagok argitzen du hizkuntza zaharraren etorkizu Ia euskaldun alfabetatuak: euskaraz ongi edo nekez ulertu, nekez hitz egin eta ondo edo nekez irakurtzen eta idazten dutenak. Ia euskaldun alfabetatugabeak:
|
|
Zazpi hiztun kategoria
|
horiek
Zentsu eta Udal Erroldetako ezaguerari buruzko galderetatik zuzenean eratorriak dira. Aztertuz gero eman daitezkeen erantzunen konbinatoria hutsa dela antzeman daiteke, baina 81 kategoria posibleetatik (gehienak esanahigabekoak) bakarrik zazpi onetsi dira.
|
|
Aztertuz gero eman daitezkeen erantzunen konbinatoria hutsa dela antzeman daiteke, baina 81 kategoria posibleetatik (gehienak esanahigabekoak) bakarrik zazpi onetsi dira. Hori da, hain zuzen ere, bildutako informazioarekin egiten den lehenbiziko galbahea, zer gertatzen da esandako zazpi kategoria
|
horien arabera
erantzuten ez dutenekin. Pertsona asko ez badira ere, gure ustez, estatistikoki talde esanguratsua izan daiteke, adibidez ez litzateke horren arraroa hiztun batek ondo hitz egin eta nekez ulertzen duela erantzutea; tankera horretako erantzunak sailkaezinak dira emandako tipologian.
|
|
Horrela arestian esandako tipologia estatistikoan oinarrituz zazpi hiztun multzo
|
horiek
hiru multzo handietara ekartzen dira. Hau da, beharbada, sailkapenik hedatuena eta erabiliena, Soziolinguistikazko Mapan (1989): EUSKALDUNAK:
|
|
Tipologia estatistikoari atxikiturik, behingoz badugu behintzat gutxienezko hiztunen sailkapena, 39 hain zuzen ere, baina ez da hemen amaitzen, orain hiztun mota
|
horiek
udalerri jakin batean nola banatzen diren aztertzen badugu, orduan udalerrien sailkapen bat (edo hamaika) egin dezakegu.
|
|
Guztiak oso interesgarriak eta azterketa eta ikerketetarako liluragarriak. Haatik,
|
horietako
gutxik azaltzen du euskararen benetako egoera eta are gutxiagok argitzen du hizkuntza zaharraren etorkizuna.
|
|
Azterketa demolinguistikorako bigarren mailako hiztun tipologia erabiltzen dugu, euskaldunak, ia euskaldunak eta erdaldunak alegia. Gure asmoa, hamar urtetan zehar hiztun talde
|
horiek
izandako bilakaera jakitea, eta aldi berean, adin talde ezberdinetan izandako aldaketak eta hiztun talde bakoitzaren barne egitura aztertzea izan da..
|
|
" Euskaldunen elebiduntze goiztiarrak ezkor eragiten du euskararen erabileran" multzo
|
horien
ezaugarri soziodemografikoak dira, besteak beste, bilakaera horren deskribatzailerik adierazgarrienak. Nolanahi ere, gure hizkuntzen arteko ukipen egoera honetan zenbatzen diren hiztun bakarrak euskaldunak izanik, biztanleria binakatu egiten da, hots, bi hiztun multzotan banatu.
|
|
Gure kasuan hirugarren multzoa izanagatik, ia euskaldunak, horrek hizkuntzen arteko mugimendua baino ez du adierazten. Hiztun multzo
|
horiek
nolakoak diren jakin ezkero, berreskurapenaren norabideaz gehiago ezagut dezakegulakoan aldagai esanguratsu bat hautatu dugu: adina.
|
|
Ondorengo maiztasun poligonoetan adinaren araberako haustura antzeman daiteke. Euskaldunen artean ohiko hiru multzo berezi ditugu, alfabetatuak, partzialki alfabetatuak eta alfabetatu gabekoak; hiru multzo
|
horiek
bitan bana daitezke, alfabetatuak eta besteak alegia. Aurrera begira, euskara normalizatu ahala, partzialki alfabetatu eta alfabetatu gabekoen multzoak txikiagotuko dira, gazteenetan horrela ikusten da.
|
|
Kenketak burutzerakoan kontutan har multzo bereko (belaunaldi jakin bateko) taldeen artean egin beharra dagoela. Hortaz i tartea adierazten badu bigarren aldiko tartea i+ 1 da eta,
|
horien artean
, kalkulatu behar ditugu diferentziak. Horiek dira zehatz mehatz, VI. Taulan egindako eragiketak.
|
|
Hortaz i tartea adierazten badu bigarren aldiko tartea i+ 1 da eta, horien artean, kalkulatu behar ditugu diferentziak.
|
Horiek
dira zehatz mehatz, VI. Taulan egindako eragiketak.
|
|
Egia esan, orain arte horrela izan da, urteroko matrikulazio kanpainak, helduen euskalduntze alfabetatzea, euskararen aldeko mugimenduak, udalerri askotako elkarte berriak, euskal aldizkariak, egunkaria, laburbilduz euskaltzaleen militantziak prozesuaren jarraikortasuna euskararen alde jarri du.
|
Horiek gabe
prozesuaren norabidea bestelakoa izan zitezkeen. Ezarritako hizkuntz askatasuna deituriko honetan euskaltzaleok beti erne ibiltzera kondenatuta gaude, are gehiago, egoera okertzen denean gure errua dela esaten digute eta.
|
|
Hots, aldaketarik eman ezean estatistikoki kopuru beretsuak behatu genituzke batean eta bestean. Horrelakoetan biztanleriak hamar urte
|
horietan
izandako aldaketak edo aldaketa ezakkontutan hartuz, gazteen artean bederen, migrazio mugimenduek eta heriotza tasek ez dugu uste eragin handia daukatenik edo zehazkiago, balizko eragin hori ez dela estatistikoki esanguratsua.
|
|
Bourdieu k, bere aldetik, hizkuntza komunitatea definitzen du merkatu bat gisa non, hizkuntza pratikak ebaluatuak izateaz gain, indar harreman sinbolikoak gauzatzen diren. Bi kasuetan, hizkuntzaren erabilera ezberdinetatik habiatuz, pratika
|
horiei
loturiko jarrera, balore eta irudiak agertarazi nahi dira baita hizkuntza egoeren dinamikan dituzten eraginak ere. morfosintaksiak ere ezberdintasunak agertarazten dituelarik. Tuaillon ek dion bezala," erregionalismo gramatikala bizirik dago ez baita urririk.
|
|
" Hala ere, aurkatuak diren merkatuak sailkatu daitezke beraien autonomia mailaren arabera, erabat arau nagusiei menpekotuak direnetik, lege
|
horiek
gainditzen dituzteneraino. Hizkuntza zilegitasun baten adierazpena eta, bere bidez, usadioen ezezagupen erabaki batean oinarritutako diskurtsoa eta merkatu nagusiak ezaugarritzen dituen usadioek, ez dute gehiago balio merkatu irikien barruan, proioak zaiokion prezioen formakuntza legeek arauturik baitaude, esan nahi baita klase menderatuei propioak zaiokien guneetan, sinboliko menderatzaileak baztertuak direla".
|
|
Hizkuntza merkatu hori eta bertan erabiltzen den hizkuntza, modu bat da eskola porrotari eta haustura sozialari aurre egiteko baita hizkuntza ez zilegia baieztatzeko. Horrez gain, hauzo
|
horietako
gazte askok beraien gizontasuna adierazteko modu bat bezala ikusten dute.
|
|
Horrekin batera, erabateko zuzenketa joera dago, batez ere publikoan hitz egiten delarik. Erabiltzen da erakusteko forma gramatikal, hitz ala esateko modu egokiak menperatzen direla, nahiz ez arau
|
horiek
ez ongi ezagutu. Beraz, erabateko zuzenketa hizkuntza ezsegurtasunaren adieBourdieu ren iritziz, komunitate batean dauden hizkuntza trukaketek ekonomia berezi bat agerian uzten dute.
|
|
Irudi guzi
|
horiek
hizkuntza ideologia bat osatzen dute, frantzian elebakartasunari lotua dagoena. Hiru irudi nagusi dira:
|
|
Ondoren, hizkuntzen arteko harreman baketsuak edo bortitzak jorratuko dira testuingu geopolitiko batzuetan non bi hizkuntzek idar harreman bat daukaten arrazoi politiko administratibo ala sozio-ekonomikoengatik. Kasu
|
horietan
, hizkuntza batzuk gutxituak, eskualdekoak ala lekukoak bezala izendatuak dira, hizkuntza nagusia nazionaltzat ala ofizialtzat jotzen den bitartean. Horrek, hizkuntza politikak jorratzera garamatza, jakinik ez dutela nahi ta nahi ez ekintza publiko ofizial baten itxura hartzen baizik eta elkarteen zein gizabanakoen esku hartzeei lekua uzten diela.
|
|
Adibidez, Frantsesa hizkuntza formal, ofizial eta prestigioduna den bitartean, euskara hizkuntza arrunta bezain gutxietsia lez ikusia da. Pentsalari
|
horien arabera
, pratika linguistiko horien banaketa egonkorra zein orekatua da.
|
|
Adibidez, Frantsesa hizkuntza formal, ofizial eta prestigioduna den bitartean, euskara hizkuntza arrunta bezain gutxietsia lez ikusia da. Pentsalari horien arabera, pratika linguistiko
|
horien
banaketa egonkorra zein orekatua da.
|
|
Haatik, errealitatean, deskribatzen dituzten gertakizun mikro soziologikoek erakunde eta gertakizun makrosoziologikoei lotuak dira eta, ondorioz, gizarte osoari. Ikerlari
|
horiek
elebitasunean ekiten dute.
|
|
. Errepublikak Monarkiapean nagusi ziren joerak indartu ditu. Frantsesa eta hizkuntza gutxituen arteko harreman desorekatua ez konpontzeaz gain, hizkuntza
|
horien
erabilera mugatuz, hizkuntza gutxituen araberako jarrera eta irudi ezkorrak garatu ditu, nazioaren batasunaren eta beharrezkoa zen alfabetizazioren izenean. Patois izendapenak eta horrek daukan karga ezbalorizatzaileak, frantsesaren nagusitasuna areagotu du hizkuntza nazional bakar bat derrigortuz.
|
|
Errepublikak Monarkiapean nagusi ziren joerak indartu ditu. Frantsesa eta hizkuntza gutxituen arteko harreman desorekatua ez konpontzeaz gain, hizkuntza
|
horien
erabilera mugatuz, hizkuntza gutxituen araberako jarrera eta irudi ezkorrak garatu ditu, nazioaren batasunaren eta beharrezkoa zen alfabetizazioren izenean. Patois izendapenak eta horrek daukan karga ezbalorizatzaileak, frantsesaren nagusitasuna areagotu du hizkuntza nazional bakar bat derrigortuz.
|
|
Lurraldetasuna, erroldaren arabera egiten da gizabanako bakoitzak bere ama hizkuntza zehaztu behar baitu. Datu
|
horien arabera
ikusten da zein hizkuntza estatus emango zaion distriktoari: finesa soilik, suediarra bakarrik ala elebiduna.
|
|
Ekonomiaren mundializazioak eta informazioaren eta komunikazioaren teknologia berrien agerpenak joera hori areagotu dute, hartu emanak ugalduz eta elkar ezagutza hobetuz. Hala ere, bi faktorek trukaketa
|
horiek
mugatu dituzte, batetik, hizkuntzaren oztopoak zeren artikulu eta liburu frango inglesez eta, maila txikiago batean, frantsesez idatziak daude eta, bestetik, herri bakoitzean nagusi diren iritzi, ohitura eta erreferentziak, nahiko ezberdinak izateaz gain, egonkorrak dira.❚
|
|
1 Soziolinguistika esleitua eta hizkuntzen kudeaketa. Adibidez, hizkuntza politiken tipologiak osatzen dira zenbait irizpideren arabera baita ere politika
|
horiek
ebaluatu eta norabide berriak proposatu.
|
|
3 Hizkuntza komunitatearen barruan suertatzen diren aldaketa soziolinguistikoen analisia. Landa lanean burututako ikerketa
|
horietan
, hizkuntza baten aldaketen ibilmolde soziolinguistikoen azterketa burutzen da, esaterako egitura gramatikal baten aldaketa.
|
|
Bourdieu k, bere aldetik, hizkuntza komunitatea definitzen du merkatu bat gisa non, hizkuntza pratikak ebaluatuak izateaz gain, indar harreman sinbolikoak gauzatzen diren. Bi kasuetan, hizkuntzaren erabilera ezberdinetatik habiatuz, pratika
|
horiei
loturiko jarrera, balore eta irudiak agertarazi nahi dira baita hizkuntza egoeren dinamikan dituzten eraginak ere.
|
|
Mintegiak euskal ikasketetan gai oso ezberdinen gaineko formazioa eskain dezake, modu errazean, eta irakasle guztiak bertan izateko behar barik. zabalkuntza aipatu behar da. Gerora begira, irakasgaia gaurkotzen den heinean azken lanen berri ere emango da eta
|
horiek
zabaltzeko ere balioko du.
|
2007
|
|
Sektore moduan, inoiz baino batuago gaudela begi bistakoa da; sakabanaketa historiko
|
horien
gainditze bidean jarri gara, eta ahalegin handiak egiten ari gara sektoretik estrategia bateratuak planteatzeko eta gure lanean eraginkorragoak izateko.
|
|
auto-ikaskuntzarako, norberak ikasteko, datu gehiago edukitzeko...).
|
Horiek
erabiltzen ikasi dugu eta, gainera, ikasteko prestutasuna eta gogoa erakutsi dugu; izan ere, teknologiaren erabilera egokiak ekar diezazkigukeen abantailak geure aldeko indar-gunetzat hartu behar ditugu.
|
|
Gure euskaltegietara 30.000 ikasle inguru hurbildu dira ikasturtean. Ikasle
|
horiek
ordaintzen dituzten matrikulak gure diru iturri nagusietako bat dira, Eusko Jaurlaritzatik jasotzen ditugun dirulaguntzekin batera. Orotara, urtean 31.000.000 € gutxi gorabehera.
|
|
Talde hauek askotan metodologia, material eta ahalegin bereziak eskatzen dituzte.
|
Horiek
horrela, talde hauek ondokoak lituzkete:
|
|
• Euskaltegien arteko lankidetza; sare moduan antolatu beharra dago. Izan ere, lehiakideak garela ahaztu gabe, komunean ditugun beharrak identifikatu behar ditugu eta
|
horiei
erantzuna emateko lankidetza bideak jorratu behar ditugu. Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona.
|
|
• Ikasle kopuruetatik, ikasle euskaldunduetara; emaitzetaz hitz egiten ari naiz, argi eta garbi. Euskaltegietatik igaro diren ikasleak milaka dira,
|
horietatik
askok EGA atera arte ibili dira euskaltegian, beste asko, erdi bidean geratu dira baina euskaraz bizitzeko adina ikasi dute. Beste askok, ordea, hasi bai baina gero bertan behera utzi dute ikas prozesua.
|
|
Euskaltegietatik igaro diren ikasleak milaka dira,
|
horietatik
askok EGA atera arte ibili dira euskaltegian, beste asko, erdi bidean geratu dira baina euskaraz bizitzeko adina ikasi dute. Beste askok, ordea, hasi bai baina gero bertan behera utzi dute ikas prozesua.
|
|
Beraz, alde nabarmena eman da, batez ere, 1995 ikasturtetik 200203ra bitartean, arauzko udal euskaltegi izan gabeko eskaintza publikoak desagertu egin baitira (HABEk diruz ez laguntzean), eta euskaltegi pribatu guztiak homologatu edo desagertu egin dira. Baina euskaltegi libre
|
horietako
gehienak AEK koak izaki, 1996an abian jarri zen irakasleen homologazio prozesuarekin batera, euskaltegien homologazioa ere gauzatu zen, horretarako eskualde mailako egiturak sortuz, hala behar zenean.
|
|
Izan ere, EAEko 92 herritan ematen bazituzten eskolak 1995 ikasturtean,
|
horiek
118 eta 121 izatera pasatu ziren hurrenez hurren 2002 eta 2005 ikasturteetan. Edo 97, 123 eta 130 herrietan eman izan dute zerbitzua aipatu ikasturteetan, uda barnetegietako jarduerak kontuan izanda.
|
|
Beraz, alde nabarmena eman da, batez ere, 199596 ikasturtetik 2002 bitartean, arauzko udal euskaltegi izan gabeko eskaintza publikoak desagertu egin baitira (HABEk diruz ez laguntzean), eta euskaltegi pribatu guztiak homologatu edo desagertu egin dira. Baina euskaltegi libre
|
horietako
gehienak AEK koak izaki, 1996an abian jarri zen irakasleen homologazioprozesuarekin batera, euskaltegien homologazioa ere gauzatu zen, horretarako eskualde mailako egiturak sortuz, hala behar zenean.
|
|
Ikasle gazteenei buruz aritzean,
|
horien
euskara mailari buruzko datu bat eman badugu ere, hemen ikasle guztien ikasturte hasierako mailari erreparatuko diogu, eta horretan gertatu den bilakaera azalduko dugu (aldaketa uste baino eskasagoa izan bada ere):
|
|
Sektoreko lanak (ikasle eta taldeak) behera egin duten neurrian, irakasle gutxiago behar izan dituzte euskaltegiek, eta
|
horien
murrizte nabarmena dago 1995 ikasturtetik 2002 bitartean.
|
|
Sektoreko irakasleria zenbatean egonkortu den ikusteko, aski da ikasturte bakoitzean eskolak ematen aritu diren irakasleen eskarmentuari erreparatzea, bai aldez aurretik eskolak ematen aritutako ikasturteei eta bai
|
horietan
emandako eskolordu kopuruari dagokionean:
|
|
Lehendik EAEko euskaltegi batean inoiz ibili gabeko 11.652 ikasle azaltzen zaizkigu 2005 ikasturtean,
|
horietatik
9.761 Euskal Herrian bertan jaioak direlarik. 2.000 inguru dira, beraz, Euskal Herritik at jaiotakoak.
|
|
Lehendik EAEko euskaltegi batean inoiz ibili gabeko 11.652 ikasle azaltzen zaizkigu 2005 ikasturtean,
|
horietatik
9.761 Euskal Herrian bertan jaioak direlarik. 2.000 inguru dira, beraz, Euskal Herritik at jaiotakoak.
|
|
Aipatu gabe ezin utzi gobernuak zuzenean kudeatzen ez dituen euskaltegietan euskara ikasten duten milaka ikasle
|
horien
balioa eta merezimendua. Matrikula prezioen etengabeko igoera jasan behar izan dute eta gutxi balitz, gobernuaren eta udal handienen aldetik ez dute inolako errekonozimendurik jasotzen, ez behintzat beka sistema moduan.
|
|
Azken bost urteetan jaitsiera pixkanaka gertatzen ari bada ere aipagarria da 1998ko urrian 1600 ikaslek eman zutela izena geurean eta, orain, urte guztiko datuak kontuan izanda ere, ez gara kopuru
|
horietara
ailegatzen.
|
|
Euskara ikastea motibazio handiz egin beharreko lana da. Eremu
|
horietan
lan egitea gero eta konplexuagoa da. Konplexua da taldeak osatzeko nahiko ikasle izatea, konplexua da eskolak emateko jendea topatzea, konplexua da ikasleak nahiko ordu emateko prest egotea, euskaltegian denbora epe arrazoizko batean euskara ikasteko.
|
|
Nonbait hurbil dugun jendea, euskara ikasi eta maite duena, etorri da. Ikasi nahi omen duten eta etortzen ez diren
|
horietako
askok uste ustel franko badute, aurki ere:
|
|
Nonbait hurbil dugun jendea, euskara ikasi eta maite duena, etorri da. Ikasi nahi omen duten eta etortzen ez diren
|
horietako
askok uste ustel franko badute, aurki ere.
|
|
Euskaltegian euskara ikasi baina erabiltzeko aukera gutxi duten
|
horiei
begira, bada hiru urte, Mintzakide proiektua martxan jarri zela Topagunea eta beste hainbat talderekin batean. Euskaraz aritzeko ohitura duen jendea gutxitan aritzen den hauekin harremanetan jarriz proiektu honen bidez.
|
|
Talde bakar batzuk baizik ez ziren federaziotik kanpo gelditu.
|
Horietarik
bakar batek irauten du gaur egun, Angeluko ikasleak elkartea hain zuzen.
|
|
Talde bakar batzuk baizik ez ziren federaziotik kanpo gelditu.
|
Horietarik
bakar batek irauten du gaur egun, Angeluko ikasleak elkartea hain zuzen.
|
|
Horrez gain AEK k harreman jarraikiak atxiki eta elkarlan iraunkorra eramaten du Euskal Herritik kanpoko herri batzuetan euskara klaseak ematen dituzten elkarteekin, hala nola, Sustraiak Erroak Parisen, Lagun eta Maita Pauen, Bordaleko Euskal Etxea eta Toulouseko ikasleekin. Orotara urtez urte, 120/ 150 ikasle biltzen dira zentro
|
horietan
.
|
|
barnetegiak eta ikastaro trinkoak (aste bat edo bikoak). 2005/ 06 ikasturtean 175 ikaslek parte hartu dute ikastaldi
|
horietako
batean:
|
|
Irabazitako hiztun
|
horiek
eskola eta HEAri zor zaizkie. Adinari so eginez gero, ondoriozta daiteke 2000 inguru euskaldun oso eta 7500 inguIparraldean euskaldun kopuruari buruz datu zehatzak eskas ditugu.
|
|
• Bost azterlanetan (Arratibel, 1994, 1999; Perales, 1989, 1996, 2000) aztertu dira motibazioaren alorreko aldagaiekin batera ikaslearen lorpen emaitzak. Urratsa
|
horietako
bitan; ikaslearen autoebaluazioa bitan; irakaslearen ebaluazioa hirutan, eta, mintzamena, idazmena, irakurmena eta gramatika ariketa batean. Motibazioaren alorreko aldagaien eta lorpen emaitzen arteko erlazio hori ez da beti era sendoan bistaratu.
|
|
Lotura falta edota espero genezakeena baino ahulago izatea bat dator gurearekin antzik handiena duen beste testuinguru batean berriki egindako azterlan baten datuekin. Pritchard ek eta Newcombe k (2001) galesa ikasten ari ziren helduen motibazioa aztertu zuten eta beren ondorioa izan zen noranzko integratiboa noranzko instrumentalari nagusitzen zaiola, eta, ez zegoela loturarik bi noranzko
|
horien
eta emaitzen artean (Perales, 2004: 31).
|
|
Antzera mintzo gintezke jarrerei dagokienez ere. Aldizkari honen 40 alean Euskal Herriko hizkuntz jarrerei egin genien begiradan, hogeita zazpi azterlan berrikusi genituen
|
horietako
zazpi bete betean euskalduntze alfabetatzean lekutuak (Perales, 2001a).
|
|
memoria, tesina, graduondoko ikasketen amaiera lan, bekaz lagundutako azterlanak etab. (HIZPEI, Euskara Diploma, Masterrak, HIZNET...). Lan
|
horiek
dutena baino hedapen zabalxeagoa lukete. Ez baitira, tamalez, beti errazak eskuratzen eta liburuzainentzat edo web eko datu bilduma egileentzat ere ez da erraza adierazle egokien pean sailkatzen.
|
|
Ez baitira, tamalez, beti errazak eskuratzen eta liburuzainentzat edo web eko datu bilduma egileentzat ere ez da erraza adierazle egokien pean sailkatzen. Hedapen murritzekoak dira eta liburutegietara iristen direnean Literatura gris izenpean erregistratzen dira
|
horietako
asko eta asko. Eta ikertzaile hasi berriak edo ikasle tesina egileak galdurik samar ibiltzeko arriskua du horrelako lanak aurkitzeko.
|
|
Eta ikertzaile hasi berriak edo ikasle tesina egileak galdurik samar ibiltzeko arriskua du horrelako lanak aurkitzeko. Lan
|
horiek
oso ikergai bestelakoak izan ditzakete, eta, jomugetan bederen, bat ez etortzeak zaildu egiten du ikerketa lerro komunen eraikuntza han hemenka jotako mailukada elkarren loturarik gabekoen itxura hartuz.
|
|
egonaldiak familia euskaldunetan, mintzalaguna, mintzakide, berbalagun... eta antzeko programak. Ordenagailuz lagundutako ikastaldiak, Diasporako ikasleria, Internet bidezko ikastaldiak, etab. Kontua ez da
|
horiek
ate joka daudenik baizik eta etxe barruan ditugula jadanik.
|
|
El vascuence al alcance de todos"," El Euskera o el baskuenze en 120 lecciones"," Euzkel Iztiya ó sea gramática de la lengua vasca según el método de Ollendorf"... Liburu
|
horiek
ikuspegi erabat gramatikala zuten. Latinari begiratzeko eta aztertzeko erabiltzen ziren moldeek bizi bizirik jarraitzen zuten, aurreko mendeetan bezala, Larramendiren" El imposible vencido" edota Lardizabalen" Gramática vascongada" liburuak lekuko.
|
|
Larreak 1900.etik 1986.era bitartean euskara ikasteko egindako 165 metodo ezberdin zenbatu zituen (2003),
|
horietatik
138 azken berrogeita hamar urteetan argitaratuak(), eta, gramatika itzulpenezko metodoen nagusitasuna nabaria da horietan. Ez da harritzekoa.
|
|
Larreak 1900.etik 1986.era bitartean euskara ikasteko egindako 165 metodo ezberdin zenbatu zituen (2003), horietatik 138 azken berrogeita hamar urteetan argitaratuak(), eta, gramatika itzulpenezko metodoen nagusitasuna nabaria da
|
horietan
. Ez da harritzekoa.
|
|
Ez da harritzekoa. Hizkuntza zabalduenak ere (frantsesa, ingelesa...) latinari begira zeuden eta euskara, orobat, latinari eta hizkuntza
|
horiei
ere bai.
|
|
Euskaltzaindiak Alfabetatze Sailaren oinarri arauak 1972an plazaratu zituen.
|
Horien arabera
, Alfabetatze Saila hiru azpisailetan egituratua zegoen: 1) Gidaritza saila; 2) Bulego saila eta 3) Irakasle saila, irakasleek berek osatua, eskualdeka idazkari bana eta horien artean idazkari nagusi bat izanik.
|
|
Horien arabera, Alfabetatze Saila hiru azpisailetan egituratua zegoen: 1) Gidaritza saila; 2) Bulego saila eta 3) Irakasle saila, irakasleek berek osatua, eskualdeka idazkari bana eta
|
horien artean
idazkari nagusi bat izanik. Zereginak ziren:
|
|
Eta badaude ahulezia horretarako hainbat arrazoi. nez, ikastaroak, hizkuntza eta kultur gaien ingurukoak baita noizbehinkako aldizkariren bat plazaratzea ere proposatu zuten. Bistan denez, irakasleen prestaketa, irakasteko teknikak eta
|
horien gaineko
gogoetak zabaltzea, esperientziak elkarrekin trukatzea... oso aintzat hartzen ziren.
|
|
Hasi ziren irakaskuntza datuak era sistematikoan biltzen, aztertzen eta
|
horien gaineko
gogoetak egiten. ikasturtean AlfabetatzeEuskalduntze Koordinakundeak (AEK) jasotako ikasle fitxak Siadecok aztertu zituen (1978).
|
|
Txostenean bertan adierazten denez, datu
|
horiek
AEK erakundean euskara ikasten ari ziren ikasleenak ziren soilik. Baina, ibili zen ikasle gehiagorik garai hartan euskara ikasten, Euskarazaleak elkarteak eginiko ikastaldietan, EUTGn euskara ikasle zituen garai hartan EUTGk (Zalbide, 1977), IPESen, Lankide Aurrezkiak antolaturiko ikastaldietan, ikastoletako haurren gurasoentzako saioetan, Donostiako Udalaren Escuela de Declamación Vasca Euskal Iztundea delakoaren eskoletan, Lazkaoko eskolan eta abarretan.
|
|
...tsitari, langile, oraindik bere lehenengo lan tokira iritsi gabeko gazte, etxekoandre, izango diren garaadinekoengana euskeraren irakaskuntza heleraztea du helburu eta, hori guzti hori, bigarren hizkuntzen irakaskuntzarako teknikabideekiko ikerketa, irakaspideekiko azterlanak, entzun ikuste bidezko baliapidea, irakasleak gertatzea eta gaitzea bezala horri datxekon aurrerapide guztiekin batean, eta
|
hoiei
guztiei Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzerako Erakundea HABESortarazi eta Euskaltegiak Araupetzeaz baliatuz bideak ematen zaizkiela.
|
|
Mundu guztiak daki zeintzuk urrats eman dituen nahi duen titulua lortzeko. Gauzak horrela, eginbeharreko
|
horiek
egitera bideratutako ikas prozesua egitea besterik ez dago. Ariketa bakoitzak badu bere estrategia, eta gaur egun euskaltegi askotan teknika horiek lantzen ematen dituzte ikasleek orduak eta orduak.
|
|
Gauzak horrela, eginbeharreko horiek egitera bideratutako ikas prozesua egitea besterik ez dago. Ariketa bakoitzak badu bere estrategia, eta gaur egun euskaltegi askotan teknika
|
horiek
lantzen ematen dituzte ikasleek orduak eta orduak.
|
|
Zalantzarik gabe edozein mikro plangintzatan bezala gizarte osoan ere, ezer baino lehen euskalduntze prozesuari buruzko eztabaida zabaldu egin behar da. Plangintzen sozializazioa eragin litzateke eta
|
horien aldeko
kontzientzia piztu. Plangintzak garatu eta aurrera atera ahal izatea edozein enpresaren edota gizarte osoaren nagusitasunaren adierazle da zalantzarik gabe, baina horretarako gizarteak nolabaiteko ezagutza edo heziketa behar du.
|
|
Irakasleak eta ikasleak plangintzaren diagnostikoan eta helburuen identifikazioaren zehaztapenean parte hartzen duten neurrian,
|
horiek
lortzera begira programatu da, etengabeko ebaluazioaren bitartez programak moldatu eta berbideratzeko zabalik utziz. Jakina!
|
|
Langile, guraso edota dendari bakoitzak lortu beharreko gutxieneko maila kontuan hartuta, bete behar dituen funtzioen araberako programazioa burutu litzateke. Hau da, testuinguru bakoitzean dauden berezitasunak kontuan hartuta, langile bakoitzaren ezaugarri eta beharrei erantzun genieke,
|
horiei
begira programatuz. Aldi berean, bere lana euskaraz betetzen laguntzen saiatuko ginateke, alboan egonez eta bere arazo errealei erantzunez.
|
|
Irakasleak eta ikasleak plangintzaren diagnostikoan eta helburuen identifikazioaren zehaztapenean parte hartzen duten neurrian,
|
horiek
lortzera begira programatu da, etengabeko ebaluazioaren bitartez programak moldatu eta berbideratzeko zabalik utziz. Jakina!
|
|
Hau da, testuinguru bakoitzean dauden berezitasunak kontuan hartuta, langile bakoitzaren ezaugarri eta beharrei erantzun genieke,
|
horiei
begira programatuz. Aldi berean, bere lana euskaraz betetzen laguntzen saiatuko ginateke, alboan egonez eta bere arazo errealei erantzunez.
|
|
Hauek ikasle bakoitzak bere funtzioak betetzeko dituen beharren arabera landu genituzke, hau da, bere testuinguruak esango digu zeintzuk diren ikasleak dituen gaitasun linguistiko premiazkoenak, testuinguruan izan ohi den erabilerara moldatzeko landu behar dituen abileziak, zeintzuk testu mota erabili behar dituen... Adibidez, Haur Hezkuntzako irakasleak ipuinak edo haur hizkera landu ditu, baina saltzailea produktuen katalogoak sortzen eta aurkezpenak egiten trebatu da. Kurrikulu honetan
|
horien arabera
antolatu dira edukiak, helburuak eta ebaluazio irizpideak.
|
|
Helburuak lorgarriak izan behar dira. Ikasleak berak ere
|
horiek
proposatzen eta zehazten laguntzen badu, guretzat laguntza handia izateaz gain, bere inplikazioa lortuko dugu.
|
|
Dena dela, zalantzarik gabe, bide horri jarraitu ahal izateko, egungo agirien sistema aldatu litzateke. Maila ezberdinak ezartzea eta
|
horiek
egiaztatzeko agiriak beharrezkoak badira ere, neurgailuak egokitzea funtsezkoa izango da.❚
|
|
Euskara Elkarteek gizarte esparru guztietan euskararen erabilera sustatzea izan dute beti helburu nagusia. Gizarte esparru guztietan sustatu behar da euskaren erabilera, hala legez arautu daitekeen
|
horietan
nola erabilera askeko guneetan. Biak dira garrantzizkoak baina orain arte gure ustez erabilera askeko guneetan egin beharreko lanari ez zaio duen garrantzia aitortu.
|
|
(familia, lagunartea...)
|
horietan
gertatzen delako, eta bestetik hizkuntza komunitatearen konpaktaziorako bidea bertatik hasten delako (familia, lagunartea, auzokoak, elkarteetako lagunak,...).
|
|
Aipatutako esparru
|
horiek
pertsonen bizitza pribatuarekin lotuak daude eta horietan legeek eta arauek eragin gutxiago dute. Esparru hauetan, beraz, hizkuntza ohituretan eragiteko bestelako bideak jorratu behar dira:
|
|
Aipatutako esparru horiek pertsonen bizitza pribatuarekin lotuak daude eta
|
horietan
legeek eta arauek eragin gutxiago dute. Esparru hauetan, beraz, hizkuntza ohituretan eragiteko bestelako bideak jorratu behar dira:
|