2023
|
|
Orokorrean, ekonomia ahalbidearen printzipiotik honako bi printzipio hauek ondorioztatzen dira: ahalbide hori
|
duten
guztiek ordaindu behar dituzte tributuak (orokortasun printzipioa) eta ekonomia ahalbide bera dutenek zati berbera ordaindu behar dute (berdintasun printzipioa).
|
|
Horrenbestez, ekonomia ahalbidea zama fiskala banatzeko irizpide nagusia da. Tributuak nork ordaindu behar dituen adierazten digu ahalbide horrek, hau da, ekonomia ahalbidearen titularrak nortzuk diren eta, ahalbide horren neurriaren arabera, zenbat ordaindu behar
|
duten
.
|
|
4) Ekonomia ahalbideak mugatzen du baliokidetasun printzipioaren aplikazioa. Oinarrizko zerbitzuak erabiltzeko tasak ordaindu behar badira, ezin daitezke oinarrizko zerbitzuaren erabilera horretatik kanpo gelditu tasa ordaintzeko ekonomia ahalbiderik ez
|
duten
subjektuak.
|
|
Orokortasunaren kasuan gertatzen zen moduan, berdina izateak ere zuzeneko zerikusia dauka ekonomia ahalbidearekin. Berdintasun printzipioaren aplikazioak ezin ekar dezake tratamendu bera ematea egoera desberdinetan dauden edo ekonomia ahalbide desberdina
|
duten
pertsonentzat. Haatik, berdintasun formal horren ordez, berdintasun materiala hartu behar da abiapuntutzat; horrek esan nahi du tributuen alorrean norbanakoen errentak eta egoera ekonomikoa aintzat hartu behar direla, baita bestelako arrazoiak ere (egokitasuna, gizarte justizia, guztion onura).
|
|
Manu horrek benetako esangura ematen dio tributuen arloko berdintasun printzipioari, baina interpretazio arazoak ekar ditzake: artikulu horrek ez du esan nahi ekonomia ahalbide bera
|
duten
subjektuek tributu kuota berbera ordaindu behar dutenik lurralde osoan. Hori lurralde erakundeen autonomiaren aurka jotzea izango litzateke, eta Konstituzioaren printzipio batek ezin dezake beste bat urratu.
|
|
Konstituzioaren 86.1 artikulua zergak ordaintzeko eginbeharrarekin lotu behar da (31.1 artikulua); beraz, ezin daiteke lege dekretuz xedatu eginbehar horren oinarrizko edukia, baina onargarria izango litzateke, adibidez, lege dekretuz zerga baten tarifa inflazioari egokitzea. Bestela esateko, Lege dekretuak banan banan aztertu behar dira, bertan ezarritako neurriek zergak ordaintzeko eginbeharrean
|
duten
eragina modu orokorrean aztertzeko: unean uneko aldaketak dakartzaten neurriak (alegia, norainoko mugatua izanik, subjektu ukituen tributu zama osoa modu esanguratsuan aldatzen ez duten neurriak) Konstituzioaren araberakoak dira; gainerako guztiak, ordea, ez.
|
|
Bestela esateko, Lege dekretuak banan banan aztertu behar dira, bertan ezarritako neurriek zergak ordaintzeko eginbeharrean duten eragina modu orokorrean aztertzeko: unean uneko aldaketak dakartzaten neurriak (alegia, norainoko mugatua izanik, subjektu ukituen tributu zama osoa modu esanguratsuan aldatzen ez
|
duten
neurriak) Konstituzioaren araberakoak dira; gainerako guztiak, ordea, ez.
|
|
Zeintzuk dira legearen bidez edo foru arau bidez ezarri beharreko aldeak? Zehatz esateko, foru arauak ezarri behar ditu tributua ordaintzeko eginbeharra sortzen
|
duten
kasuak (zerga egitatea), tributuak nork ordaindu behar dituen (subjektu pasiboak) eta zenbat ordaindu behar den (oinarria, karga tasa eta kuota). Horiez gain, preskripzioeta iraungitze epea ere oinarrizko osagaia da.
|
|
Gehienetan, zerga egitateak tributuaren objektua barneratzen du, baina batzuetan bien arteko lotura ez da horren garbia. Horrela gertatzen da kontsumoa kargatzen
|
duten
zerga batzuekin. Zergaren objektua ondasunen kontsumoa izan arren, legeak zerga egitate gisa ekoizkinak ematea edo saltzea eratu du.
|
|
Zerga egitateak garrantzi handia du, tributuak identifikatu edo egituratzeko. Tributuen arteko ezberdintasuna ez datza tributuek kargatzen
|
duten
ekonomia ahalbidean, ezpada tributuen arau ezberdinek ezarritako egitezko kasuan. Hori dela medio, tributuak ezberdinak izango dira, euren zerga egitatearen alorren bat ezberdina den heinean, nahiz eta gainerakoak berdin berdinak izan.
|
|
Une horretan bertan gertatzen da tributuaren sortzapena. Gehienetan, zerga egitatea osatzen
|
duten
osagai guzti guztiak gauzatzen direnean gertatzen da sortzapena. Hala ere, une hori ez da beti erraz zehaztekoa, eta halakoetan, tributu arauak sortzapenaren une zehatz hori finkatu behar du.
|
|
TFAOen 22.1 artikuluak (eta TLOren 21.1.ak ere) dionez, tributuaren sortzapena une zehatza da; une horretan, legearen aginduz zerga egitatea gauzatu dela ulertzen da, eta, ondorenez, tributu betebehar nagusia sortu dela. Sortzapenaren egunak, gainera, zehaztuko ditu tributu betebeharra eratzen
|
duten
inguruabar garrantzizkoenak, tributuaren legeak kontrakoa esan ezean. Bestela esanda, zerga egitatea une jakinean gertatuko da, eta legeak aginduta, une hori sortzapenarekin bat dator.
|
|
Amaitzeko, iraupen etengabea
|
duten
aldizkako tributuen kasuan, eztabaidatu ohi da salbuespenak zergaldi guztietarako balio duen (salbuespen iraunkorra) edo zergaldi jakin batzuetan bakarrik aplika daitekeen (aldi baterako salbuespena). Kasu horietan, zergaldi bakoitzerako salbuespenaren sortzapena burutzen da zerga egitatea, salbuetsitako modalitatean, zergaldi horretan gauzatzen bada.
|
|
i) Zatikako ordainketak egin behar dituzten betebeharpekoak. ii) Atxikitzaileak. iii) Konturako sarrerak egin behar dituzten betebeharpekoak. c) Tributuaren zioz partikularren arteko beharretan betebeharpekoak: i) Jasanarazleak. ii) Jasanarazpena jasan behar
|
duten
betebeharpekoak. iii) Atxikipena jasan behar duten betebeharpekoak. iv) Konturako sarrerak jasan behar dituzten betebeharpekoak. d) Oinordekoak. e) Tributu salbuespenaren, itzulketaren edo hobarien onuradunak, subjektu pasiboak ez badira. f) Erantzuleak. g) Formazko tributu betebeharrengatik betebeharpekoak. h) Nortasun juridikorik gabeko erakundeak. i) Elkarren laguntzako arauketaren arabera tri...
|
|
i) Zatikako ordainketak egin behar dituzten betebeharpekoak. ii) Atxikitzaileak. iii) Konturako sarrerak egin behar dituzten betebeharpekoak. c) Tributuaren zioz partikularren arteko beharretan betebeharpekoak: i) Jasanarazleak. ii) Jasanarazpena jasan behar duten betebeharpekoak. iii) Atxikipena jasan behar
|
duten
betebeharpekoak. iv) Konturako sarrerak jasan behar dituzten betebeharpekoak. d) Oinordekoak. e) Tributu salbuespenaren, itzulketaren edo hobarien onuradunak, subjektu pasiboak ez badira. f) Erantzuleak. g) Formazko tributu betebeharrengatik betebeharpekoak. h) Nortasun juridikorik gabeko erakundeak. i) Elkarren laguntzako arauketaren arabera tributu betebeharrak dituztenak.
|
|
Diruzko eginbeharraz gain, beste eginbehar batzuk ere subjektu pasiboaren kontura uzten ditu. Laburbilduz, Ogasun publikoari begira subjektu pasiboak zordunaren egoera bere gain hartzen du foru arauaren (edo legearen) aginduz, baina eranskin izaera
|
duten
beste eginbehar eta prestazio batzuk ere badagozkio.
|
|
Argiago esateko, gerta daiteke tributu betebeharraren zorduna subjektu pasibo ez izatea. Azken horiek betebeharra bera bakarrik hartzen dute euren gain; ez, ordea, subjektu pasiboari dagozkion eta eranskin kutsua
|
duten
gainerako prestazioak.
|
|
Azken horien objektua konturako sarrera edo atxikipenaren zenbatekoa da, eta zenbateko hori zergadunarekiko harremanetatik kanpo gelditzen da. Beraz, harreman bi horiek indarrean diraute, objektu eta betebeharpeko ezberdinarekin, eta harreman biek elkarrekin osatzen
|
duten
tributu berberari begira.
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 35.3 artikuluaren arabera, eta Bizkaiko TFAOren 34.3 artikuluaren arabera (eta TLOren 35.4 artikuluaren arabera), ondokoak tributu betebeharpekotzat joko dira, horrela ezartzen
|
duten
tributuetako foru arauetan: jarauntsi onartu gabeak, ondasun erkidegoak eta, nortasun juridikorik izan gabe, zergapean jar daitekeen batasun ekonomikoa edo ondare banandua osatzen duten erakundeak.
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 35.3 artikuluaren arabera, eta Bizkaiko TFAOren 34.3 artikuluaren arabera (eta TLOren 35.4 artikuluaren arabera), ondokoak tributu betebeharpekotzat joko dira, horrela ezartzen duten tributuetako foru arauetan: jarauntsi onartu gabeak, ondasun erkidegoak eta, nortasun juridikorik izan gabe, zergapean jar daitekeen batasun ekonomikoa edo ondare banandua osatzen
|
duten
erakundeak. TFAOek (eta TLOk) ez dute eman beste kategoriarik ezartzeko agindu edo definiziorik; are gehiago, tributu zehatzen foru arauei aukera eskaintzen die kategoria hori erabiltzeko.
|
|
Zergadun gisa, zerbitzuaren erabiltzailea ageri da; eta horren ordezkoa, zerbitzuak ukitu duen ondasun higiezinaren jabea (edo obren exekuzioetan, eraikitzailea eta obren kontratista). Finantza transakzioen gaineko Zergan ere, Bizkaian ekainaren 22ko 4/ 2022 Foru Arauak, eta lurralde erkidean urriaren 15eko 5/ 2020 Legeak onetsian, besteak beste, zergaduna baloreen eskuratzailea da baina, finantza tartekari baten bidez jarduten duenean, orduan tartekari hori ordezkoa izango da. tributuen subjektu izan ote daitezkeen, hau da, gaitasun juridiko tributariorik ote
|
duten
. Horren inguruan, arazo nagusi bi eztabaidatu dira:
|
|
Beste alde batetik, Lurralde administrazioen nortasun juridiko bakarra hautsi egin da, lurralde erakunde publiko baten menpe nortasun juridiko lokabea
|
duten
erakunde publiko ezberdinak sortu dira eta. Administrazioak bere menpeko erakunde lokabeak hirugarrenak izango bailiran tratatzen ditu, horiekin harreman independenteak izanez.
|
|
Bestalde, zordun bat baino gehiago batera agertzen diren arren, erantzulea ez da inoiz tributuaren subjektu pasiboa izango, subjektu pasiboak bere izateari (zergadun edo ordezko) eusten diolako. Betebeharrei dagokienez, erantzuleak bakarrik erantzun behar du tributuaren betebehar materialen zioz (ordainketa); subjektu pasiboak, aldiz, tributu betebeharra osatzen
|
duten
gainerako prestazio formalak ere gauzatu behar ditu.
|
|
Tributu arau Orokorrek arautzen dituzte erantzukizuna eratortzen
|
duten
kasu batzuk. Kasuak orokorrak dira, alegia, ez dute zerrenda itxirik eratzen, eta tributuen foru arauek beste kasu batzuk ere arau ditzakete.
|
|
Bestela esanda, diruzko proportziozko isun eta kopuru finkoko isun
|
duten
zehapenen kasuan, ez bada gutxieneko eta gehieneko tarterik ezarri, ezin dira graduatu.
|
|
Arau hauste hau eta hurrengo artikuluarena errentak egozteko araubidean dauden erakundeentzat ezarri da, erakunde horien errentak eta kenkariak euren bazkideei" gardendu" egiten dizkiete. Zehatz esateko, halako erakundeak dira hiru Lurralde Historikoen Sozietateen gaineko Zergaren foru arauetako VI. tituluko tributu araubide berezia aplikatzen
|
duten
Aldi Baterako Enpresa elkartea eta Ekonomia intereseko Elkartea. Erakunde horiek ez dute Sozietateen gaineko Zerga ordaindu behar Espainiako egoiliar diren bazkideei edo partaideei egotziko dieten zerga oinarriaren zatiaren gainean ezta kenkari eta konturako ordainketen gainean.
|
|
Kasu honetan urratzailea Aldi Baterako Enpresa elkartea eta Ekonomia intereseko Elkartea da, nahiz eta Sozietateen gaineko Zerga ordaindu behar duena bazkide egoiliarra izan, errenta egotziak Zergaren bere zerga oinarrian sartuz. Hori dela-eta, erakundea zigortu badute autolikidazioa edo aitorpena aurkeztean zorra ez ordaintzeagatik edota itzulketak bidegabe lortzeagatik, ezin du artikulu honetako arau haustea gauzatu halako zehapenak erakarri
|
duten
zerga oinarriaren edo emaitzen zatiari begira.
|
|
Bigarren arau haustea, ostera, jarduera ekonomikorik egiten ez
|
duten
pertsona fisikoek egoitza fiskala zein den edo haren aldaketarik egon den jakinarazteko eginbeharra ez betetzea da. Jarduera ekonomikorik eginez gero, arau haustea izango litzateke errolda aitorpena ez aurkezteagatik eta goian aipatu bezala zigortuko litzateke.
|
|
Informazioa eman beharra betetzeko oro har eskatzen diren aitorpenen kasuan, Tributu administrazioak onetsi eta argitaratzen duen eredua erabili ez bada zehapena %100ean gehituko da (Gipuzkoan beste euskarrietan aurkeztu bada ere bai). Halaber, diru kopuruei buruzko daturik ez
|
duten
banakako errekerimenduak edo informazio emateko behar orokorrak badira, zehapena 100 euro izango da elektroniko, informatiko edo telematikoak ez diren beste euskarri batzuen bidez pertsona nahiz erakunde bati buruz aitortutako datu edo datu multzo bakoitzeko. Diru kopuruei buruzko datuak badira, aldiz, zehapena da elektroniko, informatiko edo telematikoak ez diren beste euskarri batzuen bidez aitortutako eragiketen zenbatekoaren %1ekoa.
|
|
Lehendabizi, 150 euroko zehapen orokorra ezarri da Araban eta Gipuzkoan (eta 300 eurokoa Bizkaian), baina zehapen hori ez da ia inoiz aplikatuko ikusiko dugun bezala, zehatu daitezkeen jokabide gehienak modu berezian zehaztu eta zigortu direlako: a) Kontabilitatean edo tributu arauek eskatutako liburu eta erregistroetan eragiketak zehaztasunik gabe aipatzen badira edo aipatu ere ez badira egiten, %1eko zehapena ezarriko da, aipatu ez diren, zehatz azaldu ez diren, faltsuak diren edo dagokien esanahia barik beste bat
|
duten
kontuetan jaso diren kargu, abonu edo idazpenen gainean %1, hain zuzen. Zehapena gutxienez 150 eurokoa da eta gehienez 6.000 eurokoa Araban eta Gipuzkoan, eta 300 eta 12.000 euroen artekoa Bizkaian. b) Kontabilitatea eta tributu arauek ezarritako liburu eta erregistroak eraman edo zaindu beharra betetzen ez bada, Bizkaian diruzko isun proportziozkoa jarriko da, hain zuzen, zergaldian izandako negozio kopuruaren %1eko isuna, eta 1.200 euroko isuna, gutxienez (Araban 600 euro gutxienez, baldintza berdinetan), eta Gipuzkoan, %10eko isuna, gutxienez 15.000 eurokoa izanik.
|
|
Beste hitzekin esateko, irabazitako preskripzioak zorra azkentzen du eta ofizioz adierazi behar da. Preskripzioak modu berean egiten die mesede ordaintzeko betebeharra
|
duten
guztiei. Preskripzio epea betebeharpeko bati begira geldiarazi bada, ulertu behar da guztientzat geldiarazi dela, baita erantzuleentzat ere.
|
|
Neurri horiek erabili ahal izateko, hurrengo baldintzak bete behar dira: zorra ez dela kobratuko erakusten
|
duten
arrazoidun zantzuak izatea; zordunak, Ogasunaren kaltetan, ondasunak xedatu, kargatu edo ezkutatzea; tributu zorra jadanik likidaturik egotea edo likidazio proposamena jakinarazi denean.
|
|
Arabako TFAOk, 78 artikuluaren 5 puntuan, jaso duenez, bermerik gabe edota etete automatikorako balio ez
|
duten
bermeak (kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria) eman badira etetea eskatzeko, eskaera izapidetu bitartean tributu zorra ez kobratzeko arrazoizko susmoak egongo balira, kautelazko neurriak har daitezke kreditua kobratzea ziurtatzeko edota dauden neurrien epea luza daiteke.
|
|
2 Atxikitze eskubidea. Merkatu gaien trafikoa edo zirkulazioa kargatzen
|
duten
tributuak ordaintzeko, Ogasun publikoak atxiki ditzake tributuen likidazioa dela-eta bere bulegoetan aurkezten diren merkatu gaiak, hartzekodun guztien gainetik. Horren adibide dira aduanetako errentak edo inportazioen gaineko
|
|
Ordainketaren hurrenkeran 4 ordinalaren lekuan daude, beraz, aipatutako beste kredituen ondoren eta mendeko ez den lan pertsonaleko zenbait kredituren atzetik kobratuko da, hainbana Gizarte Segurantzaren kredituekin eta Zuzenbide publikoko beste kredituekin batera. c) Kreditu arruntak. Halakoak dira pribilegiorik (berezia nahiz orokorra) ez
|
duten
kredituak, eta mendeko kredituak ez direnak. Gure kasuan horien artean daude tributu kredituen beste %50, atxikipenengatik ez badatoz.
|
|
Gure kasuan horien artean daude tributu kredituen beste %50, atxikipenengatik ez badatoz. Kreditu hauek ordaintzean ez da hurrenkerarik egiten, ezpada hainbana ordainduko dira kreditu arrunt guztien artean (pribilegiorik ez
|
duten
Gizarte Segurantzaren kredituak barne). Kreditu arruntak ordainduko dira lehenago aipatu ditugun kredituak ordaindu ondoren (masaren kontrako kredituak eta pribilegio berezia ala orokorra duten kredituak). d) Mendeko kredituak.
|
|
Kreditu hauek ordaintzean ez da hurrenkerarik egiten, ezpada hainbana ordainduko dira kreditu arrunt guztien artean (pribilegiorik ez duten Gizarte Segurantzaren kredituak barne). Kreditu arruntak ordainduko dira lehenago aipatu ditugun kredituak ordaindu ondoren (masaren kontrako kredituak eta pribilegio berezia ala orokorra
|
duten
kredituak). d) Mendeko kredituak. Konkurtso Legearen esanetan, horien artean daude interesak berandutze interesaketa isunak zehapenak eta errekarguak.
|
|
Amaitzeko, aipatu behar ditugu tributu zehapenak jartzeko eskumena
|
duten
organoak zein diren: a) Foru Aldundia, lanbide ofizial, enplegu edo kargu publikoetan aritzea eteten denean, zehapen gisa. b) Ogasun eta Finantza Saileko foru diputatua, onura zein pizgarri fiskalak aplikatzeko eskubidea galtzen denean, onura edo pizgarri horiek emateko eskumena izanik, edota diru-laguntzak edo laguntza publikoak jasotzeko aukera galtzen denean edo Administrazio publikoarekin kontratuak sinatzeko debekua ezartzen denean.
|
|
Tributu zehapenak kasu hauetan azkenduko dira: ordaintzen direnean; Administrazioak ordainketa eskatzeko duen ahala preskribitzen denean; konpentsatzen direnean; barkatzen direnean; zehapena ordaindu behar
|
duten
guztiak hil direnean (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 194 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 195 artikulua).
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 212 artikuluak eta Bizkaiko TFAOren 214 artikuluak dionez, zehapen prozedura Foru arauaren IV. tituluan ezarritakoaren arabera Zehatzeko ahalaarautuko da, baita hori garatzeko arauketaren arabera ere, hau da, Lurralde Historiko bakoitzeko Zehapenen Erregelamendua onetsi
|
duten
Foru dekretuen arabera.
|
|
Zigor Zuzenbidean, PEREZ ROYOk azaldu duenez, zigorra ezarriko zaie delitua gauzatzean parte hartu
|
duten
subjektu guztiei. Zehatzeko Administrazio zuzenbidean, eta tributuzko zuzenbide zehatzailean, ostera, zehapena bakarra da, urratzaileak bat baino gehiago badira ere.
|
|
Horiek horrela, fakturazio betebeharra ez betetzeagatiko arau hauste eta zehapenak hurrengoak dira: a) Fakturatzeko betebeharra arautzen duen arauketaren betekizunak betetzen ez badira, arau haustea eragin
|
duten
eragiketen zenbateko osoaren %1eko proportziozko diruzko isuna jarriko da. b) Fakturak edo egiaztagiriak luzatu, bidali, eman edo kontserbatu ez badira, arau haustea eragin duten eragiketen zenbateko osoaren %2ko diruzko isun proportziozkoa jarriko da. Ezin denean jakin zein den arau hausteari dagozkion eragiketen zenbatekoa, zehapena 600 eurokoa izango da, faktura edo dokumentua luzatu edo kontserbatu ez den eragiketa bakoitzeko.
|
|
Horiek horrela, fakturazio betebeharra ez betetzeagatiko arau hauste eta zehapenak hurrengoak dira: a) Fakturatzeko betebeharra arautzen duen arauketaren betekizunak betetzen ez badira, arau haustea eragin duten eragiketen zenbateko osoaren %1eko proportziozko diruzko isuna jarriko da. b) Fakturak edo egiaztagiriak luzatu, bidali, eman edo kontserbatu ez badira, arau haustea eragin
|
duten
eragiketen zenbateko osoaren %2ko diruzko isun proportziozkoa jarriko da. Ezin denean jakin zein den arau hausteari dagozkion eragiketen zenbatekoa, zehapena 600 eurokoa izango da, faktura edo dokumentua luzatu edo kontserbatu ez den eragiketa bakoitzeko.
|
|
Ezin denean jakin zein den arau hausteari dagozkion eragiketen zenbatekoa, zehapena 600 eurokoa izango da, faktura edo dokumentua luzatu edo kontserbatu ez den eragiketa bakoitzeko. ...egiaztatzen badu faktura ez dela luzatu, bidali eta ez dela eman eta inguruabar hori egiaztapena egiten den unean amaitu barik dagoen zergaldian gertatu dela, diruzko isun finkoa jarriko da, hain zuzen, Araban eta Bizkaian 600 euroko isuna faktura egin eta eman ez den eragiketa bakoitzeko, eta Gipuzkoan 1.000 eurokoa. c) Fakturak datu faltsuekin edo faltsutuekin luzatu badira, arau haustea eragin
|
duten
eragiketen zenbateko osoaren %100eko diruzko isun proportziozkoa jarriko da Araban eta Bizkaian, eta Gipuzkoan %75ekoa.
|
|
Frogabideak Zuzenbidea onartutakoak izan daitezke, Kode Zibilean eta Prozedura Zibilaren Legean jaso direla. Tributuak aplikatzeko prozeduretan, eskubide bat baliarazi nahi duenak hura sortu
|
duten
egitateak frogatu behar ditu (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 101 Artikulua, Bizkaiko TFAOren 103 Artikulua, eta TLOren 105 artikulua). Tributu administrazioak bere esku baditu froga elementuak, betebeharpekoek haiek zehatz mehatz adierazita beteko dute eskubidea frogatu beharra.
|
|
Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren esparruan, Sozietateen gaineko Zergaren esparruan, eta Balio Erantsiaren gaineko Zergaren esparruan bereziki, kenkariak eta gastuak fakturaren bidez justifikatu behar dira, ahal dela. Tributuen Arau Orokorrek frogabide hori lehentasunezkoa dela adierazten dute, baina ez da bide pribilegiatua; hortaz, Administrazioak uste badu fakturaren eraginkortasuna zalantzan jartzen badu, betebeharpekoak eragiketak benetakoak direla erakusten
|
duten
frogak aurkeztu ditu. Adibide moduan, Bizkaiko TFAOren 104.2 artikuluak esandakoa ekarriko dugu, gainerako Tributuen Arau Orokorrek emandako idazketatik zertxobait aldenduz, honakoa dio:
|
|
Adibide moduan, Bizkaiko TFAOren 104.2 artikuluak esandakoa ekarriko dugu, gainerako Tributuen Arau Orokorrek emandako idazketatik zertxobait aldenduz, honakoa dio: " Hala ere, Administrazioak uste badu fakturaren eraginkortasuna zalantzan jartzen
|
duten
oinarri sendoko zantzuak daudela, fakturak frogatze eraginkortasuna galduko du eta betebeharpekoak eragiketak benetakoak direla erakusten duten frogak aurkeztu ditu".
|
|
Adibide moduan, Bizkaiko TFAOren 104.2 artikuluak esandakoa ekarriko dugu, gainerako Tributuen Arau Orokorrek emandako idazketatik zertxobait aldenduz, honakoa dio: " Hala ere, Administrazioak uste badu fakturaren eraginkortasuna zalantzan jartzen duten oinarri sendoko zantzuak daudela, fakturak frogatze eraginkortasuna galduko du eta betebeharpekoak eragiketak benetakoak direla erakusten
|
duten
frogak aurkeztu ditu".
|
|
Tributu bakoitzaren Legeak edo Arauak bestelako presuntziorik arautu badezake ere, TFAOek (eta TLOk) honako presuntzioak aipatzen dituzte: ...baditu; akta, eginbide, aitorpen edota autolikidazio batean betebeharpekoak onartu dituen egitateak egiazkoak direla uste da, egitezko okerra gertatu dela frogatu ezik; Administrazioak ondasun, eskubide, enpresa, zerbitzu, jarduera, ustiategi edo funtzio baten titulartzat jo dezake erregistro ofizial batean titular ageri dena, kontrako frogarik ez badago; eta urte batetik beherako likidazio aldia
|
duten
tributuen kasuan, urteko kuota modu linealean banatu ahal izango da dagozkion likidazio adien artean, betebeharpekoak beste denbora banaketa bat aplikatu behar dela justifikatu ezik.
|
|
Tributuen Arau Orokorrek, ostera, ebazpenak arrazoitzeko beharra egintza jakin batzuetan soilik ezarri dute: likidazio egintzak, balioak egiaztatzekoak, betebeharra ezarri
|
duten
egintzak, onura fiskala ukatzeko egintzak, tributuak aplikatzeko egintzen eragingarritasuna etetekoak, eta indarreko arauketak agintzen dituen bestelako egintzak.
|
|
" Lehenengo zenbaki honen lehen paragrafoan adierazitakoa gorabehera, zergapeko bera dela-eta prozedura berri bat hasteko, ez da beharrezkoa izango aurreko prozeduraren aurreko edo aldi bereko [iraungitze] deklarazio espresoa". horiek lehentasunez aukeratu baditu, edota derrigorrean, betebeharpekoak halako bide teknologiko egokiak izatea bermatuta badago eta erregelamenduetan horrela ezarri bada. Horren adibide izan daiteke urriaren 29ko 1363/ 2010 Errege Dekretua, sozietate anonimo eta mugatu guztiak eta BEZaren hileroko itzulketen araubidean daudenak behartzen dituena; edota Bizkaiko Kudeaketari buruzko Erregelamendua, pertsona juridikoak eta Sozietateen gaineko Zergaren zergadun diren beste erakunde batzuk, eta jarduera ekonomikoak gauzatzen
|
duten
pertsona fisikoak, baldin eta berariaz bide horien erabilera onartu badute lehenespenez erabiltzeko. Halakoetan, bide elektronikoz egindako jakinarazpena gauzatu dela uste da egoitza elektronikoan egintza eskura jartzearekin, jakinarazpena gauzatutzat noiz jotzen den gorabehera.
|
|
Tributu arauen lurralde esparruak betebeharrak betetzea oztopatzen du baldin eta betebeharrak behar bezala betetzeko beste Estatu baten jurisdikzioan jardun behar bada lege eta prozedura ezberdinen bidez, bai jakinarazpenak egiteko, bai informazioa lortzeko edo kredituak kobratzeko ere. MUGURUZA ARRESEren hitzetan," tributuen prozedurak edota alderdi substantiboak arautzeko Estatuek
|
duten
eskumenak berarekin dakar ezinbestean Estatu bakoitzean Tributu administrazioaren ahalak eta pribilegioak eta norbanakoen bermeak modu ezberdinean arautzea. Zalantzarik gabe, horrek lankidetzarako neurri orokorrak ezartzea atzeratu eta zaildu ditu, Estatu bakoitzean tributu zorrak borondatez ordaindu ez diren kasuak konpontzeko".
|
|
" Foru arau honi dagokionez, elkarren laguntza hau izango da: Administrazioak Europar Batasunarekin, nazioarteko edo nazioz gaindiko beste erakunde batzuekin edo beste estatu batzuekin egiten, haiengandik jasotzen edo haiekin batera garatzen dituen laguntza, elkarlaneta lankidetza ekintzak eta antzeko izaera
|
duten
gainerako ekintzak, hala Europar Batasuneko Estatu kideen arteko elkarren laguntzari buruzko arauketa dela bide egiten direnak, nola zergapetze bikoitza saihesteko hitzarmenen nahiz nazioarteko beste hitzarmen batzuen esparruan egiten direnak. Betebeharpekoen aurrean jarduketak egitea ere sartu daiteke elkarren laguntzaren barruan".
|
|
Ogasun publikoaren aurkako delituaren zantzuak egonda, horiei lotutako prozeduretan har daitezkeen kautelazko neurriei dagokienez, neurrien ondorioak amaitzeko sei hilabeteko epe orokorra salbuetsi da, hogeita lau hilabeteraino helduz (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 78.5.e) artikulua eta Bizkaiko TFAOren 81.5.e) artikulua). Erantzuleei dagokienez, TFAOek horien esparrua zabaldu dute, delituari lotutako likidazioa eragin
|
duten
egintzen kausatzaile direnak edota egintza horietan elkarlanean biziki aritu direnak ere erantzule izendatuz, baldin eta prozesu penalean ikertuak edo egotziak badaude edo prozesu hori dela-eta kondenatuak izan badira. Halakoetan, erantzukizuna solidarioa da.
|
|
Delitu honen subjektu aktiboak izateko, tributu legeak kontabilitateko eginbeharrak ezarri behar dizkio. Kontabilitateko betebeharraren definizioa Merkataritzako zuzenbideko arauketak egiten badu ere, artikuluak aipatzen
|
duten
beharra tributu arauketak nahitaez agindu behar du. Esangura horretan, Sozietateen gaineko Zergaren foru arauek jaso dutenez, zerga horren zergadunek euren kontabilitatea eraman behar dutela, besteak beste, Merkataritzako Kodearen arabera, baina ez du agintzen zein liburu eraman behar diren ezta nola eraman behar diren ere, horretarako Merkataritzako zuzenbideko arauetara igortzen gaituelako, ikusiko dugunez.
|
|
a) Zerga oinarrien zuzeneko zenbatespeneko araubidean kontabilitatea eramateko beharra inola ere ez betetzea Hortaz, kontabilitatea eramateko betebeharra goitik behera ez da egiten. Dena den, eragina izango luke zerga oinarria zuzeneko zenbatespenaren arabera zehazten
|
duten
zergadunengan bakarrik, zenbatespen objektiboa aplikatzen dutenak kanpoan utzita lehenago oso zabala zena, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergan jarduera ekonomikoen etekin garbia zehazteko, behintzat, eta egun foru arauetatik ia ia desagertu dena. Jokabide honen bidez, beraz, kontabilitaterik eza tipifikatu nahi da, bai halakorik ez dagoelako, bai kontabilitatea ez delako erakutsi nahi; gainera, modu absolutuan definitu da, eta kontabilitateko idazpenen %5 edo gutxiago izanez gero tipoa ez litzateke gauzatuko, lerrokada honetako tipoa behintzat, artikulu bereko c) letran aipatutakoa agian bai gauzatuko litzatekeelako. b)" Kontabilitate bikoitza eramatea".
|
|
Erantzunak jasotako iritzia loteslea izango da tributuak aplikatzen dituzten organoentzat, baita kontsulta egin ez
|
duten
beste zergadunei begira ere kasuari aplikatu beharreko arautegia, jurisprudentzia edota administrazio doktrina aldatzen ez den bitartean baldin eta kontsultan adierazitako gertaerak eta inguruabarrak berdinak badira.
|
|
Betebeharpekoek Administrazioari eska diezaiokete, tributu bakoitzari buruzko foru arauketak hala aurreikusten duenean (Sozietateen gaineko Zergan alderdi lotuen arteko eragiketetan, kasu), aurretiaz eman dezala tributu zorra eragin
|
duten
errenten, produktuen, ondasunen, gastuen eta tributuaren likidaziorako garrantzitsuak diren gainerako elementuen balioespena. Akordio horiek tributua aplikatu baino lehenagokoak izan behar dira beti eta lotesleak dira hiru urteko epean, gehienez, Administrazioarentzat.
|
|
Administrazioak edozein informazio eska dezake, bere ustez tributuetarako garrantzizkoa bada, nahiz eta prozedura zehatza hasi ez, edota eskatu diren datuak erabili nahi badira ikuskapenaren helburuak finkatzeko, besterik gabe. Horiek horrela, prezio batetik gorako ibilgailuen erosleei buruzko informazioa eskatu izan da, edota saltoki handi batean urtean 30.000 euro baino gehiago gastatu
|
duten
ordain txartelen titularren informazioa ere (2015eko otsailaren 18ko Auzitegi Goreneko Epaia). Bilketa bidez lorturiko informazio hau emateko eskaeren aurka ezin daiteke alegatu banku sekretuaren mende egonik informazioa babestuta dagoela.
|
|
Lanbide sekretuaren mende badaude, ordea, informazioa babestuta legoke, nahiz eta sekretu horrek ezin babestu profesionala bera, ezta sekretua hautsi gabe eman daitezkeen datu ekonomikoak ere (esaterako, informazioa pilatuta lortzen denean). Lanbide sekretupean daude ondare izaera ez
|
duten
datu pribatuak, baldin eta datuok profesionalen bezeroen ohore eta intimitatea ukitzen badituzte eta profesionalek euren jardueratik ezagutzen badituzte; bestetik, aholkularitza eta defentsa eginkizunak egikaritzean, profesionalek isilpeko datuak jakin badituzte. Haatik, ez daude sekretupean, bezeroaren eta profesionalaren arteko harreman ekonomikoak (ordainsariak...).
|
|
1.4.1 Informazioa emateko beharra
|
duten
agintari eta organo publikoak
|
|
Tributuaren kontzeptu beragatik eta zergaldi batean antzeman badaitezke dolozko jokabidea
|
duten
tributu betebeharraren elementuak eta dolozko jokabide hori ez dutenak, bi likidazio bereiz egingo dira. Horretarako, dolozkoa ez den jokabidea dela-eta aktaren ondoriozko likidazio proposamen bat egingo da, eta delituari lotutako dolozko jokabidea dela-eta beste likidazio proposamen bat egingo da, goian azaldutakoaren arabera.
|
|
Zerga egitatea gauzatzeagatik eginbehar juridiko berezia sortzen da, baina ez da eratzen inolako betebeharrik, Administrazioa ez delako kreditu eskubidearen titularra une horretan, arlo zibilean kreditu eskubideekin gertatu aldera. Bestela esanda, likidazio egintzak sortarazten ditu Ogasunaren kreditu eskubidea eta subjektu pasiboaren tributu betebeharra eskatzeko moduko bihurtzen du, alegia, elkarrekiko edukia
|
duten
egoera subjektiboak. Hurrenik, tributu betebeharra legez sortutako betebeharra da eta hori ez da Zuzenbide zibileko erregela orokorra, bertan betebeharrak alderdien borondatearen autonomiatik sortzen baitira.
|
|
ondasunak eta eskubideak adjudikatu aurretik, edozein unetan, betebeharpekoak kuota, interesak, zehapenak eta kostuak ordainduko balitu, ondasun enbargatuak askatuko lirateke. Edozein kasutan ere, Administrazioak ezin ditzake ondasunak eta eskubideak besterendu likidazio egintza irmoa izan arte, ezinbesteko kasuetan (ondasun galkorrak edo balioa berehala galtzeko arriskua
|
duten
ondasunak) eta betebeharpekoak besterentzeko eskatzen duenean izan ezik.
|
|
a) Zorrak kobratzen direnean. Prozeduran zehar kobratu nahi diren kredituak (kuota, zehapena, interesak eta kostuak) ordaindu badira, espedientea bukatuko da, eta zordunari ordainagiria eman behar diote. b) Kreditua osorik ala zati batean kobraezina dela adierazten duen erabakiaren bidez. Ordainketa egin behar
|
duten
guztiak kaudimengabeak direla adierazi behar da, jarraian ikusiko ditugun berezitasunekin. c) Ordainketa ez den beste edozein arrazoirengatik zorra edo zehapena azkendu dela erabakitzean: preskripzioagatik, iraungitzeagatik, barkamenagatik edo konpentsazioagatik.
|
|
Edozein kasutan ere, bere garaian adierazi dugun bezala eta erreklamazio ekonomiko administratiboei dagokienez, gogoan izan behar dugu tributuak aplikatzeko eginkizunak eta berrikuspen eginkizunak modu bereizian egikaritzen direla; esleitu ere, Tributu administrazioaren organo ezberdinei esleitu zaizkie halako eginkizunak. ...errekurtsoak edo berrikuspen prozedura berezkiek APApEL markatutako bidea nola edo hala jarraitzen badute ere (hori bai, gaiak agindutako berezitasunekin, esaterako, berraztertze errekurtsoa borondatezkoa da tributuen arloan eta administrazio bidea agortzen duen erreklamazio ekonomiko administratiboa baino lehen jarri behar da; administrazio prozedura erkidean, ostera, administrazio bidea agortzen
|
duten
egintzen aurka jar daitekeen aukera bat da errekurtsoa, auzitegietara jo baino lehen), erreklamazio ekonomiko administratiboak antolamenduaren adar honen prozedura bereziak dira, eta erreklamazioak ebazten dituzten administrazio organoak Tributu administraziotik lokabeak dira organoaren eta eginkizunaren ikuspegitik, hots, euren zeregina betetzen dute zehapenak jartzeko organoetatik edota tributu... Estatuan, zeregina Auzitegi Ekonomiko Administratiboei dagokie; Araban, Arabako Organismo Juridiko Administratiboari; Bizkaian, Bizkaiko Foru Auzitegi Ekonomiko Administratiboari; eta Gipuzkoan, Gipuzkoako Foru Auzitegi Ekonomiko Administratiboari.
|
|
Ondore horietarako, Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 219 artikuluak, Bizkaiko TFAOren 220 artikuluak (eta TLOren 213 artikuluak) hiru administrazio bide arautzen ditu tributuen arloan, egintzak berrikusteko. Lehenengo bidea Administrazioaren ofiziozko bidea da akats oso astunak
|
duten
egintzen aurka egiteko (Foru Arauek eta Legeak dioten moduan, berrikuspen prozedura bereziak), horren barne zor ez diren sarrerak itzultzeko prozedura jorratzen delarik. Bigarren bidea, borondatezkoa, berraztertze errekurtsoa da eta, azken buruan, erreklamazio ekonomiko administratiboa dugu.
|
|
Horregatik, prozedura erabili ahal izango da deuseztasun akats frogatua eta zalantzarik gabekoa gertatzen bada, hots, Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 224 artikuluak eta Bizkaiko TFAOren 225 artikuluak ezarritako kasuetan73: a) Konstituzioaren babesa
|
duten
funtsezko eskubide eta askatasunak urratzen dituztenean; b) gaiari eta lurraldeari dagokionez argi eta garbi eskumenik ez duen organo batek emandakoak direnean; c) ezinezko edukia dutenean; d) Zigor Zuzenbideko arau hauste direnean, edo halako arau hauste baten ondorioz ematen direnean; e) legezkoprozeduraerabatbazterturikedokideanitzekoorganoetanborondatea eratzeko funtsezko erregelak erabat baz...
|
|
Tributu administrazioak prozedura hasiko honako inguruabarren bat gertatuz gero: ...aren ondorioz amaitzen denean, eta autolikidazioaren emaitza diru kopurua itzultzekoa izan bada, prozedura derrigorrez hasi behar da iraungitzea gertatu denetik hurrengo bi hilabeteko epean; b) autolikidazioaren bidez hasitako prozedura bat iraungitzearen ondorioz amaitu aurretik, betebeharpekoari dokumentazioa aurkez dezala eskatzeko, edota horren tributu egoera erregularizatu beharra egiaztatzen
|
duten
zantzuak daudenean, hau da, Tributu administrazioak prozedura hastea erabakitzen duenean autolikidazioaren bidez hasitako prozedura iraungi bitartean; eta c) Tributu administrazioak ikusten duenean behin behineko likidazio baten bidez berrikusi den autolikidazioan edo aitorpenean hurrengo inguruabarren bat gertatzen dela, hala nola, aurreko behin behineko likidazioetan kontuan hartu ez diren best...
|
|
50 Horrela da Araban eta Bizkaian, Gipuzkoako TFAOren 127 artikuluak ez duelako errekerimendurik aipatu. beharrik ez dagoela frogatzen ez badu behar bezala, orduan, Administrazioak behin behineko likidazioa ofizioz egiteko prozedura abiarazi ahal izango du, tributu zorraren zenbatekoa zehazteko. Betebeharpekoak laguntzarik ematen ez badu, Arauek diotenez, tributu zorra Administrazioak dituen datuak, aurrekariak, zeinuak, indizeak, moduluak eta tributu eragina
|
duten
gainerako elementuak kontuan hartuta zehaztuko da.
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 130 artikuluak eta Bizkaiko TFAOren 129 artikuluak dionez, egiaztapen mugatuko prozeduraren bidez, Administrazioak tributu betebeharrean eragina
|
duten
egitateak, egintzak, elementuak, jarduerak, ustiapenak eta gainerako inguruabar guztiak egiazta ditzake. Bestela esanda, jarduketa horiek autolikidazio eta aitorpenak berrikusteko jarduketen eta Ikuskaritzarenak direnegiaztapeneta ikerketa jarduketen artean erdibidean kokatzen dira.
|
|
Bizkaiko TFAOren arabera, gainera, jarduketa horien bidez, kudeaketa organoek betebeharpekoaren jarduera ekonomikoen etekinen elementu guztiak berrikus ditzakete. Organo horiek prozedura ere erabil dezakete autolikidaziorik edo aitorpenik aurkeztu ez
|
duten
betebeharpekoen egoera egiaztatzeko, ofizioz hasitako likidazio prozedura Administrazioak bere esku dituen datu eta aurrekarietan ala betebeharpekoak emandako datuetan bakarrik oinarritu baitaiteke. Hori dela-eta, aipatutako datuez gain, betebeharpekoarengandik edo hirugarrenengandik beste datu batzuk edo informazio ezberdinak lortu behar direnetan egiaztapen mugatuko prozedura erabili litzateke (2014ko abenduaren 19ko Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiaren Epaia/ 2012 errekurtsoaeta 2017ko otsailaren 14ko Epaia/ 2016 errekurtsoa).
|
|
51 Arabako TFAOren 139.1 artikuluak jaso duenez, egiaztapen mugatuko prozedura ikuskapeneko jarduketa eta prozeduren artean ere koka daiteke. Puntu honetan, alabaina, kudeaketa organoena den egiaztapen mugatuko prozedura soilik aipatu nahi dugu. b) Tributu administrazioak bere esku dituen datuak eta aurrekariak aztertu, hain zuzen ere zerga egitatea edo tributu betebeharraren egitezko kasua gertatu dela edo betebeharpekoak tributu betebeharrean eragina
|
duten
elementuak ez dituela aitortu edo aitortu dituenekin bat ez datozen elementuak daudela agertzen dutenak. Aurrekoen artean daudela ulertuko ez balitz ere, Arabako eta Gipuzkoako TFAOek gehitu dutenez, erregularizatu behar diren justifikatu gabeko ondare irabaziak ere aztertu daitezke. c) Tributu arauketan eskatzen diren liburuak, erregistroak eta gainerako agiriak aztertu, bai eta merkataritzako kontabilitatearen kopia ere, eta liburu, erregistro eta agiri horietan adierazitako eragiketak frogatzen dituzten fakturak edo agiriak miatu. d) Hirugarrenei errekerimenduak egin, hornidura bidez (ez bilketa bidez) informazioa emateko betebehar orokorraren arabera, edo aurkeztu diren aitorpenetan jasotako informazioaren frogagiri egokien bidez informazio hori berresteko.
|
|
Aurrekoen artean daudela ulertuko ez balitz ere, Arabako eta Gipuzkoako TFAOek gehitu dutenez, erregularizatu behar diren justifikatu gabeko ondare irabaziak ere aztertu daitezke. c) Tributu arauketan eskatzen diren liburuak, erregistroak eta gainerako agiriak aztertu, bai eta merkataritzako kontabilitatearen kopia ere, eta liburu, erregistro eta agiri horietan adierazitako eragiketak frogatzen dituzten fakturak edo agiriak miatu. d) Hirugarrenei errekerimenduak egin, hornidura bidez (ez bilketa bidez) informazioa emateko betebehar orokorraren arabera, edo aurkeztu diren aitorpenetan jasotako informazioaren frogagiri egokien bidez informazio hori berresteko. Hirugarrenei inolaz ere ezin zaie egin finantza mugimenduei buruzko informazioaren errekerimendurik; hala ere, betebeharpekoei tributu betebeharren oinarrian edo kuotan eragina
|
duten
finantza eragiketen frogagiriak aurkezteko eskatu ahal izango zaie.
|
|
Egiaztapen mugatuko prozedura baten ebazpena eman ondoren, Tributu administrazioak ezin izango du egiaztatutakoa berriz erregularizatu, gero beste egiaztapen mugatuko prozedura batean edo ikuskapen prozedura batean ebazpenean adierazitakoez beste jarduketa batzuen ondoriozko egitate edo inguruabar berriak antzeman ezean. Betebeharpekoak, edo beraren ordezkariak, berariaz adierazten badu tributu zorrean eragina
|
duten
egitateekin eta elementuekin ados dagoela, ezin izango dira aurkaratu, egitezko okerra gertatu dela frogatu ezean (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 134 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 133 artikulua).
|
|
Bizkaiko Ikuskapenari buruzko Erregelamenduaren 2 artikuluaren arabera, Ikuskaritzako langileak dira Finantza eta Ogasun Sailari atxikitako funtzionarioak baldin eta hurrengo administrazio titulazioen bat badute: Estatuko finantza ikuskari, finantza ikuskari, tributu ikuskari; tributu ikuskariorde, finantza eta tributu ikuskariorde, Zerga Berezietako ikuskari; agente fiskalak eta ikuskapen prozeduretan parte hartzen
|
duten
teknikari informatikoa. Araban eta Gipuzkoan, euren erregelamenduetako 2 artikuluak funtzionarioek okupatzen duten postuaren arabera identifikatzen ditu:
|
|
Estatuko finantza ikuskari, finantza ikuskari, tributu ikuskari; tributu ikuskariorde, finantza eta tributu ikuskariorde, Zerga Berezietako ikuskari; agente fiskalak eta ikuskapen prozeduretan parte hartzen duten teknikari informatikoa. Araban eta Gipuzkoan, euren erregelamenduetako 2 artikuluak funtzionarioek okupatzen
|
duten
postuaren arabera identifikatzen ditu: tributu ikuskari, tributu ikuskari laguntzaile, tributu agente, eta ikuskapen prozeduran zereginak egiten dituzten gainerako funtzionarioak, Arabaren kasuan; eta Estrategia Teknologirako eta Ikuskaritzako Zuzendariorde Nagusia, Ikuskaritzako unitate eragileetako buru eta Informazioa aztertzeko Zerbitzuburu, tributuen arloko goi mailako teknikari ikuskariak eta erdi mailako teknikari ikuskariordeak, tributu agente eta Ikuskaritzako Zuzendariordetza Nagusiari laguntzen dioten gainerako unitate eta organoak, Gipuzkoaren kasuan.
|
|
Epeak zenbatzean ez dira aintzat hartuko jarduketen geldiarazpena justifikatzen
|
duten
kasuak, besteak beste, agiriak eskatu zaizkionean beste Administrazio bati (epea sei hilabeteetan zehar gelditzen da) ala beste Estatu bateko Administrazioari55 (epea hamabi hilabeteetan zehar gelditzen da); ezta zergadunari egotz dakizkiokeen atzerapenak ere, esaterako, eskatu zaion agiriak ekartzeko atzeratzen bada, edota zitazioen egunak aldatzea eskatzen badu.
|
|
Prozeduraren ondorio guztiak ikuskapen txostenean dokumentatuko dira. Ikuskapen txostena betebeharpekoari jakinaraziko zaio; bertan zerga egitatea gertatu dela frogatzen
|
duten
elementuak zehaztuko dira eta betebeharpekoari adieraziko zaio organo eskudunari bidaliko zaiola, tributu egoera erregularizatzeko administrazio egintzak eman ditzan; hamabost eguneko epea emango zaio organo horri betebeharpekoak nahi dituen alegazioak aurkezteko. Ikuskapen txostenaren aurka ezin izango da jarri ez errekurtsorik ez erreklamaziorik, baina txostenaren ondoriozko egintzen eta likidazioen aurka jartzen direnetan txostenean proposatutako erregularizazioaren egokitasuna planteatu ahal izango da.
|
|
Tributuak aplikatzeari dagokionez, erreklamazioa honako egintza hauen kontra jar daiteke: a) behin behineko edo behin betiko likidazioak; b) autolikidazioa zuzentzeko eskaerarekin zerikusia
|
duten
berariazko zein ustezko ebazpenak; c) balioen egiaztapenak, baita balioak, etekinak eta oinarriak finkatzeko egintzak ere; d) salbuespen, onurak edo pizgarri fiskalak ukatu edo aitortzen dituzten egintzak; e) Amortizaziorako plan bereziak onartu edo ukatzen dituzten egintzak; f) Betebeharpeko bati aplikatu beharreko tributu araubidea zehazten duten egintzak, beraren etorkizuneko betebeharretarako...
|
|
Tributuak aplikatzeari dagokionez, erreklamazioa honako egintza hauen kontra jar daiteke: ...autolikidazioa zuzentzeko eskaerarekin zerikusia duten berariazko zein ustezko ebazpenak; c) balioen egiaztapenak, baita balioak, etekinak eta oinarriak finkatzeko egintzak ere; d) salbuespen, onurak edo pizgarri fiskalak ukatu edo aitortzen dituzten egintzak; e) Amortizaziorako plan bereziak onartu edo ukatzen dituzten egintzak; f) Betebeharpeko bati aplikatu beharreko tributu araubidea zehazten
|
duten
egintzak, beraren etorkizuneko betebeharretarako garrantzizkoak direnean (nahiz eta formalak izan), Administrazioa aurretik lotesten duten prozedurak izan ezik; g) Zerga bilketako organoen egintzak; h) bidegabeko sarrerak itzultzeko eskaerak ebazten dituztenak; i) Tributuarauek ezartzen dituzten bestelako egintzak.
|
|
Tributuak aplikatzeari dagokionez, erreklamazioa honako egintza hauen kontra jar daiteke: ...eta oinarriak finkatzeko egintzak ere; d) salbuespen, onurak edo pizgarri fiskalak ukatu edo aitortzen dituzten egintzak; e) Amortizaziorako plan bereziak onartu edo ukatzen dituzten egintzak; f) Betebeharpeko bati aplikatu beharreko tributu araubidea zehazten duten egintzak, beraren etorkizuneko betebeharretarako garrantzizkoak direnean (nahiz eta formalak izan), Administrazioa aurretik lotesten
|
duten
prozedurak izan ezik; g) Zerga bilketako organoen egintzak; h) bidegabeko sarrerak itzultzeko eskaerak ebazten dituztenak; i) Tributuarauek ezartzen dituzten bestelako egintzak.
|
|
Idazki horretan, erreklamazio egilea identifikatu, erreklamatzen den egintza edo jarduketa zehaztu eta egoitza jaso behar dira; horrez gain, alegazioak sar daitezke eta froga egokiak erantsi ere. Norbanakoen jarduketak edo ez egiteak badira, identifikatu behar da erreklamazioa noren aurka egin nahi den eta horren egoitza ere; era berean, erreklamazio egileak bere eskubidea oinarritzen
|
duten
agiriak ere aurkeztu ahal izango ditu. Nolanahi den ere, idazkia mugatu daiteke identifikazio datuak jaso eta erreklamazioa jarritzat har dadila eskatzera.
|
|
Espedientea jaso ostean eta, hala dagokionean, espedientea burutu ondoren, organo ekonomiko administratiboak erreklamazioan bertaratu diren baina idazkian alegaziorik aurkeztu ez
|
duten
interesdunei edo, alegaziorik aurkeztuz gero, izapide honetarako berariazko eskabidea egin duten interesdunei espediente hori erakutsiko die hilabeteko epean, eta epe bera izango dute alegazioen idazkia eta bidezko frogak aurkezteko. Norbanakoen arteko jarduketa eta ez egiteen kasuan, erreklamazio noren aurka jarri eta pertsona horri jakinaraziko zaio erreklamazioa jarri dela, bertaratu dadin pertsonatzeko idazkia bidaliz; pertsona horrek eskura dituen edo erregistro publikoetan dauden aurrekari guztiak aurkeztu ditu.
|
|
Espedientea jaso ostean eta, hala dagokionean, espedientea burutu ondoren, organo ekonomiko administratiboak erreklamazioan bertaratu diren baina idazkian alegaziorik aurkeztu ez duten interesdunei edo, alegaziorik aurkeztuz gero, izapide honetarako berariazko eskabidea egin
|
duten
interesdunei espediente hori erakutsiko die hilabeteko epean, eta epe bera izango dute alegazioen idazkia eta bidezko frogak aurkezteko. Norbanakoen arteko jarduketa eta ez egiteen kasuan, erreklamazio noren aurka jarri eta pertsona horri jakinaraziko zaio erreklamazioa jarri dela, bertaratu dadin pertsonatzeko idazkia bidaliz; pertsona horrek eskura dituen edo erregistro publikoetan dauden aurrekari guztiak aurkeztu ditu.
|
|
Halaber, arazo intzidentalak aurkez daitezke, hots, auziaren muinekoak ez izan arren auziarekin edo prozeduraren baliozkotasunarekin zerikusia
|
duten
arazoak, baldin eta erreklamazioa izapidetu ahal izateko ezinbestekoa bada haiek aurretik ebaztea eta auziaren muinari buruzko ebazpena hartu arte itxaroterik ez badago. Arazo intzidentala amaitzeko ebazpenaren aurka ezin izango da errekurtsorik jarri (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 241 artikulua eta Bizkaiko Erregelamenduaren 48 artikulua), baina, prozedura amaitzen duen ebazpenaren aurka egitean, interesdunak berriz arazo intzidental hori azaldu dezake.
|
|
TFAOek (eta TLOk) ezartzen
|
duten
moduan, zergen bilketa elkarren laguntzaren esparruan ere gerta daiteke; halakoetan, prozedura honetako ahalmenak erabiliko dira baina beste Estatu batek, nazioarteko erakunde batek ala nazioz gaindiko erakunde batek eginiko errekerimendua betetzeko. Titulu betearazlea ere jatorrizko arauketaren arabera eratu izan da.
|
|
Lurralde erkideko indarreko TLOk (141 artikuluaren h) letra) arautu bezala, Arabako TFAOk ikuskapen organoei egiaztapen mugatuko jarduketak egiteko ahalmena eman die, nahiz eta paradoxikoki ez batak ez besteak ez dituzte prozeduraren ezaugarriak modu bereizian arautu, Ikuskapenari buruzko Erregelamenduaren 54 eta 55 artikuluek xedatutakoa izan ezik. Arabako TFAOk dionez, egiaztapen mugatuko prozedura honi Arauaren 130.etik 134.era arteko artikuluetako erregelak aplikatuko zaizkio, alegia, kudeaketa organoek erabiltzen
|
duten
egiaztapen mugatuko prozeduraren erregelak. Hori bai, kudeaketa organoek ezin dituzte jarduketak Tributu administrazioaren bulegoetatik kanpo gauzatu, baina ikuskapen organoek badute halako jarduketak egiteko ahalmena.
|
|
Epe hori dela-eta, jarduketen epea bidezko moduan eten dela uste da. Hiru hilabeteko epean organo eskudunak irizpenik ematen ez badu, jarduketek aurrera jarraitu ahal izango dute berariazko ebazpenari itxaron gabe eta, behar izanez gero, itzurpenaren aurkako klausularekin zerikusirik ez
|
duten
gainontzeko elementuen behin behineko likidazioa egin ahal izango da.
|
|
Jarduketen emaitzaren arabera, zorra aurkitu
|
duten
aktak eta zorrik aurkitu ez duten aktak ditugu (antzina, azken horiei adostasun akta egiaztatu zeritzon). TFAOen eta TLOren aurreko idazketetan, aurretiazko aktak eta behin betikoak bereizi ziren.
|
|
Jarduketen emaitzaren arabera, zorra aurkitu duten aktak eta zorrik aurkitu ez
|
duten
aktak ditugu (antzina, azken horiei adostasun akta egiaztatu zeritzon). TFAOen eta TLOren aurreko idazketetan, aurretiazko aktak eta behin betikoak bereizi ziren.
|
|
Errebokazioak ezin izango du, inola ere, tributu arauek onartzen ez
|
duten
dispentsa edo salbuespenik sorrarazi; ezta berdintasun printzipioaren, interes publikoaren edo antolamendu juridikoaren aurka joan ere.
|
|
Prozeduraren egiturak bi fase ditu: bata, itzulketarako eskubidea aitortzea, bidegabeko sarrera egitean; eta bestea, aurreko hori betearazteko fasea, edota itzulketa aitortzen
|
duten
gainerako prozeduren ebazpenak betearaztekoa. Epea ere bitan zatitzen da.
|
|
itzulketarako eskubidearen inguruabarrak, ordainketa benetakoa izan dela, ez dela itzuli egin, eskubidearen titulartasuna eta horren kopurua. Helburu horretarako interesdunari eska diezaioke informazio osagarria eta agiriak eramatera, edo hirugarrenei eska diezaieke oro har eman behar
|
duten
informazioa edota emandakoa berrestea ziurtagiri egokiak aurkeztuz. Ebazpena eman aurretik, ebazpen proposamena egingo da eta interesdunari bidaliko zaio hamabost egunetan eskubidez komeni zaiona alegatzeko.
|
|
Bestetik, kredituen sorkuntza aipatu behar dugu aurrekontuetan aurreikusi ez diren sarrerak lortuz gero, esaterako, ondasun higiezin bat saldu ondoren. Kredituen sorkuntza soilik egin ahal izango da sarrera horiek sortarazi zituzten jarduerarekin zerikusia
|
duten
gastuak ordaintzeko.
|
|
Lehenengoari helduta, kudeaketa eskumena zentro kudeatzaileei dagokie: berezko aurrekontu zuzkidura
|
duten
Foru Aldundiko sailburuei eta organoetako buruei. Gastua kudeatzeko fase horretan kontabilitateko eragiketa edo egintza batzuk bereiz daitezke:
|
|
Halaber, antolaketa eta funtzionamenduari buruzko irizpideak aztertuko dira, erakunde edo zerbitzuaren helburu eta programekin bat datozen ala ez ikusteko. e) Kontrol ekonomikoa: Foru Aldundiko organo eskudunek eman eta eduki ekonomikoa
|
duten
xedapenak aurretiaz kontrolatzen dira. Kontrol horretatik kanpo geratzen dira tributuen arauketa eta aurrekontuetako arauak.
|
|
Kontrol hori batez ere politikoa da, eta beraren osagairik garrantzitsuena Kontu Orokorra da. Kontu hori agiri oso konplexua da; bertara, aurrekontuaren betearazpena xehetasunez jaso eta, oro har, sektore publikoaren jarduera finantzario ekonomikoa zehazten
|
duten
kontuen multzoa biltzen dira. Kontuen Auzitegiak ere Kontu hori aztertzen du.
|
|
Interesdunek eta Ogasuneko Zuzendari Nagusiak aparteko berrikuspen errekurtsoa aurkeztu ahal izango dute Tributu administrazioaren egintza irmoen aurka eta ebazpen ekonomiko administratibo irmoen aurka (TFAOen 246 artikulua), honako arrazoiren bat soilik ematen denean: a) gaia erabakitzeko funtsezkoak diren agiriak agertzen direnean, baldin eta agiri horiek aurkaratu den egintza edo ebazpena baino gerokoak izan badira, edo, bestela, haien garaian ezin izan baziren aurkeztu, eta okerren bat dagoela agertzen badute; b) egintza edo ebazpena ematean funtsezko eragina izan
|
duten
agiri edo lekukotza faltsuak badira, eta egintza edo ebazpen hori baino lehen edo geroago epai irmo bidez horrela adierazi bada; eta c) prebarikazio, eroskeria, indarkeria, iruzurrezko azpikeria edo zigortzeko moduko beste jokabideren baten ondorioz emana bada egintza edo ebazpena, eta epai irmo baten bidez horrela adierazten denean. Errekurtsoa hiru hilabeteko epean aurkeztuko da, agirien berri dagoenetik edo epaia irmo bihurtzen denetik zenbatzen hasita.
|
|
Berraztertze errekurtsoari dagokionez, prozeduraren arauak daude aurreko lerrokadetan aipatu ditugun Toki Ogasuneko Foru arauetan; erreklamazio ekonomiko administratiboei dagokienez, toki erakunde bakoitzak onetsi duen Erregelamendura jo behar da, eta modu ordeztailean, TFAOek xedatutakora eta, administrazio bideko berrikuspenei buruz, TFAO garatzeko onetsi diren erregelamenduetara. Oro har, toki tributuen arloan berraztertze errekurtsoa jartzeko epea hilabetekoa da egintza jakinarazi denetik aldizkako epemuga
|
duten
eta modu kolektiboan jakinarazten diren zorren kasuan, zorrak kobratzeko epealdian eta hurrengo hilabetean; era berean, hilabetekoa da erreklamazio ekonomiko administratiboa jartzeko epea, egintza jakinarazi denetik edota berraztertze errekurtsoa berariaz ala isilbidez ezetsi denetik. Errekurtso bietatik ezein jartzeagatik ez da egintzaren betearazpena etengo; hortaz, oro har, udalerriko ordenantza fiskala begiratu da, eta erregela orokorra da behar besteko bermea eskaini dela, prozedura ekonomiko administratibo orokorrean komentatu bezala.
|