|
2000
|
|
|
Gauza asko egin da, baina hutsune handiak ditugu erabileraren aldetik herritarrei zerbitzuak ematerako orduan. Bestetik, oraindik ez dugu lortu euskalduna benetan euskaraz zuzentzea administrazioari; administrazioa oso errespetuzko gauzatzat dugu herritar gehienok, eta uste
|
dugu
administrazioan dagoenari erdaraz egiten badiogu ez dugula inolako arazorik izango.
|
|
|
Gaztelerak duen leku bera nahi dugu euskararendako. Hiritarrak garen aldetik legitimitate osoa
|
dugu
Administrazio eta Zerbitzu Publikoen alorrean aldarrikapen hau egiteko.
|
|
|
Baina Estatuak eta hau da guk azpimarratu nahi duguna bere presentzia politikoa ziurtatzeaz gain, kontrola ezartzeko helburu garbiarekin, hezkuntza arloko kontrol tresna espezifikoa garatu zuen, kontrol mota zehatz hori benetan eraginkorra izan zedin, bere hezkuntza politika gauza zedin hain zuzen; ondorioz, probintzia bakoitzeko ikuskariak bere espazioa zuen, eraikitzen ari zen hezkuntza sistema nazionalerako funtsezko zutabea zen aipaturiko. Juntas de Instrucción Pública? delakoan252 Beste aldetik, eta ez du garrantzi txikiagorik, ikuskarien erakundeak bere onespen legala izan zuen, baita ikuskarien, cuerpo, aren eraketa hasiberriak ere, azken alderdi honek, irakasleriarekin gertatzen zen eran, Estatuaren zerbitzurako eraiki eta funtzionario estatusa
|
zuen
administrazio sareko zutabe nagusiaren aurrean jartzen gaituelarik. Legean ikuskaritzaren alde administratiboak indar handia zuen kontrolak zuen lehentasuna, baina alde teknikoa oraindik nahiko zintzilik geratu zen253; nolanahi ere, ezin da emandako urratsa gutxietsi, honek egin baitzituen posible makineria hau fintzeko eginahalak254, guztiak honako helburu honetara zuzenduta:
|
|
2002
|
|
|
Espainiako Elektronika eta Komunikazio Enpresen Sektore Anitzeko Elkarteak (Asimelec) sektoreko hamalau enpresak osatutako batzorde bat sortu du, erabiltzaileek, Administrazioak eta iritzi publikoak informazioaren teknologien segurtasunean duten konfiantza kontzientziatu, informatu eta sustatzeko. Batzordeak erreferentzia espezializatua eta solaskidea izan nahi
|
du
Administrazioaren aurrean, Interneteko konfiantzaren eta segurtasunaren sektoreari eragiten dioten lege ekimenetan. Asimelec eko zuzendari nagusiak, José Pérez Garcíak, azaldu zuen batzordeak hilabete batzuk daramala “taldearen joko arauak” lantzen, eta “ziur” agertu zen hurrengo asteetan segurtasunarekin zerikusia duten “askoz enpresa gehiagok” osatuko dutela.
|
|
|
Batzorde horren baitan egongo da elikagaien arriskuei buruzko txostenak egitea. Agentziaren eginkizun nagusiak dira elikagaien transmisio gaixotasunen azterketa eta segimendu epidemiologikoa eta mikrobiologikoa egitea; eskumena
|
duten
administrazioei proposatzea elikagaien segurtasunari eragiten dioten arauak egitea; elikagai, osagai eta prozesu berrien arriskuak ebaluatzea; elikadura alertako sarearen kudeaketa eta produktu fitosanitarioen baimenak. Elikadura Zentroa Elikagaien Segurtasunerako Agentziaren sorrerak zenbait sail Osasun eta Nekazaritzan desagertzea dakar, eta erakunde berriari lotuta geratuko dira.
|
|
|
Kontsumitzaileen Batasunaren iritziz, AEDE arbitrajeak ez du errespetatzen indarrean dagoen araudia eta kontsumoko arbitrajearen sistema instituzionalarekiko aldeak asko dira. Desberdintasun horien artean, Alonso nabarmendu zen kontsumo arbitrajea kasu bakoitzean eskumena
|
duen
administrazioaren esku dagoela, eta AEDE enpresa pribatua «enpresa pribatua» dela; aurrekoa ez bezala, horrek kontsumitzaileari eragiten dio. Inposaketa Era berean, EBUk salatu zuen arbitraje organo horrek «abusuzko klausulak» ezartzen dituela kontsumitzaileari, eta kontsumoko arbitrajea, berriz, borondatezko prozedura.
|
|
|
Legezko hutsunea gertatzen da autonomia erkidego batzuetan bilketa eta gastronomia tradizio finkatua dagoelako, eta, horren ondorioz, “permisio bidezko instituzionalizazioa” sortu delako, aldi bereko merkataritza, kontrol gutxikoa eta ekonomikoki mendekoa, denboraldiko espezie ugari dituena. Eta osasun eta kontsumo arloan eskumena
|
duten
administrazioek espezie ezezagunak edo jangarrien antzekoak jateak ekar ditzakeen arriskuei buruzko informazio kanpainak prestatzen dituzten arren, egia da kontrol handiagoa falta dela, bereziki bilketa eta zuzeneko salmentako eremuetan, araudi espezifikoa (ez dagoena) ez ezik, higieneko baldintza orokorrak betetzeari dagokionez, kontsumitzailearen esku utzitako produktuen segurtasuna eta osasung... Intoxikatu larriren bat agertzea, baita perretxikoak zabarkeriaz hartzearen ondorioz hildakoren bat agertzea ere, hasten den denboraldiko ohiko albisteetako bat da.
|
|
|
Besteak beste, lokalei, higieneari eta kutsadura mailei buruzko arauak zehazten ditu. Definizioz, araudiaren aplikaziotik ondoriozta daiteke elikagaien ekoizleak eta elikagaien ikuskaritzaren ardura
|
duen
administrazioak ez ezik, kontsumitzaileek berek ere parte hartzen dutela. Baina errealitateak erakusten du, zerbitzatzen diren elikagaien aurrean, ikuskatzaileek, normalean autonomia erkidego edo udal ezberdinetakoak, nekez egiazta ditzaketela araudian adierazitako alderdi guztiak.
|
|
|
Datu horiek gorabehera, Zientzia eta Teknologia Ministerioaren mendeko zentrorako lanegun handiena joan den uztailaren 16an izan zen, ‘Frethem’ mezua ehun ‘posta elektronikotik’ zazpi agertu zenean. Hain zuzen, urteko hirugarren birus hedatuena da(% 4,5), eta garrantzi berezia
|
du
administrazioaren sistemetan. Gabonetako birusei dagokienez, zorion mezu elektronikoetan kamuflatzen direnei dagokienez, haien maila asko jaitsi da aurten.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza aipatu dut. Ez da hori, hala ere, inguruan
|
dugun
administrazio bakarra, ongi dakizunez. Hor ditugu Foru administrazioak, udal administrazioak (hauek ere administrazio baitira), eta abar:
|
|
|
Baina hizkuntza soslaiak direla eta, eraman dugun politikarekin, kezkaz bete
|
ditugu
administrazioko langileak. Badakizu:
|
|
2003
|
|
|
Sindikatuen esanekin jarraituz, PPren Gobernuak proposatu aldaketak enpresa pribatuen mesederako izango dira. Hari mataza horretan, diote sindikatuek, enpresek uko egin nahi diote hitzarmen kolektiboetan izenpetu zituzten akordioak betetzeari, eta lan horretan lagun nahi
|
dute
administrazioa: hark gehituko dizkie mozkinak, profesionalak urritzeko eta lan baldintzak okertzeko bidea garbituz.
|
|
|
Erakunde publikoetatik aparteko erakunde moduan jaio litzateke, nahiz eta eurekiko elkar-lana beharrezkoa den, nahiz eta diru-laguntza publikoek bermatu luketen erakundearen edo kontseiluaren biziraupena. Gaur egun ezagutzen ditugun erakunde publikoek
|
dituzten
administrazio mugak gainditu ahal izateko, erkidegoz gaindikoa luke izan euskal hedabideen kontseiluak. Erakunde horren funtzio nagusia da euskal komunitatearen kohesioa bizkortzea, indarberritzea eta gidatzea.
|
|
|
Euskararen erabilera gomendatzen ez duen giroa hedatu du Gobernuak, neurri disuasorio ezberdinak erabiliz (diru laguntzak...), eguneroko jokoan euskararen erabilera, elebitasuna bera, gomendatzen ez dutenak. Euskara gero eta arrotzago egin nahi
|
du
Administrazioak, eta horrek euskara hurbil ez duen eta praktikan euskararekiko nahikoa axolagabea den nafar erdaldun arruntaren (nafarren gehiengoaren) pertzeptzioan eragina du.
|
|
2004
|
|
|
Aurreko lerrokadaren kasuan, ordezkaria izendatzean epaileak zuhurtziara finkatuko du legez lizentzia judizialaren beharrik ez
|
duten
administrazio egintzen zenbatekoa, betiere kontuan hartuta ondasunen garrantzia, izaera eta horiek eragingarritasunez babesteko komenigarria dena.
|
|
|
Hori dela eta, Alemaniako agintari eskudunek, kasu honetan, Ipar Renania Westfaliako Landaren Elikadura eta Ehizarako Lurralde Bulegoak, zehaztu zuten 1991n enpresak ezin zuela Alemaniara inportatu. Denkavit sozietateak, 1993an, aitorpen ekintza bat jarri zuen abian gai horren gainean eskumena
|
duen
administrazio organoaren aurrean, Alemanian inportatzeko eta Estatu horretan produktua libreki merkaturatzeko zilegitzat jo zedin eskatzeko, Herbehereetan baimenduta zegoen bitaminaren edukiarekin, eta beste pentsu batzuekin nahasteko erabiltzen zen, batetik zazpirako proportzioan, eta hori guztia, tratamendu askearen printzipioaren babesean. Demanda ezetsi egin zen, eta erabaki horren aurka gora jotzeko errekurtsoa jarri zen, errekurtsoa onetsi zuen organo gorenaren aurrean.
|
|
|
Oraingoz, horrelako substantziei buruzko arauketa larririk ez dagoenez, kontsumitzaileari informazioa emateko bidea besterik ez da geratzen. Kolektibo batzuk beren borondatez hasi dira kontsumitzailea informatzen, eta gai horretan eskumena
|
duten
administrazioek informazio orokorra eman lukete, kontsumitzaileen osasuna eta segurtasuna babesteko oinarrizko eskubidea babesteko. Naturala eta erregularizatzeke Espainian, produktu kosmetikoen eta kirol estimulatzaileen konposizioan debekatutako substantzien zerrendan dago efedrina.
|
|
|
Zuzentaraua argitaratu baino lehen, ibilgailuen tratamenduaren sektorea birmoldaketa prozesu garrantzitsu batean murgilduta zegoen, eta, prozesu horretan, enpresek ahalegin handiak egin zituzten erabiltzaileak bere ibilgailuaren balio bizitzaren amaiera ingurumenaren aldetik zuzen kudeatzeko. 1996 urteaz geroztik, ibilgailuak desegiteko elkarteen (AEDRA), fabrikatzaileen (ANFAC), inportatzaileen (ANIACAM) eta ibilgailuak zatikatzeko elkarteen (FER) arteko lankidetza aktiboa
|
zuten
administrazioekin, une hartan Europan eztabaidatzen hasiak ziren neurriak Espainian ezar zitezen ahalik eta modurik eraginkorrenean, bai eragindako enpresentzat, bai administrazioentzat.
|
|
|
Itsas arrantzaren arloan eskumenak
|
dituzten
administrazioek arau multzo egokia eta egungoa izan behar dute, arduragabekeriak eta jasangaitzak diren jardunbideen aurkako babes eta kontrol sistema eraginkorra ezartzeko. Galiziak urrats garrantzitsu bat egin du norabide horretan aurrera egiten ari den arau berri batekin.
|
|
|
Erakunde horiek “tresna egokia izan dira kontsumitzaileen eskubideen babes mailan gabeziak eta enpresa praktika txarrak atzemateko”, adierazi du ASCOFAk. “Horrela —gaineratu du—, gatazka egoerak konpontzeaz gain, eraikitze lana ere egiten dute, sektoreen arteko bateratzearen eta bitartekaritzaren bidez, edo egoera horiek konpontzeko lege ekimenak sustatzeko eskumena
|
duen
administrazio publikoarekin”. Euskal elkarteak gogorarazi du kontsumitzaileak babesteko araudi zabala dagoela gaur egun, eta beren eskubide eta interesak defendatzeko lege zehatzagoak sortzeko joera argia dagoela.
|
|
2005
|
|
|
Esparru publikoari dagokionez, euskalduntze lan eskerga egin da aurreko urteotan, euskaraz egiteko gauza diren langileen kopurua izugarri hazi delarik. Eta, horrenbestez, euskara zerbitzu hizkuntza
|
dugu
administrazioen atal askotan. Orain, elebidun izateko ezinbesteko baldintzak bermatu behar ditugu zenbait ataletan, eta euskara lan hizkuntza izan dadin behar diren programak eta baliabideak sistematizatu eta areagotu, herri aginteek euskararen biziberritze lanean, bide erakusle eta ispilu izan behar dutelako.
|
|
|
Azken 25 urtetan gizartearen gain utzi da euskararekiko eta euskal kulturarekiko izan behar den sentsibilitatea. Giza mugimenduak behar
|
du
administrazio eraginkorra, administrazioak behar du giza mugimendua eta eskola administrazioaren zati bat da. Eskolak behar du giza mugimendua arrakasta izateko, eskolak behar du gizartearen lana.
|
|
|
Eraikitze lizentziaren babespean obra berria egin ostean lizentzia hori legearen aurkakoa dela adierazi denean, aplikatu beharreko hirigintza antolamendua ez betetzeagatik, hori guztia bazterreko oharraren bidez agerraraziko da. Oharra egiteko, lizentzia legearen aurkakoa dela eta prozeduran Erregistroko titularrari zitazioa egin zaiola adierazten
|
duen
administrazio ebazpen irmoaren ziurtagiria erabiliko da, edo, hala denean, epaiaren ziurtagiria.
|
|
|
LEHENA. 1997ko abuztuaren 11n harrera egin zion Sala honek ISABELQUINTANA CANTERO andreak, JOANA MUGARRIETAKOA Elkartearen ordeeta izenean, Ixabel Alkain Etxeberria andreak, Rosario Iraola Martinez andreak etaMaite Arizaga Errazkin andreak 1997ko uztailaren 7an Hondarribiko UdalekoAlkate Lehendakariari eginiko eskariari isilaren bidez erantzun izanaren aurkaaurkeztu
|
zuen
administrazioarekiko auzi errekurtsoari. Gogoan hartu zuen errekurtsohark Hondarribiko Alkatearen izaera, hiri hartako Udalburu izateaz gainera AlardekoJuntako kide ere bazelako, eta bereziki eskatu zen haren bitartez emakumeekHondarribiko Alardean gizonezko hiritarkideen baldintza beretan parte hartzekoeskubidea aldarrika zedila, auzoetako konpainietan emakumeek aipaturikobaldintzetan parte hartzea onartuz.
|
|
|
Espainian, eta Europar Batasuneko legeria indarrean jartzearen babesean, giza kontsumorako ez diren animalia jatorriko azpiproduktuen Batzorde Nazionala eratu zen. Batzorde horren zeregina Animalia Jatorriko Azpiproduktuen Plan Nazional Integrala diseinatzea da, gai horretan eskumenak
|
dituzten
administrazio guztien jarduketak bilduko dituena, bai Estatuko Administrazio Orokorrarenak, bai autonomia erkidegoenak eta toki erakundeenak. Kontua ez da gutxiagorako, gure industrietan eta gure baserrietan urtero ekoizten den produktu mota horren bolumen handia dela eta.
|
|
|
OMEren muga balioak kontuan hartuz gero, bederatzi ikastetxek dituzte eskola orduetan batez beste 35 dezibelio baino gehiago. Datu horiek agerian uzten dute ikastetxe batzuen baldintza akustiko txarrak, trafikoaren etengabeko zarata jasaten baitute, kontsumitzaileen erakundeak adierazten du egoera hori azaltzeko eskumena
|
duten
administrazioei zuzenduko zaiela eta arazoari aurre egiteko ekintza eraginkor eta azkarrak egin ditzatela eskatuko zaiela. Besteak beste, honako neurri hauek proposatzen ditu OCUk:
|
|
2006
|
|
|
Hitzarmenean ezarri ahal izango dira zordunak
|
dituen
administrazio eta xedatze ahalmenak egikaritzeko debeku edo muga neurriak. Horiek hausten badira, hitzarmenaren ez betetzea sortuko da, eta hartzekodunetatik edozeinek eskatu ahal izango du epaileak hori adieraztea.
|
|
|
Administratzaileak kontu hartzaileari komunikatuko dizkio berak betearazi nahi
|
dituen
administrazio egintzak; eta, kontu hartzailearen ustez ez badira komenigarriak, ohar egokiak egingo dizkio.
|
|
|
Efikazia eta zuzentasun teknikoa ipartzat
|
dituen
administrazio modernoak ere talka egingo du arrazionaltasun materialarekin. Zenbat eta zehaztasun tekniko zorrotzagoa, orduan eta inpertsonalagoa eta deshumanizatzaileagoa.
|
|
|
Horrelako kontratuen, aldeek borondatez dihardute kontratua berritzeko, diote. Alkoholaren eta tabakoaren salmentari dagokionez, AEVECARek adierazi du diru iturri garrantzitsua zela, eta, beraz, negoziazioak
|
ditu
administrazioko ordezkariekin, produktu horiek gasolindegietan berriro banatzeko.
|
|
|
Komeni da ibilgailuaren egoera egiaztatzea, bai barrukoa bai kanpokoa, erabili aurretik, eta idatziz jasotzea komenigarritzat jotzen dugun guztia. Zerbitzua emateagatiko prezioak libreak izanen dira, hau da, ez
|
dute
administrazio tarifarik izanen, nahiz eta enpresek beren lokaletan ikusgai jarri dituzten eskaintzen dituzten zerbitzuen prezioak.
|
|
|
Administrazio Publikoen Ministerioak herritarren iritzia bilatu nahi
|
du
Administrazio Elektronikoari buruzko etorkizuneko Legeari buruz. Hori dela eta, eztabaida publikoa sortu du herritarrek eta enpresek administrazioekiko harreman telematikoetan dituzten eskubideak eta administrazioek esparru horretan dituzten betebeharrak arautuko dituen araudiari buruz.
|
|
|
Datu pertsonalak lagatzea eta, hala badagokio, hirugarren herrialdeei aurreikusten zaizkien datu transferentziak. Fitxategiaren ardura
|
duten
administrazioetako organoak. Sartzeko, zuzentzeko, ezabatzeko eta aurka egiteko eskubideak erabil daitezkeen zerbitzuak edo unitateak.
|
|
|
2002ko Landare Osasunari buruzko Legeak esparru juridiko berri bat ezartzen du, bere aplikazio eremuan eragin duten aldaketetara egokitzen dena, eta Espainiako Estatua Estatu autonomiko gisa eta Europar Batasuneko Estatu kide gisa egituratzen duena. Beharrezkoa da, maila egokiko arau batean, landare osasunaren arloan eskumena
|
duten
administrazio publikoen jarduteko oinarrizko printzipioak arautzea, eta Estatuko Administrazio Orokorrak kanpo merkataritzari eta osasunari buruz dituen eskumen esklusiboak aipatzen dituzten alderdi zehatzak ezartzea. Erregulazio horrek Europar Batasunak arlo horretan emandako araudiaren funtsezko alderdiak biltzen ditu.
|
|
|
BBVA Fundazioaren Gizarte Azterlanen eta Iritzi Publikoaren Unitateak egindako inkestaren datuen arabera, etorkizuneko profesionalen %12, 4 bakarrik dago prest bere kontura enpresa bat sortzeko. %39, 2k enpresa batean lan egin nahi luke (%23, 4k enpresa pribatu batean), eta %40, 1ek nahiago
|
luke
administrazio publikoko ilarak zabaldu. Bestalde, Espainiako unibertsitarioen% 80,5ek uste du gaur egungo egoera “ona edo oso ona” dela, eta lana aukeratu behar denean, faktore nagusia “kontratu finkoa eta egonkorra eskaintzea” dela, kasuen% 28, 7n.
|
|
|
Gainera, erdiek kristal bikoitzeko leihoak jarri dituzte edo etxeko tenperatura termostato batekin erregulatzen dute. Inkestaren arabera, gainera, kontsumitzaileek ez
|
dituzte
Administrazioaren laguntza ekonomikoak baliatzen energia aurrezteko berrikuntzak egiteko(% 6k bakarrik jaso du diru-laguntzaren bat). % 86k adierazi zuen ez zekitela edo informazioa ezagutzeko zailtasuna(% 38) edo izapideen konplexutasuna(% 36) aipatu zituzten.
|
|
|
Harrigarria gertatzen dena da haur hizkeran barna ibiltzeko makuluak Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen argitalpenetan aurkitzea, besteak beste" Administrazioan euskaraz" aldizkarian. Edo haurrak azkarregi atxiki nahi
|
ditugu
administrazioari eta haren mundu hotzari, edo hutsune nabarmenegia dugu alor horretan eta ez daukagu nork bete.
|
|
2007
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren" Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak", hezkuntza sistemarekin batera, helduen euskalduntze eta alfabetatzea baliatzen du euskararen geroratzea bermatzearren. Orobat, Eusko Jaurlaritzak indarrean
|
dituen
administrazioko langileen Euskalduntze Planak bideratzeko ezinbesteko zerbitzua betetzen dugu euskaltegiok.
|
|
|
1 Immigranteak gizarteratzeko eskumenak
|
dituzten
administrazioek zein jardun izan eta jardun horren koordinazio egokia ziurtatzeko, Immigrazio Politikako Kontseilu Nagusia eratuko da. Kontseilu hori hiru alderdiz eta modu orekatuan osatuko da.
|
|
|
Espediente zehatzailearen izapideak egiteko ardura
|
duten
administrazio organo eskudunek kasuan kasuko proposamena egingo diote agintari ebazleari.
|
|
|
1 Langileen eskuordeetarako eta enpresa batzordeen kideetarako hauteskundeak susta ditzakete ordezkaritza handieneko sindikatuek, enpresan gutxienez ordezkarien 100eko 10 duten sindikatuek edo, gehiengoz halaxe erabakiz gero, lantokiko langileek. Hauteskundeak sustatzeko gaitasuna zein sindikatuk izan eta sindikatu horiek izango dute eskubidea enpresen inskripzioaren eta langileen alten inguruko datuak
|
dituzten
administrazio publikoetako erregistroetara jotzeko, sindikatu horien esparruetan sustatze hori gauzatzeko beharrezkoa den heinean.
|
|
|
Lege honetan, lan arriskuak prebenitzeko politika bideratzen da eragingarritasun, koordinazio eta partaidetza printzipioetan oinarrituta. Politika hori botere publikoen jardun multzoa da, lan baldintzak hobetzea sustatu bekumenak
|
dituzten
administrazio publihar duena, langileen osasunak eta segurtasunak babes gehiago izan dezaten. Orobat, politika horrek zuzendu behar ditu, hala prebentzio arloan eskoen jardunak, nola jardun horietan enpresaburuek eta langileek izan behar duten partaidetza, euren ordezkaritza erakundeen bidez. Inguru horretan sortu den Laneko Segurtasun eta Osasunaren Batzorde Nazionala partaidetza tresna ezin hobea da, prebentzio arloko politika azaldu eta garatzeko.
|
|
|
2 Espainiak atzerrian
|
duen
administrazioaren mende kontratatutako espainiarrak Espainiako Gizarte Segurantzan kokatuta badaude, afiliazioa, alta, baja, datu aldaketak eta horien ondoreak izango dira kolektibo horiek arautzeko xedapen berezietan ezarritakoaren araberakoak. Nazioarteko erakundeetan edo horien pareko erakundeetan funtzionario edo kontratatutako langile izan eta lurralde nazionalean bizi ez diren espainiarren afiliazioa, alta, baja, datu aldaketak eta horien ondoreak ere izango dira kolektibo horiek arautzeko xedapen berezietan ezarritakoaren araberakoak.
|
|
|
Politika hori gauzatuko dute erregelamenduek zein kasuan kasuko administrazio jardunek eta, batez ere, kapitulu honetan arautu diren jardunek. Jardun horien helburua izango da prebentzio arloan eskumenak
|
dituzten
administrazio publikoak koordinatzea, eta lege honen arabera subjektu publiko zein pribatuei dagozkien jardunak bateratzea. Horretarako:
|
|
|
7 artikulua. Lan arloan eskumena
|
duten
administrazio publikoen jardunak
|
|
|
1 Lege honetan xedatutakoa betetzeko, lan arloan eskumena
|
duten
administrazio publikoek gauzatuko dituzte prebentzioa sustatzeko eginkizunak, aholkularitza teknikoa eta euren aplikazio esparruko subjektuek lan arriskuak prebenitzeko arautegia betetzearen gaineko ikuskapena eta kontrola. Horrez gain, administrazio publiko horiek modu honetara zehatuko dituzte arautegi horren inguruko arau hausteak:
|
|
|
2 Meatze teknika aplikatu beharra duten meatze, harrobi eta tuneletako lakoen arautegiak jaso organo bereziek eunei, lehergailuak fabrikatzea, garraiatzea, biltegiratzea, maneiatzea eta erabiltzeabili behar duten lanei dagokienez, hala dakarten lanei edo energia nuklearra eratsi egingo diote 1 idatz zatian aipatu lan arloan eskumena
|
duten
administrazio publikoen eginkizunak gauzatzeari.
|
|
|
Modu berean, eskumena
|
duten
administrazioekin bat etorriz, laguntza tekniko espezializatua emango du, ziurtagiri, saiakuntza eta egiaztatzeen inguruan.
|
|
|
10 artikulua. Osasun arloan eskumena
|
duten
administrazio publikoen jardunak
|
|
|
Osasun arloan eskumena
|
duten
administrazio publikoen laneko osasunaren jardunak gauzatuko dira apirilaren 25eko 14/ 1986 Osasun Lege Orokorraren I. tituluko IV. kapituluan eta hura garatzeko emandako xedapenetan ezarri ekintzen bidez eta arautu aldeetan.
|
|
|
Lan arriskuen, lan istripuen eta lanbide gaixotasunen gainean, prebentziorako arauak egitea zein horiek betetzen direla kontrolatzea, prebentzioa sustatzea, eta ikerketa eta ikuskatze epidemiologikoa egitea dela eta, lan, osasun eta industria arloetan eskumenak
|
dituzten
administrazioen jardunak koordinatzeko beharra sortzen da, langileen segurtasuna eta osasuna modu eragingarriagoan babesteko.
|
|
|
Legeak, hertsi hertsian esparru zibilekoa baita, ez
|
du
administrazio zehapenik ezarri, arauak betetzen ez diren kasurako. Baina argi dago autonomia erkidegoek jarduera turismo jarduera gisa kalifikatzen badute, edo kontsumitzaileak eta erabiltzaileak babesteko autonomia arauketa garatuta, ez betetze horiek kasuan kasuko legeriaren arabera zehatzeko moduko arau hauste administratibo moduan har daitezkeela, legeak txandakako aprobetxamendu eskubideen titularrei aitortutako eskubideei kalterik egin gabe.
|
|
|
Bestalde, administrazio publikoen esparruan, Administrazio Publikoko Langileen Oinarrizko Estatutuari buruzko apirilaren 12ko 7/ 2007 Legean zehaztu da funtzionario publikoen ordezkaritza organoetarako hauteskundeen inguruko guztia (langile eskuordeak, berrogeita hamar funtzionario baino gutxiago
|
dituzten
administrazioetan, eta langileen batzordeak gainerako kasuetan).
|
|
|
Legearen 31 artikuluan eta hurrengoetan funtzionarioen negoziazio kolektiboa aitortu eta arautu da. Funtzionarioen artean langile eskuordeak (50 funtzionario baino gutxiago
|
dituzten
administrazioetan) eta langileen batzordeak (50 funtzionariotik gora) bereizi dira, baina kontuan izan behar da negoziazioa egiteko betebeharretik salbuetsita daudela administrazio publikoen erabakiak, hurrengo hauek ukitzen badituzte: antolatzeko ahalak, zerbitzu publikoetako herritarren eta erabiltzaileen eskubidea egikaritzea, administrazio egintzak eta, xedapenak egiteko prozedura, zuzendaritzako langileen lan baldintzak zehaztea, arauketa hierarkikoari dagozkion zuzendaritza?
|
|
|
Antxoaren biologiaz dakigunaren arabera, oso espezie kaltebera da, eta gorabehera handiak izaten ditu urte batetik bestera; izan ere, bizitza laburra du (3 urte), heriotza tasa altua (bai naturala, bai arrantzak eragina) eta helduen biomasak generazio berrien ugaritasunarekiko mendekotasun handia du; horrek guztiak baliabidearen krisi larriak eragin ditzake. Azti Tecnaliako ikertzaileen iritziz, antxoaren suspertzea bermatzeko, irizpide zientifikoetan oinarrituriko kudeaketa egokia egiteko lan egin behar
|
dute
administrazioek eta sektoreak berak.
|
|
|
Horrela, AESANek bere funtzioak eremu hauetan zabaltzen ditu: Elikagaien segurtasunaren eta nutrizioaren arloan eskumena
|
duten
administrazio publikoen lankidetza eta koordinazioa bultzatzea. Nutrizioaren arloan eta, bereziki, obesitatearen prebentzioan informazioa, hezkuntza eta osasunaren sustapena sustatzen duten estrategiak eta jarduerak planifikatu, koordinatu eta garatzea.
|
|
|
Izan ere, Espainian 4.600 lurzoru potentzialki kutsatu baino gehiago daude, 107 jarduera desberdin dituztenak, besteak beste, kontrolik gabeko zabortegiak, industria kimikoak, hidrokarburoak kudeatzeko eremuak, lantegiak, portuak edo base militarrak. Errege Dekretuak poluitutako lurzoruak zer diren eta deskontaminatzeko neurriak identifikatu zituen; gida honek, berriz, horien aplikazioa erraztu eta homogeneizatu nahi
|
du
administrazioen, enpresen eta herritarren artean, Jaime Alejandre Ingurumen Kalitatearen eta Ebaluazioaren zuzendari nagusiak adierazi zuenez. Espainian 1995ean Lurzoru Poluituak Berreskuratzeko Plan Nazionala garatzen hasi zirenetik, 260 gune birsortu dira, Administrazio Orokorraren eta autonomikoen artean %50eko kofinantzazio sistema baten bidez, eta, kasu batzuetan, Europako kohesio funtsak erabili dira.
|
|
|
Herritarren kexetan ez ezik, hedabideetan zabaldu diren albisteetan ere oinarritu da Arartekoa salaketa horretarako, Telekomunikazioen Merkatuko Batzorde Nazionalak egiaztatu baitu “Espainian banda zabalaren hazkunde eskasa (Internet ADSL) ”. “ADSL lineen erabilera ahalik eta herritar gehienengana zabaltzea gai horretan eskumena
|
duten
administrazio organoek eta merkatuan dauden operadoreek hasitako eginkizuna izan behar da”, baina kexek eta berriek Arartekoari pentsarazten diote “ez direla horretarako beharrezko elementuak jartzen ari”. Enrique Múgicak zuzendutako erakundeak Gobernuari galdetu dio ea ADSL bidezko Interneteko konexioa zerbitzu unibertsaltzat hartuko duen, eta oraindik ez du erantzunik jaso.
|
|
|
Imagen: ...azten duen bezala (Kode Zibilaren 605 artikulua eta Hipoteka Legearen 1 artikulua), “Jabetza Erregistroaren xedea ondasun higiezinen gaineko jabari eta gainerako eskubide errealen inguruko egintza eta kontratuak inskribatzea edo idaztea da”, eta horrek esan nahi du, Luis María Diez Picazo legelariak dioen bezala, erregistroa ondasun higiezinen gaineko publizitate ofiziala egitea helburu
|
duen
administrazio erakundea dela. Finka baten jabetza aldaketen, bere kargen eta abarren publizitatea. oso garrantzitsua da, baldin eta higiezin horiei buruz planteatzen diren negozioetan segurtasun juridikoa izan nahi badugu, eta publizitate fidagarria lortzeko, ezinbestekoa da erakunde bat izatea (burua izateko eskubidean aditua den pertsona bat, erregistratzailea, esaterako), hura zorrotza eta errealitatearekiko fidela izan dadin zaintzen duena.
|
|
|
Zehazki, gutxienez bi helikopterok eta horiei dagozkien baso brigadek irautea eskatzen du, eta horiek, alarma gutxien dagoen urteko garaietan, prebentzio eta entrenamendu lanetan arituko lirateke. Gainera, Kanarietako Gobernuak nahi
|
du
Administrazio zentralak plan bana egin dezala suak eragindako kalteak arintzeko: bata lurzoruaren higaduraren aurka, mendian eta nekazaritza lurretan ondorioak larriagotzea saihesteko, eta bestea, dinamizazio ekonomikorako.
|
|
|
Arauak Osasunari buruzko Lege Orokorrean ezarritako helburu orokorra betetzen du, arlo horretan eskumena
|
duten
administrazioek parte hartu behar dutelako. Horretarako, osasun zaintzaz arduratzen da, eta herritarren osasunarekin bateragarriak diren uren kalitate parametroak lortzeko sistemak sustatu eta hobetzen ditu.
|
|
2008
|
|
|
Ondoren, lege berri bat onartu zen. Lege honek interesa
|
duten
administrazioei kontsultarako tramitea exijitzen die, 45 egunetako epea emanez interesa duenari. Epea amaitzen denean, Inguruneko Organoak Erreferentzi Dokumentu bat lantzen du.
|
|
|
Eztabaidaren muina, hortaz, harago dago gure ustez: zein euskaratze teknika erabili behar
|
dugu
Administrazioaren testuak ulergarriak eta zuzenak izateko. Zergatik beti testuak euskarara itzuli behar izate hori?
|
|
|
" 17 artikulua. Herritar guztiek euskara nahiz gaztelera erabiltzeko eskubidea
|
dute
Administrazio Publikoei zuzentzeko. Eskubide honen erabilera bermatzeko, aipatu Administrazioek honako hau egin dezakete:
|
|
|
Gehienetan oporraldi konbentzionalez gozatzeko dirurik ez daukaten pertsona zahar horiei aukera emateko, Espainian bizi diren eta gutxienez 65 urte
|
dituztenentzat
Administrazioak sustatzen duen opor egitarau soziala, Imserso erakundearen bitartez, lote turistiko merke merkeak eskaintzen ditu.
|
|
|
Konpainia kolektiboetan, bazkide guztiek
|
dute
administrazio eta kontabilitate egoerak aztertzeko eskubidea, bazkideok administrazioan parte hartzen duten edo ez kontuan hartu gabe; horrezaz gainera, bazkide guztien intereserako komenigarriak diren erreklamazioak egin ditzakete, sozietate eskrituran jaso diren itunen edo Zuzenbidearen xedapen orokorren arabera.
|
|
|
Kontuak gordailutzean, elkarrekiko berme sozietateek urtero aurkeztu behar
|
dute
administrazio organoak emandako ziurtagiria Merkataritzako Erregistroan; ziurtagiri horrek sinadura legitimatuak izan behar ditu, eta bertan aipatuko da zein den sozietate kapitalaren benetako zenbatekoa, ekitaldia ixtean. Erregistroan kontuak noiz aurkeztu eta ziurtagiria, gehienez, hilabete lehenago egin daiteke.
|
|
|
Kontuak gordailutzean, ondasun higigarrietako inbertsio sozietateek, kapital aldakorrekoak direnek, urtero aurkeztu behar
|
dute
administrazio organoak emandako ziurtagiria Merkataritzako Erregistroan; ziurtagiri horrek izan behar ditu notarioak legitimatutako sinadurak, eta bertan aipatuko da zein den sozietate kapitalaren benetako zenbatekoa, ekitaldia ixtean. Erregistroan kontuak noiz aurkeztu eta ziurtagiria, gehienez, hilabete lehenago egin daiteke.
|
|
|
f) Konkurtsoko epaileak emandako ebazpenak, konkurtsopekoak masa aktiboko ondasunen gain
|
dituen
administrazio eta xedatze ahalmenen esku sartze nahiz eteteari buruz.
|
|
|
2 Ebazpenak aipamenen bat badu konkurtsopekoak masa aktiboko ondasunen gain
|
dituen
administrazio eta xedatze ahalmenen esku sartze nahiz eteteari buruz, manamenduak identifikatu behar ditu erregistro publikoetan inskribatutako ondasun eta eskubideak, datuok jardunetan ageri badira.
|
|
|
Aurrekontua betearazteak esan nahi
|
du
Administrazioak bere eginkizunak betetzeko erabili ahal dituela Parlamentuak baimendu dizkion gastuak. Edonondik begira dakiola ere, gastuen betearazpenean bi fase bereiz daitezke:
|
|
|
«Estatuaren Administrazio zibil edo militarraren egintza, agiri nahiz espedienteek eskubide eta betebehar ekonomikoak eratortzen dituztenean, haien gaineko kontu hartzailetza egin behar da, Lege honetan eta beraren xedapen osagarrietan ezarritakoaren arabera». Kontu hartze horrek esan nahi
|
du
administrazio jardueraren legezkotasuna kontrolatu behar dela, alegia, Herri Ogasunaren ekintza kasuan kasuan aplikatu beharreko xedapenekin bat datorrela.
|
|
|
Ezaugarri hori azal daiteke interes publikoa tartean dagoelako, alegia, interes horren menpean jardun behar
|
duelako
Administrazioak. Legeak tributua biltzeko agindu dio Administrazioari, baina biltze hori ezin daiteke edozein modutara gauzatu, legeak berak ezarritako moduan baizik.
|
|
|
fakturak egiteko eskatzea; ekonomia administraziozko bidean erreklamazio karien artean jasanarazpena sartzea; zor ez den diru sarrera egin bada, diru hori tributuaren jasaleari itzultzea? Horretara, subjektu jasaleak
|
baditu
Administrazioarekiko eskubide batzuk, berrikuspen bidean batik bat.
|
|
|
Aurretiaz egindako sarrera bihar etziko tributu betebeharra da. Hori gorabehera, une honetan ikusi nahi
|
dugu
Administrazioaren eta sarrerok ordaindu behar dituenaren arteko lotura. Atxikipenak, konturako sarrerak edo zatikako ordainketak egiteko beharra benetako eta diruzko betebeharra da.
|
|
|
Kontsultak erantzuteko eskumena, berriz, honakoei dagokie: tributu xedapenak sortu, proposatu edo interpretatzeko ekimena
|
duten
Administrazio organoei.
|
|
|
Aldi berean, zergadunei euren prestazioa betetzeko beharra ezarri ez ezik, arau horiek forma izaerako eginbeharrak ere xedatzen dituzte, hala nola, aitorpenak aurkezteko eginbeharra, informazioa ematekoa, ikuskapenak jasan beharrekoa eta abar. Eginbehar horiek guztiek euren ordaina
|
dute
Administrazioaren egoera juridiko aktiboan.
|
|
|
Harremanok betebehar izaerakoak ziren. Horrela, legeak kreditu eskubidea aitortzen zion Administrazioari, eta subjektu pribatuak zorra
|
zuen
Administrazioari begira, legeak ezarritako edukiarekin. Betebehar hori ex lege sortzen zen eta Zuzenbide pribatupeko betebeharren antzekoa zen.
|
|
|
Tributu betebeharrak izaera aginduzko eta indargabeezina du bi biontzat. Horren azalpena bilatu behar
|
dugu
Administrazioak bete behar duen interes publikoan. Ildo horretatik, Administrazioak legearen aginduz kobratu behar du tributua, are gehiago, legeak esaten duen pertsonari kobratu behar dio tributu hori (gorago esan bezala, norbanakoen arteko itunak alderdien artean bakarrik dute eragingarritasuna, ez harreman juridiko tributarioetan).
|
|
|
Zuzenbide publikoan gertatu bezala, tributuak aplikatzeko egintzak eragingarriak izan daitezen, jakinarazi egin behar dira; gainera, Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentziari ekinez, jakinarazpena administrazio prozeduraren oinarrizko printzipioa da, babesgabetasuna saihesteko. Arlo honetan, aintzat hartu behar
|
dugu
Administrazioak duen autobabesa, egintzak adierazi eta betearazteko. TLOren 102 eta 109.etik 112.era arteko. artikuluek arautzen dute jakinarazpena.
|
|
|
Horren bitartez, Administrazioak tributuaren zenbatekoari buruzko behin betiko adierazpen aldaezina ematen zuen. Egintza hori gauzatzeko, egiaztapen fasean lorturiko datuak hartu behar
|
zituen
Administrazioak kontuan eta, horren ondorioz, behin behineko likidazioa baiezta edo alda zezakeen.
|
|
|
Hortaz, autonomia erkidego eskudunak tributua bidegabe kobratu duen administrazioari eskatu behar dio ordaindutako kuota. Izan ere, tributua ordaintzearekin, administratuak bete
|
du
Administrazioari laguntzeko beharra.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi zergadunak Administrazioaren balorazioa erabili ezean, zehatzeko moduko arau haustea gauzatu duenik. Zergaduna ezin daiteke zigortu Administrazioaren iritziarekin bat ez etortzeagatik, horrek ezin
|
duelako
Administrazioaren balorazioa aurkaratu.
|
|
|
TLOren 160 artikuluaren arabera, zerga bilketa honela defini daiteke: tributu zorrak kobratzea helburutzat
|
duen
administrazio eginkizuna. Zerga bilketaren Araudiak esparrua zabaltzen du izaera publikoko baliabideetara.
|
|
|
Berandutza korrituak Administrazioak likidatu behar ditu. Kasu batzuetan, aurretiaz likidatzen ditu, hain zuzen ere, korrituak sortzeko epealdia Administrazioak dakienean (esate baterako, gerorapenetan); epealdiak iraupen zehaztugabea duenean, ostera, epealdi hori amaitu arte itxaron behar
|
du
Administrazioak (berbarako, errekurtsoagatik egintza eteten denean).
|
|
|
Esan behar da manu horrek ukitzen dituela botere legegilea eta betearazlea. Batetik, Parlamentuan aurrekontuen tramitazioa gauzatzen den bitartean ezin da zuzendu edo aldarazi Herri zorraren zuzkidura; bestetik, Herri zorrak eratorritako betebeharrak gauzatu behar
|
ditu
Administrazioak, eta ezin aipa dezake krediturik ez dagoela, betebeharrok ez betetzeko aitzakia moduan.
|
|
|
Tributu zorra zati batean bakarrik desegokia izango balitz, zergadunak emaniko bermea lainean txikituko litzateke, eta zati horretan izandako kostua bakarrik ordaindu lioke Administrazioak. Aurrekoaz gain, bermea izan den bitartean berandutza korrituak ere ordaindu behar
|
du
Administrazioak, interesatuak halakorik eskatu ez badu ere. Lurralde erkidean, berandutza korrituok legezko korrituak izango dira kasu honetan.
|
|
|
Ebazpenaren aurka ekonomia administraziozko bidea irekita dago. Amaitzeko, ebazpena eman denetik hamar egun
|
ditu
Administrazioak ordainketa egiteko.
|
|
|
Tributu zuzenbidearen tradizioari ekinez, norbanakoek aurretiazko administrazio bidea agortu behar dute, auzitegietara jo ahal izateko. Hortaz, egintza eman
|
duen
Administrazioak berriro aztertu behar du autu eztabaidatua, eta, bide horretan norbanakoaren interesak asetzen ez direnean, Administrazioarekiko auzietara jo daiteke. Gaitasun, ordezkaritza, froga, jakinarazpen eta ebazteko epeei dagokienez, Administrazioaren berrikuspen prozeduretan tributuak aplikatzeko prozeduren arau erkideak aplikatuko dira, berrikuspen prozeduretarako erregela bereziak arautu ezik.
|
|
|
Ez al litzateke erosoagoa hizkera administratiboa estandarrera hurbiltzea behin betiko, eta kazetaritzaren, publizitatearen eta beste diskurtso mota batzuen baliabideak bereganatzea? Zergatik ez
|
ditu
Administrazioak bere gauzak jakinarazten telebistan, irratian edo prentsan egiten duten moduan. Zergatik ez egokitu mezuak hartzailearen ezaugarri komunikatiboetara eta erabili azalpenak, definizioak, adibideak, irudiak,...
|
|
|
Gaur egun oso gutxi dira, baten bat gelditzen bada? ordenagailurik ez
|
duten
administrazioak, eta berdin gertatzen da internetekin. Erakunde handienek beren orrialdeak zabaldu dituzte sarean, eta horrek, nahitaez, aldaketak ekarriko ditu zerbitzuak ematean, kudeatzean eta baita Administrazioak erabiltzen duen hizkeran ere.
|
|
|
2.4 Herritarrekin ahozko harreman zuzena
|
duten
administrazioetako langileek tokian tokiko euskalkiaren oinarrizko ezagutza behar dute.
|
|
|
ENRIKETA. Bueno, ba orain nahi
|
baduzu
administrazio kontuez arituko gara.
|
|
|
Ubuntu banaketan, lan estazioaren ikuspuntua gailentzen denez, sudo aukera bultzatzen da root kontuaren gainetik, eta modu lehenetsian sistema instalatzean sortzen den erabiltzaileak baino ezin
|
ditu
administrazio lanak egin sudo komandoaren bitartez. Horren azalpena/ etc/ sudoers fitxategian dago, lehenengo erabiltzaile admin taldeko partaide da-eta.
|
|
|
blokeka kobratzea, “urrezko minutua” eta sarbidea kobratzea. Halaber, egokitzat jotzen du Osasun eta Kontsumo Ministerioari legea aldatzeko eskatzea eta, eskumena
|
duten
administrazioekin batera, ikuskaritzak gehitzeko ekintza plan bat sustatzea.
|
|
|
Itsasoko arrantza erreserbak izan litezke kalen egoera kritikoari aurre egiteko neurrietako bat. Eremu horietan debekatuta dago erauzketa (arrantza edo meatzaritza) eta isurketak egitea, eta arlo horretan eskumena
|
duten
administrazioek legez babesten dituzte. Abian jartzeak baliabideak berreskuratzea dakar, eta, beraz, gero eta eskaera handiagoa egiten dute hainbat talde eta erakundek, baita etorkizun iraunkorrean interesa duten arrantzaleek ere.
|
|
|
“Baina adingabeak dira, beste edozein haurrek bezala, guraso batzuek bakarrik eman ditzaketen babes eta zaintzapean bizitzeko eskubidea dutenak”, azpimarratu du Federazioak. Bere esperientziagatik, Down Españak badaki pertsona batzuek zailtasunak dituztela adoptatzeko, haurra tutoretzapean
|
duen
Administrazioa ez den beste autonomia erkidego batean baitago. Hori dela eta, pertsona horiek txikien zaintzaz arduratzen diren administrazio publikoekin harremanetan jartzeko sortu zen ekimena.
|
|
|
Ingurumen Deklarazioa. Proiektu batzuek azaldu behar duten zinpeko agiri bat, zeinean indarrean dagoen ingurumen legedia bete egiten dutela frogatzeko aurrekariak ematen dizkioten hori hala den erabaki behar
|
duen
administrazioari.
|
|
|
Kalapiek uste
|
du
administrazioek, mugikortasunari buruzko planak egiten dituztenean, ez dutela kontuan hartzen errepideetan gero eta txirrindulari gehiago dabilela. Txirrindulariak, ondorioz, «babesik gabe» eta «ahazturik» ikusten ditu bizikletaren defentsarako elkarteak.
|
|
|
Eremu euskaldunean. Euskara jakitea derrigorrez eskatzen ez
|
duten
administrazioko lanpostuetan, merezimenduetan %10 balioetsiko da gehienez euskararen ezagutza. Eremu euskaldunean soilik gertatuko da hori, eta lanpostu jakin batzuetan.
|