|
2000
|
|
|
Guk abesten genuen bizi genuen herria, bizi ginen moldean sentitu eta abesten genuen. Herri honetan biziz gero, bakoitzak herrian
|
bertan
bere borroka eraman behar zuen. Gero, bat edo beste preso izatea, taldeko izan edo ez, gauza horiek normaltzat hartzen genituen.
|
|
|
Ikuspegi orokor eta kritiko bat ematearren ahalegindu naiz esate baterako literaturaren gehiegizko pisuari hanka egiten, gipuzkoanismoari, galderarik ez dakarten kronikei... Gaien aukeraketan
|
bertan
uste dut badagoela ideologia bat.
|
|
|
Ez da nire xedea ikerketa akademiko bat egitea izan, subjetibotasunetik egindako mendearen irakurketa bat baizik». «Bihar
|
bertan
hastera ostera ere, aukeratutako kronikak desberdinak izanen zirelako ziurtasunez idazten ditut lerro hauek». Horrela eginda, kontakizuna askoz ere erakargarriagoa da.
|
|
|
Aurreko atalean Donostiako Boulevard-eko pilota plazari buruz eta
|
bertan
Simonen semeak jokatu zuen partida ospetsuaz aritu gatzaizkizue.
|
|
|
Ez dakigu Araban antzeko egitasmorik ote dagoen, baina ez balego, hauengandik ikas zezaketen. Aurki Parlamentura igorriko den plan honek etxebizitzen sarea aurten
|
bertan
eraikitzea aurreikusten du, eta langile hauek alokairuan hartzeko aukera izango lukete.
|
|
|
Maiatza ekaina bitarte hori da garai aproposa. Hostorriak ihartu ahala
|
bertan
uztea da onena, baina itsusi iruditu eta moztuz gero, garaitsu berean egin.
|
|
|
Sarobeko zuzendari Enrique de Santiagok esandakoaren arabera," kokaleku egokiena La Herrera dela iruditzen zaigu. Gainera, Untzigintza Museoa
|
bertan
eraikitzeko asmoa dago, eta horrek itxura polita emango lioke. Dena den, portuko batzordea ez dirudi oso interesatuta dagoenik, eta Oiartzungo aukera aztertzen ari gara".
|
|
|
Ikasgelak Zinealden egoteak, prestakuntza teorikoa eta praktikoa emateaz gainera, ikasleen irteera profesionala bideratuko luke. Ildo horretatik," logikoa litzateke ere zinema aktoreentzako eskola bat
|
bertan
kokatzea, lanbidea bateratzeko", gaineratu du.
|
|
|
Oarsoaldeari, bestalde, onurak ekarriko lizkioke proiektuak. Eskualdeko baliabide tekniko zein naturalak sustatuko lituzke, eta ekoizpenek sortutako diruaren zati bat
|
bertan
gelditzea ahalbidetuko luke. Lanpostu teknikoez gain, kualifikazio gutxiagoko lanpostuak sortuko lituzke:
|
|
|
Xdabier Etxaniz trintxerpearraren lehen liburua da ipuin bilduma hau. Dena den, lehenago ere han eta hemen argitaratuak ditu ipuin batzuk AEK ko irakasle honek eta saritua ere izan da (iragan astean
|
bertan
Urnietako On Manuel Antonio Antia VI. Literatur Lehiaketako lehenengo saria jaso du). Harreman sentimentalen inguruan dabil Etxaniz bildumaren zazpi testuetan, baina ironiaz jantzita eta zigarroaren kearen usainetan beti ere.
|
|
|
Bertaratutakoek Castro Urdiales hautatu zuten Ermandadearen ohiko bilgune modura. Castroz gain Laredo eta Santanderko hiribilduetako ordezkariak
|
bertan
ziren. Baina baita Hego Euskal Herriko portu nagusietakoak ere.
|
|
|
Martin Ugalde Kultur Parkeko kudeatzaileek jada hitz egin dute zenbait enpresarekin, eta beren egoitza
|
bertan
jartzeko asmoa azaldu duenik ere bada, Mikel Arrizabalaga parkeko kudeatzailearen esanetan: " Dozena erdi batek dagoeneko asmoa adierazi digu".
|
|
|
EUSKO Treneko kabina baten aurkako erasoaren epaiketatik aterako da kale borrokarekin lotutako ekintzak, aurrerantzean Entzutegi Nazionalean edo lurralde auzitegietan epaituak izango diren. Iñigo Iruin abokatuak eraman du kasua, eta Entzutegi Nazionala
|
bertan
epaitzearen aldekoa agertzen bada, kasua Auzitegi Gorenera eramango duela iragarri du.
|
|
|
Egoitzari dagokionean, ez dute berezko eraikinik. Anartean, udaran udalekuetarako erabiltzen den etxe bat alokatu dute, eta datorren ikasturtean ere
|
bertan
jarraitzeko asmoa dute. Behin betiko egoitza non izango den ez dakite oraindik; mementoz, lurra bilatzen ari dira, non egin dezaketen begira, eta erabakitakoan kanpaina bat jarriko dute abian dirua biltzeko.
|
|
|
SPRIk ez du azken zortzi urteetan Europako alde hau ukitu ere egin. Egun,
|
bertan
kokatzeko formularik egokiena eta iraunkorrena aztertzen ari da, EAEko enpresek merkatu hauetan sarrera azkarra izan dezaten. Ziuraski azkenean ordezkaritza bat ezarriko du Polonian; herrialde horixe izango da euskal sozietate sustatzailearen aurreneko helburu estrategikoa.
|
|
|
SEI gasteiztarren komikiaren inguruko lanak daude ikusgai Gasteizko Zuloan" Ozokh" izeneko erakusketan. Mugimendu artistiko jakinik gabe, oleoak, akrilikoak eta marrazkiak bildu dira
|
bertan
ekainaren 12ra arte.
|
|
|
Parisen ondoren, hurrengo geldialdia Praga izan zen eta han txekiar selekzioaren aurka 3 galdu zuten. Beranduago Frantziara itzuli ziren, han
|
bertan
biratxoa egiteko asmoz.
|
|
|
EHk garai hartan hiru proposamen egin zizkion EAJri: lehenik, Udalbitzako batzarra uztailean
|
bertan
egitea proposatu genien eta beraiek ezezkoa eman ziguten; bigarrenik, trantsizio hau guztia elkarrekin diseinatzeko konpromiso politiko bat egitea, eta ezetz; eta hirugarrenik, jadanik Gasteizko Gobernurako egindako hitzarmena udal eta diputazioetara eramatea, eta horri ere ezetz esan zioten.
|
|
|
Errazti familiak ikastola bat sortu zuen Laudioko Galmaka auzoan 1960an. Ikastola ez ezik, eliza, lantegi bat eta etxebizitzak ere eraiki zituen.Garai hartan euskara galerazia zegoen, hori dela eta, ikastolaelizaren ondoan zegoenez,
|
bertan
katekesia irakasten zela esaten zuten. Hiruzpalau urte pasatutakoan," Escuela Particular de Galmaka" izenarekin legeztatu zen, ez zuten esan euskaraz klaseak ematen zituztela," hizkuntza ofizialean" baizik eta astean euskara ordu bat.
|
|
|
Kostaldea hegoalderantz jarraituz, Fanad, Rosguill eta The Rosses bezalako tokiak topatuko ditugu, eta beharbada norbaiti bururatuko zaio Atlantiko ertzean etxetxo bat erosi eta betiko
|
bertan
geratzea. Ez da plan txarra, ez jauna!
|
|
|
Hauetako batzuk (Rocher de la Vierge, kaiaren ingurukoak...) gaur egun, gizakiaren eraginez, lehorrarekin loturik agertzen zaizkigu. Beste batzuek (La fregate, Roche Ronde, Roche Plate...), ordea, irlen ohiko isolamendu baldintzak mantentzen dituzte eta horri esker
|
bertan
ekaitz txori txikiaren kolonia habigile garrantzitsu bat dago. Kolonia hau dela eta, Frantziako Ingurugiro Ministerioak irlatxo hauek ZICO (Zone Importante pour la Conservation des Oiseaux) izendatu ditu.
|
|
|
Itsasadarrean gorago joanez gero, Broc eta Berenx izenez ezagunak diren limo irlak aurkituko ditugu. Hauek Lehuntzekoa baino txikiagoak dira eta itsasadarraren erdi erdian kokatuta daude eta horregatik,
|
bertan
gizakiaren eragina txikiagoa izan da.
|
|
|
Naturaren ikuspegitik, bere tamaina txikia izan arren,
|
bertan
ekaitz txori txikiak eta ubarroi mottodunak habia egiten dutela frogatuta dago, gure kostaldean espezie hauek agertzen diren leku bakanetakoa delarik.
|
|
|
Bere tamaina txikia dela eta, naturaren aldetik ez du aparteko garrantzirik. Hala ere, udazken eta neguko ekaitz gogorreko egunetan batez ere, ez da zaila
|
bertan
ubarroi mottodunak, ekaitz txoriak, txenadak... bezalako itsas hegaztiak ikustea.
|
|
|
Maurice Ravel lapurtarraren omenez plazaratuko den lan honetaz gain, orkestrak euskal musikagileei eskainitako bilduma kaleratzen jarraituko du. Honen baitan, irailean
|
bertan
Andres Isasi bilbotarraren omenezko CDa plazaratuko dute. Hau izango da bildumaren laugarren alea.
|
|
|
Nik beti esan dut kontrarioa zenbat eta bertago eduki hobe dela. Kontrarioa
|
bertan
behar duzu, eta aurreneko portalean hobe, bestela lo hartzen duzu eta. Txarrena da familiak enfrentatzen direla, bestela ez da txarra herri berean bi klub edukitzea.
|
|
|
Elizaldean
|
bertan
Esteban Donea Enparantzaren (fija zaitezte iturrian) inguruko kaleetatik paseo atsegina burutu daiteke, bertan dagoen XVII.eko Udaletxea (arkupeak eta haraneko armarri bi), San Esteban eliza (visigotikoa lehenbizi, erromanikoa gero eta gotikoa gaur egun) eta San Joan Bataiatzailearen Basilika Ospitalea (XVI. mendea) bisitatu ostean. Iturriotz auzoan Ozentzio baseliza eta Dorre Etxe gotikoa azpimarra ditzakegu, eta Gurutze auzoan aldiz, Irungo mugan dagoen Andrearriaga hilarriaren kopia (orijinala Donostiako San Telmon dago).
|
|
|
Hala, udalaren laguntza jaso zuen eta 1983ko lehen ekitaldi hartan sei talde amateurrek hartu zuten parte. Topaketak lehiaketa moduan antolatu ziren eta
|
bertan
parte hartzeko baldintza, euskarazko antzezlanak taularatzea izan zen. Zortzi taldek izena eman bazuten ere, seiri soilik egokitu zitzaien topaketetan egoteko aukera.
|
|
|
Soka dantzaren aldaera ugari ikus daiteke ikuskizunean. Sei ataletan dago banatuta saioa, eta
|
bertan
dantza tradizionala, sorpresa batzuk, ukitu garaikideak eta eszenaren aurkezpen ederrak nahasten dira. Ikuskizunaren lehenengo atala Lekeitioko soka dantzan dago oinarrituta, eta bigarrenak, berriz, zentzu erabat ezberdina dauka.
|
|
|
Tolosan ere handia izan da musikarekiko zaletasuna: Santa Maria elizan igandetako meza nagusian orkestra izaten zen eta
|
bertan
aitak jotzen zuen.
|
|
|
Orotara 6,4 km ditu aurtengo ibilbideak, eta bost gunetan banatuta dago. Lehenengoa San Fermin Ikastolan
|
bertan
dago kokatua, hurrengo biak Zizur Nagusian, laugarrena Zizur Nagusia eta Zizur Txikiaren arteko mugan eta bosgarrena Zizur Txikian. Azken bi guneen arteko ibilbidea makina bat erromesek egin ohi du oinez urtero.
|
|
|
Zein egitura du une honetan Gipuzkoako Foru Aldundiko Euskara Zuzendaritzak? Zenbat lagun ari zarete
|
bertan
lanean?
|
|
|
Okerrena, badirudiela inortxok ere ez duela istorio horretan sinesten... Orbaizetan
|
bertan
bizi den hamaika urteko mutiko bat izan ezik. Martinek bai, Martinek sinesten du, ikusi egin dituelako!
|
|
|
Ordizian
|
bertan
eskuinalderantz Zaldibiarako norabidea hartuko dugu, N sartu gabe sigi sagean. Hortik aurrera zuzen goazela bidea gero eta politagoa da, Txindokiren gailur zorrotza ikusgai dugula.
|
|
|
Poesiaren zertarakoa eta zereginari buruzko ikuspuntua aldatuz joan da Sarrionandiaren liburuetan zehar. 1983ko Eguberrietako amarauna poeman
|
bertan
zertarakoa are gordinagoa zen: " Baina zertarako egin poesia aro gaitz hauetan?" (33 or.). Sarrionandiak ez daki," baina ekin behar da zeren hobe da burrukatu eta galtzea/ galera aurrez onartzea baino" (52 or.). 1987ko Marinel zaharrak liburuan ere galdera bera da hitzaurrean" Zertarako poesia hondamen aro hauetan?" (8 or.). Oraingoan ordea, sasoi guztiak ez ote diren makalak galdetzen dio bere buruari, haatik ezinbestekoa dela pertsonarentzat kantatzea, itsasontziarentzat nabigatzea bezala.
|
|
|
Are gehiago, Alvaro sentimendu horri aurre egin nahian dabil. Beranduago, Mikel atxilotu dutela jakitean, Alvarok Donostiara, bere jaioterrira alde egingo du,
|
bertan
nerabezaroko hainbat gertakari gogora ekarriko dituelarik. Hortaz, gogoeta hauek guztiak izango dira eleberriaren funtsa.
|
|
|
Euskal hiriburuko aldarte gehienak parte zaharrean, kaian, hondartzan, Ondarretan, Gros aldean txertatzen dira aniztasunez, nahiz eta akzioa ez izan bertako narrazioaren giltza nagusia. Gehiago isladatzen dira, bada,
|
bertan
amodioa, ekintza aktiboen atentatuen, esate baterako adierazpen psikologikoak; planu desberdinen loturek beti halako oihartzun intimista dute. (Egan 50)
|
|
|
" ez pentsa, ordea, ipuin garratzak, minberak, ilunak, direnik. Ez bilatu
|
bertan
salaketa zuzenik, aldarrikapen handirik, diskurtso zorrotzik. Aitzitik, samurtasuna, arintasuna, maitasuna darie Gaztelumendik idatzitako istorioei." (Gara (Mugalari) VI)
|
|
|
Abuztuaren hamabosteko trena ipuina da bilduma honetako ipuinik aipagarriena:
|
bertan
trenak dakarren haustura kontatzen zaigu. Narrazio honek, besteak beste, Jokin Muñoz idazlearen Hausturak bilduma eta Atxagaren X eta Y ipuina dakarzkigu gogora.
|
|
|
Giro horretara hurbiltzeko, beraz, orainaldia eta etengabeko elkarrizketak darabiltza. Orainaren erabileraren bidez,
|
bertan
egoteko sentsazioa geuregana dezakegu irakurleok. Uneko giro hori islatzeko asmoa dela-eta, ez zaigu pertsonaiei buruzko informazio askorik eskaintzen.
|
|
|
Egan 49) Haatik, Xabierren nortasunean aldaketa bat nabari da, ez baitago antzekotasunik hasierako Xabier eta bukaerakoaren artean. Baina, nahiz eta pertsonaia honen izakeran aldaketak nabaritu, zaila da hauen zergatia eleberrian
|
bertan
topatzea.
|
|
|
Hamaika ipuin hauek harikaltzen dituena islaturiko geografia bera da: izan ere, ipuinok espetxe giroan kokaturik daude (are gehiago, espetxean
|
bertan
idatziak). " Hala ere, Gaztelumendiren kasuan, adibidez, ezinezkoa da kartzelaren zertzelada hori ahaztea, egoera hori baita kontakizun guztiz gehienen kokaleku eta motore, baita seguru asko idaztearen akuilu ere." (Jakin 112) Beraz, kartzelak sorturiko sentimendu, bizipen, egoera, hausnarketak,... deskribatzen saiatu da.
|
|
|
Hortaz, literatur lanen inguruko erreferentziez gain, zinema eta musikaren inguruko aipuak ugalduz doaz. Bestalde, metaliteratura egiteko joera nabaria da, honela, idazle askok bere liburuan
|
bertan
liburuari berari buruzko gogoetak eskainiz. Honekin guztiarekin, Pott Bandaren eragina nabarmena dela garbi ikusten dugu:
|
|
|
Baina ez da gutxi, zeren otoi eta oroi horiek mundu zabalerako gomendagarri ematean Frantzia bera ere sinatzaileen artean partaide izan zela eta hortik sortzen zaiola erantzun beharra. Eta horretarako, adibidez, Europaren Batasunean
|
bertan
ereduak aurkitu ezinik ez dugu, besteak beste Aosta eta Tirol; beharbada Suitza dugu adibide hobea eta lehenagokoa, Helvetiar federakuntzak bertako lau hizkuntzak ofizialak izan zitezen, joan zen mendearen lehen partetik, Konstituzioan jarri zituen arau egokiak direla eta. Beraz, Frantzian lana nolabait bideratzeko ere ez zaigu falta ez argudiorik ezta ahalmenik ere.
|
|
|
Lehenik euskararen jatortasunez, zeren, esan dudan bezala, euskarak, preindoeuroparra izatez, Europako hizkuntza jatorra eta zaharrena edo zaharrenetakoa izanik, Europaren batasunean bere baitarik du, inoren baimen beharrik gabe, bizitzaz irauteko eskubide osoa. Aurten
|
bertan
Espainiako Auzitegi Gorenak UEMA erakundeari euskararen alde zituen asmoak debekatzea ere ez da lotzen ONU eta Unesco ren arauekin. Zertarako dira orduan erakunde nagusi horiek bakebiderako onartu zituzten gomendioak?
|
|
|
Pirinio Atlantikoetan, 1984an bi buruko (euskalduna biarnesa) estazio bat sortuzen Radio France Pays Basque Pau Bearnekin, bi kokaleku izan dituena (Baiona etaPaue), eta lehen urteaz geroztik,
|
bertan
Ipar Euskal Herriak eta Biarnok zeinek bereegitarau bereiziak izanez.
|
|
|
Telebistarena bezala, Irratiaren digitalizazioa 66/ 1997 Legean oinarritzen da. Berariaz sortutako Araudi eta Plangintza Teknikoak 1999an onartu ziren66;
|
bertan
sistema analogikoena bezalako gestio moduzuzen eta zeharkakoaren arteko bereizketa egin da, eta Estatuaren eta AutonomiaErkidegoen arteko eskuduntzen banaketa ere zehaztu da. Estatuak Estatu mailakofrekuentzien gainekoa (zeinetatik batzuek lurraldekako deskonexioak egiteko aukeraemango duten eta beste batzuek, berriz, ez), eta Autonomia Erkidegoek maila autonomiko eta lokalen gainekoa?. Plangintzan frekuentzia blokeen zehaztapena egin da, bai eta zerbitzuaren ezarpenerako egutegi bat finkatu ere, non, adibidez, 2001ean zerbitzuaren %50eko hedadura aurreikusi den.
|
|
|
Beste alde batetik, Euskal Herrian jatorria eta abiapuntua duten taldeak daude,
|
bertan
sendotasuna lortu eta gero, proiekzio estatala edota nazioartekoa ere lortzensaiatu direnak eta aurreko kategorian aipatutako taldeekin, estatu mailan behintzat, lehiatzeko moduan direnak. Hauxe da El Correo taldearen kasua, zeinaren beste ezaugarria, hain zuzen ere, Euskal Herrian bertan jarraitu duen hedapen multimediatikoaindartsua izatea den.
|
|
|
Oinarrizkoena Irrati Telebistaren Estatutu Legea29 da:
|
bertan
irratia eta telebistaizatez eta funtsez zerbitzu publikoko jarduera gisa mugatzen dira, eta horien titularitatea Estatuari dagokiola zehazten da. Zerbitzu horien gestiorako RadiotelevisionEspañola (RTVE) delako korporazio publikoa izendatu zuen legeak, nahiz eta irratigintzaren kasuan legea emateko orduan jardunean zeuden irrati pribatuei ere berehorretan jarraitzeko eskubidea ezagutu zitzaien30 Halaber, Estatuaren titularitatekotelebistako hirugarren kanalen zabaltzea aurreikusi zuen legeak, zeinen gestioa Autonomia Erkidegoei egokituko litzaiekeen31 Horrez gain, irrati eta telebisten programazioak gidatu lituzketen irizpideak ezarri zituen legeak, hain zuzen ere, informazioen objektibitatea, egiazkotasuna eta inpartzialitatea, iritzi eta informazioaren arteko bereizketa, iritzi emaileen identifikazioa, aniztasun politiko, erlijioso, sozial, kultural eta linguistikoaren errespetua, gizabanakoen ospe, izen on eta bizitzapribatuarekiko zein Konstituzioak babestutako beste edozein eskubideren errespetua, gazte eta haurren babesa eta Konstituzioak jasotako berdintasuneko balioen errespetua.Halaber, RTVE korporazio publikoaren egitura eta antolamendua zehaztu zituenEstatuak32.
|
|
|
Euskarak hedabideetan duen arazo orokorra, batez ere eguneroko prentsarigagozkiolarik, elebitasunean
|
bertan
datza. Izan ere, gure artean ezagutzen dugunelebitasuna, alegia, hizkuntza biren erabiltze normalizatua, hots, zernahirako moduegoki eta zuzen batez hizkuntza biren erabiltze arrunta, aukera pertsonala da.
|
|
|
Frantziar konstituzioa (1958) eta baita espainiarra ere (1978) idatzita daude; baina estatuen oinarritzat hartuak izan dira, eta ez
|
bertan
bizi diren gizabanakoenzein gizataldeen eskubideak bermatzeko. Aipaturiko testu horiek, bada, konstituzioizena eraman arren, ez dira zuzenbidean, eta politikagintzan are gutxiago?
|
|
|
–Izaki erretroflektiboak bere eta ingurunearen arteko mugaketa lerroa nola ezarribadaki, eta marra garbi eta zehatz bat egiten du..., baina bere erditik igarotzen delamarrazten du... Bere energiak kanpora zuzentzeari uzten dio, ingurunea manipulatueta
|
bertan
aldaketak eragin nahian, bere beharretara egoki daitezen; hitz gutxitan, barruranzko jarduera berbideratzen du, eta ingurunea, bere buruarekin ordezkatzendu, jokaeraren helburu gisa?. 16
|
|
|
Garai hartan, Alemaniako egoera juduentzatlatza zen, naziak boterean zeudelako. Hau dela eta, Perls familiak Johannesburg eraemigratu zuen eta
|
bertan
Hegoafrikako Psikoanalisi Institutua sortu zuen.
|
|
|
Testuinguruko Familia Terapia izan da Filadelfiako Taldeak, IvanBoszormenyi Nagy ren gidaritzapean, Familia Terapiara eginiko gerturapenarieman zaion izena;
|
bertan
teoria sistemikoak eta psikoanalitikoak elkarlotzenahalegintzen dira.
|
|
|
Moreno-ren ustez, subjektuari dagokionez, publikoa munduaren errepresentazioa da. Publikoa
|
bertan
egoteak, handitu egiten du protagonistaren erantzuneneremua, eta horrela zuzendariari material estrategikoa eskaintzen dio. Bestalde, publikoari berari dagokionez, azkenean paziente bihurtzen da (Aristoteles enkatarsia).
|
|
|
Hitz magikotzat agertzen diguten kontsentsuan
|
bertan
baitago iruzurra. Kontsentsua, lehendik dagoen egoeran integratzeko adostasuna baino ez da, estatuak behineta berriro lortu nahi lukeena; zeren, guztioi inposatu nahi zaigun, estatua?
|
|
|
Hau posible izan zaio, neurrihandi batean, ohiko zenbait diziplina ezberdin jorratu dituelako, eta euskararekiko modusortzailean jorratu gainera, bere curriculumean adierazten den bezala; alderdi honetatikikusita, benetan Txillardegi berezia dela eta eredu agertzen zaigula. Horren aipagarriairuditzen zaidan bere berezitasun honetan oinarrituz, ondoan orokorki zein partikularkihartutako hizkuntzak egungo zientziagintzan duten garrantziari buruz mintzatu ondoren,
|
bertan
euskarak betetzen duen lekuari buruz mintzatuko gara.
|
|
|
Bistan da, totalitarismoak ezin izan dituela autonomiak, aliatuenak ere, errespetatu. Bide horretatik, Gobernuak hortxe. Elizaren baratzean
|
bertan
sartzean, eginzuen topo elizgizonekin.
|
|
|
Pentsamenduaren iturrian
|
bertan
daukagu, beraz, hizkuntzaren eragina. Hizkuntzaren barne egiturak moldatuko digu geure ikuspegiaren zer nolakoa:
|
|
|
Jakina, hizkuntzaren gaineko definizioan
|
bertan
dago gakoa: Txillardegi hizkuntza erakunde bat dela esanez datorkigu, eta baieztapen horrek hankaz gora jarriko dituhizkuntza izaera neutralaren ikuspegi koitaduak.
|
|
|
Alderantziz baizik: hiztunaren subjektibitatea hizkuntzazko sozializazioaren bidean eraikita dagoela, eta, horrenbestez, naziotasunaren sentimenik errotuena euskaran
|
bertan
datzala.
|
|
|
Pentsatzeko da, orduan, ea Euskaldunok munduari egin diezaiokegun ekarpena, harrapakaritzako zibilizazioa? kriminaladela salatu eta Europan
|
bertan
harrapakaria izan ez zen beste zibilizaziorik egon zelaaldarrikatzea ez ote dugun izango. Adibidez, Europa Zaharreko. Gimbutas enmintzaira erabiliz?
|
|
|
Baina hori ezda aski. Demagun une hartan
|
bertan
beste nerabe erromatar bat dabilela txango, mundua mendean hartzea amets, edo megalomano bat, adiera klinikoan, proiektu batdaukana, Zesar-ena bezalakoa. Txangoak ez luke orduan deus gertaera historikotik.Halakoa da soilik Zesar bera delako, pasieran, bere proiektuaren gainean ari denagogoetan, edo erabakia hartzen duena, alegia, errealitatearekiko erlazio zehatzik ezduen ametsa etorkizunerako proiektu zehatz bihurtzen duena?.
|
|
|
Leada laburra eta argia izan behar da,
|
bertan
albistearen datu garrantzitsu guztiak egon ez arren. Egia esan, prentsako informazio titularren antz handia dauka:
|
|
|
Europan ez bezala, Amerikako Estatu Batuetan, lokalismoa eta irratiak aspalditik izan ziren bultzatuak enpresa pribatuen moduan ulertuta, eta gaur egun irrati lokalak oso erroturik daude, entzuleriaren atal bakoitzak bere gustuko estazioa sintoniza dezan eskaintza programatiko handia dagoelarik. Etorkizuneko irratia segmentazio programatikoarena izatekotan, Estatu Batuak izango dira aitzindariak prozesu honetan, ezbairik gabe, mikropreferentzia edo mikronahien eredu horretatik
|
bertan
Europan baino gertuago baitaude.
|
|
|
Zuhaitz hauen hostoek urte osoan zehar argi gehiena xurgatzen dutenez, artadi helduen oihanpea arras iluna da, landareen hazkuntza eragotziz; huntza eta endalahar igokariek oihanari itxura itxi bereizgarria ematen diote, eta hauez eta erratzaz gainera, landare gutxi aurkitzen ditugu artadien itzalpean. Soilgune eta artadi ertzetan, aldiz, argia lurreraino iristen denez, espezie gehiagok dute
|
bertan
hazteko aukera, eta landareen dibertsitatea asko emendatzen da; gune horietan kultura askotako zuhaitz sakratua den erramua, txorbeltza edo karraskila eta patxarana egiteko erabiltzen den elorri beltza hazten dira, beste askoren artean. Hauekin batera, larrosak eta otabera arruntak koloreztatzen dituzte artadi ertzak.
|
|
|
Zohikaztegiak urte osoan zehar urez estalita dauden eta goroldioz osotutako ekosistema bereziak dira; ureztapenak oxi geno gabezia dakar eta honek, landare hilak deskonposatzen dituzten mikrobioen aktibitatea oztopatzen duenez, materia organikoaren deskonposaketa erabat motela da eta ingurunea oso azido bilakatzen da, landare gehienentzako
|
bertan
bizitzea ezinezkoa eginik. Modu honetan, goroldioak hiltzen doazen neurrian, ia deskonposiziorik pairatu gabe lurzoruan metatuz doaz, hainbat metroko sakonera lor dezakeen geruza lodia eraikiz; geruza honi zohikatza deritzo.
|
|
|
Aurreko galderari erantzuteko baietzak zein ezetzak duten garrantzi nabarmena azpimarratuz, hurbil gaitezen orain Estaturik ez duten nazioetara, eta ikus dezagun zer nolako errealitatea aurki daitekeen eta zein den kulturari dagokion gai honi buruz Estatu nazioarekin bat egiten ez duten beste era honetako nazionalismoek erakutsitako jarrera, eta oraintxe
|
bertan
airean utzitako galderak berebiziko pisua hartuko duela konturatuko gara. Hasteko, diogun ezen mugimendu nazionalistak izugarrizko kapital politikoa izango duela eskuartean, baldin eta berak ordezkatuko lukeen kultur taldearen errealitateaz nolabaiteko gizarte mailako sinestea edota uste osoa zabaltzen badu.
|
|
|
Norbaitek esan du geuk ere erantzun genuela, ez noski indarrez, zentzuz baino. Eta, beraz, ea gogorik geneukan gauean taberna batera joateko eta hitzaldiko gaia
|
bertan
jorratzeko.
|
|
|
Esaten ari nintzen Dublin utzi nuela, hain zuzen ere heldu eta hurrengo egunean. Egia esateko, tentazioa izan nuen egun bat edo bi gehiagoz
|
bertan
gelditzeko, tentazio goxoa gainera. Ikusi gabekoak ezagutu, kale estuetan sartu, edan, paseatu...
|
|
|
Baina etxearena kontatzen ari nintzen. Sartu eta
|
bertan
gela handi bat zegoen, sukaldea izan zitekeena. Eskailera batzuetatik gora igo nintzen gero, eta lasai bisitatu nituen etxeko txoko guztiak, dastatuz bezala.
|
|
|
Motxila eginda daukat, paperak ere ondo beteta eta blok txiki bat erostea izan da azkena: momentuz
|
bertan
idatziko ditut sentitzen ditudan guztiak, nahiz eta hona itzultzean ordenagailuan dena garbira pasatu. Beraz, eta pelikuletan gertatzen den bezala, koaderno honi izen bat ipintzea pentsatu dut:
|
|
|
Etxerakoan, sehi batek erran zidan: " Jaun Joanes, berorren aitak morroi baten bidez igorri didan abisuaren arabera, bihar
|
bertan
helduko da jauregirat", baina berri hark ez ninduen, egia erran, gehiegi hunkitu; gero, osaba Joanikot ikusi nuen, zeinak, ikusi bezain fite, galdetu baitzidan: " Zer erran du misionest ezagunak?"" Betiko kontuak", erran nion, jakinik ezen, neure zalantzen berri eman izan banio, ihardetsiko zidala:
|
|
|
Eta, bere esker onaren azaltzeko, manatu zion aitak don Bartolomeri ezen presta zezala meza berezi bat, Te Deum eta guzti, hurrengo iganderako, eta aita Bartolome astelehenean
|
bertan
Iruñarat joan eta jesuiten kolejioko koruko dozena bat ikaslerekin eta bertze jesuita batekin itzuli zen astebururako.
|
|
|
Edo, ba ote da munduan desohore handiagorik handiki bat neskame urdanga batekin ezkontzea baino? Hoa hemendik lehenbailehen, bastart ingrat hori, ezpata oraintxe
|
bertan
hartzea nahi ez baduk eta azala oihal brodatua baino zulatuago uztea! Zeren eta orainokoan babestu haut baina ez haut gehiago babestuko!
|
|
|
—Biak ere komunionea aurten
|
bertan
egiteko moduan daude...
|
|
|
" Gehienik ere Domenico bezalakoak izaiteko jaio gintuan gu, mutila, eta hori, suerte izugarria izanik, zeren eta Domenicok hemen Florentzian bere lagunak ditik eta bere esku luzea, eta guk ez..."" Bada, Domenico bezalakoa izaiteko, nahiago diat letratu izan —erran nioan, neure baitaren baitarik—, zeren eta letratu izaiteko ikasi bainuen, azken finean". Eta egun hartan
|
bertan
pintatzeari utzi nioan.
|
|
|
Eta Elbirarekin inozentziaren ertzetik bizi izan nituèn amoriozko mementu gogoangarri haiek ere, gohaingarri egin zitzaizkidan bat batean, haragikeriazko bekatu zital. Zeren eta berriro etorri baitzitzaizkidan bururat, ez ordea handik alde egiteko, baina
|
bertan
errotzeko, aita Bartolomeren hitzak, egun batzuk lehenago aintzakotzat hartu ez nituenak: " Neskatoak eta emaztekiak bekatu iturri dira, Ama Birjina izan ezik... eta Ama Birjinaren pareko emazteki guti batzuk izan ezik, nola baita zure ama.
|
|
|
Eta zeren agortzen ahal dira gure asmoak eta gure ametsak, agortzen ahal zaizkigu urak eta eguzkiak, eta ahanzten ahal ditugu haiek guztiak, baina beti geratzen da gure baitan lur puska heze epel bat, non bizitza ez baita nehoiz agortzen... eta egun hartan ere, edo, gau hartan, hobeki, erori zen
|
bertan
amorioaren hazia eta loratu ziren ur eta eguzki ahantziak berriro.
|
|
|
—Hobe, bai, bertzalde, sinaturik gabe uztea, zeren eta Ofizio Sainduko guardiak
|
bertan
baititugu, eta koadroa haien eskuetan eroriko balitz... —eta, irri bati bertze bat zerraiola, eratxiki zuen—:
|
|
|
Eta, halakoetan gertatu izan ohi den bezala, guztioi etorri zitzaien Mignonekin gau hartan
|
bertan
oheratzeko gogoa, emazteki haren sekeretuen dastatzeko eta haien desestaltzeko.
|
|
|
Bizpahiru zenbaki txikiagoak, ordea. Hantxe
|
bertan
zapatak erantzi, eta oinekin zer arraio gertatzen zen ikusteko zorian egon zen, baina espaloiaren kuxidadeak eta autozentsurak halako lotsagabekeria bat egitetik libratu zuten. Bazekien, gainera, zer gertatu zitzaion, konprobaziotan ibili beharrik gabe.
|
|
|
Nori saldu zioten haragia? Programan
|
bertan
geundenoi, bertako ikusleei. Urdiazpikoa al zen benetan ogitartekoetan ikusleek jaten zuten hura?
|
|
|
Besteren emazteak berba pozoitsuekin liluratu gura duen sugea haiz hi, horra! Jo eta
|
bertan
tragatzea merezi duk hik oihu egin dio jende artean bidea egitearekin batera, nahiz eta inguratu zaion Karmelo hura gelditzen saiatu. Baina Dabid, Patxiren antzera, total egina zegoen eta estropozo egin du, neska bat berarekin lurrera eramanez.
|
|
|
Amona, ordea, ez zerurako ez lurrerako geratu zen bere katuaren berdin hura ikustean, zeren, familiakoei laster azalduko zienez, bere katua egun batzuk lehenago hil baitzen. Nonbait, amona bera arduratu zen katua lorategian
|
bertan
lurperatzeaz. Etxekoak orduan ohartu ziren txakurrak katuaren hilobia topatu, hura aztarrika atera, eta, azkenean, haginkada batzuk eman ahal izan zizkiola, hain amorrazio handia zion...
|
|
|
Bidaian aurrera, halako batean, goizean
|
bertan
Danekin ezagutua genuen Haight Ash  bury auzunean sartzen ari ginela ohartu naiz. Nonbait jaitsi behar, eta hantxe jaitsi naiz batere pentsatu gabe.
|
|
|
Ruben (atzo, elkarren aurkezpena egin genuenean, haren izena izan zen gogoan atxiki nuen bakanetako bat). Albo batera bazterturik, nik begirune handiz ibiltzen ikusi dut eta, aurrealdeko bankuetara iritsi ondoren, belaunikatu eta
|
bertan
egonean geratu dela. Ez dakit, nik ez nuen bera bezalako gazte bat horrela imajinatuko eta horrek pentsarazi dit berak ere seguruenik bere arrazoiak izango zituela halako babesleku bat bilatzeko; baina nik ez nuen inorekin egoteko gogorik, bai, irten egin naiz.
|
|
|
Aitak pozarren hartu zuen albistea, familiak aurrera egitea ongi zegoela, familiaren deiturak irautea hobeki zegoela, eta hau eta beste esan zion haren bozkarioa agertzearekin batera. Semeak, aitaren oniritzia jaso ondoren, madrildar batekin Madrilen
|
bertan
ezkontzekoa zela argitu zion. Aita, orduan, serio jarri omen zen eta, apur batean hausnartu ondoren, zenbait aholku eman zion:
|
|
|
Beste aukera bat epaia gaur
|
bertan
ematea litzateke. Olga, Xavier eta Adela ez daudela probestuz, oraintxe dugu jostatzeko azken abagunea.
|
|
|
Eta horrexegatik itzuli naiz kioskora. Han koaderno ezin politagoak ikusi ditut, eta nire barrena askatzeko (zerikusirik ez bulegoko akta, agiri eta fakturekin) eta nire zuloa nola edo hala ixten laguntzeko, azal turkesa duen hauxe hautatu dut, politegia aukeran
|
bertan
idatziko ditudanak kontuan hartuz.
|
|
|
atzo, afarirako Tom burrito batzuk prestatzen ari zela baliatuz, dendara itzuli, eta haren gauzak miatzen ibili nintzen. Berandu barik, Tomen maletaren hondoan ostendua, bat topatu nuen, eta
|
bertan
Mexikoko pasaporte bat, baina bibotearekin agertzen zen Tomen argazkipean Mariano José Pérez izena ageri zen... Ez dakit zer pentsatu, Dabid, ez dakit hau guztia esan behar ote dizudan ere; baina nago gutun hori dela Chicagon gizon susmagarri hark eman ziona.
|
|
|
Antzerki talde profesionalak, harrokeria handirik gabe eta enpresa egitura sortuta, finkatzea lortzen ari dira. Garrantzi handia du bizibide dituzten antzezlanak arrakastatsu suertatzeak, baina, tamalez, ez da beti hala izaten, eta Sarean
|
bertan
sarbidea duten antzezlan batzuek ez dituzte aurreikuspenak betetzen. Era berean, garrantzi handia du erakunde publikoen laguntzak.
|
|
|
Esku hartu behar du gutxiengo kultural horien babesean. Modu horretan baino ezin du lagundu estatuak gizarte dezente bat eraikitzen, bere instituzioak
|
bertan
bizi diren gizabanako guztien errespetua irizpide nagusitzat duen gizartea, alegia10.
|
|
|
Liburutegi digitala ikerketa eta irakaskuntza mundurako laguntza izan daiteke ikasketa planen informazioa zabaltzeko (programak, egin beharreko lanak, berriak...), irakaskuntza materiala erabili ahal izateko (artikuluak, datu baseak, multimedia materiala...), ikerketarako (proiektuak, aurrerakuntzak), Interneten eskura dagoen materiala kontsultatzeko loturak jarriz. Modu honetan liburutegi digitalaren eguneratzea geldiezina izango da eta
|
bertan
ikasleak bere lanak eta ikasketak egin ahal izateko lukeen guztia eskura izango luke.
|
|
|
Oker dabiltzan ezkontzak direla eta, ezinezkoa al da sakratu eta urraezinak izatea? Abusuak grinen eskutik datozenean, legeak zuzentzeko modukoak dira; legeen emaitzak direnean, ostera, gaitza sendaezina da, sendabidean
|
bertan
baitago.
|
|
|
Beheratze luze horren hasikinak Frantziako Iraultzaren gogortadak ditugu. Areago, 1789 urtean
|
bertan
Versaillesko Estatu orokorretarako deialdia erregeak egin eta Ipar Euskal Herriko lurraldeetan nabari zen aspaldiko foruak zaintzeko gogoa. Hiru lurraldeotako lege beregainak ziren jokoan.
|
|
|
Inon bada barkagarri iradokizunak egin eta eztabaida eta idazte kontuan jardutea, jurisprudentzian
|
bertan
da. Argi ikusten da hori, herritarrak lotzen dituzten estekadura kontaezinak aintzat hartzen badira.
|
|
|
Lege mota desberdinak ezagutzeko nahikoa da gizartean
|
bertan
bizi diren gizakien arteko harreman anitzei so egitea.
|
|
|
Bauhausekin jarri zen harremanetan Dessau hirian, baita Gerd Arntz diseinatzaile ospetsuarekin ere, kolaboratzaile gisa fitxatuko baitzuen. Soviet Batasuna berehala interesatu zen bere metodoan —Metodo vienarra deiturikoa— eta
|
bertan
lan egiteko kontratatu zuten. Moskun bizi zela hain zuzen, naziek estatu kolpea eman zuten 1934an eta Dollfuss faxista hil zuten.
|
|
|
Beraz, Heidegger eta bere jarraitzaileentzat, Vienako Zirkuluaren pentsamendua ez zen izan pentsamendu filosofikoaren imajina zitekeen formarik endekatuena baino, garaiko gaitz eta arazo guztien erruduna: " Ez da kasualitatea ‘filosofia’ mota honek fisika modernoaren oinarriak eman nahi izatea,
|
bertan
naturarekiko harremanak suntsituak izanik. Ez da ere kasualitatea ‘filosofia’ mota hau errusiar komunismotik hain hurbil egotea.
|