|
2010
|
|
|
Hocevarek 1975ean argitaratu zuen artikuluan azaltzen duenez, hizkuntza gutxitu bat eta hizkuntza nagusi bat lurralde eta gizarte berean erroturik daudenean, ezaugarri linguistikoa dituzten produktu eta zerbitzuetarako –prentsa, liburuak,, irakaskuntza,... – bi merkatu desberdin sortzen dira. rio nagusia da ingurune linguistikoak garrantzia eduki dezakeela zenbait lanpostu betetzen dituzten langileen produktibitate mailan, langilearen hizkuntz gaitasunaren arabera. Langileak bere satisfazioa handitzen du
|
bere
hizkuntzaren erabilera bermatzen dion ingurunean1 Aurrekoaren ondorioz egileak frogatutzat ematen du hizkuntza bateko elebakarrek beste hizkuntzako elebidunek baino soldata txikiagoak, berdinak edota handiagoak eduki ditzaketela, horretarako enplegatzaileen jarrerak zer ikustekorik eduki behar izan gabe.
|
|
2011
|
|
|
" Zapaltzen uzten ez diguten lurralde honetaz (ezin digute
|
bere
hizkuntzaren erabilera galarazi halere) mintzo zara, maitasunak eta gorrotoak irentsirik bezala, zeren arerio batek maltzurkeriaz ordeztu baitu maitalearen mesedeetan. Eta haren ezpain joriak dituzu gogoan, eta ezin ahaztu haren galtzarbeetako bafada, hainbeste urteetan arnastua.
|
|
2012
|
|
|
Are gehiago, hizkuntza bakoitza kolektiboki eraikitako errealitatea da, eta komunitate horren partaide bakoitzaren tresna bihurtzen da identitatearen, kohesioaren, identifikazioaren eta adierazkortasun sortzailearen mailan. Ondorioz, hizkuntza komunitate orok eskubidea du baliabide propioak antolatu eta kudeatzeko, gizarte funtzio guztietan
|
bere
hizkuntzaren erabilera ziurtatzeko helburuarekin.
|
|
|
1 Hizkuntza komunitate orok eskubidea du baliabide propioak antolatu eta kudeatzeko, gizarte funtzio guztietan
|
bere
hizkuntzaren erabilera ziurtatzeko helburuarekin.
|
|
|
l. Hizkuntza komunitate orok eskubidea du lurralde barruko jarduera sozio-ekonomiko guztietan
|
bere
hizkuntzaren erabilera xedatzeko.
|
|
2017
|
|
|
" hizkuntzaerabilera (es uso lingü� stico, uso de la lengua; fr usage de la langue, usage linguistique; en language usage): ...ta jasotzen duena." 9 lehen aipatutako ikerketetan, berriz, hizkuntza erabileraz ari direnean, ahozko erabilera izaten da neurtzen dutena ia esklusiboki; salbuespen bakarra komunikabideen kontsumoaz galdetzen denekoa izaten da. are gehiago, inkesta Soziolinguistikoaren kasuan, esparru soziofuntzional bakoitzean hizkuntza erabilera zenbatekoa den galdetzen da, baina ez da batere argi gelditzen
|
bertan
hizkuntza erabilera kontzeptuak zer esan nahi duen: ahozko jardunaz ari da?
|
|
|
Eneko Oiartzabal Gerriko – Zenbat denboraz bizi ote gara euskaraz? oso gutxi" egiten du; etxean," euskaraz gehiago"; lagunartean," bietan berdin"; eta kale giro arruntean eta erakundeekiko harremanetan (banketxea, udala...)" erdaraz gehiago"; zenbatekoa da
|
bere
hizkuntza erabilera, nola egin balorazio orokorra?
|
|
|
lehenik eta behin, pertsonen arteko elkarrekintza edota edozein motatako hizkuntzaren erabilera (zerbait entzutea edota irakurtzea barne) izan dezaketen esparruak, azpi esparruak edota jarduerak izatea; eta kanpoan utzi dira halakorik ez dutenak. adibidez, jatea eta edatea denbora esparrua aukeratu da, baina lo egitea kanpoan utzi da, biak ala biak behar fisiologikoak esparruaren baitakoak. bigarrenik, printzipioz aurreko baldintza bete arren, ikuspegi funtzional eta praktiko batetik oso nahasiak edota nahasgarriak diren esparru, Eneko Oiartzabal Gerriko – Zenbat denboraz bizi ote gara euskaraz? azpi esparru edo jarduera batzuk ere kanpoan uztea. batez ere,
|
beren baitan
hizkuntzaren erabilera eta erabilera eza duten jarduerak biltzen dituztelako, eta ezinezkoa izan delako datuak banakatzea, denboraesparru" garbiagoak" atera ahal izateko (kudeaketa izenekoa, esate baterako). hala ere, esan beharra dago galdetegian sartutako denbora esparruek, lo egitea eta higiene pertsonala esparruak batuz gero (zeinak kanpoan geratu diren hizkuntzaren erabilerarik aur... jatea eta edatea, lan ordaindua, trebakuntza, etxeko erosketak, etxeko lanak, haurren zaintza (jolasa eta heziketa barne), helduen zaintza, joan etorriak, kultur kontsumoa, komunikabideak, eta kirola eta txangoak.
|
|
2018
|
|
|
Harreman horizontalak –adin berekoen artean– eta bertikalak –adin desberdinekoen artean– bereiziz aztertu nahi da hizkuntzaren erabilera zer nolakoa den. Zenbait autorek, izan ere, garrantzi handia eman diote adin
|
berekoen arteko
hizkuntzaren erabilerari. Aipagarria da Paula Kasaresen lana (2015), non harreman eszentrikoak deituriko interakzioetan jartzen duen arreta.
|
|
|
Horrela, euskararen erabilera maila sozialak ezin gaindi zezakeen elebidunen proportzio atalasea (erabileraren funtzioa). Udalerri berean bizi litezke bi hiztun elkarte, bakoitza bere hizkuntza sareen murgilean, bata bestearengandik aparte; kasu horretan, hiztun elkarte bakoitzak
|
bere
hizkuntzaren erabilera mailaren neurri gorena emango luke. Halere, osotasunera begiratuta, ezinbestean ikusiko genuke hizkuntza baten eta bestearen erabilera proportzioak hiztun elkarteen pisu demolinguistikoei zegozkiekeen haztapen neurriak eurak izango liratekeela.
|
|
|
Lan munduaren espazioetan eragitearen beharra azpimarratzen ari da... Hizkuntz Eskubideen Deklarazio Unibertsalak bere 47 artikuluan dioen bezala, hizkuntza komunitate orok eskubidea baitauka
|
bere
hizkuntzaren erabilera xedatzeko bere lurraldearen barruko jarduera sozioekonomiko guztietan.
|
|
2021
|
|
|
2 2016ko VI. Inkesta Soziolinguistikoak, urte
|
bereko
Hizkuntzen erabileraren kale neurketak eta EAEn ardaztutako 2017ko Arrue Proiektuak argi utzi dute azken hamarkadan euskaldun kopuruak gora egin duela, baina erabilerak maiztasuna eta, ondorioz, funtzio eremuak ere galdu dituela uler daiteke.
|