|
2000
|
|
|
Honela, biztanleriaren bi herenek edukiontziak dituzte etxetik gertu. 99 udalek sinatu duten lankidetza hitzarmenaren arabera, Foru Aldundiak hartu du
|
bere gain
Bizkaian 1.300 edukiontzitik gora ezartzeak esan nahi duen gastua. Bilbon 1.500 edukiontzi ipini zituen udalak iaz.
|
|
|
XV. mendean Bilbo penintsula iparraldeko ardatza bilakatu zen Burgosekin batera.
|
Bertatik
Bizkaiko Golkoko aktibitatea kontrolatzen zen. Bertara bildu zen zonaldeko merkataritza esparrua, inguruko beste portu batzuen eta mende batzuk lehenago Paduren Ermandadearen hiriburu izan zen Castro Urdialesen kaltetan.
|
|
2001
|
|
|
Joan berria dugun 2000 urtean isilpean igaro eta mende berriko zurrunbiloan ezkutatuko denaren beldurrez, Bizkaia maitean argitaratu zuten liburu berezi baten berri eman nahi dizut. " Orquideas de Bizkaia", Amador Prieto Fernandez biologoak sortu eta Bilbao Bizkaia Kutxak,
|
bere
Bizkaiko gaiak sailean kaleratu zuen iazko udaberrian. Ekimen benetan txalogarria da, baina txalo hauek zalapartatsuak eta uju artekoak lirateke euskaraz kaleratu izan balute.
|
|
2002
|
|
|
Ain zuzen, Segura kardenal agurgarria. Aren alboan emon zituan don Santosek urterik naikoa; ta gerogarrenean, zaartzarorantz, barriren barri
|
bere
Bizkai ta Bilbo maite onetara biurtu zan, Enkartaziñoetan sorturiko eleizgizon apal eta ona.
|
|
2003
|
|
|
Antolakuntza taldekoak ere bai. Bertsolaritza gazte dago
|
beraz
Bizkaian; etorkizuna badago. Lehendik bertsolaritzaren inguruan lanean dihardutenek ez dute euren lekua utzi, eta orain gazteen laguntza osoa daukate.
|
|
|
Urtegiaren Hiria izenda daitekeena bidegurutze garran tzitsu batean kokatzen da,
|
bertatik
Bizkaitik eta Gipuz koatik Gasteiz aldera doazen bideak elkartzen baitira. Kokapen berezi honengatik leku desiratua izan da mendeetan zehar, historia zinez zirraragarriaz hornituta.
|
|
|
Gu izan ginen Espainia mailan lehenak drogaren aurkako manifestazio bat egiten. Bilbon egin genuen, eta
|
bertan
Bizkaiko ijito herri ia osoa bildu ginen. Egun 8.500 gara Bizkaian.
|
|
|
Kuban egon zen denbora guztian. Gerra hasi zenean,
|
berak
Bizkaian zituen ama, aita eta hiru arreba. Ardura handiarekin biziko zituen gerraren albisteak.
|
|
|
|
Bere
Bizkaiko euskalkia ondo beraganduta, gazterik ekin eutson gipuzkera ta lapurtera ikasi ta erabilteari: holan, bere bigarren elebarria, Araibar zalduna, gipuzkeraz emongo deusku, eta lapurtera klasiko eztia nahi izango dau olerki batzuetarako (horra hor horren lekuko Azkue bere herritarrari eskainitakoa Azkueren heriotzan eta Platonen Parmenides-en itzulpena).
|
|
|
Alde batetik, hizkera argia, herrikoia, bizi bizia, gozotasunez betea nahi izango dau; bestetik, hizkera hori, morfologia zehatz baten bidez, eta mundu zabalean nausi dabiltzan literatur teknika barrien bitartez, gorengo gailurrera jaso. Baturantzako bidea hartuko dau, baina
|
bere
Bizkaiko euskerea lantzeari itxi barik. Baekian berak bere buruaren barri, eta zer ziran bere ahaleginak:
|
|
2006
|
|
|
Gaztea, alta, auto istripua izan berria zen une hartan
|
bertan
Bizkaia eta Araba arteko autopistan, Ertzaintzaren beraren beste argiketa Atestados diot, argiketatik izena baino ez du kasu honetan batek baieztatzen zuenez. Lagun bera une berean bi toki ezbertinetan ikusi nahi zuen Ertzaintzak eta, bizkitartean, bi urte eman ditu laugarren lagunak espetxean.
|
|
2007
|
|
|
Aurreko urteetan bezala, Derioko Ipar Alde abesbatzak Txorierriko Gabon Kanten Jaialdia antolatu du. Jaialdiak XXII. edizioa beteko du aurten eta
|
bertan
Bizkaitik eta Arabatik etorritako 16 abesbatzek parte hartuko dute; 399 abeslarik, orotara. Jaialdiak Txorierriko herri guztiak bisitatuko ditu.
|
|
|
Organizacion atletico recreativa de Gipuzkoa. Onek
|
berak
Bizkaian JUVENTUS du izena. Gipuzkoakoak noizbait euskal sariketaren bat er jarri du.
|
|
2008
|
|
|
abade etxean legez hirugarrendarren batenean, moja komentuetan, auzoko tabernan, eskoletan, liburu dendetan (Moderna, Larrinaga edo Gaubeka Gernikan, Verdes enean Bilbon, etab.). Banakuntza honek bere arduradun edo langile nagusiak izan ditu: Aita Sabin Zubietaren ibilaldiak izan ziren zabalduenak, eta
|
berak
Bizkai osoaz zuen ezagumenduak ederto lagundu zuen. Bakoitzak bere garai eta modura, izan da besterik ere:
|
|
|
Bein da betiko (1893). Eta, jada esana denez, 1893 urtean
|
bertan
Bizkaiko Diputazioari proiektu bat aurkeztu zion zazpi probintzietan zehar herri kultura jasotzen ibiltzeko: lexikoa, atsotitzak, ipuinak, legendak, toponimoak... 6
|
|
|
Azkueren eskari ponposoari garrantziarik bat ere eman gabe, aipatzen zuen iragar zedila ikasturte hartako matrikulazio epea irekita zegoela «de los dos cursos de lengua vascongada para cuya enseñanza servirá la «Gramática» escrita por el Sr. Azcue»12
|
Beraz
Bizkaiko Diputazioak Azkueren Izkindeari soilik katedran erabiltzeko balioa aitortzen zion (eta pasadan hori ere), ez inondik ere Bizkai osorako testu liburu ofizial izaera. Hor Azkue eta Diputazioaren arteko planteamendu desberdinak ageri dira.
|
|
|
oinordekoa zen. Izatez egun
|
berean
Bizkai Buru Batzarrak berak sartu zuen eskua auzian:
|
|
|
2005ko Txapelketa Nagusian abestu zuen. 2006ko Busturialdeko txapelduna eta urte
|
bereko
Bizkaiko Txapelketako finalista ere bada.
|
|
2009
|
|
|
Gurea konpontzeko bertatik bertara ezagutu ditudan beste errealitate batzuk etsenplu ona izan litezke. Adibidez, Lleidako Aran haranean hiru hizkuntza ofizial dituzten bezala, zergatik ez egin gauza
|
bera
Bizkaian ere, bizkaieraren eremu osoan ez egin arren. Zailegia?
|
|
|
2000ko ekainean, VII. Kongresuan, CCOOren Gazte Idazkaritza bere gain hartu zuen; aldi
|
berean
Bizkaian antolakuntza lanak egiten zituen. 2004an ospatu zen VIII. Kongresuan Bizkaiko arduraduna bihurtu zen.
|
|
2010
|
|
|
Euskal herrialdetakoak," aitorseme" edo nobledunak izanik, berezko sarrera erraza izan zuten Ameriketan. Espainiar erresumako militar eta burokrata legez agintari ziren eta
|
bertan
Bizkaia Berria eta horrelako lurraldeak sortu zituzten, jakina, jatorrizko herri indigenen aurkako borroketan. Ezkontzak antolatzerakoan, senitartekoak deitzen zituzten, euskal herritar senideen estrategia zen hura:
|
|
|
Bizkaiko bertsolaritzaz ere galdetu diogu, ea nola ikusten duen.
|
Berak
Bizkaia bertsotarako gune naturaltzat duela dio, oso eroso sentitzen dela Bizkaiko plazetan, plazera dela harentzat Bizkaiko plazetan kantatzea. Gainera, kejatzeko motiborik ez omen du Arkaitzek:
|
|
2011
|
|
|
Orain artea azken sailkatua zuzenean KAE ligara jaisten zen, baina, aurten, egoera berezia dela eta, badaezpada ere play offa jokatu behar du Oriok. Irailaren 17 eta 18an, Bermeon eta Portugaleten, berriz ere horiz zipriztindu dira
|
beraz
Bizkaiko kostaldeko arrokak.
|
|
|
Hasiera haretan behin behineko testuak itzultzen nahiko lan izan eban. Liturgiako eta sakramentuetako errito liburuak itzuli behar izan zituan batez be; gerokoak badakigu elkarlanean egin zituena; izan be, euskal liturgi itzultzaile taldea laster sortu zan,
|
bera
Bizkaiko taldearen buru zala.
|
|
|
Tubalen garaitik
|
bertatik
Bizkaia libre izan omen zen beti Espainiako agintariekiko, baina Jaun Zuria jauntzat hartu zutenetik Gaztelako erregeen babespean bizi izan ziren bizkaitarrak, euren lege eta nobleziari eutsita.
|
|
2012
|
|
|
Gatazka bazterrak nahasten ari da eta konponbidea bilatzeko asmoz, atzo
|
bertan
Bizkaiko Batzar Nagusietako Garraio Batzordeak bilera egin zuen. PSE EE izan ezik, gainontzeko ordezkari politikoen botoaz egun berezietan zerbitzua ugaritzeko eskaria egin zitzaion Metroko Zuzendaritzari.
|
|
|
1992: Historiako gorabeherak gorabehera, Bizkaiko Foruak indarrean jarraitu dabe gaur arte; azken egokitzapena edo barriztatzea 1992ko legearen bidez egin zan;
|
bertan
Bizkaiko Forua Laudion eta Aramaion indarrean jarraitzea onartu zan. Bertan argi esaten da Laudio eta Aramaio Bizkaiko Lurralde Lauko parte dirala, eta hori horrela, bertako biztanle guztiak bizkaitar forudun edo infantzoien egoera daukiela.
|
|
|
Gai guztioi buruz orain dala gutxi, BERRIAK banatzen dauan Bizkaiko Hitzan, 2012ko urtarrilaren 2an, ostiralean, lan luze bat argitaratu zan.
|
Bertan
Bizkaiko Abokatuen Bazkuneko Gobernu Batzordeko eta Foru Zuzenbide Zibileko Batzordeko kide dan Gontzal Aizpurua abokatuak dio: –Bi dira herri baten nortasun adierazle garrantzitsuenak:
|
|
|
Bigarren proposamenak Konstituzioa onartu egiten zela zioen, baina aldi
|
berean
Bizkaiko Konstituzioa ere zaindu nahi zutenez, Espainiako Batza nagusiari horretarako biderik ba ote zegoen galdetzea proposatzen zuen. Hau da, Espainiako eta Bizkaiko Konstituzioak uztartzearen alde ageri ziren.
|
|
|
3 Egitura ekonomiko eta fiskalen eraketa: Aduanak barrualdean, Ebroren mugan jarraitzen zuten (Urduñan eta Balmasedan), eta
|
beraz
Bizkaia merkataritza librerako lurraldea zen: de cuantos generos frutos y efectos fuese permitido por las leyes generales del Reino introducir y vender sea por negociantes particulares o en los estancos.
|
|
|
Ogasuna ez ezik, administrazio arloa eta erakundetze politikoa ere jokoan zeuden.
|
Beraz
Bizkaiko Batzar Nagusiek azken erabakia hartzea baino ez zen gelditzen.
|
|
2013
|
|
|
Marrazki bat ere bazegoen egunkarian:
|
bertan
Bizkaia plaza ageri zen, nondik sartu zen plazan Oier, gero non garbitu zuten eta hiltzaileen urratsak Oierren parera ailegatu arte. Ezker abertzaleak esan zien ez zela inolako atentaturik egon, su etena erabatekoa zela eta intoxikazio kanpainek ez zutela eraginik izango bakea eta askatasuna nahi zuen herriaren urratsa gelditzeko.
|
|
2014
|
|
|
Haietariko bost, Maku Basabe, Aitor Zelaieta, Ziortza Aiensa, Mikel Sanchez eta Julen Orbea, Auzitegi Nazionalean epaitu dituzte, bi urteko kartzela zigorraren akusaziopean' Gara' eta' Berria' kazetetan argitaraturiko iritzi artikulu batengatik. Eta beste bat, Gaizka Astorkizaga, espetxea sartzeko agindua jasotzean, epaitegian kateatzeagatik epaitu dute aste honetan
|
bertan
Bizkaiko Probintzia Auzitegian, beste bi urteko akusaziopean, nahiz azkenean isun batean baizik ez den geratu.Denera, 25 dira helburu politiko hutsez abiarazitako prozesu judizialetan murgildurik dauden herritarrak, Bilbon. Denen artean, hamarnaka milaka euro xahutu dituzte fidantzetan (411.000 euro zehatz mehatz), eta espetxean 17 urte eman dituzte osotara.
|
|
2015
|
|
|
EAJk mendebaldeko lurraldeetan eta Geroa Baik Nafarroa Garaian emaitza bikainak lortu zituzten igandean aldundietarako eta Foru Parlamenturako hauteskundeetan. Haiena izan zen garaipen politiko elektorala, zalantzarik gabe.EAJk espero bezalako nagusitasunez eutsi dio
|
bere
Bizkaiko gotorlekuari eta, gainera, urrats berriak eman ditu Ezkerraldean zein herrialdeko ekialdeko hainbat udaletan. Gipuzkoan egoerari itzulia eman dio, eta EH Bildurena zirudien garaipena berera ekarri du, indar bozkatuena bihurtuz.
|
|
|
Alabaina, eta langile erailaren poema hori batzuetan ezkertiartzat hartu bada ere, sakon sakonean ez dago aldaketa handirik lur eta gizon gorriekiko jarreran. Industrializazio basatiaren aurreko jarrera prekapitalista bat, naturarekiko sentiera protoekologista, langile etorkinen mundua bere sisteman integratu ezina, horrek denak eragingo dio Lauaxetari meatze gorria zauritzat hartzeko, seguru asko; nolanahi dela, garbi dago abadearentzat bezala poetarentzat ere Gallarta, Somorrostro, Trapaga, Urtuella Triano, La Arboleda eta inguruko bazterrak,
|
bere
Bizkaiko lurrak izan arren, hango jendea eta jarduna arrotzak zirela, arrotzak zitzaizkiola: aurpegi balzdun.
|
|
|
Azken batean, euskara bizkaitarraren eta giputzaren artean zegoen jokoa, eta Belaustegigoitia
|
bera
Bizkaiko eremukoa izan arren. Laudion jaio eta Durangon bizi zen?, giputza aukeratu zuen: hiztun gehiago zituen, herri hazietan bizirik zegoen eta, erdiko hizkera zenez, errazago ulertzen zen.
|
|
|
Euskal Herriko Mitologiaren inguruko lehenengo Interpretazio Zentroa da. Parkeak 6.000 m2 karratu ditu, eta
|
bertan
Bizkaiko baserririk zaharrena dago. Izenaduba Basoan dena magiko da, pertsonai mitologikoek bizia hartzen dute eta istorioak, kondairak eta elezaharrak kontatzen dituzte bisitari ezberdinei une zoragarriak sortaraziz.
|
|
2016
|
|
|
Gizon aditu guztiekin batera bide zihoan
|
beraz
Bizkaiko Aldundi Goitia, Bilbon zuen irarkolan Edariaren kaltezkogudea izenburukoa 1923.ean argitara eman zuenean:
|
|
|
Zaratek
|
bere
Bizkaiko Euskal Idazleak liburuan gatz eta piper doi bat minago azaltzen zuen kritika hagitz goxoa izatearekin ere:
|
|
2017
|
|
|
Gure aita koplaria zen eta gehienbat kopla idatziak erabiltzen bazituen ere, gai zen, tarteka, bat edo beste bat batean kantatzeko. Amurizak esaten du
|
berak
Bizkaiko koplariei buruz duen irudia ere horrelakoxea dela: berriak asmatzeko gauza zirela.
|
|
|
Hori ondo ikusten neban, baina kontua zan ze anagrama ipini. Egun baten, bordatuak egiten euskuzan Donostiako andreak liburu bat ekarri eustan eta
|
bertan
Bizkaiko armarria agertzen zan, erdian zugatza ebala. Orduan hauxe bururatu jatan:
|
|
|
Mendebal gehieneko aldaera. Hitza
|
bera
Bizkaian eta Gipuzkoako sartaldean erabiltzen da. Araban ere bazen:
|
|
2018
|
|
|
Mungian, Bizkaiko Txapelketaren kanporaketan, epaileek Jon Lopategi eta Abel Enbeita puntu berdinetan zirela eta enpatea hausteko bertso bana kantarazi ziguten. Lopategik egin zuen aurrera eta, urte hartan,
|
bere
Bizkaiko lehen txapela jantzi. Baina hori gutxi ez eta, hurrengo urtean, Lekeitioko saioan, Abel Muniategi eta Abel Enbeita omen ginen enpate.
|
|
2019
|
|
|
Parisko erbesteratuak lapurterazaleen planteamenduen okerrak nabarmendu zituen, eta bide batez, gipuzkerazaleek Eganen agertutako idatzien alde agertu zen. Era berean,
|
bera
Bizkaikoa izateak ematen zion autoritate moralarekin, Gipuzkoako idazleei eskatu zien dialektalismoak ahal zen neurrian baztertzeko, euskaltzainburu zenak Gipuzkera osotua (1935b) egitasmoan adierazi zuen bezalaxe (Ibinagabeitia 1952c).
|
|
|
Jatekoa eta logela dohain izaten zuten; beraz, aurrera. Betiere Buenos Aireserako bidean, taldeak desbideraketa txiki bat egin zuen Amenabar deituriko lekura iristeko, hau zelarik garai batean euskaldun batzuek fundatutako herrixka,
|
bertan
Bizkaitik haraino emigratu zuten ezagun batzuk baitzituen beste bilbotar haietako batek. Beste pare bat egun ondo jaten eta hobeto atseden hartzen.
|
|
2020
|
|
|
Urte horiexetan, hain zuzen, Jakin Taldeak hartua zuen
|
bere gain
Bizkaiko Anaitasuna aldizkaria zuzentzeko konpromisoa, Anaitasuna bideratuta utzi, eta Jakin aldizkari berria antolatzera itzuli nintzen Bilbotik Tolosara aurrena eta gero Donostiara.
|
|
|
San Juan de Gaztelugatxeko ermitan kalteak eragin ditu aire gaiztoak, bereziki argindar zirkuituan eta paretan. Egun hortan
|
berean
Bizkaian, ortzantzarekin 682 tximixta arraio izan ziren.
|
|
|
Kide batek jasandako gertakari larri bati buruz ari gara", azaldu dute. Modu
|
berean
Bizkaiko Txirrindularien Federazioak gertakariaren aurrean izandako" isiltasuna" kritikatu du elkarteak.
|
|
2021
|
|
|
Oinordetzaren emaileak oinordekoa begiko zuenik, ezin ukatu. Laguna eta adiskidea, beti hantxe gertu Gernika eta Gautegiz Arteaga artean, lehen leheneko konbentzituen artekoa, hautagai zerrendetan joana eta halaxe urte hartan
|
bertan
Bizkaiko diputatu hautatua, bera bezala kartzelan egona, ezkondua eta zenbait umeren aita –komeni da ez ahaztea gaixoa horretan zelakoa zen–, historiaren arloan jakintsua...
|
|
|
Anaia ordurako bizkaitar nazionalista zen; nik nire kasualitatezko karlismoa defendatu nuen. Azkenean, luzaz eztabaidatu ondoren, egia bilatzeko helburuaz bata besteari erasoka eta bata bestearengandik defendatzen ibili ostean,
|
berak
Bizkaia Espainia ez zela erakusteko hainbeste froga historiko eta politiko aurkezturik, eta karlismoa jada, ez Espainiarengandik isolamendu edota haustura osoa, ez bada ere señorioaren usadio soilak ere lortzeko desegokia eta txarra zela erakusten hain irmo ahalegindu zenez, eta anaiak historiaz nik baino gehiago zekiela eta neu engainatzeko gai ez zela jakinik, nire burua halako zalantza fase b... gogo argiz?
|
|
2022
|
|
|
Umeentzat edo alkoholik edan nahi ez dutenentzat, mahatsaren muztioa dute aukeran. Gainera, museoan
|
bertan
Bizkaiko Txakolina sor markako txakolina eros daiteke museoan. Bizkaiko eskualde guztietako upategiek ekoitzitakoa dutela zehaztu du.
|
|
2023
|
|
|
Erabakiak sareak erabiltzen dituzten itsasontziei eragingo lieke; halako 50 bat aritzen dira Lapurdiko portuetan. Europako Batzordea arrazoi
|
beragatik
Bizkaiko golkoan geldialdi bat ezartzea aztertzen ari da, eta horrek kezka eragin du Hegoaldeko arrantzaleen artean ere.
|
|
|
Bigarrena, kantu
|
beraren
Bizkaiko aldaera bat, Abadiñon (B) bildua:
|
|
|
Horiek horrela, foru sektore publikoa bitan zatitzen da: administrazio sektore publikoa(
|
bertan
Bizkaiko Foru Aldundia, foru organismo autonomoak, foru partzuergoak eta Zuzenbide publikoko gainerako foru erakundeak daude, merkataritzako jardueran aritzen ez badira) eta enpresa sektore publikoa (bertan daudela foruzko enpresa erakunde publikoak, merkataritzako foru sozietateak, foru fundazioak, eta foru partzuergoak eta Zuzenbide publikoko beste foru erakunde batzuk, merkataritzan aritzen ba...
|