|
2008
|
|
|
Duela zortzi urte hasi zen Euskaltzaindia
|
bere
web orria sareratzen. Ordurik hona hamaikatxo pauso eman ditu Akademiak bide beretik, betiere, eduki eta baliabide berriak plazaratuz eta guztion eskura jarriz.
|
|
|
Argitalpenetan nahiz hizkuntza gaietan, agerikoak ditu Euskaltzaindiak
|
bere
asmoa eta gogoa, egun sareak eskaintzen dituen tresnak gero eta egokiago baliatzeko euskararen mesederako eta euskararen arlora hurreratzen diren guztien mesederako.
|
|
|
Halaxe egin du azken laurogeita hamar urteetan. Halaxe du egin etorkizunean ere, hortxe baitago
|
bere
xede eta helburua, euskararen aurreramendurako ekin eta jarrai, aldian aldiko eta tokian tokiko tresnak eta lanabesak erabiliz.
|
|
2009
|
|
|
Santiago Ezkerra Lizarrusti. Bizitza eta lanak liburuan biltzen dira Ezkerraren bizi ibilbidea eta
|
bere
lanen hautaketa garrantzitsua. Hona ekartzen dugun artikulu honetan, Andres Iñigo egilea liburuaren edukiaz mintzatzen da.
|
|
|
Erraten ahal da euskaltzale sutsua eta idazle nekaezina dugula Ezkerra, baina
|
bere
garaiko idazlea eta, hortaz, garai bateko lekukoa Nafarroan.
|
|
|
Santiago sei anai arreben artean bosgarrena zen eta oso gazterik umezurtz gelditu zen. Izan ere, urte bat bertzerik ez zuenean ama hil zitzaion,
|
bere
arreba gazteena jaiotzean hain zuzen, eta handik hiruzpalau urtera aita ere galdu zuen zorigaiztoko istripu baten ondorioz.
|
|
|
Hamahiru urte zituelarik, 1938an, Altsasuko Kaputxinoen ikastetxean hasi zen fraide ikasketak egiten eta 1951n amaitu zituen. Apeztu ondoren, Lizarran, Zangozan eta Altsasun egon bazen ere,
|
bere
lanik nabarmenena Iruñeko komentuan eta Lekarozko ikastetxean egin zuen. Aurelio Etxarri Aranazkoa zen bere fraide izena eta horrela erregistratu zuen Euskaltzaindiak urgazle izendatzean.
|
|
|
Apeztu ondoren, Lizarran, Zangozan eta Altsasun egon bazen ere, bere lanik nabarmenena Iruñeko komentuan eta Lekarozko ikastetxean egin zuen. Aurelio Etxarri Aranazkoa zen
|
bere
fraide izena eta horrela erregistratu zuen Euskaltzaindiak urgazle izendatzean. Hamar urtez fraide izan ondotik, 1961ean, ordenatik atera eta Madrilen bizi izan da zendu arte.
|
|
|
Gai asko ukitzen ditu artikulu horietan, bertzeak bertze, kultura, gizartea, giza balioak, ohiturak, heziketa, euskara, euskaldunen izaera, Euskal Herria, Nafarroaren euskal izaera, demokrazia, giza eskubideak, elkartasuna, justizia, askatasuna, indarkeria, ustelkeria, natura, osasuna, elikadura, gosea, etorkinak... Horietako gehienen inguruan
|
bere
kezka bizia azaltzen du, bai eta pentsaera eta ideologia pertsonala ere.
|
|
|
Laburbilduz erraten ahal da euskaltzale sutsua eta idazle nekaezina dugula Ezkerra, baina
|
bere
garaiko idazlea eta, hortaz, garai bateko lekukoa Nafarroan.
|
|
|
Hiru bider hitz egin ere: lehenengoan, urtezahar ona opatzeko hots egin zidan; bigarrenean,
|
bere
telefono zelularra konpondu ziotela esateko; eta hirugarrena, ondo konpondu ote zioten jakiteko neuk egindako deia. Eta egia esan, ondo aurkitu nuen, alai samar, hurrengo urte honetan lan asko egin behar genuela esanez.
|
|
|
Baina ostiral goizean
|
bere
koinata Izaskunek izututa dei egin zidan, Antonio oso gaizki eraman zutela eta Iruñeko San Migel gaixoetxera. Klinikoki hilda dagoela esan du medikuak, esan zidan.
|
|
|
Haurtzaroko lehenengo eskola urteak, herrian hasi berria zen Escuela Vasca izenekoan egin zituen. Baina han neskak eta mutilak baitziren,
|
bere
anaiak joaten ziren herriko HH del Sagrado Corazón ikastetxean nahiago zuela eta hara joaten hasi zen. Eta ondoren, herriko Eskolapioetara, batxilergoa egiten hasteko.
|
|
|
Hamazazpi urte zituela,
|
bere
bideak aldatu eta Jesusen Lagundian sartzeko erabakia hartu zuen, bere anaiak bezelaxe.
|
|
|
Hamazazpi urte zituela, bere bideak aldatu eta Jesusen Lagundian sartzeko erabakia hartu zuen,
|
bere
anaiak bezelaxe.
|
|
|
Eta nola ahantziko, 2005eko maiatzaren 13an, Pello Esnal adiskideak eta biok Antoniorekin Xabierren egin genuen egun pasa hartan egin genion eskabide zehatza,
|
bere
artxibo handia Gipuzkoako Foru Aldundirako utzi, eta Auspoa sail osoa digitalizatzeko baimena eman ziezagun. Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta.
|
|
|
Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta. Izan ere, Antoniok bazekien ez zegoela ondo (egunez erdi lotan eta gauez erdi esna, berak esan ohi zuen bezala), eta presa zeukan
|
bere
lanak argitaratzeko, behar bada bere azkena geroz eta hurbilago ikusten zuelako.
|
|
|
Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta. Izan ere, Antoniok bazekien ez zegoela ondo (egunez erdi lotan eta gauez erdi esna, berak esan ohi zuen bezala), eta presa zeukan bere lanak argitaratzeko, behar bada
|
bere
azkena geroz eta hurbilago ikusten zuelako.
|
|
|
Hala ere, ikaragarri lan gogorra izango da guretzat, orain ez baitugu
|
bere
memoria historikoaren laguntasunik izango, nahiz eta jende ikasia eta iaiotua den Aldundiak hortarako jarri duena.
|
|
|
Hala ere, hortxe daude 1996an Durangoko Euskal Liburu eta Disko azokan eman zioten Argizaiola, eta 1997.07.11n Labayru Ikastegiak emandako Gatzontzia saria, herri literaturaren alde egin duen lanagatik. Eta nola ez Deustuko Unibertsitateak 1999.11.17an eman zion Honoris Causa Doktore titulua eta 2002.10.06an
|
bere
jaioterri Tolosak eskaini zion Herriko seme kuttun izendapena. Etorriko ahal dira halakoren batean Gipuzkoaren izeneko saria, Koldo Mitxelena Kulturunea eta Euskaltzainburua aspalditik egosten ari diren omena, eta abar.
|
|
|
Hala bada ere, hona hemen, Auspoa bilduma osoan bezalaxe, abagune aproposa, egun corpusaren linguistika deitzen dena euskal eta erdal tradizio ezin hobeaz hornitzeko. Corpus bat osatzea lortu du Antonio Zavalak
|
bere
lanaren bitartez. Halako corpusak, bistan da, erabilgarriak ez ezik, onuragarriak ere badira gaurko hiztunentzat, hainbat arlotan baitira horiek erabakigarri, hala ahozko azterketan, nola idatzizko barrunbeetan.
|
|
|
Handik bi urtera, 1956ko irailean, gerraondoan jendaurrean egingo den lehen biltzarra antolatuko du Euskaltzaindiak Arantzazun. Eta hantxe egingo du Antoniok
|
bere
hitzaldi programatikoa, azalduz zertan ari den eta zer asmo dituen gerorako. Bere bizitzako egitasmoa.
|
|
|
Horien guztien editorea izan da. Denak pasa dira
|
bere
eskutik, eta denek daramate bere bermea. Gainera, askok eta askok Zavala bera dute egile.
|
|
|
Horien guztien editorea izan da. Denak pasa dira bere eskutik, eta denek daramate
|
bere
bermea. Gainera, askok eta askok Zavala bera dute egile.
|
|
|
Eta guk beste meritu bat gehituko dugu:
|
bere
umorea.
|
|
|
Gaur() goizean, Euskaltzaindiaren egoitzako aretoan, PuntuEus elkarteak
|
bere
burua aurkeztu du prentsaren aurrean.
|
|
|
Fray Bartolome Karrantzakoaren lana zabaldu zuen, baita Catalina Erauso, Manuel Larramendi, Molinos, Miguel de Unamuno eta beste hainbat pertsonaia historikorena ere. Loiolako Inazioren biografia da, ezbairik gabe,
|
bere
lanik ezagun eta zabalduena: Ignacio de Loyola, solo y a pie.
|
|
|
Lizeoaz gain, Elizaren ardurapeko ikastetxeetan ere irakasle izan zen. Jacques Etcheverryk euskalduntze zein alfabetatze eskolak eman zituen
|
bere
bizitzan zehar. Lapurdi itsas hegia liburua argitaratu zuen, 1977an.
|
|
|
Artikulu ugari eta liburu batzuen egilea, gogokoen zituen gaien artean leku eta pertsona izenei buruzko ikerketak eta euskararen historia eta euskal testuak daude. Hainbat egunkaritan eta aldizkaritan argitaratu dira
|
bere
artikuluak. 1993an, beste batzuekin batera, Landazuri aldizkaria sortu zuen.
|
|
|
Hizkuntzalari bilakatu aurretik hizkuntza zale eta hizkuntza irakasle izan zen, lehenengo eta behin gaztelania ikasirik (Argentinan) eta gero ingelesa eta portugesa. Baina
|
bere
egiazko maitasuna Pirinioetako hizkuntzak izan ziren, guztiak, baina bereziki euskara.
|
|
|
1957az geroztik egunkari eta aldizkari askotan argitaratu ditu
|
bere
artikuluak, euskaraz zein frantsesez. Horietan jorratu dituen gaiak honako hauexek dira:
|
|
|
Gaztetan Jon Mirande ezagutu zuen Parisen eta, horrek lagunduta,
|
bere
euskarazko lehen artikulu eta poesiak argitaratzen hasi zen hainbat aldizkaritan. Miranderekin sortu zuen gero Igela aldizkaria.
|
|
|
1962an idatzi zuen
|
bere
lehen eleberria, Amodiozko baratzetan izenekoa. Lehenbiziko ipuinak ere garai horretakoak dira:
|
|
|
Gaur, apirilaren 24an, Euskaltzaindiaren 90 urteurreneko ospakizun ekitaldia egin da Gasteizen, Arabako Foru Aldundiaren jauregian. 2008an, Iruñean egin zen XVI. Nazioarteko Biltzarrarekin, hasiera eman zion Akademiak
|
bere
90 urteurrenari. Gaur, Gasteizen izan da Akademia eta datozen hilabeteotan gainontzeko herrialdeetan ere ospatuko du Euskaltzaindiak bere urtemuga.Juan Antonio Zarate Arabako Batzar Nagusietako lehendakaria eta Xabier Agirre ahaldun nagusia ondoan zituela, Andres Urrutia euskaltzainburuak Euskaltzaindiak Araban duen presentzia aldarrikatu du eta honela adierazi du:
|
|
|
2008an, Iruñean egin zen XVI. Nazioarteko Biltzarrarekin, hasiera eman zion Akademiak bere 90 urteurrenari. Gaur, Gasteizen izan da Akademia eta datozen hilabeteotan gainontzeko herrialdeetan ere ospatuko du Euskaltzaindiak
|
bere
urtemuga.Juan Antonio Zarate Arabako Batzar Nagusietako lehendakaria eta Xabier Agirre ahaldun nagusia ondoan zituela, Andres Urrutia euskaltzainburuak Euskaltzaindiak Araban duen presentzia aldarrikatu du eta honela adierazi du: Erakunde arabarra gara eta Euskal Herri osoa hartzen duen erakundea ere bagara, euskararen inguruan.
|
|
|
Ezeri izan bazion leialtasuna, Euskaltzaindiari izan zion. Bestalde, ohartzen zen Euskal Herri osoaren eremua hartzen zuen erakunde gorena zela, eta dela; euskal historia garaikideko lurralde politikoek gainditzen dituena; unibertsitate desberdinetako,
|
bere
bere UPV EHU hau barne, irakasle asko batzorde akademiko gehienetan batzen zituena eta dituena: ideologia guztietako lagunak bere baitan izan dituena.
|
|
|
Ezeri izan bazion leialtasuna, Euskaltzaindiari izan zion. Bestalde, ohartzen zen Euskal Herri osoaren eremua hartzen zuen erakunde gorena zela, eta dela; euskal historia garaikideko lurralde politikoek gainditzen dituena; unibertsitate desberdinetako, bere
|
bere
UPV EHU hau barne, irakasle asko batzorde akademiko gehienetan batzen zituena eta dituena: ideologia guztietako lagunak bere baitan izan dituena.
|
|
|
Euskal Herritik kanpo gehitu zuen behin baino gehiagotan, Euskaltzaindiaren ordezkaritza eramaten zuenean, harrotasunez adierazten zuen gure Akademiarekiko nortasuna. Gogoan daukat, bat aipatzekotan, duela hiru urte, Lyonen Instituto Cervantesen egoitzan, Gabriel Aresti izena hango Bibliotekari jarri ziotenean, Frantziako hirugarren hiriko alkate, Unibertsitateko errektore, Espainiako kontsul eta gainontzeko ordezkarien aurrean,
|
bere
hitzaldiaren ondoren, nola aurkeztu ninduen Akademiaren ordezkari, adieraziz Euskararen Erret Akademiaren nortasun eta garrantzia.
|
|
|
Michail Gorbatschow; ca: Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak
|
bere
sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere.
|
|
|
Michail Gorbatschow; ca: Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema,
|
bere
transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere.
|
|
|
Eta abar. Bestalde, multzo horietako bakoitza hainbat azpimultzo eta taldetan banatua egon ohi da, bakoitza
|
bere
programa propioaz armatua eta, sarri, elkarren arteko gerra gupidagabean sartuta, sarri baino sarriagotan hizkuntzaz kanpoko interesek piztu eta esplikatzen dituzten gerretan. Baina gertakari oro bizirik den gizarte batean gertatzen da, kasu honetan komunismoaren erorialdiaren ondorengo Txekian, eta hizkuntzak gizarte osoa zeharkatzen du, gertakari guztiak.
|
|
|
Txomin Peillenen ustez,
|
bere
liburua hizkuntza ezagutzeko eta aberasteko bide bat da. Hiztegi guztiek bezala, noski.
|
|
|
Gorka Aulestiaren ondoan, Andres Urrutiak gogorarazi du Euskaltzaindia
|
bere
90 urteurrena ospatzen ari dela eta urteurrena etorkizunari buruz jarduteko da, ez gaude bakarrik iraganari begira.
|
|
|
ren 72 zenbakian eta
|
bere
webgunean zintzilikatu zuen zerrenda osoa, 155 araua dena. Orduz geroztik, Nafarroako Gobernuaren Euskarabidearen ekimenez, eremu mistoko eta eremu ez euskalduneko zenbait udal bere euskal izena onartzen joan da eta, honen ondorioz, udal horien izen ofiziala aldatu egin da.
|
|
|
ren 72 zenbakian eta bere webgunean zintzilikatu zuen zerrenda osoa, 155 araua dena. Orduz geroztik, Nafarroako Gobernuaren Euskarabidearen ekimenez, eremu mistoko eta eremu ez euskalduneko zenbait udal
|
bere
euskal izena onartzen joan da eta, honen ondorioz, udal horien izen ofiziala aldatu egin da.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak elkarri
|
bere
ikerketa ondareak erabiltzeko aukera emango diote eta, bereziki, bere artxibategi eta bibliotekak erabiltzeko aukera.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak elkarri bere ikerketa ondareak erabiltzeko aukera emango diote eta, bereziki,
|
bere
artxibategi eta bibliotekak erabiltzeko aukera.
|
|
|
R.M. Azkueren argitalpena (1899) elebiduna izan zen, bi zutabetan, Espainiako gobernuaren inperatibo legalen ondorioz (Jurgi Kintanak
|
bere
tesian frogatu duen bezala) eta ez uste izan den bezala Azkueren beraren borondatez.
|
|
|
Juri Zytsar ohorezko euskaltzain eta hizkuntzalari errusiarra hil zen atzo, 2009ko ekainaren 23an, 81 urte zituela. Bihar, ekainak 25, lurra emango diote
|
bere
jaioterrian, Kuibyxev-en.
|
|
|
Euskararekiko
|
bere
interesa ikusita, Tbilisira bidali zuten, euskararen ikasketak sendotzeko eta berpizteko. Garai hartan Georgiako Errepublika Sobietarreko Hizkuntza Akademiak bazeukan euskarari emandako atala.
|
|
|
Garai hartan Georgiako Errepublika Sobietarreko Hizkuntza Akademiak bazeukan euskarari emandako atala. Gabriel Arestiren Nire aitaren etxea garai hartan itzuli zuen errusierara eta
|
bere
ikasleek Kaukasoko hainbat hizkuntzatan itzuli zuten poema bera. Tamara Makharoblidzek, adibidez, georgieraz jarri zuen.
|
|
|
Mari Jose Olaziregi: Gerra zibila eta
|
bere
erbesteak euskal literaturan. Deserritik utopiara Ameriketan35, 64 Kb
|
|
|
Argia aldizkariak eta Euskaltzaindiak elkarri
|
bere
ikerketa ondareak erabiltzeko aukera emango diote eta, bereziki, euren artxibategi eta bibliotekak erabiltzeko aukera.
|
|
|
Antonio Arrue hizlari aparta izan zen, bizia eta trebea. Hitzaldi asko eman zituen han hemenka, eta askotan, jendaurrean hitz egin baino lehen, paperean idazten zituen
|
bere
mintzaldiak. Lan horiek dira, batzuk euskaraz eta besteak erdaraz, liburu hau osatzen dutenak.
|
|
|
Euskalgintzan zer egin duen Mikelek ez dut hemen azaltzeko lekurik, uste dut
|
bere
biobibliografian argi nabari dela. Euskal kazetaritzan, euskarazkoan, alegia, gorengo maila eman duela, batez ere Zeruko Argia eta Deiako bere emaitza oparoan.
|
|
|
Euskalgintzan zer egin duen Mikelek ez dut hemen azaltzeko lekurik, uste dut bere biobibliografian argi nabari dela. Euskal kazetaritzan, euskarazkoan, alegia, gorengo maila eman duela, batez ere Zeruko Argia eta Deiako
|
bere
emaitza oparoan. Euskaltzaindikoa hitz bitan labur bildu dut.
|
|
|
Horien izendapena, lehendabiziko aldiz behintzat, diputatuek egin eta babes ekonomikoa lau Aldundiek, euren gain hartu zuten. Proposamen honek
|
bere
ibilbidea egin arren, ezerezean geratu zen.
|
|
|
2008tik ari da ospatzen Euskaltzaindia
|
bere
90 urteurrena. 2008ko urrian Iruñean egin zen XVI. Nazioarteko Biltzarrarekin hasiera eman zion Akademiak bere ospakizunari eta ordutik hona beste hiru ekitaldi egin ditu Euskaltzaindiak:
|
|
|
2008tik ari da ospatzen Euskaltzaindia bere 90 urteurrena. 2008ko urrian Iruñean egin zen XVI. Nazioarteko Biltzarrarekin hasiera eman zion Akademiak
|
bere
ospakizunari eta ordutik hona beste hiru ekitaldi egin ditu Euskaltzaindiak: Gasteizen Arabako Foru Aldundian, Ipar Euskal Herrian Hazparneko Elgar Kultura Etxean, eta Bilbon Akademiaren egoitzan.
|
|
|
Ez da ikerketa bat, ezta Euskaltzaindiaren historia ofiziala ere. Liburua hainbat galderari erantzuteko ahaleginaren emaitza da zer da Euskaltzaindia, zer egin duen orain arte, zer egiten ari da orain eta zer egiteko asmoa du hemendik aurrera eta horretarako egileek garai era toki desberdinetan harrapatu dugu Euskaltzaindia, eta horrela kokatu dugu historian, euskararen historian eta
|
bere
historia propioan.Kazetarien lana, eta ez historialariena. Torrealdaik eta Uriak informazio ugari ematen dute liburuan, bai testuen bidez, baita ilustrazio eta dokumentuen bitartez ere.
|
|
|
Bazen, alabaina, beste Juanjo Zearreta, niretzat barnerakoagoa, adixkideagoa. Hark kontatzen zituen
|
bere
lehen garaiak Akademian, Eusebio Erkiagari bisitak egiten zizkionean, bien artean Euskaltzaindiaren kontuak eramateko. Edota futbolerako zaletasuna, urte luzetan izan baitzen Juanjo Zearreta San Mames futbol zelaiaren esataria, euskaraz eta gaztelaniaz, jokalarien eta jokoaren gertaerak aldarrikatzen zituena.
|
|
|
Erakundean Ekonomi eragile kargua hartu zuen 70eko hamarkadaren erdialdera eta lan horretan eman
|
bere
lanik oparoena, ni 2003an, idazkariorde kudeatzaile bezala jubilatu arte. Orduan, nire gomendioz eta Zuzendaritzaren onarpenez, kargu bikoitza banatzea berretsi zuen ekainaren 27ko osoko bilkurak, kudeatzaile Juanjo Zearreta izendatuz eta Pello Telleria idazkariorde.
|
|
|
Orduan, nire gomendioz eta Zuzendaritzaren onarpenez, kargu bikoitza banatzea berretsi zuen ekainaren 27ko osoko bilkurak, kudeatzaile Juanjo Zearreta izendatuz eta Pello Telleria idazkariorde. Luze eta zabal ihardungo nuke, ahal banu,
|
bere
kudeatzaile ardura nagusian. Aitor dezadan, hogeitamasei urtetan, eskuineko eskua izan dudala, azken urteotan kudeatzaile arduran.
|
|
|
Hyacinthe de Charencey kontea() euskalgintzaren urrezko aroan dagoen pertsonairik enigmatikoenetakoa da. Izan ere, ez dakigu ia ia ezer berari buruz, Georges Lacombek() haren heriotzean RIEVen idatzitako hilberriaz gain, eta, nonbait, ematen du Lacombek berak ere ezer gutxi zekiela haren bizitzaz, honela aitortzen baitu
|
bere
txostenaren hasierako oharrean: Nous prions nos lecteurs de vouloir bien excuser le vague, l' incomplètude, voir l' inexactitude intermittente de la présente nécrologie, écrite sur le front avec nos souvenirs pour toute documentation.
|
|
|
Ziur aski gainera, hilberri hori ere
|
bere
gain hartuko zuen bera zelakoan Charenceyri buruz gehien zekiena euskaltzaleen artean, berau izan baitzen urte batzuk lehenago, RIEVen bertan, konte jaun honek Bonaparte printzearekin izan zuen gutuneria argitaratu zuena. Areago, Villasantek berak ez du Charencey aipatu ere egiten bere Historia n (1979), eta horrek oraindik itxura misteriosoagoa konferitzen dio, topikoa izan baita gure artean pentsatzea Villasantek aipatzen ez zuena ez zela existitu ere egiten.
|
|
|
Ziur aski gainera, hilberri hori ere bere gain hartuko zuen bera zelakoan Charenceyri buruz gehien zekiena euskaltzaleen artean, berau izan baitzen urte batzuk lehenago, RIEVen bertan, konte jaun honek Bonaparte printzearekin izan zuen gutuneria argitaratu zuena. Areago, Villasantek berak ez du Charencey aipatu ere egiten
|
bere
Historia n (1979), eta horrek oraindik itxura misteriosoagoa konferitzen dio, topikoa izan baita gure artean pentsatzea Villasantek aipatzen ez zuena ez zela existitu ere egiten.
|
|
|
Jagon Sailak, euskararen erabilera izanik lan esparru, gai hau jorratu beharra zuen. Handik eta hemendik etorritako jendeak bakoitza
|
bere
kultura eta hizkuntzarekin euskararen normalizazioan eraginik izanen ote du. Eleaniztasuna mesedegarri ote dugu?
|
|
|
Andres Iñigok adierazi duen bezala, Baztan Bidasoako hizkeren azterketa dialektologikoa lanak aipatu eremu geografiko zabal hartako hizkeren egitura geolinguistikoa aztertzeaz gain, hizkera horiek dialektologiaren mapan ahalik eta zehatzen kokatzen ditu. Tesiaren zuzendaria Iñaki Camino irakasle eta ikertzailea izan zen, eta
|
bere
zuzendaritzapean metodologia berri baten ikuspegitik lan egin du Zelaietak, Iñigoren esanetan.
|
|
|
Honek esan nahi du Auspoak jarraipena izan dezan
|
bere
oinordeko izateko proposamena onartu genuenok Zavalaren lanbideari jarraitzen ahalegindu garela, nahiz eta maisu zuhurraren babesa falta dugun.
|
|
|
Gaur ere,
|
bere
heriotzaren lehenengo urteurren honetan, gure omena aitormena egin nahi diogu Antoniori, bere lanari jarraipena ematen saiatzen garela esanez eta argi gaitzala eskatuz, dagoen tokitik.
|
|
|
Gaur ere, bere heriotzaren lehenengo urteurren honetan, gure omena aitormena egin nahi diogu Antoniori,
|
bere
lanari jarraipena ematen saiatzen garela esanez eta argi gaitzala eskatuz, dagoen tokitik.
|
|
2010
|
|
|
Ezagunak dira testu horrek argitaratua izateko sufritu zituen abentura batzuk: 1937ko apirilaren 26an Gernikan zegoen Olabide, hots, bonbardaketa hasi zenean
|
bere
buruaz ardura gutxi harturik, sugarretan zen etxetik nola edo hala lortu zuen eskuizkribua salbatzea eta Joseba Elosegi gudari kapitainari esker, Kanalako parrokoaren etxeraino eramatea. Istorio beltz honen hurrengo kapituluak Okzitaniako Tolosaraino eramango gaitu, non bizi zen jesuita jaun hau, jesuita izan arren, erbesteraturik; 1942ko irailaren 9an, Arantzazuko Ama Birjinaren egunean hain zuzen ere, zoritxarreko istripu bat izan zuen eta egun gutxira hil zen, eskuizkribua erabat bukatuta eta azken oharrak egiten ari zela.
|
|
|
Gauzak ondo ondo egite aldera, hitzaurrea monsinore Paulo Gurpide Bilboko apezpikuari eskatzen zaio, baita lortu ere. Horrela, 1958ko abuztuaren 8an Patxi Etxeberriak bukatutzat jotzen du lana, azken orrian bi bertso eder paratuz; ez da ausartzen, dena den,
|
bere
izena oso osorik aitortzera, ez dakigu zuzen zergatik, baina erraz susma daiteke arrazoia, honela bukatzen baitu laster Txinara itzuliko zen jesuitak bere lehen bertsoa: Izango bait du akarra.
|
|
|
Gauzak ondo ondo egite aldera, hitzaurrea monsinore Paulo Gurpide Bilboko apezpikuari eskatzen zaio, baita lortu ere. Horrela, 1958ko abuztuaren 8an Patxi Etxeberriak bukatutzat jotzen du lana, azken orrian bi bertso eder paratuz; ez da ausartzen, dena den, bere izena oso osorik aitortzera, ez dakigu zuzen zergatik, baina erraz susma daiteke arrazoia, honela bukatzen baitu laster Txinara itzuliko zen jesuitak
|
bere
lehen bertsoa: Izango bait du akarra.
|
|
|
Neuk esango nuke baietz, pisu benetan handia izango zuela. Beharbada kontu hauek guztiz arrotzak egingo zaizkio adin batetik beherakoak direnei edo frankismoaren garaiko historiaz ezer gutxi dakitenei, baina neu ziur nago orduko euskaltzaleentzat ez zela izango, ez, ahuntzaren gauerdiko eztula, 1960 aldean, Aita Santuaren bedeinkapena izatea
|
bere
lanaren babesgarri, sobera ezaguna baitzen Espainiako Elizaren hierarkiak euskarari buruz zeukan iritzia (gobernuaren jarrera errazago imajinatzen dugu, baina aztertu litzateke bien arteko aldea noraino ailegatzen zen).
|
|
|
) ederki azaltzen dituenak, arazoen alderdi guztiak baitira kontuan hartu beharrekoak. Patxi Etxeberria bera ez da Txinatik itzuliko 1987ra arte, eta aurkituko duen giroa ez da
|
bere
oso gustukoa izango, Patxi Altunak inoiz gogoratu duen gisan. Baina hori beste historia bat da.
|
|
|
Noordegraaf ek,
|
bere
artikuluan, bitan banatzen du Europako hizkuntzalaritzaren tradizioak XX. mende hasieran, bata, humboldtiarra, energeia hitzaren inguruan antolatzen dena (hots, hizkuntza energeia gisa) eta bestea, Saussure-ri segituz sistema hitzaren inguruan antolatzen dena; bigarrena argi eta garbi nagusitzeak esplikatzen du, hein baten, hizkuntzalari humboldtiarrek pairatu duten marginazioa eta ahanztura; hal... oin beltzera, lehenengo eta behin, herri baten hizkuntza da, hots, osotasun baten zati bat.
|
|
|
Uhlenbeck-en bizitza biziki interesgarria begitandu zait niri. Holandan jaioa, gaztetatik agertu zuen letretarako aiherra eta, honela, hemezortzi urte besterik ez zuela poema liburu bat argitaratu zuen, nederlanderaz; pena da, zinez, gai hori tratatzen duen artikulua nederlanderaz idatzita egotea, jakingarria bailitzateke Cornelius gaztea
|
bere
jatorrizko giroan kokatzeko.
|
|
|
Giro horretan, hain juxtu ere, eta gazte gazterik, izan zuen euskararen berri eta maitemindu zen osotoro gure hizkuntzaz, bizi osoa iraun zion pasioa. Hari dedikatu nahi izan zion
|
bere
doktorego tesia, Unibertsitatearen debekuaren ondoren (ez zegoen inor Leiden-en mota horretako lan bat epaitzeko) sanskritoaren azterketara zuzendu zuelarik. Eta jada baditugu mahaigainean hiru elementu aipagarri:
|
|
|
Baina Elkartea zatitu egin zen, eta Jorge Cortesen gidaritzapean San Fermin ikastola sortzeari ekin zioten. Ikastola horren buru ere izan zen, gurasoek hautatua eta ikastola honetako lehenbiziko ikasleetakoak izan ziren
|
bere
semeak. Laster zabaldu zuten ikastolen mugimendu Nafarroa osora.
|
|
|
Emaitzak, taxutuak, zehatzak eta zorrotzak. Irakasle eta akademiko egoki eta bikainei dagokien bezala gaineratzen du Urrutiak jakin zuen hark
|
bere
mezua zabaltzen. Horren lekukotasuna ematen dute hainbatek omenaldi liburu honetan, Euskaltzaindiak opa diona.
|
|
|
Jakina denez, Euskaltzaindiak aldiro aldiro izendatzen ditu ohorezko euskaltzainak,
|
bere
arautegiaren arabera, hain zuzen ere euskarari egindako mesede bikainengatik. Ohorezko euskaltzainen azken izendapena 2004an egin zen.
|
|
|
EHUko Filosofia Fakultateko Filosofia Moderno katedraduna. Jakin aldizkariaren bultzatzaileetarikoa izan zen,
|
bere
zuzendaria ere izan zelarik, 1961etik 1963ra. Euskal saiogilerik zorrotz eta berritzaileenetarikoa da.
|
|
|
hizkuntza eta pentsamendua, Volksgeist Herri Gogoa, Espainiaren arimaz, Azken egunak Gandiagarekin.Olerti, Anaitasuna, Egan, Anaitasuna, Larrun, Argia, Egunkaria, Ostiela! eta Egin aldizkari eta egunkarietan argitaratu ditu
|
bere
artikuluak, besteak beste. 1969an Hitz berdeak poema liburua argitaratu zuen.
|
|
|
Euskal Kultur Erakundeko buru izana. Bat soziolinguistika aldizkarian, Euskera, International Journal of the Sociology of Language, Jakin edota Jazten aldizkarietan argitaratu ditu
|
bere
artikulu zientifikoak.Bere lan batzuk, horietako batzuk elkarlanean: Hizkuntza geografia artikulua (Hizkuntzalaritza hiztegia), Existentzialismoak; Emmanuel Mounier artikulua, Euskaraz bizi euskara ikasteko ikus entzunezko metodoa (1 edizioa), 6 liburuxka (4 salgai), 6 bideokasete, Soziolinguistikazko inkestaren irakaspen batzuk, L' enseignement de la langue basque, Langues et cultures régionales de France État des lieux, enseignement, politiques, Reversing language shift:
|
|
|
Hizkuntza plangintzazko jardunaldian, Euskal Mundu Biltzarrean, Euskal Eskola Publikoaren lehen kongresuan... Eta euskararen egoerak isla izan du
|
bere
hainbat liburutan, bereziki arestian aipatutako Reversing Language Shift... liburuan, non frisierari eta euskarari kapitulu osoa eskainia dien.
|
|
|
1995ean Bilboko Kafe Antzokiaren sorreran parte hartu zuen eta ondoko 9 urtez bertako kultur sailaz arduratu zen. 1996an Jorge Oteiza artistak Nafarroan kokatuko zen
|
bere
Fundazioaren patronatukide izendatu zuen. Azken urteetan, Iruñeko Pamiela agitaletxeko edizio lanetan dabil.Sorkuntzari dagokionez, literatura da bere eremu nagusia:
|
|
|
1996an Jorge Oteiza artistak Nafarroan kokatuko zen bere Fundazioaren patronatukide izendatu zuen. Azken urteetan, Iruñeko Pamiela agitaletxeko edizio lanetan dabil.Sorkuntzari dagokionez, literatura da
|
bere
eremu nagusia: saiakera, narrazioa eta bereziki poesia.
|
|
|
Editorial Iparraguirrek eta Euskaltzaindiak elkarri
|
bere
ikerketa ondareak erabiltzeko aukera emango diote eta, bereziki, euren artxibategi eta bibliotekak erabiltzeko aukera.
|
|
|
Mugarik gabeko telebista kanpaina Herrialde Valentziarrean sortu zen, eta
|
bere
xede nagusienetako bat, Euskal Telebista Nafarroan ikusten jarraitu ahal izateko, eskubide hori legez bermatzea da. Horretarako, urtarrilean, herritarren sinadurak biltzeari ekin zitzaion.
|
|
|
Hiztegi Batua landu denean egin diren txostenak, iritzi emaileek edo euskaltzain osoek egin dituzten oharrak eta hartu diren erabakien zergatiak gordeta dauzkan datu basea kontsulta daiteke HBO izeneko gune honetan. Bide beretik, Euskaltzaindiak hartutako erabaki lexikalen ibilbidea eskaintzen da
|
bere
osotasunean, baliabide berri honen bitartez.
|
|
|
Euskaltzaindia ere urtero joaten da Sarara, eta hor
|
bere
azken argitalpenak erakusten ditu. Aurten, lau liburu aurkeztuko ditu:
|
|
|
Alondegi hitzak
|
bere
garrantzia dauka, eta izatea eman dioten eraikinen beherakada historikoarekin, horietarik gelditzen diren ale bakanen irautearekin loturik dauka biziraupena berbak ere. Oraingoan, presagatik nonbait, kulturgunea bertoko hizkuntza ofizial bietan jartzea ahaztu zaiei arduradunei.
|
|
|
Azpimarratzekoa da Nafarroako zenbait Mankomunitate eta udaletako euskara teknikariek kanpaina honen alde egin duten lana, bildu diren sinadura ugari euren bitartez jaso baitira. Hori dela eta, Euskaltzaindiak
|
bere
esker ona agertu nahi die egindako lanagatik.
|
|
|
Horretaz gain, kanpainak iraun duen epean urtarriletik maiatzaren 15era bitartean Akademiaren Araba, Bizkai eta Gipuzkoako ordezkaritzetan ere bildu dira sinadurak. Bide horretaz gainera, Euskaltzaindiak
|
bere
harpidedunen artean banatu zituen sinadura orriak zuzenean Valentziara igortzeko eskutitz azalekin batera. Prozedura hau ere erabili dute kanpaina hau Euskaltzaindiarekin batera babestu duten Kontseiluak eta Eusko Ikaskuntzak.
|
|
|
Jakina denez, Mugarik gabeko telebista kanpaina Herrialde Valentziarrean sortu zen, eta
|
bere
xede nagusia da hizkuntza bera duten erkidegoetan irrati telebista emisioak jaso ahal izateko eskubidea legez bermatzea eta, horren ondorioz, Nafarroan Euskal Telebista ikusten jarraitzea. Horretarako, Madrilgo Hauteskunde Junta Zentralean herri ekimen legegilea proposatuko da.
|
|
|
Noticias de Gipuzkoa egunkariak eta Euskaltzaindiak elkarri
|
bere
ikerketa ondareak erabiltzeko aukera emango diote eta, bereziki, euren artxibategi eta bibliotekak erabiltzeko aukera.
|
|
|
Eta hemen hasieran eta gero Europako beste toki askotan egiten zituen ikaspen eta ikerketatik ateratzen zuen lehenengo ondorioa hauxe zen: tokian tokiko izan zuela eta gizakiaren bilakaera
|
bere
hurbileko inguruan ikusi eta ikasi. Berak maiz esaten zuen bezala, mendetan zeharreko euskal gizonaren ibilera ikasgai izan zuen hemen sortu eta bizi zelako; hori izan zen bere bertute eta bekatua (kakotx artean bekatuarena).
|
|
|
tokian tokiko izan zuela eta gizakiaren bilakaera bere hurbileko inguruan ikusi eta ikasi. Berak maiz esaten zuen bezala, mendetan zeharreko euskal gizonaren ibilera ikasgai izan zuen hemen sortu eta bizi zelako; hori izan zen
|
bere
bertute eta bekatua (kakotx artean bekatuarena). Eta, era berean, behin baino gehiagotan esaten zigun:
|
|
|
Eta, era berean, behin baino gehiagotan esaten zigun: Euskal Herria maite zuela
|
bere
herria zelako eta euskaldunen mundua gero eta sakonago ezagutu, gero eta maiteago izaten zuela. Gizon on, argi, landu eta jakintsu baten guraria izan zen On Jose Migelena eta etengabeko lanaren bidez aurrera eramaten jakin zuena.
|