|
2000
|
|
|
Iru aldera ta lau kontrara.
|
Bere
balioz iritsi da gaurko mailla ortaraiño, ta ez guk asko lagundu diogulako. Au da egia" eta" negargura gogorra ematen dit; amildegira goazela adierazten dit".
|
|
|
EEBBetan eta Erresuma Batuko unibertsitateetan ahozkotasunari buruzko katedrak daude, zirkuitu bat dago, eta horiei besterik ez bada, bertsolaritza zer den eta gizartean zer eragin duen azaldu litzaieke. Gero sartuko gara bertsoak itzuli eta
|
bere
balioa aztertzera. Gainera, beraiek etorriko dira bertsolariak aztertzera, ikasiko dute beraiek euskara, lortzen badugu gizarte honetan ahozko bat batekotasunak arrasto bat izatea.
|
|
|
Hori bai, denak errespetagarriak, bakebiderik nahi baldin badugu. Zeren hizkuntza bakoitzak bere inguru jakina du eta inguru bakoitzak
|
bere
balio bereziak, elkar ulertu beharrez anaitasunerantz garamatzatenak.
|
|
|
Eta horida,. Analista al naiz? nork esan behar duen jakiteko auzia planteatzen duena.Lehenik, analisiaren praktikak ordena soziala auzitan jartzen du eta
|
bere
balioen asaldura eratzen du. Bigarrenik, analista bera ez da agertzen Estatuarentzatidentifikagarri.
|
|
|
Gizakia, existentziara jaurtirik dagoela?, esangoda. . Mundua?, bakoitzak asmatu behar du; bakoitzak izan behar du
|
bere
balioen asmatzailea. Askatasuna, angustiaren iturria, balioen kreatzailea da, horregatixe.
|
|
|
–Norbere burua etikoki hautatu duenak, eginkizun gisa hautatu dubere burua; ez posibilitate gisa, ez bere apeten jostetarako jostailu gisa?. Aurrenik, bada, bere hautua, hots, bere jomuga,
|
bere
balioak, bere obligazioa bere baitatik ateratzeko, bere burua, ezagutu, egin behar du(, gnothi seauton").
|
|
|
Horrela, neurri ekonomikoen patroia dimentsiorik gabeko zenbaki hutsa delaegiaztatzen da. Oraindik bizirik dagoen antzinako ideia, hau da,. Moneta unitatea ezlitzateke perfektua
|
beraren
balioa aldaezian izanen ez balitz, delakoa, okerra daerabat.
|
|
|
Moneta, neurkor? denaldetik,
|
berak
balio (numeriko) berbera dauka metalikoa izan zein bankukoa izan.Baina, moneta merkantziek neurtzen duten heinean, badirudi moneta preziatuakegonkortasun berme handiagoa ematen duela. John Law-ren esperientzien arabera, badakigu paper moneta desbaliozta daitekeela bere balio osoa galdu arte, urrea edozilarra gizonak ezin manipulatu dituen balio, naturalak?
|
|
|
denaldetik, berak balio (numeriko) berbera dauka metalikoa izan zein bankukoa izan.Baina, moneta merkantziek neurtzen duten heinean, badirudi moneta preziatuakegonkortasun berme handiagoa ematen duela. John Law-ren esperientzien arabera, badakigu paper moneta desbaliozta daitekeela
|
bere
balio osoa galdu arte, urrea edozilarra gizonak ezin manipulatu dituen balio, naturalak, diren bitartean.
|
|
|
Baina ekonomia nazional batean zirkulazioan daudentxanponen kopuruaren balioa ez du determinatzen txanpon indibidual bakoitzarenprodukzio kostuen batuketak: alderantziz, kopuru monetarioak
|
bere
balioa maileguzhartzen die berak zirkulatzen dituen kontsumo eta inbertsio ondasunei; beraz, produktu errealen balioak monetaren balioa determinatzen du; ez alderantziz.
|
|
|
Analisi
|
bera
baliokoa da finantza tituluetarako (akzioak eta obligazioak) etaproduktu nazionala osatzen ez duten okasioko ondasunetarako: azken ondasun horienerosleek produktu berriak ondasun horien saltzaileen konturako erosten dituzte.
|
|
|
Gidoiek eta makoek hausnarketa eragiten digute diskurtso orokorraren barruan, informazioan komenigarria ez den dramatizazioa alegia. Irrati idazkuntzan komenigarria da aparteko bi esaldi edo perpaus egitea, esaldi bakoitza
|
bere
balioarekin doalarik. Deskodifikazioa bat batekoa dela kontuan hartzen badugu, entzuleari ahalegintxo bat eskatuko genioke, entzuleak beti emango ez digun mesedea, alegia.
|
|
|
Gaur egun, August Schleicher en hirutariko sailkapen hark
|
bere
balioa galdu ez duen arren, harez gainera, badakigu hizkuntza guztiek, gutxi edo asko, beste taldekoen ezaugarri batzuk ere edukitzen dituztela. Hau da, funtsean tipo horietako batekoak izan arren, bestetarikoen bereizgarri batzuk ere aurki daitezkeela haietan.
|
|
|
Ikuspegi" atomista" (Taylor, 1997) honen arabera, isolaturik aurkitzen den, hots, aurresoziala den eta lotura komunitariorik ez duen gizabanakoak, giza harremanetan sartu aurretik, nortasun finko eta erabat osatua dauka. Nor den, zer bizimodu jarraitu nahi duen,
|
bere
balio eta nahiak zeintzuk diren, bere bizitzan desiragarri eta arbuiagarri diren helburuak —galdera horien guztien erantzuna aldez aurretik ezagutzen du, gainerako gizartekideekin nortasun osatze horretaz" negoziatu" behar ez duelarik3 Liberalismoaren kritiko hauentzat, aldiz, ni a praktika sozial eta kultural jakin batzuetan" uztarturik" dago; bizitza onaren norabide jak... Hauxe da, funtsean, zenbait autore komunitaristek defendatzen duten" tesi sozialaren" mamia (Taylor, 1997).
|
|
|
Hiriburuetatik kanpo dagoen artean; asepsia eta merkatutik oraindik ere ihesean dabilena. Baina ez da hori
|
bere
balio nagusiena. Lizarra inguruko jendea joan egin da erakusketa ikustera, inork esan gabe.
|
|
|
4.127: Perpaus aldagaiak adigai formala adierazten du, eta
|
bere
balioek adigai honen pean erortzen diren objektuak.
|
|
|
Gauza
|
berak
balio du" konplexu"," gertakari"," funtzio"," zenbaki", eta abarreko hitzentzat.
|
|
2001
|
|
|
Itzultzaile lana gurean
|
bere
balioan ordaindu ezin dena dugu. Alde horretatik hitz onak eta eskerrak besterik ez ditut Jose Luis Padronentzat, nirea gazteleraz jarri duelako, era txukun eta dotorean.
|
|
|
Ordutik klasiko bilakatu da" Moby Dick", baina apurka
|
bere
balio sinboliko aberatsa, bere sakontasuna galduz ere joan da. Nobelaren inguruan hainbat film, komikik edo bertsio laburtu egin izan da eta, modu honetan," Moby Dick" abenturazko nobela huts gisa helarazi zaio publikoari.
|
|
|
Irakurleak kontatzen zaiona egiatzat hartzen du. Kartzelako autobiografia benetakotzat hartuko du irakurleak eta horrek testuari
|
bere
balio bereziak emango dizkio: protagonista heroi bihurtzen da, irakurlearen eta idazlearen arteko identifikazio prozedurak sortzen dira, literatura estetikoaren balioa (hori neurtzekorik balego bezala) bigarren mailara igarotzen da eta ideologiak, edo pertsonaiarekiko lilurak hartzen du haren tokia.
|
|
|
Hans Ricrerie k adierazi duenez: zinemak objektua bera arrazoizko esanahi anekdotiko eta sinbolikotik askatu du
|
bere
balio plastiko hutsez geratzeko.
|
|
|
Aitarenereduari jarraituz, Karlomagnok urrearen balioa gutxitu egin zuen, eta zilarreantxanpondu zuen (Erdi Aroko txanpon sistema jaio zen horrela, bizantziarrarenaurrean, bi txanpon sistema egonez), bertako merkataritza baterako zena, eta ezdistantzia luzeko merkataritzarako. Erregresioagatik ezarri zuen, benetako egoerara egokituz11 (hori bai,
|
bere
balioa eta kalitatea mantentzen saiatuz); eta zergakkontrolatzearen bidez, pisu eta neurriak berdintzen saiatu zen.
|
|
|
Bestetik, kritikaren munduan azken aspaldian testuartekotasunari arreta etagarrantzi larregizkoa eskaintzen ari zaiolakoan nago, azkenerako guztiok irakurlebaino detektibe bihurtuz, balizko eragin baten arrastoaren bila; eta okerrena, testuaanulatuz,
|
beraren
balioa eta literaritatea harreman horretara mugatzean10 K. Izagirrek Incursiones en territorio enemigo lanean dioena datorkit gogora:
|
|
|
57 irudiak balio du hemen ere; dena den, fluxu monetarioak bere zentzua aldatzen du, eta
|
beraren
balioa 10 $ etik 1000 $ era pasatzen da.
|
|
|
badaiteke, bada, esan ditudanak esan ditudan bezalaxe ez gertatuak izatea. Halaz ere, badu
|
bere
balioa istorio horrek, alegia edo parabola antzera bederen.
|
|
|
Gaur gure herrian ezin bereiz daitezke, Estatutuan egiten zen bezala, eskualde euskaldunak eta erdaldunak. Honek, duela urte asko Julio Caro Barojak igarri zionez, ez du, hizkuntzari gagozkiola, muga jakinik, ez geografiaz (irizpideak oraindik
|
bere
balioa galdu ez duen arren), ez soziologiaz. Irudi berria, bada, bere horretan hartu dugu, iraganarenak itsu ez gaitzan.
|
|
|
Mezu hori positiboa da, ez du inor kaltetuko, eta, horrexegatik, gizartean hedatuko balitz gaur egun euskalduntasunetik urrun daudenenganaino iristeko egokia litzateke. Gainera, eta planteamendu honen haritik, euskara hizkuntza aurreindoeu ropa rra izanagatik gure hizkuntzak duen balio kulturala ez da ahuntzaren gauerdiko eztula; arrazoi sendoak ez dira falta
|
bere
balioa goraipatzeko.
|
|
|
Gehienen iritziak, ordea, sakabanaturik ageri dira: euskara batua euskarari egin zaion atentatua da, euskalkien heriotza ekarri du, euskararen pobretzea; euskara batuarekin euskarak
|
bere
balioa, berezitasuna, genioa eta aberastasuna galtzen ditu. Komunikaziorako ere ez du balio, ulertezina denez.
|
|
|
euskaltzalea da gaurinte resatuena euskarak erabilera balioa izan dezan, ez sinbolikoa edo identitarioa soilki. Hain zuzen ere euskal nazionalismoari euskalgintzatik egin zaion kritikarik gogorrena horixe izan da, euskara hizkuntza soil gisa ez hartuizana, sinbolo eta bandera gisa erabili izana, eta bazter utzi izanak
|
bere
balio komunikatiboak eta praktikoak.
|
|
|
Beste Estatuen barruko aferetan esku hartze onartezina irmotasun handienarekin proposatu duen herria dira. EEBBek baino inork ez du esan pasio gehiagorekin
|
bere
balioek ezartze unibertsala zutenik. Inor ez da izan pragmatikoagoa bere diplomaziaren eguneroko gidatzean.
|
|
|
kontrolagarriagoak diren diskurtso motekin. Produktibitate ekonomikoa,
|
bere
balioei buruzko teoriak (askatasuna, segurtasuna, egia, indibidualismoa...) eztabaidagai bihurtzen dira. Justifikatzeko erabiltzen duten moduari buruz ari naiz orain, ez beraien edukiaz.
|
|
|
Nolabait esateko, demokrazia berriaren testuinguruan antzinako kultura aristokratikoa eta
|
bere
balioak zalantzan jarriko dituen kultura humanista eta indibidualista bat sortuko da. Konstituzio politiko egokienaren inguruan ere eztabaida ugari izango da (demokrazia ote den, monarkia, aristokrazia...).
|
|
|
Dialektikan zera aztertzen da, arrazoimenak kategorien erabilera saiatzen duela eremu horretaz goiti, eta hori egitean printzipio inmanenteak erabili beharrean transzendenteak sortzen dituela. Printzipio hauek ez dute ezagutzeko balio, baina
|
bere
balio berezia badutela ere ikusiko dugu Dialektika honen amaieran.
|
|
|
Hala ere, horren aurka esan daiteke Kant ezin dela atzeraka begira egokiro ulertu. Eta horretaz gain, pixka bat aurreratzen bagara ere, teoria honek berbaitango gauzen eta agerpenen arteko kausazko harremana onartzen du, baina kausazko harreman hori ezin erabil daiteke arazo honetan,
|
bere
balioa esperientziara mugatzen baita.
|
|
2002
|
|
|
Nire ustez egun politika da gizartea aldatzeko bide bat gehiago, beste bideen artean. Ezin da ukatu
|
bere
balioa, gizartea aldatzeko egitura politikoak aldatu behar direlako. Baina era berean, ez dut uste gizartea politikaren bidez bakarrik aldatu daitekeenik.
|
|
|
Gure amak ere irakurri asko egiten zuen.
|
Berak
balio zuen ikasteko, baina ez zuen aukerarik izan, eta guri ikasketak ematen saiatu zen. Euskal munduan sartu bagara, amarengatik izan da.
|
|
|
Edozein gauzak berez dauka
|
bere
balioa.
|
|
|
Errepublika Txekiarrean ere horrela ordaintzen da autopista: urteko txartela, aukeratuko diren errepideen arabera eskuratuko da,
|
bere
balioa ere biziki desberdinak izaki: 11,67 eurotik hasita, 29,17 euroraino.
|
|
|
Honela dio egileak liburu honetan erabilitako estiloari buruz: . Ez zait beti egokia iruditu estiloa erraztea, horrela irakurle gazteek aisago ulertuko dutelakoan; gaztetxoek badute sentsibilitate berezi bat sakona eta garrantzizkoa denari
|
bere
balioa emateko, horretarako irudimena eta gogoa martxan jartzeko, idazteko era argia eta garbia den bitartean. Idazkera nahasiak eta bihurriak bakarrik aztoratzen ditu.?
|
|
|
Industria jardueren hedapenak eta zerbitzuenak lotura sendoa erakusten duteelkarrekiko erlazioa tinkotzen den heinean, industria zerbitzuen harremana produkzio paradigmaren eraldaketaren ikur bihurtuz. Industrian gero eta zerbitzugehiago sartzen dira produkzio prozesuaren fase guztietan, diseinutik hasiz etapublizitateraino helduz, eta
|
bertan
balio erantsia indartzeko ezinbesteko baliabidea izatera iritsi da zerbitzu arloa. Ostera, zerbitzugintzan denboraren denborazhandiagoak dira industriako prozesuekiko dauden antzekotasunak:
|
|
|
MUren Hausnarketa Estrategikoan(), bere kulturaren definizioaneuskalduna, irekia eta unibertsala izango dela jasotzen du; Euskal Herriarekin etahonen garapenarekin konprometitua.
|
Bere
balioen artean, gizartea eraldatzeko erantzukizuna jasotzen du, eta euskara eta kultura euskalduna defenditu eta garatzearena.
|
|
|
Azken hau lan entziklopedikoa dugu, bainaberezituegia, agian.
|
Bere
balioa handiagoa izango zen burdigintzari buruzko datuak eta argibideakGipuzkoako ekonomiaren azalpen zabalago batean kokatuz gero.
|
|
|
Dena dela aipatzekoa da Radio Emisora Bilbaína zelakoak eskaintzen zuen Alas izeneko albistegia, zeinak oso garrantzi handia hartu baitzuen gerra garaian. 1936ko erdialdean, Guda Zibila heltzean frogatu zuen irratiak
|
bere
balioa zuzeneko eta lehen eskuko albisteen berriemale gisa.
|
|
|
Ekoizpen eredu kapitalistan, diote marxistek, lan ez ordaindua dela medio edo langilearen esplotazioa dela medio, kapitalistak beretzat propio sortzen duen gainetekina da plusbalia. Harago joanez, egoera hipotetiko batean murgildurik, nahiz eta kapitalistak
|
bere
balio osoan erosten dion bere esku lana langileari, produktua merkatuaren eskuetan uzten duen unean, produktu horrek, langaien kostuak eta ekoizpen kostuak likidatuta, kapitalistari ematen dion errentagarritasuna, etekina, da plusbalia.
|
|
|
Adibidez, lapurreta bat jasateko aukerak areagotu egiten dira etxean alarmarik ez badago edo etxebizitzan baliozko objekturik gordetzen bada. Horrelako poliza baten titularrak ezin du beretzat galera ez den ezer ziurtatu, ez galdu duen ezer, ez eta
|
bere
balioa baino objektu gehiago aseguratu ere. Kontratuan kasu horietakoren bat sartzen bada, asegurua baliogabetzat jo daiteke.
|
|
|
Epaileak etxebizitza saltzen dutenek eta higiezinen agentziak ordaindu duten kalte ordaina kalkulatu du, etxebizitzaren merkatuko prezioaren %25 kenduz eta erosleek ordaindutako prezioarekin alderatuz. Etxebizitzak 20,3 milioi pezetako merkatu prezioa zuen 1999ko azaroan, eragiketa egin zen egunean, baina, arkitekto baten kalkuluaren arabera,
|
bere
balioa %25 jaitsi behar zen, zuen aluminosia zela eta; beraz, 15 milioi pezetara jaisten zen prezioa. Erosleek 16 milioi ordaindu zituztenez etxebizitzagatik, epaileak itzuli egin die, kalte ordain gisa, milioi bat pezeta gehiago ordaindu zituztela, pisuak aluminosia duela kalkulatzen den balioaren arabera.
|
|
2003
|
|
|
Hiru urte pasata azkenean EAJk bere eskaintza politikoa mahai gainean jartzen duela ikusteak, noski,
|
bere
balioa du. Proposamen honek alde onak izan ditzake, txarrak dituen bezala.
|
|
|
Txarto badabil zuzendu, haserretu barik, eta ondo badabil txalotu. Ez jako ezer inposatu behar, berak aukeratu behar dauz
|
bere
balioak eta bere morala hitz hori entzunda irria marraztu zitzaion ezpainetan. Gatxa da, baina berak eginiko aukerea balioko dala erakusten bajako eta norberari be ardura deutsala ikusten badau, etsipen barik haziko da.
|
|
|
Baina Gregorio VII.ak 1080an idatzi zion Erromatik Bo hemiako erregeari, eslaviar liturgiaren debekatzeko, baizik eta. Jainko Boteretsuari atsegin dakiokeela Liburu Sainduen argia apur bat itzalean geldi dadin, nornahiri berduratuz
|
bere
balioa gal bailezake?.
|
|
|
Erabilitako automobilak
|
bere
balioaren zati bat galtzen du urtetik urtera. Zenbatekoa markaren eta modeloaren araberakoa da:
|
|
|
Lurrina denez, gozokiak edo garbiketa produktuak egiteko ere erabiltzen da, besteak beste. Ez du zainketa handirik eskatzen, baina gutxi batzuekin
|
bere
balio apaingarriari ere etekina atera dakioke. Artikulu honek mendaren ezaugarri nagusiak, hura lantzeko behar diren zainketak eta haren erabilerak aipatzen ditu.
|
|
|
Lezitina bezalako azpiproduktuak garatu ziren, txokolatea egiteko erabiltzen den emultsionatzailea, azken aldian antioxidatzaile eraginkor gisa aldarrikatu dena. Nekazaritzatik hasi (labore azaleragatik errendimendu bikaina duen zereala da, eta lurzoruen iraunkortasunari laguntzen dio) eta elikaduratik (soja beste lekale batzuetatik bereizten da kaltzio, potasio, fosforo, burdina eta B konplexuko bitaminetan duen aberastasun mineralagatik), sojak, gaur egun,
|
bere
balioa eguneratzen duten hainbat argitalpen erakusten ditu. Zenbait begetarianok landare haragitarako erabiltzen duten soja hartzituak B12 bitamina izaten du (animalia organismoek bakarrik).
|
|
|
Eskailera
|
berak
balio dizu
|
|
|
Liburugintza ren gai egitura hau iraunkorra da
|
bere
balio nagusietan azken urteotan. Eta ez da aldatuko, euskalgintza ren baldintza objektiboak aldatu ezean.
|
|
2004
|
|
|
Horixe da koska, hain zuzen ere: diskurtsoak diskurtso, nork
|
bere
baliokoa aurkitzen asmatu behar duela. Batzuetan uste baino errazagoa dago, hala ere.
|
|
|
Baina ez da izango CFA liberak afrikarrei eman dien lehenengo buruhaustea. Duela hamar urte, 1994an,
|
bere
balioaren erdiraino jaitsiarazi zuten moneta hori. %50eko debaluazio bat egiteko erabakia, orduko lehen ministro frantsesa zen Edouard Balladur ek eta diruaz okupatzen diren nazioarteko erakundeek hartu zuten.
|
|
|
Itxura denez, ez da bidezkoa eta zilegi herri honetan, nork
|
bere
balio ideologikoen araberako euskaltasunean bizitzea. Inondik ere, euskaltasun hori gureganatuko badugu, geure erreferente ideologikoei uko egin genieke.
|
|
|
Ekonomiaren eremuan hizkuntzazko justizia demokratikorik gabe zer egin dezake
|
bere
balio soziala jadanik galdua duen mintzairak. Nola egin aurre itxuraz aterabiderik ez duen problematika sakon honi?
|
|
|
Hizkuntzen merkatuan beste horrenbeste gertatzen da, ahulenaren zorigaiztorako, elebitasunaren edo eleaniztasunaren kontraesanezko merkatu bihozgabean. Hain zuzen, hizkuntza bakoitzak
|
bere
balio pragmatikoa eta soziala bere eraginkortasun mailan itsatsirik darama, eta, ondorioz, balio horren irizpideak izango dira hizkuntzen arteko erabilera arauak eta ohiturak alde batera edo bestera lerraraziko dituztenak. Nahimen hutsez zernahi erdiets dezakegulako usteak arnasa laburra du hizkuntza taldeen arteko harremanak kudeatzeko garaian.
|
|
|
Kontrakoa esateak inplikatuko luke gure jendartean, normaltzat? hartu litzatekeela euskara ez estimatzea (eta hartaz ideiarik ez izatea), Euskal Herria lurralde gisa arrotz moduan hartzea, etab. Eta hori, gutxienez hizkuntzari dagokionean absurdua da, kontuan izanik euskara jendarteak estimatzen duen ondarea izateaz gain legalki ere hala dela, Hego Euskal Herrian behintzat koofiziala baita, hezkuntzan irakasten baita, eta Espainiako Konstituzioak
|
berak
balio gisa aitortzen baitu (3 3 art.. La riqueza de las distintas modalidades lingüísticas de España es un patrimonio cultural que será objeto de especial respeto y protección?).
|
|
|
Izan ere, euskararen alboan, gainean zein azpian, bere bilakaeran eraginez zein ia oharkabean igaroz, estatus desberdindun hainbat hizkuntza hitz egin izan dira (zeltar berbetak, latina, arabiera, nafar erromantzea, gaskoia, erromintxela, gaztelania...). Horiek guztiak beren baitan aipatzeko modukoak dira, eta aldi berean euskararekiko harremanean ere azter litezke (utzi dituzten mailegu hitzak ikusiz, euskararen garapen ofiziala mugatu ote duten ala ez aztertuz, etab.). Eta historiak
|
berak
baliorik emango ez badigu ere, gaiak parada ematen du eleaniztasunaren eta hizkuntzen arteko elkarbizitzaren inguruan hausnar egiteko.
|
|
|
Alabaina, ateratzendituen ondorio orokorrek ezkor uzten gaituzte. Bitan laburbilduko ditugu; alde batetik, Platonek ez digu ezagutzaren irudi orokorrik ematen eta, bestetik, ezagutza egiaz usteizatea bada, orduan gurpil zoroan edota erregresio infinituan erortzeko arriskua dugu eta, hortaz, definizioari
|
bere
balioa kentzeko ere bai. Eta egoera horretan irtenbiderik zuze?
|
|
|
Bien bitartean, Mendebaldeko moralaren historian, menderatuek, kristauek, ahulek, nagusia indarrez garaitu ezinik, balio horiek irauliko dituzte. Gizaki guztiak berdinakgarcla, Jibreak garela, elkar errespclatu behar dugula esanez, nagusitasuna, indarra etagaraipena kondenatu eta crruki, ahultasun, anaitasun eta berdintasunarekin ordezkatu ditu.Esklaboaren moralak nagusiaren morala ordezkatu du, eta aldaketa hori hain indartsua izanda, nagusiak
|
berak
balio sistema antinatural hori beretu egin baitu. Kristautasuna izan da, nagusiki, balioen iraultze hori bideratu eta ekarri duena.
|
|
|
Euskal Herriko Kooperatibismoak
|
bere
balioak gorpuzterakoan eragin handiaizan du: bere izaera arautzeko nazioarteko kooperatiba mugimenduak jorratutakobalio berberak erabiltzen ditu (Nazioarteko Kooperatiba Elkartea InternationalCo operative Alliance); irizpide horiek Rochdale ko esperientzian oinarritzen dira, eta horien arabera zuzendu ohi dira Euskadiko Kooperatiben Konfederazioa etabere menpeko beste euskal federazio guztiak4.
|
|
|
Desiraren dimentsio unibertsala azpimarratu badugu, etikarekin zerikusi zuzena duelako da, batetik, eta balioen unibertsoarekin ere harreman estua duelako, bestetik. Gizakiak
|
bere
balio eta desiren arabera jokatu ohi du, bere balioak eta desirak beti norabide beretik ez badoaz ere. Alta, bada balio goren bat gizakiaren desirarik sakonenarekin bat egiten duena eta gizakiaren jokabidea gidatzen duena, oharkabean izan arren:
|
|
|
Desiraren dimentsio unibertsala azpimarratu badugu, etikarekin zerikusi zuzena duelako da, batetik, eta balioen unibertsoarekin ere harreman estua duelako, bestetik. Gizakiak bere balio eta desiren arabera jokatu ohi du,
|
bere
balioak eta desirak beti norabide beretik ez badoaz ere. Alta, bada balio goren bat gizakiaren desirarik sakonenarekin bat egiten duena eta gizakiaren jokabidea gidatzen duena, oharkabean izan arren:
|
|
|
Eginbeharra (Pflicht) da, beraz," balio moral gorena", Kanten arabera, beste balioek (zoriontasunak, onurak, interes praktikoek...) balio goren horren argitan benetako moraltasuna irabazten dutelarik. Baldin balio moral gorena ongia eginbeharragatik eta ez joeragatik egitea bada, non dauka eginbeharraren araberako egintza batek
|
bere
balio morala. Egintza hori gidatzen(" erabakitzen", dio Kantek) duen maximan, eta" ez hari esker erdietsi behar den xedean"; hau da, benetako balio morala borondatearen printzipioan bertan datza, egintzen bidez irits daitezkeen helburuak gorabehera (azpimarrak Kantenak dira; A 13= Ak IV 399).
|
|
|
Gure filosofoarentzat gizakiak balio jakin batzuen arabera gidatzen du bere bizitza, baina balio horiek ez ditu askatasunez bereganatu, tradizioak, gizarteak, kode moralak, errutinak, erosokeriak edota ahuleziak eragindakoak baitira azken batean. Gizakia ez da, beraz,
|
bere
balioen jabe. Baina Nietzscheren kritika zorrotzago eta sakonago da oraindik.
|
|
|
Balio sozialak diogunean gizatalde edo kultur jakin batek aro historiko batean dituen balio komun nagusiak adierazi nahi ditugu bereziki. Eta, dakigunez, gizarte bakoitzak
|
bere
balio propioak ditu, kultura —eta are azpikultura edota gizarte klase— batetik bestera ezberdintasun handiak ageri direla.
|
|
|
Izan ere, gauzak balioesterakoan erabilpen balioa eta truke balioa bereizi egiten dira nahitaez, ohartuki edo oharkabean. Harribitxi baten erabilpen balioa, berbarako, oso urria izan daiteke, baina
|
bere truke
balioa handia izan ohi da. Langile baten lana, adibidez, erabilpen balio handikoa izaten da eskuarki, baina bere truke balioa urri samar suertatu ohi da lan merkatuan eta ohiko soldatan, are urriago langilea emakume bada.
|
|
|
Harribitxi baten erabilpen balioa, berbarako, oso urria izan daiteke, baina bere truke balioa handia izan ohi da. Langile baten lana, adibidez, erabilpen balio handikoa izaten da eskuarki, baina
|
bere truke
balioa urri samar suertatu ohi da lan merkatuan eta ohiko soldatan, are urriago langilea emakume bada. Zergatik horrelakorik?
|
|
2005
|
|
|
Esan dit kultur munduan gabiltzanok idealizatuta eta sakralizatuta dugula gure egitekoa. Ondo dagoela Artean sinestea eta
|
bere
balioak defendatzea, baina artean jendeak bizi ere egin behar duela, eta ez pentsatzeko gure funtzioak dibertsiotik harago joan behar duenik derrigor, eta gutxiago oraindik, gure eskaintza" jasoa" eta" garbia" izan behar denik aldioro. Gauza ederra dela festa, besterik gabe.
|
|
|
Herrero de Miñonek Lehen Xedapen Gehigarriari bere kokapen konstituzionalari dagokion berezko izaera ematen dio. Benetako" talde normatibo" baten eta Konstituzioaren parte izanik,
|
bere
balio normatiboaren pretentsioak erabatekoak dira, baita nortasun nazionalen errekonozimendurako elementu gisa ere (Derechos Historicos y Constitucion, 1998).
|
|
|
Beraz, gizon harentzat amona Kontxi. Inesentzat hain egoskorra zena, hain bide bakarrekoa, hain iraganekoa eta hain modaz pasatuta, azken finean?
|
bere
balioa zuen pertsona zen, telebistan ateratzeko modukoa ere bai, alajainkoa! Eta iritzi hura zuen gizona ez zen nornahi, ETBko hainbat programatako aurkezle ezaguna baizik?
|
|
|
Erabakiak hartzeko prozesuak, batzuetan, taldeka gertatzen dira, eta pertsonabakoitzak
|
bere
balio sistema hierarkizatua du.
|
|
|
Espainiako proiektuaren arduradunak azaldu duenez, “asmoa ez da makroegitura administratibo handi bat sortzea, bulego askorekin, baizik eta OEBri informazioa emango dioten ehunka biobehatzailek osatutako sare bat, eta horrek ilusio handia sortu du komunitate zientifikoaren artean, oso sektore aspergarria baita, eta horrelako harremanak behar baitzituen”. Era berean, Canals ek azaldu duenez, “ekimen pribatu gisa sustatu da OEB, behaketa erakundeen eredu modernoa hartuz; eredu horrek hainbat azterketa egingo ditu administrazio publikoetatik aparte, eta hori da
|
bere
balio nagusietako bat, eta prestakuntzan, dibulgazioan, dokumentazioan eta bitartekaritzan proiektuak eta ekintzak garatuko ditu”.
|
|
|
Anna Sabatések, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenaren (CSIC) Itsas Zientzien Institutuko biologoak, azken lana plazaratu du. Haren arabera, alacha sardinaren antzeko itxura duen espezie subtropikala da, baina
|
bere
balio gastronomikorik gabe, Mediterraneoko hegoaldeko uretan oso ugaria baita, iparralderantz mugitzen ari da eta gero eta ugariagoa da ipar mendebaldean. Datuak argiak dira, eta erraza da iragartzea arrantza baliabideen «birbanaketa geografikoa» gertatuko dela, nahiz eta oraindik gehiegi den nolakoa izango den esateko.
|
|
|
Sedentarismoak, haurtzaroan, nabarmen handitzen du osteoporosia izateko arriskua. Bizitzako lehen urteak hezurrentzat hain garrantzitsuak badira, izan ere, AEBetako ikertzaileak azpimarratzen duenez, haurtzaroan eta nerabezaroan garatzen da hezur masa,
|
bere
balio maximo edo gorenera iritsi arte. «Hezurren dentsitatea aurrerago handitu daiteke», zehazten du Van Loanek, «baina 20 urte bete ondoren, dagoeneko oso zaila da hazkunde esanguratsuak lortzea».
|
|
|
2005eko uztaila abuztua • 149 zenbakia eman ahal izateko, baina
|
bere
balioa eman behar zaio praktikan jada lortu denari, guztiok baitakigu planak egitea rekin edo legeak onartzearekin ez dela beti nahikoa izaten prozesu konplexuak aurrera ateratzeko (adibiderik ez da falta).
|
|
|
Horixe bera zen, errepikatu zuen: euskaldunak ez zuen ezer egiten ahal botere indartsu baten hegalpetik kanpo, izan eliza, izan notableria, izan edozein alorretako buruzagi; botere indartsu horiek halaber etsai handitzat kontsideratzea maite zuen,
|
beraren
balioa biderkatzen ziotelako. Euskalduna ez zen nornahi, buruzagiekin mintzo zen, buruzagien aurka borrokatzen zen eta buruzagi zen bere herrian berean.
|
|
|
Edozein gerra harrapakin,
|
bere
balioa txikia izanagatik, masta nagusiaren ondoan utziko da beti. Hala egiten ez duena taldetik egotzia izango da.
|
|
2006
|
|
|
Proteinak, berriz, erantsitako urdaiazpiko eta txerrikian ez ezik, esnetan ere dautza(
|
beraz
balio biologiko handikoak dira).
|
|
|
Gantz edukia opil batetik bestera (17 eta 34 gramo artean) aldatu egiten denez,
|
bere
balio energetikoa izugarri igotzen da: 400 kaloria 100 gramoko.
|
|
|
ekintza sistema sekularizatuak indartu ditu, ekintza molde instrumental edo estrategikoak deitu izan direnak. Modu horretan, gizakiak munduaren gaineko kontrol tekniko instrumentala indartu du, gizaki gisa
|
bere
balioaren autoafirmazioa lortuz eta ordura arte indar handiz agintzen zuten kanpo botere misteriotsu eta arrotzak bere kontrolpean jarriz.
|
|
|
Liberalismoan oinarritzen den pentsamendu sistemak historian zehar banakoaren alde egin izan du, baina, subjektua aldarrikatzen duen gizarte industrialetako subjektibazio moduak, aldi berean, berau kondenatzen du. Banakoaren aldarriak
|
bere
balioa galtzen du botereari zerbitzatzea bilatzen duen sisteman, guztien beharrak asetzea bilatu beharrean. Diskurtso indibidualistak, beraz, ez du subjektua indibidualizatzen, ez du berau sozializatzen, atomizatu baizik.
|
|
|
Egoera ideal hori ez litzateke posible izango, ezta baldintzarik onenak suertatuko balira ere. Hala ere, constructo horrek badu
|
bere
balioa: arrazionaltasun graduak neurtzeko balioko digu, edota suposatutzat ematen diren aspektuak kritikatzeko.
|
|
|
Horregatik, liberal, desesperatu? gisa kalifika daiteke gure autorea, aldi
|
berean
balioen defentsari sutsu eusten diolako. Inteligentziaren ezkortasunetik baina borondate sendotik abiatzen da, eta behin eta berriro aldarrikatuko du gizakiarentzat bizitza estilo jakin bat, gaizakiok hain geurea duguna errespetatuko duena:
|
|
|
nola pasatzen da portaera ekonomiko arrazionala (helburuei egokitutako ekintza eredu ekonomikoa) esangura moralez kargatutako ekintza izatera, lehendabiziko burges kapitalisten existentzia zentzuz betetzeraino? Zelan uzten dio jarduera ekonomikoak esanahi adaptatibo hutsa izateari, banakoaren
|
beraren
balioa neurtzeko jarduera bihurtzeraino?
|
|
|
Definizioz, argiak urte batean ibilitako distantzia da. Bere abiadura c= 299.792,458 km/ s konstante ezaguna denez, erraz kalkula daiteke
|
bere
balioa: 9,46?
|
|
|
Definizioz, parsec bateko distantziara dagoen astroaren paralaxiak arkusegundo batekoa izan behar du. Trigonometria erabilita, eta angelu txikietarako hurbilketa eginda, erraz kalkula dezakegu
|
bere
balioa:
|
|
|
Kepler-en ekuazioan (M= E e sin E), lortu dugun M ren balioa ordezkatu eta E rena askatu behar dugu. Algebraikoki ezin dugunez E isolatu, puntu finkoko hurbilketa baten bidez kalkulatuko dugu
|
bere
balioa: E0= M hasierako balioa hartuta, Ei+ 1= M+ e sin Ei aplikazioa behin eta berriz iteratuko dugu i= 0, 1, 2,... balioetarako, Ei eta Ei+ 1 en arteko errorea nahi bezain txikia izan arte.
|
|
|
Mantenugaiak eta nutrizio propietateak Txirimoia gozoa da fruta fresko gisa, baina marmelada, irabiaki eta izozki gozoak egiteko ere erabil daiteke lehengai gisa. Bere osagai nagusia ura da eta koipe eta proteina gutxi dituen arren,
|
bere
balio kalorikoa nahiko handia da. Azukre asko duelako gertatzen da hori; besteak beste, glukosa eta fruktosa.
|
|
|
“Eurosiberiako eskualde biogeografikoa penintsulan sartzen da eremu horretatik, eta, horrekin batera, faunako elementu asko, intsektuak barne. Aiako Harria kokaleku estrategikoan dago, eta gune babestua da,
|
bere
balioa nabarmentzen duena”, adierazi du euskal entomologoak. Aurkikuntza horiek bost urteko lanaren emaitza dira, hamar laguneko talde batentzat.
|
|
|
Dieta begetarianoaren koipe eta karbohidrato kopuruak
|
bere
balio energetiko osoa zehaztuko du, eta kopuru hori dieta egiten duenaren banakako beharretara egokitu da.
|
|
|
Ematen du, Euskal Herriak kalamitateak eta gerrak sortu besterik ez duela egiten; eta gero Gaztelak laguntzen dio irteten eta aurrera egiten. " Tal ha sido nuestra historia"," esta nuestra villa, apoyada en la Corona de Castilla y en la nación toda española, lleva no ya a Vizcaya sólo, sino al pueblo vasco todo, a su más alto y noble destino, a la conciencia de su misión histórica" 285 Patu hau eta Euskal Herriaren misio historiko hau, diosku orain (Gaztela ahaztuz bezala!),
|
bere
balio aparta –euskal arrazarena– historia unibertsalean erakustea da. Literarioki Unamuno-k plano historikoak lotzen dituen bezala, bere esperientzia pertsonala, Gaztelara irtenda erreusituz, Bilboko historiaren paradigma da; Bilboko historia, Gaztelak lagunduta erreusituz, Euskal Herriko historiaren paradigma.
|
|
|
" Prólogo para alemanes" 1934ko alemanei Ortega-ren aldarri honekin amaitzen da, eta hala amaituko dugu. Lehenago idatziriko bere buruaren aipu bat da, alemanei zuzentzeko berrartua orain (beraz, data honetan Ortega-k
|
berak
balio osokotzat jotzen duena):
|
|
|
Iragan astun horren petik askatzeko, kultura da zereginik premiatsuena: " nuestro deber es buscar el reino de la cultura, y lo demás se nos dará por añadidura" (1902) 275 Baina hori jada ez da etzango herria pentsamendu kritiko eta razionalista arrotzez europartzean –bere estudiante garaiko krausisten programa izpiritu hartara itzulia baita substantzialki–, baizik Espainia bere baitaratzean eta bere
|
bere
balio eternalak, bere barnekondo sakonean lokartuak, berbiziaraztean(" el porvenir de la sociedad española espera dentro de nuestra sociedad histórica, en la intra historia, en el pueblo desconocido" – oroit Michelet, etc., herriaren mistika frantsesak). Herria estudiatu behar da –Costa k egin duen bezala, esaten du–, eta bere eskolan eskolatu, landu.
|
|
|
Urteko produkzioa, 2004koa gure kasuan, testuinguru kronologikoan kokatzeko asmoz, azken hamar urteotako emaitzak kontuan hartuta eraiki ditugu grafikoak. Urtetik urtera egon ohi diren goranzko eta beheranzko tarteek
|
bere
balio erreala hartzen dute horrela, perspektiba luzeagoari esker.
|
|
|
• Kultura heroikoa, munduaren ulerkuntza epiko bat,
|
bere
balio taula jakinarekin.
|
|
|
Objektu batek berez ez du inongo baliorik;
|
beraren
balioa grinaren mendekoa da guztiz.
|