|
2001
|
|
|
Askoren ustez (neure ustea ere barne delarik) orain arteko idazlerik handiena William Shakespeare izan da.
|
Bere
lanik ezagunenetako bat Romeo eta Julieta trajedia da. Ixtorio negargarria, egiazko maitasunaren eredu.
|
|
2003
|
|
|
Frai Bartolome de Santa Teresa karmeldarra (Markina,) Markinako Komentuko predikari izan zen, eta lan horretan ibili zen Bizkaia osoan zehar. Independentzia Gerratean preso egotea suertatu zitzaion Jose Bonaparteren aurka propaganda egiteagatik, baina 1813an itzuli zen sermoigintzara, eta hiru urte geroago eman zuen argitara
|
bere
lanik ezagunena: Euskal Errijetako olgueeta ta dantzeen neurrizco gatz ozpinduba (1816).
|
|
2004
|
|
|
|
Bere
lanik ezagunenetakoa Sacco eta Vanzetti ren pasioa da. Hogeita hiru zatiz osatutako mural bat da eta justizia federalari kritika egiten dio.
|
|
2006
|
|
|
Bere pentsamenduan Mendebaldeko gizarte kapitalisten kritika izan zen gai zentrala, eta ondokoak dira
|
bere
lanik ezagunenak: Eros eta zibilizazioa eta Gizaki dimentsio bakarrekoa.
|
|
|
1949an Alemaniara bueltatu zen eta berriro ekin zion Institutuan lan egiteari. 50eko hamarkadan
|
bere
lanik ezagunenak idatzi zituen: Minima moralia eta ikerkuntza proiektu berriak garatu zituen izaera totalitario eta faxistari buruz.
|
|
2009
|
|
|
Fray Bartolome Karrantzakoaren lana zabaldu zuen, baita Catalina Erauso, Manuel Larramendi, Molinos, Miguel de Unamunoeta beste hainbat pertsonaia historikorena ere. Loiolako Inaziorenbiografia da, ezbairik gabe,
|
bere
lanik ezagun eta zabalduena: Ignaciode Loyola, solo y a pie.
|
|
|
Geometria sinplektikoarekin edo geometriaren eta topologiaren arteko erlazioarekin lan egin duen ia edozeinek izan du Gromoven lana erreferentzia gisa dio Raul Ibañez EHUko matematikari eta geometrak. 2000n Bilbora etorri zitzaigun kongresu batera, eta ordurako eginak zituen
|
bere
lanik ezagunenak. Jadanik, geometriaren izen handietako bat zen.
|
|
|
Fray Bartolome Karrantzakoaren lana zabaldu zuen, baita Catalina Erauso, Manuel Larramendi, Molinos, Miguel de Unamuno eta beste hainbat pertsonaia historikorena ere. Loiolako Inazioren biografia da, ezbairik gabe,
|
bere
lanik ezagun eta zabalduena: Ignacio de Loyola, solo y a pie.
|
|
2010
|
|
|
Borrokak borroka, ikerketa ez zuen alde batera utzi Remakek. Besteak beste, gaur egun
|
bere
lanen artetik ezagunena dena egin zuen: hiru enbrioi geruzak identifikatu eta izena jarri zien (ektodermoa, mesodermoa eta endodermoa), eta enbrioi geruza horietatik zer ehun eratortzen ziren ere ikertu zuen, oilo enbrioietan.
|
|
2011
|
|
|
Baina antzerkiaz ari garenean, ez dugu zehatz mehatz hori esan nahi". Hitz horiekin hasten du Peter Brook ek Espazio hutsa
|
bere
lan ezaguna. Jakina, hau hasiera besterik ez da, hortik aurrera antzerkigintzaz lezio ederra garatzen du.
|
|
|
Lenfant basque depuis le bébé jusquà l' adulte à travers ses amusements, ses terreurs naïves, ses formulettes récréatives, burlesques et superstitieuses". Beharbada,
|
bere
lanik ezagunena da: umeen kanta, ipuin eta esaeren bilketa lan gaitza da, jatorrizko testuen ondoan ematen duelarik frantses itzulpena, testuinguruari buruzko oharrak eta baita argazkiak ere.
|
|
2012
|
|
|
Xavier Le Roy (Juvisy sur Orge, Frantzia, 1963) dantza munduan ezaguna da esperimentazioa lantzeagatik; horregatik, Bartzelonako erakusketa aurkezteko orduan, ez ditu ohiko ereduak aukeratu.
|
Bere
lanik ezagunenak aurkezteko antzezpen handia antolatu du, eta hori koreografoaren azken lantzat har daiteke. Bi hilabetean, hamasei dantzari erakusketa aretoan txandakatzen dira Xavier Le Royren bakarkako pieza ezagunenak dantzatzeko, baina bakoitzak bere esperientziatik aurkezten ditu ikuslearekin elkarrizketan dabilen bitartean.
|
|
|
1562), Historia de los Cantabros, Vizcaynosy Guipuzcoanos (d.e). Zaldibiaren bizitzaz zertzelada orokorrak bakarrik badituguere, badakigu
|
bere
lanik ezagunena, Suma de las cosas, Gipuzkoako Batzarrarieskainia dela eta hurrengo apologista gehienen iturri bihurtuko dela.
|
|
|
XX. mendeko idazle garrantzitsuenetako bat, Parisen jaio eta Parisen hil zen zuberotarren semea.
|
Bere
lanik ezagunena, ziurrenen, Haur besoetakoa (1970) izan zen. Gabon gauean pilula pote eta whiski botila bana hartuz hil zuen bere burua.
|
|
2013
|
|
|
5 Orson Welles maisuarekin batera, Peter Watkins (Norbiton, Erresuma Batua, 1935) zinemagile britainiarra izan zen dokumental faltsuaren aitzindari nagusietakoa. Oscar saria bereganatu zuen The War Game (1965) zientzia fikziozko filma da, duda izpirik gabe,
|
bere
lanik ezagunena; Ingalaterraren aurkako eraso nuklear sobietar baten nondik norakoak dakartzan dokumental faltsua.
|
|
|
1625an
|
bere
lanik ezagunena argitaratu zuen Parisen: De iure belli ac pacis.
|
|
2014
|
|
|
Julio Cortazar Urteurren bat eta urteurren bi, goroldio handirik ez du izango Julio Cortazar idazlearen izenak azkenaldian (Ixelles, Bruselas, 1914 Paris, 1984). Rayuela
|
bere
lanik ezagunena argitaratu zenetik 50 urte bete ziren iaz, eta haren jaiotzatik ehun beteko dira aurten. Cortazar urtea izendatu dute horregatik 2014.a Argentinan.
|
|
2015
|
|
|
Horregatik, ezin gogorrago salatu bazuen ere, testu horretan anonimatoari eutsi zion beti; bere izenarekin sinatutakoak mila aldiz goxoagoak dira eta, batez ere, orokorragoak, eliztarrak kritikatuz baina inor bereziki aipatu gabe edo trikimailu estilistiko ugari erabiliz, bere erantzukizuna eta kritikaren alderik garratzena leuntzeko. Irakurri besterik ez dago
|
bere
lanik ezagunenean, Eromenaren laudorioa (1511) aipatuan, aitasantu Julio II.ari dedikatzen dion alusio eliptikoa, izenik aipatu gabe eta termino mila aldiz arinagoetan. Interesgarriak dira, adibidez, liburu horren LIX. eta LX. kapituluak, zeintzuetan kritikatzen dituen aitasantu eta printzeak:
|
|
|
Ez, lagunok, 1512a ez da bakarrik Nafarroako erresumaren hondamendiaren urtea, harekin batera Florentziar Errepublikaren azkena ere iritsi zen, biak gerra berean eta urte berean. Machiavelli, errepublikarekin konpremetitua, atxilotu eta torturatu egiten dute, nahiz eta gero libre utzi; politikoki derrotatua eta pertsonalki izorratua, malenkoniaz beterik, historiaz eta teoria politikoaz idazteari ekiten dio, eta hurrengo urtean ontzen du
|
bere
lanik ezagunena, Printzea (1513). Urte berean hiltzen da Julio II., gerlari porrokatua eta koalizio antifrantsesaren eragile nagusia; berau izan zen, Italiako gerraren testuinguruan, Nafarroako errege erregina legitimoen kontrako buldak eman zituena, gaztelauen okupazioa ahalbidetuz.
|
|
2016
|
|
|
Artean, 31 urteko Swift gazteak ez zeukan libururik argitaratuta, mende laurdena falta zen Gulliverren bidaiak (1726)
|
bere
lanik ezagunena amaitzeko, eta mende eta erdi haren aurreikuspen gaitasun harrigarriaz jabetzeko; Gulliverrek bidaiak nobelan Marteko ilargiak izan zituen hizpide, baina, ofizialki, Marteren bi satelite naturalak, Fobos eta Deimos, 1877an aurkitu zituen Asaph Hall astronomoak.
|
|
|
Sermoiez gainera, apaizen diruzalekeriaren kontrako alegoria bat idatzi zuen: The History of a Good Warm Watch Coat; Journal to Eliza, maitearentzako gutunez osatua, eta
|
bere
lanik ezagunena: The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman, eleberri berritzaile eta sailkaezina.
|
|
|
–Zibilizatu egingo zaitut, botak lustratuko dizkidazu lehenik eta euliak haizatuko dizkidazu ondoren, nik lasai lasai jaten dudan bitartean?.
|
Bere
lanik ezagunena. La Vache qui rit? (. Behi irribarretsua?) da.
|
|
|
Biharko oroitzapenak (1958) eta Teleamarauna (1987) dira
|
bere
lanik ezagunenak, biak ala biak Maiatz ekin argitaratuak
|
|
|
Tuteran zegoela jada Tournain itzultzen hasitako Iliada bukatu zuen osoz; argitaratzeko, ordea, arazo ugari izan zituen. Antonio Tovarrengana jo zuen lehenbizi, giro falangistan ongi mugitzen baitzen, baina hark ez zion baimenik erdietsi; gero, Barne Ministerioko Liburuen Sailera jo zuen Madrilen, alta, eta espero zuenez, pentsaezina; azkenik, Nafar Aldundian zeuden Gortari Errea eta Caballero politikariek eman 8.000 pezetekin inprimaketaren gastuei aurre egin zien eta 1956.ean agertu zen Gasteizen
|
bere
lanik ezagunena bezain diskutituena dena, Iliasena alegia. Aski agerian utzi zuen Velez de Mendizabalek bere liburuaren atarikoan gauzak nahiko isildurik geratu zirela biografiatuak hala eskaturik, bada, trapu zaharrak hobe etxean garbitzen badira inora atera gabe; alabaina Mitxelenarekin izaniko tirabiren berri emateari ez zeritzon oker, bere begikoz Errenteriakoak ezin baitzuen eraman Barandiaranek euskal kontuetan aurrea hartu izana.
|
|
|
Duhaldebehere(" Madalen Larralde"), Marianna Hargain(" Ehun eta zenbait urthe"), Bettiri Ibarrart(" Madalen Sarako martirra"), Pedro Mari Otaño(" Larraldeko Madalena"), eta izenik gabe iritsi ziren beste lau lanen egileak(" Magdalena Larralde 1793an"," Aingeru maitia!"," Lili gorria" eta" Magdalena Larralde sarakoa"). Gure Santistebanen lana aipatu horiekin guztiekin iritsi zen Berara, eta guk dakigunez,
|
bere
lan ezagun bakarra da," 1793" izenburukoa hain zuzen ere. Badira berrogeita hamar laukote Maddalen Larralderen istorio ofiziala nola edo hala kontatzen digutenak:
|
|
|
Bibliografiagile eta alegiagile aparta ere izan genuen bilbotarra. Noticia de las obras bascongadas que han salido a la luz despues de las que cuenta el P. Larramendi idazki ezagunean Zabalak 52 lanen berri eman zigun, eta apika
|
bere
lanik ezagunena diren alegiak Urkixok agertu zituen lehenengoz RIEV n.
|
|
|
Horretan Aboitizen zenbait olerki jasotzen dira, geroantzean Azkue nahiz Onaindiaren bildumetan berragertu zirenak.
|
Bere
lanik ezagunena Txanton Piperri dugu, Buenabentura Zapirainek bere operarako abiapuntutzat aukeratu zuena. Nolanahi ere, ez zen batere harritzekoa, bada Zapirain ere lekeitiarra baitzen(), eta ia seguru txiki txikitandik ezagutuko zuen Aboitizen olerkia.
|
|
|
Iruñean jada bizi zela eman zituen argitara Oskillasok Kurloiak eta El libro negro del euskara
|
bere
lanik ezagunen bezain polemikoenak; eta, Madrilen jaio zen gernikarra ingeles irakasle izan dute hainbat eta hainbat iruindarrek, seguruenik ere jakin gabe, euskara batutik arras hurran dagoen euskara osotuaren sortzailea izan zela. Jose Eliseo Basterretxea Matoni Madrilen jaio zen 1911.eko abenduaren 9an, Gernikako Saraspe auzoan zen baina urtebetea egin aitzin engoitik; bertako agustindarren ikastetxean ikasi ostean, Valladolidera lehenbizi eta Madrilera gero joan zitzaigun matematikako eta fisikako karrerak egitera(); bestalde, Madrilen familia osoarekin izan zen, bada, aita zuen Juan Pedro Basterretxea Iraurgi Marinako Ministerioan enplegatua baitzegoen itsasontziko kapitain izateari behin laga ostean.
|
|
|
1661.ean beatifikatu eta 1665.ean kanonizatu zuen Alejandro VII.a aita santuak, eta 1877.ean Elizaren Dotore izendatu zuen Pio IX.ak. Philotearena dugu
|
bere
lanik ezagunena doike, hamaika hizkuntzetara itzulia izan dena. Lehendabiziko edizioa, Introduction a la vie devote par François de Sales, Lyongo Pierre Rigaudenean ageri zen 1609.ean.
|
|
2017
|
|
|
Asko kostata konbentzitu zuten eskultorea berriro Arantzazura joateko, eta han egin zituen bederatzi hilabeteak sonatuak izan ziren, Euskal Herri osotik jendea joaten baitzitzaion bisitan. Batzuek
|
bere
lan ezagunenaren, Quosque tandem liburuaren, eskaintza bat eskatzen zioten, baina Oteizak ez zekien lerro bakarreko eskaintzarik idazten eta orrialde osoak betetzen zizkien aholkuak emanez.
|
|
|
Egundoko arrakasta izan zuen, baina baita kritikak ere Eliza barruan bertan, orduan ere guzti guztiak ez baitziren lerro hertsiaren aldekoak.
|
Bere
lanik ezagunena da El liberalismo es pecado (1884), edizio ugari izan zituena gaztelaniaz eta hainbat hizkuntzatara itzuli zena, tartean euskarara ere.
|
|
2018
|
|
|
1937an, liburu bat idaztekoa zela iragarri zuen Qodiriyk. Liburua hain ederra izango zen, ezen bere jarraitzaileek
|
bere
lanik ezagunenak, O' tgan kunlar (1922, Joandako egunak) eta Mehrobdan chayon (1929; Eskorpioa aldaretik) nobela historikoak, irakurtzeari utziko zioten. Hura idazten ari zela atxilotu zuen erregimen estalinistak, 1937ko abenduaren 31n.
|
|
|
Gerra amaitu eta jarraian idatzi zituen Delbok
|
bere
lanik ezagunenak, Le convoi du 24 janvier (1965) kronika, Qui rapportera ces paroles? (1974) antzezlana eta Auschwitz et après trilogia (Aucun de nous ne reviendra, Une connaissance inutile, Mesure de nos jours), baina ia bi hamarkada itxaron zuen haiek argitaratu arte, tragediari ez ziola justiziarik egingo beldur baitzen.
|
|
|
Laborda, k esan didanez, Seminario barruan berak artuko daula arpidedunak idorotzeko ardura». (Eleizaldek Azkueri,)* 6 RAMON INTZAGARAI (Donostia, 1878 1947) Euskal idazle eta apaiza,
|
bere
lan ezagunenak Ipuyak (1922) eta Historia eclesiástica de San Sebastián (1951) dira. Arazo praktikoen artean ezinbestean aipatu beharrekoa da Bidasoako muga, beti izan baita eragozpen bat Euskaltzaindiaren ibilbidean, Intzagarairen aipu luze honetan ederki ilustratzen den bezala:
|
|
|
6 RAMON INTZAGARAI (Donostia, 1878 1947) Euskal idazle eta apaiza,
|
bere
lan ezagunenak Ipuyak (1922) eta Historia eclesiástica de San Sebastián (1951) dira. Arazo praktikoen artean ezinbestean aipatu beharrekoa da Bidasoako muga, beti izan baita eragozpen bat Euskaltzaindiaren ibilbidean, Intzagarairen aipu luze honetan ederki ilustratzen den bezala:
|
|
|
Erresumaren artilleriako teniente izan arte.
|
Bere
lanik ezagunena, gerraren inguruan bestelako lanik ere idatzi baitzuen, honakoa izan zen:
|
|
|
obligacion de hablar alpueblo en su lengua nativa y de cuidarla liburua ondu zuen, Iruñean 1927an agertu zena. Hala ere,
|
bere
lanik ezagunena honako gramatika hau da:
|
|
2019
|
|
|
Eta nolako arrakastaz: zalantzarik gabe, eta ondoren ere idazten eta argitaratzen marrazten bezala jarraitu zuen arren,
|
bere
lanik ezagunena izaten jarraitzen du. Hainbeste ezen" one hit wonder" literariotzat har baitaiteke Vercors, kritikariek bere ondorengo obrak aldarrikatzeko egindako ahalegin guztiak gora-behera besteak beste 1952ko Animalia desitxuratuak eleberria, gizatasunaren mugei buruzko, esango nuke, gaurkotasun handiko fabula bat, eta 1967ko Isiltasunaren bataila, okupazio urteetan zentratutako memoria liburua.
|
|
|
Are gehiago emakume baten ahotik etorrita.
|
Bere
lanik ezagunena Kristin Lavransdatter trilogia da. Hamalaugarren mendean, Erdi Aroan, kokatzen da, eta orduko Eskandinaviako bizitza du kontagai.
|
|
|
Juan Mari Lekuonak azterketa ugari egin zituen bere bizitzan zehar.Jakina denez, bere lanak esparru nagusi bat izan zuen: ahozko euskal literatura, eta horrela deitu zuen
|
bere
lan ezagunena, Ahozko euskal literatura, eta arlo nagusi horren barrenean landu zuen bertsolaritza. Honela deskribatu zuen lana Ana Toledok:
|
|
2020
|
|
|
1999an aurkeztu zuen Gernika,
|
bere
lanik ezagunenetako bat bihurtuko zena. Picassoren izen bereko margolana oinarri hartuta, 7,80 metro zabal eta 3,4 metro luzeko obra handia egin zuen, ohi bezain kolore biziekin, baina ohi baino estetika figuratiboago batekin.
|
|
|
1927an, Ida Rubinstein dantzari eta mezenas errusiarrak, eta" belle epoque" delakoaren ikonoak, ballet baterako musika eskatu zion: Boleroa, denborarekin
|
bere
lanik ezagunena eta gehien interpretatu dena. Bi tema baizik ez ditu, eta behin eta berriz errepikatzen den leloa.
|
|
2021
|
|
|
Hamabost urte daramatza mineralen eta baliabideen hornidura urritzea aztertzen, eta erreferente bilakatu da alor horretan. Aitarekin batera idatzitako obra bat da
|
bere
lanik ezagunenetako bat: Thanatia, the destiny of the Earth' s mineral resources (Thanatia, Lurreko mea baliabideen helmuga).
|
|
2022
|
|
|
1845ean, bere herritik oso gertu dagoen Walden urmaelaren ondoan txabola bat egin, eta han eman zituen bi urte, bi hilabete eta bi egun, naturarekin bat eginez eta bere kasa biziz; idazten eta herrikideengandik isolatu gabe, halere. Egonaldi hartan jasotako oharretatik idatzi zuen gero, eta argitaratu,
|
bere
lanik ezagunena: Walden (1854).
|
|
2023
|
|
|
45 Joan Kelly() estatubatuar historialaria izan zen.
|
Bere
lanik ezagunenen artean, 1977an argitaratu zen" Emakumeak Errenazimendua izan al zuen?" saiakera da. Artikuluak Errenazimenduaren historiografia garaikidea desafiatzen zuen, emakumeei botorea hasierako aro moder noan uko egiten ziotela argudiatuz. margarita, nafarroako erregina().
|