|
2002
|
|
|
Baina Rubensek Ibarretxeren diskurtsoan sortu zidanko rtozirkuitua alde batera utziz (zirkuitulaburra gomendatzen omen du Euskaltzaindiak, baina ordenadorea blokeatu egiten zait hitz hori idazterakoan, parentesiak jartzen ez badizkiot behintzat), eta Rubensen
|
beraren
lanera itzuliz, Guggenheim museoak otsailaren erdialdera arte eskaintzen digun erakusketa hau benetan gomendagarria dela esan beharra dago, eta ez Rubensen lanak beste inon ikus ez daitezkeelako (museo askotan ikusiko zenituztenbe re lanak, nik azkenetakoa, benetan liluragarria, Cambridge-ko King’s Collegeren kaperan: Errege magoen adorazioa. Joan ikustera ahal baduzue!).
|
|
2003
|
|
|
Horregatik Ugaldetarrak aipatu eta nire oroimenak sala hartara eramaten nau: Martin dago aldamenean eserita, aurrean" Txapela" ren ukabil gorri erraldoia astintzen du ipar hezeak, eta Ana Mari ongietorria egin, kafe berria atera eta
|
bere
lanetara itzuli da, diskreto asko.
|
|
2008
|
|
|
Gainera, Sevillako Isidororen 1472ko maparen erreprodukzioa ironiaz betea da: A. Arkotxak erakutsi nahi digu marrazki hori bera delako testu bat dela, erran nahi teologiko bat daramana («oriens», paradisuko norabidea, eguzkia nehoiz sartzen ez denarena, gainean ezarria da); horrela, mapa hori hipertestu bibliko bat bezala agerrazaziz eta hipotestu ludiko gisa baliatuz, A. Arkotxak azken finean
|
beraren
lanari buruz itzultzen dio ironia: beraren paradisuaren keta, Septentrio keta, ez ote da beti hitz jokoan beti eta beti preso egoteko arriskuan?
|
|
2010
|
|
|
Nik ere hala uste dut", lagundu nion. Gizonak etsipen keinua egin zuen, eta
|
bere
lanera itzuli zen.
|
|
2011
|
|
|
Hark ideia mordoa zuen beti. Gero, atzera
|
bere
lanera itzuli zen, Maryland-a. Handik pixka batera, gure buruari joan nintzaion, esanez Euskal Ikasketen Programarik ez zegoela, ni besterik ez zela Programa.
|
|
2012
|
|
|
Mendebaldeko psikologiak ez zuen 1960 arte ezagutu. Urte horretan hasi ziren
|
bere
lanak itzultzen. Portaeraren zientzietan egindako ekarpena aztergai eta eztabaidagai dago oraindik.
|
|
2013
|
|
|
Bakoitza
|
bere
lanetara itzuli zen.
|
|
2014
|
|
|
Gerra bukatu ondoren,
|
bere
lanetara itzuli zen, baina 1941ean, ustekabean, frankistek atxilotu egin zuten. Valentziako kartzelan eta Miranda Ebroko atzerritarrentzako kontzentrazio esparruan eduki zuten, eta 1942an Suitzara atzerriratu.
|
|
|
|
Bere
lanera itzuli zen. Kanpoko zarata isildua zegoen, eta geroxeago, irteten ari nintzela, ate ondoan gelditu nintzen.
|
|
2015
|
|
|
Ondo legoke ikustea zer joera ari garen hartzen azkenaldian: zenbat itzultzen den zeharka eta zer merkatura begira, nork erabakitzen duen nola itzuli, idazlea derrigortzen ote duten
|
bere
lana itzultzera... Bestalde, zeharkako itzulpena ez da berez txarra, batzuetan hori da lan batera iristeko modu bakarra.
|
|
|
–errua ez da enpresarena, errua daukagun demokrazia pasteurizatu honena da?. Eta
|
bere
lanera itzuli zen.
|
|
|
Izan ere, sortzaileak oso egolatra izan beharra dauka, beste idazleen liburuak bere interesen arabera epaitzen ditu, ez da gai bere burua ahantzi eta besteen obran goitik behera murgiltzeko, besteena erabili egiten du, presa lar baitu
|
bere
lanera itzultzeko. Egia esan, bere obraz landako kontuak bost zaizkio, ideologia adibidez helburu estetikoen mendean jartzen du maiz.
|
|
2016
|
|
|
Irribarre lotsatia eskuen atzean ezkutatuta,
|
bere
lanetara itzuli zen Karmentxu.
|
|
2017
|
|
|
Idazle batek
|
bere
lana itzultzeko erabakia hartzen duenean, modu kontzientean hartuko duerabaki hori, baina hainbat arrazoik bultzatuta har dezake. Publiko zabalago batera iristeko edonorberaren lana beste hizkuntza batean lantzeko autorearen borondateaz gainera, badira literatursistemaren nolakotasunari lotutako arrazoiak ere; argitaletxeei errentagarriagoa egiten zaiela etaitzulpenaren prestigioa txikia dela, kasurako.
|
|
2018
|
|
|
–Shhh! , ahopetu genion,
|
bere
lanera itzul zedin keinuz. Bere Drakula aurpegia bigundu beharrean, dragoi bihurtu zen, baina desagertu zen.
|
|
2019
|
|
|
Inguruan pasa zen eta galdetu ere bai bere kasa zein itsasontzi izan zitekeen. Gero, berriro, buru belarriak
|
bere
lanera itzuli zituen. Iluntzen ari zuen.
|
|
|
Ahoa zabaldu zuen, eskua jaso zuen, ez zuen ezer esan. Dacosta
|
bere
lanera itzuli zen berriro, lasai lasai.
|
|
|
Aparteko lan hori itzultzaile ofizioaren rolean hartuko du egileak, ez ordea beti, Garazi Arrulak Norbere buru gorputza itzultzeaz hitzaldian azpimarratu zuenez: . Miren Agur Meabek, esaterako,
|
bere
lana itzultzeko jardunean, itzultzaile rola hobesten du; eta Itxaro Bordak, berriz, bere lana itzultzeko jardunean, idazle rola hobesten du?.
|
|
|
Aparteko lan hori itzultzaile ofizioaren rolean hartuko du egileak, ez ordea beti, Garazi Arrulak Norbere buru gorputza itzultzeaz hitzaldian azpimarratu zuenez: . Miren Agur Meabek, esaterako, bere lana itzultzeko jardunean, itzultzaile rola hobesten du; eta Itxaro Bordak, berriz,
|
bere
lana itzultzeko jardunean, idazle rola hobesten du?.
|
|
2020
|
|
|
Musikarientzako soinua; dantzarientzako zorua, antzezlanen argiztatzea; pelikula botatzeko “makinista”… soinu eta argiztatze ekipo horien garraio eta zamaketa lana. Kate maila horretako katebegiak osatzen duten kultur zerbitzuetako autonomo eta langileak lanik gabe geratu dira dagoeneko, eta
|
bere
lanera itzultzeko aukerak ilun.
|
|
2021
|
|
|
Itzultzaileen lanbidearen alderdi kolektiboa bistaratzen du, ostera, Jon Alonsok idazle itzultzaileak Katebegi galdua lanean (1995). Itzultzailea da ogibidez Alonso, eta administrazioko itzulpen lanak ez ezik, Saramago, Cortázar eta Levi Strauss ekarri ditu euskarara, bai eta Olasagarre eta Serrano Izko euskal idazleen lanak gaztelaniaz eman ere.45
|
Bere
lanak itzultzea, ostera, ez du gogoko, eta ez du inoiz halakorik egin, norberaren testuak autoitzultzea aurreko lanaren bertsioak egitea dela iritzita:
|
|
|
Nolabait esan, idazten ikasteko ariketa da itzulpena Kirmen Uriberentzat (2013). Itzulpenarekiko harremana du, halaber,
|
bere
lanak itzuli diren aldetik. Bi hautu egin izan ditu Uribek:
|
|
|
Liburu horrekin irabazi zuen Euskadi Sariak diru hornidura gehigarria du itzulpenerako eta Martinek animatu egin zuen proposamen eskuzabal batekin, laguntza honetaz gain sariaren beraren dirua eskaini baitzion itzulpenaren kargu egin zedin, itzultzaileek lana behar litzatekeen moduan egiteko normalean izaten ez dituzten baldintzetan beraz (Begiak Euskadi Sariarekin ematen duen brontzezko estatuatxo batera doazkio, arbola bat, hagina beharbada, punta aldera giza aurpegi bat duena, eta astuna denez eta azpia feltroz estalia, galeriako atea zabal edukitzeko erabiltzen dutena, baina sariei zeinen garrantzi gutxi ematen dien erakutsi ahal izateko plazera sarituari berari uztea erabaki du). Askotan egin ohi den galderari buruz berriz, alegia, zergatik ez dituen Martinek berak
|
bere
lanak itzultzen, bi ipuinekin izandako esperientziaz baliatzen da ezinezkotzat jotzeko. Lana nekea eta aspergarria egiten zitzaion, egile izateak baimentzen zuenez etengabe traizionatzen zuen testua, eta zailtasunak aldentzearren, edo hobetu asmoz, hainbeste urruntzen zen jatorrizkotik non une batetik bestera birsortze bat bilakatzen baitzen emaitza, lehenengo bertsioa baino hobea agian, inondik inora ez jatorrizkoa.
|
|
|
Hona adibide batzuk, oinarri modura nahi izan aditza hartuz: ...oan sartu nahirik (Etxaniz);[...] laster erantzun zion bere okerra zuzendu nahian (San Martin); Nola ez nekiela, hega egin nuen bere oinetara, muin egin nahian (Urruzuno); Pontu haur konsideraturik, eta huni erremedio eman nahirik, erraiten zuen San Gregoriok (Axular); Hemen eta gero zori gaiztoko kaltearrak dira mundu eroaren esanak egin nahizik Jangoikoaren esana uzten dutenak (Mendiburu); Gero,
|
bere
lanerat itzultzen da xixtuetan, bazkaria tenoreko nahizik moldatu (Barbier).
|