|
2000
|
|
|
Lizardiren eragina luzea eta sakona izan zen, huraxe baitzen erreferentzia nagusi eta baliagarri bakarra gerraondoan hemen, barne exilioan, idazten hasi ziren poetentzat. Lekuona gazteak ere, gazteago zenean, Lizardiren eraginpean idatzi zituen
|
bere
lehen poemak. Sozial errealismoaren eragina ukan zuen gero, existentzialismoak kutsatu zigun ondoren... baina ez ziren, haatik, noraezean eginiko ibiliak.
|
|
|
Arantxa Urretabizkaiak aitortua du langintza lotsagarri bat balitz moduan idatzi zituela
|
bere
lehen poemak, ezkutuan, inori deus esan edo erakutsi gabe," poesia egitea" emeei —edo ez aski arrei— dagokien ahultasuna balitz bezala. Baina, zorionez, gizonen artean gizonezkoago azaldu behar zuen emakume gazte hark oso bestelako jarreraz idazten zituen poemak, defentsa artifizialik gabe, bere sena libre eta laxo isuriz.
|
|
2001
|
|
|
Hemendik aurrera Sarrionandiaren eszenatokietan barrena abiatuko gara. Erraza da
|
bere
lehen poema liburuaren eszenatokiak seinalatzea: bidaia.
|
|
2003
|
|
|
Hamabi urte zituela idatzi omen zituen Ernestinak
|
bere
lehen poemak, frantsesez. Gero gaztelaniaz idazteari ekin zion ordea, eta 1926an, hogeita bat urterekin, argitaratu zuen" En silencio", Juan Ramon Jimenezi eskaini zion eta eragin erromantiko eta modernista garbia zeukan bere lehen poemarioa.
|
|
2005
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, Amaia Lasak ‘aeiou berri bat’ asmatu nahi izana,
|
bere
lehen poema liburuan dioen bezala. Ezerk ez zion balio, artean egindakotik.
|
|
2007
|
|
|
Autodidakta, gaztetatik zaletu zen irakurtzen eta idazten.
|
Bere
lehen poemak Zeruko Argia aldizkarian argitaratu zituen. Kazetari eta kultur dinamizatzaile gisa aritu eta hainbat aldizkari ere sortu du:
|
|
2011
|
|
|
Egigurenek biografia luzea du Txinako kulturarekin lotua.
|
Bere
lehen poematik, ekialdeko estetikan jarraitu du bere lanak. Poesia liburuak atera zituen lehenik (Txipiroien bat edo beste, 1981, Mugarrien garraioan, 1986), eta Pekinen kokaturiko nobela bat ondoren, Ilargia putzuan ageri (1990), kontrajarpenez osatua.
|
|
2013
|
|
|
Bizitza eta heriotzaren arteko mugak lausotuak zaizkigu hilkorroi, batak bestean ehuntzen baitu forma eta esangura. Mari Luz Estebanek (Pedrosa de Valdeportes, Espainia, 1959) heriotza profitatu du bere bizitza ontzeko,
|
bere
lehen poema liburua ondu duen gisara, «Ama hil zen eta erdi minetik ihesi guran denboraren ferekaz ahots propio hau umatuz joan zitzaidan». Poeta berantiarra izanagatik, itxaron-gelan, esperoan zegoen ahotsak bazuen zer esan franko, Amaren heriotzak libreago egin ninduen (Pamiela, 2013) poemarioan islatzen duenez.
|
|
|
Historia Garaikidean lizentziatu zen Paueko Unibertsitatean eta postari lanetan dihardu.
|
Bere
lehen poema Herria aldizkarian 1974an argitaratu zuen, harrez geroztik ez du etenik egin idaz jardueran. 1981ean Maiatz literatur aldizkariaren sorreran parte hartu zuen.
|
|
|
(Núñez Betelu, 2001, 16).
|
Bere
lehen poema liburua Bizitza nola badoan (1984) hantxe argitaratu zuen. Azkeneko 20 urteotan eleberriak, poesia, artikuluak, itzulpenak, saiakerak, eta Euskal Herriko hainbat musika talde eta abeslarientzat letrak idatzi ditu.
|
|
|
Aurreratu behar da, halere, pertsonaia femenino protagonistak,, lehen parodia liburutik (Basilika, 1985)?, kritika soziala eta politikoa (100% basque, 2001), besteak beste, konstanteak direla bere narratiban. Poesian Bizitza nola badoan (1984) izan zen
|
bere
lehen poema liburua eta ondorengo nondik norako literarioen ernamuina eta ahots berria. Honetan, ere beste poema liburuetan (Beste aldean, 1991) bezala, amodioari buruzko ikuspegia, inon kokatu ezina, hizpide izango ditu.
|
|
2015
|
|
|
Denboraldi honetako azken saioa den hau, Donostiako Urgull mendian grabatu da. Bizitza osoa darama Iñakik poesia idazten baina oraintxe, 64 urterekin, plazaratu du
|
bere
lehen poema liburua: “Errukiaren saria”.
|
|
|
Landa, urtebete lehenago
|
bere
lehen poema liburua argitaratu zuen idazlea eta Susa aldizkaria martxan jarri zuen kideetako bat. Oh!
|
|
|
Mundu sozialetik lekora omen zebilen orduan Izagirreren poesia. Lete akaso ez zen oso erraturik ibiliko Izagirrek berak" surrealismo xalo" tzat (Etxeberria, 2002, 96) jotzen dituelako
|
bere
lehen poema liburuak. Surrealismoaren eragin hori seinalatzen zuen hain justu Letek ere orduko hartan, Izagirreren poesia ez dogmatiko moduan definitzearekin bat.
|
|
2016
|
|
|
Mahaian eseri orduko beste bi idazleak aske atera direla esan dit, haien izenak aipatu gabe. Eta ondoren, urduri, gertatua argitu nahian, errealitatearen eta fikzioaren artean tarteka ematen diren karanbola horietako bat izan dela esan du lehenik, txiripa harrigarri bat, eta ez zuela inolako garrantzirik izango, baldin eta tartean Kirmen Uribe agertu ez balitz,
|
bere
lehen poema liburua argitaratu zuenetik idazle maitatuena bilakatu baita, inoiz libururik irakurri ez duen jendearen artean ere.
|
|
|
Gabriel Arestiren() literatur lanen historiaren ibilbidean badira datu bi oso ezagunak. Lehena Euzko Gogoaaldizkarian argitaratu zituela
|
bere
lehen poemak. Bigarrena, bere gutunen ezagutza ez dela guztiz burutua.
|
|
2018
|
|
|
Bizi eta baita eragin ere. 20 urterekin hasi zen Zeruko Argia aldizkarian idazten, eta hiru urtera
|
bere
lehen poema liburua plazaratu zuen, hiru poemarioetan lehena. Irakasle eta literatura ikasketak egin zituen, eta, 70eko hamarkada bukatu aurretik, hainbat urte eman zituen Nikaragua sandinistan irakaskuntzan lanean.
|
|
|
Jose Luis Otamendik 1980 urtean plazaratu zuen Egunsenti biluzia,
|
bere
lehen poema liburua, Koldo Izagirreren Itsaso ahantzia tik lau urtera, Amaia Lasaren Hitz nahastuak etik hiru urtera, Bernardo Atxagaren Etiopia-tik bira, Gabriel Arestiren hilondoko Azken harria tik urtebetera, Tere Irastortzaren Gabeziak en eta Joseba Sarrionandiaren Izuen gordelekuetan barrena ren urte berean. Iñigo Aranbarrik Otamendiren lehen lau poema liburuak biltzen dituen Bakarrik bahago neguan libururako idatzitako hitzaurrean argitzen digu zein diren haren hastapeneko poesiaren ezaugarriak.
|
|
|
Lehenagotik ere hausnartua zuen Sarrionandiak aberriaz. 1981eko Izuen gordelekuetan barrena
|
bere
lehen poema liburuan zioen: “Aberria hautatu egiten da/ eta emakumea edo/ bakardadeak edo besterik ezak/ ezartzen derauku”.
|
|
2019
|
|
|
" Oteizarik gabe nekez uler daiteke multikopista batean botatako Mindura gaur argitalpen apalaren goranahi estetikoa, egia da, baina argitalpen harekin plazaratzen ari ginena intrahistoriaren fruitua zen[...] Lekuonak
|
bere
lehen poemen argitalpena gure esku utzi izanak esna nahiko du zerbait gure arteko harremanaz, Lekuonak gugan jarri zuen konfiantzaz[...] Liburuxka kaleratu(?) eta handik gutxira, bertako poemen erdal itzulpena eskatu zioten Aguilar argitaletxetik[...] Nire esku utzi zituen poemok, nik erdaratu nitzan".
|
|
2020
|
|
|
Elena Olabe, Durango (Bizkaia), 22 urte. «Beti izan dut poesia idazteko joera», dio, eta kalean du
|
bere
lehen poema liburua: Zeldak (Balea Zuria).
|
|
|
24 urterekin, beste lagun batzuekin batera atxilotu, torturatu eta, egin ez zuen delitua egotzita, bi urte eman zituen kartzelan.
|
Bere
lehen poema liburuan, besteak beste, guzti horri buruz hitz egiten du.
|
|
|
Lehen testu haietariko batzuk bederen, 1963 eta 1964koak, gordeta daude Lete Iriondo Funtsean, eta badute berak aipatzen zuen kutsu melankolikoa. Leteren paperen artean aurki daitezkeen jatorrizko testuak aztertuz gero, honakoa izan daiteke, beharbada, euskarazko
|
bere
lehen poema âedo, seguru, lehenengoetakoaâ. Lerro xumeok iradokitzen dute zerbait gaztaroko poema haien tonu eta kolore orokorraz:
|
|
2021
|
|
|
«Aurretik gertatu denak leku horretara gero heltzen denari nola eragiten dion» aztertzea izan da, Ugarte Irizarren hitzetan,' Gu gabe ere'
|
bere
lehen poema liburuaren ardatz nagusietako bat.
|
|
|
Izan daitezke zabalagoak ere. " orori" dedikatu zion Joan Mari Irigoienek bere Babilonia kapitala, eta Walt Whitman poetari Asier Serranok
|
bere
lehen poema argitaratua. Liburu honetarako idazten nengoela, Stephen Kingen eleberrietako eskaintzekin egindako zerrenda topatu nuen:
|
|
|
Horretarako, oraintsu berrargitaratu den Poemak eta ipuinak izeneko liburua hartu du ardatz. Callejak gogoratu du Etchegarayk Euskal Erria, Euskalzale, La Basconia, edo El Noticiero Bilbaino n idatzi zituela
|
bere
lehen poema eta ipuinak (aurrerago, El Colegial aldizkarian atera zituen). Jakin izan dugu, baita bere, 15 urterekin jaso zuela lehen saria Echegaray k, hain zuzen, Donostiako Euskal Jaietan, Beti, beti euskaldun poemarekin.
|
|
2022
|
|
|
1955ean, doktoretza lortu zuen Clemens Brentano idazle erromantikoaren teoria poetikoari buruzko tesiarekin. 1955 eta 1957 urteen artean, Stuttgarteko irrati kate batean lan egin zuen erredaktore gisa, eta, hain zuzen ere, 1957an kaleratu zuen
|
bere
lehen poema liburua: Verteidigung der wölfe (Otsoaren defentsa).
|
|
|
Ez zituzten 30 urte lanok sortu zituztenean. Maria Sanchezek ere 28 urterekin argitaratu zuen Cuaderno de campo
|
bere
lehen poema liburua, eta 30ak bete orduko Tierra de mujeres, bere biografia zatiak josiz landa eremura begiratzeko modua irauliko zuena, askok sentitu dugunari hitzak jarri zizkiona, eta kontatutakoak ezagun ez dituzten horiei beste kode batzuk ulertzeko bide emango ziena.
|
|
2023
|
|
|
Zuzenbidea ikasi zuen baina idaztea izan du beti ogibide, 18 urterekin
|
bere
lehen poema bilduma argitaratu zuenetik. Geroztik, genero guztiak landu ditu:
|
|
|
19 urte bete gabe zituen
|
bere
lehen poema liburua argitaratu zuenean, Kea behelainopean bezala. Bidean beste hainbat eta hainbat liburu, artikulu, gidoi eta era guztietako testuak idatzi ditu.
|
|
|
Euskal Filologian lizentziatu zen halako batean eta gaur egun euskararen eta bere kulturgintzaren langile autonomoa da. 2004an argitaratu zuen
|
bere
lehen poema liburua, Arrakalak izenburukoa. Hiru urtera Katamalo etorri zen, poema liburua hau ere.
|