|
2007
|
|
|
— Bai zera, aitaginarreba, dretxoa duzu aldekoa, bainan harritzen naiz halere nolaz egun arte, eta hau hamar
|
urte
huntan bederen, deusek ez zituen deusetaz ohartarazi, eta hezur puskila txar batzuek nola jatzararazten zituzten orai bat batean!
|
|
|
— Gaizoa, larrogoita bost
|
urtetan
burua galtzen ari zaiola, pena egiten didak aitak.
|
|
|
Arñot ttipia, bere hamar
|
urterekin
, errumes edo erromanixel tropa hartako haur gehiena zen, bost anai zituelarik, bi emazte eta lau gizonezkoez osatutako familia hartan. Famak zionaz, haur ebatsi bat omen zen, denek baitakigu buhame kasta horrek ez duela gaiztakeriaz besterik egiten, bainan fama zen bakarrik, zeren eta nehor ez baitzen egundaino menturatu horren segurtatzeko galderarik egitera.
|
|
|
Eta gertatzen baldin bazen, noizbait edo nunbait, Maritzak iragartu alaba seme sortzea, edota aldrebes berdin, ondoko
|
urtean
joaiten zitzaizkion konduen eskatzera eta orduan zen, orduan gure atso azti zaharra burgoi eta harro heien errezebitzeko. Bere karrosan sararazten zituen bikote kexatuak, polliki polliki mintzatuz, bere orduko errana ahantzia zuela" pentsa, urte bat badu halere, nola nahi duzue gogoan atxik ditzadan guziak, eta... nola duzu izena?
|
|
|
Eta gertatzen baldin bazen, noizbait edo nunbait, Maritzak iragartu alaba seme sortzea, edota aldrebes berdin, ondoko urtean joaiten zitzaizkion konduen eskatzera eta orduan zen, orduan gure atso azti zaharra burgoi eta harro heien errezebitzeko. Bere karrosan sararazten zituen bikote kexatuak, polliki polliki mintzatuz, bere orduko errana ahantzia zuela" pentsa,
|
urte
bat badu halere, nola nahi duzue gogoan atxik ditzadan guziak, eta... nola duzu izena. A, ba Etxeberri Gaxine" berehala so eginen zuela bere liburu sainduan, hala deitzen baitzuen kuaderno zahar okitu bat nun ere idazten zituen aldi guziz bere errantzunak.
|
|
|
Bainan, deus, ez zuen deus bitxirik kausitu, orrialde bakoitzetan idatziak ziren sei zutabetan: konsultaren lekua, bisitalarien izena, eguna, hilabetea,
|
urtea
eta azkenik semea edo alaba hitzak. Eta horiek azken bost urteentzat.
|
|
|
konsultaren lekua, bisitalarien izena, eguna, hilabetea, urtea eta azkenik semea edo alaba hitzak. Eta horiek azken bost
|
urteentzat
. Ez, ez zuen Arñotek mirakuilurik azaldu, eta futxo...
|
|
|
— Hamar
|
urte
dituk egun eta nik aldiz soberaxko aintzina segitzeko. Ondoko bat behar diat, aditua den bat, ene familiakoa, eta alabarik ez izanez, hi hait hautatua horretarako, erran zion Maritzak ondotik.
|
|
|
" Seme" erran dukanari semea etortzen bazaio, ez duk gehiago axolatuko hik zer idatzi dukan kuadernoan, sobera kontent izanen baita hala gertaturik. Bainan, alaba etortzen bazaio, segur izan hadi ondoko
|
urtean
hemen izanen dukala, kexu, denak hausteko prest, izorratu dukala erranez, ezbeharrezko dirua bilduz, eta nik dakita zer ixtorio. Orduan, ainhitz estakuru emanez, bai adina, bai aroa, osagarria edo nahi dukana, aitortzen duk bakarrik ez dukala gogoan ordu hetan errana, bainan, beharrik, kuadernoan idatzia huela errantzun xuxen eta ezin ukatuzkoa.
|
|
|
Hogoi
|
urte
joan ziren gertakari horren berri ukan nuen momentoraino. Ene burrasoek, etxea zaharxka zelata, behar bezala bizitzeko ez egokitua eta beste estakururekin, lanak abiatu zituzten berrikuntza zerbaiteri buruz.
|
|
|
Eta hola mintzatu zitzaion erranez aitonak mendiaren uzteko xedea zuela bere emaztearekin ez zelakotz gehiago akomatzen. Egia erran, berrogoi eta zonbait
|
urtez
ez zuten sekula elgar aditu, mokoka baizik ez baitziren ari goizetik arrats. Hainbeste zen neke nun, gehiendu eta, beren haurrak oro joan ziren egin ahala urrun, beren bizipiden bila dudarik gabe, bainan gehiago, bake bila.
|
|
|
Goizeko lauak ziren doi doia etxetik eta plazarako bidean sartu ginelarik eta hotzikaran, bihotza pil pilean, gogoa aments iratzartuetan murgildua, ohe beroaren gozoa gibel utzirik, iduritzen zautan mundu guziak jakiteko egitate bateri buruz nabilala. Hamar
|
urteak
bete berriak nintuen, ordu hetan, mila bederatzi ehun eta berogoita hiruan, gerla denbora betean, ez banakien ere sobera izaera horrek zer erran nahi zuen xuxen. Bakarrik, ondotik ohartu nintzan bezala, bidetan zehar aitak zaldia geldiarazten zuela, oihu arrotz bitxi batzuen gatik, gero mintzatzen erdi frantses eran —... au marche... — xamarraren azpitik atorrako sakelan zituen paper zonbait ateratzen — oui, laisser passer... voila...
|
|
|
Mila zortzi ehun eta hogoita bederatziko auziaren txostenak dionaz, Maddi Korobil anhitz haurrez osatutako familia batean sortua zen, Arkaitz herrian, eta Auier Korobilen alaba zen, hau Sarjant deitua baitzen, Harispe marexalaren batalloneko soldado izana, Espainiako kanpainaren ondotik eskualde hartan kokatua. Gertakarien denboran, Maddiren ama zegoen familiaren etxaldeko jabe bezala, alarguntsa aspaldixka hartan, zazpi haur hazi behar izan gatik eramaiten zuena, berak hogoita hamazazpi
|
urte
zituela oraino eta Maddik aldiz, hemezortziak ez konplituak.
|
|
|
Nun et nola Maddik eta Lastagak ezagutzak egin zituzten, nehork ez daki, eta auzian ere ezin jakina izan zen, jujeen galdeari Olatek berak, edo ez jakinean, edo ez aitortu nahian," ez dakit, ez zen ene afera" baizik ez baitzuen ihardokitzen. Dakiguna da, artxiboek segurtazen dutenez, adin desberdina izana gatik, hogoi
|
urte
gutiago baitzituen Maddik, ezkontza egin zela mila zortzi ehun eta hogoitazazpian, Arkaitz herrian, eta dokumentuen arabera, kontraturik ez zutela egin, bakoitzak ontasun guti zuelata. Iribar notarioaren menutan, agertzen dira ere lekuko ziren lau gizonen izenak, bainan denak desagertuak edota lekuz aldatuak zirenez, epailek ez zuten beste xehetasunik aurkitu heien gandik.
|
|
|
Duela denbora guti, gure ikerketak segitzen gintuela orduko eskualdeko kasetak irakurtuz, mila zortzi ehun eta hogoita bederatziko abendoaren hamabiko" Erri berri" egunkarian ikusiak bihotza pilpilean jarri zaukun: kasetalariak kondatzen zuen nola auzo herriko soldado kaserna batean, ixtorio misteriotsu bat gertatu zen bost
|
urte
goizago, erran nahi baita mila zortzi ehun eta hogoita bostean. Artaño deitu soldado bat kondenatua izan zela agorrila erditsutan eginikako ohointza baten gatik, Joseph Dumoulin deitu lagun batekin (gure Lastaga famatua, iduriz) lapurketa bat obratu zutelakotz Bordeleko notario lukurari baten etxean, eta, hau garbitu eta, urrezko luis eta harri bizi mordo bat arrobatu.
|
|
|
Haren ezagutzak egin ginituen gure etxean, apez xaharraren medioz bixtan dena. Hau, baginakien nor zen, aspaldi hartan gure herriko artaldearen artzaina, berrogoita hamar
|
urteak
lerdenki ekartzen zituena, sabelez anple eta kolore gorritsuak izana gatik. Herriko ehorzketa, bataio, ezkontza, komunione, absoluzione, katexima, edo elizako ofizio guziak airean eremaiten zituen, baita ere, denbora berean, nortsu zen mezarat heldu goaitatzen, ilherrietako belardia tapikatzen zuten haurrak erasiatzen, horiek guziak ondorio eraginkor bainan irudimen gabeko jokabide batean.
|
|
|
Xantianak hamabortz
|
urte
zituen ordu hetan, ttipia zegoen, eme bihurtzen ari zelako tankera agertzen hasia zitzaion, itxura borobiltsuak azaltzen zizkiola fruitu debekatu baten antza emanez. Apez berriak ez zuen nihundik ere hartaz begien baztertzeko xederik izan, dudarik gabe.
|
|
|
Ene arrebak, bere sekretuzko karnetean kontsiñatzen zuen bezala eta, nik jakinez nun gordetzen zuen irakurtzen bainuen ixilka, gertaera ontzat hartu zuen bainan ez zuen gehiagoko komentariorik egin. Aitortu behar dut, ene zortzi
|
urterekin
, miresturik nengoela holako" amodio" ixtoriaren jakinean izateaz: bai ene arrebak amoros bat izan zezan, bainan gehiago, horietarik bat gure apez gaztea izan zedin!
|
|
|
Apezpikutegitik manuak etorri ziren eta apez gaztea desagertu zen erabat, apez xaharrak ez baitzuen hain malerus iduri bere lagunak holako hutsa eginik. Azken batean, hamabost
|
urtez
berak buru eman zuen herri hartan eta ez zuen laguntza baten beharrik, bereziki hainbeste ahuleziaz hornitua zen apez gazte jilufri baten ganik. Bixtan dena, koralak sofritu zuen eta kasik gelditu ere, bainan ene arrebak bere lekua berriz hartu zuen eta eliza guzian berriz ezagun ziren" te deum" eta beste litaniak, hauek gure apez xaharra loriatzen baizuten, bere beharri tutek ez bazuten ere deus ezagutzen musika mailan, bederen igandetako oilaskoaren berri izanen zuela berriz handik goiti.
|
|
|
Hogoi
|
urtez
zahartzen ikusi nuen ama bat batean, beti eskutik atxikitzen gintuela, eta etxekoanderea atean agertu zelarik ez zakien gehiago zer erran eta bahar bada ere, zertara jina ginen. " Egun on, anderea" entzun zuen eta bost minutu aski izan zizkion gazteluko berrien iresteko, madamaren gandik gainera!
|
|
|
Orain berantegi da, ez dut ez jakinarena egiten ahal, hori da gaitza! Hainbeste
|
urte
" galeretan" pasatu ondoren guzien ahanzteko eta bi minutaz denak akabo! Hau da ba pitokeria!
|
|
|
Eta bai, familia heldu den bezala onartu behar da, ados naiz, bakarrik eneak ez nau ni onartu. Oroitzen naiz nola ama jadanik ari zidan" gazteegi nindian ama izateko, Ion, ez duk hire falta, baina hamazazpi
|
urte
nintian bakarrik sortu hintzelarik" eta nik ene esku ttipia luzatzen nioian eskolara laguntzen ninduelarik, eta burua altxaturik galdegiten" Errazu ama, orain, ama izateko adina jina zaizu, ez?"," bai, laztana, orain bai", erraiten zidan, baina ez dut uste sekulan sinetsi dutan, non beti egiten nion galdera bera.
|
|
|
Ni, eskailer azpiko gordailuan sartu nintzen bixkotxa paketa bat eta iranja jusa pinta bat eskuetan, eta han egon nintzen bi egun osorik. Sei
|
urte
nituen.
|
|
|
Hargatik, gorrotoa ez diot joan delako leporatu, baizik eta etxean utzi nuelako, eta gainera beste harekin! Sei
|
urte
nituen bakarrik, mierda! Eta ene aitak ez zekien zer zen aita izatea ere, orduan pentsa ezazue nondik jakinen zuen amaren ordaintzen!
|
|
|
Heiek dituzte jasan lau
|
urtez
, sotilak zirenagatik, ene errebeskeria guziak, denak gaizki egiten nituela, eginbeharraren aurka, haurtzaro bihurria bezain ezaxola pasatuz. Ezin nuen bestela konporta, sobera kexu eta oldartua nintzen.
|
|
|
Sei
|
urte
pasa ditut han, kasik aste ondar eta opor guziak gaztigaturik han berean pasatuz, etxea ikusi gabe, ama aipatu gabe, makila histak bizkarrean gozatuz, beharriak ekinaren ekinez tiratuak behar baino luzeagoak bainituen, aita heldu zitzaidala bisitatzera hilabetean behin hastean bederen, frixtez, lanez gainditua zelata. Sei urteren buruan jakin ezazue behar bezala moldaturik ateratuko nintzela hortik, hipokrita, gorrotoz hanturik, zentzu gabea, ero etxean sartzeko prest segidan.
|
|
|
Sei urte pasa ditut han, kasik aste ondar eta opor guziak gaztigaturik han berean pasatuz, etxea ikusi gabe, ama aipatu gabe, makila histak bizkarrean gozatuz, beharriak ekinaren ekinez tiratuak behar baino luzeagoak bainituen, aita heldu zitzaidala bisitatzera hilabetean behin hastean bederen, frixtez, lanez gainditua zelata. Sei
|
urteren buruan
jakin ezazue behar bezala moldaturik ateratuko nintzela hortik, hipokrita, gorrotoz hanturik, zentzu gabea, ero etxean sartzeko prest segidan. Beharrik kiroletan despeditzen nituen ene indar bultak, eta han emaiten nintzan buru gorputz, ase artino.
|
|
|
Azken
|
urtean
, ikas buruko etsamina pasatzeko momentuan, apez nagusiari imintzio eskarnio bat eginik eta eskolako mutil tzar bateri paperak ebatsiz, ihes egin nuen, muga pasatu eta... han ninduten harrapatu, eta gazteegi nintzela kartzelan emateko, aitak Domintxineko eskola diziplinatuan sakatu ninduen abantxu bi urtez. Handik elkitzeko ere ihesi joan behar izan dut Bordaleko hiri beterat, zenbait urtez han bizi izan naiz karriketan, gorderik, isilean, sasitar bat bezala.
|
|
|
Azken urtean, ikas buruko etsamina pasatzeko momentuan, apez nagusiari imintzio eskarnio bat eginik eta eskolako mutil tzar bateri paperak ebatsiz, ihes egin nuen, muga pasatu eta... han ninduten harrapatu, eta gazteegi nintzela kartzelan emateko, aitak Domintxineko eskola diziplinatuan sakatu ninduen abantxu bi
|
urtez
. Handik elkitzeko ere ihesi joan behar izan dut Bordaleko hiri beterat, zenbait urtez han bizi izan naiz karriketan, gorderik, isilean, sasitar bat bezala.
|
|
|
Azken urtean, ikas buruko etsamina pasatzeko momentuan, apez nagusiari imintzio eskarnio bat eginik eta eskolako mutil tzar bateri paperak ebatsiz, ihes egin nuen, muga pasatu eta... han ninduten harrapatu, eta gazteegi nintzela kartzelan emateko, aitak Domintxineko eskola diziplinatuan sakatu ninduen abantxu bi urtez. Handik elkitzeko ere ihesi joan behar izan dut Bordaleko hiri beterat, zenbait
|
urtez
han bizi izan naiz karriketan, gorderik, isilean, sasitar bat bezala. Azken urte honetan berriz Baionara itzuli naiz, kasu eginez, zelatan, paper faltsuekin ezin baita nahi dena egin.
|
|
|
Handik elkitzeko ere ihesi joan behar izan dut Bordaleko hiri beterat, zenbait urtez han bizi izan naiz karriketan, gorderik, isilean, sasitar bat bezala. Azken
|
urte
honetan berriz Baionara itzuli naiz, kasu eginez, zelatan, paper faltsuekin ezin baita nahi dena egin.
|
|
|
Orain badu bost
|
urte
istorio horiek gertatuz geroztik, bost urte ene habia egin duala, ahal nuen lekuan eta ez nahi bezala. Bost urte, karrikan bizia deramala, ordu artean jasan nituenak ahantziz, ezagutu nituenak ezabatuz, bizi berri bat antolatuz, eta horra non lagun batek eskaintzen didan bezperako kazeta arrunt bat, eta non, sekulan ez eta, irakurtzen hasten naizen ehorzketa abisuak... eta... zer ikusten dut Irrizar, ene izena
|
|
|
Orain badu bost urte istorio horiek gertatuz geroztik, bost
|
urte
ene habia egin duala, ahal nuen lekuan eta ez nahi bezala. Bost urte, karrikan bizia deramala, ordu artean jasan nituenak ahantziz, ezagutu nituenak ezabatuz, bizi berri bat antolatuz, eta horra non lagun batek eskaintzen didan bezperako kazeta arrunt bat, eta non, sekulan ez eta, irakurtzen hasten naizen ehorzketa abisuak... eta... zer ikusten dut Irrizar, ene izena
|
|
|
Orain badu bost urte istorio horiek gertatuz geroztik, bost urte ene habia egin duala, ahal nuen lekuan eta ez nahi bezala. Bost
|
urte
, karrikan bizia deramala, ordu artean jasan nituenak ahantziz, ezagutu nituenak ezabatuz, bizi berri bat antolatuz, eta horra non lagun batek eskaintzen didan bezperako kazeta arrunt bat, eta non, sekulan ez eta, irakurtzen hasten naizen ehorzketa abisuak... eta... zer ikusten dut Irrizar, ene izena
|
|
|
Orduan naiz ohartu emazte haren ondoan zagola hamar bat
|
urtetako
mutiko bat eta eskutik harturik erraten zion: " Ale, goazen etxearat Ion, orain bukatua da".
|
|
|
Behereko herriko aranean, berak erraiten zituen guziak galtzen ziren haizearen firfirarekin batean gaztanondo eta haritz erraldoien azpian pasatzen zelarik. Eta
|
urte
bat joan zen berriz leku heietarat itzuli zen artean. Bi haurrekin, aldi huntan, bata tarrotua, ile gorria, untutsik eskutik atxikiz zabilana eta bestea oraino ñiñia, bularrean hazten zuena.
|
|
|
...
|
urteak
joan... denbora joan... nausietxekandereak eztitu zitian, bai segur, nitaz arta gehiago hartuz: heiekin askaltzen ahal nindian, artetan arno xorta bat ukaiten nian igandetan, ene lanak ez zitian hain bortitzak, ohartu zitian ahala ttipituz ari zitzaitala eta arras ontsa konprenitzen zitean gauza hori, nun ari zitzaizkian biak, aldizka edo betan, familiako seme bezala nintzela etxe huntan, beren haurra bezala konsideratzen nindutela eta horrengatik ene geroaz kezkatu behar zutela, eta hola beren ustez bainan" ez bortxaz he, hiaunez", berrogoi urtez goiti xerbitxu egin ondoan, erretreta on bat merezitua nuela, bai segur" zertako ez hik ere bestek bezala", eta hola sar nindaitekela" o, ez behala ez, bainan denbora puska baten buruan, hik nahiko dukalarik bakarrik, badakik Donapaleun baduk erretreta etxe bat, Giscaren emaztiak benedikatia, uste duka zer uhuria, halakoa eta holakoa han dituk aspaldi huntan eta hain dituk laket nun etxia ez die aipatzen ere, eta jakizak ez hizala ahantzia izanen, jinen gituk hire ikusterat ahal bezain usu, ez hadi lotsa izan, ez hadi griña hortako, jana, edana, loa, denak izanen dituk, zer xantza, badakik serorak dituk gero han hire zerbitzuko, orduan... prest izanen hizalarik... bena, ago gustian he!
|
|
|
... urteak joan... denbora joan... nausietxekandereak eztitu zitian, bai segur, nitaz arta gehiago hartuz: ...n nian igandetan, ene lanak ez zitian hain bortitzak, ohartu zitian ahala ttipituz ari zitzaitala eta arras ontsa konprenitzen zitean gauza hori, nun ari zitzaizkian biak, aldizka edo betan, familiako seme bezala nintzela etxe huntan, beren haurra bezala konsideratzen nindutela eta horrengatik ene geroaz kezkatu behar zutela, eta hola beren ustez bainan" ez bortxaz he, hiaunez", berrogoi
|
urtez
goiti xerbitxu egin ondoan, erretreta on bat merezitua nuela, bai segur" zertako ez hik ere bestek bezala", eta hola sar nindaitekela" o, ez behala ez, bainan denbora puska baten buruan, hik nahiko dukalarik bakarrik, badakik Donapaleun baduk erretreta etxe bat, Giscaren emaztiak benedikatia, uste duka zer uhuria, halakoa eta holakoa han dituk aspaldi huntan eta hain dituk laket nu... ..."
|
|
|
gehienek adin puska bat badie eta berriz eskolan sartzea halako bat zaitak. Funtsean, hunendako ere zerbait dukek, hainbeste
|
urte
lanean ari izan ondoan...
|
|
|
... a, ba, kasik hogoi
|
urtez
! Errak uste’ukala!
|
|
|
... egia duk, banian segur beste egitekorik, kabala, kanpoak eta guziak. Egia erran," stagiaire a" hor izan balitz, berak eginen zitian... aiseago izanen zian harekin... galdegiten nioan... funtsian... ez... ez arras ez... ez denak ez... dien adinarekin... ni bera baino puska bat gazteago izanki ta... errespetua zor dioat... uste’uka... hamabost
|
urteren
diferentzia diauk... halere... ez tik inport... elgar entzuten diauk frango untsa... hatsarrean baino segur hobeki... doi bat tinko zitian gure harremanak... herabetasuna edo nik dakita zer... laster laxatu gaituk... to nola ilhuntze batez... galdegin zauzkularik gure kontu personalak (horiek ere jakin behar ditie eskola debru hortan!)... xekier eta kreditako xehetasunak..." ez dik goxo, bai... Eta mintzatu gaituk hiruak, Xexilirekin, eta emeki emeki gostuxaño gintian denak.
|
|
|
... hogoi
|
urteak
jin zitzaizkitalarik, armada egitea izan zian ene lehiarik handiena, ene etxetik eta ene herritik jalgitzia, beste mundu baten ezagutzaren egitea, beste eremu batzuen kurritzia, beste jende mota baten kausitzia... bainan han ere ez die ene beharrik izan, jaun kasketadun kaskoin bat ari zautalarik gorputz guzian ikerka, entzuten nian beste bati ziokala" bla bla bla deficient mental... (zigarr...
|
|
2008
|
|
|
Behar gabeko solasetan!
|
Urte
batena baduzu hola segituz! Zuk duzu nahi izan ni nintzela mintzatuko! Utz nezazu beraz, nahi dudan xendretarik ibiliz, ixtorio honi eman diezodan behar duen osotasuna.
|
|
|
Negarrez dagon orduek dute, ezinbestelako bihotz hersturez iluntzen etxea!
|
urtez
artamendu hoberenak eman zizkion bere amak. Hark, bera eritasunak jorik, utzi gintuen beste mundurako, duela hogei urte!
|
|
|
urtez artamendu hoberenak eman zizkion bere amak. Hark, bera eritasunak jorik, utzi gintuen beste mundurako, duela hogei
|
urte
! Iduri eta bizi errealaren zerbait gaztigu kargaren eremaile naizela.
|
|
|
Ortzegun aratsalde batez hedatu zen berria, Balitzane Xorroxtegiko Peio, Ameriketan hogei
|
urte
egon ondoren, berriz etxeratua zela. Hemen Ongi ostatuan ikusia zuten herritar zenbaitek, buruan xapela, lepoan korapiloa, orga toleta bezain lodiko puro bat ketan.
|
|
|
Maldetako pentze eta alor ttipien artean gozatua nuen, hastetik, menditar bizi baketsua. 1936an, sei
|
urte
nituelarik, Amak, eta zenbaitaldiz Amatxik erakatsirik, katixima ttipia gogoz ikasia nuen, beste ene haurridek bezala. Kondatuak nituen auzune horrek bazeuzkala hamalau etxe:
|
|
|
Sei
|
urtetarat
hel artean iragan bizi baketsuan sortu asmoen zapadurak laster senditu genituen. Lehenik, eskolarako bidea biziki luzea eta maldatsua izanez!
|
|
|
Nahi bazinu sinetsi bederen, zure behako argi eta garbiaren maitazaile naizela! Ikus zenezake berrogei
|
urte
dituen nere bihotz hau, bizian lehen aldikotz dela amodioaz eskale xumea zu zaren bezalako miresgarriaren aurrean. Sinesten dut, nekezia eta traba aunitz pairatu duzula! Bainan, orain iduri luke, sakelak bete ondoren, besteak ez deus batzuentzat hartzen dituzula.
|
|
|
Duela bi
|
urte
, bi miga, jaz beste biga, Maianak hazten ari ditu, behi ernaldu direnean saltzeko. Holaxet, anaiari zor dion dirua ordaintzeko gisan.
|
|
|
Holaxet mintzo da Gillome: Egia da aurten zuen migek gure behiek baino balio ttipiagoa dutela. Bainan
|
urte
baten buruan guk aurten emaiten dizueguna baino haundiagoa izanen dute. Hor da izanen gure mozkina.
|
|
|
Herriko beste hautetsiekin eta gazteriarekin arduratuko gara, berexko lipitik gabe, besta honi doazkion lanbideren antolagailuetan. Iduritzen baitzaigu herritarrek hartze dutela,
|
urtean
behin bederen, zenbait egunen pausua. Elgarrekin mintzatzeko, elgarrekin kantatzeko, hots, herri arartekotasunaren azkartzeko.
|
|
|
Hamasei
|
urte
nintuelarik, izan arren mutil zingil, beharri zabal eta mutur hitsekoa, amodioan erori nintzen! Hautatu lili pollitak Roxali zuen izena.
|
|
|
Peiok, bere buruaren erakusteagatik ere, galdetzen du Piarre Beltxari heian girgileria hauek oro urrezkoak dituenez, lepoko, eraztun eta beste: Segurki, urrezkoak direla, dio Piarrek, zuk hogei
|
urte
eman dituzu daukazun diru poxiaren biltzeko, ni, oren batez aberastu eta aberats egon...
|
|
|
Jestu guttiz diru meta bizkorra irabazi nietelako. Hertzaineri dei egin zuten, hauek ereman ninduten abereen auzitegira eta hor, gaztigutzat, hiru
|
urte
presondegi bildu nituen. Diruaz egin behar gastu ordaintzeak.
|
|
|
Erraiten badizuet Afrikako zeruan gaindi iragana naizela, erranen dut ere doi doietarik eskapatua naizela hango ifernuan bizia galtzetik. Duela
|
urteak
Hautslandako eta Kerniako lurraldetan izan ziren populuaren oldartze latzgarriak. Biztanleren artean sekulako sarraskiak zirela eta, haien artera igorri genduzten, gu jauzlariak, jendetze hasarretu haien artean berriz bakearen finkatzera, ferekaka ez bazen tiroka edo makil ukaldika bederen!
|
|
|
Leixturrera esposatua. Honen senarra Bixente ixtripu ondorioz hil zela duela hiru
|
urte
. Maiana, bere bi alabekin, Helena eta Graxianarekin gelditua etxeko segidan.
|
|
|
Hau ez da harritzen, sorbaldak altxatuz eta irri karkara batean dio bere andreari: Bainan Kattaline!
|
urte
baditu gure semeatxiak, nork atxik gure mutiko ederra maiteño bat gabe. Hea, hea, erran amatxiri beharrira, nor dukan hautatua?
|
|
|
Helenak ez du deus gordetzekorik Bittorri eta paperrak eskura ematen dizkio. Hor idatzia da, Maianak bazuela bere anaia Peiori dirua jesana, Leixturreaz berme, bere senarra Bixente, eri handi, bi
|
urtez
etxean artatu duen denboran. Paperrean idatzia da ere aurtengo urtean duela dirua ordaindu behar bere intresekin, ekainaren 30a barne. Goiz honetan!
|
|
|
Ganixek, semea behako bipil batean paratuz, erraiten dio: Badakiat mutikoa, ibili haizen tokietan zuhurki bizi izana haizela. Hogei eta zenbait
|
urtez
idorki eta bakartasunean ainitz pairatuz bildu ditukala araberako mozkinak. Deus ez hukeen egin ez bahintz izan osagarriaz lagundua.
|
|
|
Zer mila deabru egin du gizon horrek Ameriketan? Balitzane Xorroxtegian sortua da duela berrogei
|
urte
. Osasun oneko gizon gazte baten irudian dago.
|
|
|
Osasun oneko gizon gazte baten irudian dago. Orai xahartzen hasiak diren aita amek, Ganix eta Andreak, haziak zituzten bi haur Xorrotxtegia, baserri tikian, Peio beraz eta Maiana alaba gazteagoa, hau arras gazterik Balitzane Leixturrera esposatua, duela
|
urte
. Bi alaba sortu zitzaizkieten Leixturrenean:
|
|
|
Bi alaba sortu zitzaizkieten Leixturrenean: Helena, orai hogei
|
urte
eta Graxiana hemezortzi urtekoa. Nahigabe latzgarria izan zuten etxean:
|
|
|
Nahigabe latzgarria izan zuten etxean: Bixente senarra eta bi alabaren aita hori, ixtripu baten ondorioz, bi
|
urtez
emalditua egon ondoren utzia zuen mundu hau, duela hiru urte.
|
|
|
Nahigabe latzgarria izan zuten etxean: Bixente senarra eta bi alabaren aita hori, ixtripu baten ondorioz, bi urtez emalditua egon ondoren utzia zuen mundu hau, duela hiru
|
urte
.
|
|
|
Peio, Maianaren anai amerikanoa, hogei
|
urteren buruan
berriz etxeratu denean, aita amak, Ganix eta Andrea, harriturik zeuden. Etzuten uste seme hori hola bilakatua zenik.
|
|
|
Ezin ezagutuzko heineraino itxuraldatua zen. Hogei
|
urtez
ez deiete semeak berri gutti baizik igorri. Hauek arrotz sendi dira, jaundua agertu nahi duen seme horren aintzinean.
|
|
|
Haatik, zenbait oartuak dira bestek pagatu" dragoen" hartzaile ona dela bainan ber hori pagatzaile xuhurra. Dena dela, balitzandarrak kurios dira Peio horrekin zenbait solas egiteko: Zer lan duzu han egin, hola, hogei
|
urtez
–O! baakizu!
|
|
|
Ni" sierran" egona naiz! Hogei
|
urte
bete betean! Bi mila ardi banituen nere komendio.
|
|
|
Egun batez, Peio, hola bere berrien kondan ari zen artetik, haur batek galdetu zion bazterretik: Hogei
|
urtez
beti ardi berekin bizi izana zara Jaun Pelo. Gaizki ikasi txarra, nork dauk erran ni Pelo naizela?
|
|
|
Ala ezagutza eskasiatik sobera baduelakotz? Hogei
|
urteren
artzain biziak, gogo aberatsgarri izanagatik, giza arartekotasuna hozten ote du. Egia bat bada hor gorde ez ditakena Peioren alde:
|
|
|
Uda ala negu, beti bere ardien erdian, sos bat nehun gastatu gabe. Hogei
|
urtez
, irabazi arau, banko intres onetan segurtaturik meta haunditu eta ederki borobildurik orai sorterrira itzulia, diruz hanpatua. Urgulontzi eta bihotz idorreko bat agertzen bazaiote balitzandarreri, segidako ixtorioan ikusiko da zer aldakuntza egin duen Peiok, amodioaren bitartez, gizon sotil eta bihozdun bilakatzerainokoan.
|
|
|
|
Urte
guziez bezala, balitzandar zenbait mutil gazte itzuli dira familietara beren soldadogoa eginik. Gutti dira oartu direnak Sakeleneko Bittor, besteak baino hilabete pare bat berantago itzulia dela.
|
|
|
|
Urte
guziez, oi den bezala, herriak ospatzen du urrundu gazteriaren berritzultze hori. Auzapezaren manuz eta herriaren gain, apairuak eskainiak dira bi ostatuetan, Hemen Ongi n eta Hemen ez Gaizki n.
|
|
|
Bat ez doala bestea gabe arima azkarreko herrien iraunkortasunean. Laudatzen ditu aurten, soldadogoa eginik herriratu direnak, hogei
|
urtez
Amerikan lan eginik etxera itzuli den Peio Xorroxtegi eta bururatzen hitz hauekin: Ongi etorri eta herri osoaren agurrak zueri.
|
|
|
Honek, bere aldian xutiturik, erantzuten dio Peiori: Amerikano jauna, ikusi baninduzu duela bi
|
urte
aisez ere ttarragoa kausituko ninduzun. Nolakoa zinen bada duela bi urte. Zizari platel mintoak jaten ari ninduen! Bono, zizaritsu da hemengo ixtoria! dio Peiok zigarro puroari tirako bat eginez. Utz nazazu otoi ni hemen kondatzera, zer gisaz" tenia" hau sarturik hertzera, zidan lotu ni janez bizia kentzera, laster mundu honetarik nendaman bertzera.
|
|
|
Honek, bere aldian xutiturik, erantzuten dio Peiori: Amerikano jauna, ikusi baninduzu duela bi urte aisez ere ttarragoa kausituko ninduzun. Nolakoa zinen bada duela bi
|
urte
–Zizari platel mintoak jaten ari ninduen! Bono, zizaritsu da hemengo ixtoria! dio Peiok zigarro puroari tirako bat eginez. Utz nazazu otoi ni hemen kondatzera, zer gisaz" tenia" hau sarturik hertzera, zidan lotu ni janez bizia kentzera, laster mundu honetarik nendaman bertzera.
|
|
|
|
Urte
guziez egitea ohi den bezala, besta astelehen goizeko bederatzietan, oroimenezko mezan aurkitzen dira balitzandar gehienak. Ez da baitezbada elkarretaratzearen beharrik mundu hau utzia duten ezagun eta maitatuez orhoitzeko!
|
|
|
Harrietako Xalbat, 20
|
urte
, ikaslea
|
|
|
Leixturreko Helena, 21
|
urte
, Arkitekturan ikasle
|
|
|
Otarbehereko Ximun, 26
|
urte
, artzaina
|
|
|
Iturhotxeko Maddalen, 23
|
urte
Laborantzan ikasle
|
|
|
Auzapezaren hitza:
|
Urte
guziez, besta astelehenez egitea ohi dugun bezala, aurten ere, ospatzen dugu kantarien xapelketa. Erran behar dut aurtengoari garrantzi aberatsagoa emaiten diogula Kantarien batsunari eta Peio Xorroxtegiri esker...
|
|
|
Bost kantariak tauletan eskuz esku arragertu direnean, jendea xutiturik txalokada luze batean arizan da. Ainitzek oihukatzen zuten zorionezko aratsalde hau bezalakoak guttiegi zirela
|
urtean zehar
.
|
|
|
Hola doa, dena kantu, ixtorio eta irri, bi ostatuetako besta bazkari ordu hau. Gazteak, bestako antolamenduetan arduratzen direnak, ohiduraz, soldadogoatik
|
urte
hartan etorriak dira. Xabaldegiko Joañe, Bittor Sakelenekoa, Mikele Hegoarra.
|
|
|
Hidrogeno errepen omen da agertzen Honen gas gorputztuak omen dira lurtzen Bi gai hauen batgintzan da jeinera sortzen Miliar
|
urtez
zehar ariko moldatzen Bizi egokirako eguratsa ontzen
|
|
|
Asmatuz egoera lehen aroena Ikusiz gizonena zein ahula dena Azkartze denbora du ainitz
|
urterena
Goizik zitzaion beraz, sortu adimena Arrotz jazarpenetik beiratzearena
|
|
|
Ongi etorri Elianov deitu aireko eder honetan. Badu
|
urte
airekoetan lemazain naizela. Egun dut ene azken bidaia.
|
|
|
Balitzandarrek,
|
urtean
lau egun pausuko eta agusagailuetako hartzen balinbadituzte, ororen gogoetan ongi onetsirik daukate beharrezkoa dela urteroko gertakari hau. Han edo hemen zenbait ateraldi salbu, herrian berean, berdin herriz kanpo, ardurenean, etxeko lanetan eta auzoekin gurutzadan deramate bizia, hartze dutena eginbiderekin ordainduz.
|
|
|
— A, orduan, aste bat, hilabete bat,
|
urte
bat, zazpi urteren buruan beharrez, ez naiz hemendik higituko zure larrua bildu arte!
|
|
|
— A, orduan, aste bat, hilabete bat, urte bat, zazpi
|
urteren buruan
beharrez, ez naiz hemendik higituko zure larrua bildu arte!
|
|
|
— Ez pentsa ere, Gorrail! Zazpi
|
urte
jan gabe luzexka liteke ez?
|
|
|
— Berdin zait, ene mendekuaren asebetetzeko zazpi
|
urtez
jan gabe egonen naiz. Arnegatzen dut!
|
|
|
Denbora haietan Gortean bizi zen Kamelot Jauna, jakituri eta zuhurtzi handiko gamelu bat, nehork ez bazekien ere zerengatik bildua zuen fama hori. Persian sortua omen zen, baina
|
urte
anitz pasa zituen
|
|
2009
|
|
|
Duela hiru
|
urte
izango zen. Uda hartan sasoina egitera joan nintzen hemendik kanpo, beti frutaletan, Landesetako aranak kultibatzen zituen nagusi batenerat.
|
|
|
Uda hartan sasoina egitera joan nintzen hemendik kanpo, beti frutaletan, Landesetako aranak kultibatzen zituen nagusi batenerat. Orduantxet eginak nituen hogei
|
urte
. Han egunak luzeak ziren, baino gauak alegerak.
|
|
|
HIRU
|
URTEREN BURUAN
|
|
|
Hiru
|
urteren buruan
|
|
|
Hemendik aitzinea behar nuke obekisio hortaz pentsatu. Hasteko, bada bizpahiru
|
urte
hasia naizela, egia erraiteko. urtetarat hurbildua naiz eta orain da momentua haur kontuetan hasteko.
|
|
|
Hasteko, bada bizpahiru urte hasia naizela, egia erraiteko.
|
urtetarat
hurbildua naiz eta orain da momentua haur kontuetan hasteko. Orain arte neska gazteen plazerrak disfrutatu ditut, eta ongi gainerat.
|