|
2000
|
|
|
osoa eskaini du Salegik tribuaren alde, hots, Euskal Herria eta euskaldunen alde. Hainbat urtetan bizirik eta osasuntsu darrai bere 82
|
urterekin
bizi eta nozitu dituen abenturek, ezustekoek, etsipenek eta desgraziek oro ez dute batere kikildu eta azkenaldi honetan egindako adierazpen batzuetan inoiz baino baikorrago zegoela adierazi zigun Euskal Herriaren egoerari buruzko galdera bati erantzunez, nahiz eta ikusitakoak eta ikasitakoak ziniko samar bilakatu omen duten bere burua. Liburua aho zabalik irakurtzen den horietakoa da, erabat harrituta uzten baikaitu lehen orrietatik, ikusirik zer nolako bizimodu barojianoa eraman behar izan duen patuak hala nahita noski.
|
|
|
Beste ehun
|
urte
bizi jakiteko. Dena den, uste dut heriotzaren eta autokonplazentziaren artean kulunkatzen dabilen gizarte bat bezala ikusiko gaituztela, eta beldurtzen nau epaiak.
|
|
|
Madrilgo atentatuak ETAk bere jardueran heriotzak sartzen zituela argitu zuen; oraingo honek politikoen bidea ere zabalik duela mahaigaineratu du, duela hiruzpalau
|
urte
bizi izandako egoera bortitz eta tentsionatura itzularaziz. Ez da zalantzarik giza ikuspegitik berdin dela hildakoa polizia, militar edo politikoa izatea:
|
|
|
Oraingo aurrekontuak onak dira, eta horrekin iraun daiteke, besterik ez bada prorrogak eginez. Kontuan izan behar da azken 30
|
urteetan
bizi izan ez dugun egoera politikoaren aurrean gaudela, bakea hurbil izan dugula eta bakea lortzeak herri honetan izugarrizko iraultza suposatzen duela. Orduan, herritarrek ere ulertu behar dute une garrantzitsua bizi dugula eta arazoei denbora eman behar zaiela.
|
|
|
Azken bi
|
urteetan
bizi izandako egoeran, EAJk bake prozesua abiarazi behar zela aipatu du. Ezker abertzaleak, aldiz, eraikuntza nazionalaz hitz egin izan du.
|
|
|
Alderdien arteko eztabaidak abiapuntu berri bat bilatzen du, antza. Azken bi
|
urteotan
bizi izan dugun aukera berriez badago ondorio onik?
|
|
|
Geo Politikan doktore den Julen Zabalok" Hizkuntza ez da (beti) arima" gaiari helduko dio. " Inmigranteak Euskal Herrian" hitzaldiaren haritik, Miguel Angel Elorzarekin batera ariko den Cesar Martinez hizlariak dioskunez," globalizazioaren testuinguruan, Europak datozen
|
urteetan
biziko duen etorkin uholdearen arazoaz mintzatuko gara. Europako Batasunak' Apartheid?
|
|
|
Duela hogeita hamar bat urte ezberdintasunak genituen eta Jakes Abeberrik garai hartan gaudela uste du. Iraganeko eskemetan ainguraturik dago eta Miarritzeko Herriko Etxean duela hamar
|
urte
bizi izan genituen gertaeren eskemekin eta klabeekin jarraitu nahi du Abeberrik. Ezin dugu 1990ko gertaera partikular batek eragin zuen egoeraren ondorioekin bizi betirako; Abeberriren gustuko egoeran beti bizi alegia.
|
|
|
Lehenengo 5urteak herri batean bizi ondoren, bizitza osorako gogorapena gordeko duzu. Gerobeharbada, beste 20
|
urtetan
biziko zara atzerria irudituko zaizun beste nonbait.
|
|
|
Gero, kontsonante eta bokalak ebakitzeko abilezia fisiologikoa lortu ahala, erritmo eta doinu konpas horietantxertatzen ditu. Gure bizitzaren lehen
|
urteetan
bizitako, abentura, hori, hizketaaldi bakoitzean berritzen dugu:
|
|
|
Udaberri goiztiarrean izotzak maiz gerta badaitezke ere, landare hauek azkar ateratzen dituzte beren hosto eta loreak. Denbora aproposa laburra denez, hurrengo udaberrira arte sustraietan metatutako erreserbak erabiliz bizirauten dute eta gehienak
|
urteetan
bizi dira.
|
|
|
Egia da, lehenengo urteek ez zutela Estatu absolutuaren politikaren aldetik funtsezko aldaketarik ekarri, baina, esan dugunez, aurrera aterako ziren administrazio mailako erreformak liberalen politika boterea lortu bezain pronto erraztuko zuten pausotzat hartu behar dira. Hezkuntzaren arloari dagokionez, hezkuntza sistemak hurrengo
|
urteetan
bizi izan zuen nolabaiteko modernizatzea mota honetako izan zela esan daiteke:
|
|
|
Zakar ihardukitzen nion, baina egia izaki. Duela zortzi
|
urte
bizia aldatuko zidan berria hartzean bezala, zorabio hura berritzeko aukera izan nuen, geroan ere, aita erraten zidan izaki estrainio horren aitzinean.
|
|
|
Ruben musu bat ematera hurbildu izan balitzait, erantzun egingo niolakoan nago. Bai, badakit hilabete batean ezin dudala bizi Dabidekin
|
urtetan
bizi izan ez dudana, baina, ez dakit nola esan. Amodio souvenir ak...
|
|
|
Zirrara eragiten zidan inguru hartan gerra bat izan zela irudikatzeak; inguruko baserritar batzuk Francoren aldekoen eskuetan hiltzen eta beste batzuk inguruko mendietan Euzkadi Francoren atzapar etsaietatik defenditzen, armak eskuan hartuta, herriaren alde bizia emateko prest. Ez ziren artean 60 urte baino, eta hori huskeria bat da, 40
|
urte
bizi izan den edonork ondotxo dakienez, 20 urte baino ez dituenari hala ez iruditu arren. Txikitatik nituen entzunak gerrako kontuak, etxean eta herrian, baina sekula ez nituen une hartan bezain gertu sentitu.
|
|
2001
|
|
|
Nik azken
|
urtean
bizi izan dudan esperientziak hala erakutsi dit, behintzat.
|
|
|
Indiara heldu zarenean, nora jo ez dakizula, ezmezean bazara, nik ber berton esango nizuke inongo zalantzarik gabe: zoaz Varanasira, 3000
|
urtez
bizirik iraun duen hirira.
|
|
|
Trena albo alboan dago eta oraintxe hasi da martxan, astindu egin da abiatu orduko, eta badoa, gu gabe, trakatrak trakatrak eta leihoaren markoan ikusi dut, erretratua dirudiela, 19
|
urtean
bizi den neskatxoaren begirada, geroago eta urrunagotik begiratzen digula.
|
|
|
Baneki eta ez dakit, eguneroko ogia egingo nizuke; milakorik gabeko
|
urtean
bizi naizela, amets.
|
|
|
Mogel, J.J. hau ere, hartuko dut abiatzekoan, bera bakarrik baita (iritzira) XVIII. mendean jaioa, eta hogeiren bat
|
urte
bizia. Bi argitaraldi izan zituen Eskoliak bera hil baino lehen eta bigarrena, 1845ekoa, izan da hemen oinarri3 Ez naiz gauza izan zenbat gehiago agertu ziren gero jakiteko eta badirudi bestek ere horrelako duda mudak izan dituela.
|
|
|
Judizioa agian egiazkoa da, edo benetan egiazkoa da, edo halabeharrez da egiazkoa. " Zuhaitza 200
|
urtez
biziko da" judizioa problematikoa da;" Zuhaitza orain dela bost urte landatu nuen" judizioa asertorikoa da;" Zuhaitzak enbor bat du" judizioa apodiktikoa da, egiazkoa izateaz gain halabeharrezkotasuna ere jasotzen duela bere baitan.
|
|
2002
|
|
|
Gainera, dordokak, untxiak eta antzeko espezieak txikiak direnean gustuko izaten dira baina haztean, ez dago etxean onartuko dituenik. Ondorioz, animaliekin harreman etikoa izatearen alde lan egiten duen Atea erakundeko partaide den Kepa Tamamesek azaldu duenez, gizakiekin duten harremanagatik, etxean soilik, zakurrak eta katuak izan daitezke, «gizakiarekin batera milaka
|
urtetan
bizi ostean oso ongi moldatu baitira». Gainera, zakurrak saltzaile profesionalei erosi beharrean zakurtegietatik jasotzea eskatzen du.
|
|
|
Dena den, ikusmira futurista batekin hemendik milaka
|
urtera
biziko diren antropologoak, gaurko publizitatearen bidez gaurko mundua nolakoa den azaltzeko trikimailua izango dutela pentsatzen dutenak, erabat oker dira, Alvaro Gurrearen hitzetan. Izan ere, «publizitatean agertzen zaigun mundua gure eguneroko munduarekin zerikusi gutxi duen mundua da»
|
|
|
Egunean hiru ordu pantailari begira, gure aisialdirako daukagun denboraren erdia, lana eta loa alboratuta denbora gehien xurgatzen duen aktibitatea. 75
|
urtez
bizitzeko zoriona badugu 9 telebistaren aurrean eman ditugu. Bost helduetatik bik eta hamar haurretatik zazpik aitortzen du telebista gehiegi ikusten dutela.
|
|
|
Ideia horrenaldekoak ditugu UEUren sorreran aurkitu ditugunak. 1976
|
urteetan
bizi zeneuforia giroan ulergarriak dira egindako hainbat baieztapen biribil, hala nolahizkuntzabitasunaren (elebitasunaren) aurkako zantzuak edota sortu berria zenKazetaritza Fakultatean euskara derrigorrezko ikasgaia izango zela, salbu EuskalHerritik kanpokoentzat15 Ez zen falta hankak lurrean zituenik. Horrela Jakin vabigarren zenbakian Mikel Zalbidek ondo zehaztu zituen egin beharreko lanak: lehen pausoa Hego Euskal Herrirako barruti bakarra eta bertan gai guztietarakofakultate ofizialak eskuratzea, «Orain lortzeko eskakizuna dirudi eta horretanguztiok batera saiatu behar genuke, azken helbumetan denok bat ez etorri arren»; bigarren pausoa unibertsitatean bertan eman litzateke, gure beharretaraegokituta eta euskal errealitatea hobeto ezagutzeko beharrezkoak ziren ikasgaiaksortuz; himgarren pausoa hezkuntza programazioa osatzea izango zen:
|
|
|
Gizartea aldatuz doa eta irakaskuntza ez da soilik bilakaera horri adaptatubehar, bilakaera horren bultzatzaile izan behar du. Azken
|
urteotan
bizi izan dugu Dereduaren inplantazioa ikaskuntzaren 1 eta 2 mailan, eta hor dira emaitzak. Unibertsitateak erantzun bat emateko beharra du egoera berri honi, era egokienean, biurratsak landuz:
|
|
|
Honenbestez, hizkuntza didaktikaren gaiari helduko diot, eta bertatikaztertuko ditut aipatutako testuinguru aldakor honetan azken
|
urteotan
bizi izanditugun aldaketak hizkuntzen didaktikan.
|
|
|
Hala ez bada, urteko igoera aplikatuko da, alokairuak irauten duen bitartean kontsumorako prezioen indizeen igoeraren (KPI) proportzio berean. Jabeak hainbat
|
urtetan
bizi dena saldu nahi badu, zer egin daiteke. Errentariak zenbait eskubide aitortu ditu erosketa hori beste erosle batzuen aurrean lehentasunezko posizioan egiteko.
|
|
|
Marsupial horrek, kanguruak duen arbasorik zaharrenak, hogei bat zentimetro neurtzen ditu eta duela hamar milioi urte ondorengoek izan behar zuten forma du. Animalia txiki marroia zazpi
|
urtez
bizi da batez beste, eta sustrai, intsektu, onddo eta larbez elikatzen da. Queensland eta Tasmania estatuetan, galzorian dauden animalien zerrendan dauden beste potoroo espezie batzuk ere badaude.
|
|
|
Zakur bat erosteak, hamabi bat
|
urte
biziko den animaliarekiko eginkizun etiko handia sortzen du.
|
|
|
Bizkaian, adituek diotenez, hamabost otso besterik ez daude. Euskal Herrian, gure artean milaka eta milaka
|
urtean
bizi izan den animalia galtzeko arrisku handitan gaude.
|
|
|
Gauza bera gertatzen da beste animaliekin. Gure anaia Nizetok 22
|
urte
bizi izan zen kanario bat izan zuen. Tartetik esango dut gure amak ateratako kanarioa zela.
|
|
|
Zakurrak, beraz, hamabi
|
urte
bizi izaten da. Astoak 30 bat urte.
|
|
2003
|
|
|
Ekitaldiak eta prentsaren aurreko agerraldiak dira egun honetako ezaugarriak. Ez da hori antzerkiak
|
urtean zehar
bizi duen egoera. Betikoa, urte osoan eskaintza segurtatuko duen programazioa eta aktoreak Euskal Herrian formatu eta gera daitezen segurtatzeko eskola falta dira.
|
|
|
Eta esan bezala, ez zuen hara itzultzeko asmorik agertzen, kultura hori munduan gure kokapena lortzeko oinarritzat hartzeko beharra baizik. «Italiako hiri estatuek 1200etik 1600era jenialtasunez beteriko 400
|
urte
bizi izan zituzten eta herri zoragarria dute orain. Hori da Oteizak guretzat nahi zuena, gurea Arkadia txiki bat izatea zen haren ametsa».
|
|
|
Duela 4.000
|
urte
bizi da gizakia uharte hauetan. Gehiengo melanesiarra eta %5 inguru mikronesiar jatorrizkoa duten paraje hauetara XVI. mendean iritsi zen lehen europarra, Alvaro de Mendana, Espainiako erregeen zerbitzura ari zen esploratzailea.
|
|
|
Hogeiren bat abade eta monja bat izan ziran ikastaro horren lehenengo ikasleak. Ikastaroa martxan jarri ebanean, Julianek beste arlo batzuetan egin ohi izan dauanez beste esku batzuetan itxi eban horren ardurea... eta zeuk, Ander, hartu zenduan haren lekua, eta hortik sortu jakun gure" Udako Ikastaro" maitea, 30
|
urte
bizirik eta hutsik egin barik iraun dauana.
|
|
|
Ideia horren aldekoak ditugu UEUren sorreran aurkitu ditugunak. 1976
|
urteetan
bizi zen euforia giroan ulergarriak dira egindako hainbat baieztapen biribil: hala nola hizkuntzabitasunaren (elebitasunaren) aurkako hitzak edota sortu berria zen Kazetaritza Fakul tatean euskara derrigorrezko ikasgaia izango zela defendatzen zutenak, Euskal herritik kanpokoentzat izan ezik74 Ez zen falta hankak lurrean zituenik.
|
|
|
Era berean, honako hau adierazi zuen: “gaur 80, 90 eta 100
|
urterekin
bizi daiteke, eta autonomoa izan, eta fisioterapiak zerikusi handia du horretan”. “Munduko egun honetan, fisioterapeutek hain gutxi ezagutzen eta aintzatesten duten lanari erreparatu behar zaio”, eta gogorarazi zuen “profesional horietako batengana jo behar dela, ez bakarrik funtzio bat galtzen denean eta mina dagoenean, baizik eta askoz lehenago, batez ere maila geriatrikoan, adinekoen mugikortasuna eta bizitza aktiboa ahalik eta gehien luzatzeko”.
|
|
|
Animalia erdi urtarra zen, eta duela zortzi milioi
|
urte
bizi izan zen.
|
|
|
Kardaberaz bera izan zen, gainera, misiolari nafarrari 1730 baino lehen Italian sortu berri zen Bihotz  Santuaren Kongregazioa ezagutzera eman ziona, eta baita kultu hori Espainian sartu zuen lehenengoa ere. Beti euskaraz idatzi zuen, Larramendiren eraginez neurri handian, Â
|
urtetan
bizi izan baitziren elkarrekin Loiolan. Hamalau liburu ditu argitaratuak, eta guztiek erlijio gaia darabilte, Eusqueraren Berri Onac (1761) izan ezik.
|
|
|
16 urterekin jantzi zituen abituak Bilboko frantziskotar komentuan, gero Arantzazun eta Burgosen izan zen, eta azkenean Zarautzera etorri zen: 1790ean; 42 urterekin etorri eta 40
|
urte
bizi izan zen bertan. Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako herrietan eman zituen misioak.
|
|
|
misiolari asko 80 urte inguru bizitzera iritsi zen, bizi iraupenaren batez bestekoa 30era apenas iristen zen garaian. Horrela, Calatayud 84
|
urte
bizi izan zen, Mendiburu 74, Palacios 78, Añibarro 82, Zabala 73, eta Etxeberria 80.
|
|
|
Ahoari. Ikasten ahal da hori sekula, ehun
|
urte
bizi izanda ere. Jakiten ahal du gizonak inoiz emakumeek nola duten arra ikusten.
|
|
|
Nire aldetik Frantziara barik Iparraldera esatea itxaroten bazuen, lekutan zegoen. Oraindino ere, eta Donibane Lohizunen
|
urteetan
bizi naizela, kostalde hau Lapurdi da niretzat. Baina harira.
|
|
2004
|
|
|
Surik gabe milaka
|
urte
bizi diren sekuoien ordez izei zuriek hartu zien, honez gero, gaina, erraldoiei fruitua suak irekitzen baitie eta argi asko jasotzen dutenean soilik ernetzen baitira haien haziak. Era berean suak orbel, egur eta abarren degenerazioa azkartzen du.
|
|
|
Han ez dago ni beste
|
urte
bizi denik. Ni han bizi naiz, bertakoak bezala, bertako banintz bezala.
|
|
|
Ostegunean bertan, emakumeon zokoratze modu batez milagarren aldiz haserretzen nintzen egun horretan, Txinan, Hunango probintziako Jianyong herrian, Yang Huanyi emakumea zendu zen, ia ehun
|
urtez
bizi izanda gero, nushu mintzairaren azken hiztuna. Nushua emazteen arteko hizkuntza izan da, bai hitz egin, bai idatzi andrazkoek besterik ez omen zekiten, eta geratu diren arrastoak oso eskasak omen dira, idatzitakoa emaztea hiltzen zenean berekin lurperatu edo eta erre egin ohi delako.
|
|
|
Atzerritarrak Espainiako naziotasuna eskuratzen badu bertakotzearen edo aukeratzearen ondorioz, gutxienez bi
|
urtez
bizi izan bada zuzenbide berezia edo foru zuzenbidea duen lurralde batean, eta lurralde horretako auzotasun zibila ere aukeratu nahi badu, bigarren aukera hori Erregistro Zibileko arduradunari aurkeztuko dio, Kode Zibilaren 20 artikuluko 2 paragrafoan agindutako adierazpenekin batera. Horrek ez dio kalterik egiten autonomia estatutuetan, hala denean, xedatutakoari.
|
|
|
Zientzialari estatubatuarrek duela 400 milioi
|
urte
bizi izan zen intsektu baten hondakinak aurkitu dituzte, orain arte aurkitutako intsektuetatik zaharrena, aurreko hamarkadaren hasieran Eskozian lurpetik ateratako fosil batean. Aurkikuntza horrek frogatzen du hegoak zituzten intsektuek uste baino 80 milioi urte lehenago eboluzionatu zutela.
|
|
|
Atapuercako Burgosko mendilerroan dauden hortz fosilak aztertuta, agerian geratu da han duela milaka
|
urte
bizi izan ziren gizabanakoek estres metabolikoa zutela, María Martinón ikertzailearen arabera. Ikerketa Zientifikoen Zentro Nagusian (CSIC) lan egiten duen Atapuercako ikertzaile taldeko kidea da Martinón.
|
|
|
Arratoiaren genomak 2.750 milioi maila inguru ditu —letra kimikoen pareak—, eta 25.000 eta 30.000 gene artean ditu, gizakiaren ia berdinak, eta haren DNAk 3.000 milioi maila ditu. Biologoen kalkuluen arabera, gizakiaren, arratoiaren eta saguaren azken arbaso komuna duela 75 milioi
|
urte
bizi izan zen dinosauroen garaian. Hala ere, giza gaixotasunetan parte hartzen duten ia gene guztiak arratoi komunean daude, eta, horri esker, animalia gisa erabil daiteke ikerketa medikorako.
|
|
|
“Hortzen garapenaren arabera, Neanderthaleko gazteak heldutzat har zitezkeen 15 urterekin, “Homo sapiens” a baino askoz lehenago, zeina 18 haziko baitzen”, dio Bermúdez de Castrok. Hori ikertzeko, bi adituek “Homo antecessor en” zortzi hortzen hazkuntza jarraibideak aztertu dituzte (duela 850.000
|
urte
bizi izan zen Atapuercan, eta neandertalen eta sapiensen arbaso komuna da); 106 hortz “Homo heidelbergensis” (Atapuerca, duela 350.000 urte, neandertalen aitzindari”; 146 hortz “Homo”. Aurrekari eta heidelbergensiak sapiensaren garapenaren biologiara hurbiltzen ziren bitartean, hau da, gurera, neanderthalak askoz azkarrago hazten ziren, gorila eta txinpantzeengandik hurbilago.
|
|
|
Alemaniaren hego ekialdean aurkitutako fosilek frogatzen dute kolibria duela 30 milioi
|
urte
bizi izan zela Europan
|
|
|
Aurkikuntza horretara arte, fosil hobietan aurkitu ziren bi aldeko forma biziak moluskuen antzeko animalia batenak ziren. Espezie horren izena “Kimberella” da, eta duela 543 milioi
|
urte
bizi izan zen. Mikrofosil txinatarrak geruza geologiko berean aurkitu ziren, duela urte gutxi zelula anitzeko izaki bizidun ezagunenen hondakinak agertu ziren lekuan.
|
|
|
Duela 35.000
|
urte
bizi izan ziren hominidoen bi hortz eta neandertal falange bat aurkitu dituzte Murtzian
|
|
|
Yamanak Suaren Lurraldean, Amerikako kontinentearen hegoaldeko muturrean, 6.000
|
urtez
bizi izan zen elkarte ehiztari biltzailea ziren. Horiei buruzko xehetasun asko ezagutzen dira, hala nola haien elikadurari eta eguneroko dietaren osaerari buruzkoak.
|
|
|
Ezinezkoa da espezie primitiboen DNA berraktibatzea, baina urte gutxiren buruan berreraiki ahal izango dira haien genomak, hasieratik bukaerara, superordenagailuetan egindako programa bioinformatikoekin. Estrategia horri paleogenomika konputazional deritzo, eta duela dozenaka milioi
|
urte
bizi izan zen espezie baten genomaren zati bat erreproduzitu du, %98ko zehaztasunarekin. Kaliforniako Unibertsitateko (AEB) David Haussler da lan honen arduraduna.
|
|
|
Aitzindaria Estatu Batuetako ospitale bat izan zen, zortzi
|
urte
bizi izan zituen gazte bati giltzurrun bat ezarri ziona
|
|
|
–Anak ez zidan ezer erran behar izan Euzko Alderdi Nazionalari buruz. Ez ahaztu hainbat
|
urtez
bizi izan nintzela Iruñean. Ikusi nituen karriketan barrena antolatzen zituzten desfileak, euskal arrazari buruzko haien ideiak, euskal senaren goraipamenak...
|
|
|
Zeren eta ziur baitzegoen, bestalde, Montse, ehun
|
urtetik gora
biziko zela. Amaren aldetik zetorkion ziurtasun hura:
|
|
|
—Hi hamabi
|
urte
biziko haiz.
|
|
|
—Bego, laurogeita zortzi
|
urte
biziko haiz —esan omen zion orduan denbora partitzen ari zenak— Baina laurogeita zortzi horietatik, hogeita hamahiru gizon bezala pasako dituk; hogeita zortzi, astoa bezala lan eginez; hamabost, zakurki; eta azkeneko hamabiak arrastaka sugearen moduan.
|
|
2005
|
|
|
Eta hitz arruntekin eta irudi sinpleekin azaldu du bere min hori. Poemok azken
|
urtean
bizi izan duen esperientzia latz baten ondorio direlako. Heriotza zer den ikustera iritsi eta ia heriotzetik bueltan etorria den pertsona baten mina adierazten dutelako.
|
|
|
Oso gogorra izan zen. Ni hogeita hamabi
|
urtez
bizi izan nintzen Jugoslavian, herrialde ia perfektuan, herrialde zoragarrian. Ez zen ezberdintasunik ikusten erlijioen artean, musulmana izan, izan kroaziarra, izan serbiarra, izan esloveniarra, ez zegoen inolako diferentziarik, oso herrialde polita zen.
|
|
|
Hamabost bat urte zituzkeen Gabrielen bisita izan zuelarik; garai haietan ez zuten 30
|
urteren
bizi esperantzarik bana beste eta haur bat izateko on ziren pundutik ezkontzen ziren neskak, berriki arte Afrikan egiten zen bezala, arrazoi beraren gatik. Zer ulertu zuen Gabrielen mezuan?
|
|
|
21 Txori argi hauek 50
|
urtetik gora
bizi ohi dira, baina urte osoa behar dute txita bakarra hazteko. Gauza asko ikasi behar du.
|
|
|
32 Mulgarak sei
|
urte
bizi ohi dira. Ale batzuek lehorterik gogorrenei ere eutsi egiten diete; beraz, azkenean kumaldiren batzuek iraun egiten dute.
|
|
|
22 Bai, Getxon 42
|
urtean
bizi izan naiz, eta hemengo maila harrigarria da arlo guztietan. Itzelean bizi gara, ez?
|
|
|
Duela 130 milioi
|
urte
bizi izan zen txakur baten antzeko ugaztun baten hondakinak aurkitu dituzte Txinako Liaoning probintzian (iparraldean). Horrek zalantzan jarri du dinosauroak Lurra menderatuko ote duten, “Nature” aldizkariak argitaratu duenez.
|
|
|
Teeling ek, AEBko Minbiziaren Institutu Nazionalekoak, gaur egungo familietako gizabanakoen genomaren laginak aztertu ditu, eta duela 65 milioi urte dinosauroak desagertu eta gutxira sortu ziren saguzarren zuhaitz genealogikoa marraztu du. “Kalkulatzen dugu saguzarren taldearen azken arbaso komuna duela 64 milioi
|
urte
bizi izan zela”, idatzi dute ikertzaileek, eta diotenez, duela 52 eta 50 milioi urte sortu ziren mikromurtzelagoen lau leinu handiak. Lau aldaera horietatik abiatuta sortu ziren megamurtzelagoak eskualde tropikaletan bizi diren handiak.
|
|
|
Joera horri jarraituz gero, analista batzuek kalkulatu dute 2010erako Arabiako eta Persiako Golkoko herrialdeek mundu mailako esportazio ahalmenaren %95 kontrolatuko dutela, erreserba erabilgarriak dituzten gainerako herrialdeek etxeko kontsumorako xurgatu baitituzte. Aditu batzuek, baita Nazioarteko Moneta Funtsa edo Energiaren Nazioarteko Agentzia bezalako erakundeek ere, World Energy Outlook 2004 txostenean ohartarazi dute energia aurrezteko neurririk hartzen ez bada, edo ordezko energia iturririk ez badago, duela 25
|
urte
bizi izandakoa baino energia krisi larri handiagoa izango dela, eta munduko ekonomiari kalte larria egingo diola. Herrialde industrializatuen gero eta kontsumo handiagoa, baita Txina edo India bezalako herrialdeen hazkunde ekonomikoa ere, talka egingo du urte batzuetan munduko petrolio eskaintzaren beherakadarekin.
|
|
|
Ikerketak erakusten duenez, denboraldi horretan, agian, Planeta Gorria ez zen inoiz behar bezain beroa izan bere azalean denbora luzez ur likidoa egon zedin. Seguru asko, Marte leku babesgabea izango zen azken
|
urteotan
biziaren balizko eboluziorako. Ikerketaren esparruan, ikertzaileek “nakhlitos” izenez ezagutzen diren zazpi meteoritoetatik bi aztertu zituzten.
|
|
|
Ikertzaileek masailezur bat eta hatz eta gorputz adarretako zenbait hezur aurkitu dituzte Flores uhartean, baita jatorrizko alearen eskuineko besoa ere. Emakume hori duela 18.000
|
urte
bizi izan zen, Nature aldizkari britainiarrak aste honetan argitaratu duenez. Aurkikuntza berrien arabera, gizakiaren espezie berri bat dago, metro bat baino gutxiagoko altuerako tamaina txikikoa eta ezaugarri komunak dituena, gaixotasun bati egozten zailak direnak.
|
|
|
Berak esaten zuenez pronunciation mutil, pronunciation! Osaba gurekin 3
|
urtez
bizi izan zen. Gaztetan Ingalaterran amonak izandako abentura batetik dator osaba, ondoren Ingalaterran bizitzen utzi zuen amonak eta aititaren azken urtetan gutun baten bidez euki zuen amonak bere umearen berri eta aitona hiltzean gurekin bizitzera etorri zen.
|
|
|
Eleberri bikaina eta, nire ustez, Euskal Herriko eleberri errealistari hasiera eman ziona. Handik lau
|
urtera
Bizia garratza daidatzi zuen. Euskara aldetik pixka bat txepelago da.
|
|
|
52 Eskolastikoak izan dira haien oinordeko. Eskolastikoek maiz sarri erakusten dute zenbat balio duen haien buru-argitasunak, baina zorigaiztoko
|
urteetan
bizi izan ziren eta, sasoi hartan, ez zegoen arte eta letra giro egokirik. Ez da harritzekoa haiek goraipatzeko arrazoiak asko izatea.
|
|
|
" Hartzekoduna hilda zorrik ez, konprenitzen al duk?". Nire aita berrogeita hamar
|
urte
bizi izan zen anaiaren hiltzailea egunero ikusten. " Eta berak, badaki?".
|
|
2006
|
|
|
Aztertutako espezieak 60
|
urtetik gora
bizi daitezkeenez, goiz da hiru belaunalditan gertatuko dena asmatzeko: beren heldutasun sexualerako urte asko behar dutenez, ezin izan dira oraindik bigarren belaunaldiko datuak aztertu.
|
|
|
Frankismoaren azken
|
urteak
bizi izandako jendeak erraz ulertuko du Hauts bihurtu zineten, haren mamiarekin ados egon ala ez. Eta egungo gaztediak, ulertuko al du?
|
|
|
Pirinioetako animalia basatien artean handiena eta indartsuena izaki, betidanik eta arrazoi askorengatik nabarmendu izan den espeziea da hartz arrearena. Gizakiarekin batera milaka
|
urtetan
bizi izan den arren, gure arbasoek beren arbasotzat hartu eta miretsitako piztia sakratua izatetik, gorrotatutako etsaia izatera iritsi da, gure antzeko elikadura duelako eta gizakiok etxekotutako animaliak, tarteka, harrapatu izan dituelako. Horri gehitzen bazaio azkeneko ingurumenaren aldaketa, ondorioa ez da harritzekoa:
|
|
|
Eta gero, noski, profesionalek gehiegi kobratzen dute. Talde profesionalak eta amateurrak zaku berean sartzen dituzte; edo zuzendariaren laguna den irakaslea eta bere artea sustatzetik 15 edo 20
|
urtez
bizi den irakasle artista. Profesional hitzak ez baitu esan nahi hobea ala okerragoa zarenik, zure lanetik bizi zarela baizik».
|
|
|
Baina ez erabat. Izan be,
|
urteetan
bizi izandakoa gugaz etorten zan edonora, gogoan gendukan iltzaturik, askatu ezinik. Gaur lez.
|
|
|
jantzi, eta hamarren bat
|
urtean
biziko da hemen: dragoien
|
|
|
Claudio Ptolomeo K.o. I. mendearen azken herenean jaio zen, dirudienez, Alexandrian, non bere lana burutu zuen eta non, seguruenik, hil egin zen 78
|
urte
bizi ondoren. Bere obra zabala izan zen eta gai ezberdinak landu zituen, bere garaiko ezaguerak eta ideiak bilduz.
|
|
|
ditugu (horrela deritzegu ahari zikiratuei). 7 edo 8
|
urtez
bizitzen uzten diegu. Hortik aurrera, zahartzen hasten dira eta gero eta artile gutxiago ematen dute.
|
|
|
Garretatik erauzitakoak osatuko zuten ipuinak idazten ari nintzen garaiberean, konparaziorako, komunismoaren azken
|
urteak
bizi zituzten Hungarian.Garai horretako idazle hungariarrek isuri nabarmena omen zuten iraganeankokatutako idazlanetarako. XVII. eta XVIII. mendean beren herria turkoenmenpean zegoen denborak maite omen zituzten bereziki.
|
|
|
2005ean hasitako etxebizitzen kopurua 750.000 baino handiagoa izan daiteke, eta, beraz, markak hautsi ditu berriro ere, Frantzia, Alemania eta Erresuma Batukoak adina, La Caixaren arabera. Hala ere, interes tasen goranzko joerak, etorkinen sarrera txikiek eta atzerriko inbertsioaren beherakadak “lagun dezakete etorkizunean azken
|
urteetan
bizi izan den euforia geldiarazten”. Eszenatoki egokiena “lurreratze leuna” edo “doitze ordenatua” izango litzateke, hurrengo urteetan aurreikusitako eskaerara egokitzeko; urtean 400.000 eta 500.000 etxebizitza artean egon daiteke.
|
|
|
Azken
|
urteetan
bizi izandakoaren oso bestelakoa da epe ertaineko egoera
|
|
|
Beste sintoma batzuk entzumena galtzea, ikusmen periferiko pobrea, beherakoa eta loaren apnea dira. Arnasketako eta bihotzeko konplikazioek garaiz aurreko heriotza eragin dezaketen arren, MPS II B gaixotasuna duten gaixoak 50
|
urtetik gora
bizi daitezke. MPS iii.a, edo Sanfilippo sindromea, sintoma neurologiko larriek markatzen dute (dementzia progresiboa, portaera oldarkorra, hiperaktibitatea, konbultsioak, gorreria, ikusmena galtzea eta zenbait orduz jarraian lo egiteko ezintasuna).
|
|
|
Egunkarian aritu den urte hauetako umiliazio handienak azken
|
urtean
bizi izan ditu, beti Fidelen eskutik. Fidel garraztuaren eskutik.
|
|
|
Rosak, hizpide dugun pertsonaiak, jaiotzen denetik nobela bukatzen den arte, hamazazpi
|
urte
biziko ditu. Ciplijauskaiteri kasu eginez, neskaren kontzientziaren jaiotzan kokatu genuke nobela hau.
|
|
|
Bonberenea. 20
|
urte
bizirik. TXERBONYL; KOLINAS, Urki// Zabala, Alex eta beste (argazkiak).
|
|
|
Kapital hori hazten ahalegintzen jarraitu beharra dago, egunen batean dena erro errotik konpondu ahal izango delako itxaropena gidari hartuta. Egia esan, etsia nago nik ezin izango dudala, tamalez, ezta ehun
|
urte
bizi izanda ere, kapital hori behartsuen artean banatzea zentzuzko eta zilegi izango den eguna ikusiko. Horregatik, enpresen kudeaketa nire oinordekoen eskuetan uzteko asmoa dut, haiek ere, nik bezala, munduko txirotasunaren aurka egin dezaketen guztia egin dezaten.
|
|
2007
|
|
|
" Golkoko herrialdeen garapenak itzalean gordetzen ditu' globalizazioaren oinezko soldadu' indiarrak". Raymerrek zifra argiz erakusten du Indiak
|
urteotan
bizi duen hazkundea portzentaje handi batean atzerrian ari diren langileok etxera igortzen duten diruari zor zaiola. Milioika obrerook horrela ordaintzen dituzte nork bere zorrak, alabaren ezkontza, familiarentzako etxea eta abar.
|
|
|
Horiek bi ahizpa nafar alargun ziren, Goizuetakoak; Montevideon eta Floridan bizi zirenak. Maria Lourdesek ez zuen askorik iraun Montevideon, eta berehala itzuli zen etxera; baina Ramona hamabost
|
urtean
bizi izan zen senideengandik aparte, noizean behin aitak negozio bidaietan zebilela egiten zizkion bisitatxoak alde batera utzita.
|
|
|
Cavalli Sforzaren hitzetan: " Euskara hondar hizkuntza baten kasurik miresgarriena da; inguruko lurraldeetan gertatu diren aldaketa guztien gainetik milaka
|
urtetan
bizirik irautea lortu du".
|
|
|
Aurrerapen horiei esker, transplante bat hartuz geroz bost
|
urte
bizitzea ohiko kontua bilakatu da.
|
|
|
Duela hainbat milioi
|
urte
bizi ziren zuhaitzen erretxina da anbara, fosilduta dagoen erretxina. Itsasoan izoztuta geratzen ziren eguzki izpiak zirela pentsatzen zuten antzina, laranja kolorekoa eta oso distiratsua izaten baita.
|
|
|
... epe luzera, Lur planetako espezieek ezin izango dute bizirik iraun... Gizakiok ehunka, milaka edo milioika
|
urtez
bizi nahi badugu, beste planetak kolonizatu ditugu... Ez dakit noiz izango den, baina iritsiko da egun bat non Lurretik kanpo Lurrean baino jende gehiago biziko den...
|