|
2000
|
|
|
Gaur egun 265.000 tona muskuilu produzitzen dira mundu mailako produkzioaren% 21 eta 16.000 milioi pezetako (640 milioi libera) fakturazioa esan nahi du. 1964an hasi zen amuarrain hazkuntza, eta orduko 25 tonetatik 1998ko 30.000 tonara igaro da produkzioa; azken
|
urte
hartako fakturazioa 10.000 milioi pezetakoa izan zen.
|
|
|
Lehenengo Joxe Agirre atera zen eta han ezagutu genuen elkar.
|
Urte
hartan bertan, Ordizian Gipuzkoako gazteen txapelketa irabazi nuen. Handik aurrera Andoainen lau lagunen arteko txapelketa jarri zuten eta hura ere nik irabazi nuen.
|
|
|
Nahiko polemikoa izan zen
|
urte
hura. Gauzak ahaztu egiten dira, baina orduan nahiko saltsa izan zen:
|
|
|
Agiri biak, bai pasaportea eta bai Euskal Herritartasun Agiria, ASK erakundeak jaulki zituen. Agiri horien zabalkundeak, erabilera kanpaina osatua baino gehiago, dokumentuen balio sinbolikoa testimonialki azpimarratzea ez otezuen pentsarazten du, zabaltze egunaren hautuak agerian uzten duenez12 Pasaportearen kasuan, badaude bidaiatzeko erabilia eta onetsia izan deneko frogak, zenbaitzuk
|
urte
hartako oporretan mugetan erakutsitako dokumentu bakarra izaki.Dokumentuaren balio sinbolikoaren lekuko, orduko Egin egunkariak haren berrijaso zuen.
|
|
|
Lehen enkontrua (enkontru birtuala esango genuke gaur egun) liburu baten bidez izanondoren, bigarrena 1975eko irailean izan zen,
|
urte
hartako azaroaren 20 zoriontsurako (geroago azaroaren 20ak ez du izan zoriontasun kutsurik, alderantziz baizik) bihilabete eskas falta zirenean.
|
|
|
Horrela ageri zen hori dena, 1938ko
|
urte
hartan, Egia Atotxan; baina badakiguDonostiako beste eliz etxeetara eta inguruetako hainbat herritara ere joaten zirelafrantziskotarrak komentutik: besteak beste, hilabete haietan Zegama, Altza, Oiartzun, Beasain, Soraluze, Usurbil, Leitza, Arroa, Arrazola edo Aizarnazabal-era, adibidez.Euskaraz egin zirela hauetako asko, uste izan dugu, baina ez da hori batere segurua, zeren jakin izan baitugu gaztelania sekula entzungabeko zenbait herrixkatandenboraldi batez erdaraz bakarrik egin zirela, nonbait, elizkizunak (Bizkaiko Zeanurin, adibidez).
|
|
|
1937ko udazken hartan Donostiako komentuan bizi zirenak 27ren bat ziren, bainabertoko egoiliarrak hamabost edo bakarrik. Errefuxiatuta, edo gabe, behin behingozbertara etorritako batzuek osatu zuten
|
urte
hartako Fraide Senitartea (Cronica: I, 335336).
|
|
|
urte batean gozogilearekin egokitu eta joan den mendeko konfiteroenlangintza azaldu zidan; hurrena herriko etnografoarekin, eta bertako harrespil etatrikuharrietan egiten ari ziren indusketen berri eman zidan.
|
Urte
hartan, berriz, erretorea tokatu zitzaidan ondoan, eta mendizaleen elkarteko lehendakariari elizakoobrak zertan ziren azaldu ondoren, honela esan zion halako batean:
|
|
|
Gainera 130 kolaboratzaile zituzten, Iparraldeko hainbat herritako berriak emateko, eta hamahiru lanpostu finko hiru estazioetan.
|
Urte
hartan 1.965.000 liberako aurrekontua zeukaten eta astelehenetik igandera goizaldeko seietatik gaueko hamarrak arte emititzen zuten (Euskaldunon Egunkaria,, 12). 1995ean Departamentuko Kontseilu Nagusiak urteko dirulaguntza gisa irrati bakoitzari 80.000 libera soilik eman arren, irratiek bizirik iraun ahal izan dute orain arte, Iparraldeko hainbat udalen sostenguari esker.
|
|
|
ORTF (Office de Radiodiffusion Télévision Française/ Frantziako Irrati Telebistaren Bulegoa) erakundearen monopolioaren akabera P. Maurois lehen ministro sozialistak 1982an sinatutako legeak ekarri zuen.
|
Urte
hartan, euskal irratiak sortu ziren urtean hain zuzen ere, aro berri bati eman zitzaion hasiera, oinarrizko printzipio bi finkatuz: Estatuak alorrean zeukan monopolioaren bukaera eta hiritar frantsesek esparruan komunikazio libre eta pluralistarako dituzten eskubideen sustapena.
|
|
|
Irratiak prentsa agentziek igorritako notiziak nahi zituen eta ituna egin nahi zuen agentziekin. Hala ere, 1933 urtera arte lehiakortasunak bere horretan iraun zuen,
|
urte
hartan hain zuzen CBS deritzonak sortu baitzuen lehen biziko informazio agentzia, irrati estazioei zuzendua: Columbia News Service (CNS).
|
|
|
Estatu Batuetan irratibidea informaziorako bitarteko bikaina zela agerian geratu zen 1931az geroztik,
|
urte
hartan CBS, Time Incorporated eta BBDO agentziak babestutako The March of Time izeneko irratsaioek informazio gaurkotasuna izan zuten abiaburu, entzuleengan inpaktu handia edukiz. Geroago, Edward R.
|
|
|
Zeren, udazkenak aitzina egiten zuela eta neguan sartzen ginela, piztiek eta bertzelako animalia harrapariek urtero akabatzen baitzituzten abereak, etxe batekoak ez baziren bertzekoak, halako moldez, non noiznahi den entzun baitzitekeen ezen mendian galdurik zebilen behiren bat hil zuela hartzak, edo otso talderen batek ardi batzuk, edo azeriak oiloak;
|
urte
hartan, aldiz, tigrea izan zen, zeinari herritarrek" jauregiko tigrea" irizten baitzioten, gaitz ororen iturri; eta harat eta honat zabaldu zen ezen tigre hura oihanetik gauero iltkitzen zela, eta orduan egiten zituela bere makurkeriak eta maltzurkeriak, eta herritar batek baino gehiagok zin egin zuen ezen suzko begi bi ikusi izan zituela basoaren ertzean, eta begi haiek tigrearenak bai...
|
|
|
Are gehiago: han egin nituen hiru urteetarik lehenean, ondikozko eta onik gabeko izan nintzen, zeren eta
|
urte
hartan aita Leokadio zeritzana izan baikenuen nobizio maisu, ni baino are hertsiago zena eta bere hersturarekin hertsatzen gintuena.
|
|
|
Kontatu dizut bertze nonbait zer pena hartu zuten aitak eta Mattinek, tigreak oihanerat egin zuenean, eta kontatu dizut, halaber, nola sortu zen leienda. Zeren, udazkenak aitzina egiten zuela eta neguan sartzen ginela, piztiek eta bertzelako animalia harrapariek urtero akabatzen baitzituzten abereak, etxe batekoak ez baziren bertzekoak, eta, hala, noiznahi den entzun zitekeen ezen mendian galdurik zebilen behiren bat hil zuela hartzak, edo otso talderen batek ardi batzuk, edo azeriak oiloak;
|
urte
hartan, baina, tigrea izan zen, zeinari herritarrek jauregiko tigrea deitzen baitzioten, gaitz ororen iturri; eta harat eta honat zabaldu zen ezen tigre hura deabrua zela, Pagabasoko leizean bizi zela eta oihanetik gauero iltkitzen zela, eta orduan egiten zituela bere makurkeriak eta maltzurkeriak, eta herritar batek baino gehiagok zin ere egin zuen ezen suzko begi bi ikusi izan zituela baso bazt...
|
|
|
FUSILEN eta kanoien tratu biribil hark zernahi merezi zuen. Eta aitari, jakinik ezen dukea oso zezenzalea zela eta zaldi gainean ongi baino hobeki toreatzen zuela, bururatu zitzaion ezen on izan zitekeela horrelako festa berezi baten moldatzea eta prestatzea; bigarren arrazoin bat ere bazuen hartarakotz, 1660ko
|
urte
hura Urbiaingo herriaren fundazionearen hirurehungarren urteurrena zenez: estakuru bikaina zen konmemorazione hura, beraz, aitaren asmoetarako, tiro batez bi txori hiltzerat deliberatzen zela.
|
|
|
Mattinek
|
urte
hartako uda hondarrean hartu zuen Madrilerako bidea, Villagrandeko dukearen jauregirantz.
|
|
|
Lehen
|
urte
hartan egin zion presenta oroitzeko modukoa izan zen behintzat, noiz eta aitak tigre hura ekarri baitzuen etxerat!
|
|
|
SALAMANCAN irakasle izan zintudan
|
urte
hartan, anitzetan mintzatu izan nintzaizun geure gurasoez —jaun Martin eta andere Grazianaz—, eta osaba Joanikotez.
|
|
|
HIL zen, bada, aitona Nikolas
|
urte
hartako eguberri bezperan, eta, handik aitzina, aitari burua berotzen hasi zitzaion eta gero eta gehiago berotu zitzaion ehundabatgarrenaren kontu harekin.
|
|
|
Mutiko aparta, Unai, fidagarria arras. Zazpi
|
urtetan
harengatik sentitu ez nuen harrotasuna sentitzen ari nintzen abuztuko ortziral arrats horretan, kez beteriko autoan, anaia sastakatuaren oroitzapenak uzten ez ninduela.
|
|
|
Konparaziorako, lau hilabete lehenago Josurenean egin nuen lur hartzea ez zen hamazazpi
|
urtetako
hura baino itxurosoagoa izan. Astebete zen Kristinak etxeko atea erakutsi zidanetik, eta bertze hainbertze denbora nire ezkonbizitzaren naufragiotik salbaturiko puskak Zabalguneko pentsiotzar bateko gelatzarrean metaturik zeutzala.
|
|
|
Benta Haundin Txabi Etxebarrieta hil zuten uda hasieran.
|
Urte
hartako abuztuan Meliton Manzanas kriminal torturatzailea garbitu zuen ETAk. Gertaera haiek konbentzitu ninduten erakundean sartzeko.
|
|
|
|
Urte
hartan ez dakit atzeratu egin ote zuten Francoren heriotzaren urtemuga edo zer gertatu zen, baina DGSn nengoen egun haietako batean ari ziren txakurrak haren oroitzapenetan, eta gogoan dut denak mozkor arraio eginda zeudela. Txakur haien artean buru egiten zuenetako bat ikusi nuen, ni ninderamanari esaten geroxeago ostera eraman nintzala hara, bere aurrera.
|
|
|
Urtero joaten nintzen Ordiziako jaietara; nola ez nintzen ba joango. Baina
|
urte
hartakoan ezinezkoa gertatu zitzaidan, lanarengatik. Neure kontura aritzen nintzen orduan, eta lan asko neukan, eta ezin libratua egokitu zitzaidan Santanetan.
|
|
|
|
Urte
hartako irailean ezkondu ginen, Groseko San Inazion. Ezkondu aurretik elizan froga moduko batzuk gainditu beharra zegoen; elizako kontuak, edo apaizenak, garai batean lehen jaunartzerako egiten zuten moduan.
|
|
|
Uholdeak
|
urte
hartan kalte handia ekarri zuen.
|
|
2001
|
|
|
" Balizko iraultza" izenburua zeukan idazlan hartan, adibidez, Pariseko Komunaren atarikoak agertzen zituen aurretik. " Frantziarentzat,
|
urte
hartako negua, negu ospela izandu zen. Prusiari egin zion gerra, galdurik zuen.
|
|
|
Gure matrikula igo zen. Zazpi ume ziren eskolatzeko
|
urte
hartan eta bost etorri ziren ikastolara, eskola publikora bakarrik bi. Ikuskatzailea kezkatu eta bisita egin zigun, ea haurtzandegia ote zen hori.
|
|
|
Bi izen nabarmendu ziren batzorde antolatzailean: Robert Laxalt eta Peter Echeverria,
|
urte
hartan bertan Nevadako senaturako hautatu zuten abokatua. Beraiek zuzendu zuten jaialdiaren asmoa.
|
|
|
Bizitza luzean ordea, gatazka krudelagoa ezagutuko zuen.
|
Urte
hartan, baina, literatur belaunaldi oparoa eskaini zuen Euskal Herriak: Txomin Agirre, Jose Artola, Sabino Arana, Karmelo Etxegarai, Migel Unamuno...
|
|
|
1795eko abuztuaren 15ean jaulki zen; Frantziako egutegi errepublikarraren hirugarren urtean.
|
Urte
hartan, libera edo frankoa ehuneneko 10 zatitan jaulki zen, eta ehuneko zatia 10 zentimoetan.
|
|
|
20ko hamarkadan, edari alkoholdunen debekua zela eta, izugarri igo zen kafe kontsumoa Estatu Batuetan. 1940an debekua kendu bazuten ere,
|
urte
hartan Estatu Batuek munduko produkzio guztiaren %70 inportatu zuten. II. Mundu Gerran, AEBetako soldaduek kafea hartzen zuten kanpainako errazioetan.
|
|
|
Kanpaina hau 1990az geroztik egiten da, Ceaucescu presidentea Errumanian erori zenean.
|
Urte
hartan, kutxak Iranera, Hego Amerikara, Afrikako herrialdeetara, Ekialdeko Europara eta sobietar errepublika zaharretara ere bidali ziren. Kasu askotan, zapata kaxa horiek umezurztegietara eta ezgaitasunak dituzten haurren eskoletara edo familia pobreetara zuzentzen dira.
|
|
|
Ikasketen kontuak ez ninduen arduratzen, hala ere. Arlo horretan
|
urte
hura lasai hartzea erabakia bainuen. Nire asmoa udan diru apur bat irabaztea zen, udazkenean Ingalaterra aldera joateko nahikoa, au pair moduan edo, ingelesa ikastera.
|
|
|
35 Santiago Aizarnak hainbat artikulu edo erreportaje idatzi zuen Unidad Donostiako egunkarian Arantzazuko biltzarrean erabaki ziren arauen kontra, eta, bide batez, Euskaltzaindiak
|
urte
hartan antolatutako literatur sariketan tranpa egin zutela  zabaldu zuen, euskara batuan idatzita zegoen lan bat saritu omen zutelako, hala idatzita ez zegoen beste baten kaltean. Idatzi horietako batean salatzen zuen, gainera, irabazleari ematen zitzaion diru saria barregarrikeria bat zela.
|
|
|
a)" Trantsizio demokratikoaren" hasieratik 1987 urtera luzatzen da lehena.
|
Urte
hartako ekainaren 10ean lortu zuen HBk bere hauteskunde emaitza gorena (250.000 bototik gora), Europako Parlamenturako hauteskundeetan.
|
|
|
atentatu hori aurreko guztiak ez bezalakoa izan zen, inolako bereizkuntzarik ez baitzuen egin biktimen artean, 21 hildako guztira.
|
Urte
hartako azaroan, Terrorismoaren aurkako Ituna onartu zuen Diputatuen Kongresuak aho batez (HBk izan ezik). Ondoko urtean sinatu zen Ajuria Eneako Ituna," terrorismoaren aurkako borrokan" lehenaren eta geroaren arteko muga zehaztuko zuena eta hedabideen norabidean eragin handia izango zuena.
|
|
|
c) 1997ko uztailetik 1998ko irailera arte (ETAren" su etena" eta Lizarra Garazi Akordioa) luzatzen da hirugarrena. Izan ere, muturrera eraman ziren
|
urte
hartan aurreko garaian sumaturiko joerak, eta bidezkoa litzateke bigarren garaiko epealditzat jotzea. Hala eta guztiz ere, arrazoi nahikoa da Miguel Angel Blanco hil ondoan bizi izan ziren gertakarien klabe politiko eta mediatikoen berezitasuna berezko garaitzat hartzeko.
|
|
|
ETBrena izan zen, zalantzarik gabe, esanguratsuena. Baina ezin ahantz dezakegu
|
urte
hartan Euskadiko Autonomia Erkidegoan (eta Nafarroan zer esanik ez) hedabideen kontsumoaren %85 bideratu zela hain zuzen ere Ermuko espirituaren bertsio manipulatuaren eskutik ziharduten hedabideetan, terrorismoaren aurkako garaipen poliziala eta nazionalisten eskabideak moderatu beharra aldarrikatzen ari ziren hedabideetan alegia. ETBren aldaketa (eta beste hedabide txikiago batzuena) ez da, beraz, arrazoi aski iritzi giro horren agerpena argitzeko.
|
|
|
|
Urte
hartako uztailaren 30ean apaiztu, eta biharamunean, San Inazio egunez, Loiolan eman nuen meza berria. Eta abuztuaren 11n Tolosan.
|
|
|
Batetik, 1986 urtean euskal ikerkuntza BPGren %0, 06 zen bitartean, gaur egun %1, 2 da, hogei bider gehiago alegia. Bestetik,
|
urte
hartan Euskal Autonomia Erkidegoaren errenta Europar Batasunarena ren %86 zen eta egun, aldiz, %100etik gora.
|
|
|
Eta eguberrietako lege zaharrak kunplitu. Sekula ez bezala,
|
urte
hartan Olentzero plaza erdian erretzea erabaki genuen, herrian nabari zen giro nahasia nola edo hala kasatuko ote genuen.
|
|
2002
|
|
|
Pedro eta Andres, bakoitza bere bidetik ari dira gaur egun, Madrilen.
|
Urte
hartan, Rogeliok+... Puntos suspensivos taldea osatu eta bere ibilbidea segitu zuen. «Gofio rock» egiten duela diosku, txantxetan eta serio antzean:
|
|
|
1956an, aldizkaria Biarritzera aldatu zenean, bertako kideen artean haustura ideologiko eta generazionala gertatu zen; horregatik mintzatu zen J. M. Larrea" 1956ko belaunaldiaz".
|
Urte
hartan bilera bat egin zen Arantzazun Euskaltzaindia berritzeko eta hizkuntz batasunaren arazoa eguneratzeko, eta urte hartakoa da, halaber, Parisen Jose Antonio Agirre lehendakariak bultzatu zuen Congreso Mundial Vasco deitua. Euzko Gogoa utzi zuten literato gazteak Egan aldizkarira pasatu ziren (esan bezala, 1948an sortua, baina 1954tik aurrera euskarazko kolaborazioak onartu zituena).
|
|
|
* Argitaratubakoa, Gure gizona Lekeition jaio zan, baina hazi Zamudion, eta hantxe bizi ere, hainbat urtean. Hori zala ta, Eusebio Mariaren berbakuntzea Txoriherrikoa izan zan betiro; haren idatzietan dogu erakutsia eta haren aldiko lekeitiarrek be, testigantza laga deuskue, azken
|
urteetan
haren berbetea entzuten ebenean, orduan bizi izan zan eta," Bilbo aldeko" euskerea ete zan, uste ebela.
|
|
|
Bizitza osoko borrokak eta garaipen sonatuak hemen amaitu ziren, antza denez bertan dago ta lur emanda. 1872
|
urtean
haren ohoretan jarri zuten obeliskoa Norvegiaren batasunaren ikurra da, egun ere.
|
|
|
|
Urte
hartan ehungintzak eta zapatagintzak 133.000 tona petrolio deribatu baliatu zuten janzkiak eta oinetakoak fabrikatzeko.
|
|
|
1878tik aurrera, Bizkaiko produkzio siderurgikoaren igoera izugarria izanzen, ia hamar aldiz handitu baitzen hamar urtetan;
|
urte
hartan Espainiako Estatukoburdina kolatuaren %26 egitetik 1888an %82 egitera igaro zen. Produkzioaren zatihandiena esportatu egiten zen.
|
|
|
Nolanahi ere, tarteko bilakaera ez zen egonkorra izan aldihorretan, gorabeheratsua baizik. Adibidez, saldoa defizitarioa izan zen 1990ean,
|
urte
hartan estaldura tasa %98, 2koa izan baitzen; eta arras superabitduna 1996an, estaldura tasak %136ko maila gaindituz. Bilakaeraren segida ikus daiteke 13.1.irudian.
|
|
|
Protestak direla eta, datorren ikasturtean kopurua betetzen ez bada, irakasgaiaemango dute
|
urte
hartan, baina hurrengo bi urteetan ezinezkoa izango da eskaintzea.
|
|
|
Gure garaietara hurbilduz, 1977 urtea oso garrantzitsua izan zen barrutiunibertsitarioaren aferan.
|
Urte
hartan Estatu Espainolak, frankismoaren erreformanmurgildurik, Hego Euskal Herrian barruti bat ezartzeko asmoa azaldu zuen.Euskaldunon aldarria Hego Euskal Herriko lau herrialdeak hartuko zuen barrutiasortzea zen. Har ditzagun, adibidez, Koldo Mitxelenaren hitzak:
|
|
|
Hona hemen historia laburtuta: 1987an Euskal Autonomia Erkidegoan Txirotasun eta Desberdintasun Sozialen inkestak islatutako datu kezkagarrien aurrean,
|
urte
hartan bertan sortu ziren: GGD Gizarteratzeko Gutxieneko Diru sarrera; Gizarte Larrialdietarako Laguntzak; eta ekonomikoki eta sozialki baztertuak zirenen laneratze egitamuak.
|
|
|
Programa horiek France I, II, III eta IV izenekoen ordez abian jarri ziren. Era berean,
|
urte
hartan desagertu ziren eskualdeko emisorak: france.fr/chaines/ radio france/ date>.
|
|
|
Fenomeno hori 1995 eta 2000 bitartean gertatu zen bereziki, etxeen eta ekintzen prezioak neurriz kanpo hazi zirelako. 1995ean, Espainiako ondare garbiak
|
urte
hartan izan zuen igoeraren% 52 ondasunen balio handitzeek baino ez zuten azaldu; kontzeptu horrek 2000 urtean ondarearen balio gehitzearen% 80 ere eragin zuen. Balio handitze horren ildotik, aztertutako hamabost urteetan, aztertutako familia ondarearen %60 higiezinen eta burtsa ekintzen bidez osatuta egotetik (batez ere lehengoen bidez) %80 bi elementuek osatzera igaro zen.
|
|
|
Bi urte lehenago, 1999an, beste adingabeko bat Gironako igerileku batean itota hil zen, hainbat monitore zeramatzan ibilaldi batean. Eta
|
urte
hartako urrian, Guadalajarako kanpamentu batean itota zegoen neska bat. Funtsezko gaiak Komunitate gehienek funtsezko hainbat arazo ere ezartzen dituzte, hala nola, haur kopurua, kokalekua, osasun arauak eta laguntza teknikoa.
|
|
|
Garai hartan pentsio guztiak LGSrekin parekatzeak Sovi, alarguntasuna, zurztasuna, laguntza, etab. kostu galgarria izango zuen, orain bezala. 1993an 1,8 bilioi pezeta suposatuko zituen, orduan Fidel Ferreras Alonso Gizarte Segurantzako Institutu Nazionaleko zuzendari nagusiak adierazi zuenez, hau da, Gizarte Segurantzak
|
urte
hartan pentsioetan gastatu zituen 5,6 bilioi pezetetatik ia herena. LGSren erosteko ahalmenaren galerak gobernu sozialisten eta Alderdi Popularraren garaietan gertatu dira, eta legearen espirituarekiko erronka dira, zehazki Langileen Estatutuarekiko (ET).
|
|
|
Metatze prozesu bat denez, inkestan kontuan hartu dira jada tratatutako txantxarrak eta oraingoak; beraz, 12 urteko haurren artean bilakaera oso positiboa izan da 1993tik:
|
urte
hartan %68k txantxarren bat bazeukan, 2000n proportzioa %43ra jaitsi da (%25 gutxiago). Heldu gazteen artean murrizketa ez da hain nabarmena izan:
|
|
|
Era berean, zuhurtasun printzipioaren arabera, agintari eskudunek baimena bertan behera utzi edo kendu dute botikaren segurtasunari edo haren eraginkortasunari buruzko zalantza funtsatuak sortzen direnean. HKEEk eta Batzordeak berariaz onartu dute batzorde horren 1999ko irizpenak eta 2000ko Batzordearen erabakiak Batzordearen erabakietan oinarritzen direla Batzordearen 1996ko irizpenean eta
|
urte
hartako Batzordearen erabakian kontuan hartu ziren datu mediko eta zientifiko berdin berdinak. Gainera, arrisku onargarriei buruzko iritzia ez da aldatu.
|
|
|
Ez nintzen estudiante txarra, baina onenen artean ere ez nengoen, ordu arte behintzat.
|
Urte
hartan, ordea, onenen artean egotea lortu nuen, hain gertatu zitzaizkidan osabaren hitzak akuilu eta ezten. Eta, horrela, iritsi zen Hondarribira joateko eguna, abiatu ginen osaba eta biok harantz, eta... hura izan zen ikuskizuna, hura!
|
|
|
Liskar hartatik aurrera –gure harremanen bigarren
|
urte
hartan, beraz–, gauzak hobeto joaten hasi zitzaizkigun. Nabarmenki.
|
|
|
Sara bera ere ongi ohartzen zen hartaz. Halaxe esan baitzidan bigarren
|
urte
hartako erdialdean:
|
|
2003
|
|
|
Eta izendapen hari erantzuna ematen zion Miren Jone Azurtzak astekariko orrialdeetan. Bere adierazpenetan zalantzan jartzen zuen emakumearen nazioarteko
|
urte
hura, baina era berean berdintasunaren izenean egoera horretaz baliatu behar zela gaineratzen zuen.
|
|
|
Politika kontuak ere ez ziren aparte geratzen eta Xabier Arzallusi
|
urte
hartan egin zion ZERUKO ARGIAk lehenengo elkarrizketa.
|
|
|
Eta Lakiola baino lehenago, oroitarri bat, gogorarazten duena 1910eko gertaera mingarri bat.
|
Urte
hartan, hantxe, hil zen Julian Lizaur 18 urteko mutil baserritarra, elurteak harrapatuta. Juan Pedro Erostegirekin joana zen Zumarragara arkume batzuk saldu nahian eta, bueltan, Oñatira bidean, zorigaitza gertatu.
|
|
|
Dokumentu honetan Legutiano hiri bihurtzen da Villarreal de Alava izena hartuz. Hala ere, hiria koroari lotuta egon zen 1371 urtera arte,
|
urte
hartan Legutiano Abendañoko jaunen eskuetan geratu baitzen. Honen ondorioz, hiriak ahaide nagusien gerra bortitza ezagutu zuen, Pedro Abendañokoa Ganboarren nagusia baitzen eta bertan gaztelua zuen.
|
|
|
Eta 1972koan, Auñamendi entziklopediak dioenez, Orixe, Kerexeta, Lekuona eta Azurmendi bezalako euskal olerkarien poemak bildu zituen Champourcinek.
|
Urte
hartan itzuli zen Madrilera, baina ezer gutxi aurkitu zuen han oroimenean hain ondo gordeta zeuzkan gaztaroko sentsazioetatik, eta bigarren erbeste bat bezala bizitu omen zuen geroztikakoa.
|
|
|
Ebazpen judizialaren arabera, entitateko bezeroek 1989an egindako ustezko 38 delitu fiskalengatik soilik erantzun lukete inputatuek, Ogasunari" haien identitate ez egiazkoa" helarazi baitzitzaion,
|
urte
hari zegokion aitorpena egin aurretik. Tribunalak bankuari horrela jokatu izana aurpegiratzen dio, hau da, inbertitzaileen iruzurrean" parte hartuz"," haien izenak ondotxo ezagutu" arren.
|
|
|
Juan antonio lotina behin baizik ez da Euskal Herrian egon, 1953 urtean, ez daki euskaraz, aitari entzundako edo Lemoizen pasatutako
|
urte
hartan etxean ikasitako hitz batzuk izan ezik. Hala ere, ez ditu galdutzat euskal erroak.
|
|
|
Gero ikasten saiatu zan Iziartxuren irudia burutik kentzeko ta
|
urte
hartan inoiz baino nota hobeak atera zituan.
|
|
|
Hainbat umek eskatzen eban orduan Seminarioan sartzea. Ehunetik gora izango ziran
|
urte
haretan. Eurotariko asko euskaldun garbiak ziran, baina sasoe haretan euskaldunekin be gehienetan erdera hutsean egiten genduan berba.
|
|
|
|
Urte
haren amaieran Espainian zeuden 90 balneario baino gehiago, 22 talasoterapia zentro, 24 osasun eta edertasun zentro eta spaz hornituriko 50 hotel inguru.
|
|
|
(1069 bertsoa). Ez hori bakarrik, baizik eta Hiribarrenek datu historikoak nahastuz uste du 1512 arte zazpi probintziak Nafarroako erreinuan batuta iraun zutela, eta
|
urte
hartan jasotako konkistaren ondorioz banatu zirela Bizkaia, Gipuzkoa eta Araba Nafarroatik, Espainiara igaroz,. Hola yoan puscaca escaldun khoroa? (1461 bertsoa).
|
|
|
Berarekin batera aritu ziren Martin Orbe eta Jose Mari Satrustegi, Euskaltzaindiaren Nafarroako idazkaria.
|
Urte
hartako berrikuntza nagusia prentsa bule goa eratzea izan zen, Leioan kazetaritza ikasten ari ziren 6 lagunen lankidetzari esker (Ana Aizpiri, Idoia Jauregi, Andoni Basabe, Sabin Oregi, Juanjo Ispizua eta Jexuxmari Zalakain). Horietako batzuk ondoren Euskal Irrati Telebistan hasiko ziren lanean.
|
|
|
Bordeleko Unibertsitateko Kalkulu Zentroaren arduraduna zen Harluxet; eta mezu baikorra, baina epe luzeko lana markatuz, azaldu zuen, «Euskal Herri guzirako Unibertsitatea behar dugu, nahi dugu eta lortuko dugu»57 Hizlariaren esanetan, Frantzian bertan mendeak behar izan ziren irakaskuntza frantsesez azaltzeko eta, beraz, euskaldunok pazientzia, konfiantza eta kuraia behar genituen; pazientzia eta lan egin. Uztailaren 17an eman zuen hitzaldia, Areto Nagusia jendez lepo zegoela, esan dugun moduan 679 lagun bildu baitzen
|
urte
hartan Larraonako geletan. Ordura arte UEUk inoiz hartu gabeko jende kopurua zen eta ohiko egoitzaz gain, (Larraona bera, San Fermin, Misioneros Javerianos eta Martin Azpilikueta) Santa Clara eta Argarai unibertsitate egoitza ere erabili ziren UEUkideei ostatua emateko.
|
|
|
Erakunde publikoen esku hartze zabalagoaren ondorio ere izan zen liburugintza indartzea. Alde batetik, Gipuzkoako Foru Aldundiak udal liburutegietan eta eskoletan euskaraz idatzitako liburuak banatzeko plana jarri zuen indarrean, eta UEUk, lehenengo
|
urte
hartan (1984), 350.000 pezeta jaso zituen bere liburuen truke. Bestetik, Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak, unibertsitateko euskarazko ikas liburugintza sortzeko dirua bideratzeko programa sortu zuen, EIMA programa alegia, eta UEUk, lehenengo urteetan bereziki, aukera ona izan zuen liburugintza indartzeko.
|
|
|
Hala, MASSAk 1994an Kataluniako zenbait udalerritako tapa zerbitzua duten establezimenduetan egindako azterketa baten arabera, aztertutako plateren %62 «mikrobiologikoki okerrak» ziren; Arranzek, berriz, %80raino igo du kopuru hori uda garaiko tabernetako tapen kalitateari buruzko azterlanean. Azterketa hori 1995ean egin zen, eta
|
urte
hartan sartu zen indarrean elikagaien higieneari buruzko Espainiako araudia. Andaluziako ikerketak, zalantzarik gabe, emaitza hobeak lortu ditu aurrekoekin alderatuta, eta, beraz, badirudi higieneari eta janari prestatuei buruzko araudi eguneratuago batek hobetu egin duela mota horretako establezimenduen erabiltzaileen elikadura segurtasuna.
|
|
|
Serafín Domenech biologoak eta Etologiako espezialistak (animalia basatien portaera) ere ez dute gatibutasunik. Azken ale harrapatua eme bat izan zen,
|
urte
hartan tranpa epo batean sartu zena. Horrek hiru urteko kartzela zigorra ekarri zion ehiztariari.
|
|
|
Bitaminen merkatu globala hazten ari da etengabe, eta, elixir hobea lortzeko elkarrekin lehiatzeko borondatea duten mendebaldeko enpresa gutxi batzuk besterik ez badira ere, manufaktura txinatar batzuek prezio txikiko prestakinak dituzte, Asiako eskaria asetzeko, Mendebaldeko herrialdeetara esportatzeari uko egin gabe. DSM enpresak Roche Bitamina erosi zuen, eta horren helburua zen
|
urte
hartako berri izatea, bitamina bokazioa zuen enpresa farmazeutiko eta elikagaiei dagokienez. Asian, ordea, eta kontinenteetako epidemia pneumoniko handiena ikusirik, aurrekaririk gabeko sukar probitaminiko bat sortu da, nazioarteko merkatua egonkortu duena.
|
|
|
Ez dakit nola aguantatu nituen hamabortz hilabete luze, etxe handi eta heze batean, urte pasatxo, inoren konpainiarik gabe, inor besarkatu gabe.
|
Urte
hartan pasa nituenak ez dizkiot inori opa, ezta munduan dagoen gizakirik maltzurrenari ere. Aurten, 2000 urtean, mendearen aldaketarekin batera, nire bizitza tristeari aldaketa bat ematea erabaki dut, horretarako Amerika boteretsua alde batera utzita.
|
|
|
Mercedesek esan zuen Lituanian egin zela txapelketa
|
urte
hartan eta anaiek ez zeukatela joateko dirurik, ospitalean gastatu zutelako edo eslora handiko barku batean, berdin dio horrek. " Orduan hasi ziren koltxoiak saltzen" esan zuen Martinak.
|
|
|
Guardia Zibilak ikaragarri gogor zapaldu zuen. Gobernu errepublikarrak sinesgarritasuna eta
|
urte
hartako hauteskundeak galdu zituen.
|
|
|
Nirekin batera atxilotutako lagunak kartzelaratu egin zituzten (ez hala Izaskun, epailea errukitu egin baitzen haren itxura ikusita), baina laster irten ziren kalera, Espainiako gobernuak garai hartan" eman" zuen indultu bati esker. Franco
|
urte
hartako azaroan hil zen, Txiki, Otaegi eta FRAPekoak fusilarazi eta bi hilabetera, gu atxilotu eta bi hilabetera.
|
|
|
Gero, hilerrian datzan senarrari, apain apain, bisita egitera joateko. Eta azken
|
urteotan
hark, urtean behineko bisitan, atrebentziarekin esaten zidan gero eta tristeago eta abailduago ikusten ninduela.
|
|
|
egindako misio batek sortu zuen kezka eta iskanbilak ezin hobeki agertzen du polemika hau.
|
Urte
hartan bertan plaza bat prestatu zen herrian, jai egunetan dantzaldiak, pilota jokoak eta abar egiteko. Misiolarientzat hura" Serrallo, Campo de batalla y teatro de Venus" besterik ez zen.
|
|
|
Etxejabe batek, esaterako, ez zien bere morroiei misiora joaten utzi nahi, soroan lan handia zutela eta, baina Calatayudek hala eskatuta, utzi zien azkenean: nagusiak inoiz ez zuen
|
urte
hartan bezainbat gari jaso. Bere hiru ume txikiak aurrera ateratzeko itsutu beharrean josten eta josten ari zen emakume bati ere lana utzi eta misiora etortzeko eskatu zion misiolariak:
|
|
|
1790eko Bilbo ez zen landa-guneak bezain erraz kikiltzen apaizek betiko galmena iragarrita ere.
|
Urte
hartan, predikari batek komediak antzeztearen aurkako sermoi haserrea bota arren, ez ziren debekatu; are gehiago, udalak predikariaren kontrako prozesu bati ekin zion, hiriko jendea eskandalizatu zuelako bere kondenazioarekin (Fernà ¡ ndez Pinedo, 1974: 368). 1800ean, Palacios misiolari frantziskotarra ere komedien kontra aritu zen Bilbon, baina berehala isiltzeko agindua jaso zuen:
|
|
|
" el liberalismo vasco de la primera mitad del siglo no luchó por la transformación radical del orden establecido, no reclamó la abolición completa de los fueros vascongados; no llegó por consiguiente a adquirir tintes verdaderamente revolucionarios" (Rubio Pobes, 1996: 65). Gehienez ere âhistorialariek oso eztabaidagarria jotzen duten interpretazioa bada ereâ 1794ko Donostiaren" traizioa" har daiteke iraultzaile  tzat,
|
urte
hartan" errepublika independente" bilakatu nahi izan baitzuen, frantsesen babesean. Frantses armadaren okupazioaz baliatuz, hauen aldeko ziren donostiarrak Gipuzkoako Gerra Diputazioaren jabe egin ziren, eta aipatutako errepublika independente bihurtzen saiatu ziren probintzia osoa; baita nolabait lortu ere, hilabete batzuetan.
|
|
|
Etsiturik ari nintzen. Hainbeste
|
urteren buruan
hura dena gogora ekarri beharrak min ematen zidan. Baina aukeran huraxe zen argitu ahal nuena argitzeko azken oportunitatea.
|
|
2004
|
|
|
Oso gogoan dut 1964an gure aitari Parisera lagundu niola. Ordurako frantsesa ikasia nintzen, eta itzultzaile joan nintzen aitarekin,
|
urte
hartan egiten hasi ziren azoka handi batera. Bi urterik behin egiten zen makina erreminta azoka izan behar zuen.
|
|
|
Doktoradutzaren defentsa egin berri berria nuen 1985eko urtarrilean, Estrasburgoko Louis Pasteur unibertsitatean, eta irakasle nintzen Donostiako Elizbarrutiaren Irakasle Eskolan. Zer izango eta
|
urte
hartan, ikasturtearen bukaeran, Ardanza lehendakariaren deia, nirekin hitz egin nahi zuela. Nik ez nekien zer nahiko ote zuen, ez nuen uste nire berri zuenik, ezta gutxiago ere, eta Hizkuntza Politikarako ardura nire gain hartuko nuen galdetu zidan.
|
|
|
Horrela deskribatu zuen Derioko Seminarioa Xabier Amuriza idazleak, Larraun izengoitiz, Hil ala bizi nobelan (1973). Biak abade, Amuriza, Zamorako konkordatuzko kartzelan preso, eta Zarate, Derioko Apaiztegiko hezitzaile zen heinean, gela eta leiho baten jabe biek nobela bana atera zuten
|
urte
hartan. Errealitate berberera hurbiltzeko tonu eta emaitza arras desberdinekin.
|
|
|
“Oilasko gripeak”, batez ere, oiloei eragiten die, eta begiak gorritu eta gibela deskonposatu egiten du; ondorioz, animalia hil egiten da. Giza kasuak Giza kutsaduraren lehenengo kasuak 1997an hauteman ziren Hong Kongen (Txina), non OMEk
|
urte
hartan 18 kasu baieztatu baitzituen “oilaskoaren gripea” pertsonetan, eta horietatik sei hil ziren. Orduan sortutako alarmak milioi eta erdi eskorta hegazti baino gehiago hil zituen (gehienak oilaskoak, baina baita ehunka ahate, antzar, galeperrak eta usoak ere).
|
|
|
Agentziak egiaztatu zuenez, 2002ko urtarrilaz geroztik bazkide gisa agertzen zen erasandakoa, nahiz eta enpresak ez zuen alta kontraturik, eta “LORTAD” eremuan “N” balioa ageri zen, “Irakurleen Zirkuluko ordezkarien arabera, bazkideak ez du hirugarren pertsonen publizitatea jasotzeko baimenik ematen”, adierazi du ebazpenak. Salaketaren xede zen publizitate kanpainaren hartzaileen fitxategia, OLTko datuak biltzen zituena,
|
urte
hartako irailaren 30ean sortu zen. Sartze hutsa Irakurleen Zirkuluak alegatu zuen ez zela daturik lagatu, baizik eta salatzailearen datuak “soilik sartu” zirela “publizitate kanpaina bateko hartzaileen zerrenda batean, interesdunaren baimenarekin; izan ere, interesdunak adierazi zuen bere datuak publizitate helburuekin tratatzearen aurka zegoela, publizitatea jaso ondoren”.
|
|
|
The Bon Scott Band izana da Debagoienean, izan ere, Bergaran jo zuten 2002.ean.
|
Urte
hartan, Motorhead taldearekin bira bat egin zuten Estatu osoan.
|
|
|
Kostaldeko hainbat herritan bezala jaietako ospakizun eta jokuek harreman estua dute itsasoarekin. Mareak direla eta inoiz ezusteren bat izan da, altzadak egin gabe geratu ziren
|
urte
hartan bezala, mareak gora behar beste egin ez zuelako. Beharrezkoa da beraz taulak arretaz aztertzea jaiak ondo antolatzekotan.
|
|
|
30ean NSDAP alderdian eman zuen izena.
|
Urte
hartan bertan Historia irakasle laguntzaile sartu zen Municheko unibertsitatean, Wirth irakaslearen departamentuan. 34an germaniar musikako katedra lortu zuen.
|
|
|
Anai Jaxintok ez ninduen gehiagotan alineatu, eta gurasoek
|
urte
hartan bertan atera ninduten ikastetxetik.
|
|
|
Gainera, dedikazio osoa zuen Ritxarrek, baita komunikatzeko ahalmen izugarria ere, eta irakaslearen kualitate haiek are gehiago lagundu zidaten, alor hartan ahalegin nendin. Horregatik, gutxieneko bi nobelak irakurri beharrean, lau irakurri nituen
|
urte
hartan: Jon Miranderen Haur besoetakoa, Bernardo Atxagaren Bi anai, Anjel Letxundiren Hamaseigarrenean aidanez, eta Ramon Saizarbitoriaren Ene Jesus, hiru lehenak airean, eta azkena pixka bat kostata.
|
|
|
Urtebete bikaina egin nuen Sportingekin, baina
|
urte
haren bukaeran aitaren eritasunaren sintomek okerrera egin zuten. Azken bolada hartan, gainera, edozein aitzakia zuen on zurrutari ohi ez bezala emateko –nire taldearen garaipenak eta nire arrakastak, esate baterako–, eta horrek are lasterragotu zuen prozesua.
|