|
2000
|
|
|
Iparraldeari dagokionez, bistan da euskal herri mugimenduak irrati sare garrantzitsua eratu zuela 80ko hamarkadan.
|
Urte
haietan eta neurri handi batez Iparraldeko euskaltzale, apez eta Eliza euskaldunari esker, erantzuna eman zitzaion herritar askok eskatzen zuten euskarazko informazioa jasotzeko irritsari. Alde batetik, Estatu frantsesak turismoari ateak zabalduz Iparraldeko jatorrizko kulturari egindako mesprezuari aurre eginez, eta bestetik, herria bizi zedin euskal nazionalismoak agertutako grinari esker, euskarazko irratien panorama biziki aldatu da Baionako Gure Irratia, Nafarroa Behereko Irulegiko Irratia eta Xiberoko Botza irrati estazioen agertzeaz batera.
|
|
2005
|
|
|
Alarde barruko protagonistek ere, ez zuten gaur egun duten osperik; jeneralaren aipamena egiten da, baina ez kantinerena. Uniformeari dagokionez, batasunik eza da nagusi; horrilotuta, aldaketa asko jasan zituen
|
urte
haietan eta kantineraren uniformearenkasuan, esaterako, oso nabaria da.
|
|
2008
|
|
|
1910etik, 1925arte, egonaldi luzeak egin ditu Euskal Herrian eta, mundu ko lehen gerla aintzin baita ere ondotik, zenbait urtez, Hernanin eta Hondarribian bizi izan da, Jesuiten ikastetxeetan klaseak ematen. Euskara landu zuen
|
urte
haietan eta funtsezko idazlanak ondu zituen. Besteak beste, aipa dezagun oraindik erabiltzen den. Lhande?
|
|
2009
|
|
|
Herri Literatura azpibatzordearen lan nagusia,
|
urte
haietan eta ondorengoetan, herri literaturari buruzko jardunaldiak antolatzea izan zen. 1989an Billabonan egin zituzten I. Jardunaldiak, kontapoesia gaitzat hartuta, eta geroztik beste zazpi edizio egin dituzte.
|
|
|
Urte haietan nik ez nuen pentsatzen nola jokatu behar nuen zurekin; egin besterik ez nuen egiten, buelta handiegirik eman gabe, nire esku zegoela uste nuena; bete beharrekoa bete, esango nuke berba gutxitan. Hilabeteotan, behin baino gehiagotan itzultzen naiz
|
urte
haietara eta baita lehenagokoetara ere. Kuriosoa da:
|
|
2010
|
|
|
Beste aldaketa bat ere izan zen
|
urte
haietan eta handiagoa oraindik. Francoren gobernuak estututa, Euskal Herriko jesuitak bi probintzia ezberdinetan bizi ginen, liburu honetan aurrez esan dugun bezala, 1948 urtetik aurrera.
|
|
2011
|
|
|
Zela gogoratzen dituzu demokrazia garaiko lehen
|
urte
haiek eta lehen hauteskundeak. Zelakoak izan ziren. Oso giro eta testuinguru berezian egin ziren.
|
|
|
|
Urte
haietan eta sistema berdintsua erabiliz, Ernestine ere aritu zen:
|
|
|
Zergatik dago gure artean hainbeste destaina, zergatik dago hainbeste desafio, eta zergatik portatzen gara herrialde hain txiki honetan eta hain ederra den baina hainbeste problema dituen herrialde honetan, zergatik manifestatzen gara elkarri, edo manifestatzen gatzaizkio elkarri hainbesteko destainaz eta mespretxuz eta adostasun ezin horrekin? Eta nik hori garbi neukan urte haietan, ez zela etorkizuna gozoa izango, zatiketa asko zegoelako
|
urte
haietan eta susmoa nuen gerora ere egongo zirela eta hala izan zen. Eta hori bizitu izan dut oso modu garratz batean nire barnean.
|
|
|
Izugarrizko paseoak ematen nituen Oiartzungo inguruetan barrena. Nik 15, 16, 17, 18 urte nituen
|
urte
haietan eta horrek halako marka bat bezala utzi dit. Nahiko baserritarra, nahiz eta kalean jaioa izan, nahiko timidoa, ez naiz hiritarra, behar baldin bada hori beti oso presente daukat.
|
|
|
...dut" gure hatzek jakin izan balute pena harilkatzen fereka batekin kitatzen haragiaren liskarrak", izan ziren egunsenti zorabiatuak gaueko hitz akituek itsasertza aurkitzen zutenean, argudio lehiatsu haiek zenbat sofrimendu zeramaten altzoan laztandu nahi genuenean baina nola jakin ez, irainak mendekatzea ez baitzen ahal zordunak gure odol berekoak zirenean, tristura asko bazen ordu eta
|
urte
haietan eta loreen petaloak zangopean, sagarlore iraindua, ez baikenuen jakin xamurtasunaren egongelak eraikitzen kolera zorabiatuen menpeko izaki, zer pena, diozu, gaztaroa horrela xahutzea bizitza bere irri eta zauriekin albotik igarotzen zenean, txiroa baina gurea genuen gaztaro dohakabe hura.
|
|
2012
|
|
|
Baina Zamorako kartzelaren kontua ezin da ulertu egoeraren kontzientzia argia izan gabe, bai
|
urte
haietan eta bai diktadura frankista guztian zehar, euskaldun zen ororen aurkako Espainiako gobernuaren zapalketa deuseztatzailea bedeinkatu zuen eliz hierarkiaren konplizitatzea eta inposatutako erregimenarekiko" fideltasunari" ofizialki eusten zion jokaera kontuan izan gabe.
|
|
2013
|
|
|
Guztiek hartu zuten ongi, baina guztiek zuten buruan galdera bat buruan: zertan ibili ote zen lauzpabortz
|
urte
haietan eta zergatik. Azalpen bat behar zuten, bertzela erranda, eta ez nolanahikoa, berak. Hamzak?
|
|
|
Guztiek hartu zuten ongi, baina guztiek zuten buruan galdera bat buruan: zertan ibili ote zen lauzpabortz
|
urte
haietan eta zergatik... Azalpen bat behar zuten, bertzela erranda, eta ez nolanahikoa, berak –Hamzak– etxekoei egin zienak ez baitzuen izenik ez neurririk.
|
|
2014
|
|
|
Eliz gizon emakumeentzat ere une latzak ekarri zituen gerra zibilak, eta apaiz diozesitar eta erlijioso euskal herritarrak, bi alde politiko militarretan banaturik gertatu ziren, Euskal Herrian bertan eta Espainia osoan.
|
Urte
haietan eta geroago protagonista eragilea eta erabilia izan zen Eliza. Hiztegiak bi aldeetako diozesiarrak gogoratu nahi ditu, bereziki bi eremuetan desarrazoi politiko erlijiosoengatik hildakoak.
|
|
2015
|
|
|
Beste kritika bat euskal klasikoen argitalpenari zuzentzen zioten, edo zehazkiago, klasikook beren horretan grafia eta gainerako moldaketarik gabe, eta argitaratzeko ezer hoberik ez zegoelakoan argitaratzeari. Hordago argitaletxeak ekin zion klasikoak plazaratzeari
|
urte
haietan eta horren karietara idatzi zuten kritika. Klasikoen inguruan, baina, jarrera abegikorra izan du Atxagak gerora, batez ere, aurretik esan dugun moduan, Arestik akuilatuta.
|
|
|
|
Urte
haietan ETAko zortzi militantek ere galdu zuten bizia. Zazpik, euren lehergailuek ustekabean eztanda egin zietenean, hiru istriputan:
|
|
2016
|
|
|
Hala ere, ematen du, H. floresiensisaren antzera, bakartutako talde bat izan zela, berezko eboluzioa izan zuena, eta bere kasa iraungi zena. Hala ere, ez du baztertzen hurrengo
|
urteetan
haien gaineko eta oraindik ezagutzen ez diren beste batzuei buruzko datuak azalduko direnik. Horiek izandakoan, hobeto ulertuko dugu garai hartako panorama, dio Garatek.
|
|
2018
|
|
|
Gezurra badirudi ere,
|
urte
haietan eta Tolosan, ez zegoen kalean euskaraz egiten zuen bertako gazteez osaturiko koadrilarik. Euskararen kalitateari dagokionez, beraz, zer egin dugu, irabazi ala galdu?
|
|
|
«Gipuzkoaren izenean aritu ginen talde guztiek traineru horrekin lehiatu behar izan genuen, eta harekin entrenatzeko aukera astean behin bakarrik izaten genuen. Beste garai batzuk ziren», dio Alijostesek.«Arraunlari eginak gara»Alderatu ere ezin dira egin hasierako
|
urte
haiek eta oraingoak emakumezkoen traineru estropadetan. «Orain dena menderatzen dugu gehiago, eta, esate baterako, lehen baino kezka gutxiago eragiten digu Galiziara joateak», esan du Ortegak.
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, ematen du, H. floresiensisaren antzera, bakartutako talde bat izan zela, berezko eboluzioa izan zuena, eta bere kasa iraungi zena". Hala ere, ez du baztertzen hurrengo
|
urteetan
haien gaineko eta oraindik ezagutzen ez diren beste batzuei buruzko datuak azalduko direnik. " Horiek izandakoan, hobeto ulertuko dugu garai hartako panorama", dio Garatek.
|
|
2020
|
|
|
(...) 34 urte da kanta hau idatzi nuela eta hor zegoen susmo hori, susmo txar hori, alegia, anaien, senideen aurpegian ez zegoela begirada hotz eta destainazkoa besterik, hori gero ere sentitu izan dut. (...) Eta nik hori garbi neukan urte haietan, ez zela etorkizuna gozoa izango, zatiketa asko zegoelako
|
urte
haietan eta susmoa nuen gerora ere egongo zirela eta hala izan zen. Eta hori bizitu izan dut oso modu garratz batean nire barnean.
|
|
2021
|
|
|
Dokumentala grabatzeko, Zamorara itzuli ziren Josu Naberan, Xabier Amuriza eta bertze bi apez ohi eta hauen lekukotasunen bidez azaltzen da
|
urte
haietako eta kartzela hartako borrokaren kronika, hala nola kartzelara eraman zituzten aldarrikapenak, herri mugimendua, tortura, errepresioa, elizarekiko harremanak, ihes egiteko zilatu zuten tunela, bakartzea, protestak.
|
|
|
Historias para la frivolidad, Historias para pensar... Chichoren kontzeptuak hainbat aldaera izan zituen urrezko
|
urte
haietan eta XXI. mendean ere izan du jarraipenik. 2005ean Películas para no dormir estreinatu zen, Ibañez Serradorren gidaritzapean, Espainiako sei zinemagilek izu eta suspense giroko filmak zuzendu zituzten, bakoitzak berea; tartean, Alex de la Iglesia, Enrique Urbizu eta Paco Plaza.
|
|
|
Ezohiko ahalegina egin behar nuen liluratik atera eta hori dena fatxada hutsa baino ez zela gogoratzeko. Distira berezi hori behintzat ez zuten galdu
|
urte
haietan eta, nigan efektu hori bazeukaten, zer ez zieten eragingo nire herrikide gizajoei. Halakoak behar nituen, eta lortuko nituen.
|
|
|
Gerra kontseilu batekoa, zehatz esanda. Jakingo duzu, noski, Gerra Zibileko hiru
|
urte
haietan eta batez ere ondorengoetan, errepresioa gupidagabea izan zela. Hilketak bide bazterretan, preso politikoen fusilamenduak... astakeriak bata bestearen ondoren; garai iluna izan zen hura.
|
|
|
|
Urte
haietako ETAz askitxo idatzi zuen Robert Clarckek. Idazleak ekintza armatuen etikaren arazoa esplizituki aipatzen du 1983ko testu batean, eta aldaketaren arazoa pausatu ere.
|
|
|
Poliziak jende asko atxilotu zuen
|
urte
haietan eta arma edo lehergailu anitz bahitu. Beristainek kopuruak ematen ditu, paper ofizialetan eta bereziki Cassinelloren argitalpenetan finkatuak: 2
|
|
2023
|
|
|
Damutzen da. Aitziberrekin hamabost urtez gaztetu zen, eta orain hamabost
|
urte
haiek eta beste bost berreskuratu dituela iruditzen zaio. Zinezko zahar korkoila izan behar dun, horrela mintzatzeko!
|