|
2013
|
|
|
Beraz, euskaraz hitz egingo duzue, edozeinekin delarik ere. Euskara batuaz aritzen bazarete, ez duzue elkar ulertzeko arazorik izango, hizkuntzari
|
dagokionez
, behintzat. Baina ba al duzu zure euskalkian aritzeko ohiturarik?
|
|
|
2 Zuen euskalkian ere izango da kantu berezi edo ezagunen bat. Talde txikitan elkartuta, hautatu zuen eskualdeko kantu bat, eta osa ezazue hari
|
dagokion
fitxa, honako ezaugarriak azalduz:
|
|
|
4 Orain bai, prest
|
zaudete
! Taldeka, hautatu duzuen kantua ikasiko duzue.
|
|
|
Taldeka, hautatu duzuen kantua ikasiko duzue. Prest
|
zaudetenean
, gelan abestuko duzue, zuen gelakideen aurrean, eta grabatu egingo duzue. Grabazioa egiteko, audio editorea erabiliko duzue.
|
|
|
Horixe izango da blog era igoko duzuen eta beste ikastetxeko ikaskideekin partekatuko duzuen lehenengo informazioa: zuen gustukoa den eta zuen euskalkian
|
dagoen
kantua.
|
|
|
Irakasleak grabaketa eta abestiari
|
dagokion
fitxa igoko ditu blogera.
|
|
|
Unitate honen hasieran, DBHko 1 mailako beste gazte euskaldun batekin informazioa trukatzen arituko zarela esan genuen. Honezkero, jakin minez
|
egongo
zara: nor ote da nire truke kidea?
|
|
|
6 Amaitzeko, dena ondo
|
dagoela
ziurtatu, eta bidali.
|
|
|
Euskal Herriko beste lurralde bateko kideekin harremanetan jartzean, elkarrekiko begirunea adierazteko, ondo
|
legoke
bestearen euskalkiko hitz edo esapide batzuk esateko saiakera egitea.
|
|
|
1 Gelakideok sei taldetan banatuko zarete. Taldean, irakurri arretaz honako esapide hauek, eta identifikatu zer komunikazio asmori
|
dagozkion
:
|
|
|
Zer komunikazio asmori
|
dagozkion
esapideak.
|
|
|
Galderak, gainera, ez dira gauza solteak izaten normalean; galdera batek erantzuna dakar, sarri haren ondoren beste galdera bat dator& eta horrela jarrai daiteke, elkarri galderak eginez, adreilu bat beste baten gainean jarriz bezala, elkarren zeregin komunikatiboa amaitutzat ematen den arte. Jakina, solaskideek trukatzen dituzten galdera erantzunen artean, lotura eta ordena logikoa
|
egon
behar da.
|
|
|
Aurrekoan aipatu nian pertika jauzilaria nintzela. Laster, Espainiako proba batzuetan parte hartuko diat eta ezin nauk entrenatu gabe geratu zuen etxean
|
nagoenean
.
|
|
|
A ia ere ageri. Kirola egiteko ekipatuta
|
zegok
ala ingurukoren batera joan diat?
|
|
|
Eta noiz izaten duk hori praktika C tzeko astia? Saltsero hutsa egina
|
hago
gero, e. Musikari, bertsolari, dantzari
|
|
|
1 helburua. Galduta
|
zaude
, eta herriko enparantzara joan nahi duzu.
|
|
|
a. Barkatu, non
|
dago
herriko enparantza?
|
|
|
Aizu! Herriko enparantza hemendik urrun al
|
dago
–
|
|
|
a. Kepa, urduritu egin zara. Ez
|
zaude
ados berak esan duenarekin?
|
|
|
c. Andoniren proposamenaren inguruan iritzi bat baino gehiago
|
egon
daiteke. Zein da zurea?
|
|
|
7 Aurreikusitako ekintzen artean, ba al
|
dago
dotore janztea eskatzen duen saio edo gau festarik?
|
|
|
Gorka Urbizu, Mikel Aiestaran eta Ainhoa Moiua dira pertsonaiak. Baina hirurei egindako galderak nahastu egin dira; beraz, zure lana izango da galdera bakoitza zein pertsonaiari
|
dagokion
esatea.
|
|
|
1 Elkarrizketari
|
dagozkion
galderak testutik atera ditugu, eta desordenaturik dauzkazu hemen behean. Osa ezazu elkarrizketa, hutsune bakoitzerako galdera egokia hautatuz.
|
|
|
Bizkaiko Bertsolari Txapelketako txapelaren markarik ez dakar. Erosi behar izan duen agendak diosku aldaketak
|
egon
direla. Eta, sakelan barik, eskuetan duen telefonoak.
|
|
|
Eta estresatu egiten naiz. Estres hori gero transmititu egiten dut, eta ez zait gustatzen, jendeak erreta
|
nagoela
pentsa dezakeelako. Kirolaren kontu hori ere badago.
|
|
|
Estres hori gero transmititu egiten dut, eta ez zait gustatzen, jendeak erreta nagoela pentsa dezakeelako. Kirolaren kontu hori ere
|
badago
. " Mens sana in corpore sano" bete gura dut.
|
|
|
Galdetzailea galderan zer informazio eskatzen den zehazteko erabiltzen den elementua da. Hori dela-eta, erantzunean, galdetzailea
|
zegoen
lekuan ipini ohi da eskatutako informazioa. Adibidez:
|
|
|
NON
|
egon
zara goizean?
|
|
|
a. IKASTOLAN
|
egon
naiz.
|
|
|
b. IKASTOLAN. (
|
egon
naiz)
|
|
|
b) Gehien harekin
|
egoten
naizenez, anaiarekin esango dut. Ikaragarri maite dugu elkar, baina
|
|
|
Hona hemen galdera erantzun gehiago. Galderak osorik
|
daude
, erantzunak, aldiz, osatu egin behar dira.
|
|
|
Horrek erantzuna ordenatzen lagunduko dizu. (2) Erantzunaren lehen hitza beltzez nabarmenduta
|
dago
.
|
|
|
1 Elkartu ezkerreko zutabeko esaldiaren hasiera bakoitza
|
dagokion
eskuineko esaldi bukaerarekin. Emaitzak zentzua duen esaldi zuzena izan behar du.
|
|
|
1 Ematen dizkizugun aukeretatik, egokia hautatu. Esaldi zuzena osatzeko aukera bakarra
|
dago
:
|
|
|
Jardueraz jarduera, ikasi duzu besteekiko begirunez jarduten, informazio helburuaren eta hartzailearen araberako galdera egokiak formulatzen, baita horiek zuzen idazten ere. Beraz, gaia edozein dela ere, dagoeneko prest
|
zaude
hartu emanetan galderak formulatzeko. Horiek egoki eta zuzen formulatzen dituzula bermatzeko, ondo etorriko zaizu kontrol zerrenda bat izatea.
|
|
|
Horiek egoki eta zuzen formulatzen dituzula bermatzeko, ondo etorriko zaizu kontrol zerrenda bat izatea. Jarraian, kontrol zerrenda bat proposatzen dizugu, baina ez
|
dago
guztiz bukatuta
|
|
|
5 Hori guztia, galdera nik egiten dudanean; baina, galdera beste norbaitek egiten didanean, nolakoa izango da erantzuna? Bada, erantzunak beti
|
egon
du baitan; hau da, galderaren eta erantzunaren artean lotura eta ordena logikoa egon behar da. Gainera, aurrez aurrekoa bada, zaindu egin behar da nola erantzun agurrari, etab.
|
|
|
5 Hori guztia, galdera nik egiten dudanean; baina, galdera beste norbaitek egiten didanean, nolakoa izango da erantzuna? Bada, erantzunak beti egon du baitan; hau da, galderaren eta erantzunaren artean lotura eta ordena logikoa
|
egon
behar da. Gainera, aurrez aurrekoa bada, zaindu egin behar da nola erantzun agurrari, etab.
|
|
|
Dagoeneko zer ikaskuntza duzu zeureganatuta? Ba al
|
dago
sakondu zenukeen alderdirik?
|
|
|
3 Jaso al dituzu truke kidearen galderak? Horrela ez bada,
|
egon
lasai, laster jasoko baituzu haren mezua. Behin galderak jaso dituzunean, erantzun, eta bidal iezazkiozu bueltan mailez; kidearen jakin mina aseko duzu.
|
|
|
" Mila gauza txiki naiz, mila saltsa". Osa ezazu Xabier Payari buruzko fitxa, kategoria bakoitzean
|
dagokion
informazioa elkarrizketatik jasoz:
|
|
|
c) Zer asmorekin txertatu du idazleak pertsona deskribapena bere jardunean? Zehaztu zein den testu bakoitzari
|
dagokion
asmoa.
|
|
|
galderei
|
dagozkien
erantzunak eman badizkiet.
|
|
|
Halako batetik jaso ditugu hemen deskribatzen diren jarrerak eta horiei lotutako adjektiboak. Lot ezazu jarrera bakoitza
|
dagokion
adjektiboarekin.
|
|
|
b) Beti adi
|
egon
ohi zara, eta ingurukoek dituzten beharrak asetzeko prest; trukean ezer espero gabe, gainera.
|
|
|
c) Sarritan
|
egoten
zara egoera zail eta arriskutsuen aurrean, eta, horietan, ez duzu inoiz atzera egiten.
|
|
|
e) Ume garaian, ez zenuen beste inorekin
|
egon
nahi; amaren gonapean egon nahi izaten zenuen beti.
|
|
|
e) Ume garaian, ez zenuen beste inorekin egon nahi; amaren gonapean
|
egon
nahi izaten zenuen beti.
|
|
|
Jokamoldearen berri emateko adjektiboak erabiltzeaz gainera, hainbat esamolde
|
daude
, gure hizkuntzan, pertsona baten nolakotasuna eta izaera deskribatzeko. Ikus ditzagun horietako batzuk.
|
|
|
a) Leku guztietan
|
daude
diren pertsonak, hau da, denen
|
|
|
Pertsonen deskribapenak egiteko baliagarria izango zaizun adjektibo multzo handi bat duzu hemen. Denak nahastuta
|
daude
, beraz, lagungarriagoak gertatuko zaizkizu ordenatzen eta sailkatzen badituzu.
|
|
|
deskribatzen den pertsonaren ezaugarriak testuan identifikatzen, eta emandako kategorien artetik ezaugarri horiei
|
dagozkienak
hautatzen?
|
|
|
.... emandako ezaugarriak
|
dagozkien
adjektiboekin edo esamoldeekin erlazionatzen?
|
|
|
2 Pertsonen arteko harremanetan hartu eta eman egiten denez, orain, zuri
|
dagokizu
ematea. Zure truke kideak sortu duen eta bidali dizun taula osatu duzu.
|
|
|
Ba al du soinketa gelarik? Bertara joango banintz, zer auzotan
|
legoke
nire etxea. Makuluak behar ditut ibiltzeko; eroso mugitu naiz?
|
|
|
Leku deskribapenak espazio bat nolakoa den erakusten du. Leku baten deskribapena egitea ez da soilik espazio horretan
|
dauden
elementuak izendatzea. Elementu horiek ordenatu eta elkarrekin erlazionatu behar dira, irakurleak leku hori" ikus" dezan.
|
|
|
Deskribatzen den lekuan ageri diren elementuak ordenatzeko eta aurkezteko, hainbat aukera
|
daude
:
|
|
|
Goitik beherakoa: goian
|
dauden
elementuetatik hasi, eta handik behera daudenak aipatu.
|
|
|
Goitik beherakoa: goian dauden elementuetatik hasi, eta handik behera
|
daudenak
aipatu.
|
|
|
Behetik gora: behean
|
dauden
elementuak aipatu aurrena, eta, ondoren, gorantz jo.
|
|
|
1 Honako hitz lerro hauek irizpide jakin batekin osatu dira: deskribatzen den lekuari
|
dagozkion
elementuen izenak dira. Lerro bakoitzean, lekuz kanpo dagoen izen bat dago, ordea.
|
|
|
deskribatzen den lekuari dagozkion elementuen izenak dira. Lerro bakoitzean, lekuz kanpo
|
dagoen
izen bat dago, ordea. Identifika ezazu.
|
|
|
deskribatzen den lekuari dagozkion elementuen izenak dira. Lerro bakoitzean, lekuz kanpo dagoen izen bat
|
dago
, ordea. Identifika ezazu.
|
|
|
leku deskribapenetan sentsazio positiboa adierazten duten adjektiboak dira.
|
Badago
, ordea, lekuz kanpo dagoen adjektibo bat lerro bakoitzean. Identifika ezazu.
|
|
|
leku deskribapenetan sentsazio positiboa adierazten duten adjektiboak dira. Badago, ordea, lekuz kanpo
|
dagoen
adjektibo bat lerro bakoitzean. Identifika ezazu.
|
|
|
sentsazio negatiboa adierazten duten adjektiboak dira. Zein
|
dago
lekuz kanpo?
|
|
|
Non
|
dago
etxea?
|
|
|
Etxea mendiaren maldan
|
zegoen
, itsasotik ikusteko moduan. Haren goialdean, basoak gorantz egiten zuen euri hodeietaraino; behealdean, tolesduraz tolesdura jaisten zen laba beltza, garai bateko erregeek barruan gordetzen zituzten haitz haiek osatuz.
|
|
|
Etxearen inguruan lorategi batek kolore guztietako loreak ageZeren goialdean? Zer
|
dago
goialdean?
|
|
|
Zeren behealdean
|
daude
haitzak?
|
|
|
Non
|
dago
lorategia?
|
|
|
Zer
|
dago
lorategiaren bi gune horietan?
|
|
|
ri zituen; eta papaia baratza bat
|
zegoen
alderdi batean, eta ogi arbola bestean;
|
|
|
Zer
|
dago
alderdi
|
|
|
Etxeari
|
zegokionez
, hiru bizitza zituen, gela handi eta balkoi zabalekikoak.
|
|
|
Etxea zer espaziotan
|
dagoen
deskribatu du lehenik, eta, gero, haren xehetasunetara iritsi da.
|
|
|
1 Irakur itzazu honako bi deskribapen atal hauek, eta bete hutsuneak jarraian
|
dauden
leku antolatzaileen artean egokia hautatuz.
|
|
|
Postontzia kale kantoian
|
dago
. kantoian (kantoi izena NON kasuan) Udaletxetik gertu dago liburutegia. udaletxetik (udaletxe izena NONDIK kasuan) Ekialdera begira dago gure baserria. ekialdera (ekialde izena NORA kasuan)
|
|
|
Postontzia kale kantoian dago. kantoian (kantoi izena NON kasuan) Udaletxetik gertu
|
dago
liburutegia. udaletxetik (udaletxe izena NONDIK kasuan) Ekialdera begira dago gure baserria. ekialdera (ekialde izena NORA kasuan)
|
|
|
Postontzia kale kantoian dago. kantoian (kantoi izena NON kasuan) Udaletxetik gertu dago liburutegia. udaletxetik (udaletxe izena NONDIK kasuan) Ekialdera begira
|
dago
gure baserria. ekialdera (ekialde izena NORA kasuan)
|
|
|
Gaztelugatxeko Donibane ermitea Kantauri itsasoko harkaitz baten gainean
|
dago
kokatuta. Zubi bategaz lotzen da lehorrera, eta, ermitara heltzeko, 231 eskailera
|
|
|
Ermitatik ikusiko dogun paisaia zoragarria da, benetan: itsasoz inguratuta
|
dago
, hirigunetik ihesi, eta gizakiaren eragina gutxienekoa du.
|
|
|
a) Non
|
daude
Zugarramurdiko lezeak?
|
|
|
d) Non
|
dago
ermita?
|
|
|
e) Non
|
dago
" Akelarre" lezea?
|
|
|
1 Honako esaldietan, hitz bat beltzez nabarmenduta
|
dago
. Zer lekuzko deklinabide kasuri dagozkio sintagma horiek?
|
|
|
1 Honako esaldietan, hitz bat beltzez nabarmenduta dago. Zer lekuzko deklinabide kasuri
|
dagozkio
sintagma horiek. Bereizi, halaber, singularrean ala pluralean dauden.
|
|
|
Zer lekuzko deklinabide kasuri dagozkio sintagma horiek? Bereizi, halaber, singularrean ala pluralean
|
dauden
.
|
|
|
Taldeka elkarturik, taldekide batek altxorra non gordeko lukeen pentsatuko du, eta orri batean idatziko du. Ondoren, taldekideek, galderak eginez, altxorra non
|
dagoen
ezkutatuta asmatu dute.
|
|
|
3 Deskribatu berri duzun gela oso txukun
|
dagoela
esan dezakegu. Errepara iezaiozu, orain, zeure logelari, eta pentsatu:
|
|
|
Nola deituko genioke gela hankaz gora duen pertsonari? Zeurea bezala
|
dagoen
gela bat partekatu bazenu norbaitekin, eta zure gustukoa ez balitz, adieraziko al zenioke?
|
|
|
1 Abentura honetan, aukera paregabea izan duzu lagun berriekin harremanetan jartzeko eta informazioa trukatzeko. Baina ziur badela, oraindik ere, elkarrengandik jaso ez duzuen informazioren bat eta hura ezagutzeko irrikaz
|
zaudela
. Orain duzu urratsa egiteko unea:
|
|
|
b) Behin behineko galdetegia prest
|
dagoenean
, bidal iezaiozu zure truke kideari. Kontuan izan zuk ere hark egindako galderei erantzuna zor diezula.
|
|
|
Ez ahaztu deskribapena ahoz azalduko duzula. Ahozko azalpenetan, hitzak zaintzeaz gainera,
|
badaude
hainbat alderdi kontuan hartu beharrekoak. Hona hemen baliagarria izango zaizun aholkuen zerrenda:
|
|
|
Galderei
|
dagozkien
erantzun osoak, argiak eta zuzenak idatzi ditut
|
|
|
Deskribapen kategoriei
|
dagozkien
lexikoa eta esamoldeak erabili ditut.
|
|
|
nitate honetan, zu bezalako gazte batekin elkartrukean aritzeko proposamena egin dizugu. Truke horretan eroso
|
egoteko
, hainbat informazio trukatu duzue, elkarri galderak eginez eta erantzunez, jendeak eta tokiak deskribatuz, abestiak partekatuz& Asko ikasteko aukera izan duzu, ezta. Baina, garrantzitsuena, ikasitakoa beste egoera batzuetarako ere baliagarria izango zaizula da.
|
|
|
Han ibilitakoak badaki paraje malkartsua dela, eta zuhaiztirik gabea. Herritik gora igotzen
|
dagoen
auzuneko azken baserriaren aurretik pasa zinetenean, azienda sumatu zuen Xeik, eta, artzain txakur orok egingo lukeen moduan, hantxe geratu zen, geldi, bere lana egiteko prest. Zuk aurrera egin zenuen, besteetan bezala, usainari jarraikiz jarraituko zitzaizula pentsatuz.
|
|
|
Txakurraren galeraren berri zabaltzeko, txakurra nolakoa den deskribatzen duten kartelak egitea otu zaizu. Lehenik, galdu den bazterretik gertuen
|
dagoen
herrian jartzea pentsatu duzu, inork paraje haietan ikusi badu, zurekin harremanetan jar dadin.
|