|
2017
|
|
|
Eta, ostean, kafea hartu dezakegu. Ordurako Annemarie ere etxean egongo da, ondo
|
baino
hobeto ezagutzen du bilduma eta lagundu egin zaitzake zeregin horretan.
|
|
|
berak nahi zuen nik ez nezala berehala bilduma ikusi, horrexegatik asmatu nuen hitzordu bat bazkaltzeko. Esan nuen plazer handia izango zela niretzat bere bilduma ikustea, baina ezinezkoa zitzaidala hirurak
|
baino
lehen egitea, eta hiruretan pozaren pozez agertuko nintzela.
|
|
|
Ulertzen dut esan zuen marmarka, Berlingo handi mandiek sekula ez dute astirik ezertarako. Baina oraingoan denbora duzu, ez baitira hiruzpalau pieza, hogeita zazpi karpeta
|
baino
, bakoitza artista diferente batena eta bat ere ez erdi beteta. Ondo da, hiruretan elkartuko gara, baina izan puntual, bestela ez dugu amaituko eta.
|
|
|
litzaizuke gure alaba Annemariek jasoko bazintu gurera etorri
|
baino
lehen. Hobe da... hainbat arrazoi tarteko...
|
|
|
Amak bidali nau zu ikustera... gertatutakoa kontatu dit... eta mesede handi bat eskatu nahi dizuegu... gure aita ikusten joan
|
baino
lehen... azaldu nahi dizuegu... Aitak nahiko du, normala den moduan, bere bilduma erakutsi... baina, bilduma... bilduma... ez dago osorik... zenbait pieza falta dira... egia esan, pieza asko falta dira.
|
|
|
Aurretik ere arazoak zituen, askotan kale egiten baitzion, baina gerra pizteaz batera itsu geratu zen. Bere asmoa zen, nahiz eta hirurogeita hamasei urte izan, Frantziako frontera joatea, baina armadaren jazarraldiak 1870ekoak
|
baino
motelagoak izanik, aitak disgustu handia hartu zuen, eta hortxe hasi zen ikusmena galtzen. Nolanahi ere, gaitz horretaz aparte, aita osasuntsu dago; duela gutxi arte orduak eta orduak ibiltzen zen paseoan, eta bere ehiza kuttunari ere ez zion muzin egiten.
|
|
|
Nolanahi ere, gaitz horretaz aparte, aita osasuntsu dago; duela gutxi arte orduak eta orduak ibiltzen zen paseoan, eta bere ehiza kuttunari ere ez zion muzin egiten. Gaur egun, ordea, ezin du ibilaldirik egin, eta bere bildumak
|
baino
ez du asebetetzen. Egunero ikuskatzen du... hobeto esanda, ez du ikusten, dagoeneko ez baitu ezer ikusten, baina arratsero ateratzen ditu karpeta guztiak eta laminak ukitzen ditu, bata bestearen atzean eta beti ordena berean, buruz baitaki aspalditik zelan sailkatuta dauden...
|
|
|
Egunero ikuskatzen du... hobeto esanda, ez du ikusten, dagoeneko ez baitu ezer ikusten, baina arratsero ateratzen ditu karpeta guztiak eta laminak ukitzen ditu, bata bestearen atzean eta beti ordena berean, buruz baitaki aspalditik zelan sailkatuta dauden... Hori besterik ez zaio axola gaur egun, eta nik egunkariek enkanteei buruz esaten dutena irakurri behar izaten diot, eta prezioek zenbat eta gorago egin, bera zoriontsuago da... zeren... hauxe da larriena, aitak ez daki ezer gure garaiko prezioez... ez daki dena galdu dugula eta bere pentsioaz hilean bi egun
|
baino
ezin gaitezkeela bizi... Gainera, nire ahizparen senarra frontean hil zuten, eta ahizpak lau ume hazi behar ditu...
|
|
|
Honela, apurka apurka, desagertuz zihoazen bildumako piezarik ederrenak. Aparteko piezak
|
baino
ez genituen salbuetsi, bizimodu oinarrizkoena segurtatze aldera, eta gure aitak ezer ere ez zekien.
|
|
|
bizi beharra zegoen... Aita, ama, ni, eta ene ahizparen lau umezurtzak, grabatu batzuk
|
baino
garrantzitsuagoak dira... Gaur arte ez diogu bere plazera lapurtu; bera zoriontsu da arratsaldero bere karpetak hiru orduz darabiltzanean esku artean, pertsona batekin arituko balitz bezala hitz egiten dio pieza bakoitzari.
|
|
|
Hotzikara batek astindu zidan bizkarra agureak orrialde zuria horren sutsuki deskribatzen zidala entzutean. Ikaragarria zen ikustea azazkalarekin nola markatzen zituen, zehaztasun milimetrikoarekin, bere fantasian
|
baino
existitzen ez ziren bildumagileen zigilu ikusezinak. Eztarria ikaraz lotua nuen, ez nekien zer esan; baina nahasmen honetan murgildua nintzela, begirada jaso nuen emakumeengana eta, berriro ere, emazte zaharra ikusi nuen eskuak goian eta keinu ikarati eta aztoratua egiten zidala.
|
|
|
Bilduma ikusezina, dagoeneko barreiatua egon behar zuena han hemen, errealitate hautemangarria zen itsu honentzat, gizon honentzat, engainatu hunkigarri honentzat, eta hain zen indartsua bere ikusmenaren sua ezen ni ere sinesten hasia bainintzen ikusi egiten zuela. Behin
|
baino
ez zen agurearen segurtasuna arriskuan izan: Rembrandt-en" Antiope" deskribatzen hasi zenean (prezio ikaragarri handia izango zuen pieza, dudarik gabe), grabatuaren zehaztasuna aitatu zuen eta, horretan ziharduela, bere atzamar urduri eta iragarleak plantxaren lorratza jarraitu zuten ohiko goxotasunaz, baina bere ukimen nerbio zorrotzek ez zuten inongo aztarnarik aurkitu lamina gainean.
|
|
|
ipuineko aingerua bezala, jende urrikaldu baten etxean sartu nintzen, itsu batek ordu batez ikus zezala lortu nuen, engainatzaile errukior eta gezurti lotsagabearen papera eginez, eta hau guztia neuk egin nuen, artelan baliotsu batzuk azpikeriaz eskuratu nahian etorri zen merkatari zikoitz honek. Hala ere, hori
|
baino
gehiago neraman: garai latz eta triste hauetan bizipoza sentitu nuen berriro ere, izpirituak transferitu eta gure garaiko gizon emakumeek aspaldi ahaztu bide duten artelanetan ardaztutako estasi moduko bat.
|
|
|
" Baina hemengoan belar ugari dago" erantzun zion haserre. " Belarra
|
baino
ez dago-eta. Izeba, hemengoan belar ugari dago".
|
|
|
Neskato gazteena" Mandalayrako bidean" errezitatzen hasi zen, giroari barre ikutua ematen ziola. Lehenengo lerroa
|
baino
ez zekien, baina hala ere, probetxu handia ateratzen zion. Behin eta berriz errepikatzen zuen esaldi bera, eztiki eta aldi berean errime.
|
|
|
" Hasiera
|
baino
ez dut entzun, oso tentelegia baita" esan zuen Cyril ek.
|
|
|
" Enaratxo, enaratxo, geratu zaitez nirekin, gaurko gaua
|
baino
ez da izango. Han, Barrenkalean, gazte ameslari bat ikusten dut bere etxeko ganbaran, mahai gainean abailduta eta paperez inguratuta.
|
|
|
" Ez daukat errubi gehiago. Begiko zafiroak
|
baino
ez zaizkit geratzen, Indiatik ekarri zituzten duela mila urte baino gehiago. Kendu egidazu zafiro bat eta emaiozu gazteari."
|
|
|
" Ez daukat errubi gehiago. Begiko zafiroak baino ez zaizkit geratzen, Indiatik ekarri zituzten duela mila urte
|
baino
gehiago. Kendu egidazu zafiro bat eta emaiozu gazteari."
|
|
|
" Azkenean norbaitek estimatu du nire lana. Miresleren bat izango da" esan zuen gazteak inoiz
|
baino
animosoago.
|
|
|
Enarak, enkargua egin ostean, portu aldera egin zuen. " Egiptora noa" esan zien portuko marinelei,
|
baino
inork ez zion jaramonik egin.
|
|
|
" Enaratxo, enaratxo, geratu zaitez nirekin, gaurko gaua
|
baino
ez da izango. Han, Zeharkalean, neskato bat ikusten dut pospoloak saltzen.
|
|
|
urre kapa guztiak kendu zizkion, eta Printze Zoriontsua distirarik eta edertasunik gabe geratu zen. Urrea pobreen artean banatu zuen, eta umeen begitarteetan bozkarioa
|
baino
ez zegoen dagoeneko.
|
|
|
" Negargarria
|
baino
okerrago, eskekoa ematen du" esan zuen korifeoak.
|
|
|
Asko pentsatu eta gero merkataritza bidaiari moduan hasi zen lanean. Merkatal egitekoek Dukerri Handiko lurraldez haratago eraman zuten behin
|
baino
gehiagotan. Italiako iparraldeko hiri batean zegoela albiste bat heldu zitzaion etxetik:
|
|
|
Inoizko krisirik handienean murgildu zen Deplis jauna. Herentzia txikituz zihoakion apurka apurka; kantitate ziztrin bat
|
baino
ez zitzaion geratzen eta, ardo faktura bat eta beste zor txiki batzuk ordaindu eta gero, 430 libera baino ez zitzaizkion geratzen alargunari ordaintzeko.
|
|
|
Inoizko krisirik handienean murgildu zen Deplis jauna. Herentzia txikituz zihoakion apurka apurka; kantitate ziztrin bat baino ez zitzaion geratzen eta, ardo faktura bat eta beste zor txiki batzuk ordaindu eta gero, 430 libera
|
baino
ez zitzaizkion geratzen alargunari ordaintzeko.
|
|
|
Pozak, hala ere, Italia eta Frantziaren arteko mugaraino
|
baino
ez zion iraun. Agindu ofizial baten arabera, ukatu egin zitzaion Italiatik ateratzea, eta jakinarazi zioten erabat debekatuta zegoela artelan italiarren esportazioa.
|
|
|
Alde egiteko gogoa piztu zitzaion, baina ez zuen horretarako adorerik, beldurra sorrarazten baitzioten nagusiaren mehatxuek. Gainera, zelan egin ihes nagusiak berak
|
baino
zaldi hobeagoa izanik. Horrela, ikaraturik begiratzen zuen alde guztietara, hanka biren gainean pausatuta zeuden kurriloak baino ez zekusan han hemen.
|
|
|
Gainera, zelan egin ihes nagusiak berak baino zaldi hobeagoa izanik? Horrela, ikaraturik begiratzen zuen alde guztietara, hanka biren gainean pausatuta zeuden kurriloak
|
baino
ez zekusan han hemen.
|
|
|
Arrazoi duzu, Chichibio, zuk esan bezala egin behar nuen bart. Tira, barkatzen dizut,
|
baino
ez berriro holakorik egin.
|
|
|
Berlingo antikuario ospetsuenetakoa zen. Gerra aurretik, behin
|
baino
gehiagotan gozatu eta ikusi nituen bere dendan liburu zaharrak eta autografoak. Hasieran garrantzi gabeko gauzez jardun genuen.
|
|
|
Eurengatik balitz, alkandoraren bikiak eta idazmahaiko kriseilua ere erosiko lizkidakete. Geroz eta zailagoa da merkantzia berri bat aurkitzea (barkatu espresio hau erabiltzea guretzat horren sakratuak diren objektuak izendatzeko), baina kasta higuingarri honentzat inkunable veneziar miresgarri bat dolarrak irabazteko bilgarri xinple bat
|
baino
ez da, eta Guercino ren marrazki autografo bat ehun liberako pare bat billeteren inkarnazioa.
|
|
|
Aitak aitonarengandik oinordetzan hartutako denda miresgarria itzaliz zihoala ikustean lotsa sentitzen nuen: purtzilkeriak
|
baino
ez zitzaizkidan geratzen, behinolako traperoek ere nahiko ez luketena euren gurdietarako.
|
|
|
Postetxean galdetu nuen baso eta ekonomia kontseilaria bizirik ote zen, eta, harrigarria iruditu bazitzaidan ere, halaxe zela erantzun zidaten, bizirik zela gizon zaharra, eta, beldur apur batez, aitortu beharra dut, eguerdia
|
baino
lehen abian jarri nintzen gizona bisitatzeko.
|
|
|
" Enaratxo, enaratxo. Geratu nirekin, gaurko gaua
|
baino
ez da izango"
|
|
|
Lamina eskuetatik kendu nion eta gogo biziz hasi nintzen ondo
|
baino
hobeto ezagutzen nuen laminaren detaile guztiak deskribatzen. Zaharraren aurpegi nahasia argitu egin zen.
|
|
|
Egunero ikusten ez den zerbait ikusiko duzu... ezta Berlinenen ere... Albertinan edo ditxosozko Paris horretan
|
baino
ikusi ez daitekeen zerbait... Bai, hirurogei urtez ibiliz gero bildumak egiten gauza asko lortu ahal dira, kalean botata ez dauden gauzak alegia.
|
|
|
Zuk hain ondo dakizun erabaki hura ezin onarturik alde egin du. Oraindik ere bera
|
baino
garrantzitsuagoa ote den ongi ez dakidan horren ondorioz galdu dut. Ordu erdi igaro dut atera begira.
|
|
|
" Ez dut nire bizkarra inork txikitzerik nahi. Izan ere, Boterea
|
baino
luzaroago bizi beharra daukat. (Bertolt Brecht)
|
|
|
Hartarako, Esfinter kontseilari fidelarengana jo zuen. Berarentzako orakulu eta konfidente zen Esfinter jaunari itaunketa egin ondoren, berak esandakoa teknizismoz jositako antzeko hitz ederrekin errepikatu zuela ohartuta (ez zen losintxatarako garaia), Esfinter bera
|
baino
askozaz bizkorrago eta eraginkorrago zen Krutzger, azeri itxurako zuzendariordearengana jo zuen.
|
|
|
Bien bitartean Dubiok buelta erdia eman zuen, poliki poliki, txokolatez bustiriko kruasana
|
baino
aurpegi gozoagoa ageriaz. Hain zegoen gustura, non ahozabalik, zoriontasunezko listu lerro bat beirazko zubi garden legez zerion, poltsikoan gordeta zuen kartazalean ainguratzen zena.
|
|
|
Dubio, enpresako gizajo ofiziala, lankide guztiaren begietara, border line pailazo bat
|
baino
ez zen. Moxkor fama ongi irabazitakoa izanagatik, lankideek iseka egiten zioten gupidagabe; haizeak txorimaloari bezala.
|
|
|
inork ez zekien zehazki nongoa zen; inongoa baldin bazen. Hartaz zekiten bakarra, oso urrutiko herri batekoa zela, eta duela hogeita hamar urte, Moërgellera ailegatu
|
baino
lehenago, gaileta fabrika batean egin zuela lan. Besterik ez.
|
|
|
Beste inor
|
baino
lehenago jaikitzen zen goizean, horretarako. Lehen eguzki izpien bakardadeaz zelaiak zeharkatu, eta marrubi guztien artean ederrena bilatzen zuen.
|
|
|
Egunero aurkitzen zuen horrelako marrubia, eta egunero jartzen zion otarrean beste inor jaiki
|
baino
lehenago.
|
|
|
Eta goizero, bezperakoa
|
baino
marrubi ederragoa izaten zen.
|
|
|
Hurrengo egunean herritar guztiak joan ziren elizara. Puskasek igandeetako arr pak jantzi zituen eta hileta hasi
|
baino
lehenago elizaren atarian zegoen. Eliza txikia zen eta jendez beteta zegoen jada.
|
|
|
Baso erdiari azken tragoa eman eta Maialenengana biratu zen beste bi baso erdi eskatzeko. Bi begi urdin haiek inoiz
|
baino
urdinagoak iruditu zitzaizkion Puskasi eta ordaintzean begirada bi putzu urdin haietan finkatu zuen segundo batez. Lau begien artean sortu ziren hariak informazio bide bihurtu ziren.
|
|
|
Zakurra hil, eta errabiarik ez, pentsatu zuen. 27 minutu
|
baino
ez.
|
|
|
Egun hartara arte, denek Dubioren bizkarrera barre egiten zuten (baita zuzenean bere aurpegira), eta nano ezgauzena
|
baino
okerrago tratatzen zuten. Hala eta guztiz ere, Dubio bere txikitasunean zoriontsu zenez, eta ez zuen inortaz trufatzeko beharrik sentitzen.
|
|
|
Eguerdiko ordu bata izateko hamalau minutu
|
baino
falta ez zirenean, megafonoetatik: Azken odol tanta isuri arte defenda dezagun Moëlgell!
|
|
|
Bost minutu, hareazko erloju txiki bat,
|
baino
ez, nireak egin du. Kaput!
|
|
|
Bere pausu luze eta ziurrek, estoldak ziren ubide sekretu batetara eraman zuten halako batean. Metro erdiko ate txiki batetik sartu beharra zegoenez, sartu
|
baino
lehenago, gorbata kendu, alkandora erantzi, faxa askatu, eta galtzak erantzi zituen.
|
|
|
Inguruetako judutarrak bertara eramango dituztela dio jendeak eta ez dakit zer pentsatu. Judutarrak
|
baino
hobeak sentitzen al dira horrela tratatzeko. Non ote dago Margot?
|
|
|
Ahal dudan guztia egingo dut Margot non dagoen jakiteko. Zoaz etxera eta ez zaitez etxetik beharrezkoa
|
baino
gehiago irten gauzak lasaitu arte, behintzat. Egoera ez dago batere ondo, hobe da istilurik ez ateratzea.
|
|
|
Andreas, galdera bat egin behar dizut eta ondo pentsatu erantzun
|
baino
lehen. Zure bizitza emango zenuke Margot ikusi ahal izateko?
|
|
|
Oinetakoak eta arropa kentzen ari zaizkio hildako gorputz bati. Ez dakit zer egin, egoera pentsatzen nuena
|
baino
askoz txarragoa da, hau ez da bizitzea, hemen animaliak edo hauek baino gutxiago bagina bezala tratatzen gaituzte. Edozein arrazoi aurkitzen dute gu zapaltzeko, judua, ijitoa, homosexuala, elbarritua... izateagatik.
|
|
|
Oinetakoak eta arropa kentzen ari zaizkio hildako gorputz bati. Ez dakit zer egin, egoera pentsatzen nuena baino askoz txarragoa da, hau ez da bizitzea, hemen animaliak edo hauek
|
baino
gutxiago bagina bezala tratatzen gaituzte. Edozein arrazoi aurkitzen dute gu zapaltzeko, judua, ijitoa, homosexuala, elbarritua... izateagatik.
|
|
|
Eta espektro horri, munstro horri so nagoelarik eskuak sakeletan barneratu ditut bortitz ene urduritasunaren isla garbia agerian utziz. Eta momentuotan parean dudana ikustean jarritako aurpegikera etorri zait gogora eta inoiz
|
baino
primitiboagoa begitandu zait neure burua. Primitiboa diot, egoera honetan nire sentipenak gidatzeko ahalmena galdutzat jotzen hasia naizelako.
|
|
|
Eta tristatu egingo da orduan. Eta inoiz
|
baino
bakartiago sentituko da. Bizitzaren helmuga ikusiko balu bezala izango da.
|
|
|
Aurrez aurre eseri zaio eta begietara begiratu dio begirada finko batez. Eta une horretan gizon hori ezer
|
baino
arrotzagoa irudituko zaio, beldurra emango dion mugararte. Horixe pentsatzen aritu delarik bat batean," Zer???" ozen batek murgildurik zegoeneko mundutik atera duen arte.
|
|
|
Berriro ere aurpegira egin dio so eta neskaren begirada tinko eutsi du Joxeanek bere begi urdin handi horiekin. Eta Maiteri inoiz
|
baino
ederragoak iruditu zaizkio begi horiek. Oraingoan Joxeanek maletak eta diosala bera ere irakurri ditu Maiteren begietan, eta negar egin du.
|
|
|
Inozentziaz beteriko ele, hitz eta mundu hura, mundu inperfektu hura batez ere maite dut, errealitatea
|
baino
gehiago, nik eraikitako mundu perfektuak baino are gehiago.
|
|
|
Inozentziaz beteriko ele, hitz eta mundu hura, mundu inperfektu hura batez ere maite dut, errealitatea baino gehiago, nik eraikitako mundu perfektuak
|
baino
are gehiago.
|
|
|
Platonen kobazuloa izango da nire bizitza igual. Itzalei begira egoten naizelako; eta eskuaz hartzeko ahaleginetan, hutsa
|
baino
harrapatzen ez dudalako. Klaro, itzalak dira, itzalak...
|
|
|
Eskuraezina nintzatekeelako horrela. Itzalak gustatzen zaizkit, baina ez haizea beste, haizea itzalak
|
baino
are gehiago gustatzen zait. Erabat aske delako.
|
|
|
Eta ezin zaiola inolaz naturari aurre egin. Natura gu
|
baino
indartsuago delako, nahi duenean.
|
|
|
Belarri ostean jarri behar izan nion hirusta, ilerik ez zeukalako. Gero hil egin zen aitita eta geroztik hiru petalodun hirusta gustatzen zaizkit, lau petalodunak
|
baino
gehiago.
|
|
|
Udako gau argi batean kontatu zidan ipuina da beste edozein
|
baino
hobeto gogoratzen dudana, barne barneraino heldu zitzaidan istorioa. Gau izartsua zen, inoiz berriro ikusi ez dudan bezalakoa.
|
|
|
Mila lorez apaindutako etxe batetan bizi zen Katalin izeneko neskato bat, bere guraso eta anaiekin batera. Udaberrietako aire goxo eta familiako maitasun guztiaren artean hazi zen gure Katalin, lorerik ederrena
|
baino
ederrago bihurtu zen arte. Ez zegoen inguruan mutilik bere begietara begiratzean txundituta geratzen ez zenik.
|
|
|
Bertan poltsa ireki zuen kolore pixka bat sartzen uzteko asmoz. Ondoren, soka batekin lotu eta herrirantz abiatu zen lehen eroritako tximistak
|
baino
arinago. Ardiak ere bere atzetik zihoazen, mantu zuri bat bera harrapatu nahian joango balitz bezala.
|
|
|
Katalin bere aurrean eseri zen, ez zuen ezer ulertzen. Mutikoak poltsa ireki zuenean hutsune handi bat
|
baino
ez zegoen han barruan; eskuak sartu zituen zerbait aurkitzeko asmoz, baina alferrik. Ostadarra desagertu egin zen.
|
|
|
Puskas baserri zahar batean bizi zen, baina ez zeukan animaliarik, ortu txiki bat
|
baino
ez. Plazatik nahiko urrun zeukan baserria, kilometro erdi batera.
|
|
|
Zuritasun haren ertzean, plazaren albo batean kokatuta zegoen Balbe, herriko taberna. Hitzordua
|
baino
lehen heldu zen Puskas Balbera, baina kanpoan hotzez itxaroten egon beharrean barrura sartzea erabaki zuen.
|
|
|
Mahai inguruko aulkietan eserita berriz ere isiltasun astun bat nagusitu zen hiru lagunengan. Isiltasun astunegia, zeuzkaten ehun eta laurogei urteak
|
baino
astunagoak. Begiradak marra infinitu bat ziren airearen unibertsoan.
|
|
|
Nik uste dut erakargarritasuna baldin badu dela ikusten delako zerbait benetakoa gertatzen ari dela hor. Alegia, pertsona horrek ez daukala beste errekurtsorik momentu horretan bere sentipenak eta bere ideekin konektatzea
|
baino
. Eta amildegi baten aurrean bakarrik dagoela.
|
|
|
Nik uste dut konplizitate berezi bat dagoela bertsolariaren eta entzulearen artean. Feed-back deitzen den mugimendu hori, bertsolarien kasuan feed-backa oso berezia da beste arte sorkuntza ia denetan
|
baino
nik esango nuke askoz handiagoa. Bertsolariak ezin du sortu entzulearen begirik gabe, entzulearen konplizitate sakoneko hori gabe.Behar bada amildegiak horrelako erakarpena du eta amildegiaren aurrean sortzen den errespetua hainbestekoa da euskara ere amildegian dagoelako?
|
|
|
bertsolaria beren kreatibitatea, beren lagunarte horrekin, bere autentizidade horrekin, nik uste euskldunoi beste inori
|
baino
gehiago ari zaigu erakusten aurrerako bidea, genero, gizon emakumezkoen arteko harreman hauetan ere, nola aurreratu genezakeen, e nola elkarri babestu. Eta nik txapela kentzen diet bertsolariei, halako, kapaz direlako.
|
|
|
Txapelketa hau berezia da niretzat ere, zazpigarren finala, lau txapel baditut lehendik eta egia esan ez dit ilusio ikaragarririk egiten irabazteak edo txapela jazteak, bostgarrenak. Emozionalki, nik uste dut iluntzeko zortziretan datorren igandean gahiago emozionatuko nintzake eta poztu lagunen batek irabaziko balu, nik irabaziko banu
|
baino
, badakit ez dela lehiara joateko jarrera baina espero dut hara jun, ondo sentitu eta lehiakorra izatea. Baina besteari ere ezin diot uko egin, sentitzen dudana kontatzeari."
|
|
|
Ez dute gainditu beharreko zerbaiten gisan hartzen, baizik, elkarlanean aritzen dira, batak bestea animatzen du. Eta horrela, gero eta bertso hobeak botatzen dituzte eta, beraz, amaierako bertsoak hasierakoak
|
baino
hobeak dira.
|
|
|
Badago elkartasun bat, eta badago talde kontzientzia bat, eta nik uste dut batzen gaituena dela, gauza asko dira, batetik herriz herri eta astez aste eta urtez urte elkarrekin gabiltzala, plazetan, eta azken batean bertsolaritza elkarlanezko jardun bat da, nahiz eta indibiduala ere baden, baina jardun kolektibo bat da. Eta gu kasik gure lagunekin
|
baino
gehiago egoten gara gure bertsokideekin, beraz azkenean gure lagunik minenak gure bertsokideak bihurtzen dira, eta urte guztian elkarrekin gaude, urtetan.
|
|
|
ez delako benetan neurtu daitekeen zerako bat, pelotan, frontoian, badakizu tantoa egiten denean ba erraza da neurtzen, baina bertsoan nola neurtzen dezu? enpate hori denontzat da gauzarik ederrena, por que, enpate dira neurri baten, jartzen dituzu bertsolariak, bi hauek, eta ari zien, ba baten gustutik egon daiteke ba beteaino ba, bestea
|
baino
, baina nola neurtzen dezu zera hori, neretzako enpate, enpate benetan, enpate bat.
|
|
|
Orduan nik mugimenduko partaide moduan hori babesten dut, baina artista moduan ez zait ateratzen parte hartzea. Hala ere izugarri errespetatzen eta miresten dut gaur eguneko bertsolariek, autore izanik ere, egiten duten, nolabaiteko autore izatearen sakrifizio puntu bat, lehia espektakulu hori eskaintzeko, askotan lehentasuna emanez bertsolaritzaren mugimenduari norbere autore izaerari
|
baino
.
|
|
|
Horrek ere zeharbidez izango ditu ba bere alderdi onak. Genero ikuspuntutik
|
baino
gehiago gustuko dut Maialenen gainean egotea sinbolo hori, Maialen nire ustez belaunaldi baten adierazgarri delako, eta ibilbide pertsonal baten adierazgarri delako. Eta ikusten dudalako belaunaldi horrengan eta Maialenengan transmisio sena beste behin.
|
|
|
Nik uste dut lotura horren motiboa hizkuntza dela berriz ere, eta bertsoak balio dezakeela gaur eguneko egoera sozio politiko latz honetan benetan bateratzeko gune bat izaten, eta ez bakarrik bateratzeko, baizik eta hizkuntzatik eraikitako gauza baikor bat, kreatibo bat, dibertigarri bat, pentsarazten duena, aliziente bat dena, aberasgarria dena, hori dena da bertsoa. Eta benetan esango nuke Euskal Herriak behar dituela holako guneak eta bertsolaritza
|
baino
gehiago baldin balira askoz hobeto. Eta hortik ari gara eraikitzen gure kultur mugimendutxoa, gure alea jartzen.
|
|
|
Bertsolaria nere ustez, historian zehar izan da inprobisatzen duen pertsona bat, bertsolaria da betiere publiko baten aurrean bere ideiak eta pentsamenduak adierazten dituen pertsona bat. Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta bai entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak
|
baino
, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere.
|
|
|
Uste dut behar dugula pixka bat hori ere, denok gizaki bezala, baina euskaldunok ere bai, mirestea, hau da, eredugarriak diren sortzaileak hor daudela, eta hizkuntzaren gaitasuna eta artearen gaitasuna gorenera edo behintzat gu
|
baino
gorago eraman dezaketen pertsonak badaudela ikustea, behar du herri batek. Eta nik uste bertsolariek hori sinbolizatzen dutela.
|
|
|
Eta benetan behar bada, superbibentzia instinto bategatik ausartzen geala probatzen, bestelako disziplinekin nahasten... bertso formak bilatzen, bestelako espresio moduak, bestelako doinukerak. Lengoa galdu gabe
|
baino
berriakin konbinatuta.
|
|
|
Jaingoikue da!!!. Eta orduan, nik esan duzten, ba ni bufoi madarikatu bat
|
baino
besterik ez naiz, ba ordun jaingoikuan kontra zeoze einbiko da ezta. Eta ideia hortatik atea, urte jaten," Erregea eta bufoia" eitsie.
|
|
|
Bertsoaren kasuan" feedback" a oso berezia da beste arte sorkuntza, nik esango nuke, ia denetan
|
baino
askoz handiagoa. Bertsolariak ezin du sortu entzunlearen begirik gabe, entzunlearen konflizidade sakoneko hori gabe.
|
|
|
Askotan ezin da esan nahi dena, eta hori bertsolariaren borroka da beti, nahi duena esatera iristea eta ez ahal duena esatera, baizik nahi duena esatera.
|
Baino
askotan hitzek esaten dute, edo erritmek esaten dute, benetan zuk esan nahi izan ez dezuna. Edo kabitu ez zaizun eta aldatu duzun esamolde batek ez du oso garbi uzten esan nahi zenuena baizik beste zerbait sugeritu dezake.
|
|
|
Ni saiatzen naiz jendearengan asko hurbiltzen, berdinetik berdinera tratatzen edozein. Asko nekatzen delako
|
baino
asko ikasten delako baita ere. Urbiara baldin bazoaz pentsatuz, joe!
|
|
|
Historian, emakumeen historia galdu egiten da beti
|
baino
, jakin badakigu 1452 ko Bizkaiko Foruetan aipamen bat egiten delako orduan ere bazirela emakume bertsolariak edo profazadorak esaten zitzaienak. Profazadorak nonbait ziren pixka bat hiletetan, eta jaiotze ospakizunetan, ezkontzetan, holako festetan kantatzen zuten emakumeak.
|
|
|
Errekonozitzea alegia baloratzea,
|
baino
ez bertsotan bakarrik, emakumea jende aurrean egiten duen edozer gauzari bere balorea ematea.
|
|
|
Neska honek potruak hizkik? Zirrikitu hortatik egin zuen lehenengo Maialenek
|
baino
gero bera jabetu zen, eta hori sekulako meritua zan, berak jabetu zan, eta oso azkar gainera, egin nahi zuena ez zela hori eta joan zen bere ikuspegi propioa, emakume ikuspegia eta pertsona ikuspegia propioa lantzen. Eta pixkanaka pixkanaka iritsi da ba bueno, hain ikuspegi fina eta afinatua izatera ba beno, gozamen bat dela gaur egun entzutea, ezta?
|
|
|
Txapelketa hau berezia da neretzat ere. Ba bueno, 7 finala, 4 txapel baditut lehendik, eta egia esan, ez dit ilusio ikarragarririk egiten irabazteak edo txapela janzteak, 5ak, emozionalki nik uste dut, iluntzeko zortzitan, datorren igandean, gehiago emozionatuko nintzakela ta poztu lagunen batek irabaziko balu nik irabaziko banu
|
baino
. Badakit ez dela lehiara joateko jarrera baina bueno espero dut han eguna hasi, ondo sentitu eta lehiakorra izatea.
|
|
|
Hala ere, izugarri errespetatzen eta miresten dut, gaur egungo bertsolariek, autore izanik ere, egiten duten nolabaiteko esang nuke, autore izatearen sakrifizio punto bat lehia espektakulo hori eskeintzeko. Askotan lehentasuna emanez, bertsolaritzaren mugimenduari norbere autore izaerari
|
baino
ere.
|
|
|
Bertsolariak beren kreatibidadean, bere lagun arte horrekin, bere auntentitzidade horrekin, nik uste, euskaldunoi beste inork
|
baino
gehiago ari zaigu erakusten aurrerako bidea, jenero, gizon emakumezko arteko harreman hauetan nola aurreratu genezake, nola elkarri babestu. Nik txapela kentzen diet bertsolarie, kapaz direlako hortarako.
|
|
|
Simboloa da, eta simbolo bat den aldetik, iruditzen zait Maialenen buruan dagoela simbolo hori ederki. Jenero ikus puntutik
|
baino
gehiago gustoko dut Maialenen gainean egotea simobolo hori, Maialen nire ustez belaunaldi baten adierazgarri delako eta ibilbide pertsonal baten adierazgarri delako, eta ikusten dudalako belaunaldi honetan eta Maialenengan transmizio sena dela beste behin.
|