|
2000
|
|
|
Larregi pentsatzeak inoiz ez dio onik egin arduratzeko motiboren bat duenari, eta hori ondo
|
baino
hobeto zekien berak ere, baina zer egingo zuen ba. Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen.
|
|
|
Banuen zuri barkamena eskatzeko gogoa, Rakel, éxcusez moi, baina zuk inork
|
baino
hobeto dakizu nik ezin niola Dabidi ezezkorik eman. Lâamour, les amoreux...
|
|
2001
|
|
|
hemen irtenbide bakarra tiroak botatzea da. Gertatzen dena da gerrara itzultzea oso gogorra dela, eta eurek inork
|
baino
hobeto dakite, baina nik uste momentu honetan ez zaiela beste irtenbiderik gelditzen, zoritxarrez. Zentzu horretan haserretuta daude, baina itxaropena galduta ez, inola ere.
|
|
|
Kontua da egileak guztiz ohartuki jokatu duela montaje guztian. Kontua da, egileak inork
|
baino
hobeto dakiela, modernitatearen gure okaso honetan edopostmodernia estreinatu berrian, nork jakin?, garai bateko zentzuz etasentimenduaren indarrez betetako hitzak blaga huts bihurtu direla egun, marmaretengabe bat.
|
|
|
Bestela esanda, isiltasuna beharrezkoa bada ere eta idazlearen lekua hortxe badago ere («zaratapublikoaren bazterrean(...), isiltasunaren mugaldetik hurrean» M, 123 or.) aldiberean idazleak hitz egiteko beharra sentitzen du. Inork
|
baino
hobeto daki ezindela errealitate mingarriaren aurrean mutu geratu, konformismoan eta konplizitatean erori nahi ez badu, literatura itsu eta axolagabearen sarean erori nahi ez badu.
|
|
|
Ez dago erabakirik zalantzarik egon ezean, inork ez du zertan bere burua erabili, zalantzak bere ateraldia egingo ez balu. Baina nik
|
baino
hobeto dakizu zuk hori, greziarra izanik, ondo ezaguna izango baituzu atsotitz greziarrak dioena: ezer gutxi daki zalantzarik ez duenak.
|
|
|
Informazio egokia lortu izan dudalako beti, horra gakoa! Neuk beste inork
|
baino
hobeto dakit informazioak zenbaterainoko balioa duen. Zeuk ere nahi al duzu informaziorik?
|
|
2002
|
|
|
Ondo
|
baino
hobeto zekien erregeak bere mendeko ia guztiak alfer gorotzak eta ikuskizun zaleak zirela, lanerako joera handiegirik ez duten pertsona gehienak izan ohi diren bezala. Hori jakinik, gazteak esandakoa atsegina egin zitzaion erregeari, festa eskaintzearen kontu hark ospea ekarriko ziola uste baitzuen.
|
|
|
Goazen! , esan zion Zilarbizik halako batean, adar joka, ondo
|
baino
hobeto baitzekien ikaragarrizko lanak zituela Pertseok bere parean korri egiteko?. Har ezazu makilatxo hau, nik baino askoz gehiago behar duzula iruditzen zait eta.
|
|
|
Ia bi hamarkada geroago, inor ez da ausartzen data bat zehaztera. Gaur egun, lehen baino hobeto ezagutzen da gaitz beldurgarri hori, eta inoiz
|
baino
hobeto dakigu formula eraginkorra lortzeko zailtasunak. Arlo horretan, “hobe da korrika ez egitea; irtenbiderik gabeko kale itsu batean gaude”, esan du José Alcamí ikertzaile espainiarrak, Madrilgo Carlos iii.a Osasun Institutuko Hiesaren Immunopatologiaren Unitatean lan egiten duenak.
|
|
|
Horrela, herriaren garapena baldintzatu egiten da, eta euskararen normalkuntza prozesuan eragiten du bereziki. Tituluen gabeziak dakartzan ondorio txarrez ondo
|
baino
hobeto dakite ikastoletan eta euskaltegietan. Ahaztu zaizkigu ikastola eta euskaltegietako irakasleak homolo gatzeko izan diren problemak?
|
|
2003
|
|
|
planak bakea ekarriko duela edo bakearekin batera erdituko dela. Ez dut uste horrelako promesik egitea bere esku dagoenik, neurri handi batean gure eszenatoki politikoan ETA aldagai independentea delako, eta Ibarretxek inork
|
baino
hobeto badaki noraino baldintza dezakeen eszenatoki hau.
|
|
|
Nahiago izango leuke berak holakorik ez aitatutea, aitatu beharrik ez eukitea. Eta bardin dinotsuet neuk be orain; baina Aita Santuak, gauzea ikusten dauan lez agertuten deusku, eta inok
|
baino
hobeto daki berak Eleizearen barri. Arrisku handi bat ikusten dau gaur egunean, han horhemen:
|
|
|
Ez jakon ikasteko gogo berorik falta, ez horixe! Baina haren ondoan bizi ginanok ondo
|
baino
hobeto dakigu zelango aldasgora gogorra egin jakozan hemengo goi mailako estudio sakonak, lehenengo urteetan batez be. Danean bera zana eta berak eukan dana emoten ohituta egoan Mikel gau ikasleari iruntsi ezina egiten jakon holango ikasketa zehatz sakonak ganora handi barik egin beharra, ezetarako astimodu barik, beste ardura ta arazo guztiak ganean zituala.
|
|
|
Eta beste barik amaitzen dot idazlan ezerez hau. Ondo
|
baino
hobeto dakit beste askok eta askok ezagutu ebela Montiano nik neuk baino hurragotik eta hobeto. Eurok bete begiez, hurrengo baten, nik ezjakinez itxitako hutsune guztiak.
|
|
|
Herritik sarkin berriak bidali behar dira azkar, euren etxeetara sarraskirik ekar ez diezaieten. Agerian dago, ezpatak eta aizkorak ez dituztela ekarri, lurra zulatu eta barazkiak ereiteko, hori berak ere inork
|
baino
hobeto daki. Baina ez du borrokatu nahi.
|
|
|
Horrez gain, G taldeak zuzenduriko mundu osorako exekutiboaren egitura honako hau da Dieterichen iritziz: ...uaren, Nazioarteko Diru Funtsaren, Munduko Merkataritza Erakundearen eta Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen esku ei dago; alorpolitikoa, Nazio Batuen Erakundearen Segurtasun Kontseiluaren esku; gizarte alorra, alor ideologikoa, Unescoren, Lanaren Nazioarteko Erakundearen, PNUMAreneta NBEren Batzar Nagusiaren esku9; alor militarra, azkenik, NATOren esku dago, denok ere honezkero ondo
|
baino
hobeto dakigun moduan10 (justizia alorrik ezdugu aipatu; beharbada NBEren adar den Hagako Nazioarteko Justizia Auzitegiaizan daiteke mundu osorako justizia sistemaren hazia, baina Dieterichek ez duaintzat hartzen, baldintzapen ekonomiko eta politiko handiak dituela argudiatuta.Dena dela, Slobodan Milosevicekin zer jazo zen ikusita, badirudi etorkizuneanHagako auzitegiak zeresana eman dezakeela)....
|
|
|
Eskuman baldak, apalak eta kaxoiak, dozenaka kaxoi, zientoka bitxikeria gordetzen zituzten kutxatilak. Amona Sarak ondo
|
baino
hobeto zekien zer zegoen haietako bakoitzaren barruan. Puntapaxak, hariak, botoiak edo zeloa.
|
|
|
Ez du pentsatzen. Beno, zuk nik
|
baino
hobeto dakizu nolakoa den Joseba. Beti elkarrekin ibili izan zarete ttiki ttikitandik.
|
|
|
Halere, jakina da euskal lurralde askotan jatorrizko talde soziokultural euskaldun irmorik ez dirauela. Alderantziz, euskaltzale orok ondo
|
baino
hobeto daki gure hizkuntzaz hazteko eta bizitzeko eremu erdaldunak zabalak direla. Halako egoeretan beste mekanismo batzuek funtzionatzen dute:
|
|
|
–Tentu handiz ibili beharreko kontua –esan nion– Nik
|
baino
hobeto dakizunez, faxistek hemengo itsasertza erabiltzen dute beste aldera ihes egiteko.
|
|
2004
|
|
|
Nik
|
baino
hobeto dakizu zein itogarria den. Tokirik apartena da gora-nahiak itotzeko.
|
|
|
Chadiren aholkua jarraitzea erabaki nuen; berak inork
|
baino
hobeto jakingo zuelakoan. Baietz esan ondoren, eta erlojuan bazkaltzeko ordua zela ikusi eta gero, jangelara joan nintzen.
|
|
|
Zer nolako ezaugarriak agertuko litzaizkiguke gizaki horren nortasun taxueran gizarte eta nazio zeinuei dagokienez? Irakurleak nik
|
baino
hobeto daki ihardespena. Ez du balio beraz nonbaitekoa ez izateko leku anitzekoa izan genukeela gomendatzeak.
|
|
|
Arraiok ez badu, erronka gogorra jo digu Mendigurenek, baina, beharbada, honezkero, ez dago beste biderik. Sokatira horretan, ondo
|
baino
hobeto dakigu noski, arauak ez direla berdinak guztiontzat, eta alde bateko sokatiralari batek besteko hamarren kontra ez daukala zereginik, baina, guztiarekin ere, dagoen jokaldi bakarra hori dela uste du Mendigurenek. Hara, bada, zertan garen:
|
|
|
" Kukubilko jartzera behartu eta egingo zidana ez zela atsegingarria izango ohartarazi ondoren, polizia emakumea nire atzean jarri eta hatzamarrak uzkitik sartu zizkidanean izan zen gogorrena", azaldu zuen. Gaineratu zuenez, makurtzera eta eztul egitera behartu zuten baginan zer edo zer zeraman egiaztatzeko," aurkitutakoa legami hutsa baino ez zela ongi
|
baino
hobeto zekitela ere". " Poltsan zegoenik ere ez nekien, beste familiar batek prestatu zuelako paketea", aitortu zuen.
|
|
2005
|
|
|
–Iritzi profesional bat eskatu didazu, eta nik eman egingo dizut, komunikabideetako profesionala naizen neurrian. Oraindik gaxtea zara, bon, eta nik
|
baino
hobeto dakizu gorputz bakoitzak bere bidea egiten duela. Hala ere, begi bistan ditudan datuekin, ezin uka bide onetik zoazela:
|
|
|
Naturan dena aldatzen da, eta transgenikoekin gertatzen dena da modu gidatuan egiten dela, askoz azkarrago eta kontrol handiagoekin. Ondo
|
baino
hobeto dakigu eragindako aldaketaren emaitza, esaten dena esan arren. Bai, baina naturan badira konbinazio batzuk ezin direnak,' oztopoak' daude:
|
|
|
lortura pixka bat eten egin baita, baina beste aldetik lasaitu handia hartu nuen. Ondo
|
baino
hobeto dakit, nire bizitzan hartu dudan erabaki zuzenetarikoa izan dela. Egun, bertsoarekin harreman naturala dut:
|
|
|
Amets horren aldatuta ere ez da itzuli, eta etxean ganoraz jateko behar den guztiaz hobe bera arduratzea. Dena dela, lehengusua sukaldean jartzen denean ondo
|
baino
hobeto daki egiten, esaten duenez, euskal gizonezkoen berezko dohaina. Jartzen denean, ze, alfertuta dabilenean, saltxitxa batzuk edo izoztutako pizza eta patata frijituak nahikoa.
|
|
|
Naroak ez du hori apurtu nahi, baina barrutik galderak egitera behartzen du zerbaitek. Ondo
|
baino
hobeto daki gehiegizko galderek Amets zelan ateratzen duten bere senetik, berez lasaia izan arren, oso. Ez bere buruan eskarmentua hartuta, Ametsek gurasoekin duen harremanean ikusita baizik.
|
|
|
Baina bihar zer? Ondo
|
baino
hobeto daki hau behin behineko irtenbidea baino ez dela, erakunde edo dena delako horretakoak atzean badituzte gero eta ilunagoa dela etorkizuna. Urkoren poltsak, hala ere, baikortasun adierazezina ekarri dio.
|
|
|
Lagun handiak egin ditut, zinez. Nik beti esaten diet euskaraz nik
|
baino
hobeto dakitela eta nire maisuak direla. Eta poztu egiten dira.
|
|
2006
|
|
|
Mendeetan, eremu publikoa izan da protokoloaren habia bakarra, edo ia. Gaur egun, aldiz, enpresek ondo
|
baino
hobeto dakite zer nolako garrantzia daukan irudi egokia kanporatzeak. Eremu pribatuaren ateak zabal zabalik aurkitu ditu protokoloak, eta ekitaldi antolatzaileak inoiz baino lanpetuago dabiltza.
|
|
|
Haizeak gogor jotzen du egunero Aruban. Divi zuhaitzak ondo
|
baino
hobeto daki hori. Zuhaitz horixe da uharteko sinboloa.
|
|
|
Baina, bere anaiaren laguntza lortu ezin izan zuenez, honek bere handikiek emandako gomendio txar bati jaramon egin izanagatik, Duasdives (Moncontour) izeneko tokian elkarrizketa bakarra eduki zuen bere anaiarekin; eta, anaia erresumara itzultzen zen bitartean, Angoulêmerantz abiatu zen, Akitania-ko hiria berau, eta hemendik, leku guztietatik tropak iritsi ondoren, Hunoldo iheslariaren aztarnak jarraituz joan zen, ia ia atxilotu zuelarik. Erregearen armada non egon zitekeen ezkutatua ongi
|
baino
hobeto jakiteak salbatu zion bizitza Hunoldori; eta, behin Akitania utzi ondoren, Baskoniara abiatua zen, han seguru egongo zela pentsatuz. Lupo izeneko bat zen, orduan, Baskoinen duxa, eta honen fedeari bere
|
|
|
Halako batean, etxe hartan zegoen giroa jasan ezinik, Beatriceren anaia zaharrenak aita salatzera joan ziren aita santuarengana. Klemente VIII.ak ondo
|
baino
hobeto zekien seme haiek arrazoi osoa zutela, ederki aski ezagutzen baitzituen Francesco Cencik egindako basakeriak eta haiek merezi zuten zigor gogorra, baina, semeen arrengurei kasurik ez egiteaz gain, familia etxetik kanpora joateko agindu zien –etxekoen bakearen alde neke hori beren gain hartu beharrean zeudela, seme on eta katoliko gartsu ziren aldetik– eta atzerrira bidali zituen....
|
|
|
Pepin hil zenean 714 urtean, haren emazteak," benetakoak", bahitu egin zuen Charles Martel, baina Charlesek ihes egin zuen amaordekoaren atzaparretatik eta Austrasiako gortera joan zen. Austrasiako errege merovingiarrak alfertzar galantak ziren Frantziako kondaira ofizialaren arabera (les rois fainéants), eta Charles Martelek ondo
|
baino
hobeto jakin zuen bere abileziak erabiltzen gorteko morroi nagusi izenda zezaten.
|
|
|
Luze jarraitu genuen suaren inguruan. Beirasek ondo
|
baino
hobeto zekizkien gure ibilerak. Baita Pontedouroko jaunaren azkenak ere.
|
|
|
Eta zer gura dok?, esan nion, hi Pitxitxi futbolari txapeldun hura baino hilago hago, hire bila joango dozak laster batean, zergatik uste dok ez dagoela inor hire inguruan? Ondo
|
baino
hobeto dakitelako hilotz ibiltaria haizela, hire bila joango dozak, baina infernura betiko bidaltzeko... dagoeneko, La Palanca ondoan bizi den Soledad kubatar beltzaran harekin hasi dozak tratuan, halako edabe bat hiri emateko, tabernaren batean edo hor nonbait, eta, esan deuat, infernura bidaltzeko... Horixe emango juek, eta hik lasai baino lasaiago eztarriratu eta lehertu egingo haiz, puxika ustel baten moduan...
|
|
2007
|
|
|
Ilegalizazio politika, besteak beste, antidemokratikoa da erabat, baina lau urteko esperientziak mingarria dela ere erakutsi du. Eta Madrilek inork
|
baino
hobeto daki hori.
|
|
|
Oso atsegin dut galdera. Zuk ondo
|
baino
hobeto dakizulako zein podiumetan ibiltzen naizen... Baina, aukeratzeko, golf a telebistatik edo odola ematea...
|
|
|
Nik ez dizut edatea debekatzen, baina ezin dizut alkoholik saldu, Calle. Eta neuk
|
baino
hobeto dakizu zuk hori. Gaurkoa edan duzu?
|
|
|
Aitonak ez zuen amore eman, ordea, ziur baitzegoen gurutzegraman falta zen hitza ez zela suedieraz, jakingo luke-eta bestela. . Zuk ingelesez nik
|
baino
hobeto dakizu, esan zion neskari,, emaiozu, mesedez, begiratu bat, ziur ingelesetik datorren hitzen bat dela!
|
|
|
Hor, identifikazioaren inguruko datu hauek ditugu: erdaldunetan% 11k jotzen du bere buruaeuskal herritartzat soilik, euskaldunetan% 71k, horietan, gainera, zenbat eta euskaraerdara
|
baino
hobeto jakin orduan eta gorago joaten da bere burua euskal herritartzat soilik jotzen dutenen kopurua (erdal elebidunetatik% 62, elebidun orekatuetatik% 74, eta euskal elebidunetan% 81). Euskarak markatzen du, bertakoaizateak baino gehiago, identifikazio nazionala.
|
|
|
Gainera, tasatzaile horrek “zigilu faltsuak” eta “zalantzazkoak” identifikatu zituen, bai eta balio handiko berrinprimaketa ugari ere, Audientzian aurkeztutako dokumentuetan ageri denez. Katalogoen kontrola Fiskaltzaren arabera, konpainiaren bizitzan zehar, administratzaileek ondo
|
baino
hobeto jakin zuten ezen, gizarteari eusteko, ezinbestekoa zela zigiluen prezioa eta balioa handitzea kontrolatzea, baita nazioarteko katalogoak ere, bezeroek jakin gabe. Anticorrupzioak esan zuen kasu honetan egotzitako nagusien eta Afinsako Administrazio Kontseiluko kideen “kezka” —Albertino de Figueiredo, Carlos de Figueiredo, José Antonio Cano Cuevas eta Vicente Martín Peña enpresaren “prezio politikari” eustea zela, eta, horretarako, munduko esku hartze judizialaren aurreko hilabeteetan, lan egiten zuten.
|
|
|
Emaitza horrek adierazten du oso adin txikiko haurrek ere marka lehentasuna dutela publizitatearen ondorioz. Markaren azterketa «Haurrek uste zuten McDonald’s ekoak zirela uste zuten oilasko zatiek beste oilasko zati berdinek
|
baino
hobeto zekitela, baina logorik gabe», esan du Thomas Robinson doktoreak, Stanfordeko Unibertsitateko (Estatu Batuak) esperimentuaren arduradun eta medikuntzako eta pediatriako irakasleak. Robinsonek azaldu du bere taldeak McDonald’s marka erabiltzea erabaki zuela azterketan, «haurrei zuzendutako publizitatean urrezko patroia baita».
|
|
|
Laguntza txakurrek konpainia eta segurtasuna eskaintzen dute. Ondo
|
baino
hobeto dakite zer egin behar duten etxean eta kalean, jabeen bizi kalitatea hobetzeko. Izan ere, zakur bakoitza erabiltzailearen arabera aukeratzen da.
|
|
|
Haragoko korralizak dira. Nik
|
baino
hobeto jakin behar zenuke hori, hainbeste txikizio egin eta gero.
|
|
2008
|
|
|
–Min hori minago da, ordea, buruan ditugun kateak hautsi ezean, eta nik
|
baino
hobeto dakizu zein diren kate horiek: Elizak eliztarren kontzientzia bahitzeko erabiltzen dituen dogmak eta bitartekoak dira:
|
|
|
hantxe, bai, orbanaren marka eta seinalea, arimaren erdian, sagar ustel bat zegoèn lekuan doi! Baina, gaitz bakoitzak bere erremedioa duenez gero, Reginarenak ere bazuen berea, Reginak berak, medikutara joan ere gabe, ongi
|
baino
hobeto zekiena: euskara kolpetik ahaztu eta burutik ezin ezabatu zuenez gero, gaztelera ikasi zuen, gaztelera ikasiz bakarrik estal baitzezakeen baztertuen estigma ezabagaitz hura, Hizkuntzazko Bataioa, horrela, letra larriz idatzia?
|
|
|
Igandeetan mezatara joaten ziren, orbetar guztiak elkarrekin?, eta Beñardori behin baino gehiagotan etortzen zitzaion, ezinbestean etorri ere, tabernan gelditzeko gogoa, baina han Nazariok. Beñardoren akats ahulguneen berri ongi
|
baino
hobeto zekienak, agintzen zuen, eta hark esaten zuenean:
|
|
|
Nola ez zion, bada, etsipenaren ertzetik galdetuko, baldin eta Reginak ongi
|
baino
hobeto bazekien zer nolakoa zen bere ahizpa, berearekin konparatuta guztiz beste izaera batekoa. Reginak atsegin zituen hotsak eta abarrotsak, soinua eta dantza; Ernestinak, aldiz, isiltasuna bilatzen zuen.
|
|
|
–Batzuetan, memoria txarra eduki eta ahaztu egin nahi izaten zaitut, baina ezinezkoa egiten zait, zinez. Inork
|
baino
hobeto dakizu nork sortu didan bihotzeko mina.
|
|
|
esaka datorkigun Zallo ere susmagarri egiten zait. Jakin litzateke, Zallok dakien
|
baino
hobeto jakin ere, bateko eleaniztasun horren benetako izaera zertan den gurean, eta, besteko, kulturartekotasun hori zer arraio den. Bi gezur luze baitaude esaldi motz horretan, bata bestearen atzetik, zein baino zein handiagoak.
|
|
|
Baina, batez ere irakaskuntzan, eta bereziki unibertsitatean ikusten dudan egoerak kezkatzen nau. Nik
|
baino
hobeto jakingo dute zenbait kontzeptu euskaraz nola eman; baina testu osoa irakurtzean, zer egin ote dugun gaizki galdetzen diot neure buruari, ereduko umeek, hemezortzi edo hemeretzi urterekin horrela idazten badute.
|
|
|
Gainera. Kirikiñoren? zutabeak lortzen zuen hedadura ezin pareka zitekeen beste ezein idazle sabindarrek lor zezakeenarekin, eta Bustintzak ondo
|
baino
hobeto jakin zuen ustiatzen bere tartea. Izan ere, Euzkadiko erredakzioan gaztelaniaz lantzen ziren Euskal Herriko eta mundu zabaleko albisteak,. Kirikiñok?
|
|
|
LUKAS. Zuk
|
baino
hobeto dakit nik hori. Oso gustura gaude, aita.
|
|
|
Hori gertatu zen Eibarkoekin ere, Zuaznabar komandanteak Eibarrerantz abiatu aurretik ere, maiatzaren 2an109? ondo
|
baino
hobeto zekielako herri horretan zeintzuk atxilotu behar zituen, eibartar batzuek egindako zerrendari esker110 Nortzuk ote ziren salatariak. Eta nortzuk salatuak?
|
|
|
Aitzitik, 1814an egoera ez zen 1789koa. Potentzia absolutistetako ordezkariek ere ondo
|
baino
hobeto zekiten hori. Frantziako Iraultzak eta haren ostean sortu ziren gerra eta aldaketek goitik behera astindu zuten Antzinako Erregimena.
|
|
|
Deba bailara kontrolatzeko karlistek egin beharreko hurrengo urratsa Eibar hartzea zen, erretagoardia halako nukleo oldarkorraren menpe uztea axolagabekeria zelako1117 Baina Eibar indarrez hartzea zaila zen, eta Lizarragak ondo
|
baino
hobeto zekien. Beraz, herriko zenbait handikiri gutunak bidali zizkien, errendizioaren truke barkamena eta arma industrien jabetza mantentzea eskainiz.
|
|
|
Berlusconik hamazazpi epaiketa izan ditu, 1994an politikan hasi zenetik. Eta sekula ez dute zigortu epai irmo baten bidez. Guztira, haren auzietan 900 epaile aritu dira, baina lehen ministroarentzat lan egin duten ehun abokatuek ondo
|
baino
hobeto jakin dute hura babesten. Berlusconik, larunbatero larunbatero, goizean bilera izaten du abokatuekin.
|
|
|
Eta ez da halabeharrez. Mundu guztiak ondo
|
baino
hobeto baitaki ANCren kapital politikoa, higatua badago ere, nekez agortu daitekeela, eta abentura orok duela porrot erabateko izateko arriskua, babes duen aterpetik at. Proposaturiko izendapena ere aurrekoaren antzekoa izateak argi adierazten du zenbateraino den eztabaidaezina kontu hori guztia. Hala eta guztiz ere, azkenean gertatu egiten bada ANCren zatiketa, apartheida amaituz geroztik inoiz izandako hauteskunderik irekienak izango dira datorren apirilean edo maiatzean egitekoak dituzten horiek.
|
|
|
Euskara da ikasleek gehien argudiatu dutena EHU arrotz hartzeko. Oraingo irakasle gehienok, EHUn ikasle ohiak, ondo
|
baino
hobeto dakigu azken urteotan euskarak izan duen bilakabide positiboa, datuak datu; are gehiago, neurriko harro sentitzen gara bide horretan egindako ahaleginez, parte hartu baitugu indarrean den euskararen plan zuzendarian. Berriz diot, ez gara autokonplazentzian jausten, baina zuri eta beltzaren artean grisak ikusteko eta grisetatik ibiltzeko ikasiak gara, helburu bati berari ere uko egin gabe.
|
|
|
Euskara da ikasleek gehien argudiatu dutena EHU arrotz hartzeko. Oraingo irakasle gehienok, EHUn ikasle ohiak, ondo
|
baino
hobeto dakigu azken urteotan euskarak izan duen bilakabide positiboa, datuak datu; are gehiago, neurriko harro sentitzen gara bide horretan egindako ahaleginez, parte hartu baitugu indarrean den euskararen plan zuzendarian. Berriz diot, ez gara autokonplazentzian jausten, baina zuri eta beltzaren artean grisak ikusteko eta grisetatik ibiltzeko ikasiak gara, helburu bati berari ere uko egin gabe.
|
|
|
–Min hori minago da, ordea, buruan ditugun kateak hautsi ezean, eta nik
|
baino
hobeto dakizu zein diren kate horiek: Elizak eliztarren kontzientzia bahitzeko erabiltzen dituen dogmak eta bitartekoak dira:
|
|
|
hantxe, bai, orbanaren marka eta seinalea, arimaren erdian, sagar ustel bat zegoèn lekuan doi! Baina, gaitz bakoitzak bere erremedioa duenez gero, Reginarenak ere bazuen berea, Reginak berak, medikutara joan ere gabe, ongi
|
baino
hobeto zekiena: euskara kolpetik ahaztu eta burutik ezin ezabatu zuenez gero, gaztelera ikasi zuen, gaztelera ikasiz bakarrik estal baitzezakeen baztertuen estigma ezabagaitz hura, Hizkuntzazko Bataioa –horrela, letra larriz idatzia– gazteleraren bidetik bakarrik beregana zezakeelakoan, edo gazteleraren ur argi handietan murgilduta, bestela esanda, huraxe baitzen, antza, mundu berri distiratsuan sartzeko bete behar zuèn ezinbesteko baldintza.
|
|
|
Nola ez zion, bada, etsipenaren ertzetik galdetuko, baldin eta Reginak ongi
|
baino
hobeto bazekien zer nolakoa zen bere ahizpa, berearekin konparatuta guztiz beste izaera batekoa. Reginak atsegin zituen hotsak eta abarrotsak, soinua eta dantza; Ernestinak, aldiz, isiltasuna bilatzen zuen.
|
|
|
Alde batetik, nire ikasleen arreta bereganatzen jarraitzeko gaitzago izango dudala konturatu naiz. Nirekin ekarri nituen Axularren, Etxeberri Sarakoaren eta Txomin Agirreren testu batzuk ingelesera itzulita, eta gure literaturaren historiaren eskema txit argia buruan, baina ondo
|
baino
hobeto dakit nekez aurkituko dela hori baino gai aspergarriagorik mundu mailako kultur gaien artean. Horregatik, Ahaide Nagusien Gerren garaiko kantoreen hondarretatik zuzenean Etxeparerengana salto egin beharrean, Durango aldeko olerkari goliardo batzuen inguruko azalpen nahasi bat inprobisatu dut:
|
|
|
–Nik
|
baino
hobeto dakizu.
|
|
2009
|
|
|
Pablo Orbaizek ere ez dauka konfiantza handirik igandeko partidaren inguruan. Oso neurketa gaitza izango da, Manek inork
|
baino
hobeto daki zeintzu diren gure gabeziak.
|
|
|
Bere aburuz, arlo instituzionaleko ekaitzak galarazi egin die kirol arloan dutena garbi ikusten. Ongi
|
baino
hobeto dakite zer duten esku artean, behar bezala armatutako taldea da, zaildua, ofizio askokoa eta garaitzeko nekeza. Geijo eta Ruben bezalako aurrelari erabakiorrak ditu eta behin baloia berreskuratzen dutenean ziztu bizian abiatzen dira kontrako atearen bila.
|
|
|
Zalantzarik gabe, Lorentxok ondo
|
baino
hobeto daki denbora hori aprobetxatzen. Berari esker, zenbait toki ezagutu ahal izan ditugu:
|
|
|
Arazotan bakarrik gara aberatsak. Euskaraz zertxobait idatzi nahi izan duen edozeinek, Unamunok edo Barojak
|
baino
hobeto daki bere, gurari, buruhauste, eragozpen eta ezinkizunen berri?. Zergatik ez aitortu?
|
|
|
alboetan, Adaren esku banari eutsiz eta putz eginez, Domingo eta Maria Bibiana; erdian, Ada; aurrez aurre, berriz, ama; eta haiei begira, bi txakurrak, Mendi eta Sasi, erne orduan ere, gertatzen zen guztiari adi; ama ere ezin erneago zegoen, ordea, eta, Domingo eta Maria Bibianaren erreakzioaz ohartu zenean, nora ezean bezala geratu zen; eta ohartu zenean, halaber, kontu hartan urrunegi joan zela, markesa andereak bere alaba Nataliaren exorzismoarekin zentzuaren marra iragan zuen bezala, ez ote zen bera ere Adarekin berdin ari??, atzera egin nahi izan zuen; baina ez zeukan atzera egiterik, Adaren ama ez ezik, haren hezitzailea ere bazen-eta: hezitzailea zen batez ere une hartan, Adari lezio on bat eman behar ziona, neskak mutilen aurrean gorde beharreko lotsa behin betiko ikas zezan; lezio hark, gainera, ondorio praktiko bat behar zuen, praktikarik gabeko teoriak beti geratzen baitira hankamotz, ongi
|
baino
hobeto zekien hura Regina Aldasorok:
|
|
|
ez gimnasia, ez kirola, ez ariketa fisikoak ziren haren espezialitatea? berak inork
|
baino
hobeto zekien bere mugen berri; Damasok, gainera, buruan behar zuen beste oroitzapen hura dantzan, zaldiak bota zuenekoa, bost urte zituela, ez baitzuen dudarik zoritxarraren zaldiak berriro botako zuela; zerbait egin behar zuen, beraz, zerbait esan behar zuen?
|
|
|
Domingok zera ikusi du???, erreflexu baldintzatuak baldintzatua, nahiz eta anai arreben arteko giroa nekez gerta zekiokeen Damasori arazo iturri; edo zalantza bat zuelako isildu zen, besterik gabe, hiruzpalau segundoko isilunera eraman zuena, zalantzak sorrarazten ziòn nora eza zuzentzeko asmotan; edo ez zuen zalantzarik, eta Damaso beldur zen: hots, Damasok ongi
|
baino
hobeto zekien buruan zuèn galderaren erantzuna, eta beldurraren ondorioak atzeratu nahian zebilen bere jarrera harekin, auskalo.
|
|
|
ez gabardinarik, ez betaurreko beltzik? ...orduantxe ohartu balitz bezala ezen trenak beste lur batera zeramatzala bidaiariak; zenbat bider egin ez ote zuen, bada, Adak amets beste lur batekin, hain zegoen berean itota!; tren ziztuarekin batera barne oihu bat ere entzun zuen, ausaz, gizakia nomada zèn garaitik zetorkiona eta odolean halako dar dar berezi bat eragin ziona; zer egiten zuen berak, baina, han geldi, baldin eta une hartan ongi
|
baino
hobeto jakin behar bazuen, jakituriaren aurreko jakituria batean, askatasuna tren ihesaldi bat baizik ez zela?; eta, hala ere, geldi geldi geratu zen, ikuskizunak artean liluratua, odolaren aginduei erantzun ezinik; azkenik, trenak aurrera egiten zuen heinean, itzal bat sartu zen Adaren begietan, hauen distira astiro itzali zuena; Adaren begiek, beraz, ezin hobeto laburbiltzen zuten azken minutu ... Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina, geltokia!?, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon:
|
|
|
Zer egiten zuen berak han geldi, baldin eta ongi
|
baino
hobeto bazekien askatasuna tren ihesaldi bat zela?; zer egiten zuen han geldi, baldin eta argiak begietan eztanda egin bazion, beste argi batek gorputz arimak hartu zizkion seinale, atzeraezinezko erabaki batean?; zer egiten zuen geldi, baldin eta poltsan bostehun pezetako billete bat bazuen, Juan Sebastian Elkanoren irudia erakusten zuena, munduari bira eman ziòn lehen gizonarena?; ez al zen ir... –Nik munduaren bira egin banuen, zuk zergatik ez???;. Eta egin beharreko urratsa emakume batentzat gehiegizkoa bada, birentzat agian ez??
|
|
|
Domingok bazekien, bai, uztailaren 25eko goiz berandu hartan, Chaplin txantxetan ari zitzaiola, bala batek urontzia zulatu eta barruan sartuta gelditzeak patuaren kolpe zorionekoa behar baitzuen; Domingok eta Chaplinek, haatik, zazpi egun zeramatzaten elkarrekin, gerra piztu eta mobilizatu zirenetik, uztailaren 18an? hezur eta mami ibili baitziren biak ala biak, halako eran, non Domingok eta Chaplinek ongi
|
baino
hobeto baitzekiten hirian gertatua: nola gailendu ziren hasieran errepublikanoak, baita nola, bizpahiru egunen buruan, gauzak aldatu ziren ere, seiehun milizianoz osatutako zutabe batek hegoalderantz egin behar izan zuelako, ehun bat kilometrora zegoèn beste hiri hartarantz, non matxinatuak gotortu baitziren?
|
|
|
Krisialdietan kalera irten eta eraikin normal bat edo zuhaitzak dauden lekuan elizak ikusten dituela dio. Krisialdietatik kanpora dagoenean, behin baino gehiagotan egin diot galdera?, nik
|
baino
hobeto daki zenbat eliza dagoen herrian eta zein kaletan dauden, baina krisiak erasaten dionean, ez dauden lekuetan ikusten ditu elizak.
|
|
|
TXIMISTA. Eta hik etzak defenditu! Inork
|
baino
hobeto dakik zenbat aldatu den Alex.
|
|
|
Zein ditu lagun minak? Nik
|
baino
hobeto jakingo duzu zuk.
|
|
|
NEKANE. Ez didazu gogorarazi behar, ondo
|
baino
hobeto dakit.
|
|
|
Horregatik komeni da beste pertsona batzuk aritzea, ideia integratzaileak eta hobetzeko grina dituztenak. Praktikara ekarrita, guk nahiko genuke ahalik eta elkarte gehienek ondo
|
baino
hobeto jakitea EMFren kudeaketa nolakoa den, administrazio, kirol eta ekonomia alorretan. Batzar guztiak izan behar du kudeaketa garrantzitsuen berri, zuzendaritza aldatu zein ez; hartara, beste pertsona batzuek ekin ahal izango diote lan horri noiznahi.
|
|
|
I tsasoa da marinelaren kutuna, eta maitasun istorio guztietan bezala, une onak eta txarrak izan dituzte elkarrekin. Unai Basurko Portugaleteko marinelak inork
|
baino
hobeto daki hori. Vendee Globe estropada ametsa zen harentzat, eta itsasoak munduari bira bakarka emateko asmotik kanpo utzi badu ere, ez dio ez gorrotorik ez amorrurik, kutuna baitu.
|
|
|
PSE EE Eusko Jaurlaritzako gobernura iristen bada, aldaketa etorriko da, eta bakea ere bai. Auskalo zer esan nahi duen, akaso propaganda hutsa besterik ez da, baina Egigurenek ondo
|
baino
hobeto daki PPrekin egin duten ituneko irizpideetan ez dagoela bakearen errezeta.
|
|
|
Athletic da, hain zuzen ere, aurkariaren ezinegona baliatzen ahalegindu behar den taldea. Zuri gorriek inork
|
baino
hobeto dakite zein gaitza den taldea egoera larrian dagoenean jokatzea. Horrelako egoeretan aukerarik garbiena huts egiten da, eta akats txikiena huts larri bihurtzen da.
|
|
|
Azkoitiaren ustez,, pena da orain oroitzea garai hartaz, gauzak gaizki doazenean?. Ondo
|
baino
hobeto daki zein den talde ohiaren egoera. Urruti gelditu dira Loriatsua zeneko garaiak.
|
|
|
–Inperioko? handi mandiek ondo
|
baino
hobeto dakite ETA ez dela euskaldun gehienen hitza, eta, halaber, euskaldun gehienok asper asper eginda gauzkatela haren eragozpideek, prentsa adierazpenek eta atentatu burugabeek.
|
|
|
Denboraldi osoa bi partida jarraian irabazi gabe eginez gero, zaila izaten da mailari eustea, eta Osasunako jokalariek ondo
|
baino
hobeto dakite hori, orain bi denboraldi Jose Angel Zigandaren aginduetara sasoiko azken partidako azken minutura arte sufritu behar izan baizuten mailari eusteko, denboraldi osoan bi partida jarraian irabazteko gaitasunik ez izan ostean.
|
|
|
–Instituzioetako nazionalistek estatuarekin talka ez egitea erabaki dute?. Mu, ozen esanetan,, inork
|
baino
hobeto dakite estatuarekin egindako itunek ez daramatela inora?. Ez dutela inolako aldaketarik ekarriko.
|
|
|
Manresan, adibidez, orain dela hamar egun. Litekeena da Ivanovicen jarrera xaloa taldeko agintari gorenen aholkua izatea. Buesa Arenan elkartzen diren zaleak ere apenas haserretu diren jokalarien jardunarekin, zailtasunen jakitun direlako, eta Josean Kerejeta presidenteak ondo
|
baino
hobeto daki hori. Ivanovicen kritikek asko gaiztotuko lukete egoera, eta ez da komeni.
|
|
|
egin zituen hogei metro, berrogei, ehun, ehun eta hogei... begiratu zuen atzera berriro ere, badaezpada, arnasestuka, baina atzean inor ez: ...orduantxe ohartu balitz bezala ezen trenak beste lur batera zeramatzala bidaiariak; zenbat bider egin ez ote zuen, bada, Adak amets beste lur batekin, hain zegoen berean itota!; tren ziztuarekin batera barne oihu bat ere entzun zuen, ausaz, gizakia nomada zèn garaitik zetorkiona eta odolean halako dar dar berezi bat eragin ziona; zer egiten zuen berak, baina, han geldi, baldin eta une hartan ongi
|
baino
hobeto jakin behar bazuen, jakituriaren aurreko jakituria batean, askatasuna tren ihesaldi bat baizik ez zela?; eta, hala ere, geldi geldi geratu zen, ikuskizunak artean liluratua, odolaren aginduei erantzun ezinik; azkenik, trenak aurrera egiten zuen heinean, itzal bat sartu zen Adaren begietan, hauen distira astiro itzali zuena; Adaren begiek, beraz, ezin hobeto laburbiltzen zuten azken minutu ... Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina –geltokia! –, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon:
|
|
|
Zer egiten zuen berak han geldi, baldin eta ongi
|
baino
hobeto bazekien askatasuna tren ihesaldi bat zela?; zer egiten zuen han geldi, baldin eta argiak begietan eztanda egin bazion, beste argi batek gorputz arimak hartu zizkion seinale, atzeraezinezko erabaki batean?; zer egiten zuen geldi, baldin eta poltsan bostehun pezetako billete bat bazuen, Juan Sebastian Elkanoren irudia erakusten zuena, munduari bira eman ziòn lehen gizonarena?; ez al zen ir... " Nik munduaren bira egin banuen, zuk zergatik ez...?";" Eta egin beharreko urratsa emakume batentzat gehiegizkoa bada, birentzat agian ez..." esan zion Txarok noizbait, baina bera bakarrik joango zen, zer demontre!, Domingo etxetik bakarrik joan zen bezala; Adak halako zerbait behar zuen buruan, hain zituen bihotzaren begiak lurrari itsatsita, baita zeruari ere, aldi berean, estasiak hartuak iduri; zirt edo zart egiteko ordua zen, bai, eta zirt eta zart egingo zuen:
|
|
|
...bai, uztailaren 25eko goiz berandu hartan, Chaplin txantxetan ari zitzaiola, bala batek urontzia zulatu eta barruan sartuta gelditzeak patuaren kolpe zorionekoa behar baitzuen; Domingok eta Chaplinek, haatik, zazpi egun zeramatzaten elkarrekin, gerra piztu eta mobilizatu zirenetik –uztailaren 18an– hezur eta mami ibili baitziren biak ala biak, halako eran, non Domingok eta Chaplinek ongi
|
baino
hobeto baitzekiten hirian gertatua: nola gailendu ziren hasieran errepublikanoak, baita nola, bizpahiru egunen buruan, gauzak aldatu ziren ere, seiehun milizianoz osatutako zutabe batek hegoalderantz egin behar izan zuelako, ehun bat kilometrora zegoèn beste hiri hartarantz, non matxinatuak gotortu baitziren... eta gobernadore militarra, monarkikoa zena eta zalantza batean egon zena, abagune hartaz baliatu zelako, bere kolpea jotzeko, erregimentuko tropei hiria hartzeko agindua emanez; nola matxinatuak hirian sartu eta hainbat eraikinetan gotortu ziren –kasinoan eta gobernu militarrean, hiriko hotelik luxuzkoenean eta aseguru etxerik garrantzitsuenean–, harik eta errepublikanoek, mendebaldetik etorritako beste miliziano zutabe baten laguntzaz, gauzak beren lekuan jarri zituzten arte, matxinatuak berriro kuarteletako eremurantz atzeraraziz; esan nahi baita, behin egoera hartan sartuta, hantxe zeudela Domingo eta Chaplin, lehen lerroan, ibaiaz haraindian zituztèn kuartelei begira, Domingok, Chaplinengandik bost bat metrora zegoenak, ura eskatu zionean; eta Chaplin Domingoganantz abiatu eta orduantxe hartu zuen tiroa bizkarrean, lurrera bota zuena, Domingoren parean utziz, ahuspez.
|
|
|
borrokaldi hark –atipikoa, inondik ere– arrisku erantsi bat zuen, biek ala biek baitzituzten betaurrekoak; han, baina, ez zen inor arriskuaz mintzatzen, odolaren deia eta inkontziente kolektiboaren ahotsa beste dei eta ahots partikular guztien gainetik zeudelako, ausaz, betaurreko xixtrin batzuen gainetik zer esanik ez; Damasok, halere, bere berezko ahotsa zuen –bere berezko beldurraren ahotsa, alegia–, inkontziente kolektibo guztien gainetik mintzatzen zitzaiona, eta esaten ziona zerbait egin behar zuela; Damaso, beraz, kikilduta zegoen: ez gimnasia, ez kirola, ez ariketa fisikoak ziren haren espezialitatea... berak inork
|
baino
hobeto zekien bere mugen berri; Damasok, gainera, buruan behar zuen beste oroitzapen hura dantzan, zaldiak bota zuenekoa, bost urte zituela... ez baitzuen dudarik zoritxarraren zaldiak berriro botako zuela; zerbait egin behar zuen, beraz, zerbait esan behar zuen... baita orduantxe esan ere, uniformea kentzen hasi aurretik:
|
|
|
Domingok zera ikusi du..." –, erreflexu baldintzatuak baldintzatua, nahiz eta anai arreben arteko giroa nekez gerta zekiokeen Damasori arazo iturri; edo zalantza bat zuelako isildu zen, besterik gabe, hiruzpalau segundoko isilunera eraman zuena, zalantzak sorrarazten ziòn nora eza zuzentzeko asmotan; edo ez zuen zalantzarik, eta Damaso beldur zen: hots, Damasok ongi
|
baino
hobeto zekien buruan zuèn galderaren erantzuna, eta beldurraren ondorioak atzeratu nahian zebilen bere jarrera harekin, auskalo.
|
|
|
alboetan, Adaren esku banari eutsiz eta putz eginez, Domingo eta Maria Bibiana; erdian, Ada; aurrez aurre, berriz, ama; eta haiei begira, bi txakurrak, Mendi eta Sasi, erne orduan ere, gertatzen zen guztiari adi; ama ere ezin erneago zegoen, ordea, eta, Domingo eta Maria Bibianaren erreakzioaz ohartu zenean, nora ezean bezala geratu zen; eta ohartu zenean, halaber, kontu hartan urrunegi joan zela –markesa andereak bere alaba Nataliaren exorzismoarekin zentzuaren marra iragan zuen bezala, ez ote zen bera ere Adarekin berdin ari? –, atzera egin nahi izan zuen; baina ez zeukan atzera egiterik, Adaren ama ez ezik, haren hezitzailea ere bazen-eta: hezitzailea zen batez ere une hartan, Adari lezio on bat eman behar ziona, neskak mutilen aurrean gorde beharreko lotsa behin betiko ikas zezan; lezio hark, gainera, ondorio praktiko bat behar zuen, praktikarik gabeko teoriak beti geratzen baitira hankamotz, ongi
|
baino
hobeto zekien hura Regina Aldasorok:
|
|
|
–Inork
|
baino
hobeto dakit nola sentitzen zaren. –Ireneren arreta bereganatzen saiatu zen Dorotea?.
|