|
2002
|
|
|
Errolda ofizialik ez dagoen arren, estatuko etxeetan bi milioi eta erdi txakur
|
baino
gehiago bizi direla kalkulatzen da, horietatik mikrotxip bidez identifikaturik 800.000 baino ez dauden arren.
|
|
|
Hantura sortzen du artikulazioetan, hezurren deformazioa, mina eta mugitzeko zailtasunak. Espainian 200.000 pertsona
|
baino
gehiago bizi diren pertsonek 1.200 milioi euroko gastua eragiten dute, eta horietatik 390 milioi osasun gastuari dagozkio. Aurrerapen azkarra «Dale el alto» lelopean, Erreumatologiako Espainiako Elkarteak gaur egun dibulgazio kanpaina egiten du artritis erreumatikoaren irismena eta ondorioak ezagutarazteko.
|
|
|
Espainian 65 urtetik gorako ia zazpi milioi pertsona daude, eta horietatik milioi bat
|
baino
gehiago bizi dira bakardadean. Hala ere, kopuru hori hirukoiztu egiten da udan, eta horrek hiru milioi zahar abandonatu baino gehiago uzten ditu «familiak traba egiten dituelako», «Solidarioak Garapenerako GKEak» salatzen du.
|
|
|
Art Everson Ontzi garbigailua etxetresna elektriko bat da, eta asko irabazi du azken urteotan Espainiako etxeetan. Haien erabilera benetako laguntza da, batez ere pertsona bat
|
baino
gehiago bizi diren etxeetan, eta are gehiago bi otordu gogor (edo gehiago) egiten dituztenean. Aurrezten duen denboraren eta lanaren truke, aparatu honek gauza gutxi eskatzen ditu:
|
|
|
Europako kasua Espainian bezala, Europako gainerako herrialdeetan ere alkoholaren kontsumoa oso azkar hazi da gazteenen artean. Hain zuzen, iaz OMEk Stockholmen aurkeztutako inkesta baten arabera, bietatik adingabe batek
|
baino
gehiagok bizi izan du mozkorraldi bat. Tokiei dagokienez, Europako iparraldeko herrialdeetan eta britainiar uharteetan izaten dira mozkor gehien.
|
|
|
Johannesburg eko Goi bilerak aukera bikaina eman du munduko globalizazio prozesuari beste ikuspegi bat emateko eta lehen munduaren eta hirugarrenaren arteko desoreka sozial eta ekonomiko izugarriak zuzentzeko. Gizarte Zibilaren Foro Paraleloan dauden Espainiako sindikatu eta GKEek deitoratu egiten zuten, itzultzean, 1.000 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi diren miseria erabatekoari eta planetaren ingurumen degradazio izugarriari erantzuteko munduko gobernuak gai ez zirela. «Ez da azken aukera, baina Johannesburg en zegoena galdu egin da».
|
|
|
Betiko gaztetasunaren bila dabiltzala, zenbaiten ustez, kaloria ekarpena murriztea izan daiteke biderik zuzenena. Teoria hori aldezten dutenek uste dute gutxiago jateak energia gutxiago erretzea ekarriko lukeela, eta 150 urte
|
baino
gehiago bizitzeko aukera emango liokeela gizakiari, janaria zorrotz murriztuta. Hala ere, zahartze prozesua geldiarazteko itxaropen zientifiko handienak eremu genetikoan daude.
|
|
|
Ia bi hamarkadatan aske jaiotako lehen hegaztiak galtzea ekarri duen mazazoaren ondoren, adituek habiak zaintzeko eta etorkizuneko oilaskoak babesten saiatzeko bideo-kamerak erabiltzeko aukera aztertu dute. Gaur egun, hirurogei ale heldu
|
baino
gehiago bizi dira aske Estatu Batuetan.
|
|
|
Ordu gutxi batzuetan, 2.000 pertsona inguru hil ziren materia bolkanikoaren tonen azpian edo sumenditik ateratzen zen kearen azpian. Gaur egun, Vesubio mendi baketsua da, eta inguruan hiru milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira, gehienak Napolin. Baina baretasun hori itxurazkoa da:
|
|
|
Afar eskualdean daude kaltetuenak: sei milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi ahal izateko elikagai laguntzaren mende daude. Bost urtetik beherako haurren desnutrizio maila kezkagarria da Tigray iparraldean (hiriburutik 600 kilometrora, Addis Abeba), biztanleen %20 osatzen baitute.
|
|
2003
|
|
|
Anitzak izaki munduko bazterrak, ugariak izan ziren ere Lurra deritzan planetan sortu ziren mintzairak. 5.000
|
baino
gehiagok bizirik diraute oraindik, baina epe laburrerako, neurriak hartu ezean, urtero bataz beste 25 hizkuntza galtzen omen direlako betirako, eta martxa honetan XXI. mende bukaerarako 2.500 baino gutxiago geldituko omen zaizkigu, globalizazioaren eraginak gehiagoren desagerpena eragiten ez badu bederen. Hala ziurtatzen du Maitena Etxebarria EHUko Hizkuntzalaritzako katedradunak" La diversidad de las lenguas en España" izenburuko lanean.
|
|
|
Romain Garyk bere barruko alderdi batzuk azaltzen zituen eta Emile Ajarek beste batzuk. Horrek gure baitan pertsona bat
|
baino
gehiago bizi direla erakusten digu. Are gehiago esango nuke, gure izaera, dualista ez ezik anitza dela.
|
|
|
“Horrelako higiene neurriak hartzea funtsezkoa da hortzoi osasuntsuak eta odolik gabeak izateko”, erantsi zuen. Kutsadura familian Aho barrunbean 500 bakterio mota
|
baino
gehiago bizi dira, eta horietako askok eragiten dituzte gingibitisa eta periodontitisa. Frogatuta dago bakterio horiek bikote egonkorren artean eta gurasoengandik seme alabengana transmiti daitezkeela.
|
|
|
Gainera, lurrak degradatzea kutsadura iturri garrantzitsua da ozeanoetarako, ibai handien sedimentuak arrastatzearen ondorioz. Mantenurako mehatxua Baina ingurumen kostuaz gain, lehortea mehatxua da 110 herrialdetan mila milioi pertsona
|
baino
gehiago bizitzeko. Aurreikuspenak ez dira onak:
|
|
|
Albaitariek ez dute uste hiru hilabete
|
baino
gehiago bizi daitekeenik.
|
|
|
Copito de Nevo ko gorila albinoak 40 urte inguru ditu eta Bartzelonako zooaren ikurra da. Azaleko minbizia du, eta albaitariek ez dute uste hiru hilabete
|
baino
gehiago bizi daitekeenik. Halaxe iragarri zuen atzo Jordi Portabella zooko zuzendariak, eta hark esan zuen bere DNAren eta material genetikoaren laginak gordeko direla hil ondoren, baina “ez dute klonatuko”.
|
|
2004
|
|
|
Orain hamar urte ezkongabea izatea eta galtzailea izatea guza bera zen, 25 urtetik aurrera behintzat. Gaur egun, ordea, Espainian ezkondu gabe 25 eta 49 urte bitarteko 5 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi da. Eta hain zuzen ere, horiek dira egun gizartearen talde kontsumitzaile indartsuenetakoa:
|
|
|
65 urtetik gorako 8 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira Espainian, eta horietatik bi milioik baino gehiagok ezintasunen bat du, gainera.
|
|
|
Biologoek eta paleontologoek pentsatu zuten, urte askoan, hegatsak hanka eta beso bihurtzea duela ehunka milioi urte gorputza jasan eta lekuz aldatzeko beharrari erantzun ziola; orduan hasi zen uretan ibiltzeari ekiteko igeri egiteari utzi zioten uretako izaki batzuen inbasio handia. Hala ere, duela 360 milioi urte
|
baino
gehiago bizi izan ziren espezieen fosilen azterketak, devoniar periodoan, anfibioen, ur gezako arrainen eta koral formazioen agerpena ezagutu zuenean, agerian utzi du gorputz adarrak uste baino lehenago sortu zirela, sakonera txikiko uretan mugitzeko haiek erabili zituzten arrainetan, Chicagoko Unibertsitateko hiru paleontologok “Science” lanean dioenez.... Aditu horiek emandako proba orain arte berreskuratutako humero zaharrena da, 370 milioi urteko antzinatasuna duen besaurreko hezurra, Pensilvanian (AEB) errepide bat eraikitzearen ondorioz agerian geratu zen sedimentuetan.
|
|
|
Coruñatik zazpi kilometrora dago udalerria, eta zuhaitzez, larrez, maizterrez eta berotegiez inguratuta dago. Guardia Zibilaren iturriek azaldu zutenez, larunbateko goizaldean, hainbat gizabanakok ustiapenaren inguruko horma jauzi egin zuten, atzeko atea bortxatu zuten eta kaiola guztiak ireki zituzten, 6.500 animalia
|
baino
gehiago bizi zirelarik. 2.000 ale inguruk barrutiko hesiak zeharkatu eta Xalo mendiko basoetan eta inguruko ibarbide eta haranetan barneratu ziren.
|
|
|
“Nature” aldizkariak gaur argitaratu duen azterlan baten arabera, Neanderthaleko gizakiaren garapen eta hazkunde abiadura (“Homo neanderthalensis”) Homo sapiens arena baino askoz handiagoa zen. Europan 10.000 urte
|
baino
gehiagoz bizi izan ziren bi espezieen arteko distantzia ebolutiboa berriro baieztatzen duen diferentzia hori izan daiteke duela 40.000 urte inguru gure espeziearen lehen ordezkariak Europako kontinentera iritsi ondoren “Homo neanderthalensis” delakoa azkar desagertzeko arrazoietako bat. Hominido espezie batzuen hortzak garatzeko denboran oinarritzen den ikerketaren arabera, Neanderthaleko gazteak sapiensak baino bizkorrago bihurtzen ziren.
|
|
|
Era berean, fabrikatzaileen eskarietako bat beteko du, motorren salmentak 11 kilowatteko gehienezko potentziarekin eta 0,11 kilowatt/ kilogramo baino handiagoa ez den potentzia/ pisu erlazioarekin behera egin duela ikusi baitute. Bestalde, Europar Batasunekoak (EB) ez diren herrialdeetako edo baimenak trukatzeko akordiorik ez duten estatuetako gidari profesionalen kontratazioa errazte aldera, Erregelamenduak aukera emango die titularrei gidabaimena espainieraz aldatzeko, proba teoriko bat gainditu ondoren, Espainian sei hilabete
|
baino
gehiago bizi den enpresa batek kontratatu dituela eta arau hauste larri edo oso larriengatik aurrekari kaltegarririk ez dutela egiaztatu ondoren. Lege erreformaren beste berrikuntzetako bat da automatikoki aldatzen diren ibilgailuetarako bakarrik den gidabaimena lortzeko aukera onartzen dela.
|
|
2005
|
|
|
“Izotzezko estalkia uste baino azkarrago ari da murrizten, Groenlandiako izotz plakak eta mendiko glaziarrak urtzearen ondorioz itsas mailaren azken igoeraren erdia baino gehiagorekin”, dio. Bestalde, Waleed Abdalatik, NASAren espazio hegaldien Goddard Zentroko Criofera Programaren (elurrez edo izotzez estalitako eskualdeak) arduradunak, uste du 100 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi direla Mississippiko deltatik hasi eta Maldivak uharteetaraino, eta itsasoaren inguruko kosta eremu askotan. Azken mende erdian, itsas maila urtean 1,8 zentimetro hazi da, gutxi gorabehera, baina azken 12 urteetan erritmo hori hiru zentimetro da urteko.
|
|
|
Aintzira hori Nilo ibaiaren jatorria da, eta Afrikako handiena da. 30 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira haren ertzean. Senegalen, Djoudi lakua inguratzen duen eremua nabarmen aldatu da 1986an Diama presa eraiki zenetik; Kenyan, berriz, milioika flamenko biltzen dituen Nakurun, aldaketa handiak izan dira.
|
|
|
Diruz larri baldin bahabil, artelana ere onartuko dik ordainetan. Bat
|
baino
gehiago biziko duk oraindik ere haren bizkarretik, hark erosten dituen artelanetatik. Nireak ere bazauzkak dozena erdi baino gehiago.
|
|
|
– Hildakoak ez dira inoiz hiltzen, Artikutzako gorpuak aurkitu nituenean bazeuzkaten hogeita hiru urte fusilaturik. Hezur haietan pultsuaren oihartzuna nabari zen oraindik, uste duguna
|
baino
gehiago bizi gara. Ez zenekien?
|
|
2006
|
|
|
Bertan, leize hartzen bi garezur topatu zituzten. Hankak dardarka jarri zaizkigu kobazulo ilunetik horrelako piztiatzarra ateratzean gizaki batek
|
baino
gehiagok bizi izango zuena imajinatzean.
|
|
|
Gure herriko etxe eta pisuetan hamahiru milioi txakur, bost milioi eta erdi katu, eta lau milioi txori
|
baino
gehiago bizi dira.
|
|
|
Hau da, unitate fiskalak nola aldatu ziren data batetik bestera, kontuan izanda ez garela populazio kopuru zehatzez hitz egiten ari (datu kuantitatiboa den arren), su bat ez baita beti auzokide bat, eta, gainera, auzokide bakoitzak familia bat izango duela atzetik. Horrela, badirudi egoera ideala izango zela auzokide bat, familia bat, etxe (orube) bat eta su bat elementuek osaturiko laukotea, baina errealitatean, baziren familiak su baten erdia edo laurdena ordaintzen zutenak; halaber, orube berean etxe bat eta familia bat
|
baino
gehiago bizi ziren, etab. Beraz, Behe Erdi Arorako zaila da kuantifikatzen populazio kopuru zehatzak, eta suek jasandako aldaketak aztertzen konformatu gara.
|
|
|
Orkideak bezalako espezieetan mikorrizazioa ezinbestekoa da, landarerik gabe ezin baita bizirik iraun. Zuhaitz batzuk, pinuak esaterako, ez dira gai bi urte
|
baino
gehiago bizitzeko mikorrizatu gabe daudenean. Beste espezie batzuetan, orkideak kasu, ezinbestekoa ere bada, landarerik gabe ezin baita bizirik iraun.
|
|
2007
|
|
|
Fuster kardiologoak zioenez, espainiarrak, bereziki emakume espainiarrak, munduko beste edozein herrialdeetakoak
|
baino
gehiago bizi garela, gehiago hitz egiten dugulako.
|
|
|
Aurreko artikuluan aipatu ahaideetarik bat
|
baino
gehiago bizi bada, horietarik edonork egikaritu ahal izango ditu hildakoaren eskubideak babesteko ezarri akzioak.
|
|
|
Eta longebidadeari begira jartzen bagara zer? Munduko edozein txokotan emakumeak gizonak
|
baino
gehiago bizi dira. Propaganda misoginoak mende luzez zabaldutakoaren aurka, sexu indartsuena dugu emea (eta ahulena arra):
|
|
|
Apdha erakundeak bere txostenean jaso du 7.000 pertsonak
|
baino
gehiagok bizia galdu dutela azken urtean Espainiarako bidean
|
|
|
Etxeko animalien baliabide genetikoei buruzko FAOren erregistroak 7.600 arraza ditu, eta horietatik 190 desagertu dira azken 15 urteetan, eta beste 1.500 desagertzeko zorian daude, hilean desagertzen den arraza batekin. FAOko arduradunek ohartarazi dute ugaztunen eta etxeko hegaztien hogeita hamar espezietatik 14k bakarrik ematen dutela gizakiek kontsumitzen duten animalia jatorriko elikagaien %90 Abeltzaintzari esker, 1.000 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira munduan, eta, bereziki, landa pobreen %70 inguru haren mende daude neurri handi batean. Aniztasun fitogenetikoari dagokionez, gaur egun, gizateria gehiena 150 espezie landaturekin elikatzen da; 30 labore dira gure elikadura energiaren %95; horietatik 12 landare espeziek giza elikaduraren %70 baino gehiago ematen dute, eta lau dira (arroza, artoa, garia eta patata) erdia baino gehiago estaltzen dutenak.
|
|
|
Beste herrialde batean egindako arau hausteek ez diote punturik kentzen baimenari, baina dagokien isuna ordaintzera behartzen dute. Atzerrian urtebetez
|
baino
gehiagoz bizi nahi izanez gero, nahitaez baliozkotu da Espainiako txartela, herrialde horretan indarrean dauden arauen arabera. Kasu gehienetan, azterketa teoriko eta praktikoak gainditu behar izaten dira, jatorrizko herritar guztiek bezala.
|
|
|
Munduan 1.000 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira gutxieneko bizigarritasun baldintzak betetzen ez dituzten etxeetan.
|
|
|
Islandiako kostaldean aurkitutako txirla da ezagutzen den animaliarik zaharrena. Ale hori, 400 urte
|
baino
gehiago bizi izan dituela pentsa daitekeena, “Arktika islandiko” espeziekoa da, eta Bangorreko Unibertsitateko (Gales) zientzialariek aurkitu zuten, azken milurtekoan izandako klima aldaketak aztertzeko programa baten barruan. Orain arte, Islandiako beste txirla batek izan du animalien bizitza marka.
|
|
|
“ez luke haur batek ere hil behar diabeteaz”. Gaur egun, 240 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira mundu osoan diabetesarekin (Espainian ia hiru milioi dira), Diabetearen Nazioarteko Federazioaren (FID) datuen arabera. 20 urtean, gutxi gorabehera, kopuru hori 380 milioikoa izatea espero da.
|
|
|
Aztergaia Zientzialariek kaloria gutxiko baina funtsezko elikagaietan aberatsa den dieta baten ondorio onuragarriak aztertu dituzte laborategiko animalien espezie batzuetan, besteak beste, saguak, harrak, txakurrak, behiak eta gure hurbileko ahaideak, tximinoak. Ia kasu guztietan, dieta horren mende zeuden animaliak ez ziren bakarrik errazio arruntak jaten zituzten esperimentu lagunak
|
baino
gehiago bizi, zahartzearekin lotutako gaixotasun gutxiago ere izaten zituzten. Azterketetan, eguneroko kaloriak baino %25 gutxiago irensten zituzten animaliak dieta normala egiten zutenak baino heren bat eta erdi gehiago bizi ziren.
|
|
|
Atlasak adierazten du Espainiak 83 hiri eremu handi dituela, 744 udalerri eta 310 hiri eremu txiki. Guztira, 1.054 udalerrik hartzen dute herrialdearen azalera osoaren %20, eta 36 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira haietan (biztanleen %80 baino gehiago eta etxebizitza nagusien parkea). Datu horiek erakusten dutenez, urbanizazio prozesuak oso azkar egin du aurrera, eta horren adibide dira Murtziako hiri eremua (%78 baino gehiago hazi da), Alacantekoa (%67 baino gehiago) eta Madrilekoa (%50 ia).
|
|
|
Hautatutako biztanlerian prozedura hori bermatzen duten hainbat azterketa daude. Orain arte egindako azterketa handiena eta garrantzitsuena, ‘Multicentre Aneurysm Screening Study’, MASS, Erresuma Batuan 67.000 pertsona
|
baino
gehiago bizi dira, eta horrek erakusten du ekografia abdominala egiten zaion taldeak presako kirurgia gutxiago dituela, kontrol taldeak baino %42ra arteko heriotza tasa murriztuta. Halaber, 2006an USEk argitaratutako gida.
|
|
|
90eko hamarkadaren hasieratik Espainiak jaso duen etorkinen etengabeko fluxuaren ondorio da errealitate hori. Immigrazioaren Behatoki Iraunkorraren azken datuen arabera, 3.700.000 atzerritar
|
baino
gehiago bizi dira gaur egun gure herrialdean. Kopuru hori biztanleria osoaren %8, 3 da, eta autonomia erkidego batzuetan portzentaje altuagoak dituzte, hala nola Balearretan (%16) eta Murtzian (%13).
|
|
|
Errolda arautzen duten legeak (4/ 1996 Legea, urtarrilaren 10ekoa, Toki Araubidearen Oinarriak arautzen dituen apirilaren 2ko 7/ 1985 Legea aldatu zuena, udal erroldari dagokionez, eta abenduaren 20ko 2612/ 1996 Errege Dekretua, Toki Erakundeen Biztanleriari eta Lurralde Mugaketari buruzko Araudia aldatu zuena, 1690 Errege Dekretuaren bidez onartu ohi dena). Udalerri batean
|
baino
gehiagotan bizi direnek urtean luzaroen bizi diren udalerrian eman dute izena. Udal errolda batean inskribatzeak zenbait eskubide eta betebehar ematen dizkio herritarrari.
|
|
|
Madrilgo udalerrian erroldaturik egotea eta sarrera justifikatzen duen gizarte zerbitzuen txostena aurkeztea. Gaur egun, barnetegian 60 haur
|
baino
gehiago bizi dira (1984tik), sei eta hamalau urte bitartekoak. Haurrak astelehenetik ostiralera bizi dira zentroan, eta San Ildefonso HLHIn eskolatzen dira, Lehen Hezkuntzako haurren kasuan, edo Covadonga ikastetxe itunduan, Bigarren Hezkuntzako 1 eta 2 mailetan.
|
|
2008
|
|
|
Eta hemen bizi eta orain bizi. Jakin
|
baino
gehiago bizi, egunerokoarekin moldatu, gauza txikiak atondu, adiskideei deitu, bikote kidea zaindu, familia babestu... Ezdeuskeria bat, bai badakit, baina hori da bizia ezdeuskeria zoragarri bat.
|
|
|
Ibarzabal erdi nazkatuta egon behar zen ordurako, eta irailaren 30ean kokotea jokatzeko prest agertu zen Eibarren 2.500 biztanle baino gehiago zeudelako ustearen, urriaren 7rako erabakia hartzen ez bazen, eskualdeko batzarrera Eibarrek hiru hautesle barik bi baino ezin izango zituela bidali ohartaraziz532 Urriaren 4an Betolazaren zerrendan agertzen ez ziren beste 64 pertsonen zerrenda bidali zion korrejidoreari. Betolazak, bere aldetik, bere bostean jarraitzen zuen, eta badirudi Ibarzabalen urduritasunaz trufatzen zela533 Azaroan, Buruzagi Politikoaren aginduz behin betiko zenbaketa egin zen, familiaburu guztiak plazan bilduta, eta Betolazak Eibarren 2500 biztanle
|
baino
gehiago bizi zirela onartu behar izan zuen, eta ondorioz bigarren alkatea izendatu behar zela534 Hori bai, urtea bukatzear zegoen, eta 1821eko agintaldia alkate bakarrarekin egin zuen Eibarko Udalak. Urtearen bukaeran José Martín Ibarra izendatu zuten bigarren alkate, baina ez da azaltzen zein modutan egin zen hautaketa.
|
|
|
La Chureca de Managuara 1.300 tona zabor iristen dira egunero. 1.200 lagun
|
baino
gehiago bizi dira, baldintza penagarrietan.
|
|
|
Nikaraguako hiriburuko Udalarekin batera egingo den ekimen horrek enpleguak sortzea eta zabortegian bizi diren pertsonen bizi baldintzak hobetzea ekarriko du. Chureca Acahualinca auzoan dago, 18.000 pertsona
|
baino
gehiago bizi diren auzoan. 40 hektareako zabortegi honetara 1.300 tona zabor iristen dira egunero.
|
|
|
40 hektareako zabortegi honetara 1.300 tona zabor iristen dira egunero. Guztira hiru milioi metro kubiko hondakin metatzen dira, eta horietatik 1.200 nikaraguar
|
baino
gehiago bizi dira baldintza penagarrietan. Gainera, 3.000 pertsona inguruk lan egiten dute zaborra biltzen, birziklatzen eta tratatzen, egunean bi dolar baino gutxiago ordainduta.
|
|
|
Saharako Nazioarteko Zinemaldiak (Fisahara) Dajlako errefuxiatu esparruan amaitu zuen atzo, Espainiako zinemak Mendebaldeko Saharari laguntzeko plataforma bat sortzeko eta desplazatuen parte hartzearekin film luze bat egiteko konpromisoa hartu baitzuen. Zinemagileen itxiera adierazpenaren zati bat irakurtzearen arduraduna Javier Bardem aktorea izan zen, eta gogora ekarri zuen “duela 33 urtetik hona espainiarrak izan ziren 200.000 pertsona
|
baino
gehiago bizi dira basamortu honetan”, eta “premiazkotzat jo zuen Espainiako herritarrek saharar herriari askatasuna itzultzen laguntzea”. Aurtengo Oscar sariaren irabazleak gogoratu zuen Dajlakoa dela giza drama handiena bizi den errefuxiatu eremuetako bat, eta egoerak okerrera egiten duela urtez urte.
|
|
|
Caritasek ere, besteak beste, autonomia erkidego bakoitzerako laguntza gida espezifikoak egin ditu. Aipagarrienetako bat Cáritas Canarias ek argitaratzen duena da, Immigrazioaren Behatoki Iraunkorraren datuen arabera, 200.000 atzerritar
|
baino
gehiago bizi baitira komunitatean. Eskuliburu honetan, atzerritarrek Espainian dituzten betebeharrak eta eskubideak azaltzen dira, eta azaltzen da nola egin behar diren lehen izapideak (erroldatzea, osasun txartela, adingabeen eskolatzea, espainiar klaseak eta ostatua), nola bilatu lana, nola eskatu laguntzak edo nola baliatu emakumeentzako zerbitzuez.
|
|
|
Duela 300 milioi urte
|
baino
gehiago bizi izan zen" Ventastega curonica" arrain tetrapodoa da.
|
|
|
Orain errazago uler daiteke animalia urtarrak lurretara nola igarotzen diren, Nature zientzia aldizkari britainiarraren arabera, duela 300 milioi urte
|
baino
gehiago bizi izan zen “Ventastega curonica” arrain tetrapodoaren oso ondo kontserbatutako fosil baten aurkikuntzari esker. Uppsalako Unibertsitateko (Suedia) ikertzaileek Letoniako aztarnategi batean aurkitutako garezurra, sorbaldako hezurrak eta “Ventastega” fosilizatuaren pelbisaren zati bat deskribatu dituzte.
|
|
|
Izan ere, ekimen horren antolatzaileen arabera, pobrezia mundu mailako gaitza da, eta, besteak beste, 834 milioi pertsonak ez dute bermatuta elikatzeko eskubidea. Espainian, milioi bat herritar
|
baino
gehiago bizi dira pobrezian, eta milaka daude kaleetan, behartsuenean, Caritasen azken datuen arabera. Kanpo zorraren aurka Mobilizazio horiek, gainera, bat datoz Kanpo Zorraren aurkako Ekintza Globalaren Astearekin.
|
|
|
Gizakiekin egindako azterketetan frogatu denez, probiotiko batek, Bifidobacterium animalis DN izeneko prestakin sinbiotiko batek eta prebiotiko batek (Beneo TMSynergy1, adinekoen elikaduran lau hilabetez sartua) digestio sistemaren “mikrobioma” modulatu zuten, eta horrek hesteetako ongizatea ekarri zuen, eta boluntarioen bizi kalitatea hobetu. Gure hestean 100 bilioi mikroorganismo
|
baino
gehiago bizi ohi dira, elikagai ugari digeritzen eta asimilatzen laguntzen digutenak. Badirudi gure ongizatea hein handi batean “mikrobioma” edo bakterioen ekosistemaren mende dagoela, gure digestio traktuaren alderik distalenean bizi baita.
|
|
|
Lumadun izaki hau, hegan egiterik ez zuena, duela 150 milioi urte
|
baino
gehiago bizi izan zen
|
|
|
Britainia Handiko “Nature” aldizkarian argitaratutako azterlan batek narrastiek hegaztienganako eboluzioaren etapa garrantzitsu bat azaltzen laguntzen du. Horretarako, lanaren egileek orain dela 150 milioi urte
|
baino
gehiago bizi izan zen lumadun dinosauro ñimiño batean jarri dute arreta. Dinosauroak lapurtutako arrautzez elikatzen zen.
|
|
|
Desagertzeko zorian dago espezie hori, eta, gerra gatazkaren ondorioz, ahalegin kontserbazionistak bertan behera gera daitezke. Parke horretan, munduko mendiko gorilen laurdena
|
baino
gehiago bizi da, eta haien kontrola matxinatuen esku geratu da orain. “Parkearen %40 bere esku dago.
|
|
|
Esklabotza herrialde aberatsei zein pobreei eragiten dien mundu mailako fenomenoa da, NBEk eta Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE) ohartarazi dutenez. Gaur egun, 27 milioi gizon, emakume eta haur
|
baino
gehiago bizi dira egunero esklabo moduan. Gulnara Shahinian esklabotzaren aurkako NBEren kontalariak salatu zuenez, “bere forma guztietan dago, hala tradiziozkoa nola modernoa, eta demandaren ondorioz loratzen da”.
|
|
|
Memoriatik bidalitako keinu bat. Pertsona bat
|
baino
gehiago bizi dira Katrinen aurpegian. Aurpegi batzuetan ikusgarriak izaten dira pertsona horren bizitzako galerak.
|
|
2009
|
|
|
Galiziatik kanpo bizi diren galegoen botoak erabakigarriak izan daitezke oraingoan ere. Postaz bidalitako bozen kopurua asko jaitsi egin da aurreko hauteskundeekin alderatuta, ia 50.000 mila heldu dira oraingoan, baina atzerrian 300.000 galego
|
baino
gehiago bizi dira.
|
|
|
Mila eta ehun milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira bertan; Estatu Batuetan baino lau bider gehiago eta hauteskunde errolda 700 milioitik gorako boto emaileek osatzen dute. Beraz, hauteskunde horiek egin ahal izateko, herrialdea bost zatitan banatu eta hauteskundeak hilabeteko iraupena izango dute.
|
|
|
Europako beste hiri batzuetan jasotako datuekin alderatuz gero, bi hiri horietan antzemandako maila altua da, ikerketaren arduradunek adierazi dutenez. Hala eta guztiz ere, neurtutako mailak ez dira gizakientzat arriskutsuak, argitu dute ikertzaileek; izan ere, 1.000
|
baino
gehiago bizi beharra dago kokaina dosi baten neurri baliokidea arnasteko.
|
|
|
Sevillako Lurralde Auzitegiak 23 urteko zigorra ezarri zion, San Jose de la Rinconadan 10 urtez
|
baino
gehiagoz bizitzea debekatu zion eta bi seme alabei 200.000 euroko kalte ordainak ematera derrigortu zuen.
|
|
|
Besteak, berriz, osagai eta sistema kimiko hutsetatik abiatuta, sistema integratu konplexuak garatu nahi ditu, ezaugarri biologikoak izango dituztenak (metabolismoa, ugalketa, eboluzioa...), oso oinarrizkoak badira ere. Edonola ere, bizidun naturalen antolamendua eraldatzea
|
baino
gehiago bizi forma erabat berriak sortzea da biologia sintetikoaren benetako helburua, kasu batean, zein bestean.
|
|
|
Tokian tokiko hitz egokia edukitzea(, soroak hazia bezala behar du idazleak hitza?). Eta euskal idazleari, beti hizkuntza bat
|
baino
gehiagotan bizi baita, nahi lukeen bezalako, edo beste literatura batzuetatik ohitua dagoen bezalako lexiko bat eskura falta zaio, horren alde on eta txarrekin. –Gure ingurutako erdara handiak oparoagoak direnez, hizkuntza pertsonal hau sortzeko zeri heldu gehiago eskaintzen dute euskarak baino.
|
|
|
gero, etxerantz abiatzerakoan, poltsan iltzatuko zituèn moduan, behin eta berriro iltzatu ere, poltsa hura begien grabitate zentro bilakatu balitzaio bezala?, eta ohartu zen, halaber, beste sentimendu batek estutua zegoela: bizitzan behin
|
baino
gehiagotan bizi izan zuèn sentimendu hura, bi iturburu antagoniko zituena: beldurra eta jakin mina.
|
|
|
Gisa horretako egoera bat
|
baino
gehiago bizi izanak ginen azken egunetan. Trufatu nintzaion.
|
|
|
200 pertsona
|
baino
gehiago bizi izan ziren bertan.
|
|
|
Narratzailea: (OFF) Hego Korean 40 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira. Ekialdeko Asiako ekonomia erraldoia da, funtsezko merkataritza gunea zonalde horretan.
|
|
|
Russ ek aztertutakoaren arabera, askatutako itsas txakurren %90
|
baino
gehiagok bizirik irauten dute lehen sei hilabeteetan.
|
|
|
“Espezie batzuek lasta uretan egiten duten desplazamenduaren adibide bat madrepora mediterraneoko arrezifeetan aurkitzen dugu (“Cladocora caespitosa”). Arrezife horiek balio ekologiko handia dute, 200 espezie
|
baino
gehiago bizi baitira bertan, ‘Oculina patagonica’ koral inbaditzaileak lekuz aldatuta”, azaldu du GKEak. “Aipamen berezia merezi du ‘Caulerpa racemosa’ jatorri tropikaleko algaren inbasioak.
|
|
|
“Lotsagarria da 9,2 milioi haur hiltzen direla urtero. 75.000 lagun
|
baino
gehiagok bizia galduko dute G8ren gailurrak irauten duen hiru egunetan”, kexu da Julio Alonso, Save the Children enpresako komunikazio zuzendaria. “G8aren aurreko buruzagiek askotan bete ez diren promesak egin dituzte.
|
|
|
Parasitoa hesteetan ugaltzen da eta gorotzetatik kanporatzen da. Tenperatura eta hezetasun egoera jakin batzuetan, gai da lurzoruan urtebetez
|
baino
gehiagoz bizitzeko. Katua dagoen lekua garbitzean gorozkiak erabiltzea, lorezaintzako lanak egitea edo lurra manipulatzearekin zerikusia duten beste lan batzuk egitea izan daiteke pertsonen kutsaduraren jatorria.
|
|
|
Hamabost tribu indigena
|
baino
gehiago bizi dira Perun bakartuta. Amazoniako oihaneko urrutiko eskualdeetan, mundutik bereizita.
|
|
|
Indonesia munduko artxipelago handiena da, eta, inor bizi ez den uharte txiki ugari baldin baditu ere sei mila inguru, beste hamar mila irlek osatzen duten uharte multzo zabal horretan errealitate anitz daude; orotara 300 talde etniko
|
baino
gehiago bizi baitira artxipelagoan. Mutur batetik bestera, hiru orduko aldea egoteaz gain, kilometroak bezainbat errealitate sozial eta politiko dago, eta herri aberastasun hori arriskutsua da erabat zentralizatua dagoen estatu batean; uhartetan zatituta dagoen artxipelagoa pusketan apurtu baitaiteke, Indonesiako estatuaren etorkizuna arriskuan jartzeraino.
|
|
|
Agintari israeldarren iritzian, ikerketa horrek ez du egia bilatu nahi, Israelen ospea zikindu baizik. Iazko abenduaren 27an hasi eta urtarrilaren 18an amaitu zen berun urtua izeneko oldarraldi gogorrean, 1.400 palestinar
|
baino
gehiagok bizia galdu zuten, eta kalte itzelak izan ziren Gazan.
|
|
|
Jeans ak, tixert beltzak eta jaka bakeroak. Rock hamarkada bat
|
baino
gehiago bizitakoak. Rockaren historia usain zitekeen.
|
|
|
Adak liburua poltsan sartu eta sartu ahala ohartu zen bere poltsa hura beste poltsa bat zela jada –liburua poltsaren hondora sartu zuèn eran irakur zitekeen pentsamendu hura, liburuari toki egokia egiteko objektu guztiak baztertzen zituela, begiak ere hartan iltzaturik... gero, etxerantz abiatzerakoan, poltsan iltzatuko zituèn moduan, behin eta berriro iltzatu ere, poltsa hura begien grabitate zentro bilakatu balitzaio bezala–, eta ohartu zen, halaber, beste sentimendu batek estutua zegoela: bizitzan behin
|
baino
gehiagotan bizi izan zuèn sentimendu hura, bi iturburu antagoniko zituena: beldurra eta jakin mina.
|
|
|
Nire ingurunean bada harridura keinua oraindik josita duena aurpegian, baita zenbakia larregizkotzat hartzen duenik ere. Espainiari bagagozkio, kalkulatzen da populazioaren %20
|
baino
gehiago bizi dela pobrezian. Euretako askok lana dute.
|
|
|
Pantxika, beti bezala, ixillik, burua beiti bere lanari segi. Neska hori ez da harroka zahar bat
|
baino
gehiago bizi. Ez dakit zer egin behar zaion piztekoetan pittin bat. Ez dakizu nolakoak diren nagusiak ero zer?
|
|
2010
|
|
|
Laboraria ogibidez, gaztetan morroi (mutil) egon zen zenbait baserritan. Era berean, maizterra (etxetiarra) izanik, baserri baten
|
baino
gehiagotan bizi beharra suertatu zitzaion. Aitzolek7eta Joseba Zubimendik8dioskutenez, Xenpelarren iloba zen Matxin.
|
|
|
Gehieneko pentsioa 7.133,70 eurokoa izanen litzateke urtean, 509,55 euro hilean. Familia berean kotizazio gabeko pentsioaren onuradun bat
|
baino
gehiago bizi badira, horietako bakoitzerako gehieneko zenbatekoa murriztu eginen da. Bi hartzailek urtean 4.042,43 euro jasotzen dituzte (288,75 hilean), eta hiru hartzailek 3.803,64 euro urtean (271,76 hilean).
|
|
|
1.000 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira egunean 1,25 dolar baino gutxiagorekin
|
|
|
Baliabide naturalen erabileran (eguzki argia, adibidez) oinarritutako ura desinfektatzeko sistemak garatzea eta ezartzea aurrerapauso handia da ur araztua lortzeko, batez ere garapen bidean dauden herrialdeetan, beste energia iturri batzuetarako edo produktu kimikoetarako sarbidea oso mugatua baita. Kalkuluen arabera, 2.500 milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira ur saneamenduko sistema egokirik gabe. Aurten, martxoaren 22ko Uraren Nazioarteko Eguna zela eta, erakundeek “Ur garbia mundu osasuntsu baterako” eslogana jarri zuten martxan.
|
|
|
Gehiengo beltzari, aldiz, demokraziak ezer gutxi aldarazi die bizi maila. Milioi bat familia
|
baino
gehiago bizi dira latorrizko eta kartoizko txaboletan, langabezia datu ofiziala %25 da, eta hamar milioi pertsona egunean dolar batekin baino gutxiagorekin bizi dira; ez da harritzekoa, bada, denak berdin segitzen du esaka entzutea jendeari. Nolanahi ere, oraingoz, Afrikako beste herrialde batzuetako zortzi milioitik gora immigranteekiko gorrotoa dago gehien zabalduta zimbabwetarrekiko eta mozambiketarrekikoa batik bat; eta ez hainbeste zuriekikoa, bizimodu goi mailakoa badute ere gehienek, eskandaluzkoa izateraino.
|
|
|
Mundua zein egoeratan dagoen ikusteak kezkatzen nau. 6.000 milioi lagun
|
baino
gehiago bizi gara gaur mundu honetan, eta horietatik 4.500 milioi pertsona, eguneko bi dolar baino gutxiagorekin bizi dira. Eta pobreak egunetik egunera gehiago dira hirugarren munduan, baina baita lehen munduan ere, gure artean?.
|
|
2011
|
|
|
Euskarari atal bat baino ez dio eskaintzen, eta gaizki tratatua dago. 9 artikuluak dio lizentzien heren bat gordetzen dela euskarazko irratientzat baldin eta eremu horretan 100.000 biztanle
|
baino
gehiago bizitzen badira. Irrati elebidunei ez dio inolako aipamenik egiten, eta, nire ustez, euskarazko irratiez gain emisora elebidunak egon lukete herritarren hizkuntz ezagutzari kasu eginez.
|
|
|
2000 urteko erroldaren arabera, Rio de Janeiroko Rocinha favelan 55.000 biztanle
|
baino
gehiago bizi ziren. Populazio hazkunde handiena hamarkadetan izan zuen.
|
|
|
Datu bakar bat ere ez da beste bat baino garrantzitsuagoa, baina bada laguntza handiagoa behar dela iradokitzen duen bat: Japoniako Gobernuak kontatuko du zenbat haur geratu diren umezurtz hondamendien ondoren, eta Save the Children ohartarazi du 100.000
|
baino
gehiago bizi direla herrialdean lekualdatuta.
|
|
|
Munduan hamabi milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira inolako nazionalitaterik gabe
|
|
|
Munduan hamabi milioi pertsona
|
baino
gehiago bizi dira inolako nazionalitaterik gabe, eta “errealitate horrek zaurgarri egiten ditu oinarrizko giza eskubideak ustiatzeko eta kentzeko”, Errefuxiatuentzako NBEren agentziak (ACNUR) gogorarazi du kanpaina global bat egin duela egoera horretaz kontzientziatzeko. “Estatuen kolapsoa, herrialde berrien eraketa eta bereizketa etniko eta erlijiosoa dira apatridiaren arrazoi nagusiak”, adierazi zuen ACNUReko funtzionario Erika Feller ek.
|
|
|
Asiako hegoaldean eta mendebaldean munduko analfabetoen erdiak
|
baino
gehiago bizi dira.
|
|
|
34 milioi desplazatu
|
baino
gehiago bizi dira azaleratzen ari diren eta arazoari aurre egiteko baliabide gutxi dituzten herrialdeetan
|
|
|
Aldian aldian guardia zibilek eta ETAk berak erasotzen diote, eta bere hilezkortasunari esker baino ez da onik ateratzen tirokatzen dutenetan. Berpiztutako errege honek gauza arruntak baino ez daki egiten, zaldiz ibili, lurraldeak konkistatu, mila urte
|
baino
gehiago bizirik iraun, heriotza menperatu eta horrelako gauzak. Euskal Herriak, ordea, ahalmen horiek baino zerbait gehiago duen buruzagi bat luke.
|
|
2012
|
|
|
Mozkortuta bazegoen ere, etorri egin zen: zauria aztertutakoan, jakinarazi zigun ezin izango zuela egun bat
|
baino
gehiago bizirik iraun; baina oker zegoen...
|
|
|
Hori duela bizpahiru urte gertatu zen, eta bitartean armiarma gero eta handiagoa egin da. Nik, egia esan, hemengo armiarmak urtebete
|
baino
gehiago bizi ez direlako, hura ere laster hilko zela pentsatzen nuen. Baina guztiz oker nengoen:
|
|
|
Altzifrea hilezkortasunaren sinbolotzat jotzen da, egur errutsua baitu; horregatik erabiltzen zuten egiptoarrek hilkutxak egiteko. Oso aspaldiko garaietatik, betiko bizitza irudikatu du, 200 urte
|
baino
gehiago bizi baitaiteke. Noek bere ontzia altzifre egurrez egin zuela ere esaten da.
|
|
|
lurraldeari garrantzia ematen zionak indarra galduko du eta herri izaera gehiago azpimarratuko da. Garai horretan herrien auziak garrantzia irabazten du eta Harreman Adiskidetsuen Aldarrikapenak (1970) onartu egiten du estatu batean herri bat
|
baino
gehiago bizi daitezkeela. Aitorpen horrek berebiziko garrantzia du «herria»ren eta «estatua»aren artean bereizten duelako.
|