|
2000
|
|
|
Lehen aldiz hark Bide barrijak liburuaren ostean azaldu zituen ideia, asmo eta ametsen oihartzuna entzun baitaiteke Sarrionandiarenean: " Olerkari nazala agertutiari enago,
|
izkuntza
onetan be gogai batzuk azaldu daikeguzala erakustiari bai." (Lauaxeta, Olerkiak, Erein, Donostia, 1985)
|
|
|
Hots, euskara albiste da, baina Nafarroan gertatzen bada. Zentzu honetan oso esanguratsua da, DIARIO DENAVARRA egunkarian euskaraz agertzen diren albiste bakarrak argitaratzekoerabiltzen den larunbatetako orrialdeari Nafar
|
izkuntza
(sic) izena jartzea. Hor erenabaria da, Nafarroa gainerako euskal herrietatik bereizteko saioa, baita hizkuntzakomunaren izenean ere.
|
|
|
Nafar
|
izkuntza
(sic.) deitutako atalean aurkitu ditugu egunkari honen euskarazkotestuak bildurik. Lau item dira guztira eta orrialde oso bat betetzen dute, 90.a.
|
|
2001
|
|
|
Euskarari zegokionean ere, lan franko egiten zuten, bada. " Nork kontatu, askok eta askok, gaur gure
|
izkuntza
ikasten, ari eta ari, sartzen dituzten orduak. Noiz eman diote bere semeek oinbeste esker gure erriaren izkuntzari?
|
|
|
Aruntzago, gorago, bulkatu nai ginduzke, eta bultzada gogorren bearrean gera lozorrotik irten eta norabait mugitzeko. Argi eta garbi mintzatzea gerta ala gerta zer da ere erakusten digu eta ezta ori irakaspen makala
|
izkuntza
gogoeten estalki biurtu dugun frankorentzat".
|
|
|
29 " Baiña nik,
|
izkuntza
larrekoa,/ nai aunat ere noranaikoa: / yakite egoek igoa;/ soiña zaar, berri gogoa;/ azal orizta, muin betirakoa", hala dio zehazki Lizardik.
|
|
|
Baña nik,
|
izkuntza
larrekoa,
|
|
2002
|
|
|
\ Euskeria. Errderia be, badakije
|
izkuntza
ori egiten dan errijetan, alan da guzti be, asi erriko ikastegian ta gora beti errderia ta erderazko idaztijak erakusten deutses".
|
|
|
Orrelan aurkitu eban Sabin" ak. Erdeldun jayo zan, baña laster ezaguturik bere odola eta bere Aberrija zeintzuk zirian, eurori jagoken
|
izkuntza
ikasi eban: euzkerea.
|
|
|
Ostu euzkuezan geure azkatasuna eta orregaz geure lagijak; eskatu biar dogu beti lortu arte, biurtu daizela atzera. Eta Euzkadi" ko
|
izkuntza
, euzkerea ixango da, ele zar eder eta garbijena, Urtzik geure errijari emonikua. Eta Euzko Alderdi orri emon eutson biar eban arautegi osoosua.
|
|
|
Euzko Alderdi Jeltzalia" k be, bere
|
izkuntza
" oficial" euzkerea dau. Eta agindu ori egiztautia alderdikide guztijoi dagokigu.
|
|
|
¡ Ikasi, ikasi edozein
|
izkuntza
, baña emen, gure Aberrijan eta euzkotarren artian Euzkera bedi nagusi...!
|
|
|
Il da, bai, gure gogayaren gudari zar bat. Geure
|
izkuntza
gaixuaren maitatzale zintzo, benetan, euzkeltzale eredurik iñor izan baldin ba" da.
|
|
|
Ezin bukatu lantxo au, irakurle euskaldunari agur maitekorra egin gabe. Ainbat urtetan gure
|
izkuntza
au erdi bazterturik izan dugu euskaldunok.
|
|
|
" Zinez ere, euskal semeen artean, egungo egunean guztiak
|
izkuntza
berberaz ez mintzatzetik, egundoko leze sakon ta galgarria eratu zaio euskaldunen erriari. Ta euskaldungoak, jakiña ba, jasan bear izan du bere bular bizkarretan, ondamendiaren zauri odolusgarria.
|
|
|
Gure gauza jatorrak ez ei doguz zetan galdu: kultura, pentsabide,
|
izkuntza
, oitura, kirolak, jokoak, bizimodu, ta abar.
|
|
|
Emen egunerokorik ez asterokorik ez dogu ta, barri ta albistak, jakiña, erderaz irakurri bear. Egokia da eguneroko papera,
|
izkuntza
bat sasoian jarteko. Noiz izango ete dogu barriro?
|
|
|
Geure oiturak bastertutera etorten dira geyenez, baña negarrik geyen geure
|
izkuntza
maitiari eragiten dautse: Egi minkor eta mingotza!
|
|
|
Euzkera dok, euzkotarra, ire
|
izkuntza
. Euria itxi ta iñorenaren bila ba" ua Aberrijaren asarriaren gai egiten aiz.
|
|
|
ERITXIJAK. Gure
|
izkuntza
ederra galdu agiñean dala ta gogotik lan egin biar dala, sarri be sarri entzun dogu. Euzkerea berpiztuko ba" da, alak eta lerrak egin biarrian garala, euzko gustijok atan be, buruz ikasija dogu.
|
|
|
Gaur baño, euzkeltzaliagotuko ezpa' da errija, erri abertzalia, Euzkerea, gure
|
izkuntza
laztana, ondatu egingo da. Diñozun au larregi esatia ba' litz, poztuko giñake.
|
|
|
Labur; ona gure eretxija. Euzko Alderdi Jeltzalia' ren izparringi" oficial"" ean EUZKADI, Alderdija' ren
|
izkuntza
" oficial" a nagusi ixan biar litzake. Eta orri eziñik, bederen izparringi ontara egorri edo bidalduriko euzkel idazlan gustijak argitaldu biar litzakez.
|
|
|
Goizeko 11 ta erdijetan iñuan Egitarauak" Prinzipe Antzokian" Euzkera" ri maite agurra. Ta guk, gure
|
izkuntza
laztan dogula esan daroagunok, maite agur orretan kide ta barruko ixatia erabagi genduan.
|
|
|
Ba dogu euzkotarrok geure elia,
|
izkuntza
bakarra ta bedegarra, seniderik ezagutzen eztauana. Beste edozein ele baxen ederra, beste edozein ikuntza baxen aberatsa
|
|
|
Geure ixatiaz batera geure barnian daukagun abenda gogua; gure soña azi ta adimena argituaz, amaren besoetan bularra edoskijaz ikasi genduan elia; gure aurtzaroko aldijetan jolastu gintzazanetan oguzi oi genduan izkerea; geure gastezaroko egunotan kutunen dogun
|
izkuntza
.
|
|
|
" Baña nik,
|
izkuntza
larrekoa nai aunat ere noranaikoa: yakite egoek igoa; soña zaar, berri gogoa; azal orizta, muin betirakoa.
|
|
|
Baña ona Arana Goirik zer diñuan. " Elertirako,
|
izkuntza
yayoa dala ta Euzkera ederrestia ezta ezer; gure abendearen zindotasun eta ziñizpenaren oñarri dogu."
|
|
|
Egija ixan be. ¿ Nun dozue euzkotarrak, zeuen
|
izkuntza
ori. Iru lau urixkaetan?
|
|
|
Gaur
|
izkuntza
au nabari det nik
|
|
2003
|
|
|
Ta... zenbatek ulertu edo konprenditu? Artu degun bide au al da ain larri dagoen
|
izkuntza
salbatzeko bidea?».
|
|
|
Garbizalekeriak zuen indar; puritanismoak, alegia. Kontu gero gure
|
izkuntza
erdel itz batekin kutsutu! Itz berriak sortu parrastaka, barkilleroak barkilloak egiten dituen bezela.
|
|
|
Beste aiek izan ziranik ere iñor oroitzen ez. Arrazoi zuen' Lizardi' aundiak'
|
izkuntza
larrekoa' edozertarako gai zan izkuntza egiñik ikusi nai izatearekin. Auxe ber bera nai degu egitazko euskaltzale guztiok».
|
|
|
Beste aiek izan ziranik ere iñor oroitzen ez. Arrazoi zuen' Lizardi' aundiak' izkuntza larrekoa' edozertarako gai zan
|
izkuntza
egiñik ikusi nai izatearekin. Auxe ber bera nai degu egitazko euskaltzale guztiok».
|
|
|
Urruzuno,' Kirikiño' Txomin Agirre, ta beste jaun txalogarri batzuren bidetik jo bagendu, besterik izango zan. Poliki poliki'
|
izkuntza
larrekoa' goietara jasoaz joango giñan. Poliki poliki, ta ez gabetik goizera.
|
|
|
Baña nik,
|
izkuntza
larrekoa, nai aunat ere noranaikoa: jakite egoek igoa; soña zâr, berri gogoa; azal orizta, muin betirakoa.
|
|
|
" Baina nik,
|
izkuntza
larrekoa, nai aunat ere noranaikoa..."
|
|
|
Ikusi: " ezta munduban gure Euskera bezaiñ
|
izkuntza
itsaskorrago, eztiago, gozoagorik... Oraindik eztazaute [ez dabe ezagutzen] euskaldunak euskera duela gauzarik onena ta onragarriena?... nastegabea, garbiena, piñena ta nobleena..." (Beste holango zerbait:
|
|
|
Etorkizunaren euskerak ibarretan bear du; zertarako dugu erromantizismu loarazlerik, geroa mamitzen ari geran zoko auetan? Garo usaiak ezer gutxi bizituko du gure
|
izkuntza
.
|
|
|
" Baña nik,
|
izkuntza
larrekoa, nai aunat ere noranaikoa: yakite egoek igoa; soña zâr, berri gogoa; azal orizta, muin betirakoa"
|
|
|
Euskal Unibertsitatea, Euskalerriaren kultura irrits zuzen zuzenekoa ta baztertu eziña da, ta aren adierabide ta edapenbide. Euskalerriaren euskal kultura bereiztasuneri, eta batez ere, izkuntzarekikoei doakiona, unibertsitate lanetan erabilliko du
|
izkuntza
eta dagoen gizartearen arazoen zerbitzurako, ondorioak Euskal gizarteari eskeiniaz. Erria, unibertsitate zenbaitetan banatua, irakasleak autatzeko premia, gure buru ikasiek erro arrotzeko unibertsitate ustez eta landuketaz, egitasmo saio bat burutzeko beartzen gaituzte eta ekiñaldi zenbaitez, diran eskuarteai etekin geiena atereaz batean, Euskal Unibertsitatea epe aalik laburrenean antolatzea atzeman.
|
|
|
Zergatik ordea? Ez bestegatik ez bada, gure oitura oneski, dantza miraritsu,  soñu zar gogoangarri, jostaketa pozkarri, eta guzien gañean gure
|
izkuntza
jakintsun, ezti, gozoan, arkitzen diralako argiro, lendabiziko gizon doatsueraz betetakoen izaera gaitzik gabekoa, eta berak guzion zorionerako jarri zituzten lege zuzen, maitagarrien, señale seguruak (1824: 57).
|
|
|
Mendeetako diglosia egoerarekin amaitzeko, finean, eta Lizardik bere Biotz begietan (1932) idatzi zuen hura gauzatzeko: " Baña nik,
|
izkuntza
larrekoa,/ nai aunat ere noranaikoa/ yakite egoek igoa". Bizitza modernorako baliagarri den hizkuntza, baserri munduarekin eta fede tradizionalarekin inolako zerikusirik ez duten ideiak ere, beste edozein hizkuntza bezala, adierazteko gai dena:
|
|
2004
|
|
|
Euskara bigarren hizkuntza izatearen estatus hori hezurretaraino sartua daukagu, sartua daukagunez; nolabait ere, geure inkontzientean josia, eta ez gara konturatzen, nonbait, Lizardiren nahimen soziolinguistikoa ez zela olerkari baten amets hutsa, euskararen normalkuntzari zor zaion noraezeko axioma baino: . Baña nik,
|
izkuntza
larrekoa, nai aunat ere noranaikoa?.
|
|
|
Orrelan aurkitu eban Sabin' ak. Erdeldun jayo zan, baña! aster ezaguturik bere odola eta bere Aberrija zeintzuk zirian, eurori jagoken
|
izkuntza
ikasi eban: euzkerea.
|
|
|
< < Aranaren asmoak eta jokabidea argi eta garbi dagoz. Euskera eus kal seme guztien
|
izkuntza
izatera eroan nai dau, eskubide guztien jabe eta guztien legezko eta egitezko izkuntza izatera. Lenengo, euskaldunak euren lozorrotik itxartu, euskeraren alderako za barkeritik eta jaramonik ezetik atera, eta ortik aurrerako ekintza jarri.
|
|
|
< < Aranaren asmoak eta jokabidea argi eta garbi dagoz. Euskera eus kal seme guztien izkuntza izatera eroan nai dau, eskubide guztien jabe eta guztien legezko eta egitezko
|
izkuntza
izatera. Lenengo, euskaldunak euren lozorrotik itxartu, euskeraren alderako za barkeritik eta jaramonik ezetik atera, eta ortik aurrerako ekintza jarri.
|
|
|
Euskalerri edo eskualde ba kotxetik asiko da lana, lenago euren jabe izan ziran eta egunen baten barriro izateko ustea dau ken eskualde bakotxetik. Eskualde bakotxean nagusi dan euskera alik eta batuena egin, osotu eta indartu, guztien arteko
|
izkuntza
egin arte, bai literaturan eta bai goikoen eta bekoen, ikasien eta ikasibakoen agotan, kalean eta etxean. Euskera ori jarri bearko da nagusi eskola guztietan, beren goetarik gorenoetarañokoetan, erri batzar eta batzarretako eta gizarteko agiri guztietan.
|
|
|
(73) < < Aranarentzat agozko
|
izkuntza
lenago da idatzia baiño, eta ez bestera. Nor dabil zentzubidetik eta jakintza bidetik urrago? > > (Akesolo, op., XIV).
|
|
|
Orregatik euzkeraz mintzatu bihar degu, beti euzkeraz! (...) Gure
|
izkuntza
maitia galtzen bada, Euzkel erria ere galduko da. Beraz Euzkeraz mintzatu gaitezan, beti Euzke raz» (204).
|
|
|
Izkuntzaren aldetik jaunak, gure eskizofrenia orri eskerrak, kalte besterik ez dugu egin azken urte auetan. Danok izan ditugu gure eskizofrenia aldiak; danok izan gera garbizale, noizpait bederen; danok aldrebestu dugu bein edo bein
|
izkuntza
. Beraz, danok kolpatu dugu, danok saiatu gera izkuntzaren ondamendian.
|
|
|
Eta orixe da
|
izkuntza
baten jenioa: itzez itz ezin itzultze orixe, joskera berezi orixe.
|
|
|
Alimaliak jatea normala duten bezelaxe, itz arrotzak euskeraratzea ere normala dugu: bizi diran
|
izkuntza
guziak egiten dute, eta euskerak ere orixe egin bear du, lasai, batere bildurrik eta lotsarik gabe; eta izkuntzaren sustraira begiratuz, eta ez azalari.
|
|
|
b) Sufijo berriak. " Ismo" eta" ista", esate baterako, gure ondoko
|
izkuntza
guzietan erabiltzen dira, eta euskeran ere sartu bear diralakoan nago. Orrelako beste zenbait ere ar ditezke nere ustez.
|
|
|
Ideiak adierazteko tresna dira itzak. Beraz, zorrotzago jakin danok itzen adiera, baliosago ere
|
izkuntza
. Au ala da zalantzarik gabe.
|
|
|
Aita Villasante’ren itzak berriz aipatuz" bada gauza bat gure euskaltzaleak agi danez jakin nai ez dutena:
|
izkuntza
landu baten iztegian, gazteleran adibidez, badirela maillak, jeolojiak lurrean arkitzen dituen lur mailla oien iduriko. Azpi azpiko maillan dira gaztelera jatorraren itzak, Gaztelako erriarenak; baiña oien gaiñetik eldu dira gain maillakoak, gizon eskolatuek kultur bidez (por vía culta) sartu dituztenak, eta oiek maizenik griego eta latiñetik artuak izan dira".
|
|
|
Orain dala gutxi beste
|
izkuntza
batean gertatutako ejenplo gogoangarri bat esaten zidan Mitxelena jaunak: " propaganda" itza," ropakanta" biurtu omen da finlanderaz.
|
|
|
Orixe da
|
izkuntza
bizien jokaera: bestetatik artu bai, baña bere erara aldatuz.
|
|
|
Badirudi gaur bi taldetan zatituta daudela, euskaltzaleak, ots, gure
|
izkuntza
maite dutenak.
|
|
|
Euskera euskaldunen mintzabidea izan deño, au da, beren
|
izkuntza
bizia izan deño, iñork ez ditu bere begiak euskeran jarri. Alde ontatik, Larramendi izan dugu dudarik gabe euskeraren auldurari, oarkabean agian, lenbizikoz igarri diona.
|
|
|
Askotan euskeraz izkribatzen dutenak erabiltzen dituzten itz berriak, badute euskera jatorrean beren kidea; eta idazleak
|
izkuntza
bear aña ezagutzen ez dutelako, ontzat emango al ditugu beren utsak?
|
|
|
Aspaldiko euskal liburuak izkribatu zituztenak ederki baño ederkiago zekiten euskeraz, guk baño
|
izkuntza
biziago zuten, eta beren izkribuetan bereala agertzen da beren bertute ori.
|
|
|
Ene aburuz, ordea, au ez da sekulan gertatu
|
izkuntza
batean ere, izaki ondo biziak bait dira itzak.
|
|
|
Bañan asmakari ta kontzetu berri ugari ekarri dizkigu zibilizazioak, oso itz bereziakin batera, eta euskera" garbia" egiteko asmoa txatxukeri utsa da,
|
izkuntza
batek ere egin ez duena, eta gure izkuntzan gertatuko ez den gauza. Zein da, garbizaleen ustean, Europa’ko izkuntza" garbia"?
|
|
|
Bañan asmakari ta kontzetu berri ugari ekarri dizkigu zibilizazioak, oso itz bereziakin batera, eta euskera" garbia" egiteko asmoa txatxukeri utsa da, izkuntza batek ere egin ez duena, eta gure izkuntzan gertatuko ez den gauza. Zein da, garbizaleen ustean, Europa’ko
|
izkuntza
" garbia". Batere ez; alere, euskerak" garbia" izan bear...
|
|
2005
|
|
|
Ura bezelakoak ez, obeak nai ginduzke, zenbat eta obeak naiago. Ia obeak ertetzen duten nunbaitetik, ia Andre Bizenta garaitzen duten asaba zarren
|
izkuntza
apaintzen. Asi, Euskalerriko alabak; ekiñ lanean, saiatu euskeraren alde, lagundu guri.18
|
|
2006
|
|
|
Edertu dezagun geure
|
izkuntza
. Egungo arazoetara egokitu.
|
|
|
Utzi detzagun kimika ta olakoak, oriek ez baitira giza-
|
izkuntza
yatorra. Oriek ez dute batere edertu iñongo izkuntzarik.
|
|
2007
|
|
|
Gure
|
izkuntza
aitz garbia da eta oso atsegiña.
|
|
|
Askotan emen ez degu izaten norekin iz egiña, bañan ala ere ezat aztuko lenengo
|
izkuntza
bikaña.
|
|
|
Gure
|
izkuntza
aitz garbia da eta oso atsegiña.
|
|
|
4 Bukatzeko, euskara eta euskalzaletasuna ere etengabe azpimarratzen diren gaiak ditugu. Ameriketara heldu orduko, lehendabiziko bertsoetatik" gure
|
izkuntza
zarrari" atxikimendua erakusten diote bi anaiek, Ignaziok Argiñarenak ez gera izango bertsoetan aldarrikatzen duen moduan:
|
|
|
Neure sortutzez Naparra naiz ta Amerikako partian iz batzuk orain nai ditut jarri neure
|
izkuntza
zarrean.
|
|
|
Branka aldizkari berriaren lehen zenbakian (1966) Txillardegik «Hizkuntza eta pentsakera» izenburuarekin artikulu bat publikatu zuen, laster M. Ereñoren kritika gogorra jasoko zuena Euskadiko komunisten Arragoan («El solipsismo lingüístico en el ensayo?
|
izkuntza
ta pentsakera? [sic] de Txillardegi», 1967).
|
|
|
Beraz, bi gauza bear ditugu derrigor: 1) esan bearra [dena azpimarratua," bearra" hiru azpimarraz!], zerbait unibersalik alegia, arimari edo gizonari dagokion zerbait egiazkorik eta mamitsurik; eta 2) EUSKERAZ [letra larriz eta azpimarratua] esan, eta ez guk asmatutako sasi
|
izkuntza
zoro batez. Orra, nere ustez, bi baldintzak.
|
|
|
Euskerari buruz badakizu nere iritzia: arrazakeririk gabeko
|
izkuntza
bat.
|
|
|
Euskerarekin orrelako zerbait gertatzen zaigula uste dut: euskera zaarra daukagu eta euskaldun ikasiari —eta berdin ez ikasiari— ulergaitza egiten zaio euskera, bere
|
izkuntza
. Ba dakit, ba dugu zuzendu ez dezakegun beste utsune bat ere:
|
|
|
Ez daukagu etxoiten egoterik, denbora obeak etorriko dirala pentsatuaz: gaur bertan egin bearreko lana daukagu, bestela gutxiena uste dugunean eskuartean ilko zaigu gure
|
izkuntza
. Orregatik, gizaldiek ezarri dioten lastrea kendu egin bear diogula euskerari uste dut.
|
|
|
Terminologia au dena euskeratik sortzen badugu, iztegi berri oni bizitza ematen urteak joango zaizkigu, eta au iristen dugunerako, euskera gajoaren illetak kantatu bearrean gatzaizkizu. Gaiñera, gure izkuntzan kultura iztegi berri bat, beste
|
izkuntza
kulturadunengandik bereizitutako bat, sortzen badugu, gure jende ikasiak ez du iñoiz terminologia berria ikasiko. Jende ikasiak [sic!] euskeraz bere kultura erabiltzeko gauza ez bada, berriz, kitto, gureak egin du:
|
|
2008
|
|
|
–Galtzen ari ziran
|
izkuntza
askok luzatu dute bizia, iztunen gogoa aldatu delako. Arriskuz betea dago orrexegatik izkuntzen il berria zabaltzen dabiltzan profeta lanbidea.?
|
|
|
Baña nik,
|
izkuntza
larrekoa, nai aunat ere noranaikoa: yakite egoek igoa;
|
|
2009
|
|
|
" Baiña nik,
|
izkuntza
larrekoa, nai aunat ere noranaikoa: yakite egoek igoa; soina zaar, berri gogoa; azal orizta, muin betirakoa"
|
|
|
Ainbeste
|
izkuntza
ez dirade emen
|
|
|
Aitor, en
|
izkuntza
aditu 30.
|
|
|
Tartean, Blanca Kalparsoro poeta gipuzkoarraren bi hitzeko gauza minimala: . Ainara;
|
izkuntza
–. Basque jartzen du irudi baten forma hartzen duten poema lerroen bazter batean.
|
|
|
Bizi egarria darien hitz ederrak dira, ezbairik gabe, Lizardi euskal olerkari handiarenak: " Baña nik,
|
izkuntza
larrekoa, nai aunat ere noranaikoa". Ordurako aurrea hartua zion, XVI. mendean hain zuzen ere, Bernard Etxeparekoak, hark ere olerki bidez, itxaropenez betetako deiadar ezaguna aireratu zuenean:
|
|
|
Erabilera ugarietakoa den heinean da baliozkoa, berdin balio askokoa edo gutxikoa. Hala nahi zuen Lizardik ere," baña nik,
|
izkuntza
larrekoa, nai aunat ere noranaikoa" idatzi zuenean. Erabilerak ematen dio bizia hizkuntzari, erabilerak berak bakarrik, ez beste ezerk.
|
|
|
Gero Euskaldunak oro alkartzen gaituzten lokarriak: odola,
|
izkuntza
, oiturak, ots, erri berezi bat egiten gaituzten elemendu guztiak. Bañan Europako beste erriekin ere ba ditugu lokarri bereziak:
|
|
2010
|
|
|
Zer, gero? Oraingo asmaketarako ez dela gai gure
|
izkuntza
, oso zarra dela, zaarregi, aspaldikoa dela. Zein ote dugu gizon iakintsu hori?
|
|
|
zarra duk euskera, ala duk, aspaldikoa duk; baña ez duk zartu, ez zimeldu, ez igartu, ez amaundu. Gaur erakutsiko diat eginalean, gure
|
izkuntza
leuna dela, eze dagola, sasi iakintsu orrek uste baño geiagorako gai ditekela. (?) Zer esango luke euskaldun erdelzale orrek, nik esanen banio nongonaiko izkuntzara baino gure ontara obeki itzuli ditezkela Iliada eta Odisea??; banekien, azkenik, Orixek berak ere sariren bat irabazia zuela, Kixoteren 9 atalaren itzulpenagatik; euskal mundua, beraz, ez zegoen lotan, zuk aditzera eman zenidàn auzian, baina nola, alde batetik, ez nuen gai hura behar bezala menderatzen, eta nola, bestetik, zure erasoaren bat batekotasunak ezustean harrapatu ninduen, halaxe geratu nintzen zure aurrean mozolo bat bezala, hitzik gabe?
|
|
|
Izan ere, zuk zeure bidea hartu zenuen, Damaso, baina beste batzuek beste bati ekin genion, eta oraindik ere halaxe jarraitzen dugu, mila oztoporen gainetik lan eta lan, Lizardiren espiritua geure eginik: . Baina nik,
|
izkuntza
larrekoa,/ nai aunat ere noranaikoa: / jakite egoak igoa,/ soina zaar, berri gogoa,/ azal orizta, muin betirakoa?.
|
|
|
doinua erabilita), gaia honako hauxe zela: . Euskel
|
izkuntza
galtzen ari da/ ta galtzen ba' da euskera,/ Euskalerriko seme guztiak/ betiko galduak gera?. Basarrik eman zion hasiera saioari, eta Jautarkol olerkariaren eta Arana Goiriren aipuez hornitu zituen bere bertsoak, zenbait esaldi hitzez hitz erabilita15.
|
|
|
Zer, gero? Oraingo asmaketarako ez dela gai gure
|
izkuntza
, oso zarra dela, zaarregi, aspaldikoa dela. Zein ote dugu gizon iakintsu hori?
|
|
|
zarra duk euskera, ala duk, aspaldikoa duk; baña ez duk zartu, ez zimeldu, ez igartu, ez amaundu. Gaur erakutsiko diat eginalean, gure
|
izkuntza
leuna dela, eze dagola, sasi iakintsu orrek uste baño geiagorako gai ditekela. (...) Zer esango luke euskaldun erdelzale orrek, nik esanen banio nongonaiko izkuntzara baino gure ontara obeki itzuli ditezkela Iliada eta Odisea?"; banekien, azkenik, Orixek berak ere sariren bat irabazia zuela, Kixoteren 9 atalaren itzulpenagatik; euskal mundua, beraz, ez zegoen lotan, zuk aditzera eman zenidàn auzian, baina nola, alde batetik, ez nuen gai hura behar bezala menderatzen, eta nola, bestetik, zure erasoaren bat batekotasunak ezustean harrapatu ninduen, halaxe geratu nintzen zure aurrean mozolo bat bezala, hitzik gabe...
|
|
|
Izan ere, zuk zeure bidea hartu zenuen, Damaso, baina beste batzuek beste bati ekin genion, eta oraindik ere halaxe jarraitzen dugu, mila oztoporen gainetik lan eta lan, Lizardiren espiritua geure eginik: " Baina nik,
|
izkuntza
larrekoa,/ nai aunat ere noranaikoa: / jakite egoak igoa,/ soina zaar, berri gogoa,/ azal orizta, muin betirakoa".
|
|
|
1373. " Baña nik,
|
izkuntza
larrekoa, nai aunat ere noranaikoa: yakite egoek igoa; soña zaar, berri gogoa; azalorizta, muin betirakoa."
|
|
2011
|
|
|
–Arrokeriak sekula ez du/ ondoren onik ekartzen,/ oien artean askok ez daki/ zer lur ari den zapaltzen;/ kanpotarreri guk ez diegu/ beste gauzarik eskatzen/ jakin dezaten oiturak eta/
|
izkuntza
errespetatzen. // Euskeraz izan oi dira beti/ gure izketa xamurrak,/ ori entzunaz artzen dituzte/ aserrearen itxurak,/ ementxe gaude gure lurrean/ itzegiteko beldurrak?.
|
|
|
Xabier Lizardik adierazi zuen modu poetiko batean egitasmo hori: «Baiña nik,
|
izkuntza
larrekoa,/ nai aunat ere noranaikoa:/ yakite egoek igoa;/ soiña zaar, berri gogoa;/ azal orizta, muin betirakoa» (Lizardi, 1931). Hala, hizkuntzaren lanketa, prestaketa eta zabalpena xede zuten proiektuak abian jarri ziren (adb. hiztegiak, Olabideren Giza-soña...).
|
|
|
Euskararen inguruko gaiak euskalarienak ziren, beraiek zirelako adituak, eta ez euskaltzaleak61 Frantziskotar gaztearen aburuz, euskaltzaleak honelako biltzarretan beste arlo bati buruz aritu behar ziren: «Ala ere ez dut ukatuko biltzar auetan itz egiteko euskalzaleek duten eskubidea, baiña ez euskeraren gaiñean, gure
|
izkuntza
nola zabaldu diteken, t. a. baiño» (Intxausti, 1962: 310).
|
|
|
gogoak ernai ditugula, asko lor dezakegu ta noranai joan gaitezke. Euskalariek
|
izkuntza
tresnak presta dezaizkigutela, berak bakarrik ez bada ere ta euskalzale bakoitzak bere lantegian buru ditzala bere lanak. Sor ditzagun
|
|
|
Halaber, aparteko aipamen bat egiten zuen unibertsitatearen gainean, askok nahi zutela, baina egonda ere, arazo latz biri aurre egin ziola seinalatuz: «Batetik euskalzale jakintsu gutxi ditugulako ta bestetik
|
izkuntza
bera oraindik eskas samar daukagulako» (Intxausti, 1962: 314).
|