|
2000
|
|
|
Eta orduan bazkalondotan eta abar kantatzen genituen abestiak dira, garai hartan gure gustukoak zirenak. Oroitzapen asko ekartzen dizkidate gogora, eta hain zuzen
|
horregatik
aukeratu ditut.
|
|
|
Horrezaz gain, ez nuen bakarrik toki bat ikertu nahi, testuinguru osoa, Nafarroa osoa baizik. Azkenik, XV eta XVI mendeak gutitan landu ohi dira, bi aroen artean kokatzen direlakotz, eta
|
horregatik
hutsune hori betetzen lagundu nahi nuen. Eta erdian konkista dago...
|
|
|
gizarte heldu bat baloratzeko eta aukeratzeko gai da eta gehiengo argirik ez dagoenean negoziatzeko baita ere. Larriena konfrontazio hori erabakitzeko moduan kontsentsurik ez izatea eta, jakina, Europan eta 2000 urtean
|
horregatik
hiltzea eta bizitza ematea da.
|
|
|
Eta egia da: eta
|
horregatik
hemen dugu geuk ere botoa. Baina kontuan eduki behar dute politikariek jendeak gero eta gehiago nahi dituela erantzun berri, zehatz eta praktikoak, galdera eta arazo zehatz eta praktikoei.
|
|
|
Adierazi behar alternatibo horrek egiten gaitu idazle edo irakurle, baldin eta zein paper hartzen dugun okasioan. Idazle, komunikatzaile, gazte izateak sortzen digun ikuspuntu bereziarekin,
|
horregatik
maiz jotzen dugu kalera edo gertuko errealitateak isladatzera. Odola irakiten diguten arazoei buruz idaztera, kezkak edo ideia berriak azaltzera.
|
|
|
Kasetak salduz ez gara aberastu, baina behin etxe batean sartuta, betirako izaten da. Agian
|
horregatik
guraso askoren" txapa" bihurtu gara, umeek behin eta berriro, gau eta egun ipuina jarri ohi dutelako. Gorrotatzen gaituzten fanak ditugu bai.
|
|
|
Programak ikastetxeko proiektuan integratuta egon behar du. Bere izaera dela-eta, klaustro osoak konpromisoa hartzea ezinbestekoa da, nahiz eta irakasleria osoaren parte hartzea berdina ez izan.Bestalde, gurasoek ados egon behar dute, eta
|
horregatik
da ezinbestekoa Ordezkaritza Organo Gorenak programaren integrazioa onestea. Eskola elkarte osoak hartu beharreko erabakia da ikastetxearen curriculum proiektuan hezkuntza afektibo sexuala integratzea ala ez.
|
|
|
Alabaina, Arrakalaren apustua entzuleria zabaltzea da, Lekeitiar guztientzako irratia izan dadin. Hain zuzen, irrati librea izanik ere, ez dago adin mugarik,
|
horregatik
nahi dute nagusiak hurbiltzea euren saioak egin ditzaten.
|
|
|
Vox populi da EAJk iazko udal hauteskundeetan ez zituela lortu berak nahi zituen helburuak eta
|
horregatik
prozesua izugarri galgatu zutela. EHk garai hartan hiru proposamen egin zizkion EAJri:
|
|
|
Europarako Ipar Itsasoko Brent izenekoa da erreferentzia eta Estatu Batuetarako Mexikoko Golkoko West Texas Intermediate izenekoa. Biak kalitate maila ertain handikotzat jotzen dira, eta
|
horregatik
erreferentzi nagusitzat hartzen dira. Hirugarren mota Saudi Arabiako Arabian Light izenekoa da, eta hori da LPEEk eta Japoniak erabiltzen dutena.
|
|
|
Eta
|
horregatik
ez dugu trasladatzen euren ikuspuntua gure lanetara.
|
|
|
Limo irletako bizitzari dagokionez, limoak elikagaietan oso aberatsak izan arren, mareen ondoriozko ur eta gazitasunaren aldakortasunak eta limoen oxigeno urritasunak bizi baldintza gogorrak ezartzen dizkie bertan bizi nahi duten animalia eta landareei. Muturreko baldintza hauei aurre egin ahal izateko, bertako bizidunek moldaera bereziak garatu behar izan dituzte eta
|
horregatik
balio ekologiko handiko espezieak direla onartzen da.
|
|
|
Horregatik esaten dut arriskugarria dela arkeologia hori. Eta
|
horregatik
esaten da gaur egun bi arkeologia daudela. Bata, zientifikoa (planifikatua, eztabaidak eginez) eta indusketa ahal den bezala eginda txosten bigun bat egin eta aurrera jotzen duena.
|
|
|
Batzutan alibi edo koartada gisa erabiltzen ote den beldur naiz. Ez dezagun pentsa
|
horregatik
egoera asko aldatuko denik, agian bai, baina gutti enetako.
|
|
|
THCak eta cannbidiol sustantziek azido nukleikoaren sintesia mugatu egiten du eta
|
horregatik
tumoreetan efektu antineoplastikoa du. Hala ere, hainbat sustantzia dago merkatuan efektu bera eskaintzen duena.
|
|
|
Dosi handiak takikardia sortzen du,
|
horregatik
kaltegarri izan daiteke bularreko angina edo bihotz arazoak dituztenentzat.
|
|
|
Oharkabeko gihar espasmoak saihesten ditu THCak eta
|
horregatik
onuragarria izan daiteke bizkarrezurrean arazoak dituztenentzat. Azterketa sakonagoaren beharra dago, esparru honetan kalamuaren erabilera zein izan daitekeen zehazteko.
|
|
|
Euskal Herrian hainbat dira animaliekin lanean aritzen diren elkarte eta instalazioak. Gu bisitarientzat bereziki prestatuta dauden (eta
|
horregatik
sarrera bat ordaindu behar den) parke eta erakusketa tokietan oinarritu gara. Ondorioz, bederatzi leku deskribatzen dizkizuegu, eta nahiz eta gehienak Ipar Euskal Herrian egon, agian osoenak Karrantza eta Donostiakoak dira.
|
|
|
Betiere, Zamudioko hizkerari arreta berezia ipiniz, noski. Izan ere, Gabriel Etxebarria elkarteko kidearen esanetan," Zamudion %60 euskaldunak gara, baina euskara gutxi erabiltzen da, eta
|
horregatik
gehienbat ikusi genuen beharra halako elkarte bat sortzeko, eta horretan gabiltza, ea euskarak Zamudion normalkuntza lortzen duen. Zeren potentzialki kapazitatea egon badago.
|
|
|
Azken urteetan bezalaxe, Euskadiko Guneak bere lekua izango du. Tarregako Antzerki Azoka hego Europan egiten den antzerki feria nagusia da,
|
horregatik
azken bost urteotan Kultura Sailak eta Antzerki Azokaren antolakuntzak itxi duten hitzarmenari esker EAEn ekoiztutako antzerkiak leku berezia du Tarregan.
|
|
|
Hau ez da hiri industrial bat, Donostiak bere xarma saltzen du, bere azpiegitura berezia:
|
horregatik
erosi genuen guk Maria Cristina Hotela eta berritu. Sekulako istilua ekarri zuen, baina gaur inork ez du eztabaidatzen Maria Cristinari buruz.
|
|
|
Gure 3 Batzarra testuinguru hartan planteatu zen. Ez dut uste
|
horregatik
asko alda dezakegunik. Bizitzen ari garen errealitateari buruz gogoeta bat egingo dugu.
|
|
|
Ondoren, ikastetxez ikastetxe jolasak erakusteko ikastaroak burutu ditugu". Baina horrekin ez ziren amaitu irakaskuntzako profesionalen eta gurasoen eskaerak, eta
|
horregatik
ekin zioten jolasak biltzen dituen bideo honen ekoizpenari.
|
|
|
Hortik aurrera, deabru xarmangarri batzuren gorabeherak kontatzen zaizkigu idazlan honetan. Christine Nostlinger idazle austriarrak gazteen heziketa eta prestakuntzari buruz ideia oso liberalak ditu, eta
|
horregatik
nahikoa polemiko da batzuen ustez. Ez hala bere irakurle preziatuenentzat, ordea, haur eta gaztetxoen artean arrakasta handia izan baitu beti.
|
|
|
Laguntzaz ari garenean diruaz ari gara batez ere. Eta
|
horregatik
lehentasunen artean herri aldizkarien laguntzak igotzea izan dugu. Baina hori baino gehiago ere bada eta sustatze lanen bitartez geure babesa ere eman nahi izan diegu, beraien lana ezinbestekotzat jotzen dugulako.
|
|
|
Ikasleak 9 horietatik 3 aukeratu eta irakurri ditu. Gero bere iritzia eman eta
|
horregatik
zozketa batean sartuko da. Ikasleak berak aukera bat egiten duenez, idazlea ere saritzen da.
|
|
|
Espainiako Estatuak hegazkin horren eraikuntzan esku hartzea erabaki zuenean, hegazkinak eraikitzeko enpresa bat zuen eskura, Construcciones Aeronauticas, CASA, baina motor aeronautikoak egiteko enpresarik ez zuen. Horretarako sortu zen ITP 1989an, eta
|
horregatik
jarraitzen du estatuak bere partaidetza edukitzen Bazanen bidez. Estatuaren enpresa publiko honek eta Senerrek, bakoitzak %50 jarriz, Turbo 2000 enpresa sortu zuten, aldi berean ITPren %53, 2 duelarik. Gainerako ehunekoa Ingalaterrako Rolls Royceren esku dago.
|
|
|
Hori dela eta, Konsortzioko partaideen zerbitzu metereologikoek argazki ugari eta merkeak dituzte, eta iragarpenak egiteko laguntza ona. Partaide ez direnek aldiz garesti erosi behar dituzte eta
|
horregatik
ditu Espainiak iragarpenak egiteko datu eskasagoak. Eta gutxiago asmatzen.
|
|
|
Publiko berria etorri zen bazegoelako belaunaldi oso bat ordura arte bertsolaritzara hurbildu gabeko jendearen mezuak era txukun batean eman zitzakeena. Arrakasta
|
horregatik
izan zen.
|
|
|
Kultur munduan sorkuntza inprobisatuaren lekua oraindik ez da behar bezainbeste errekonozitu, munduan horretaz zer dagoen ere ez da ezagutzen. Sorkuntza inprobisatua kulturbide unibertsal bat izan da, gaur egungo kulturetan ez du beharbada proiekzio handirik, baina ez dugu
|
horregatik
akonplejatuta sentitu behar, agian aukera bat da, arazo bat baino gehiago. Beste gauza bat da kulturbide honi behar dena baino sona gehiago ematea.
|
|
|
Hizkuntzak informazio mailan esan daitekeen guztia kodifikatuta dauka, baina bide kodifikatu horietatik ezin dugu esan lehendik esanda dagoena baino. Neurri horretan, hizkuntzari esanarazi behar zaio dezakeena eta ez dezakeena, eta nik hala ulertzen ditut Maria Zambranoren hitz horiek, eta
|
horregatik
gustatzen zaizkit hainbeste. Esaten dudana, eta esaten ez dudana ere esatea, alegia.
|
|
|
Egunero ikusten du drogek eragindako kaltea eta haien menpe eroritako jendearen sufrimendua. Halere, edo
|
horregatik
hain zuzen ere, ez dago prest drogen inguruan eraiki diren iruzur engainagarriak salatu gabe uzteko, jakin badakielako gezur horiek gizartea kontrolatu eta milioi askotako irabaziak lortzeko asmatu direla. Zergatik alkohola eta tabakoa, esate baterako, lasai asko eros eta har daitezke, beste droga askoren kontsumoa debekatua ez ezik zigortua ere dagoenean?
|
|
|
Merlin magoak tesi bat du idatzia" The city as an artifact" izenekoa eta Chicagon 5891 urtean defendatua... Egileak leiendetako, oraingo eta etorkizuneko errealitatea aldi bereko egiten ditu, baina
|
horregatik
beragatik pertsonaien askatasuna mugatua da, iraganaldia eta leiendetako gertakariak bezala erremediorik gabeko fatalitatearen menpe baitaude.
|
|
|
M. Azkue" sariaren irabazle modura. Liburuaren hitzaurrean egileak poesigintzaren arloan sentitzen zuen deserosotasuna aitortzen zuen" errez idazten dira poemak, baina poesia ona idaztea gauzarik zailena da" eta, beharbada,
|
horregatik
esaten du bere obra hau" baino gordairu zaharren batean atxikitzekoa, berari eta adiskideei bakarrik dagokien lana" dela. Idazle gazte (23 urte) apalaren oharrok gora-behera, funtsean literatur zereginaren arloan jarduterakoan anbiziotsu agertzen da.
|
|
|
Sexu harremanak, maitemina erakargarritasuna duten harremanak dira, esperantza irekitzen dutenak; ematen du bizitzak askoz gehiago eman behar duela, baina askotan ez da horrela izaten, eta nire ustez
|
horregatik
datoz haserreak, agresibitatea eta hainbat gauza. (Gara I)
|
|
|
Bigarren lan honetan ere estilo errazaren aldeko agertuko zaigu: izan ere," guzti hau estilo arin eta hurbil batetik kontatzen digu Jabier Muguruzak, erretolika handirik gabe, baina ez
|
horregatik
sinplea." (Gara VII)
|
|
|
Lerro gutxitan garatzen du haiei buruzko nondik norakoa, kontaerak eskatuko lukeen erritmoa ez du errespetatzen, arrapaladan bezala joaten zaigu istorioa, detailetan finkatu gabe, elkarrizketetan gozatu gabe, eta, batzutan bukaerako bide okerra hartuz. Oso presaka idatzitakoak dirudite gehienetan, eta
|
horregatik
ipuin batzuk absurdoak egiten zaizkigu, kontatzeko moduagatik gehiago, kontatzen denagatik baino. (El Diario Vasco I)
|
|
|
Azpeitia Dublin da, erdi lo beti. Bertako giro hitsak paralizatu egiten ditu azpeitiarrak, sumindura ttikien ondoren berehala itzultzen da betiko asperdura.(...) Gibela, azkenik, irlandarren tankerakoa dute azpeitiarrek antza,
|
horregatik
edan dezakete are poloniarra edo errusiarra zingilipurka utziko lituzkeen eran. (Egunkaria III)
|
|
|
Manual de confesores y penitentes liburu horretako tesi nagusian zioen: . Erresuma ez da erregerena, baizik komunitatearena, eta erregetzaren ahalmena komunitatearen eskubide naturala denez eta ez erregerena,
|
horregatik
ezin du botere hori komunitateak guztiz utzi?.
|
|
|
Parte honetan
|
horregatik
agertu nahi dut kapitulu hau adierazgarri, zenbait historiagilek jakin dezaten esku artean duten lana alde guztietatik ikusiz ikertu beharrekoa dutela.
|
|
|
2 Zientzia, literatura edo arte mailan egindako lanen egile diren pertsona guztiek dute
|
horregatik
eskubidea dagozkien interes moralak eta materialak babes dakizkien.
|
|
|
Agian, Euzko gogoa aldizkarian irakurtzen nuen Andima Ibiñagabeitia izan nuen euskaltzaletasunaren eredugarri eta bultzatzaile, zeinak gomendatzen baitzigun euskal idazleoi norberaren euskalkian eta euskara batuan lanak burutzeko. Neurri batean
|
horregatik
aritu izan naiz, nire hizkuntzatik eta nire herritik mundu zabalera begira beste inori ukorik egin gabe. Eta Andima Ibiñagabeitiaz ikus Pako Sudupek eta biok 1999 urtean Jakin aldizkariaren 112 zenbakiaren 83 orrialdeetan idatzi genuena.
|
|
|
Baina, gerora ere, hain leialak zituen agramondarren alde eta Gaztelako erregearen aurka maiz aski jaikitzen omen ziren nafar euskaldunak eta
|
horregatik
Karlos V.a enperadorearen denboran ahalegintzen omen ziren Iruñean apezpiku gaztelarrak jartzen. Horretaz, ikus berriz ere F. Idoateren El esfuerzo bélico de Navarra en el siglo XVI liburu beraren 219 orrialdea.
|
|
|
Gure hizkuntzak betidanik kezkaturik eduki nauenez, historian zehar izan dituen gorabeherak azaldu nituen Euskararen ostarteak (1998) izenburudun liburuan, edonoren jakinbiderako egokia iruditzen zitzaidan eran. Politikariek maizegi nahasi izan dute hizkun tzen naturtasuna, eta
|
horregatik
adierazi zigun Nazio Batuen Erakundeak nola elkar errespetatu, NBEk (ONUk) 1948an agertu zuen adierazpen hartan. Hortik behar genuke abiatu, elkar errespetatuz eta errespetaraziz.
|
|
|
Eta inoiz ez ahaztu, elebakardunek beren baitan eramaten duten itsutasuna, besteena gorrotatzerainokoa dela. Horiek
|
horregatik
jartzen dute gaztelera munduko hoberena balitz bezala. Baina, mundua handia izaki eta, hizkuntza asko dira bertan.
|
|
|
232 FraiBartolomekA.Tomashonenizaeramakurradeskribatzendigu: Castañares ko semeazen (Errioxa), guztizmaltzurraetakarmeldarprobintziaosoanezaguna.17baturte lehenago, Burgosko komentukoazela, zigortuaizanzenportaeratxarragatik.Peñaranda ko komenturabidalizutengero; hanauzipetua, etaBurgodeOsma nkartzelansartuaizanzen. KomentuhonetanAitaPriorearimehatxueginzion, etadelituak eginzituen,
|
horregatik
zigorrabetetzeraLarreako (Zornotza) komenturabidalizuten.Larreanereegundokoakegin zituen:, repitiósusacostumbradasmaldades, yparacolmodeellasincendióunanocheal conventopordosparajes?; auzipetuaizanik, Isla ko (Sestao) basamorturabidalizuten; bereaketabosteginezjarraituzuen, etaazkenezMarkinarakonfinatuzuten.Pertsonagaiztoa zen, zorogarbia, gureProbintziakozazpi zortzikomentuzeudenherrietainguru...
|
|
|
FraiBartolomekarguberrihonetanzegoenbitartean, aldakuntzasozio politikobatzukgertatuziren, bainaonerako, karlistenhamarkada() 384 hasia baitzen;
|
horregatik
agerikoazenerlijioetagizartealdetikgauzakbereonerantz zihoazela.
|
|
|
443 Euskaltzaindiakutzizizkiguneuskarriinformatikoandaudentestuhauek;
|
horregatik
|
|
|
12 Eta zer egiten duzu euskara ikastea oso zaila dela iruditzen zaizun egun horietan? Ni ez naiz
|
horregatik
larritzen. Egun horretan atseden hartzen dut.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza, 1995). Begi bistakoa dugu nortasunen mundua osokonplexua dela, eta
|
horregatik
ezin dela inkesta soil batez neurtu. Gure asmoa ez da ordea euskalnortasunaren egoeraren analisi sakona egitea, ezta urrunetik ere, nortasun horrek oinarri ezberdinakdituela erakustea baizik.
|
|
|
Egituraketa horrez gain, erreferentzia eremuhori albisteen aukeraketan ere baliagarri suertatzen zaie hedabideei: gertaera batengarrantzia (eta
|
horregatik
albistegarritasuna), besteak beste, gertatzen den edo eraginaduen eremuaren araberakoa da.1 Lehenengo elurtea, esaterako,, gure lurraldeko? (hots, medioak definitzen duen erreferentzia eremua) lehenengo elurtea da.
|
|
|
Hortik aurrera EITBren legeansartu diren eraldaketek gehiago eragin dute egituran misioan baino. Egiturari dagokiolarik, merezi duaipatzea, Irrati Telebista Autonomikoek errepikatu egiten dutela ia goitik behera RTVE ren gobernuarekiko menpekotasuna,
|
horregatik
kritika ugari sorraraziz. Hain zuzen ere, Euskadiko Autonomia Erkidegoanbi aldiz eraldatu da EITB sortzeko Legea, menpekotasun zuzen hori leuntzeko, neurri batean behintzat.Ezin esan, ordea, emaitza erabat asebetegarria izan denik.
|
|
|
Eraldaketa hau zerbitzu publikoaren finantzaketa dela-eta azken urteotan zabaldutako hainbat espedienteren ondorio zuzena da. Bertan, behartuegiten dira interes orokorreko zerbitzuak hornitzera?
|
horregatik
konpentsazio publikoak jasoz, eta, aldiberean, merkatu kometzialean lehiatzen diren enpresak zerbitzu mota batzuen eta besteen kontuak moduberezituan ematera.
|
|
|
jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du. . Nik ez dakit,
|
horregatik
hitz egin behar duzu, esaldia subjektuari entzunarazten badio soilik geldituko da irekita.
|
|
|
Atxikimenduaren Teoriaren ikuspuntutik, aldiz, terapeutak harremanetanjartzeko modu ezberdin bat eskaintzen dio subjektuari. Harremanetan jartzekomodu ezberdin hori lortu ahal izateko, atxikimenduaren ereduez konszientebihurtzea,
|
horregatik
sor daitekeen mina edo dolua onartzea eta aldatzekoahaleginak egitea ezinbestekotzat jotzen dira. Ez da erraza.
|
|
|
Ondoren, egile batzuk (Bion, Ezriel, Foulkes, Anzieu, Kaes e.a.) konturatu eginziren taldea subjektu kopurua baino zerbait gehiago zela eta begirada honek ikuspuntu terapeutikotik eragina zuela;
|
horregatik
Taldearen Psikoterapia moduraulertzen zen.
|
|
|
Harrituta gelditu nintzen. Elizkizun osoa gaztelaniaz izan zen (beharbada
|
horregatik
ez zegoen han Euskaltzaindiko inor). Gero, lagunak argitu ninduen:
|
|
|
Nik uste dut, arlohorietan guztietan esnatzaile lana izan duela, geunden lozorrotik ateratzeko ahaleginean. Agian
|
horregatik
ez zen ulertua izan.
|
|
|
Txillardegi, zeinek aisetasunez hegaltatzen dituen ahozko etaidatzizko euskalkiak, idatziaren zibilizazioa eskuratzean inor baino hobeto ohartzen dabatua ez den hizkuntza baten iragankortasunaz. Beharrezkoa da euskara prest egoteahelduko den egunerako, eta
|
horregatik
borrokatzen da. Hizkuntza ofiziala izango da, eta erakatsia.
|
|
|
Badakigu politika (politikoa esan nahi dut) eta maitasuna ezdatozela beti bat. Horregatik erratu izan da batzuetan, eta
|
horregatik
jakin behar izandu onartzen erratu egin dena. Maitasun hutsagatik.
|
|
|
Eta kasik seguru da, haren amak bazuela laminaren estalgiaren berri, bai eta katu sorgin zaurituena ere. Izanere, kontalari ospetsua izan zen Benita Handi,
|
horregatik
ezaguna auzoan, bilobek ongigogoratzen dutenez; eta haren ahizpa Juanak ere, Araneko hilbegiran egon zen izeko, kondaira piloa bazekien. da haiek ziotela mitoa gertakariari egokitu.
|
|
|
Aski bedigogoratzea herri gogorapen komuna dela, herri horren kontzientziaren egitura. Baina,
|
horregatik
hain zuzen, gurean ditugun arazoak aipatu behar ditut:
|
|
|
Nahiko landuta dago, dagoeneko, nola uler daitezkeenkognizioa eta ezagutza; hala ere, egunean oraindik eztabaidagarri dira zenbaitalderdi: adibidez, kognizioaren sorrera bakarra/ anitza, teoria eta eredu bakarrak/ anitzak, mota bereziak, garapena, etab. Esate baterako, psikologia sozialarenbarruan, eta
|
horregatik
kognizio soziala izeneko gaiaren barruan, ondoko teoriahauek behintzat bereizten eta lantzen dira: 1). Konduktismo erradikala?
|
|
|
Gobernuaren politikak batez ere bizitza hiritarra erdaldundu nahi zuen, azkar etagogor (ikusi dugu testuetan erabaki hori);
|
horregatik
samurragoa zen, lehendabizi, euskarari herri eta auzoetako elizetan leku egitea. Kontrol ofiziala ere zailagoa baitzenhan, segur aski, hirietan baino.
|
|
|
Iturrietatik beraietatik garatzen dira bi alor hauek, eta bitartekoak zenbat eta gehiago izan, hainbat eta fidagarritasun txikiagoa eman behar diegu informazioei. Kazetariek ongisko dakite zeinen garrantzitsua den hori, eta
|
horregatik
eduki behar dute hasieratik argi zer nolako iturriak nahi eta behar dituzten.
|
|
|
Haraneko sineskeria da,, paniquesa? arriskutsua eta mendekatia dela, eta
|
horregatik
ez zaiola aurre egin behar.
|
|
|
Era berean hezkuntza sistema nazionalaren eraikitze prozesua Estatu Nazioa eraikitzearenean ulertu behar dela esango genuke, azken honen ardatz nagusienetarikoa izan zen heinean. Izan ere,
|
horregatik
haurdunaldiaz ari ginen orain bertan, Cossio rekin179 batera, irakaskuntzaren antolaketa berriari hasiera eman baino, lege hau baita 1859ko bere araudia ere, XIX. mendearen lehenengo erdialdean egindakoaren ondorioa izan zela esan daiteke, hezkuntza sistema eraikitzeko ahaleginak eta esperientziak koherentzia eta kohesioa zuen egitura osoan bildu zituelarik180 Izan ere, maila guztietan izugarrizk... Ruiz Berrio k181 dioskunez, irakaskuntzaren antolaketaren ikuspegi orokorra premiazkoa zen, baita hutsuneak eta kontraesanak gainditzeko administrazio mailako ahalegina ere.
|
|
|
edo kultura, ez kultoa? berdinak ez diren bezala), eta
|
horregatik
nazionalizatzeak populazioaren alfabetatzea elite horien hizkuntzan egitea ekarri zuen. Hots, Estatuak, beraz, agintea edota boterea zuten klaseek, hasiera eman zioten kate bati:
|
|
|
Hau guztia askoz ere geroago jakin zen, ezta? Eta beno, gero argitu zen talde armatu horrek artsenala prestatu nahi zuela Errepublikan, eta
|
horregatik
komeni zitzaiela itsasontziarekiko kontaktua ere Errepublikan izatea. Arma trafikoa zen gehienbat, baina drogak ere bazeuden tartean, hori baita talde lealisten finantzaketa modurik errentagarrienetakoa.
|
|
|
Banekielako gertatuko zela,
|
horregatik
ekarri dut etxetik musika kasete hau. Antonio Breschiren" Mezulari" diskoa, hain zuzen.
|
|
|
Arraroa iruditu zait, besterik gabe. Pentsatu dut hitzaldi horrek ez zuela baimen ofizialik izango, eta
|
horregatik
ez zela ospatuko. Baina mehatxuren baten zurrumurrua zabaldu da gure artean, hitzaldiak bonba mehatxua jaso duela, alegia.
|
|
|
Komeriak izango lirateke Tere hona baletor: Jabik pentsatuko luke errua berea dela, zerbait txarto egin duela, eta
|
horregatik
egiten diola alde maiteñoak. Terek, berriz, pentsatuko luke" azken finean, Irlandara joateko dudan gogo itzeletik aparte, ez daukat arrazoi handiegirik bidaia hori egiteko, eta gainera, Jabi kezkatuta geratuko da", eta azkenean, bat dela edo bestea dela, euren eguneroko bizimodu polit eta linealarekin segituko lukete poz pozik, hurrengo goizean egun milimetratu bati ekingo zioten segurtasunaz.
|
|
|
–Pentsatu dut akaso bere gelan minutu batzuk igarotzeak ez didala kalterik egingo, eta
|
horregatik
etorri naiz.
|
|
|
umeak ere, antzera, hor ibiltzen dira hankak sudur ingururaino altxatu eta behin eta berriro usaintzen, arnasten duten hatsa gustuko ez duten arren. Edo
|
horregatik
hain justu, gustuko ez dutelako. Berak ere bazekien gogoratzera bultzatzen duen edozerk atzeraka botatzeko moduko hatsa zabaltzen zuela, baina dastatu beharra sentitzen zuen.
|
|
|
Aurreneko bi mailak lurrera begira igo baditut ere, egoera kursiegia zela iruditu zait, zentzua duen inork ez baitu atzera begira alde egiten. Eta
|
horregatik
burua altxatu eta gora egin dut begiekin, eta oraindik beste hamar maila edo ikusi ditut nire pausoaren zain, eta abioiko atea zabalik. Eta hau ere, idazten ari naizen hau ere, kursia iruditzen zait; baina hori orain, ze eskailera erdian aurkitu naizenean ez zait hala iruditu.
|
|
|
Ordea, guztiz sinesten dut orain, zeren eta tigre haren begietan ikusi bainituen Satanen begiak, eta tigrearen orro hartan aditu Beeltzebulen orroa. Eta nik hura ikusi nuen eta ikusiaren testigantza emaiten dizuet, eta
|
horregatik
erraiten dizuet ezen Pagabasoko leizea dela deabruen habia eta egoitza".
|
|
|
" Nik ikusi nuen deabrua tigre haren baitan, bai, eta tigrea hil genuen, baina deabrua bizi da... zeren, nik baino hobeki dakizuen bezala, deabruak gaur tigre baten forma har baitezake, bihar belearena, eta etzi herensugearena. Eta
|
horregatik
erraiten dizuet, halaber, ezen gure biktoria hura egun batekoa izan zela, eta nehoiz baino erneago eta itzarriago ibili genukeela, deabruaren kontrako borrokan..."
|
|
|
Hura ez zen aita aitonak gai hartaz mintzatzen ziren lehen aldia, zeren eta aitak bere ideia propialak baitzituen, kosta ahala kosta aitzina eraman nahi izaiten zituenak; aldiz, negozioen mundu hartan, aitona Nikolasen jokamolde gero eta koldarragoa eta uzkurragoa zuen bere asmo handinahien trabazko traba eta behaztopa. Eta
|
horregatik
zirikatzen zuen hura gero eta gehiago...
|
|
|
ez diat asmatu. Aitak irakatsi bezala, nik ere Urbiaingo inperio tipia zabaldu nahi izan nian... eta
|
horregatik
erosi nian Olabeko ola, han Irunen, baina hura ere gaizki zoak. Joanikotek bezala egin behar nian nik, benturaz, bere aldian, eta bizitza zientziari edo arteari eskaini, zeren garbi baitago ez nintzela negozioen mundurako jaio...
|
|
|
Eta aski zuen, bertzalde, haien burezurrak erakustea: izan ere, nola burezurra baita buruaren sostengu, eta nola baita burua, aldi berean, osotasunaren sinbolo eta orde, halako tailuz, non
|
horregatik
erraiten baitugu ezen, artalde batez ari garelarik, hainbat ardi edo hainbat buru dituela, hala, galderari galdera eratxikitzen diodala, burezurra baizik ez erakusteak ez ote zekarzkion aitari bi ondore, zeren, alde batetik, nola burezurrak gorputz osoak baino toki gutiago hartzen duen, ale gehiago sar baitzitzakeen espazio berean, eta zeren, burezur haiek guztiak, bertzetik, behetik gorako horma...
|
|
|
Bai, baliteke. Eta
|
horregatik
baliatzen eta erabiltzen dut, beharbada, neure euskara hau, Axularren eredurat, bere mila forma eta korapilotan, hemen jira eta han bira, letren eta hitzen desfile koloretsuan, zeren, alde batetik, atsegin eta plazent zaidan, eta zeren, bertzetik, bizitza ez baita lerro xuxen bat, baina joan doazen eta etorri datozen mila gertakiren eta bertze hainbat oroitzapenen bidegurutzea; eta bizitza da, or... Eta ene jokamolde hau, halatan, ene funsgabekeriarik funsgabeena izan daiteke edo funtsezkorik funtsezkoena.
|
|
|
iraganeko kontuak dituk horiek, Joanes...! Izan ere, unibertsoaren liburuan guztia duk materia eta mugimendua, eta
|
horregatik
erraiten ditek: Ignorato motu, ignoratur natura. Eta mugimendu bakoitzak bere geometria dik edo bere geometriak ditik, eta egia, ezkutuan dauden geometria horiek agerian jartzea duk, bertzerik ez...
|
|
|
—Zer erran nahi didak horrekin, Jainkoa mago bat dela, eta hala egin zuela mundua, inkaminari eleontziak eta malabarista enganatzaileak beren joko faun bezain hutsaletarat joka daitezen amoreakatik? Baina Jainkoa hori baino seriosagoa duk, eta,
|
horregatik
hain zuzen ere, hitzaren logos aldakorretik baino areago, matematikaren logos aldaezinetik sortu zian mundua... Eta numeroen etxea ez duk eroetxea, nola maiz baita hitzen etxea!
|
|
|
Huts egin nian, eta betiko egin nian. Eta
|
horregatik
nagok errumeskeria honetan sartua.
|
|
|
Eta ez ote dira artezagoak eta xuxenagoak, baita erranahitsuagoak ere, hainbatetan, zeren eta keinuak, hitzak jaso ezin dituen ñabardurak izan baititzake, pertsonaren historiarekin eta haren izatasunarekin lotuak, pertsona bakoitzak bere keinuak dituelako eta bere keinuen adierazteko modua eta manera? Eta ez ote da
|
horregatik
keinua anitz koloretako fletxa, kolore bakoitzean arrazoin bat eraman lezakeena, eta ez ote du fletxa jaurtikitzaileak kolpean jotzen xedea eta helmuga, halako moldez, non keinua ikusten duenak ere kolpetik uler bailezake guztia, keinuaren azpian egon litezkeen ñabardurak eta bertze korapilo guztiak ere bat batean deskorapilatu balira bezala. Eta ez ote da, ondorez, mezurik bizkorrena eta eraginkorrena keinua, zeren hitz bakar batez —keinuaren hitz bakarraz— guztia signifika baitezake, erabili gabe, hartarakotz, bertzela erabili ohi ditugun hitzak eta eleak, zeinek, aldi berean, bertze mila hitzen beharra izan ohi baitute usu, haien argitzeko eta esplikatzeko?
|
|
|
Ika mikaren bat izan ote zuten, bada, Mattinek eta Elbirak, eta
|
horregatik
ez ote zigun Elbirak kasurik egin. Zer gertatu ote zen bien artean?
|
|
|
zu orain hortik zoaz, baina ni hemendik; osaba eta bion arteko elkargo sekeretu hark bi pintore zituen, baina ordu arte osabak egin zuen elkargoaren koadro osoa, marraztu eta koloreztatu, eta nik neure ñabardurak erantsi nahi nizkion, eta neure mugak jarri haren munduari, muga batzuk haratago neramatzala, bertzeak honatago. Baina koadroa aldatuko ez ote nion beldur zen osaba, eta
|
horregatik
zegoen jeloskor... nahiz eta gero irri egin zidan, zeren eta hark libertatea baitzuen maite, eta ikusi zuen ezen ni ere libertatearen aldeko hautuan nenbilela eta hartarako eskubidea nuela, harik eta ene deliberamenduak, finean, haren jelosiazko sentimendua aldarazi zuen arte, osaba harrotasunerako bidean ipintzen zuela.
|
|
|
—" Kasik" erran duzu eta ongi erran duzu, Graziana. Baina apez bat baino gehiago ere ezagutu izan dugu emaztekiren batekin bizi izan dena, baita seme alabak izan dituztenak ere, eta
|
horregatik
ez zen mundua akabatu... Bai, egia da hori lehen izan zela eta, urte batzuetarik honat, gauzak aldatzen ari direla, eta Elizak ere bere neurriak hartu dituela, Trentoko kontzilioaren ondotik partikularzki:
|
|
|
—Erranen diot, baina jakin beza berorrek ezen Mattinen onerako ari naizela eta
|
horregatik
etorri naizela, zeren hura bekatu mortalean baitago, eta infernuko garretarik libratu nahiko nuke... Baina gorrari hitz egitea alferrik da... eta, nola niri ez baitit kasurik eginen, eta bai berorri, halako obligazino morala sentitu dut...
|
|
|
indiarrek igorri zuten ene semea purgatoriorat eta indiarrek atera dute. Eta
|
horregatik
baizik ez ditut indiar emaztekiak hartzen, eta horregatik igortzen ditut haiek, erditzear direnean, beheko txaboletarat, haien haurrek ere tipitarik ikas dezaten zer den sufrimendua, harik eta, sufrimenduari sufrimendua eratxikiz, sei zazpi urteko direnean, Cumanáko perla saltzaile lagun bati igortzen dizkiodan arte, dohainik, hark enplega ditzan perla bilatzaile gisa han edo hemen, Vene zue lak... Zeren mundu honetan sufrimenduak erredimitzen baikaitu eta ene seme bastartek ene seme lejitimoa erridimituko baitute, sufrimenduaren bidez.
|
|
|
indiarrek igorri zuten ene semea purgatoriorat eta indiarrek atera dute. Eta horregatik baizik ez ditut indiar emaztekiak hartzen, eta
|
horregatik
igortzen ditut haiek, erditzear direnean, beheko txaboletarat, haien haurrek ere tipitarik ikas dezaten zer den sufrimendua, harik eta, sufrimenduari sufrimendua eratxikiz, sei zazpi urteko direnean, Cumanáko perla saltzaile lagun bati igortzen dizkiodan arte, dohainik, hark enplega ditzan perla bilatzaile gisa han edo hemen, Vene zue lako kostan oraino ere geratzen diren perla toki bakanetan, e... Zeren mundu honetan sufrimenduak erredimitzen baikaitu eta ene seme bastartek ene seme lejitimoa erridimituko baitute, sufrimenduaren bidez.
|
|
|
Baina hura ez zen traidorea izan: ez
|
horregatik
bederen! Izan ere, gauza bat garbi dago:
|
|
|
Begirune falta idurituko zaizu, beharbada, jaun André, gure aita izan zenaz horrela mintzatzea, baina egia erraiterat etorri natzaizu, neure egia; ordea, gezur erranen nizuke, baldin egia apaintzen ibiliko banintzaizu. Erran dezakezu ezen aitak bizitzan baztertu egin ninduela, eta bazterrerat nahi nukeela nik orain hura, eta
|
horregatik
mintzatzen naizela horrela hartaz, irain hutsez eta mendeku nahiez. Ez dut uste.
|
|
|
Oroitzen dut, lepoan musuka ari nintzaiola, hasperen eta oihuska batzuk egin zituela Mignonek. Zer gertatuko zen, baldin istant horretan imajinatu izan banu ezen gezurretan eta engainutan ari zitzaidala, eta enekin larrua jo baino gehiago ni neu larrutu nahi ninduela, eta
|
horregatik
ari zitzaidala iduri egiten. Galduko nituen fidantzia eta segurantza, goganbehartuko nintzen, hoztuko zitzaidan hartarako gogoa eta grina, eta nork daki hondarrean egin beharrekoa egiteko gai ere izanen ote nintzen; aldiz, hasperen eta oihuska haiek aditu bezain fite, bururatu zitzaidan ezen bertze gorputz hari atsegin emaiten ari nintzaiola... eta, horrela, haren atseginak enea areagotzen zuelarik eta eneak harena, eta iduriturik ezen amorioa itsaso ezin zabalagoa zela, uhin bererat igan ginen eta, haren gainean, urarekin ur eginik, urruneko hondartzetarantz abiatu ginen, non gure gorputzak, itsasoaren azken besarkadan, osotik deusezerat egiterat baitzihoazen, gure arimek deusezetik osorat egin zezaten amoreakatik.
|
|
|
Aurki guztiak baitu bere ifrentzua, eta gutien uste dugunean mintzatzen baita beldurra balentasunaren ahotik, edo urguilua eta handinahia umiltasunaren mihitik —ustekabeko ederrak izan behar ditugu azken judizioko egunean, jaun André...! —, eta orduan bizitza ez da lehen behakoan iduritzen zaiguna, baina bertze zerbait, hagitzez ere nahasiagoa eta konplexuagoa. Eta
|
horregatik
ikusten du lehen behakoak azaletik eta kanpotik, eta bigarrenak barrendik...
|
|
|
Izan ere, haurtzaroko edozein gertaki hartzen dugularik ere, nola, alde batetik, bizi izan gintuèn haurrak bizi izan baitzuen gertaki hura, eta nola, bertzetik, haurraren berezko berezkotasuna den gertatu gauzen inguruan fabulatzea, asmatzea eta haiek apaintzen ibiltzea, hala iduritzen zaigu handik urte batzuetarat ezen asmatu fabula edo ipuin iduriko horiek direla zinez bizi izan ditugunak eta ez mementuan eta bere denboran gertatuak. Baina fabulatzeko duen ahal
|
horregatik
ez balitz, bertzalde, haurra ez litzateke egiazko haur izanen eta, alde horretarik, haurrak itxuraldatu errealitatea bertze errealitate horren ezaugarri ere izan liteke: haurraren haurtasunarena.
|
|
|
Baina
|
horregatik
ere galdetzen dizut, hain zuzen ere, ni baino jakintsuago zarelako... jakin dakidan arren, bertzalde, gauzen esplikazionerik onena eta justuena dela ezen esplikazionerik ez dutela, hainbatetan eta hainbatetan ez bederen: zer gertatu ote zitzaion aitona Nikolasi, jaun André...?
|
|
|
hain zen begi bistakoa bere premisa hura, non ez baitzuen erran hari buruz maiseatzen eta lardaskatzen ibiltzea merezi. Eta benturaz
|
horregatik
iragan zitzaidan burutik sententzia hura, istanteko haize bat bezala, oharkabean. Baina haizea batetik bertzerat dabil, eta harat egin duenak honat egin dezake berriro ere... eta niri ere hala gertatu zitzaidan, haize hura berriro etorri zitzaidala, ez alde egiteko, baina buru buruan sartzeko, eta neure burmuinetan errotzeko.
|
|
|
Gizonaren egitekorik handiena patuari eta abersitateari buru egitea da, Graziana, mundua aitzina egiten dutenena denez gero, ezbeharren eta ondikoen gainetik. Eta
|
horregatik
nago harro Mattinez, zeren gizonki jokatzen ari baita bere jokoa, eta zeren nik ere orobat eginen bainuke, Mattinen lekuan banengo. Eta gehiago erranen dizut:
|
|
|
aberatsek beren aberastasunetik eta pobreek beren pobretasunetik... Eta, hala, Adorazionearen errepresentazeko moduak ere, aberatsen edo pobreen arauaz, bitarat izan daitezke... baina jakinik ezen bi modu horiek iduriz direla bi, funtsean bat direlako, spirituan bat direnez gero... eta
|
horregatik
erraiten da ezen, spirituaz denaz bezainbatean, aberatsik aberatsena ere pobrerik pobreena baino pobreagoa izan daitekeela, nola gertatzen baita zuen kasuan, jaun Martin eta andere Graziana, zein baino zein karitaterat eta obra miserikordiazkoetarat emanagoak biak, zeuen limosnekin eta zeuen frankiarekin eta eskuzabaltasunarekin.
|