|
2000
|
|
|
Beraz, Jaurerri bezala ezagutzen dugun garaia istorio itzel horren ano biziki laburra besterik ez dela esan dezakegu. Urte horietan, ordea, bertako pagadi eta hariztiak harlauzazko hesi batez inguraturik geratu ziren, Bertizko Jaurerria mugatzen duena eta aste
|
honetako
mendi ibilaldian jarraituko duguna, hain zuzen ere.Bertizko ondare ere diren megalitoak topatuko ditugu gure bidean, denbora galdua eta gure garaiaren arteko zubia izango bailiran.
|
|
|
Jaurerriaren aparkaleku zabalean autoa utzi ondoren, lorategiaren albotik pasa eta Aizkolegi aldera doan pistara aterako gara; ezkerretara joko dugu, ordea, Balangondoa aldera, Arbaztegiko hego magaletik Oieregiko bidean. Herri
|
honetako
zubi ederraren albotik igaroz, baina bera zeharkatu gabe, berehala hartuko dugu eskuinera sortzen den Meateko bidea.
|
|
|
Bertaratzen den edonork, ume, gazte, heldu eta adinekoen artean euskara hitz eta pitz entzungo du, bizitza erabat euskaraz egitea posible dela ikusiz. Ez da harritzekoa beraz, mota
|
honetako
ekimena aurrera atera izana: euskara hutsezko telebista bat, herrian egosten den ororen berri emango zuena.
|
|
|
Hala ere krisialdietatik beti sortzen ei da zerbait berria. Azurmendik gure errealitateaz egiten duen gogoeta da, gizarte
|
honetako
arazo eta kontraesanak agerian jartzen dituena. Ez du irtenbide majikorik eskaintzeko asmorik, bai ordea ohituren poderioz egiatzat dauzkagun hainbat topiko zalantzan jartzekoa.
|
|
|
Horregatik, Iparraldean kontua leunago joan da eta gauza asko gorde egin dira; eta gu ere Iparraldera begiratzean kontu handiz aritzen gara. Testuinguru formalenetan ere, etxe
|
honetako
lehendakariak, Haritchelarrek, bere euskalkian hitz egiten du eta ez da ezer gertatzen. Eta, ostera, beste muturrarekin ez da berdin pasatzen.
|
|
|
Irakaskuntza Ertainetako zaindari edo patroia duzue bera. Maila
|
honetako
ikastetxeek, eskola egutegian ezarrita daukaten egun ez lektibo gisara azaltzen zaigu eta, berez, klaseak ematea ez den bestelako aktibitate desberdinak egiteko gomendioa egiten da horrelakoetan.
|
|
|
«Gizon zuzena loratzen da nola palmondoa» esaera jasoa du Ibon Sarasolak bere Euskal Hiztegian eta horixe etorri zitzaidan burura negu hotz
|
honetako
lehengo egun batean. Donostiarrak ikuskizunak antolatzen iaioak direna badakigu honez gero euskaldunok; dirua soberan eta... esango luke baten batek.
|
|
|
Milaka arabarrek hautatu zuten Fernando Buesa, milaka sozialistak, herri
|
honetako
herritarrek. Nola eraiki Euskal Herria horiek guztiak barik?
|
|
|
Berriki, Luis Buñuelen inguruko bat ere eman dute. Antena era berean, hasia da mota
|
honetako
erreportajeak lantzen, «Espejo publico» eta «Linea 112» (emakumezkoen salerosketaren inguruko lan lazgarria), Canal+ en, «Abierto en canal» gizarte eta politika arloko ikerketa erreportajeak lantzen dira. Bestalde, «dokusailen» moda ere iristear dago, hots, benetako istorioak fikziozko telesailak bailiran kontatuak.
|
|
|
LANKIDETZA hitzarmena sinatu berri dute Gerediaga Elkarteak eta «Eraz» Durangaldeko astekariak. Hitzarmenaren xedea eskualde
|
honetako
kultura eta historia zabaltzea da. Horretarako jadanik lehen proiektua martxan da.
|
|
|
Beste hainbat gazterekin batera, Imanol EKINekoekin harremanetan jarri zen euskal kultura eta historiaren zenbait ikastaro tarteko zirela. Ordurako EKIN EGIrekin bat eginda zegoen eta hori dela eta Imanol talde
|
honetako
partaide izatera pasa zen. Horrela hasi zen eibartarraren ibilera politikoa.
|
|
|
Naturaren babesa, kontserbazioa, naturaren kudeaketa eta gisa
|
honetako
kontzeptuak, subjetibitate eta anbiguotasun handiko hitzak izan dira betidanik, ondorioz, sortu izan dira askotan. Hori izan daiteke agian, gaur egun, hainbeste babes figura desberdin egotearen arrazoia (Parke nazionalak, Natur Parkeak, biotopoak, erreserbak, natur monumentuak, eta abar).
|
|
|
14 hilabetetako su etena eta egiazko bake itxaropena. Etorkizuneko prozesu ereduek saiakera
|
honetako
hutsetatik eta mugetatik atera dituzte ondorioak. Prozesuari une honetan berriro hasiera emateko beraien artean independiente diren ezinbesteko bi elementu daude:
|
|
|
Antzezlana 1930eko hamarkadan dago girotua, europarrak Amerikara joaten zireneko hura Eden berria bailitzan. Bederatziehun du izena antzezlan
|
honetako
protagonistak. Amerika eta Europa arteko ibilbideak etorkin eta dirudunak eramanez egiten zituen" Virginia" itsasontzian jaioa, norbaitek dantza aretoko piano gainean utzi zuen, aberatsen batek semetzat har zezan.
|
|
|
Oarsoaldean kokatuko den zinema ekoizpen zentroak honako azpiegiturak eta zerbitzuak eskainiko ditu: batetik, arlo
|
honetako
enpresen plato eta bulegoak hartuko dituen eremua: bestetik, lokal eta instalazio libreak.
|
|
|
Kezkak sortarazteko, gai berriak plazaratzeko, gai horiei buruz ikertzeko eta irakurleari kontzientzia harrotzeko. Agian Mario Vargas Llosak esandakoaren aurka ez du literaturak mundu
|
honetako
problemak soluzionatzen lagunduko baina sikiera pertsonago egingo gaitu. Horregatik uste dut formalismo eta teknika hutsetik haratago joan beharrean gaudela.
|
|
|
Eskual Etxea Eskualdun Gazteriaren inguruan antolatzen hasi zen 1953an. Zu zinen talde
|
honetako
lehendakaria.
|
|
|
BBVAk ziberbanku hau sortzeko hartu zuen erabakiak Argentariarekin eginiko du jatorria. Francisco Gonzalez buru duen Argentaria banku espainiarra mota
|
honetako
banku baten sorrera bultzatzen hasia zen. Gauzak horrela, BBVAko arduradunek bere egin zituzten banku espainiarrean zentzu honetan eginiko urratsak, eta ziberbanku berri honekin negozio arlo berri bat sortzeko erabakia hartu zuten.
|
|
|
Argentariatik datorren Manuel Galatas ziberbanku
|
honetako
lehen kontseilari ordezkariak eginiko aurreikuspenen arabera, ziberbanku berri honek aurreneko bi urteetan 2.500 milioi pezeta galduko ditu urtean, eta 2002 urtean 700 milioi pezetako mozkinak izango ditu.
|
|
|
Horretarako Proxicom enpresa estatubatuarrarekin elkartu dira. Enpresa honek sei urteko esperientzia du mota
|
honetako
negozioetan eta dagoeneko 150etik gora proiektu sortu eta gauzatu ditu MCI, Mobile, General Motors, America on line eta Merry Linch bezalako enpresa handiekin.
|
|
|
Euskadiko Kutxak, bere aldetik, Interneten banku paralelo bat osatzearen alde baino zerbitzu hori sare tradizionalaren osagarri edukitzearen aldeko apustua egin du. Euskal erakunde
|
honetako
arduradunen ustez, Interneten bidezko bankua oraindik etorkizuneko proiektu bat da. BBVAk Uno e ziberbankuarekin egin bezala soilik Interneten lan egingo duen banku baten aldeko hautua egin dutenen aurrean, Euskadiko Kutxa bildu egiten da Internet bidezko bankua sare tradizionalaren banku osagarri gisa ikusten dutenen multzora.
|
|
|
International Data Corporation enpresa amerikarrak emaniko datuen arabera, 2000 amaierarako 160 inguru bilioi pezeta mugituko ditu Internetek sortutako ekonomia berriak. Horrek esan nahi du orain artean negozio bakar batek ez duela gisa
|
honetako
hazkunde erraldoirik bizi izan.
|
|
|
Programa DBH osoan lantzen dela gogoratuz, beharrezkoa da etapa
|
honetako
ikasturteetan garatzen diren jarduerak koordinatuko eta zainduko dituen talde bat osatzea ikastetxean, eta horixe da taldearen egitekoa. Koordinazio taldean zuzendaritzako ordezkari bat, orientatzaile bat eta arloetako ordezkariak eta tutoreak bilduko dira.
|
|
|
Honen haritik ez dira batere zuzenak eta are gutxiago lagungarriak PNVko bozeramaile batzuk esandakoak (nahiz eta Mayor Orejak eskertu mota
|
honetako
laguntzak): " presoen gaiaren giltza Madrilen dago, eta egoera orokorrean aldaketarik ematen ez den bitartean ez dira mugituko".
|
|
|
Presoen afera bideratzeko gai ez bagara, edozein aldaketa, baita gatazka orokorrari dagokionez ere, PPren oniritziarekin izan da? Aurreko lerroetan esandakoagatik nire desadostasuna azaltzeaz gain, mota
|
honetako
adierazpenak desmobilizatzaileak dira eta PPtik etortzen diren mezuekin osagarriak. Eta adierazpen hauek burutu zirenean ez zuten balio gaur egungo aitzakiek:
|
|
|
Fagorrek duela gutxi Maior Domo saila merkaturatu du, argindarraren instalazioaz baliatzen dena. Telefono bidez kontrolatzen dira sail
|
honetako
etxetresna elektrikoak, eta sistemak telefonoa ere erabiltzen du gerta daitezkeen arazoen berri emateko. Etxetresna domotiko hauek hondatzen direnean, matxuraren arrazoia zein den ezagutzen laguntzen digute, eta telefono dei batez abisua ematen digute.
|
|
|
Ondoren, alderdi, sindikatu eta eragile guztiekin banakako bilerak burutu genituen. Konpromiso maila ezberdinak zeudela ikusi genuen; hala ere, guk nork bere neurrien araberako ekintzak burutzera gonbidatu genituen, esanez, aste
|
honetako
disenua ez zela helburu bat, baizik eta abiapuntu.
|
|
|
KUKU izena jarri dio Elkarlanean argitaletxeak sortu berri duen haurrentzako sailari. Sail
|
honetako
lehen hiru liburuak ekainaren 2an aurkeztu ziren Donostiako Haur Liburutegian. Joxantonio Ormazabal eta Elena Odriozolaren" Gorritxo eta Beltxiko", Juan Kruz Igerabide eta Lorena Martinezen" Ondojoan" eta Txiliku eta Jokin Mitxelenaren" Kikik Koko nahi du" dira Kuku ko lehen hiru izenburuak.
|
|
|
Plan horren arabera, euskarazko herri telebisten garapen markoa lantzeko lan ildo bat martxan jarri behar da, proiektuok bultzatzen ari diren eragile sozialen eta erakunde publikoen artean. Gure hausnarketatan ere lehentasunezko eginkizuntzat hartu dugu herri telebista sortzea, erronka horri ilusioz beterik heldu diogu, eta inguru
|
honetako
udalak zein udalez gaindiko erakundeak bidelagun izan gura ditugu ekimen honetan, ezinbestekoa baita herri erakundeak eta gizarte eragileak elkarlanean aritzea herritarrei eskaini gura zaien informazio zerbitzu hau abian jartzeko.
|
|
|
Toki honetatik aurrera padura eta ibaiertzetako basoen arteko piskanakako trantsizioa ikusteko aukera izango duzue. Itsasmareen eragina geroz eta txikiagoa den heinean, paduretako landaredia ibaiertzetan nagusi diren haltzez, sahatsez, urritzez, lizarrez... eta era
|
honetako
landareez ordezkatua izaten da, baina trantsizio hau emeki emeki gertatzen da. Hori da bide hau jarraituta ikusi ahal izango duzuena.
|
|
|
Iparrerago oraindik, ia irla
|
honetako
puntan, Giant' s Causeway delakoa dago, naturak modu harrigarrian sortutako eskultura bat: hexagono itxurako 40.000 basaltozko zutabe.
|
|
|
Ez da plan txarra, ez jauna! Bestalde, gaelikoa entzuteko aukera bikaina izango dugu hemen, eta baita konderri
|
honetako
beste zenbait bazterretan ere, Donegal delako gaelikozko hiztun komunitaterik handiena duen konderria. Bide batez (eta gomendio honek Irlandako edozein tokitarako balio du), sartu zaitezte herri txikietako pubetan, jendearekin berba egin eta parrandarako prest egon.
|
|
|
Zuberoan idatzizko prentsa serio eta eraginkor bat biziaraz daiteke, profesionalki jardungo duen edo duten lagun baten edo biren inguruan, euren kabuz arituko den talde bat osatuta. Talde
|
honetako
kideen eraberritzea sartu da hasieratik proiektu honen asmoetan, odol berria beharrezkoa baita luzaroan jarri nahi den edozerentzako.
|
|
|
Fosforo gutxiko hematite bizkaitarra behar zuen bere altzairu produkziorako. Mende horretako 60ko hamarkadan esparru
|
honetako
legedia liberalizatu eta exportazioak boom izugarria ezagutu zuen. 1876tik 1913ra bitarte, 133 milioi tona mineral atera zen Somorrostrotik eta horren %70 Ingalaterrako portuetara iritsi zen.
|
|
|
Pamielaren Sirena poesia sailean karrikaratzen den 20 liburua da Tere Irastortzaren azkena. Bereak dira halaber sail
|
honetako
beste lau liburu: " Derrotaren Fabulak" (1986)," Osinberdeko Khantoreak" (1986)," Manual devotio gabecoa" (1994) eta" Gabeziaren Khantoreak.
|
|
|
Antologia" (1995). Hiru ataletan bildu ditu idazle zaldibiarrak" Izen gabe, direnak" titulua eta" Haurdunaldi beteko khantoriak" azpititulua duen lan
|
honetako
poemak. " Sormin" izeneko lehenengo atalean, sortzeko borondatearekin nahasten den beldurra aztertu du.
|
|
|
Gehientsuenak Bizkaitik emigratutakoak dira. Elkarte
|
honetako
kide izateko, euskal jatorrikoa izan behar du izena ematen duenak edo familiako kide batek behintzat. Euskal Etxeak duela 51 urte ekin zion bideari, eta ez da gutxi jaso duen uzta.
|
|
|
Debagoiena bailara osoak begi bistan duen mendia bezain ikusgarria, garaia eta eskualdearen ipar orratz. Herri aldizkariekin egin bezalaxe, azti ibili dira oraingoan ere gisa
|
honetako
egitasmoa garatzeko orduan. Hain zuzen, Goitb lehen emaitza izan den arren, Goiena Komunikazio Zerbitzuak Kooperatibak, beste zenbait egitasmo biltzen du bere baitan, hala nola, bailarako egunkaria, irratia eta Internet, berandu baino lehen abiarazi nahi dituztenak Euskal Herri osora ere hedatzeko xedez.
|
|
|
Borotrak iritzi publikoaren arabera garatzen du bere ahalegina. Alabaina, ezin da erran hiri
|
honetako
euskarazko seinalizazioa azkar egiten ari denik. Alderantziz, beste hirietan baino motelago ari da alda tzen, eta Jakes Abeberriren egitekoa da.
|
|
|
Abertzaleek nahi badute errefrenduma baliatu agitazio politikoa eragiteko, beren ardura da. Ez du herrialde
|
honetako
oreka politikoan eraginik izanen alta.
|
|
|
Euskal Departamenduaren aldekoek desobedientzia zibila garatu eta gisa
|
honetako
abenturetan sartzeko asmoa badute, aitzina. Baina ez dezaten pentsa populazioaren gehiengoak segituko dienik, ezta gutxiago ere.
|
|
|
Garapen Eskeman biltzen da herri
|
honetako
gizon emakumeek behar duten lurralde honen garapenerako benetako proiektua, Parisen, Bordelen eta Bruselan entzuna den formula modernoa
|
|
|
Datorren urtean, zubiaren historiaren inguruko makinak, argazkiak eta gertakizunak bilduko dituen museo bat sortuko dute Portugaleten. Bizkaiko Zubia munduan eraiki zen klase
|
honetako
lehenengoa da.
|
|
|
pisu ertaineko hegaztia, arrautza ekoizpen ertainekoa, azal iluneko arrautza jartzen duena, belarri gorriduna, gandor ilara bakarrekoa eta hanka horia. Arraza
|
honetako
oiloak gurutzatuz, eusko oiloaren barietateak agertzen hasi ziren: gorria, marraduna, zilarra eta beltza.
|
|
|
Animalia izuti eta biziak dira, gihartsuak. Arraza
|
honetako
oilaskoak haragi trinko eta zaporetsua izaten dute. Arrautza jartzaile eskasak dira, ordea.
|
|
|
Ohiko aldarrikapen hau testuinguru berri batean kokatu beharra dago: Frantziako politikagintzan erreferenduma da udazken
|
honetako
gertakizun garrantzitsuenetako bat. Iparraldeko politikagintzan, berriz, bi dira testuinguru politiko berria ahalbide dezaketen gertaerak:
|
|
|
Goierriko herri
|
honetako
Gazte Asanbladakoek orain dela dozena erdi urte zegoen irratia berriz ere martxan jarri nahi dute, eta horretarako 200.000 pezeta behar dituzte.
|
|
|
Izan ere, Oiartzunaldean hasiko dugun bidea nafar Bidasoaldetik segitu, Lapurdi Garaian barneratu eta azkenik Baztanen bukatuko dugu, hau da, herrialde bakoitzean euskal nortasuna bizi bizirik mantentzen den eskualdeetan zehar. Oiartzundik ekarriko gaituen Aritxulegi mendate bihurgunetsuaren ostean, Lesaka, Bera eta Etxalar herrietako etxe eta baserri ederrak ikusiko ditugu, geroago azken herri
|
honetako
usategi ospetsuak bisitatzera joango garelarik. Lapurdin dagoeneko, bertako herririk polit ederrenetako batetik pasako gara, Ainhoatik, hain zuzen.
|
|
|
Senatore erradikalaren esanetan: " Canal Vasco ren emisioek herrialde
|
honetako
euskaldunen eta beren jatorriko lekuaren arteko lotura sendotzeko balio izango dute, batez ere, orain arte euskal kultura, tradizio, historia eta gizartearen garapenari buruzko informazioa jasotzeko zailtasunak zituztenei begira".
|
|
|
Ez dakigu Euskal Telebistako arduradunek horrelakorik espero zuten, baina euskal jatorriko argentinar senatore baten ekimenez, Hego Amerikako lurralde
|
honetako
Senatuak" Canal Vasco" jasotzea interes publikotzat jotzea erabaki du.
|
|
|
Gaur egun gezurra dirudi ere lehiara ohitu gabea naiz eta behin honetaraz gero ez al gara jarriko. Jakinaren gainean izanda ere aurreko batean mundu
|
honetako
eta Nafarroa eta Donostiako pipermin onenak ekoizten diren errio erriberak dituen Usurbilgo hamaika baserritako piperren artean onenak zeintzuk ziren erabaki behar zuen epaimahaikide izatera deitu ninduten. Nahi gabe ere kristau kutsuadura gutxiena uste dugunean azaleratzen da eta pipermina gurtzen dudan eran gurtzen dudanez, baserritarren lanaren emaitzak aparteko majeran jaten emateko modukoa den nire minaren ahosabaiaren arabera sailkatzera bezatu nintzen.
|
|
|
|
honetako
batzordekidea den Josetxo Fagoaga eta Errenterian EHko zinegotzia den Gerardo Carrerekin bildu gara. Nazio Batzarraz eta egungo egoera politikoaz jardun dugu.
|
|
|
Aldaketa koalitatiboa da, esaterako, Lizarrako prozesuaren ondorioz EAJk herri
|
honetako
erdialde soziologikoa eta politikoa galdu izana. Egun, EAJ ez da beste edozein alderdi batekin gobernua osa dezakeen lehengo alderdi hura.
|
|
|
Gu ez gaude alderdi popularraren segimenduzko politika egiteko prest. PSE herri
|
honetako
historiaren lehen alderdia da, gobernu esperientziak izan ditugu eta badugu sostengu sozial sendo bat. XXXV. kongresuaren ostean alderdiaren krisi bat gainditu dugu.
|
|
|
Hau bezalako herri anitz batek gobernu anitz bat behar du. Herri
|
honetako
gobernuen aka tsetako bat bazterketa izan da. Horregatik porrot egin dute beti.
|
|
|
AZKEN atxiloketa hauekin Garzonek desobedien tzia zibila oztopatu nahi izan du, baina kontuan izan behar da Garzon epailea aspaldidanik ari dela herri
|
honetako
espresio garrantzitsu ugari kolpatu nahian; ezarpen antidemokratiko eta eskubide sozio-politikoak ukatzen diren egoera gainditzea helburu duten espresioak, hain zuzen ere.
|
|
|
Zamudion bi pabiloi berri eraiki dira. Euskal enpresa aeronautiko
|
honetako
arduradunek mekanizatuaren prozedura egonkortzea espero dute, eta pabiloi berri horietako batean hodi sektorea, espedizio biltegia, mekanizatu elektrokimikoa eta muntaia gunea kokatuko dituzte. Beste pabiloia diskoak eta bestelako piezak egiteko erabiliko da.
|
|
|
Arazo kezkagarri franko zeuzkan Lurra deritzan planeta
|
honetako
biztanlegoak, eta Z. ARGIA ere oso kezkatuta ageri zen. " Ego Amerika, une larrian" gaiari eskaintzen zion bere lehenengo orrialdea, hango herrialdeetako gobernu gehientsuenen eskuineko joera garbia azpimarratuz eta egunetik egunera ugaltzen ari zen bertako populazioaren gehiengo nagusiak jasaten zuen mixeria gorria nabarmenduz.
|
|
|
Ordea euskaraz idatzita, ez jarrera bat eta ez bestea izanen lirateke komertzialki oso aintzakotzat hartuak. Gure borondatearen kontra agian, baina herri
|
honetako
biztanleen %95arentzat beti izanen gara Salinger.
|
|
|
Bi kilometrotan Santiago etxe multzora iritsi, eta bertako bidegurutzean eskumara joko dugu, bihurgune luze baten ostean Anboto izugarriaren magalean aurkituko dugun Arrazola atseginera iristeko. Kokagune zoragarri
|
honetako
eraikinen artean San Migel parrokia nabarmenduko dugu, 1510ean ermita baten gainean nabe bakarrean eraikia.
|
|
|
Ordea euskaraz idatzita, ez jarrera bat eta ez bestea izanen lirateke komertzialki oso aintzakotzat hartuak. Gure borondatearen kontra agian, baina herri
|
honetako
biztanleen %95arentzat beti izanen gara Salinger.
|
|
|
1900ean grabaketak egiteko ideia Parisko Societe d' Anthropologie rena izan zen. Erakusketa Unibertsala baliatuz, kontinente guztietatik Parisa gerturatu ziren ordezkariei hizkuntza ezberdinetako grabaketak egin baitzizkien elkarte
|
honetako
kide batek.
|
|
|
Bada, hori guztia hankaz gora jarri nahi duen ipuin bilduma kaleratu berri du Elkarlanean argitaletxeak: " Eta zer?" zortzi urtetik gorako haurrei besteen desberdintasunak onartzen irakatsi nahi dien sail
|
honetako
lehen ipuina Seve Callejak idatzi eta Joxan ormazabalek euskaratua da," Potoloa naiz, eta zer?", eta Jokin Mitxelenak eginiko marrazkiaz apaindurik agertzen zaigu. Noski, mutiko pottolo bat da idazlaneko protagonista.
|
|
|
30 hilabetetik gorako behiak hiltzea erabaki da, baldin entzefalopatia espongiformearen froga gainditzen ez badute. Baina, zer egin digute animalia eder hauek mundu
|
honetako
jende gaixoen tratu zoro hau jasateko?
|
|
|
Autobidea ibilbidearen 77,5 kilometroan utziko dugu, Etxarri Aranatz irteeran. Kilometro eta erdi geroago, Urbasa eta Aralar artean pribilejiatuki kokatutako herri
|
honetako
sarreraraino ailegatuko gara (Jasokundeko eliza bisitagai).
|
|
|
Gainera, hiztegitxo lagungarri bat eta irakurgaia lantzeko ariketak ere eskaintzen dira bertan. @ dugu istorio
|
honetako
protagonista. Bizimodu erabat grisa darama... harik eta arratsaldeko 18:00etan aske izateko baimena jaso eta programa informatiko birtual bati lotzen den arte:
|
|
|
Estibalitz Monasterioa, Gasteiz Lizarra norabidean hiriburutik kilometro gutxira, herrialde
|
honetako
harribitxi erromanikoa da. Bertako Andra Mari Arabako zaindaria; ibilbide honi hasiera emateko arrazoi nahikoa da.
|
|
|
Dena den, argi ikusiko dugun moduan, herri
|
honetako
erakarpen turistikorik garrantzitsuena urtegia bera da eta bere inguruan egin daitezkeen txangoak. Horrela, urtegia Bilborantz inguratuz, lehenbizi Ollerias (Buztingintza Museoa) auzoa pasatu eta ibilbidea Elosu auzunean buka dezakegu.
|
|
|
Matrikulazioaren azken datuek asaldatu dute zenbait gizarte sektore, batez ere lehen aipatu dudan unibertsitateko hura eta bi alderdi politiko nagusien agintariak; eta, geroztik, haurrak euskarazko ereduetan ez matrikulatzeko etengabeko kanpaina batean egoten dira batzuk. Nafarroan arlo
|
honetako
gutxieneko eskubideak lortzeko, ereduen aukerarena edo ikastetxeen autonomiarena kasu, herrialde zibilizatu batean normala ez den borrokan ibili beharra dago.
|
|
|
Lopez Gasenik ere liburu
|
honetako
gaiak eta aurreko beste" saio" liburuetakoak jartzen ditu harremanetan; Sarrionandiaren beste konstante batzuk ageri dira han hemenka: literatura unibertsaleko mitoak iraultzeko desioa(" Ekibokazioa", literaturaren iturri garbienetara ere ironiaren herdoila eramateko gogoa(" Hamelingo xirularia"," Belle au bois dormant"); idazteko ekintza borondatezkoak munduan den askatasunik handiena ematen diola probatzeko nahia(" Maitasunari buruz").
|
|
|
Talai horren adierazgarri egokienak" Ekibokazioa" deritzana eta liburuko izenburu bera daramanaz batera," Haizeak eraman dezala" delakoak dira. Lopez Gaseniren iritziz, liburu
|
honetako
Sarrionandiaren literaturan" negu gorri askoren euri eta haizeek herdoildutako literatura, jadanik sekula xaloa izango ez den jarduera literarioa ikusten da nahitaez".
|
|
|
Kritikoek liburu
|
honetako
narrazioen gaien alderdi nabarmenak aipatu dituzte: fantasiarako eta iraganaldiko leiendetarako zaletasun hori:
|
|
|
fantasiarako eta iraganaldiko leiendetarako zaletasun hori: Susako kritikoak(" Narrazioak", Susa, 1989, 23 alea, 8 or.) zera dio liburu
|
honetako
gaiei buruz: " Mundu ederrak eraikitzen laguntzekoa da hizkera hori (sirenak, marinel zaharra, geltoki desertuak, printzesak, e.a.) bai, egunekotik nahikoa urrun dagoen heinean." (9 or.) Iñigo Kaminok ere(" Joseba Sarrionandia.
|
|
|
Liburuaren aintzin solasean Ruper Ordorikak gogoratu egiten du" ez zaigu (la) komeni ahaztea egileak beti edukitzen duela obra helburutzat, sartu bide diren bitarteko guztiak onerako dituela baldin eta xede horrekin bat egiten badute." (6 or.) Aitzpea Azkorbebeitiak aipatzen du zenbait kritikok poema horien lirikotasuna, literaturtasuna eta indarra azpimarratzen dutela. Sarrionandiaren epe
|
honetako
kartzelako poemei, liburu honetakoei eta Marinel Zaharrak en zeudenei," poesia militante" edo" konprometitua" bezalako etiketak jarri izana Azkorbebeitiak arbuiatzen du, aurreiritzietan oinarritzen direlako bere ustez, gaiaren erabilerak obraren asmoa bera ez baitu ukatzen. Lan literarioa" planteamendu ideologiko horren alde egiteko bitartekotzat erabiltzen omen baita eta" konpromezu" horren zerbitzutan jartzen." (J.S.Irakurketa proposamen bat, 76 or.)
|
|
|
" Zaindu ezazu zure burua, lagun" esan nahi omen du, eta Gulliver en bidaiak liburutik hartua omen da. Jonhatan Swuift en 1726ko liburu
|
honetako
laugarren atalean azaltzen da. Berez agur bat omen den esaldi hau, Gulliver ek zaldien lurraldetik alde egitean moxalak maitasunez berari zuzenduriko esaldia da.
|
|
|
Jon Kortazarrek argitaraturiko beste bi artikulu ere aipagarri dira Sarrionandiaren lehenengo liburu
|
honetako
erreferentzia literarioen gai honi dagokionez, bata Idatz & Mintz (1982, 1, 34 or.) eta bestea Jakin aldizkarian (1982, 24 zk, 106 or.). Bietan garrantzia berezia ematen die, bi hitzaurreek, liburuaren hitzaurreak eta" bitakora kaiera" izeneko poemak, aditzera ematen duten kontzepzio literarioari," metaliteratura" edo" metapoesiaren" esparruan kokatzen duelarik.
|
|
|
Tonuari dagokionez berriz, Sarrionandiaren liburu
|
honetako
poemak aurrekoetakoak bezala, modernismoaren hizketaz sortuak direla diosku Kortazarrek," bizikizun pertsonalez bilbatuak eta errealismoz osatuak" (Lurra eta Luma, 106 or.). Oraingo poema hauek Bertold Brecht-en poesia gogoratzera eraman dute, gertakizun objektibo baten narrazioa da korapiloa sarritan eta eszenaren zentzuaren eta barne kontraesanen inguruko hausnarketa hari nagusia.
|
|
|
Dakusagunez, pertsonaiak bizitzaren ikuskera bat emateko aitzakiak direnez, ez du hauen ezaugarrietan sakontzeko ahalegin handiegirik egingo, pertsonaia lauak eraikiz: bizitzari aurre egiteko aholkuak baitira ipuin
|
honetako
zutabe nagusiak.
|
|
|
Gainera, mende honetan kokatzen diren gertakizunetan kronotopoak garrantzia berezia du. Garai
|
honetako
gertakizunetan batik bat bi espazio bereiz daitezke (Argentina eta Euskal Herria), eta hauetako bakoitzean gertatzen direnak garai batekin hertsiki uztarturik daude. Honela, Ameriketako pasarteak gutxi gorabehera 1925 urtean koka ditzakegu (urte honen aipua egiten baitu), eta Euskal Herrikoak, berriz, Francoren garaitik gaur egun arteko epean.
|
|
|
Azaleko aipamen batzuk besterik ez dira egiten. Hortaz, Karmen da eleberri
|
honetako
pertsonaia biribil bakarra, semearen atxiloketak barne ezinegona sortaraziko baitio.
|
|
|
Are gehiago, narratzaile hau Teresa modura irudika dezakegun narratarioari mintzatzen zaio. Beraz, istoriaren pertsonaia nagusia izango litzateke eleberri
|
honetako
narratario intradiegetikoa. Bestalde, narratzaile honek batzuetan fokalizazioa erabiltzen du beste pertsonaien gogoeten berri emateko.
|
|
|
Eleberria han hemenka egileari jazoriko hainbat abentura eta azpijokoren kontaketan oinarritzen da. Honela laburbiltzen ditu kontakizun
|
honetako
elementu garrantzitsuenak Egunkariako iruzkingileak: " mendekuak, heriotzak, amorioak, ihesaldiak, leinuen arteko gatazkak, bahiketak, tribuak,..." (Egunkaria I)
|
|
|
Datorren atalean mota
|
honetako
zenbait ipuin bildumari egingo diogu erreferentzia: batik bat ipuinak marko narratibo batean txertatu dituzten bildumei.
|
|
|
Zernahi gisaz ere, bilduma
|
honetako
ezaugarririk aipagarriena berriro ere aniztasuna da: " Hibridotasuna ezin dezakegu ahantz, jenero, tonu eta tekniken amalgama zerikusizkoa baitago ipuinotan zehar:
|
|
|
batetik, ipuin guztiak Izurkiz herrian kokatzen dira; bestetik, pertsonaiek ipuin batetik bestera salto egiten dute. Javier Rojok dioen bezala," narrazio hauek elkarrekiko erreferentziaz beterik daudelarik, elkar osatzen dute, azkenean ia ia nobela bat burutuz." (El Correo IV) Etengabeko erreferentzia hauez gain, giro jakin batek harilkatzen ditu liburu
|
honetako
narrazioak: " hegoaldea, trenbidea, ibaia, basamortua... dira giro horren osagarriak." (Argia 1561) Bada narrazioak uztartzen dituen beste elementu bat ere:
|
|
|
Trena dugu, hartara, liburu
|
honetako
pertsonaiarik nagusiena. Hausturak, bada, hemendik sortuko baitira.
|
|
|
Lasartearrak ipuin oso laburrak ere idatzi dituela aipatu dugu. Hauetan ildo
|
honetako
ipuinetan aurki daitezkeen ezaugarriak ikus ditzakegu: izenburuaren garrantzia; denbora eta espazioaren zehazgabetasuna; ironiaren erabilera; amaieraren garrantzia, ezustea eta zentzugabekeriaren bidez sentsazio bereziak sortaraziz; erreferentzia literarioen erabilera;...
|
|
|
Abuztuaren hamabosteko trena ipuina da bilduma
|
honetako
ipuinik aipagarriena: bertan trenak dakarren haustura kontatzen zaigu.
|
|
|
Bestalde, bilduma
|
honetako
hiru ipuinetan tradiziozko ipuinak oinarritzat hartu eta hankaz gora jarri ditu: " txikitako ipuinak hartu, astindu bat eman eta ipuinok hankaz gora jartzeko." Joera hau Mailuix Legorbururen ipuin batzuetan ere ikusiko dugu.
|
|
|
Egileak bilduma
|
honetako
narrazioak hiru ataletan banatu ditu: lehen eldarnioan bederatzi narrazio eskaintzen zaizkigu; bigarrenean bost; eta azkenekoan hamazazpi:
|
|
|
Lehen eldarnio
|
honetako
ipuin gehienak Euskal Herrian kokaturik daude, eta honako giro hauek aurkezten zaizkigu: gerra edo gerra osteko giroa, industrializazioa, aurrerapena, ohiturak, Ameriketarako emigrazioa.
|
|
|
hilketa, heriotza, bere buruaz beste egitea,... Atal
|
honetako
ipuinetan elementuak behin eta berriro errepikatzen dira, bukaera beti heriotza izanik.
|
|
|
Hirugarren ataleko narrazioak beste ataletakoak baino laburragoak dira. Luis Mari Mujikak honela deskribatu ditu hirugarren atal
|
honetako
testuak:
|
|
|
Egile honek ere kanpo fokalizazioa darabil gertaeren berri emateko. Izan ere, mota
|
honetako
eleberrietan batik bat kontatzen den istorioa da garrantzia duena, ekintzak ez pertsonaien barne egoera. Gainera, gertaerak ez dizkigu jarraipen kronologiko zehatz baten arabera kontatzen:
|
|
|
amodiozko gai bat jorratzetik genero beltza jorratzera igaro baita. Eleberri
|
honetako
pertsonaiak bat batean hilketa bat ikertu beharrean ikusiko du bere burua. Xabierrek aspaldian ikusten ez zuen anaiaren heriotzaren berri izan zuen.
|
|
|
Hainbat egunkaritan narratzailea aipatzean honakoa adierazi zuten: " Nobela
|
honetako
narratzaileak zirikatu egingo du irakurlea, trufatuko da bere pertsonaiez, irainduko ditu gogaikarriak." (Gara IV) Beraz, zenbaitetan narratzaile eta narratarioaren arteko harreman zuzena nabarmentzen da.
|
|
|
Izan ere, pertsonaien kezkak era sinplean ezagutarazten saiatzen da. Juaristiren hitzek egoki azaltzen dute eleberri
|
honetako
pertsonaien nolakotasuna:
|
|
|
Laburbiltzeko, trilogia
|
honetako
eleberrietan aurkitu ditugun antzekotasunak bilduko ditugu: plano ezberdinen erabilera, eta hauek pertsonaia nagusi baten agerpenaren bidez lotzeko joera; nekazal mundua; pertsonaia lauak; denboraren jarraikortasuna plano ezberdinetan bada ere; paisaiaren deskribapenen nagusitasuna; eta polifonia:
|
|
|
Esan behar duena esaten du doi, gehiegizko hornidudarik gabe, eta horrek, askotan, ilundu egiten du esan nahi dena." (El Diario Vasco IV) Gainera, esaldi trinkoen erabilerak hizkuntza zaildu egingo du. Zabalaren ustez," trinkoegi, zorrotzegi, eliptikoegi, neurtuegi, serioegi, hitsegi, itogarriegi, gupidagabeegi irudituko zaio beharbada zenbaiti eleberri
|
honetako
prosa, baina aukera bat besterik ez da, beste edozein aukera bezain zilegi izateaz gain, Aranbarrik kontaketaren gaiari eta giroari hamarkadako erresistentzia kulturala ezin hobeto egokitu diona." (Egunkaria XII) Are gehiago, bere aburuz," plano, garai eta kontzientzia" aniztasun hori baita liburu honen lorpenik behinena, batik bat narrazioari ematen dion" indar adierazkor ber...
|
|
|
Eleberri
|
honetako
pertsonaiaren bizitza gure garaitik hurbilago kokatua dago. Igantzi deituriko gazte baten bizipenak kontatzen zaizkigu:
|