|
2000
|
|
|
BBK k, joan den urrian aitortu zuenez, telekomunikazioen negozioan 20.000 milioi pezeta inguru zituen inbertiturik (Euskaltel, Airtel, Retevision...). Airtelen duen% 4,76ko partaidetza, gaur egun, 190.000 milioi pezetatan balioztaturik baldin badago, pentsa
|
genezake
, bere akzioak saltzea erabakitzen badu, horrek eragingo lituzkeen etekinak izugarriak izango liratekeela akziodunentzat, baina oraingoz ez du horrelakorik erabaki.
|
|
|
Euskarazko testu erotikoen eremu urri samar honetan, esparru bat nabarmen
|
genezake
besteen gainetik: aldizkariena.
|
|
|
Artadia baso oso itxia denez errepidetik eroso aztertu
|
genezake
. Bertan barneratu izan denak badaki zein «atsegina» den berau zeharkatzea.
|
|
|
Ez dago formula magikorik. Baina hainbeste urteren ondoren, estrategia desberdinen balantzea egin
|
genezake
. Perspektibaz, bakearen eta normalizazioaren aldeko lanean hiru eredu nagusi daude:
|
|
|
Txapelketa hau Espainiako Ipar, Zentru eta Kataluniako federakuntzek jokatuko zuten, sistema triangeluarrez eta partida bakarrera. Iparreko Federazioa hasiera batean Bizkaia, Gipuzkoa eta Kantabriako federakuntzek osatzen zuten, baina jokalari guztiak bizkaitar eta gipuzkoarrak zirenez lehen euskal selekziotzat jo
|
genezake
.
|
|
|
Halaber, herrialde ekoizle eta esportatzaileentzat esan nahi duen negozioa adierazten du. Nahiz eta oraindik datu ofizialik ez dagoen, upelaren batez besteko prezioa 25 dolarrekoa izan dela kontuan harturik, 1999an 170.000 milioi inguru dolarreko (30 bilioi pezeta, 1,2 bilioi libera) dirutza bildu zutela esan
|
genezake
. 1997an, upelaren batez besteko prezioa 19,40 dolarrekoa izanik, 161.600 milioi dolar bildu zuten.
|
|
|
1998an, Asiako krisiaren urtean, kopuru hori 103.700 milioi dolarretara jaitsi zen. Beraz, joan den urtean upelaren prezioa 25 dolar ingurura igo zenez, esan
|
genezake
LPEEko herrialdeek 1999an 30 bilioi pezeta inguru bildu zituztela.
|
|
|
Gauean, berriz, Andoni Aizpururen beraren esanetan, egunean zehar gertatutakoari buruz bestelako ikuspegia azaltzen ahaleginduko dira, bigarren irakurketaren bila alegia, batzuetan tonu umoretsu eta zirikatzailean, beste batzuetan serio eta sakonago. Orokorrean, eguerdiko atalak goizeko martxa jasoko duela esan
|
genezake
, eta gauekoak, bere aldetik, hortik aurrerakoa; lehena bat batekoagoa izanen dela, eta bigarrena sakonagoa, nahiz eta bietan dekoratu zein gaiak beretsuak izan. Hala ere, bada jorratutako gaietan bien arteko ezberdintasunik eta horrela, eguerdian" telebista lokalen zapina" ikusteko aukera dugu eta baita EITBren 18 urteak aprobetxatuz" etxeko" pieza zahar eta bitxiren batzurekin gozatzeko tartea ere.
|
|
|
Orokorrean, eguerdiko atalak goizeko martxa jasoko duela esan
|
genezake
, eta gauekoak, bere aldetik, hortik aurrerakoa; lehena bat batekoagoa izanen dela, eta bigarrena sakonagoa, nahiz eta bietan dekoratu zein gaiak beretsuak izan.
|
|
|
euskal irudiaren arkeologia, Euskal Herrian egindako lehen filmaketak; gure herrian, bertako diruarekin, euskal gai bati lotuta eta zuzendaritzan euskaldun batek parte hartuz egindako lehen fikziozko filma, hots, 1920an egindako" La Capitana Alegria"; Ideal zine aretoa edo zinematografiak Portugaleten XX. mendeko 20ko hamarkadan izandako finkapena; Gernikak jasandako bonbardaketaz zineak gorde dituen oroimenak; Simon Blasco Salas mediku nafarrak zine munduan egindakoak eta beste asko. Honaino aipatutako gaietatik at, Montxo Armendarizen filmen inguruan egindako azterketa bereiz
|
genezake
. Baina badira, gainera, ezohiko ikuspegitik egindako azterketak ere.
|
|
|
Italia, Frantzia, Suitza eta Japonian ere badakite zer den taldearen Karibeko soinuekin dantza egitea zer den. Fan taldeak dituztela ere esan
|
genezake
: Erratzuko (Baztan) koadrila bat 100 bat kontzertura hurbildu omen da eta Gipuzkoako agur kontzertuan, Oiartzungo Pagoan Getariako jarraitzaile taldea ikusi genuen, eurek egindako Joxe Ripiauren elastikoa soinean zutela.
|
|
|
Gure artean eta gaur egun, aspaldi etxe gehienetan egoten zen fraile barometro haren ordezkotzat har
|
genezake
Pello Zabala. Gure gazteek ez zuten fraile hura ezagutu.
|
|
|
Azkenik, Tolosako bisitaldia bi hauen ezkerraldean hurbil dagoen eta hasierako abiapuntutik ere gertu geratzen den Euskal Herria plazan buka
|
genezake
. Arkupedun enparantza itxi honen alde batean Justizi Jauregi zaharra ikusiko dugu.
|
|
|
Batek baino gehiagok pentsatuko du zonalde horretako euskaldunen kopuru handiak ikusita (%75 ingurukoa da batez bestekoa) egiteko handirik ez dagoela eskoletako hizkuntz erabileran. Urola bailaran dago Euskal Herriko herririk euskaldunena (Azpeitia, %88, 3) eta kostako herri batzuetan (Zumaia edo Deban kasu) kopuruek zertxobait behera egiten badute ere, eskualdea hizkuntzaren birika dela esan
|
genezake
. Bada duela lau urte Jaurlaritzaren Hizkuntz Normalkuntza Proiektua abian jarri eta egun 20 ikastetxetan lantzen da gaia.
|
|
|
Aipamen honekin lotzen badugu epilogoaren amaieran dioena, garbi ikus
|
genezake
, Atxagaren ustez, Sarrionandiaren literaturak eta dudarik gabe adierazten duen joera etikoak nabigatzera badaramala, nahiz eta hartu lukeen portuaren ideiarik ez duen, eta nabigatu egiten duela" Baina nabigatzen ari da. Eta oraingoz, hori da funtsezkoena." (141) Beraz, nabigatzailearentzat egitea posible zaion eta ezinbestekoa duena egiten du, nabigatu, horretarako sortua balitz bezala.
|
|
|
Hamairu istorio labur dira eta ipuin bakoitzaren hasieran itzultzaileak egileen eta obren iruzkin eta aipamenak egiten ditu. Poesian bezala, narratiban ere Sarrionandiarengan Jon Miranderen eragina nabaritu
|
genezake
, aurrerago aipatuko ditugun bere lehenengo bi ipuinen estiloan eta taxuan ez ezik, umore beltzeko narrazio hauek itzultzeari ekin ziolako, zuberotarrak hasitako arloari jarraipena emanez. Bestalde, umore beltzeko ipuinen arloan badira zenbait adibide Sarrionandiaren ipuin originalen artean ere esate baterako," Ukabilka" ipuina Ifarraldeko orduak liburuan (1987).
|
|
|
Hitzaurrea egiten dion Txema Larreak berak Ni ez naiz hemengoari buruzko aipamena argitaratu zuen Pamiela aldizkarian (1985, 9.zb. 10 or.) Eta bertan aurki
|
genezake
" jalgibiderik ez duen munduko laberintoa" ri buruzko ohar interesgarria: " Laberintoa aspaldixe dugu Joseba baitan.
|
|
|
Liburuaren izenburuak apur bat misteriotsu izaten jarraitzen du gaur egun ere, azalpenik aurkitzekotan liburura bertara jo eta Bitakora kaiera sarrerako poeman aurki
|
genezake
lehen zantzua: bidaztia itsas bidaian zehar zorabiatzen eta izutzen da, orduan gordelekuak bilatzen ditu, zokoetan gordetzen saiatzen da aldizka atseden hartzeko, han ere izuak agertzen zaizkion arren.
|
|
|
Aitzitik, arretaz eginiko irakurketa baten bidez Arrietak eskaintzen digun mundu iradokitzailea barneratzeko zailtasunik ez dugu izango. Gainera, patroi berri honen erabileraren atzean, ezarririko canon edo ereduak desjosi eta berriro josteko beharraren aldarrikapena ere ikus
|
genezake
.
|
|
|
Berez gurekin datorrena ala, bizitzan zehar egiten goazena?" (Fernandez, Jose Jabier: Egunkaria) Aurretik aipaturikoa aintzat hartuz, bizitza jostearen prozesu bera eskatzen duen ekintza dela esan
|
genezake
. Ondorioz, norbera litzateke bere bizitza josteko jostunik egokiena, eta bere bizitzaren oihala josteko ahalmena izango lukeen bakarra, jostearekin batera desjostearen beharra aldarrikatuz.
|
|
|
Gainera, narratarioari erreferentzia zuzena egiten zaio. Hau guztia ikusirik, bakarrizketa luze baten aurrean gaudela esan
|
genezake
. Gainera, narratzaileak eleberri psikologikoetan ohikoa den bezala, barne fokalizazioa darabil pertsonaiaren barne munduaren berri emateko.
|
|
|
Jokin Muñozek ipuin bilduma modura antolatu duen liburu honen batasuna dela-eta, eleberritzat har
|
genezake
. Batasuna alderdi askotan azpimarratzen da:
|
|
|
Honen izenburuak erakusten duen bezala, ipuin hauetan guztietan bizitzaren pusketak erakusten zaizkigu. Pusketa hauek osagarriak direla esan
|
genezake
, guztiek bizitzaren ikuspegi bat adierazten baitute. Ipuin guztietan pertsonaia baten bizimodu arrunteko egoera arrunta aurkezten zaigu.
|
|
|
Reno, Hollywood,... Honela, Hollywood eta biok izenburuan, biok hitzaren atzean Euskal Herriari eginiko erreferentzia aurki
|
genezake
.
|
|
|
Honela," erdi tabu edo (izan) diren gaiak lotsa zuririk gabe jorratzeko gogoa" (Jakin 106) erakutsi du. Baina, gai hauek guztiak gai bakar baten inguruan harilkaturik daudela esan
|
genezake
: desioaren inguruan.
|
|
|
Hauetan aurkezten diren testuei buruz, esan
|
genezake
ipuinak ordez koadroen eszena biziak direla. Humore beltza, krudela funtsezkoa da, maiz Miranderek duen estiloaren antzera.
|
|
|
Gure aburuz, ostera, elementu hauekin guztiekin osatu badu ere, errealismo zikinaren ildoarekin pareka
|
genezake
. Besteak beste, pertsonaien sakontasunik eza nabaria da.
|
|
|
Honela, lehenik kartzelara eta gero eroetxera daramate. Hortaz, antza denez, zozoa ilusioaren islada da, eta are gehiago, istorio honen bidez elkarrenganako begirunearen beharra azpimarratzen dela ere esan
|
genezake
. Izan ere, honakoa aipatzen da eleberriko pasarte batean:
|
|
|
honela, gizartearen beste ikuspegi bat bereganatuko du. Gainera, liburua gizarteari eta etorkizunari buruzko gogoeta xumetzat ere har
|
genezake
.
|
|
|
–Erregeak behar ditu defendatu jendeak,/ hizkuntza batekoak hain ungi nola bertzeak?. Hor ikusten denez, esan
|
genezake
lehenago Martin Azpilkueta. Doktor Nabarro, hark emandako aholkuekin bateratsu datorrela.
|
|
|
Bakeari buruz hitz asko egiten da, baina lortu ote
|
genezake
hizkuntza txikiagoak ukatuz. Egiazki, bakerik nahi baldin badugu, guztiok elkar errespetatu beharra dugu, naturalezak eman diguna bizirik iraunarazteko eskubidea emanaz eta laguntzak eskainiz.
|
|
|
ONUren Adierazpen horren 22 artikuluan irakur
|
genezake
beste honako hau ere: –Pertsona orok du, gizarteko kide denez gero, gizarte segurantza izateko eskubidea eta, herrialdearen ahaleginaz eta nazioarteko laguntzaz, Estatu bakoitzaren antolaketa eta baliabideak kontuan izanik, norbanakoaren duintasunerako eta nortasuna garatzeko ezinbestekoak diren ekonomi, gizarte eta kultura mailako eskubideak asetuta izatekoa?.
|
|
|
Hainbeste urtetan lortu ezinez, azkenerako euskara legez onartua izan den Euskal Herriaren parte batean ere, oraindik euskalduna euskaraz epaitu ezinik gabiltza. Zer itxaron
|
genezake
bakoitza berari aukerakoen zaion hizkuntzan epaitu ezik?
|
|
|
Gai honetaz oso gomendagarria deritzat Gregorio Monrealek hain argi eta zehatz Deia egunkarian, 2000ko martxoaren 27an, eskaini zigun artikuluari,. De la acometida mediática y sus antecedentes?. Hor ikus
|
genezake
historiagile askok eta askok zein premiazkoa duten historia ezagutu beharra eta gai horietan zentzuz jokatu beharra.
|
|
|
Euskararekin ere gauza bera gertatu izan da, zeren Erronkarin erabili dena Zuberokoagandik hurbilago zegoen ondoko Zaraitzu haranekoa baino. Eta gauza bera aurki
|
genezake
handik mendebaldera begiratzen badugu, zeren Zaraitzutik Erro ibarrean zehar Baxenabarreko euskara erabili baita, eta Baztandik Bidasoara arte Lapurdikoa. Horren lekukoak ditugu zenbait euskal idazletan ere:
|
|
|
Baina gizon zintzo eta jakitun haiengandik era horretako iritzi gehiago jaso
|
genezake
. José Ortega Gasset filosofo aipatuagandik ere beste honako adibide hau jaso dezakegu:
|
|
|
1803 Aguirrek beste bi ere idatzi zituen, baina bera hil ondoren argitaratutakoak: Jesucristoc bere Eleizeari utzi ciozcan Zazpi Sacramentuen gañean Eracusaldiac, Tolosa, 1850; Jaungoicuaren legueco amar Aguinteen gañean Eracusaldiac, Tolosa, 1850 Hemen aipa
|
genezake
Jose Ignacio GUERRICO ren liburua ere, 1805ean idatzia, baina geroago argitaratua: Cristau Doctriña guztiaren esplicacioaren sayaquera, Tolosa, 1858.
|
|
|
Isla koBasamortuanpriorezela, garaihartakogertaerahistoriko politikoengatik, dokumentaziougariaduguFraiBartolomerenjokaeraz; orain, ordea, urtebatzuetanezduguiaharenbizitzakoinolakoberririk.Izanzuenkargutiksoilikatera
|
genezake
zerbaitharenjarduerariburuz, bainaorokorkibesterikez, harkparte hartuzuenkontseilukoaktakditugulako.
|
|
|
behin. Horretan, beraz, gaur eguneko joerarekin bat datorrela esan
|
genezake
,. Jainkoarren?,, pozarren, eta antzeko sintagma finkatuetan izan ezik, bereiz idazten baita; Bartolomek berak ez du erabiltzen. Jaungoicuarren?
|
|
|
Esapide batzuetako forma hartuak, berriz, sarri darabiltza. Egia esan, maiz darabilen goxeric arrats ere halakotzat har
|
genezake
, baina euskaraz oso zabal dabiltzan gizaldirik gizaldi, herririk herri eta antzekoak esan nahi dugu hemen. Horrelakoetan, bizkaierazko joerari jarraituz, ric erabiliko du eta ez instrumentala.
|
|
|
Lehenago esan dugunez, kanal biek genero ezberdinak lehenesten dituzte berenemanaldietan. Pentsa
|
genezake
, hartara, emanaldietako ekoizpenen jatorrien ezberdintasuna bi kanalen genero berezitasunari zor zaiola, eta, beraz, genero batzuk errazagoekoizten direla Euskal Herrian, edo beste batzuk errazago lortzen direla kanpoan.Ordea, hau ez da horrela gertatzen; izatez, hurrengo taulan ikus dezakegunez, generoberaren barruko ekoizpenetan jatorri ezberdinak agertzen dira bi kanaletan.
|
|
|
Espainia, aztertutako egunkarien arabera, errealitatepolitikoa ote da, ala errealitate kulturala, ala soziala? Bestela ere plantea
|
genezake
auzibera: kirolak, prentsaren bitartez hedatzen delarik, Euskal Herriaren erreferentziaindartzen ote du, ala Espainiarena?
|
|
|
–China no puede ser gobernada del mismo modo que la republica deLucca?, esaten zuen Voltairek oso modu plastikoan. Estatu haundietan ezin den milasaio sozial proba
|
genezake
guk, askatasunean, justizian, lanaren organizazioan, begiratasun poliziakoan, garraioetan, heredentzia eta jabego kapituluetan, urbanismoan, edozertan. Horixe bakarrik nahi dugu.
|
|
|
Aron ekiko adiskidetzak ez zuen asko iraun, baina Hyppolite ren nahiz Canguilhem en itzala nabarmentzen da beraren filosofian. Hala ere, Husserl-en fenomenologiaren bidez, gaur egungo moderniaosteko pentsamenduaren karia irekitzenlagundu zuela esan
|
genezake
. Gizarte konpromisoa, pertsonala den neurrian, bizipenarekin loturik dago, eta ez denetarako baliagarri suertatzen diren ustezko teoriaorokorrekin.
|
|
|
Fenomenologia ezagutzaren izaera aztertzen duen korronte filosofikoa da; horregatik, hain zuzen, epistemiologiaz arduratzen dela esan
|
genezake
. Korrontehonen ordezkari garrantzitsuenetarikoak E. Hussler eta M. Heidegger dira.
|
|
|
Dena dela, gaur egungoterapia sexualaren egoera ulertzeko, kontuan hartu behar dira, ezinbestekoerreferentzia dira-eta. Honen inguruan, giza erantzun sexualaren ezagupeneanegindako ekarpenak nabarmenak izan baziren ere, maila psikologikoarizegozkionak eskasak izan zirela esan
|
genezake
. Beren argitalpenetan agertzenzituzten emaitza bikainak, gaur egun oso eztabaidatuak dira.
|
|
|
Beste berezitasun bat aipatzearren, psikoanalisian terapeutak ez du subjektuaren harreman indibidualetan parterik hartzen, eta sarritan balioa kentzen diosubjektua partaide den taldearen funtzionamendu inkontzienteari eta taldean dituenharremanei buruzko ezagupenari. Psikodraman, aldiz, pazientearen eta berepertsonaien rolen jokoak, subjektuak proposaturiko edo parte harturiko eszenetakoprotagonisten erresonantzia fantasmatikoen analisia ahalbidetu eta estimulatzenduela esan
|
genezake
.
|
|
|
Subjektu batek bertan joka ditzakeen antzeko rolen errepikapenen bidez, terapia taldeek egoera hauek argi ikustea ahalbidetzen dute. Adibidez, ikus daiteke (eta hau neurri handiagoan edo txikiagoan unibertsala dela esan
|
genezake
), esperientzia eta eraso latzen biktima moduan kexatu eta ager daitekeela pertsonabat, agerian eta bere ustez, horretarako arrazoi justifikagarririk egon ez arren. Halaere, ezin da konturatu besteekiko duen jarrerak, berarekiko portaera hotzak edoerasokorrak erakartzen dituela; beraz, azkenean egoera errepikatu egiten da, etaberriro ere ingurunearen, bidegabeko erasoaren?
|
|
|
Laburbilduz, ondokoa esan
|
genezake
, alegia, barne taldea, familia harremanensarearen fantasiazko berreraikipena dela eta subjektua sare horren barneratzetiksortzen dela. Subjektuaren baitan eszenategi bat bezala errepresentatuta dago, etapertsonaiak argudio baten gisan erlazionaturik beren artean.
|
|
|
Horiek guztiak eta zenbait gehiago esan
|
genezake
Txillardegiri buruz. Ezagutzenez dutenek, etsaiak izan zein lagunak izan, txarrerako aurrenek eta onerako hurrenek, handiesten dute.
|
|
|
Errepikatuko dut berraragitze prozedura honek, urrundik egina delako, ez duelaatxikimendu handia, ez baitu inor sakonki inplikatzen; «light» dei
|
genezake
, batez erehurrengo adibideekin alderatzen badugu.
|
|
|
ere zalantzak suspertzen dizkio Txillardegiri, Kataluniakoa eredutzat harturik hemengo egoera politiko soziala ahazten ote duenedo: Ez da ideia desegokia Kataluniaren bidea orpoz orpo ezagutzea eta jarraitzea.Beharbada ohar hau egin
|
genezake
(...): izkutatu, edo gutxietsi bederen, egiten delaerabakizunen izari politikoa.
|
|
|
Etikoki ala estetikoki, baina bietan bat. Gogoeta egin
|
genezake
bi erei (biestadioei, esferei) buruz batera, baina ez biak batera bizi. Gizakiak, ezer direnakbehintzat, era batekoak ala bestekoak dira.
|
|
|
da gizakia.Hori egiten ez duen heinean, bere singulartasuna eta unibertsaltasuna konfliktuan ibiliko dira. Aregehiago, bere unibertsaltasuna bere baitatik garatua ez duen artean, izatea bai, existentziarik ez du zinezbere propioa (ez da nor); bere singulartasun soilean dabilen artean, gizaki estetikoa da (inesentziala); beresingulartasunari forma unibertsal bat landu dionaz bakarrik esan
|
genezake
, (nor) bera bezala zinezexistitzen dela, egiaz (nor) bera dela.
|
|
|
Eskola ematean, berriz, benetako Txillardegi intelektuala azaldu izan da beti, eta horri erreparatu nahidiot nik hemen eta orain, irakaslearen erantzukizun intelektuala proklamatzeko. Izanere, hezkuntza erreformako sasoietan (erreformismo garaietan esan
|
genezake
,) errotik garaturiko Txillardegiren diskurtsoa, berdin fonetikaz edo gramatikaz, elebitasunaz nahiz hizkuntz eskubideez... bere hausnartzerako gaitasuna ez da inoizmotz geratu irakaslearen ustezko neutraltasunaren mozorropean. Aitzitik, bere hautuakbeti agerian, haren eskoletan erreformismoak ez du inoiz tokirik izan.
|
|
|
Gogoratubeharra dago, halaber, Suitza ez dela konkistatzailea. Horrela, urrunera begira, lehiahau plantea
|
genezake
: indoeuropar harrapakaritzako zibilizazioa versus EuropaZaharreko zibilizazio ekologikoa.
|
|
|
indoeuropar harrapakaritzako zibilizazioa versus EuropaZaharreko zibilizazio ekologikoa. Hemen koka
|
genezake
–Euskal zibilizazioa?. Ametsgehiegi ote?
|
|
|
Idatzizko testu egoki batean oinarriturik, mintzaldi bizia lor
|
genezake
behar bezalako doinuera erabiliz. Tono aldaketak izango du orduan, beste baliabide batzuekin batera, garrantzirik handienetakoa, horrela bereiziko baititugu esaldi arruntak, azalpenak, harridurak eta galderak; esaldi nagusi eta mendekoak; eta hauen artean mendekotasun mota:
|
|
|
Komunikazio prozesu hau ez da sinplea baina. Kate luzea dela esan
|
genezake
, elkarren ondoko iturri eta putzuz osatua; eta katemaila bakoitzak bitartekotza prozesurako funtzioa eduki dezake. Sistemen Teoria Orokorreko kutxa beltz en antzekoa da, bere input eta outputekin (Villafañé et alt., 1987).
|
|
|
Esaterako, auto istripuak gertatzeko arriskua dagoen bihurgune edo eskualdea markatuko genuke harremanetarako mapan, eta bertan, eskualde horretan edo hortik hurbil bizi den pertsona baten telefono zenbakia eta izena. Beste adibide bat, alderdi politikoen egoitzarena izan daiteke; gure mapan markatutakoan, erraz lor
|
genezake
lekuko baten informazioa zuzenean, atentatu bat balego adibidez.
|
|
|
instituzionalak edo publikoak (nazionalak, estatalak, herrialde zein udal barrutikoak), komertzialak eta libreak (alternatiboak eta kulturalak). Faktore biak kontuan harturik, honako sailkapen hau egin
|
genezake
:
|
|
|
Irratia duen programazioagatik ezagutzen da, eta programazioaren arabera sailkatu ohi da. Hortaz, programazioa irratiaren muina edo arima dela esan
|
genezake
, orduero, egunero, astero uhinetara eramaten diren ekoizkin edo produktu programatiko desberdinen entzunaldiaren ostean nabaritzen dena. Programazioak estazioaren edo katearen norabidea markatzen du eta inoren, entzuleen?
|
|
|
...ropan, Estatuak hezkuntza sistema ezartzen du, bere gobernupean dagoen lurraldea benetako nazioa izan dadin, hots, nazioa erreal bihur dadin15 Hobsbawn ek ingeniaritza ideologikoaz hitz egiten duen moduan, Smith Estatu zientifikoaz arituko da16, eta Chatelet Pisier Kouchner ek. Estatu Gestore, aren kontzeptua erabiliko dute; azken finean, gaiaren ardatza Estatuaren legitimazio teknologia dela esan
|
genezake
, non hezkuntzak Estatu nazioa sortzeko ezinbesteko garrantzia duen. Napoleon-ek erabat argi ikusi zuen fenomenoa dugu hau:
|
|
|
Kultur identitatea ez da berez identitate nazionalaren isla, ezta ere, maila absolutuan bederen? helburu politikoak dituen asmakizun arbitrario hutsa; historia bere izaera dinamikoan ulerturik, korapilatsuak diren egoera sozial eta politikoei zentzua emateko beharrarengatik sortzen dela esan
|
genezake
. Eta eskuartean dugun gai honek zuzen zuzenean jotzen du Estatuak eta subiranotasunak osatzen duten gure gaiaren hezurraren atea:
|
|
|
38 Hemen historiaren adibidea erabili badugu ere, curriculumaren barruan aurki daitezkeen beste ikas arloekin ere gauza bera egin
|
genezake
. Esate baterako, geografiarekin:
|
|
|
Estatu Nazioak asimilazio prozesu horretan harturiko lehenengotariko neurrien artean, hizkuntzari dagokiona dugu. Historia, eta Europakoa zehazki, integratze prozesuan hizkuntzak izan duen protagonismoaren berri ematen diguten adibideez josita dago (gaelikoz hitz egiten zuten eskoziarrak XVIII. mendean, bretoiak bretoieraz Iraultza Frantsesaren ondoren, etab.), eta ondorioz honako hau esan
|
genezake
: hizkuntza nazionalak nazionalizatu egiten du.
|
|
|
Hau da, herritar frantsesak fabrikatu behar ziren, eta,, Iraultza Frantsesak eskolan funtsezko kokagunea aurkituko zuen, aberriarekiko kultu laikoari? hasiera eman ziola esan
|
genezake
.
|
|
|
Estatua/ Frantzia, Frantzia// frantsesen Nazioa. ...ako balizko historiaren irakaskuntzak, arestian erabilitako hitzak kasu honetara egokituz, frantses nortasuna eskaintzen du, Frantziako historia identitate frantsesaren isla litzateke eta nazioaren (Frantzia) eta herritarren (herritar frantsesen) arteko lotura ezarriko luke (Breully k aipatzen duen autorreferentziazko sinbolismoa), talde nortasuna nazioaren inguruan indartuz80 Antzeko zerbait esan
|
genezake
geografiaren irakaskuntzari buruz; Iraultza frantsesak lurraldea nazioaren gorputz modura hartu zuen eta lurraldea batzeaz baino lurralde berri baten produkzioaz hitz egin genuke; Korinman ek eta Ronain ek dioten moduan, frantsesei frantses kontzientzia eman baino areago, iraultzaileek, forjan un espacio de representación que coagula en el topónimo Francia? 81 Hau da,, l' Hexagone. Estatu Nazioaren Frantziaren nortasun elementua, talde identitatearen errepresentazio bilakatu zen, honen guztiaren oinarrian Estatuaren mugen zilegitasuna indartzeko helburua egonik.
|
|
|
Laburbilduz, nahiz eta agerturiko asmoak eta helburuak materialki gauzatzeko modurik ez izan alde honetatik eskola aparatua eraikitzeko nahia burutzeko ezina egiaztatu behar da, Iraultza Frantsesa hezkuntza sistema nazionalaren sorrerak duen oinarrizko zutabea izan zela esan
|
genezake
, hori ahalbidetzeko corpus ideologiko sendoa eraiki zuelarik. Edo beste era batera esanda, sentimendu abertzalea eta kontzientzia nazionala zirela medio, hezkuntza nazionalari eman zion hasiera.
|
|
|
Azken finean, benetako arduraduna Estatua izango zen: hortik aurrera maila guztietan egin behar zena berak diktatzen zuen eta kontrola ziurtatzeko dispositiboen sarea sortu zuen (buletin ofiziala, irakasleen agiriak, batzorde ezberdinen osaera, azterketa programak, ikuskariak, etab.). Urte gutxi batzuen buruan makineria hori martxan egon zen eta esan
|
genezake
Estatuak kontrolpean izan zuela oinarrizko irakaskuntza, berau laster garatuz93 Edonola ere, esan behar da, halaber, nahiz barealdia ekarri, eskola politikaren bilakaerak ez zuela garai horretako gerra eskolarra erabat amaitu, irakaskuntzaren askatasunarekin lotuta zegoena hain zuzen; baina nabarmenak dira gerra horrek izan zituen aldaketak, Estatuaren eskola indartsua sortzeko erabakiak itzulbid...
|
|
|
Oro har, Estatuaren presentzia azkeneko txokoraino zabaltzen zela eta zabaltzen dela esan
|
genezake
, hizkuntz eta kultur praktiketan bere eragina sentiaraziz, bere zeregin bateratzailearen eraginkortasuna sare administratiboaren hedakuntzaren araberakoa izanik. Estatu Nazioaren eraikitze prozesuan bi dira funtsean lortu beharreko helburuak:
|
|
|
gorpuztu nahi zela esatera iritsiko ginateke. Izan ere, nazioaren ezaugarriez hitz egin aurretik, nazioa zer den eta zein den zehaztu behar da, horretarako nazioa territorialki definitu behar delarik; ondorioz, geografiaren irakaskuntzak funtsezkoa den lurraldetasunaren zutabe nagusiari heltzen diola esan
|
genezake
. Lurraldeak duen garrantzi politikoa ukaezina da eta, alde horretatik, Estatu espainiarreko geografiaren irakaskuntza sortu nahi zen komunitate identitate espainiarrarekin lotzen zen.
|
|
|
Lehenik eta behin, eta laburbilduz, goian komunitate nortasunari buruz aipaturikoa baliagarri zaigula esan
|
genezake
. Hemen ere, hizkuntzak (folklorearekin batera, adibidez, beste zerbait aipatzearren) oso indartsua den identitate efektua du, eta hau horrela den heinean, Estatuak bilatzen duen identitate uniformearen aurka egiten du.
|
|
|
Nahiz eta hezkuntzaren gaia jasotzen zuen titulua oso laburra izan, 1812ko Konstituzio honek etorkizunean izugarrizko eragina izango zuten printzipioak batu zituela113 esan
|
genezake
. Horrela, 366 artikuluan oinarrizko eskolak, en todos los pueblos de la Monarquía?
|
|
|
delakoak. Laburbilduz, egiturak beste hainbat egitura sortu zituela esan
|
genezake
(goi karguak, administrazio buruak,, negociado, buruak, ofizialak, laguntzaileak, etab.), era horretan Estatuaren sarea zabalduz.
|
|
|
Oinarrizko irakaskuntza 1838ko legeak arautzen zuelarik (orain egitura oinarri hobearekin kontuan hartu, adibidez, irakasle eskolen kopurua areagotuz joan zela, edota gobernuak probintzietako batzordeen bidez zein buru politikoen eraginez bere presentzia eta gero eta modu eraginkorragoaz ziurtatzen zuela), plan honek bigarren eta goi mailako irakaskuntza arautzeari ekin zion, maila horietan sistema koherente eta antolatuaren beharra nabarmena izanik. Laburbilduz, nagusitu zen elementurik aipagarriena irakaskuntza maila horiek egituratzeko ahalegina izan zela esan
|
genezake
.
|
|
|
Baina, igandeko solasaldi hartan gertatu zenagatik eta haren txakurtxoak egin zuenagatik ere, ez genuke Joanikot galdutzat eduki behar. Eta ezin erran
|
genezake
ezen gure izena erremediorik gabe zikindu duela, non eta Ma dda le nekin ezkontzen ez den... Eta horregatik, hain zuzen ere, ez naiz Ma dda len berriro jauregirat ekartzearen aldeko, na hiz eta gure eskubidea den, zeren jauregiko eta gure etxeko zerbitzaria den... eta zeren, bertzenaz, Joanikot harekin ezkontzeko tentamenduan sar baitaiteke, setakeriaz.
|
|
|
—Bai, joko batean erabaki
|
genezake
. Edo bitan eta hirutan, aitzinakoetan berdinduz gero —eta, neure behakoa zorrozten nuela, eratxiki nuen—:
|
|
|
Arazo honen hasiera, publikoki bederen, 1901.eko Agorrilaren 29an izan zela esan
|
genezake
, Bilboko Lore Jokoetan, hain zuzen, han, ordurako Salamankako Unibertsitateko errektore zena, Bilbok bere seme ospetsuaren merezimenduei ezagutza egin nahirik, mantentzaile izendatua baitzuen. Migel jaunaren izaera pitxia eta tenperamentu zuzengaitza harrezkero aski ezagunak ziren, baina zentzu oneko inori ezin burura zekizkiokeen izendapen hark ekarriko zituen ondorenak.
|
|
|
Migel jaunaren izaera pitxia eta tenperamentu zuzengaitza harrezkero aski ezagunak ziren, baina zentzu oneko inori ezin burura zekizkiokeen izendapen hark ekarriko zituen ondorenak. Filme ezagunaren izenburua eskuratuz," harekin eskandalua heldu zela" esan
|
genezake
guk ere, nolabait.
|
|
|
Egunkariaren iturrietatik azpimarratzen da kopuru honen% 50 atzerritik egindako deiek osatzen dutela. Esan
|
genezake
bada, datu hauen arabera, erreferentzia puntu garrantzitsu batez ari garela gaztelaniaz idatzitako prentsari dagokionean.
|
|
|
Itxura aldetik begiratuta esan
|
genezake
sarean dauden beste egunkarien tankerakoa dela. Hizkuntza zuzena eta ulerterraza erabiltzen saiatzen da, kontuan izanik internautei bideratuta dagoela eta suposatzen dela hauek ez direla irakurle amorratuak.
|
|
|
Ez dago dudarik Internetek garrantzi berezia duela honetan guztian. Gauzak honela, aldaketa hauek hiru norabidetan doazela esan
|
genezake
:
|
|
|
bata, erabiltzaileari helbide elektronikoa soilik ematea eta bestea, eskaerak egiteko formulario konplexuak betearaztea. Azken sistema hau gero eta maizago topa
|
genezake
galdera errazei erantzuteko. Bestalde, ez da hain arrunta informazioaren hedapen selektiboa deritzoguna (DSI) Interneten erabiltzeko momentuan.
|
|
|
Russellen ontologismo sasirrazionalistaren arduren artean zegoen, esate baterako. Zientzi proposizio ororen izatea ezin
|
genezake
eskuratu Russellek uste bezala, ‘egia enpiriko absolutu’ batera joz eta kontuan hartu barik hizkuntza, subjektuaren eta komunitatearen menpe egonik, egia horren osagaia dela, errealitatearen parte, azken finean. Eta hizkuntzak, hain zuzen ere, zientzia egokiro ezagutzeko arbuiatu ezin ditugun aldaketa historiko eta soziologikoak jasotzen ditu:
|
|
|
Heideggerren diskurtsoak —’deusak deusten du’ [Das Nichts selbst nichtet/ The nothing nothings/ La nada nadea] eta antzeko adierazpenez betea—, deskalifikazio gogorrak jaso zituen bere jite guztiz absurdua zela eta60 Carnap eta Heideggerren arteko eztabaidak, 1929ko martxoaren 6an Davosen (Suitza) lehenengo aldiz elkarrekin topo egin eta gero, denborarekin, anglosaxoniar filosofia analitiko eta zientziazalearen eta kontinenteko filosofia antizientifikoaren arteko muga ia gaindiezin bihurtu zuen. Izan ere, Carnap, Vienan egon arren, filosofia analitikoaren lehenengoetako zutabea izan zen61 Heideggerren eta heideggertarren aldetik emandako erantzunak aintzat hartu gabe, Vienako Zirkuluaren partaideek, Neurathek eta Carnapek, batik bat, beren erasoa metafisikoei zuzenduriko galdera probokatzaile batean laburbiltzen zutela esan
|
genezake
, alegia: ‘Zer nahi duzue esan horrekin? ’ Esan beharrik ez dago ikuspegi honetatik heideggertarrak ezin duela ez bere terminoen erreferenteak seinalatu ezta bere adierazpenak egiazta edo errefusa ditzakeen modua zehaztu ere.
|
|
|
Alabaina, Lewisen kritika batek argudiatu zuenez, horrelako ondorioak ateratzeko ez zen nahikoa portaera aztertzea. Esate baterako, panpina edo errobot batek begi gorriak eta imintzioa izan zitzaketen aurpegian, eta guk minen bat sufritzen ari direnentz galde
|
genezake
. Erantzuna, nola ez, ezezkoa litzateke.
|
|
|
Vienako Zirkuluaren positibismo logikoa hildakotzat jo izan diren korronte filosofiko horien barnean dago askotan. Hori dela eta, zalantzan jar
|
genezake
Schlickek mantendu zuena, filosofiaren biraketa erabakigarria izan zela, alegia. Baina hobeto litzateke kontu gehiago izatea, Alfred Ayer britainiar filosofoari jarraituz.
|
|
|
Matematikarien aldetik, Frege, Peano, Leibniz eta Hilbert agertu zituzten. Zerrenda Russell, Wittgenstein eta Einsteinekin, vienarren garaikideekin, itxi
|
genezake
. Haatik, urte batzuk aurrerago, 1920an, Carnapek gutun bat bidali zion Hugo Dinglerri lehendabizikoaren lanean eragina izan zezaketen beste izen batzuk aipatuz:
|
|
|
Comteren historiaren filosofia, beraz, lau ezaugarri orokorrez bereiz
|
genezake
: idealista zen —ideiek Historia zuzentzen dute—, razionalista eta ilustratua zen —Gizadiaren aurrerakuntza lineal bat dago, egoeraz egoera, razionaltasunerantz hurbilduz doana—, baita positibista ere —razionaltasun hori zientifikoa edo positiboa da— eta, zalantzarik gabe, kontserbadorea —ordenaren kontzeptua beharrezkoa baita—.
|
|
|
Autore hau —Avenariusekin batera— enpiriokritizistatzat hartzen da oro har, baina enpirista edo positibistatzat ere lasai har
|
genezake
, bere hausnarketa zientziaren betebeharraren eta jatorriaren inguruan mugitzen baitzen. Horretarako ezagutzaren teoria psikologikoa eta filosofia esperimentalaren programa bat landu zituen XIX. mendeko azken laurdenean, Humeren enpirismoan gauzatuak eta ez horrenbeste, haatik, Comteren positibismo klasikoan.
|
|
|
Kotxe alokatua gida
|
genezake
|
|
2001
|
|
|
Elustondok honela aitortzen zuen, aldez aurretik, Ilargira joate hura: " Izugarrizko ekintza izan ez denik ezin
|
genezake
uka". Baina hortik aurrera, zalantzak zituen:
|
|
|
Honen guztiaren ondorioz, gaur egun bainuetxeetara hurbiltzen den bezero motak antzinako nobleziarekin zerikusi gutxi duela esan
|
genezake
. Batetik askotan dirulaguntzen bidez hurbiltzen diren pertsona nagusiek bezeria potentzial nagusia izaten jarraitzen dute, batez ere astean zehar eta denboraldi baxuan, baina Raimundo Azpilikuetak argitzen digun bezala," asteburua eta oporrak heltzen direnean hau jende gaztez betetzen da, hirietako presa eta estresetik ihesi; izan ere, beraiek dira mundu hau deskubritzen ari direnak eta ilusionatuen daudenak, paradisua iruditzen zaie; imajinatu, duela urte batzuk hemen haurtzaindegi bat jartzea zorakeria irudituko zitzaigukeen, eta jadanik abian dago".
|
|
|
Orain dela urte gutxi arte, ordea, zientzia museoak arte museoekin parekotasun handia izan dute. Natur zientzia museoak zirela esan
|
genezake
, nolabaiteko zoologiko edo lorategi" hilak". Animalia disekatuak, orratzez koadro batean itsatsitako tximeletak, animalia, landare nahiz mineralen marrazkiak... erakusten ziren bertan eta bisitaria ikusle hutsa zen.
|
|
|
Zoritxarrez, ez degu behar bezin informazio jatorrik, gauzak ez ditugu erdizka baino jakiten sarritan. (...) Denok elkarturik, bat eginik zerbait egin
|
genezake
, baina bestela... alferrik eta eroarena egiten gabiltza. Gaur bertan, egunerokoa irakurtzerakoan, Oasa Savoisiennen gertatutakoa jakin dut.
|
|
|
HORI GUTXI BALITZ, zera gaineratu behar zaio; Artium a zabaltzeko urte bete falta denean, oraindik zinegotzi, irakasle, akademiko eta arte kritiko denak horrela definitzen du bere burua ez du definitu, barkatu erredundantzia, zer nolako Museoa izango dugun. Eta Sancristobalekin amaitzeko, berari buruz idazten amaitzeko esan nahi dut, Artium eko zuzendari izateko berak zuzenean hautatu duenaz hitz egin
|
genezake
, Maria Martin madrildarraz, galerista eta PPko goi kargu baten koinata ohiaz, zeinak duela oso gutxi, buru-argitasun une batean postu eder hori utzi baitu bere aitabitxiaren zorionerako.
|
|
|
Donostiako Martutene auzoan egindako azkeneko atentatuak, bere ezaugarri bereziengatik, nolabaiteko ekaitz politikoa eragin du ezker abertzalean, beronetako sektore batzuen ordezkarien arbuio adierazpenen arabera. Orain arte itxuraz monolitikoa zen eraikin batean hainbeste pitzadura batera agertzea deigarria da, eta, pentsa
|
genezake
, amaieraren hasiera ikusten hasiak garela.
|
|
|
Ibilbidea ezagutu eta gero, non bila
|
genezake
Vasco Navarroren tren edo lokomotoren arrastorik. Gordetzen al dira?
|
|
|
Diskoak, diskoak eta diskoak. Ondorioz, esan
|
genezake
, eta zalantzarik gabe, aurrera egin dugula, baina dirudienez, ez denean. Ekoizpen erraldoi honek arazo batekin egin baitu topo:
|