|
2008
|
|
|
Beste behin ere, Euskaltzaindiak gizarteratze ahaleginetan dihardu. Ziur
|
nago
, lorratz bereko beste ekimenak ere berehala etorriko direla akademiaren eginahalei esker.
|
|
|
Halaxe egin du azken laurogeita hamar urteetan. Halaxe du egin etorkizunean ere, hortxe
|
baitago
bere xede eta helburua, euskararen aurreramendurako ekin eta jarrai, aldian aldiko eta tokian tokiko tresnak eta lanabesak erabiliz.
|
|
2009
|
|
|
Hamahiru urte zituelarik, 1938an, Altsasuko Kaputxinoen ikastetxean hasi zen fraide ikasketak egiten eta 1951n amaitu zituen. Apeztu ondoren, Lizarran, Zangozan eta Altsasun
|
egon
bazen ere, bere lanik nabarmenena Iruñeko komentuan eta Lekarozko ikastetxean egin zuen. Aurelio Etxarri Aranazkoa zen bere fraide izena eta horrela erregistratu zuen Euskaltzaindiak urgazle izendatzean.
|
|
|
Bere euskaltzaletasuna oso agerian utzi izan du beti, bai eta aitortu ere euskaltzaletasun horrek bulkatu zuela euskaraz bizitzera eta idaztera. Idatziei
|
dagokienez
, bi epe bereizten ahal dira, fraide izan zenekoa eta ondorekoa.
|
|
|
Fraide izan zen garaian, Iruñeko komentuan
|
egon
zelarik, Kaputxinoek 1954an berrabiarazi zuten Zeruko Argia aldizkarian parte hartze zuzena izan zuen, bai antolaketan, bai idazle gisa ere. Bere gain hartu zuen aldizkari horretako Kristau Ikasbidea atala (Lizarrrusti izenpetu zuen) eta bertze zenbait artikulu ere idatzi zituen Ipuinak atalean (Aitona izenpetuak) batik bat.
|
|
|
Azkenik, kontuan izatekoa da 1957an euskaltzain urgazle izendatu eta 1961az geroztik Madrilen bizi izan zenetik ez zuela Euskaltzaindiarekin harreman nabaririk izan. Gainera, Euskaltzaindiari
|
dagokion
hizkuntza gidaritza aitortzen bazion ere, ez zuen bat egin Akademiak 60ko hamarkadaz geroztik hartutako erabaki garrantzitsuenekin, grafia kontuetan batik bat. Hori dela eta, liburu honetan transkribatu ditugun testuetan egilearen grafia errespetatu dugu.
|
|
|
Baina ostiral goizean bere koinata Izaskunek izututa dei egin zidan, Antonio oso gaizki eraman zutela eta Iruñeko San Migel gaixoetxera. Klinikoki hilda
|
dagoela
esan du medikuak, esan zidan. Gero, eguerdian eta arratsaldean dozena erdi bat aldiz hitz egin genuen; eta, azkenean, arratseko zortzi eta erdiak pasatxo zirela, Antonio hil da!, esan zidan.
|
|
|
Antonio Zavalaren, berak hain maitea zuen Xabierko kaperan
|
egon
zen; eta hileta elizkizuna eta lur ematea ere Xabierren egin ziren, igandean, arratsaldeko 16:30ean.
|
|
|
Eta bai hitz egin ere hark. Hace ya dos años que no
|
hago
sino leer y copiar bertso berriyas, esan zuen. Berrogeita hamar mila bertso edo gehiago bilduta omen zituen ordurako.
|
|
|
Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta. Izan ere, Antoniok bazekien ez
|
zegoela
ondo (egunez erdi lotan eta gauez erdi esna, berak esan ohi zuen bezala), eta presa zeukan bere lanak argitaratzeko, behar bada bere azkena geroz eta hurbilago ikusten zuelako.
|
|
|
Ez zen ohore eta sarien zalea, ez zuen inoren ahotan ibili nahi. Hala ere, hortxe
|
daude
1996an Durangoko Euskal Liburu eta Disko azokan eman zioten Argizaiola, eta 1997.07.11n Labayru Ikastegiak emandako Gatzontzia saria, herri literaturaren alde egin duen lanagatik. Eta nola ez Deustuko Unibertsitateak 1999.11.17an eman zion Honoris Causa Doktore titulua eta 2002.10.06an bere jaioterri Tolosak eskaini zion Herriko seme kuttun izendapena.
|
|
|
|
Bego
hori dioena. Nago, ostera, ez ote dugun herri literaturaren altxorra ere barneratu behar euskarak aspalditik premiazko duen corpus esanguratsu horretan.
|
|
|
Bego hori dioena.
|
Nago
, ostera, ez ote dugun herri literaturaren altxorra ere barneratu behar euskarak aspalditik premiazko duen corpus esanguratsu horretan. Teknika berriak, bestalde, teknika hitzak egoki adierazten duenez, horixe dira, hain juxtu ere:
|
|
|
Giza seme alabak izan ditu beti Zavalak helmuga eta helburu; xedea, berriz, herriak sortu dituenak erakustea, aspalditik ulertu baitu hor
|
daudela
gizabanakoaren handitasuna eta ahuleziak.
|
|
|
Azalean dabilenak, ordea, uko egingo dio horri maila jasoaren sor marka. Jokabide okerra, dena den, halakoa, herriaren ahotsa, esanak eta hizkuntzaren sena hortxe
|
daudelako
, herriak gozagarri izan dezan beragandik sorturikoa. Hala baieztatu du Zavalak behin eta berriro.
|
|
|
Orobat, Auspoaren azken aleak. Haren miresle eta jarraitzaile izan garenok badakigu Antonio Zavalaren ale garatu horiek ederki frogatzen dutela, beste behin ere, ikerketa, jakituria eta gozamena, bereiz baino barru barrutik bildurik eta estekaturik
|
daudela
.
|
|
|
Idatzia ere badu nola izan zen. Nola puska batean oso zalantzan
|
egon
zen: erdal herri poesia ala euskal herri poesia biltzen hasi.
|
|
|
Mutikoen artean bazan azkoitiar bat, baserriko semea. Amabi bat urte izango zituan arek, baiña ordurako ere bertsozaletuta
|
zegoan
. Etxeko kanta papelak sarritan aitatzen zituan, behintzat.
|
|
|
ea bueltakoan etxeko kanta papelak ekarriko zizkidan. Oporrak bukatu ziranean, ilundu eta gero, gu antxe
|
geunden
zai, autobusak mutiko karraio noiz etorriko. Iritxi ziran, bada, eta alakoren batean, emandako enkarguaz ni erabat aaztuta nengoala, oiu bat etorri zitzaidan autobus aietako leio batetik nere belarrietara:
|
|
|
Oporrak bukatu ziranean, ilundu eta gero, gu antxe geunden zai, autobusak mutiko karraio noiz etorriko. Iritxi ziran, bada, eta alakoren batean, emandako enkarguaz ni erabat aaztuta
|
nengoala
, oiu bat etorri zitzaidan autobus aietako leio batetik nere belarrietara: Ekarri ditut.
|
|
|
Ura nere orduko poza! Nik nere regla de tres artatik atera nuan kontua, zuzen aterata
|
zegoan
. Segi, ba, aurrera.
|
|
|
Hogeita zortzi urte ditu Antonio gazteak. Ordurako, buru belarri sartua
|
dago
bertso munduan. Bi urte daramatza lanean.
|
|
|
Bi urte daramatza lanean. Hace ya dos años que no
|
hago
sino leer y copiar bertso berriyas, dio hitzez hitz. Eta: Nunca me he detenido a enumerarlas, pero calculo que los materiales recogidos sumarán unas cincuenta mil estrofas [bertsoak, alegia].
|
|
|
Corpusari
|
dagokionez
, Agirre Asteasukoaren Eracusaldiac obra (1850) erabili da. Corpusaren kantitategatik (1.500 orrialde inguru), edukiaren trataeragatik, eta instituzio eklesiastikoak balidatu eta homologatutako obra izanik, pentsatzen dugu obra egokia dela instituzio baten aurpegi linguistikoa karakterizatzeko.
|
|
|
Euskaltzaindiaren barne kargu batzuk bete ditu, hala nola, Euskaltzaindiko buruordea, 1995etik 2004ra bitartean; diruzain, Jagon sailburu eta idazkaria() eta Onomastika batzordeburua(); 2004ko abenduaren 17tik, Iker Sailburua zen; bestalde, Euskaltzaindiaren Arabako ordezkaria zen 2001etik. Artikulu ugari eta liburu batzuen egilea, gogokoen zituen gaien artean leku eta pertsona izenei buruzko ikerketak eta euskararen historia eta euskal testuak
|
daude
. Hainbat egunkaritan eta aldizkaritan argitaratu dira bere artikuluak.
|
|
|
Euskaltzaindiaren eta Bordeleko Michel de Montaigne III Unibertsitatearen artean sinatutako hitzarmen bati esker, Jean Saroihandiren artxiboa digitalizatu da osorik eta ikerleen esku
|
dago
Euskaltzaindiaren Azkue Bibliotekan. Pirinioetako hizkuntza eta hizkera guztiei buruzko materialak biltzen ditu.
|
|
|
Jean Baptiste Daranatzek() haren artxiboaren berri ematen digu, gaineratuz haren alargunak Bordeleko Michel de Montaigne Unibertsitateari eman zizkiola dohaintzan, Saroihandi hango irakasle izan baitzen urtebetez eta unibertsitate horretan bai
|
baitago
mota horretako ikasketaren tradiziorik. Artxiboa oso osorik digitalizatu da, jatorrizko ordenamenduari segituz.
|
|
|
Bordelen gordetzen diren Jean Saroihandiren artxiboko paper guzti guztiak digitalizatu dira, jatorrizko ordenamendua eta sailkapena hertsiki errespetatuz.
|
Dauden
hutsuneak jatorrizko artxibokoak dira.
|
|
|
Artxiboa bera, eta ondorioz bertsio digital hau ere, hiru multzo nagusitan banatuta
|
dago
: Fitxak, Kaierrak eta Dosierrak.
|
|
|
Fitxak, Kaierrak eta Dosierrak. Multzo bakoitzaren barruan hiru azpimultzo
|
daude
: Basque, Gascon eta Espagnol.
|
|
|
Azpimultzo bakoitzean dokumentuak unitate txikiagotan bilduta
|
daude
, horietako bakoitzak hitz gako bat duelarik (B, G, E eta abar).
|
|
|
Guztira 74.000 irudi dira, horietatik 66.000 fitxak dira eta gainetikoak kaierrak eta dosierrak. Gutxi gora behera heren bat euskarari
|
dagokio
.
|
|
|
Bertsio digital hau Euskaltzaindiak egin du eta soil soilik ikerketa helburuetarako erabil daiteke, beti ere iturria aipatuz, bai Michel de Montaigne Unibertsitateari
|
dagokionez
, bai Euskaltzaindiari dagokionez.
|
|
|
Bertsio digital hau Euskaltzaindiak egin du eta soil soilik ikerketa helburuetarako erabil daiteke, beti ere iturria aipatuz, bai Michel de Montaigne Unibertsitateari dagokionez, bai Euskaltzaindiari
|
dagokionez
.
|
|
|
Debekatuta
|
dago
helburu horretatik kanpoko erabilera oro.
|
|
|
Jean Louis Davant euskaltzain osoak idatzi du. Lan honetan, Zuberoako literaturaren antologia eskaintzen digu Davantek, eta, besteak beste, XVIII. eta XIX. mendeetan
|
zegoen
hutsunea betetzen du.
|
|
|
Zuberoako literaturaz jadanik hor
|
daude
batetik Txomin Peillenen Zuberoako itzal argiak liburua, XV, XVI eta XVII. mendeak aipu dituena, bestetik XX. mendekoez nire Zuberoako idazle zenduak. Bien artean hutsune bat badago, XVIII. eta XIX. mendeak izkutuan uzten dituena(...)
|
|
|
Zuberoako literaturaz jadanik hor daude batetik Txomin Peillenen Zuberoako itzal argiak liburua, XV, XVI eta XVII. mendeak aipu dituena, bestetik XX. mendekoez nire Zuberoako idazle zenduak. Bien artean hutsune bat
|
badago
, XVIII. eta XIX. mendeak izkutuan uzten dituena(...)
|
|
|
Jean Louis Davantek azaldu bezala, Zuberoako literaturaz jadanik hor
|
daude
batetik Txomin Peillenen Zuberoako itzal argiak liburua, XV., XVI. eta XVII. mendeak aipu dituena, bestetik XX. mendekoez nire Zuberoako idazle zenduak. Bien artean hutsune bat badago, XVIII. eta XIX. mendeak izkutuan uzten dituena, eta gainera nirean ez dago gaurko idazle bizien aipamenik.
|
|
|
Jean Louis Davantek azaldu bezala, Zuberoako literaturaz jadanik hor daude batetik Txomin Peillenen Zuberoako itzal argiak liburua, XV., XVI. eta XVII. mendeak aipu dituena, bestetik XX. mendekoez nire Zuberoako idazle zenduak. Bien artean hutsune bat
|
badago
, XVIII. eta XIX. mendeak izkutuan uzten dituena, eta gainera nirean ez dago gaurko idazle bizien aipamenik. Beraz bi leize horiek bete zitzakeen obra orokor bat falta zitzaigun, agerturiko bi liburuen ekarpena bilduz ber denboran.
|
|
|
Jean Louis Davantek azaldu bezala, Zuberoako literaturaz jadanik hor daude batetik Txomin Peillenen Zuberoako itzal argiak liburua, XV., XVI. eta XVII. mendeak aipu dituena, bestetik XX. mendekoez nire Zuberoako idazle zenduak. Bien artean hutsune bat badago, XVIII. eta XIX. mendeak izkutuan uzten dituena, eta gainera nirean ez
|
dago
gaurko idazle bizien aipamenik. Beraz bi leize horiek bete zitzakeen obra orokor bat falta zitzaigun, agerturiko bi liburuen ekarpena bilduz ber denboran.
|
|
|
Pirinioetako hizkuntzak, euskara izan ezik, latinetik datoz, beti ere, tokian tokiko hizkuntzek aldatuta. Mendetako prozesu hori dela eta, lurraldeari begira hurbil
|
dauden
baina elkarren artean ondo baino hobeto bereizita dauden hizkuntzak sortu dira. Literaturaren bidez, hizkuntza horiek aurrera egin dute, eta, aldi berean, aberastu eta beraien muga linguistikoetatik kanpora zabaldu dira, kalitate artistikoa ere irabazi dutelarik.
|
|
|
Pirinioetako hizkuntzak, euskara izan ezik, latinetik datoz, beti ere, tokian tokiko hizkuntzek aldatuta. Mendetako prozesu hori dela eta, lurraldeari begira hurbil dauden baina elkarren artean ondo baino hobeto bereizita
|
dauden
hizkuntzak sortu dira. Literaturaren bidez, hizkuntza horiek aurrera egin dute, eta, aldi berean, aberastu eta beraien muga linguistikoetatik kanpora zabaldu dira, kalitate artistikoa ere irabazi dutelarik.
|
|
|
Erakusketak hizkuntza horien ezaugarrietako batzuk eta beraien historiaren adierazpen garrantzitsuenetako batzuk laburbiltzen ditu. Gainera, Europan
|
dauden
hizkuntza erromanikoen mapa erakusten da, eta aragoierari, katalanari, okzitanierari eta euskarari buruzko informazio anitza ematen da.
|
|
|
lehena eta oraina erakusketa Iruñeko Baluarten jarri zen ikusgai lehenbiziko aldiz, Euskaltzaindiaren XVI. Biltzarrarekin batera. 2008ko abenduan, Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokan erakutsi zen, eta orain zabalik
|
egongo
da Sarako Polikiroldegian.
|
|
|
Apirilaren 20az geroztik, Zornotzako Zelaieta zentroan, zabalik
|
dago
herri horretako toponimiari buruzko erakusketa: Leku izenak eta kokapena.
|
|
|
Erakusketa maiatzaren 4ra bitartean zabalik
|
egongo
da.
|
|
|
Lekukoen sarea osatu zen eta 64 pertsona elkarrizketatu ziren bildutako toponimoen ahozko informazioa biltzeko, eta ahal zela, izen berriak ere jasotzeko. Geroago datu guztiak erabiliz, behin behineko arautze proposamena egin zen eta hau oinarri hartuta erakusgai
|
dauden
mapak.
|
|
|
Adituen Komiteko lan talde bat bisita egiten du
|
dagokion
Erresuman, han maila guztietako agintariekin zein eremu urriko hiztunen GKEetako ordezkariekin informazioa zuzenean jasotzeko eta agintariek adierazitakoa kontrastatzeko. Hori guztia oinarri hartuta Komiteak Estatuari buruzko haren txostena egiten eta onesten du Komitearen osoko Bilkuran.
|
|
|
Hori guztia oinarri hartuta Komiteak Estatuari buruzko haren txostena egiten eta onesten du Komitearen osoko Bilkuran. Ondoren, txosten horretan oinarrituta, hala
|
badagokio
, Europako Kontseiluko Ministroen Komiteak Gomendioak zuzentzen dizkio dagokion Estatuari.
|
|
|
Hori guztia oinarri hartuta Komiteak Estatuari buruzko haren txostena egiten eta onesten du Komitearen osoko Bilkuran. Ondoren, txosten horretan oinarrituta, hala badagokio, Europako Kontseiluko Ministroen Komiteak Gomendioak zuzentzen dizkio
|
dagokion
Estatuari.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan egindako bilkuran Adituen Komiteak Txipreri buruzko txostena onetsi du, aurreko Bilkuran eztabaituta izan ondoren, eta osoki eztabaidatu eta onetsi egin ditu, baita ere, Armeniari buruzko txostena, Errepublika Txekiarrari
|
dagokiona
eta, azkenik, Eslovakiari dagokiona ere.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan egindako bilkuran Adituen Komiteak Txipreri buruzko txostena onetsi du, aurreko Bilkuran eztabaituta izan ondoren, eta osoki eztabaidatu eta onetsi egin ditu, baita ere, Armeniari buruzko txostena, Errepublika Txekiarrari dagokiona eta, azkenik, Eslovakiari
|
dagokiona
ere.
|
|
|
Izan ere, estatu horietan alfabeto zirilikoa erabiltzen da, hau da, ez dute guk dugun alfabeto bera. Alfabeto zirilikoa irakurtzen eta idazten jakingo bagenu, ez
|
legoke
arazorik. Baina hori, gure artean, oso jende gutxik daki.
|
|
|
Eta Txinan, terrakotazko armada ospetsua agertu den tokia?? hiriaren ondoan
|
dago
,?, izeneko probintzian.
|
|
|
Zergatik?
|
Badagoelako
nazioartean onartutako transkripzio sistema estandar bat; horregatik, latindar alfabetoa erabiltzen duten hizkuntzetan sistema horixe baliatzen da.Har dezagun, beraz, lehengo galdera: ez ote dute errusiarrek berek, edo nazioarteko erakundeek bestela, moduren bat alfabeto zirilikoan idatzitako hitzak gure alfabetora aldatzeko. Bai.
|
|
|
Baina zeinu bereziak
|
daude
hor! Eta, gainera, nola irakurri behar da hori?
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik
|
dagoela
, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
|
Kasu bakoitzean, gaztelaniaren, frantsesaren, ingelesaren, alemanaren eta katalanaren transkripzio praktikoa erakusten da, baita ISO 9 arauaren araberako transliterazioa ere. Hala, gaztelaniazko, frantsesezko edo ingelesezko testu bat aurrean izanik, nahiz eta alfabeto zirilikoan idatzitako jatorrizko hitza eskura ez izan, erraza da euskararako transkripzio praktikoaren arabera zer grafia
|
dagokion
jakitea.
|
|
|
Zenbait girotan erran komuna da hizkuntza komunikazio tresna hutsa dela eta, beraz, politikaren esparrutik erabat kanpo
|
egon
lukeela. Baieztapen bera modu gordinagoan agertzen da batzuetan, alegia, hizkuntza berez
|
|
|
babestu beharra
|
dago
,
|
|
|
Eta abar. Bestalde, multzo horietako bakoitza hainbat azpimultzo eta taldetan banatua
|
egon
ohi da, bakoitza bere programa propioaz armatua eta, sarri, elkarren arteko gerra gupidagabean sartuta, sarri baino sarriagotan hizkuntzaz kanpoko interesek piztu eta esplikatzen dituzten gerretan. Baina gertakari oro bizirik den gizarte batean gertatzen da, kasu honetan komunismoaren erorialdiaren ondorengo Txekian, eta hizkuntzak gizarte osoa zeharkatzen du, gertakari guztiak.
|
|
|
bata informala, ahozkoa, aski zabarra; baina bestea, idaztekoa eta testuinguru formaletan erabiltzekoa, izugarri garbizalea; bien arteko aldea hain da handia ezen txekiar umeek ordu asko ematen omen duten eskolan ikasten eguneroko bizitzan esaten dituzten hainbat hitz gero ez direla idazten, haien kideko garbiak baizik (horretara goaz geu ere?). Bada kontu aipagarri gehiagorik, baina
|
bego
hemen.
|
|
|
Hiztegia osatzeko ibilbidea luzea izan da, 1970 urtean hasi baitzen Txomin Peillen lanean, zehatz mehatz, biologiaren hiztegia biltzen. Gero dio Sorbonan, Mitxelena Parisen
|
zegoenean
, semantikazko klaseak hartu nituen. Lehenik tropoen sailean sarturik A letratik Z letraraino hitz bakoitzaren hedadura aztertu eta hori lanaren erdia baizik ez zen izan.
|
|
|
Zuzenbideari
|
dagokionez
, jakina, begi, buru, esku, oin saileko eta beste aurkitzen ditugu; Geografian aho, begi, buru, oin, sudur. Teknologian, adibidez, aizkorak badu ahoa, besoa eta begia.
|
|
|
Oraingo joera ikusi azaltzen du eta euskaldunek literatura idazleak izan ezik hitzen sortzeko eskubidea galdu dute eta nazioarteko izateko aitzakian gaztelaniazko termino zarrasta bat sartu digute. Oroitzen naiz UZEI erakundeari, orduan haiekin lanean abiatu nintzelako, protesta egin niola, haien garairaino erabiltzen genuen jakintza bazterturik hitz horren ordez, gaztelaniazko zientzia inposatu zigutela eta galdetu nien zer iritzi izango zuten Iparraldekoak frantsesetik hartuz zianza idazten hasi bagina, baina ordukoz euskaniolaren atea irekia
|
zegoen
eta internazionalak gara.
|
|
|
liburuaren aurkezpena izango da. Izena emateko epea hil honen 28ra arte zabalik
|
egongo
da. Horretarako mezua igorri behar da info@euskaltzaindia.net helbidera.
|
|
|
aukerak eta egindako lana izenekoa, askoz ere praktikoagoa izatea nahi du batzordeak, eta horretarako gonbidatu dira euskara teknikari batzuk beraien udaletan egindako lana ezagutarazteko. Guztiek daukate abiapuntu berbera, lehenago egindako ikerketa, baina geroagoko erabilerak bereizten ditu, gizartean jartzeko momentuan
|
dauden
aukera desberdinez baliatu baitira.
|
|
|
Hauetaz gain, saio bi
|
egongo
dira batzordearen izenean, kale izenen ofizial egin eta erabileraz bata, eta gizarteratzeaz bestea, biak eguneroko lanera bideratuta, lanean sor daitezkeen zalantzak erantzuteko eta egon daitezkeen aukera desberdinak ezagutarazteko.
|
|
|
Hauetaz gain, saio bi egongo dira batzordearen izenean, kale izenen ofizial egin eta erabileraz bata, eta gizarteratzeaz bestea, biak eguneroko lanera bideratuta, lanean sor daitezkeen zalantzak erantzuteko eta
|
egon
daitezkeen aukera desberdinak ezagutarazteko.
|
|
|
Ana HernandezPlenoan onartutako gizarteratze plan osoa azalduko du. Dagoenekoz hasita
|
dago
eta laster egongo dira kalean lehenengo produktuak: planoa, liburuxka...
|
|
|
Ana HernandezPlenoan onartutako gizarteratze plan osoa azalduko du. Dagoenekoz hasita dago eta laster
|
egongo
dira kalean lehenengo produktuak: planoa, liburuxka...
|
|
|
Amaitzeko tarte bat
|
egongo
da, galderak erantzun eta gaiaz mintzatzeko.
|
|
|
Gorka Aulestiaren ondoan, Andres Urrutiak gogorarazi du Euskaltzaindia bere 90 urteurrena ospatzen ari dela eta urteurrena etorkizunari buruz jarduteko da, ez
|
gaude
bakarrik iraganari begira.
|
|
|
pentsaera eta obra. Pentsaerari
|
dagokionez
, Azkueren abertzaletasuna aldarrikatu du egileak, eta honela azaldu: Bere helburua euskara bultzatuko zuen nazio kultural bat eraikitzea zen.
|
|
|
Bere helburua euskara bultzatuko zuen nazio kultural bat eraikitzea zen. Euskara presente ez
|
zegoen
tokietara eraman nahi zuen, berak oso esaldi esanguratsua erabiltzen zuen hori adierazteko: piano hotsa eta te usaina dagoen tokietara eraman behar dugu euskara.
|
|
|
Euskara presente ez zegoen tokietara eraman nahi zuen, berak oso esaldi esanguratsua erabiltzen zuen hori adierazteko: piano hotsa eta te usaina
|
dagoen
tokietara eraman behar dugu euskara. Azkue gaineratu du abertzalea eta intelektuala izan zen.
|
|
|
Ikusten ahal den bezala, udalen euskal izenei
|
dagokienez
, aldaketa bat bakarra izan da: lehen
|
|
|
da, udalak berak hala erabakita. Izen ofizialei
|
dagokienez
, arauaren 1 oin oharrean azaltzen den bezala,
|
|
|
ibarrak izenean bezala, biak egoera berean
|
daudelako
. Bertzetik, arauaren 2 oin oharrean azaltzen da eskualdeen zutabean zein izen txertatu diren, eta amaieran gehitu den Ohar argigarrian jaso da zein den izen horien erabilerarako Euskaltzaindiaren gomendioa.
|
|
|
Bilbo Zaharra Euskaltegiak antolatu duen Peru Abarca gaur jardunaldien osagarri gisa, Euskaltzaindiaren aretoan liburu honi buruzko erakusketa bat ikusgai
|
egon
da, eta hitzaldietara joan diren guztiek Mogelen liburuari buruz informazio zabalagoa jaso ahal izan dute. Erakusketa Euskaltzaindiaren Azkue Bibliotekak prestatu du.
|
|
|
1802an idatzi zen baina 1880era arte ez zen argitaratu, ziur aski arrazoi politikoengatik, baina denbora guzti horretan ezaguna zen elite euskaltzalearentzat: hori dela-eta, eskuzko kopiek han hemenka zirkulatu zuten XIX. mendean zehar (jatorrizkoa Zarauzko frantziskotarren komentuan
|
zegoen
).
|
|
|
|
Badaude
ere bitxikeria aipagarriak:
|
|
|
batetik, Euskal Literaturan Gerra Zibilari buruz mamitzen joan den azterketa egitea; bestetik, diskurtso historiko eta literarioaren arteko harremana aztertzea; eta hirugarrenik, memoria indibidularen eta literaturaren arteko loturaz hausnartzea. Banan banan azaltzen ditu Literatura Ikerketa batzordearen idazkari den Lourdes Otaegi Gerra zibila euskal literaturan() ikastaroaren zuzendariak.Literatur emaitzari
|
dagokionez
, gerraren testuinguru hartan bertan eginiko literatura hartuko da mintzagai, hala prentsa bidez aditzera eman zena Iparraldean bezala Hegoaldean:
|
|
|
Gogoratu behar da otsailaren 26ko 573/ 1976 Erret Dekretuak aitorpen ofiziala egin zion Euskaltzainidiari Euskararen Erret Akademia gisa Araba, Gipuzkoa, Nafarroa eta Bizkaian; harrezkero, Euskaltzaindia da euskararen arloan erakunde eskuduna, hizkuntza bera ikertu eta babesteko. Geroago, Euskal Autonomia Erkidegoko Autonomia Estatutuak eta Nafarroako Foru Komunitatearen Euskara Legeak beren beregi aitortu dute Euskaltzaindia erakunde aholku emaile ofiziala dela, euskarari
|
dagokionez
, bi erkidegoetan.
|
|
|
Lexikoaren Behatokiari
|
dagokionez
, esan behar da egitasmo honek ikerketarako testu corpus etiketatu eta linguistikoki antolatu bat prestatzea du oinarrizko lana. Egitasmoa UZEI, Elhuyar eta EHUko Ixa taldearekin garatuko du Akademiak.
|
|
|
Luis Baraiazarrak, Koldo Bijuescak, Andres Urrutiak eta Patxi Goenagak egindako argitalpen erreseinak ere
|
badaude
Euskera agerkariaren zenbaki berri honetan.
|
|
|
Euskaltzaindiak urtarriletik uztailera bitartean kaleratu dituen liburuak bildu ditugu hemen. Orotara, 11 liburu dira eta horien artean
|
badago
non aukeratu. Besteren artean, Euskaltzainak bildumaren barruan lau liburu interesgarri argitaratu dira, Antonio Zavalak, Txomin Peillenek, Gorka Aulestiak eta Jean Louis Davantek eginak.
|
|
|
Jean Louis Davant euskaltzain osoak idatzi du. Lan honetan, Zuberoako literaturaren antologia eskaintzen digu Davantek, eta, besteak beste, XVIII. eta XIX. mendeetan
|
zegoen
hutsunea betetzen du.
|
|
|
Lehenengo liburua Gasteiz hiriari
|
badagokio
, bigarren honetan Malizaeza merindade barruan zeuden herri guztien toponimoak bildu dira, hots, Ali/ Ehari, Aretxabaleta, Armentia, Arriaga, Berroztegieta, Castillo/ Gaztelu, Eskibel, Gardelegi, Lasarte, Monasterioguren eta Mendiola herrietako toponimoak. Gobeo/ Gobeu ere sartu da.
|
|
|
Lehenengo liburua Gasteiz hiriari badagokio, bigarren honetan Malizaeza merindade barruan
|
zeuden
herri guztien toponimoak bildu dira, hots, Ali/ Ehari, Aretxabaleta, Armentia, Arriaga, Berroztegieta, Castillo/ Gaztelu, Eskibel, Gardelegi, Lasarte, Monasterioguren eta Mendiola herrietako toponimoak. Gobeo/ Gobeu ere sartu da.
|
|
|
Joseba Agirreazkuenaga euskaltzain urgazle eta EHUko katedradunaren zuzendaritzapean, Jurgi Kintanak burutu zuen doktorego tesiaren zati nagusia biltzen du liburu honek, zehazki Azkueren izate eta egite intelektualari
|
dagokiona
. Liburuak hiru parte nagusi ditu:
|
|
|
Knörr taldeko zuzendaria zen, eta hil ostean Jose Luis Lizundia euskaltzain oso eta Exonomastika batzordeko buruak hartu zuen bere gain zeregin hori. Lehen liburua Gasteizko hiriari
|
dagokio
, soilik, eta bi zatitan banatzen da: Gasteiz Hiria I, Toponimia, eta Gasteiz Hiria II, Kale Izendegia.
|
|
|
Mikel Atxaga kazetari, itzultzaile eta euskaltzain urgazlea atzo, irailaren 10ean, hil zen, 77 urte zituela. Haren aldeko hileta elizkizuna bihar izango da, Donostiako Amara auzoan bertoko Olaeta plazan
|
dagoen
Nuestra Señora del Rosario elizan, arratsaldeko 19:30ean.
|
|
|
ESEI alderdi sozialdemokratako kide izan zela uste dut eta haren izenean 1979.ko udal eta foru hauteskundeetan Euskadiko Ezkerreko zerrendetan aurkeztu. Alderdi txiki horren iraupena laburra izan zen, berea laburragoa, oker ez
|
banago
oraindik eta EAJ/ PNVra pasatu zen eta gainontzeko urteak jeltzale zintzo izan dela baieztatu didate. Bere abertzaletasuna ez zuela alderdikeriaz eramaten zin dagit, hain zuzen, nire ageriko bizitza politiko aktiboa utzi nuenean, begirunezko komentarioak Ardantza Lehendakariaren aurrean egin zituen, baita Deia egunkarian idatzi ere.
|
|
|
Aurtengo egitaraua, larunbat arratsean hasi zen, esan bezala, lagunarteko afaria eta Gipuzkoako Goierriko gazte talde batek Xalbadorri buruz egindako errezitala eta Xendarineko ahizpen eta Erramun Martikorenaren kantuak lagun. Bazen egunsentira arte erretiratu nahi izan ez zuenik, eta, hala ere, igande goizean 9: 30etarako jendea prest
|
zegoen
herriko plazan mendi ibilaldia hasteko, Xalbadorren etxola eta inguruak ezagutu edo bisitatzeko irrika biziz perretxikoak eta gaztainak biltzeko saskia eraman zuenik ere bazen tartean. 10: 30etan, Xalbador, Antonio Zavala eta Joxe Mari Aranalde gogoratuz eman zen mezaren ostean, Xalbadorren hilobira bisita eta lore eskaintza egin zen, iparraldeko beste bertsolari zendu guztiak ere gogoan.
|
|
|
Historian; Euskaltzainak; Batzordeak, Egitasmoak eta Lantaldeak; 90 urte ekin jarraituan; eta Eremu urriko hizkuntzen akademiak. Elkarrizketak ere
|
badaude
: Andres Urrutia euskaltzainburuarengandik hasita, Zuzendaritzako kide guztiei Beñat Oihartzabal, Xabier Kintana, Jose Luis Lizundia, Andoni Sagarna eta Andres Iñigori ematen die ahotsa.
|
|
|
Esan bezala, ez da Euskaltzaindiaren historia ofiziala, hori egiteke
|
dago
, eta egiteko une aproposa 100 urte betetzen dituenean izan daiteke. Bada, ordea, Akademiaren argazki zehatza.
|
|
|
Torrealdaik eta Uriak informazio ugari ematen dute liburuan, bai testuen bidez, baita ilustrazio eta dokumentuen bitartez ere. Ilustrazioak azaldu dute ez dira apaingarriak, dokumentu guztiak irakurtzeko moduan ageri dira, informatiboak dira beraz, eta horietariko asko argitaragabeak dira.Euskaltzaindiaren iraganaz, orainaz eta etorkizunaz mintzatzen den liburu honetan hainbat atal nagusi
|
daude
: Historian; Euskaltzainak; Batzordeak, Egitasmoak eta Lantaldeak; 90 urte ekin jarraituan; eta Eremu urriko hizkuntzen akademiak.
|
|
|
Ez
|
dago
esan beharrik zein interesgarria litzatekeen mota honetako ekimenen ugaritzea.
|