2011
|
|
Gas toxiko hau kantitate handitan askatzen da ibilgailuen ihes hodietatik, batez ere barne errekuntzako motorren tenperatura dagokiena baino baxuagoa denean (ohikoa izaten da
|
hori
, esate baterako, udazkeneko eta neguko goiz hotzetan). Karbono monoxidoa toxikoa da, eta haren kontzentrazioa altua denean (toki itxietan, adibidez), hilgarria ere izan daiteke.
|
|
Fluorra oso ugaria da lurzoruetan; mineral askotan F? moduan dute elementu
|
hori
. Mineral horiek eraldatzean askatzen da, eta atmosferara igarotzen da.
|
|
Horregatik, funtsezkoa da emaitza laginketa denboraren arabera adieraztea. Kutsatzailea kolektore hodian edo iragazkian atzeman ondoren, denbora aurrera joan ahala, substantzia
|
horrek
aldaketa kimikoak izan ditzake. Beraz, garrantzitsua da lehenbailehen analizatzea.
|
|
Eskuko tresnetan, ponpak bilketa onilaren bitartez xurgatzen du airea; partikulak solidoen iragazkitik igarotzen dira, eta, gero, burbuilak eratuz berariazko soluzio biltzaile batetik pasarazten da airea, soluzio
|
hori
kutsatzailearen araberakoa izanik. Eskuarki, laginak laborategira eraman eta metodo topikoak erabiliz analizatzen dira (bolumetriak, grabimetriak, kromatografía, espektrofotometria...).
|
|
Bilketako onila: airea sistemara sartzeko, 3 cm-ko ahoa duen inbutua erabiltzen da, gehienetan plastikozkoa izaten dena; inbutu
|
hori
iragazkiari lotzen zaio, gehienez 6 m luze den plastikozko hodi malgu baten bitartez; hodiaren bihurguneek ezin dute 5 cm baino gutxiagoko erradioa izan (airearen fluxuak oztoporik izan ez dezan); onilaren kokapenak honako kondizio hauek bete behar ditu:
|
|
Mintzezko ponpa: eguneko 2 m3 ko aire lagina xurgatzeko ahalmena izan behar du; oso garrantzitsua da ponpak airea olioz ez kutsatzea;
|
hori
dela eta, ponpa beti tresnaren bukaeran kokatzen da.
|
|
Landa laneko koadernoan, finkatutako emaria idatziko da, eta,
|
horrekin
batera, gasometroaren irakurketa eta laginketa hasteko ordua. Halaber, komeni da uneko datu meteorologikoak ere jasotzea (tenperatura, euria, hezetasun erlatiboa...).
|
|
beira, altzairu edo plastiko berezizko flasko bat da. Haren ahoaren diametroarekin, F faktorea kalkulatzen da; eta faktore
|
hori
jasotako partikula guztien pisuaz biderkatuta, materia jalkikorren kontzentrazioa kalkulatzen da (mg/ m2). F faktorea berariazkoa du ekipo mota edo diseinu bakoitzak, eta faktore hori kalkulatzeko, honako ekuazio hau erabiltzen da:
|
|
Haren ahoaren diametroarekin, F faktorea kalkulatzen da; eta faktore hori jasotako partikula guztien pisuaz biderkatuta, materia jalkikorren kontzentrazioa kalkulatzen da (mg/ m2). F faktorea berariazkoa du ekipo mota edo diseinu bakoitzak, eta faktore
|
hori
kalkulatzeko, honako ekuazio hau erabiltzen da:
|
|
Partikula esekiak hartu nahi direnean, iragazte laginketa egiten da. Kasu
|
horretan
grabitate indarraren eragina nahikoa ez denez gero, ekipoak xurgatze sistema bat dauka (ponpa). Partikula jalkikorrak eta esekiak bereizteko, iragazki berezi bat ezartzen zaio.
|
|
Diametroa 10 µm baino handiagoa duten partikulek inguruneko aireko materia jalkikor osoa (MJO) osatzen dute. Haizeak materia mota
|
hori
garraia dezake, distantzia luzean edo laburrean, pisuaren eta ezaugarri meteorologikoen arabera. Partikula jalkikorren pisua eta egoera kondizio meteorologikoen baitan daude (haizearen abiadura, airearen goranzko korronteen eragina, eurite edo elurteena...).
|
|
Haizearen abiadura txikia denean, edo euria egiten duenean, partikula horietako asko jatorritik hurbil jalkitzen dira.
|
Hori
gertatzen zaie, adibidez, galdarategietako oxido metalikoei, meategietako eta harrobietako hondar eta hautsei, buztingintza industrialetako hauts zeramikoei, eta abarri.
|
|
hondarrak, kedar eta errauts hegalariak, landareen polenak, oxido metalikoak, etab. Onila airean denbora luzean egoten denez, paper puskak, zuhaitz hostoak eta beste ere eror litezke barnera.
|
Hori
dela eta, bahe moduko sare bat ezartzen zaio, laginketa tangetan horrelako material ezegokirik ager ez dadin.
|
|
SO2 lehen kutsatzaile moduan isurtzen da, batik bat. Atmosferara iritsitakoan, erreakzio fotokimikoen bitartez, SO3 bihur daiteke, eta SO3
|
hori
bigarren mailako kutsatzailea da. Erreakzio horietan, izpi ultramoreek (UV) zuzenean parte hartzen dute, erreakzioak garatzeko beharrezkoa den energia ekarriz.
|
|
Erreakzio horietan, izpi ultramoreek (UV) zuzenean parte hartzen dute, erreakzioak garatzeko beharrezkoa den energia ekarriz. Energia
|
horri esker
, honelako erreakzioak gertatzen dira airean:
|
|
Atmosferan hezetasun handia, intsolazio txikia eta partikula esekiak daudenean, katalisiaren bitartez, aipaturiko erreakzioen produktu diren sufre oxidoak H2SO4 bihurtzen dira, eta konposatu
|
hori
euri azidoaren oinarrizko osagaia da:
|
|
Pentanoa (karbono sulfuroa ere oso desadsorbatzaile ona izaten da, eta askotan erabiltzen da konposatu organikoak ikatz aktibatutik askatzeko; gainera,
|
hori
da, hain zuzen, MTA arauan proposaturiko eragilea)
|
|
25 mL-ko matraze aforatuan (matrazeak garbia eta lehorra egon behar du), 20 mL pentano ezarri behar dira. Matraze
|
hori
berehala itxi bere tapoiarekin, eta balantza analitikora eraman, tara zehazteko. Balantzatik kanpo, pentanoa atera gabe, 500 µL bentzeno isuri, eta berehala itxi.
|
|
Azkenik, berriz itxi, tara zehaztu, ireki, 500 mL xileno erantsi, itxi, pisatu, eta xilenoaren pisua kalkulatu (koadernoan apuntatu). Azken urrats
|
horretan
, matrazea balantzatik kendutakoan, arrasean jarri behar dugu, 25 mL-raino pentanoa gehituta. Berehala itxi, nahasketa poliki irabiatu, eta leku freskoan jaso erabili arte.
|
|
Horrela, ikatzean itsatsitako substantzia organikoak fase likidora pasatzen dira, eta han disolbatzen. Pentanoak ikatz partikula txikienetariko batzuk garraia ditzake;
|
hori
dela eta, likidoa iragazi behar da 0,45 µm-ko nylonezko iragazki batekin (oso garrantzitsua da urrats hori egitea, solidoak zutabe kromatografikora iritsiz gero, zutabea berehala buxatuko bailitzateke). Iragazitakoa 100 mL-ko matraze aforatu batean jaso, eta arrasean jarri pentanoa gehituta.
|
|
Horrela, ikatzean itsatsitako substantzia organikoak fase likidora pasatzen dira, eta han disolbatzen. Pentanoak ikatz partikula txikienetariko batzuk garraia ditzake; hori dela eta, likidoa iragazi behar da 0,45 µm-ko nylonezko iragazki batekin (oso garrantzitsua da urrats
|
hori
egitea, solidoak zutabe kromatografikora iritsiz gero, zutabea berehala buxatuko bailitzateke). Iragazitakoa 100 mL-ko matraze aforatu batean jaso, eta arrasean jarri pentanoa gehituta.
|
|
BTEX konposatuaren osagai guztien erretentzio denborak zutabean determinatzeko, hasieran 1,0 µL bentzeno injektatu behar dira zutabean.
|
Hori
egindakoan, kromatografia gailurrari begiratzen zaio, eta injekzioaren ondotik igarotako denborari ere bai. Bentzenoa zutabetik zeharo ezabatzeko, minutu batzuk itxaron behar dira.
|
|
Pixka bat itxaron ostean, xilenoa injektatzen da haren denbora zehatza neurtzeko. Horrela, substantzia bakoitzaren erretentzio denborak finkatzen dira erabilitako berariazko zutabe
|
horretan
. Datu horiekin, berariazko taula bat osatzen da (ikus 7 taula).
|
|
|
Hori
guztiaz gain, saiakuntza hau egiteko BTEX konposatuaren osagaien patroi multzo bat behar da. Horretarako, 10 mL-ko 6 flasko hartu, eta, hurrenez hurren, D2 disoluzioaren ondoko bolumen haek gehitu behar zaizkie (mikropipetaz edo pipeta arruntez):
|
|
Bentzeno kantitate
|
hori
(p2 edo analizatzeko laginaren 100 mL-tan dagoena) lagindutako airetik erauzitakoa da (Vlk, hau da, aire bolumena, laginketako kondizioetan, m3 tan neurtua). Aireko bentzeno kontzentrazioa adierazteko, berriz, substantzia horren bolumena Nm3 tan eman behar da.
|
|
Bentzeno kantitate hori (p2 edo analizatzeko laginaren 100 mL-tan dagoena) lagindutako airetik erauzitakoa da (Vlk, hau da, aire bolumena, laginketako kondizioetan, m3 tan neurtua). Aireko bentzeno kontzentrazioa adierazteko, berriz, substantzia
|
horren
bolumena Nm3 tan eman behar da. Eta, horretarako, aire laginaren bolumena, gasometroan neurtutakoa, laginketako kondizioetara ekarri behar da:
|
|
Disoluzio
|
horren
bizitza hilabete batekoa da, hozkailuan gordetzen bada.
|
|
|
Hori
dela eta, komeni da aire laginen disoluzioak prestatzea D12 disoluzioa matrazeetara isuri baino lehen (ikus 2.5.5.3 puntua), eta azken unean eta denei batera (zuria, patroiak eta alikuotak) gehitzea torina, kolorimetrora eraman baino doi doi lehenago.
|
|
Kalibrazio zuzenean, zehaztasun handiena 0tik 6 µg/ mL-ra bitartekoan lortzen da. Burbuila garbigailuko laginaren kontzentrazioa
|
hori
baino handiagoa bada, egokiagoa da beste alikuota sorta bat prestatzea; alikuota berri horiek prestatzeko, diluzioak egiten dira, harik eta haien kontzentrazioak tarte horretan kokatu arte. Orduan, saiakuntzaren azken puntua (laginen absorbantziaren neurketa) berriro egiten da.
|
|
Kalibrazio zuzenean, zehaztasun handiena 0tik 6 µg/ mL-ra bitartekoan lortzen da. Burbuila garbigailuko laginaren kontzentrazioa hori baino handiagoa bada, egokiagoa da beste alikuota sorta bat prestatzea; alikuota berri horiek prestatzeko, diluzioak egiten dira, harik eta haien kontzentrazioak tarte
|
horretan
kokatu arte. Orduan, saiakuntzaren azken puntua (laginen absorbantziaren neurketa) berriro egiten da.
|
|
Kontuan izan behar da, gainera, metilo laranja adierazlea erabiliko dela, eta, egoera zehatz
|
horretan
, karbonatoaren balentzia 1 dela.
|
|
Prestatu ondoren, disoluzio
|
hori
egonkorra da 3 hilabetez.
|
|
|
Hori
gertatzen bada, beste metodo bat, egokiagoa, erabili behar da: sodio fenolatoaren kolorimetria.
|
|
hirietako smog oxidatzaileak edo erreduktoreak, emisio kutsatzaileek eragindako aire kalitatearen galera, aerosol azidoek eraikuntza materialetan eragindako narriadura, jalkitze azidoek landaretzaren, lurzoruen eta ur masen kalitatean eragindako narriadura, eta, bereziki, arnasten dugun airearen kalitatearen galera garrantzitsua. Azken arazo horiek atmosferako emisio antropogenoen ondorioak dira, eta, oso aspalditik, kaltea sortzen ari dira gizakion bizitza kalitatean, askotan herritarrok
|
horren inguruan
askorik jakin gabe, eta kezkatu gabe. Beraz, arazo horien guztien segimendu zehatza egitea beharrezkoa da.
|
|
Hala eta guztiz ere, beharrezkoa denean, prozedura analitikoak eraldatu egin ditugu Lanbide Heziketako ikastetxeetako ohiko baliabideetara egokitzeko, eta, halaber, ikasleekin lan egiteko unibertsitateek izaten dituzten baliabideetara egokitzeko (hemen proposatzen diren protokoloak aipaturiko bi euskal hezkuntza esparruetan erabili dira, azken urte hauetan, ikastetxe batzuetan). Prozedura analitikoak egiteko analisi tresnak
|
horren arabera
aukeratu dira, hain zuzen. Esate baterako, eta bi adibide emateagatik, bolumen txikiko kaptadorea da gehien aukeraturiko laginketa ekipoa, hezkuntza horniduretan arruntena delako.
|
|
Bolumen txikiko kaptadorea erabiliz, kokapenaren eta, bereziki, meteorologiaren arabera, gerta liteke protokoloetan emandako jarraibidea labur gelditzea eta bilketa denbora luzatu behar izatea.
|
Hori
dela eta, ez da arraroa lagin adierazgarria lortzeko egunak behar izatea (2 egun, esate baterako). Bolumen handiko kaptadorea erabiltzeko aukera baldin badago, bilketa denborak asko laburtzen dira.
|
|
Esate baterako, kutsatzaileak beren jatorriaren arabera bereizten dira. Bide
|
horretatik
, bi azpimultzo nagusi molda daitezke:
|
|
Iragazpaperak (laginarena eta zuria) dauzkaten bi flaskoak ireki. Pipetarekin, 2 mL ur destilatu gehitu flasko bakoitzari, eta,
|
hori
egindakoan, 5 minutuz flaskoak geldirik laga.
|
|
Bi disoluzioen pH-a doitu D2 disoluzioaren tanta batzuekin, 2, 5tik eta 4ra bitarteko pH-a lortu arte; oro har, 1 edo 2 tanta nahikoa izaten da pH
|
hori
lortzeko.
|
|
Balorazio
|
horretan
, buretako perklorato pixka bat kontsumitzen da, eta datu hori idatzi egin behar da.
|
|
Balorazio horretan, buretako perklorato pixka bat kontsumitzen da, eta datu
|
hori
idatzi egin behar da.
|
|
Bilketa ontziak garbitu eta lehortu; udan lan egiten bada, isuri ur destilatu pixka bat haietan (500 mL, flaskoaren edukieraren arabera). Jarri ontzian, edo ontziko ur destilatuan, lehen prestaturiko kobre sulfatoaren disoluzioaren 10 mL. Jakin behar da ezen, laginketa ontzian gatz
|
hori
botata, 25 mg gehitzen dizkiogula, eta bukaerako kalkuluan kontuan izan behar dugu hori.
|
|
Bilketa ontziak garbitu eta lehortu; udan lan egiten bada, isuri ur destilatu pixka bat haietan (500 mL, flaskoaren edukieraren arabera). Jarri ontzian, edo ontziko ur destilatuan, lehen prestaturiko kobre sulfatoaren disoluzioaren 10 mL. Jakin behar da ezen, laginketa ontzian gatz hori botata, 25 mg gehitzen dizkiogula, eta bukaerako kalkuluan kontuan izan behar dugu
|
hori
.
|
|
Lehenengo, flaskoa astintzen da, barruan daraman ur eta guzti, eta bahetu egiten da, materia larria kentzeko. Materia larri
|
hori
baztertu egingo dugu.
|
|
Lehen aipaturiko iragazpapera erabiliz, bilketa ontziko ura iragazten da. Horretarako, ontzi barneko ura astintzen da lehendabizi, eta, gero, 1 L ko probetara isurtzen da, zer ur bolumen dagoen jakiteko (datu
|
hori
garrantzitsua da, eta koadernoan apuntatu behar da). Ur neurri bakoitza berehala iragazi behar da hutseko ponpa erabiliz.
|
|
Laginketa amaitutakoan, neurtu nahi diren konposatuak atzeman ondoren, ikatzetik askatzen dira pentanoaren disoluzio batekin. Gero, konposatu organikoak dauzkan pentano
|
hori
analizatzeko, gas kromatografia (GC) erabiltzen da. Teknika hori asko erabiltzen da gas fasean dauden substantziak bereizteko, batez ere konposatu organikoak analizatu nahi direnean.
|
|
Gero, konposatu organikoak dauzkan pentano hori analizatzeko, gas kromatografia (GC) erabiltzen da. Teknika
|
hori
asko erabiltzen da gas fasean dauden substantziak bereizteko, batez ere konposatu organikoak analizatu nahi direnean. Zutabe kromatografikoan substantziak bereizi eta gero, garraren ionizazioaren detektagailuak (FID) identifikatu egiten ditu.
|
|
Beira mikrozuntzeko iragazpapera (Whatman GF motakoa) lehortze berogailuan sartu behar da, 105 ± 2 ºC, an, gutxienez ordubetez, hezetasuna kentzeko. Gero, paper
|
hori
lehorgailura eraman behar da, girotu arte. Ondoren, kapsula eta papera elkarrekin pisatu behar dira balantza analitikoan; emaitza koadernoan idazten da (Pkp).
|
|
Laginketaren pisu
|
hori
laginketa denboraren eta emariaren arabera egokitu behar da:
|
|
Lurraren aurka ez ezik, beste oztopo batzuen aurka ere egin dezakete talka, eta, orduan, talka gainazaletan adsorbatzen dira (zuhaitzen hostoetan, eraikinen fatxadetan, mendi malkarretan, eta abarretan). Aireko materia solidoaren frakzio
|
horren
konposizio kimikoa oso aldakorra da: metalen oxidoak, polena, oso ale fineko hauts ez organikoa, ikatz hautsa, errekuntza prozesuetan askaturiko kalibre txikiko kedarrak, etab.
|
|
Erraz arnasten dira partikula horiek, eta eragin handia dute pertsonen osasunean. Talde
|
horretako
partikula handienek goi arnasbideetan itsasteko joera dute; txikienak, berriz, barneko organoetara ere irits daitezke, bai eta, molekulak izango balira bezala, zelulen barnera sartu ere (diametroa 0,1 µm-koa baino txikiagoa dutenak). Tamaina tarte zabal horretan, hiru partikula mota bereizten dira:
|
|
Talde horretako partikula handienek goi arnasbideetan itsasteko joera dute; txikienak, berriz, barneko organoetara ere irits daitezke, bai eta, molekulak izango balira bezala, zelulen barnera sartu ere (diametroa 0,1 µm-koa baino txikiagoa dutenak). Tamaina tarte zabal
|
horretan
, hiru partikula mota bereizten dira:
|
|
Generikoki, partikula esekiak edo materia esekia deritzo talde osoari. Airearen kalitatea ebaluatzeko, ezinbestekoa da talde
|
horrek
ingurune atmosferikoan (immisioan) zer kontzentrazio duen jakitea. Gainera, oinarrizko parametro bat izaten da aire kalitatea neurtzeko erabiltzen diren adierazle gehienetan, (adierazle hauek administrazioek kudeatzen dituzte, hirietan bereziki).
|
|
Laginketaren pisu
|
hori
laginketa denboraren eta emariaren arabera egokitu behar da:
|
|
Islakortasunaren edo erreflektantziaren neurketan oinarritzen da. Laginketa egitean iragazpaperean itsatsita gelditu diren partikulen orbanak argia islatzen du, eta erreflektometroaren bitartez neurtzen da islakortasun edo erreflektantzia
|
hori
. Hala, iragazpaperaren belztura maila neurtzen da.
|
|
Hala, iragazpaperaren belztura maila neurtzen da. Horretarako, paperera argi sorta bat helarazten da, eta islaturiko argia belztura mailaren arabera, gutxiago edo gehiago) detektagailura iristen da (tresna optiko
|
horren
osagai fotosentikorrera). Fotoien energia korronte elektriko bihurtzen da, eta azken horren intentsitatea amperemetroaren bidez neurtzen da.
|
|
Horretarako, paperera argi sorta bat helarazten da, eta islaturiko argia belztura mailaren arabera, gutxiago edo gehiago) detektagailura iristen da (tresna optiko horren osagai fotosentikorrera). Fotoien energia korronte elektriko bihurtzen da, eta azken
|
horren
intentsitatea amperemetroaren bidez neurtzen da. Atzemandako partikulen kontzentrazioa zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa da belztura, eta orduan eta argi gutxiago islatzen da.
|
|
Erreflektometroa erabili behar den guztietan kalibratu behar da. Tresna
|
horrekin
egindako neurketan oinarrituta (I), papereko orbanaren absorbantzia (BA) ondoriozta daiteke, ekuazio honen bidez:
|
|
non I erreflektometroarekin neurtutakoa baita (alegia, islakortasuna). Datu
|
horretatik
abiatuz, patroi zuzenari hel dakioke, eta gain-azaleko kontzentrazioa (CA) vs absorbantzia (A) taula berariazkoei ere bai; oro har, horrelako taulak (edo CA vs I) ekipo analitikoaren ekoizleek eskaintzen dituzte.
|
|
1 zenbakiko beira mikrozuntzezko Whatman iragazpapera, 2,54 cm-koa (beste diametro batzuetakoak ere erabil daitezke, baina, orduan, determinazioaren bukaerako emaitza moldatu egin behar da; gidoi honen amaieran azaltzen da nola egin behar den moldaketa
|
hori
)
|
|
Laginketa parametroak finkatu ostean hasten da laginketa. Une
|
horretatik
aurrera, eta laginketa prozesua amaitu arte, kaptadorea mugitzea eta maneiatzea ekidin behar da.
|
|
Aurreikusitako denbora igarotakoan, ponpa geldiarazi behar da, eta matxardaren laguntzaz iragazpapera kanpora atera, berehala Petri kutxa garbi batean jasotzeko. Kutxa
|
horretan
egongo da, analisi erreflektometrikoa egin arte.
|
|
0 n dagoela, tresna piztu eta orekatu arte itxaron (tresna bakoitzak bere denbora behar du horretarako; datu
|
hori
ekoizleak ematen du).
|
|
Azkenik, kalibrazioaren kalitatea ikusteko, lauzaren eremu uherrera bideratzen da tresnaren burua; tresnak irakurtzen duena eta puntu
|
horri
dagokion balioa alderatu behar dira (ezin da egon ± 0,5 baino desbideratze handiagorik).
|
|
I eta A datuekin, erreflektometroaren fabrikatzaileak emandako taula erabiliz, iragazpaperaren gainean atzemandako partikulen kontzentrazioa zein den jakin daiteke (CA, µg/ cm2-tan). Azkenik, kontzentrazio
|
horretatik
abiatuz, aireko ke normalizatuaren (KN) kontzentrazioa kalkula daiteke, ekuazio honekin:
|
|
Lehen mailako kutsatzailea da, hainbat errekuntza prozesutan sortzen dena; erregai gehienek, gutxiago edo gehiago, sufrea izaten dute beren konposizioan. Sufre
|
hori
, behin airera iritsita, lurzorura erortzen da, edo, bestela, materia solido jalkikorreko eta aerosoletako partikulek adsorbatzen dute eta materialei itsasten zaie jalkitze lehorraren ondorioz. Bestalde, baliteke aireak distantzia luzez garraiatzea ere, eta garraio horretan H2SO4 bilakatzea (dioxido kantitate txiki bat H2SO3 bilaka liteke); ondoren, lurrera edo uretara itzultzen da, euri azido gisa.
|
|
Sufre hori, behin airera iritsita, lurzorura erortzen da, edo, bestela, materia solido jalkikorreko eta aerosoletako partikulek adsorbatzen dute eta materialei itsasten zaie jalkitze lehorraren ondorioz. Bestalde, baliteke aireak distantzia luzez garraiatzea ere, eta garraio
|
horretan
H2SO4 bilakatzea (dioxido kantitate txiki bat H2SO3 bilaka liteke); ondoren, lurrera edo uretara itzultzen da, euri azido gisa. Euri kutsatu horrek ingurumenean kalte larria egiten du.
|
|
Bestalde, baliteke aireak distantzia luzez garraiatzea ere, eta garraio horretan H2SO4 bilakatzea (dioxido kantitate txiki bat H2SO3 bilaka liteke); ondoren, lurrera edo uretara itzultzen da, euri azido gisa. Euri kutsatu
|
horrek
ingurumenean kalte larria egiten du. Bereziki, zenbait ingurune azidotzen ditu:
|
|
Gero, sorturiko azido sulfurikoari Ba (ClO4) 2 arekin erreakzionarazten zaio, BaSO4 gatza lortu arte; gatz
|
hori
disoluzioan hauspeatzen da. Disoluzio horretako Ba2+ aren soberakinak torinarekin erreakzionatzen du, eta konplexu gorrixka bat sortzen.
|
|
Gero, sorturiko azido sulfurikoari Ba (ClO4) 2 arekin erreakzionarazten zaio, BaSO4 gatza lortu arte; gatz hori disoluzioan hauspeatzen da. Disoluzio
|
horretako
Ba2+ aren soberakinak torinarekin erreakzionatzen du, eta konplexu gorrixka bat sortzen. Konplexu horren ondorioz, disoluzioa gorritu egiten da.
|
|
Disoluzio horretako Ba2+ aren soberakinak torinarekin erreakzionatzen du, eta konplexu gorrixka bat sortzen. Konplexu
|
horren
ondorioz, disoluzioa gorritu egiten da. Espektrofotometro baten bitartez, emaitzaren kolorearen intentsitatea neurtu daiteke, espektro elektromagnetikoaren tarte ikusgaian (520 nm):
|
|
D4 disoluzioaren 10 mL pipetaz hartu, eta 1.000 mL uretan disolbatu. Disoluzio
|
horren
pH-a doitu behar da, 4,0 eta 4,5 tartean egon dadin; horretarako, D2 disoluzioaren kantitate txikiak gehitzen zaizkio tantaka (HClO4 0,1 M). pH-a pH metroarekin neurtu behar da (ez erabili tintaroi paperik).
|
|
Disolbatu 0,525 g bario perklorato D3 disoluzioaren bolumen txiki batean (mililitro batzuetan). Ondoren, 250 mL, ko matraze aforatura eraman, eta erantsi azido
|
hori
bera (D3), arrasean jarri arte.
|
|
D10 0,125 M den sulfato disoluzio patroia. D9 disoluzioaren 25 mL pipetaz hartu, eta uretan diluitu 1.000 mL-an arrasean jartzeraino; disoluzio berri
|
horren
1 mL-k 800 µg SO2 dauzka.
|
|
D11 0,00125 M den sulfato disoluzio patroia. D10 disoluzioaren 10 mL pipetaz hartu, eta uretan diluitu 1.000 mL-an arrasean jartzeraino; disoluzio berri
|
horren
1 mL-ek 80 µg SO2 dauzka.
|
|
Laginak hartzen hasi baino lehen, gasometroaren neurketa koadernoan idatzi behar da, eta,
|
horrekin
batera, laginketa zehatz zer egunetan eta ordutan hasi den ere bai.
|
|
Metodo hau oso sentikorra da (akats txikiek ondorio handiak dituzte), eta kontuan izan behar da erabiltzen den uraren kalitateak oso eragin handia duela analisi prozesu osoan. Patroi multzo
|
hori
erabiltzen da, eta hauek dira patroien SO2 kontzentrazioak, hurrenez hurren: 0,8, 1,6, 2,4, 3,2, 4,0, 4,8, 5,6, 6,4, 7,2 eta 8,0 µg/ mL.
|
|
Zuria: zuriak ez dauka sulfatorik (beraz, SO2 rik gabea da). disoluzio
|
hori
100 mL-ko matraze aforatu batean prestatzen da. Horretarako, matrazean, 4,0 mL D5 disoluzio isurtzen dira; horri, 10,0 mL D7 disoluzio gehitzen zaizkio, eta 0,25 mL D12 disoluzio ere bai.
|
|
zuriak ez dauka sulfatorik (beraz, SO2 rik gabea da). disoluzio hori 100 mL-ko matraze aforatu batean prestatzen da. Horretarako, matrazean, 4,0 mL D5 disoluzio isurtzen dira;
|
horri
, 10,0 mL D7 disoluzio gehitzen zaizkio, eta 0,25 mL D12 disoluzio ere bai. 100 mL-ko matrazean, ura gehitzen zaio arrasean jarri arte.
|
|
Burbuila garbigailuaren barneko likidoa jaso behar da, eta 100 mL-ko matraze batean jarri, garbiketa urekin batera; ur destilatua gehitu behar zaio berehala, 100 mL-an arrasean jarri arte(
|
hori
da, hain zuzen, burbuila garbigailuan, hasieran, laginketa egiteko ezarritako bolumena). Matrazea itxi ondoren, nahasketa ongi homogeneizatu behar da.
|
|
Matrazea itxi ondoren, nahasketa ongi homogeneizatu behar da. Gero, matraze
|
horretatik
4,0 mL-ko neurri alikuota batzuk hartu behar dira (gutxienez, 5 edo 10), eta 100 mL-ko matrazeetan jarri. Neurri alikuota bakoitzari D7 disoluzioaren 10,0 mL eta D12 disoluzioaren 0,25 mL nahasten zaizkio.
|
|
Datu horietatik abiatuz, absorbantzia vs kontzentrazioa kalibrazio zuzena marraztu behar da. Absorbantzia handiena zuriak eman behar du (alegia, zuriak du kolore intentsitate handiena);
|
hori
dela eta, kalibrazio zuzenaren malda negatiboa da. Kontuan izan behar da ezen marra hau baliagarria dela SO2 kontzentrazioaren tarte jakin honetarako:
|
|
Neurri alikuota bakoitzaren espektrofotometriak neurri alikuota
|
horren
absorbantzia ematen du; datu horrekin, kalibrazio zuzena erabiliz, kontzentrazioa lortzen da. Kontzentrazioekin, berriz, neurri alikuota guztien batez besteko kontzentrazioakalkulatzen da, eta azken hori burbuila garbigailuaren batez besteko kontzentrazioa da, Cbg (µg/ mL).
|
|
Neurri alikuota bakoitzaren espektrofotometriak neurri alikuota horren absorbantzia ematen du; datu
|
horrekin
, kalibrazio zuzena erabiliz, kontzentrazioa lortzen da. Kontzentrazioekin, berriz, neurri alikuota guztien batez besteko kontzentrazioakalkulatzen da, eta azken hori burbuila garbigailuaren batez besteko kontzentrazioa da, Cbg (µg/ mL).
|
|
Neurri alikuota bakoitzaren espektrofotometriak neurri alikuota horren absorbantzia ematen du; datu horrekin, kalibrazio zuzena erabiliz, kontzentrazioa lortzen da. Kontzentrazioekin, berriz, neurri alikuota guztien batez besteko kontzentrazioakalkulatzen da, eta azken
|
hori
burbuila garbigailuaren batez besteko kontzentrazioa da, Cbg (µg/ mL).
|
|
Aireko materia kutsatzaile azidoa euri azido deritzon prozesuaren bidez jalki daiteke. Jalkitze azidoa, ordea,
|
hori
baino gehiago da, eta hainbat prozesu biltzen ditu bere baitan; hain zuzen ere, atmosferako materia kutsatzaile azidoak atmosferatik beste ingurumen esparru batzuetara (uretara, biotara, lurzorura) igarotzeko prozesuak. Jalkin atmosferiko azidoak, oro har, bi eratara jalkitzen dira:
|
|
Bi jalkitze motek kutsadura arazo larriak sortzen dituzte, eta oso arriskutsuak izan daitezke pertsonen osasunerako.
|
Horretaz
gain, ingurunearen narriadura eragiten dute. Denbora luzean, Europako iparrraldeko eta barnealdeko baso eremu handiak asko kaltetu ditu euri azidoak.
|
|
Metodoa zabala da, ez ditu azidoak bereizten. Laginketa ingurunean beste azido batzuk ere baldin badaude, esate baterako, batez ere ingurune industrialetan, azido azetikoa edo beste azido karboxilikoren bat?, analisiaren bolumetrian islatzen da
|
hori
. Bestalde, hirietako airean CO2-aren gainkarga dago, trafikoaren eta errekuntzen ondorioz, eta gainkarga horrek airearen pH-a balio normalen azpitik egotea eragiten du.
|
|
Laginketa ingurunean beste azido batzuk ere baldin badaude, esate baterako, batez ere ingurune industrialetan, azido azetikoa edo beste azido karboxilikoren bat?, analisiaren bolumetrian islatzen da hori. Bestalde, hirietako airean CO2-aren gainkarga dago, trafikoaren eta errekuntzen ondorioz, eta gainkarga
|
horrek
airearen pH-a balio normalen azpitik egotea eragiten du. Ur lurrunaren eraginez, CO2-ak azido ahul baten moduan jarduten du (kutsaduraren bidez azidotu ez den euri uraren pH naturala 5,6 ingurukoa da, berez agertzen den CO2, arengatik, hain zuzen ere).
|
|
Zenbait zuzenketa kontuan izanda, ordea, airearen azido karga ebaluatzeko metodo egokia eta erabilia da. Azido karga
|
hori
ezagututa, edozein jalkin azido mota garatzeko aukerak iragar daitezke. Aireko substantzia azidotzaile guztien kontzentrazioa erabiltzen da azidotasun osoaren adierazle moduan.
|
|
Ondorioz, bolumen txikiko kaptadoreko burbuila garbigailuaren barnean eraturiko azido karga Na2CO3 arekin neutralizatzen da bolumetrikoki. Erreakzio
|
horretan
, metilo laranja adierazlea erabiltzen da.
|
|
1.000 mL-ko matraze aforatu batean, ur oxigenatuaren disoluzio komertzial baten 10 mL diluitzen dira(% 27, masa ehunekoa), eta ur destilatua gehitzen zaio, arrasean jarri arte; lorturiko disoluzioaren kontzentrazioa% 0,3 ingurukoa izaten da. Disoluzio
|
horren
pH-a 4,0 eta 4,5 artera doitu behar da; horretarako, D4 disoluzioaren (HCl 0,1 N) tanta batzuk isurtzen zaizkio. pH metroa erabiliz jarraitzen zaio pH-aren eboluzioari. Horrela prestaturiko disoluzioa hozkailuan gorde daiteke hilabete batean.
|
|
Horrela prestaturiko disoluzioa hozkailuan gorde daiteke hilabete batean. Baina disoluzio
|
horren
pH-a ez da oso zehatza. Egokiagoa da pH 4,5eko disoluzioaren 950 mL prestatzea, eta arrasean jartzea ur destilatua gehituz.
|
|
Gero, benetako pisuarekin, kalkulua errepikatuko dugu, karbonatoaren kontzentrazio zehatza (normaltasuna, N) zein den jakiteko. Azken datu
|
hori
erabili dugu neutralizazio bolumetrian, eta bolumetriaren emaitzak airearen azidotasuna ezagutzeko balio du.
|
|
Kolore arrea hartzen duen unean, haren azidotasuna 4,5 izango da. Beti komeni izaten da disoluzio
|
horretatik
zertxobait gehiago prestatzea (adibidez, 200 mL), eta soberakinarekin burbuila garbigailua irakuztea, hura garbitu eta gero.
|
|
Oro har, 4 h nahiko denbora izaten da lagina biltzeko. Baina denbora
|
hori
luza daiteke baldin eta saiakuntza baten ondoren ez bada nahikoa materia bildu burbuila garbigailuko disoluzioan. Aitzindari azidoak tarteko direla, hauexek dira burbuila garbigailuko erreakzio esanguratsuenak:
|
|
Pisu
|
hori
lagindutako aire bolumen osoari dagokio, eta substantzia azidotzaile guztien pisua adierazteko erabiltzen da, substantzia horiek guztiak SO2 a balira bezala (azken baieztapen hori ez da guztiz zehatza, baina hurbilketa egokitzat hartzen da).
|
|
Pisu hori lagindutako aire bolumen osoari dagokio, eta substantzia azidotzaile guztien pisua adierazteko erabiltzen da, substantzia horiek guztiak SO2 a balira bezala (azken baieztapen
|
hori
ez da guztiz zehatza, baina hurbilketa egokitzat hartzen da).
|
|
Aireko azido sulfurikoa bilketaren eta ondorengo analisi bolumetrikoaren bitartez neur daiteke, adierazle moduan torina erabiliz. Metodo
|
hori
egokia da azido horren 0,1000 mg/ m3 tik 3.000,0 mg/ m3 ra bitarteko kontzentrazioak atzemateko. Oro har, 180 edo 200 L inguruko aire laginak behar izaten dira.
|
|
Aireko azido sulfurikoa bilketaren eta ondorengo analisi bolumetrikoaren bitartez neur daiteke, adierazle moduan torina erabiliz. Metodo hori egokia da azido
|
horren
0,1000 mg/ m3 tik 3.000,0 mg/ m3 ra bitarteko kontzentrazioak atzemateko. Oro har, 180 edo 200 L inguruko aire laginak behar izaten dira.
|