|
2000
|
|
|
Urraburua, lupina, erreboiloa eta izokina dira protagonista nagusiak. Esan beharra dago, hala ere, muskuiluaz gain amuarraina dela produkzio mailarik
|
handiena
duena, Espainiako akuikultura jardueraren% 60 esan nahi baitu.
|
|
|
Espainia 14 postuan dago munduko produktoreen rankingean, eta Europan Norvegia eta Frantzia soilik ditu gainetik. Produkzioaren zatirik
|
handiena
muskuilutik dator, produktu astuna baina balio ekonomiko urrikoa. 1998an Espainiako akuikulturak (itsasokoak eta kontinentalak) 25.000 milioi pezetako fakturazioa izan zuen, oso kopuru txikia norvegiarrek izokinagatik fakturatutako 160.000 milioi pezetarekin alderatzen badugu
|
|
|
EUSKO Legebiltzarreko parlamentariek dagoen erretirorik
|
handiena
eskuratzeko eskubidea izango dute bi legealditan zehar parlamentario badira. Besteak beste, hori da Legebiltzarrak onartu berri duen Politikarien Estatutuak indarrean jarriko duena.
|
|
|
EHk ezik, gainerako alderdi guztiek baiezkoa eman diote proposamenari. Egun, erretirorik
|
handiena
300.000 pezetakoa da.
|
|
|
Bat nator Koldok eta Mirenek esandakoekin. Ahozkoa dela arazoa diozu, Koldo, baina idatzizkoan ere euskalkiek badute lekurik, bestela euskalkien prestigioak behera egiten jarraituko du, batez ere muturretako euskalkiek, arazorik
|
handiena
horiena da eta. Bestetik, ados Mirenekin ere.
|
|
|
Nabarmena da ahalegin
|
handiena
non egin behar den. Gipuzkoako bati ez diot behin ere entzun telebistako saio bat ez duela ulertzen.
|
|
|
20 urte aurrera egin behar da «Igela»k ekindako bidearen jarraipena topatzeko; 1983an «Susa» literatura aldizkariak erotismoari eskaini zion bere 8 zenbakiaren zatirik
|
handiena
. «Susa Berotikoa» izenburuz karrikaratu zen.
|
|
|
Teknikari lanetan aritu da Argentinan, Bolivian, Brasilen, Estatu Batuetan eta Venezuelan.Orain Euskadiko Euskal Pilotaren Federakuntzako zuzendari teknikoa da.Pilota herrikoi nola bihurtu da bere kezketako bat. Mikelen ustez, esku pilotak du erakargarritasunik
|
handiena
, baina pilotak gogorregiak dira eta materiala aldatu beharra dago. Tradizioaren mamua, ordea, askotan azaltzen omen da.
|
|
|
Ardo honen berezitasunik
|
handiena
, ekoizten deneko lekuaren kokapena da. Mahatsondoak betidanik mediterraniar klimara lotuak izan dira, baina itsasoak leunduriko neguko hotzak jasan ondoren, udako lehortea eskaintzen dio lurzoruak.
|
|
|
Kazetari ikerketak telebistan dirua eta denbora eskatzen ditu gainera eta arrakasta, oso gutxitan jo daiteke ziurtzat. Alabaina, sona
|
handiena
duten telebistetan jakin badakite kate baten heldutasuna fikziozko telesailekin ez ezik, erreportaje eta dokumentalen bidez ere lortzen dela. Ikerketa erreportaje batek esaterako, batez beste 15 milioi pezetako (600.000 bat libera) aurrekontua behar du, ikuskizun saio baten erdia, alegia.
|
|
|
Proposamen zehatzak akaso ez zituzten eman, baina mairuen aurka denak balio zuen. Konfliktu honetan betiko lez ahulenei dagokie kalterik
|
handiena
, ia ezer ez daukatela jakitun izanik, gosea eta miseria larra, heriotza eta zigorrak bezain kaltegarriak izan daitezkeela.
|
|
|
Misioa Shangai eta Hong Kong bezalako garapen ekonomiko sendoko zonaldeetan burutu zen. Shangai Txinako zonalde aberatsena da eta inbertsio proiektu bolumen
|
handiena
sortu dezakeena; Hong Kong, makinaria eta ekipamendu industrialaren sarbide izan daiteke.
|
|
|
Pilota ekipoa dugu eta Pilotako Federazioak lagundua da. Gaineratikoa bazkideen kuotaz osatzen da, parte
|
handiena
funtsean. 600 karta badira, familia bakoitzeko bat.
|
|
|
Enpresa biak elkarlanean ari dira sozietate berri hau sortzen, dagoeneko 1.160 milioi pezeta inbertitu dituzte, baina kopuru horretan Iberdrolak jarri du parterik
|
handiena
. Euskal enpresak %80ko kapitala du sozietate berri honetan eta enpresa iparramerikarrak %20 besterik ez.
|
|
|
Alegia, SER irratiaren gainetik eta Euskadi Irratiak baino 7.000 entzule inguru gehiago (euskararen presentzia Herri Irratian, %30 bueltan dabil). Joan den abenduan ere EGM eta CIESek entzule kopuru
|
handiena
izatetik oso gertu jarri zuten Herri Irratia. Orain, EGMren arabera, %20ko igoera izan du abenduko azken datuekiko.
|
|
|
Datorren milurterako Herritarren Batasuna dugu helburu. Ezkerrari egin diezaiokegun faborerik
|
handiena
sektore guztien metaketa garatzea dela eta bereizketa saihestea, eztabaida irekia eta bultzatzen, interlokuzioa zabaltzen eta etengabeko gonbidapena luzatzen, arrazoi batengatik edo bestearengatik Batzarre taldeko kide batzuk baizik ez dira koiuntura honetan proiektu horretatik aldendu direnak
|
|
|
Badira hogeita hamar urte Arantzazun euskara batua jaio zenetik, eta sorreran hainbat aldek enoratu ostean, onarpen maila
|
handiena
bizi du egun. Beharbada horrexegatik, oinarri sendoa hartu duelako, egindako bidea egokia izan ote den eta erdialdeko euskalkiek emandakoa bizkaiera edo mendebalekoaren kalte ez ote den izan eztabaida interesgarria dabil hitzetik hortzera azken urteotan. Orriotan euskalki hau berrindartzeko hainbat esparrutatik egin den lana, egun bizi duen bultzada eta normalizaziorako ematen ari diren urratsak eta dauden kezkak bildu nahi izan ditugu.
|
|
|
Labayru elkarteak jardun du urte guztiotan bizkaieraren gaineko behar
|
handiena
egiten. Eubako pasiotarren egoitzatik ere bideratu dira bizkaieraren inguruko ekimen asko, Ikastola Katolikoen Alkartea edo Ibaizabal argitaletxea, besteak beste.
|
|
|
Desberdina baita euskaltegi edo ikastolatik alfabetatuengana heltzea edo herri euskaldun batean euskaraz irakurtzeko ohitura gutxi duten nagusiagoengana. Herri hizkerarako hurbilpen
|
handiena
Eibarko"... eta kitto!" herri aldizkaria dugu seguru aski, eta Gipuzkoa aldean mendebaldeko euskalkiz mintzo direnek ere sarri ekarri ohi dituzte herriko hizkeraz idatzitako artikuluak, areago herriko jendeari egindako elkarrizketetan.
|
|
|
Hori izan da zailtasunik
|
handiena
, berez, motzak diren pasadizoak uztartu ordu t' erdiko dramaturgia egiteko, beti ere Manolitoren mundua islatuz, hau da, Carabanchel auzoa, familia, lagunak, eskola eta abar. Liburuak ez ezik, irrati emankizunak eta" El Pais" eko artikuluak ere baliatu nituen.
|
|
|
Azken zortzi urteetan ezker abertzaleak eraginkortasun handiagoa lortu du eta gatazka deitu izan den hau bere maila politiko estrategikoan jarri du. Mayor Orejak argi esan du hemen dagoen desafiorik
|
handiena
politikoa dela; eta hori goreneko mailara eramatea lortu dugu. Beraz, Batasunaren bidez, nazio eraikuntza prozesuan euskal ezkerra bildu nahi dugu.
|
|
|
MP3 FORMATUA MUSIKAREN INDUSTRIARENTZAKO mehatxu handia da, kasetea asmatu zenetik izan duen mehatxu
|
handiena
, adituen esanetan. Kasetea ez bezala mehatxu digitala da gainera formatu honek diskoetxeei ekarri diena.
|
|
|
Birfintzeko gaitasunari dagokionez, berriz, egunean 81 milioi upel birfintzera hel daiteke. Birfintzeko gaitasuna eta salmenta kontuan izanik, munduko petrolio enpresarik
|
handiena
Estatu Batuetako Exon Mobil da.
|
|
|
Zein herrialdek ekoizten du gehien eta zein da kontsumitzaile
|
handiena
–Kontsumitzaile handiena Estatu Batuak dira.
|
|
|
Zein herrialdek ekoizten du gehien eta zein da kontsumitzaile handiena? Kontsumitzaile
|
handiena
Estatu Batuak dira. Saudi Arabiaren ondoren munduko bigarren ekoizle handiena izan arren (egunean 6,4 milioi upel ekoizten ditu), inportatzaile handiena ere bera da, 9,2 milioi upel inportatuz.
|
|
|
Kontsumitzaile handiena Estatu Batuak dira. Saudi Arabiaren ondoren munduko bigarren ekoizle
|
handiena
izan arren (egunean 6,4 milioi upel ekoizten ditu), inportatzaile handiena ere bera da, 9,2 milioi upel inportatuz. Espainiako Estatuan 1,32 milioi kontsumitzen dira, hau da, mundu osoan kontsumitzen denaren %1, 8 Petrolioak Espainian energiaren %58 esan nahi du.
|
|
|
Kontsumitzaile handiena Estatu Batuak dira. Saudi Arabiaren ondoren munduko bigarren ekoizle handiena izan arren (egunean 6,4 milioi upel ekoizten ditu), inportatzaile
|
handiena
ere bera da, 9,2 milioi upel inportatuz. Espainiako Estatuan 1,32 milioi kontsumitzen dira, hau da, mundu osoan kontsumitzen denaren %1, 8 Petrolioak Espainian energiaren %58 esan nahi du.
|
|
|
Saudi Aramco da munduko ekoizlerik
|
handiena
. 261.539 milioi upel ditu, eta urtean 3.300 milioi ekoizten ditu.
|
|
|
Hor diru asko mugitzen da. Askoz desproportzionatuagoa iruditzen zait sariketa horien kasua, Irun Hiria bezalako lehiaketa
|
handiena
baino.
|
|
|
Ez da plan txarra, ez jauna! Bestalde, gaelikoa entzuteko aukera bikaina izango dugu hemen, eta baita konderri honetako beste zenbait bazterretan ere, Donegal delako gaelikozko hiztun komunitaterik
|
handiena
duen konderria. Bide batez (eta gomendio honek Irlandako edozein tokitarako balio du), sartu zaitezte herri txikietako pubetan, jendearekin berba egin eta parrandarako prest egon.
|
|
|
Radar sistema bat baliatzen duen laserra da egun kornearen gainean egiten diren ebaki saioetan aurrerapauso
|
handiena
. Honekin eginiko ebakiak erabat zehatzak omen dira.
|
|
|
Baietz uste dut, nonbait Iparraldeak zuen
|
handiena
. Orain garen belaunaldiko bertsolariak ez bagina azaldu, bai gu, bai gure atzetik datozenak, hurrengoak ere ez ziren etorriko, etenak etena ekartzen duelako; eta egoera horretatik ateratzea ez da erraza.
|
|
|
Duela bi urte abiatua da, giroa sortuz eta azkartuz joan da, eta horren barruan kokatzen da aipatzen dugun guztia. Nafarroako Txapelketak, agian, ibilbide horren barruan aurrera segitzeko indar berezia ematen du, azken urteetako lorpen
|
handiena
da eta. Baina apirilaren 17an ez zen Iparraldea esnatu eta beste mundu bat deskubritu.
|
|
|
Dena dela, Lizarra orain mamitzen ez bada ere, zenbait lan komun garatzea ahalbidetu du eta lan komun horrek fruitu gehiago eman dezake aurrerantzean. Gure erronkarik
|
handiena
akordioak sortu zuen ilusioa berpiztea da.
|
|
|
Eta momentu honetan mordo bat badaude, enpresek ere inportantzia ematen diote honi... Nik uste dut hemendik lau bost urtera izango dela hemen mailarik
|
handiena
.
|
|
|
Urte askotan bere zuzendaria izan da, baina orain Jesus Altuna berastegiarrak Historiaurreko departamendua zuzentzen du. Jose Miguel Barandiaranen laguntzaile
|
handiena
haren izena daraman Fundazioaren buru da. Bere proiektuak, Ekaingo erreplika, Atapuerca, Zestoako Irikaitz aztarnategia, argitalpenak, bekak, Aranzadi, arkeologia, museoak eta gehiago dira.
|
|
|
Batzuk nabari nabari azaltzen dira, baina beste batzuk oso apalak izaten dira eta sasi tartean edo ote tartean daude. Ia ez dira ikusten eta horiekin dago arriskurik
|
handiena
.
|
|
|
Taula gainean, Maddalenen sendikoak ez ezik, alemaniarrak eta Francoren zaleak ere agertuko dira. Hizkuntza izaeraren zimendu
|
handiena
zela oharturik, euskararen defendatzaile sutsua bilakatu zen aloztarra. Anai arreben artean bera eta Donibane Lohizunen mediku izandako Jean anaia izan ziren euskal sena ukan zuten bakarrak.
|
|
|
Gobernagarritasunagatik bakarrik balitz, ahaleginduko ginateke Jaurlaritzakoa beste modu batekoa izan zedin, berdin aldundietan, edo Bilboko udaletxean. Bilboko kasuan EAJk eta EAk bederatzi zinegotzi ditugu, guk zortzi eta EAk bat, eta ICVko bi zinegotziekin gobernatzen dugu; Euskal Herriko hiririk
|
handiena
izanik, gobernagarritasunagatik bakarrik arituko bagina, beste moduren batera egin zitekeen.
|
|
|
Asko dira zinean aritu nahi dutenak baina nik laburrak egitea da dudan helburu bakarra eta ikasten jarraitzea. Lagunek esaten didate nire akatsik
|
handiena
handinahirik ez izatea dela, baina badut: bizitzan lasaitasuna mantentzea.
|
|
|
Asturies izan da historikoki ordea hiztun gehien eta mugimendu
|
handiena
izan duena. Sortu ere Kantauri ertzeko haranetan mintzo zen erromantzeen bilakaeratik sortu zen asturiera, eta Asturiesko erresuman lehenbizi eta Lleongoan gero, hegoalderantz hedatu zen.
|
|
|
HBren eta Batzarreren arteko hurbilketaz gain, beste jendeekiko hurbiltze moduko bat eman zen, erakargarritasun bat piztu zen. Hori izan liteke HBren inguruan gauza daitekeen batasun
|
handiena
, esparru tradizionaletik harantzago doana. Egun oso zaila da hori gauzatzea.
|
|
|
Hamabi lagun gara, gehi zazpi trebatzaile. Sail honek daukan gauzarik
|
handiena
ilusioa da; inoiz ez dizute ezezkorik esaten. Eta batzuetan lan gehiegi ere badugu.
|
|
|
Javier Bustoren" Ave Maria" obra izan da orain arte Tolosako lehiaketan obra behartuen artean oihartzun
|
handiena
izan duena. Hondarribiarrak obra aspalditik idatzia bazuen ere, Tolosan kantatuarazi zenetik ia koru guztiek abestu dute.
|
|
|
Esan ohi da komunikabideetan azaltzen ez dena ez dela existitzen. Ekonomikoki munta
|
handiena
duen Espainiako literatur sariaren irabazle edo finalista azken urteotan komunikabideekin lotutako norbait izatea ez da kasualitatea: proiekzio publikoa duen idazle bat saritzea salmentak ziurtatzeko era bat da.
|
|
|
Esan ohi da komunikabideetan azaltzen ez dena ez dela existitzen. Ekonomikoki munta
|
handiena
duen Espainiako literatur sariaren irabazle edo finalista azken urteotan komunikabideekin lotutako norbait izatea ez da kasualitatea: proiekzio publikoa duen idazle bat saritzea salmentak ziurtatzeko era bat da.
|
|
|
Amurizak egin zuen ekarpenik
|
handiena
izan zen bertsoa botatzetik bertsoa antolatzera pasa zela, nolabait. Bertsoa antolatu, eta ez errimak etorri ahala bota.
|
|
|
Nik elkartearen inguruan zera azpimarratuko nuke: krispazio sozial
|
handiena
zegoen urteetan ere, kultur eskaintza bat eta irizpide batzuk izan ditu, administrazioak izan ez dituenak. Eta batez ere, ideologien elkarbizitza bat egon da, nire ustez eredugarria izan dena, oso emankorra eta gizartean beharbada ikusi ez dena.
|
|
|
Denboraz gaindik adierazi nahi nuen hor dagoen kontua. Hori da errealismoaren arazorik
|
handiena
. Irakurleak ez daki errealismoaren gertutasunetik urrutiratzen.
|
|
|
Lan bat egitean gerta litekeen gauzarik txarrena da zuk egindakoa lehendabizi zuri txarra iruditzea da. Inoiz egin ditut ahaleginak, poema batzuk idatzi eta ni konturatu arren" ez dituk onak... baina bada ezpada ere..." nirekin oso kritiko jokatzen dakiten pertsonei pasatzen (lagun handienak askotan minik
|
handiena
ematen dizutenak baldin badira ere). Eta lagunak farrez hasten badira, gaizki habil, adiskide!
|
|
|
Publikatu behar zenean azkeneko ahalegin
|
handiena
egin nuen ordenamendu moduko bat egiten. Gezien jokoarekin" Lau Hiru Bi Bat, zero" jarri nien orduan, kapritxoz.
|
|
|
Bere iritziz, euskalkien etorkizunaz jarduteko, euskalkien iragana ezagutu behar da, bata bestearengandik gertuago zeudelako XVII. mendean gaur egun baino. Eta kasu gehienetan, dugun buruhausterik
|
handiena
ez delako euskara nafarra, giputza edo bizkaitarraren arteko zera hori, euskararen eta gaztelaniaren (edo frantsesaren) arteko gatazka baino. Koldo Zuazok gogorarazten digu euskara batua ez zela asmatu euskalkiak ezgauza zirelako, zazpi herrialdeetako euskaldunek batak besteari eroso ulertzeko baizik.
|
|
|
Lopez Gasenik ere liburu honetako gaiak eta aurreko beste" saio" liburuetakoak jartzen ditu harremanetan; Sarrionandiaren beste konstante batzuk ageri dira han hemenka: literatura unibertsaleko mitoak iraultzeko desioa(" Ekibokazioa", literaturaren iturri garbienetara ere ironiaren herdoila eramateko gogoa(" Hamelingo xirularia"," Belle au bois dormant"); idazteko ekintza borondatezkoak munduan den askatasunik
|
handiena
ematen diola probatzeko nahia(" Maitasunari buruz"). Bigarren atal nagusia euskal kausarekiko konpromezuarekin zerikusia duten gaiak leudeke:
|
|
|
Sarrionandiak irakurle arrakastarik
|
handiena
arlo honetan izan du, bereziki narraziogintzan, eta Izuen gordelekuetan barrena ren hitzaurrean aitortua zuenez, hauxe da bere burua erosoenik sumatzen zuen literatur generoa. Zalantzarik gabe ipuingintzaren arloan arrakasta ezagutu du egileak, kritikaren nahiz irakurleen onespenaz.
|
|
|
Pertsonaia andanarik
|
handiena
lehendabiziko partean dago, eta erritmoa ere biziagoa da hor 166 orrialdetik aurrera baino, eta lehendabiziko zati horretan, dago Izurkiz bizien, gerra aurretik alegia, hausturaren aurretik. Eta erritmoa moteltzen denean ere, ederki asko islatzen du moteltasun hori Jokin Muñozek.
|
|
|
Literaturaren beraren hastapenetatik dobleen lekuko ugari aurki badezakegu ere, gizakion barne mundua bere ardatz egin zuen Erromantizismoa izan zen desdoblamendu edo bikoizketaren gaiari etekin
|
handiena
atera ziona, Jean Paul alemaniarraren ostean Hoffmann eta hainbaten lanetan eraginez. Margarete Heinrich ipuinean, esaterako, idazleon testuetan sarritan ematen den biki berdin berdinen kasuaren adibide bat edukiko genuke, eta literatura modernoan dobleek gehienetan duten funtzioari jarraiki, oraingoan ere heriotzaren gertutasuna iragartzen digutela esango dugu. (Olaziregi 199814:
|
|
|
Idazkeraren aldetik, narrazio korapilatsua egin du, esaldi luze eta nahasiekin. Eta hortxe du bere akats
|
handiena
: esaldi luzeetan porrot egiten du, narrazioa ia ia irakurtezina da-eta.
|
|
|
Baina, gure artean, Aita Manuel Larramendi andoaindar josulaguna dugu noski Argiaro garaiaren sustatzailerik
|
handiena
. Besteak beste, Corografía de la provincia de Guipúzcoa deritzan lana idatzi zuen 1754an, Bartzelonan 1882an argitaratuko zena.
|
|
|
errege Felipe II.ak zer du ikustekorik Treviñorekin? Espainiarentzat munduko inperiorik
|
handiena
eduki zuen errege hark berak zuzenean ez noski. Baina oroi errege Felipe II.aren historiagile bezala kronikari izan zen Esteban Garibai, eta mondragoar hark Treviñori buruz bildu zituenak, nortasunez eta garaiagatik badutelako bere garrantzia; baina egia da inori ez diodala irakurri kronikari hark zer zioen.
|
|
|
dakar. Beraz, hara hor munduko Inperiorik
|
handiena
zen garai hartan, nola agertzen zaigun Arabako eta ez Burgosko. Gaur egun oraindik Felipe II.az eta Espainiaren handitasunez amets egiten duten horiek, erregeren kronikariari ere jaramon egitea beharrezkoa iruditzen zait.
|
|
|
Hedabideek nortasunen eraikuntzan eta desegituraketan nola eragiten dutenikusten hasi aurretik, ordea, egokia dirudi talde nortasunak nola eraikitzen direnikusteak. Talde nortasun guztiak ez dira berdinak, jakina, eta nazio nortasuna haietakobat da, agian gaur egungo gizartean eragin
|
handiena
dutenetakoa. Nazio nortasuneneraikuntzan eta birsorkuntzan prozesu ezberdinak agertzen dira.
|
|
|
Nazio nortasuneneraikuntzan eta birsorkuntzan prozesu ezberdinak agertzen dira. Labur aritzekotan, euskal errealitatean presentzia
|
handiena
dutenetara mugatuko gara, beste kasu batzuetan naziotasunaren gorabeheretan bestelako eragile eta prozesuak agertzen direla argiutziz. Euskal Herriari gagozkiolarik, beraz, prozesu bi aipatu nahi ditugu:
|
|
|
Segidan ikusiko dugunez, eskaintza aldetik orokorrak diren eta era irekian transmititzen duten sei kanalak dira Hego Euskal Herrian audientzia
|
handiena
inguratzendutenak. Gainera, Madrildik emititzen dutenen audientzia %69, 6ra heltzen da.
|
|
|
Bizkaiari dagokionez, taulan ikusten den modura, audientzia
|
handiena
eskuratzenduten hiru kanalak (TVE1, Tele eta ETB2) kopuru bertsuetan mugitzen dira. Pittinbat gutxiago du Antena kateak eta geroago datoz TVE2, ETB1 eta telebista lokalak (guztira% 6,2 aipagarriaz).
|
|
|
Esatebaterako, gizonen eta emakumeen presentzia orekatua den bezala, markatuagoa daadin ertaina dutenen pisua. Alegia, gazteak (%15, 7) eta adindunak (%31) bainogehiago, 26 urtetik 55era bitartekoak dira pisu
|
handiena
dutenak: %53, 4.
|
|
|
Demografikoki
|
handiena
den lurralde honetan, irratigintzaren panorama Arabakoaren antzekoa da. Alegia, irrati emandegi nagusiek eskuratzen dute audientzia gehiena eta hauen artean lehen postuetan daude Madrildik emisioak igortzen dituztenak.Ikus, bestela, honako taula hau.
|
|
|
Datuetan ikus daitekeenez, garrantzi
|
handiena
dutenen rankinga ez da gainontzeko herrialdeen berdina, eta behera egiten dute proportzionalki Eusko Irratiarenbarruan dauden programazioek.
|
|
|
Irrati emandegi handi eta txikien arteko muga argiago marraztuta dago Nafarroan, bertan hiru irratiren artean eskuratzen baitute entzuleriaren ehuneko 65,1 Aipaturikohirurek emititzen duten programazioaren zatirik
|
handiena
Madrilen buruturikoa da.Irratigintza lokala egon badagoen arren, ez du entzule kopuru handirik eskuratzen.
|
|
|
Egunero 129.435 zabaltzen ditu batez beste (OJD, 1999). Kazeta honekHego Euskal Herrirako hiru edizio nagusi dituen arren (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa), lehen biak dira kuantitatiboki garrantzi
|
handiena
dutenak5 Bi herrialde horietaneskuratzen dituen salmenta kopuruak kontuan hartuta (23.466 eta 103.355 ale, hainzuzen ere), ezin da ukatu bertako egunkari hedatuena dela.
|
|
|
Izan ere, lehen aipatu dugunez, hemenbertan egin eta argitaratzen diren egunkarien ondoan, badira beste pare bat, Madrilenateratzen direnak, honako hainbat orrialde berezi gehituz. Edizio bereziak dituztenegunkari horien artean EL MUNDO DEL PAIS VASCO da arrakasta
|
handiena
duena (21.697, OJD); gainera, lau herrialdeetan saltzen da. EL PAIS DEL PAISVASCOri dagokionez, Baskongadeei begira dago eginda eta bertan 13.193 bat alesaltzen ditu egunero (OJD).
|
|
|
Irratiaren entzuleriaren zatirik
|
handiena
bost enpresaren eskuetan dago; hauenartean SER eta Eusko Irratiaren kasuak dira azpimarragarrienak, bien artean entzuleen%47, 3ra heltzen baitira.
|
|
|
Irrati hauen ehunekoak askoz ere hobeak izangolirakete galdeketa honen emaitzak, herrialdeka egingo balira. Hiru euskal irratiek SIADECOri eskaturiko inkesta baten arabera, Irulegiko Irratiak bereganatze tasa handiadu Ipar Euskal Herrian (21.000 entzule) eta batez ere Behe Nafarroan, bere entzuleria eremurik
|
handiena
duena, %92ko euskaldunekin; hau da, 17.500 pertsonak,, ezagutzen dutela irrati hau, eta entzuleriaren %71 leiala da. Gure Irratiak, entzute eremu nagusia Lapurdin du (48.000 euskal hiztun baino gehiagorekin), eta24.000 entzule ditu Ipar Euskal Herrian, hauetarik 22.000 Lapurdin; hau %44, 4 da.Xiberoko Botzak, aldiz, 9.000 entzule ditu bakarrik; hau da, euskal hiztunen %1240 41.Azken inkesta honen arazoa da, euskal entzuleak bakarrik hartzen dituela kontuan; baina jada zehaztu dugun bezala, Irulegiko Irratiak eta Xiberoko Botzak badituztezenbait emankizun, inkesta, elkarrizketa... frantsesez.
|
|
|
Kirolari dedikaturiko denboran ematen den ezberdintasunik
|
handiena
, ETB1eko egun osokoprogramazioan kirolak berebiziko lekutzarra eskuratzean datza. Horren ondorioz, euskarazko kanaleankirola ez da albistegietan aparteko tarterik izatera iristen; aldiz, ETB2k kirol programaziorik ez duenez, hainbat minutu dedikatzen dizkio gai honi berri saioetan.
|
|
|
Kultura gaietan Espainiak ez du beste gai batzuetan duen presentzia, eztaegunkari erregionalistetan ere(
|
handiena
EL CORREOn du, gai honetako albisteenherena Espainiakoak izanik). Bestalde, gai hauek nabarmen uzten dute egunkariabertzaleen eta erregionalisten arteko aldea, DEIA azken hauen ondoan kokatzendelarik:
|
|
|
hartua izan bada ere, 90eko hamarkadaz geroztik panorama aldatzen hasi da, besteak beste, kanal pribatuen etorrerarekin batera. Epe laburreko etekin ekonomikoa, merkatu zatirik
|
handiena
lortzea etaarrakastaren neurgailu bakar gisa audientzia edo ikus entzuleen kopurua erabiltzea, horiek izan dira aro berriaren ñabardurak. Eguneroko programazioan ere, telebista katepribatuen etorrerarekin batera, aldaketa sakonak izan dira, gaur arte iraun dutenakbestalde.
|
|
|
Kanal bakoitzean pisu
|
handiena
duten generoei erreparatuta, alde nabarmenakikusten ditugu. Gaztelaniazko kanalean ia fikzio osoa kanpoan ekoitzia (filmak gehienbat) edo kanpoko ekoizleekiko koprodukzioan (telesailen bat) egina da, euskarazkokanalak eskaintzen duen fikzioaren erdia baino gehiago Euskal Herriko ekoizpena denbitartean (telesailak).
|
|
|
Hala ere, Eastman eketa Ferguson-ek diotenez6, ordu guztiak ez dira berdinak, eta prime time gisa ezagutzen ditugun horietan (Hego Euskal Herrian 20:30etik 23:30era, Ipar Euskal Herrian, 20:30etik 22:30era bitartean) dago jarrita programaziogintzara eta iragarkigintzara dedikatzen direnen arreta. Ikus entzuleentzat ere horiek dira kontsumo ordu nagusienaketa kanal bakoitzari buruzko irudia eraikitzerakoan garrantzi
|
handiena
dutenak. Autorehorien arabera:
|
|
|
Prime time orduetan pantailaratzen diren generoen errepasua egin ondoren, programazioaren urrezko orduek aurkezten duten erreferentzialtasuna nongoa etazelakoa den ikusiko dugu. Izan ere, audientzia
|
handiena
erakartzen duten ordu horiekdira, Eastman eta Ferguson parafraseatuz, kanalaren irudia eraikitzeko lanetan pisuhandiena daukatenak.
|
|
|
38 taulan ikus daitekenez, Administrazioan ari diren protagonistak dira albistegietara heltzeko erraztasun
|
handiena
dutenak, eta ondoren datoz politika mundukoak.Sozialki ongi kontsideratuak diren gizarte eta kulturaren ingurukoak ere sarritanpantailaratzen dira. Taula honetan, gainetiko alderaketa bat eginez gero, berdintasunakazpimarratzeaz gain, kultura hezkuntza euskara delako multzoan kokatutako protagonistek eta kiroletakoek dituzten tratamendu ezberdinak aipatuko ditugu.
|
|
|
Nazionalitate eta, noski, hiritartasun bikoitza duten pertsona hauetako askokerabat modu instrumentalean erabiltzen dituzte, ahalik eta etekinik
|
handiena
lortzekoasmoz. Zenbait kasutan, hiritartasun bikoitzaren itzalean hauteskunde europarretanbi aldiz bozkatu duenik ere bada.
|
|
|
inbertsio publikoak egitekoerabaki irizpideak edota enpresa eta zerbitzu publikoen kudeaketaren helburu estrategikoak, merkatu irizpideen bitartez zehazten hasi izan dira. Lehen, guztiontzakolanpostuak izatea eta hazkunde ekonomiko
|
handiena
lortzea ziren helburuak; orain, besteak beste,, eraginkortasuna?,, lehiakortasuna, edo, aurrekontu publikoen kontabilitate oreka?
|
|
|
Tajfel eta bere lankideen arabera (Tajfel 1982; Tafjel & Turner, 1986), Identitate Sozialaren Teoriaren oinarria ondokoa da: gure identitate sozialaren zatirik
|
handiena
gure partaidetza taldeetan errotzen da, eta identitate sozial positiboadesiratzeko joera dugu, eta motibaturik aurkitzen gara talde positiboen kideak izateko. Era honetan, gutxiengo egoeran dagoen talde baten identitatea bi eratakoaizan daiteke, gehiengo egoeran dagoen taldearen identitatearen aurrean:
|
|
|
Orain ikusita, berriz, eskertzekoa danolanahi ere, psikoanalisi ortodoxotik urrundu izana. Urrunketa
|
handiena
, 1942anargitaratutako. Egoa, gosea eta erasoa, izeneko liburuan plazaratu zuenarekingertatu zen.
|
|
|
Autosufizientekonpultsiboak dira, edo alderantziz, menpekotasun afektiboa agertzen dute, besteposibilitateen artean. Ekidin zaleentzat, anbibalenteentzat bezala, harremanenkalitatean eragin
|
handiena
duen faktorea emozio negatiboen komunikazioa etaerabilpena da. Emozioak ez dituzte erabiltzen komunikazio afektiboa etaelkartrukaketa emozionala errazteko, era defentsiboan baizik.
|
|
|
Berrogeita hamarreko hamarkadan, Estatu Batuetan, Psikoanalisiak betetzen zuenlekurik garrantzitsuena psikiatriako orientazioen artean. Europan jaioa izan arren, kontinente amerikarrean lortu zuen hedapenik
|
handiena
eta hamarkada honetanheldu zen bere puntu gorenera. Baina psikiatra askok, eskizofrenikoekin lan egitenzutenek batez ere, ez zuten emaitza onik lortzen teknika psikoanalitikoekin, etaalternatiba berriak planteatzen hasi ziren.
|
|
|
Beren lanahonela banatzen da: a) giza sexualitatearen erantzunaren ezagupena (Master etaJohnson, 1966), ikerkuntzaren ikuspuntutik ekarpen
|
handiena
ekarri zuena, b) gizasexualitatearen arazoen deskribapena, bai gizonengan bai emakumeengan agertzendiren arazoen taxonomia zehaztuz; haietatik abiatuz, garai horretan berriztatzaileazen terapia sexualerako metodo bat proposatu zuten (Master eta Johnson, 1970). Soilik ikuspuntu historikoak ematen digu lan hori kritikoki baloratzeko etahasieran aurkeztu zuten triunfalismoa gainditzeko bidea. Dena dela, gaur egungoterapia sexualaren egoera ulertzeko, kontuan hartu behar dira, ezinbestekoerreferentzia dira-eta.
|
|
|
Hedabideak behar ditu kulturak, herrian txertatuta biziko bada, gizartearenburmuineraino iristeko adina. Esparru honetan dugu desorekarik
|
handiena
. EuskalHerrian kanpoko mezulariak ditugu nagusi.
|
|
|
Rahner), bai artean eta bailiteraturan azkenik, batez ere existentzialismo frantsesaren eraginaz. Hauek izan dira (Sartre, Camus, etab.) eraginik
|
handiena
izan dutenak gure artean, Unamuno rekinbatera Kierkegaard-ek ezagutu duen pizkundearekin.
|
|
|
esaldia gauzatzea; hau da, lagunartean argi adierazi genuke zein den jolasten ari garen jolasa, zeindiren jolas arauak, zein baldintzatan ari garen, zenbait gai ukiezin edo izendaezinzergatik diren... Bestalde, nekez onartuko du gutariko edonork, bultza egiten dugula, ahulen dirudiena, gutxietsiena edo elkartasun
|
handiena
erakusten duena erabiltzenditugula. Era berean, inork ez du onartuko, garai bateko buruzagitzarekiko menpekotasunak eraginda, gatazka irrazionalak bizirik dirautela, familietan?.
|
|
|
Egia auzoa, artean oso euskalduna zen, bertan etorkinen olatualdi
|
handiena
19451965ekoa izan baita, eta jakin badakigu, gainera, komentuko elizkizun handietaneuskarazkoak jendetsuagoak ere izan ohi zirela erdarazkoak baino, 1935 eta 1936etan, adibidez (Cronica: I, 200, 234).
|
|
|
Jokabide politiko horren barruan dago elizetako hizkuntz mundua eskuratzekoproiektua. Kristautasunean (eta beste erlijioetan) interes kulturalik
|
handiena
duen arloada politika linguistikoaren arlo hau. Hori historian hala izan baldin bada, esan beharradago bestalde lehen frankismo hartan erakunde boteretsua zela Eliza, herriarenganairisteko lanabes eraginkorra.
|
|
|
Arlo honetan aurkitu dugun arazo
|
handiena
, testu guztietan arau berdinak ezbetetzea izan da. Adibidez, siglei, laburdurei, edo komatxoen artean dagoen esaldi batiatzizkiak gehitzean, bai gidoiarekin bai gidoi barik aurki daitezke.
|
|
|
Begiradak, keinuak, esamoldeak, gauzak azaltzeko eta adierazteko moduak... imitagarribilakatu ziren. 1967rako, pelikuletan ahapeka aldarrikatutako hizkuntz eta kultur, uniformizazio, ak egina zuen ibilbide zatirik
|
handiena
, beraz. Eguneroko azturetannabarmena egin zen eragina (batik bat edari, tabako eta jokoetan gertatutako gustualdaketak15), eta hizkuntz arloan ere bai:
|
|
|
Espainiaren eta Euskal Herriaren nazio lornahi politikoak uztar ezinekoak dira. Gaur egun, de fakto, Euskaldunen eta gure etsaien pertzepzioaren eta arieraren arabera, ditugun mentalitate historikoekin eta ditugun neuronak eta geneak ditugularik, zein da gaur Euskal Herriak duengatazkarik
|
handiena
eta zeinekin. Berriz esango dut, soziologikoki de facto gatazkahori politiko nazionala da.
|
|
|
Neolitikoa izan da gizadiaren historian iraultzarik
|
handiena
. Neolitikoaz gero, munduko gerra gehienak, nola edo hala, konkistako gerra modura sailka daitezkeeladeritzot.
|
|
|
Bortxa nola antolatu, zeinbortxa onartu eta zein gaitzetsi, horretan dago gakoa. Azpimarratu nahi nuke, bortxaren eragile
|
handiena
eta antolatzaile nagusiena Estatua bada ere, bortxarenjatorria ez dela politikoa, soziala baizik. Bortxa, beraz,, ekonomia eta kulturabezala?
|
|
|
Kultura batzuek, ordea, eginkizunen banaketaegiterakoan, sexuen arteko botere ezberdintasunak gehitu egin dituzte eta bestebatzuek, berriz, ezabatu. Gizarte harremanetan berdintasun mailarik
|
handiena
, orokorrean esanda, ehiztari, biltzaile eta ibilkari izan diren Herrietan lortu ahal izanzela ematen du. Hori jakin ahal izan dugu, bai greziarren bai Ameriketara heldutakoeuroparren Etnografiako deskribapenen iturrietatik.
|
|
|
nekazaritza, hazkunde demografikoa eta hirietako biltze demografikoa, espezializazioa eta lanaren zatiketa soziala, jabetza pribatua eta estatua sortzea.Baldintza sozialen aldaketa horiekin batera, esklabutza, Herrien konkista eta patriarkalismoa asmatu zituzten. Europari eta bigarren milurtekoari dagokienez, nire ustez, klaseen berdintasun maila
|
handiena
sozialdemokrazietan eskuratu zen 1960 1980bitartean. Azken mila urteetan zehar arazo sozialek izan duten bilakaera ondo aztertudu Robert Castel ek (1997).
|
|
|
Hizketatzaileak elkarrizketaren pauta markatzen du, hizketatuagandik erregimen komunikatiborik
|
handiena
lortzeko asmoz. Hala ere, erritmoa markatzeak ez du esan nahi, elkarrizketatzaileak behin eta berriro iruzkinak egin behar dituenik, elkarrizketaren pertsonaia nagusia bera bilakatuz.
|
|
|
Hizketatzaile trebeak ondo daki bere lengoaia egoera bakoitzari egokitzen. Eragozpenik
|
handiena
izan bide liteke, aldi berean gure mezua eskolagabe bati eta jakitun bati ulerraraztea.
|