|
2002
|
|
|
Duela gutxi Sei Elkarteak euskararen erabileraren IV. Kale Neurketaren emaitzak kaleratu ditu. Horren kariaz, hedabide batzuetan agertu izan dira halakoen zein bestelakoen iritzi andana, eta Euskal Herrian
|
euskaren
desagerpena iragartzen zuten garai bateko iritzi profetikoek aurreikusi eta zorionez orain arte bete ez diren iragarpenak berriro indarberritu direla ematen du.
|
|
2003
|
|
|
Bi ekitaldi nabarmendu ziren: lehenak, ekainaren 17an, San Mames eko futbol zelaian 40.000 lagun bildu zituen euskaren alde; bigarrenak, urte horretako udazkenean, Legaireko zelaietan, Arabaren eta Nafarroaren arteko mugan, milaka lagun bildu zituen
|
euskaren
ofizialtasuna eskatzeko. Urte horretan bertan, 1978an, hasi zuten bere bidea Ibilaldia k Bizkaian eta bi urte geroago, AEK k antolatutako Korrika k eta Araba Euskaraz ek.
|
|
2004
|
|
|
Akademikoa eta euskararen kausari atxikia, eta, esan gabe doa, inoiz ere erantzukizun politikoa saihestu gabea; beti giza eskubideekiko bide zeharo demokratikoak baliatuz, gainera. Euskarari zenion atxikimendua eta zeure ontasuna tarteko, erbesteko gobernu bateko lehendakariorde izan ondoren ere, zalantza izpirik gabe onartu zenigun klandestinitateaz geroztiko lehenbizikoan
|
euskaren
saila zuzentzea. Bagenekien, eta zeuk inork baino hobeto, euskarak zer balio zuen euskal nazioak biziraupen propioa izan zezan.
|
|
|
idazpuru honekikoak egin aurretik, goazen Monzonen irizpen bila. Honela ikusten zuen abertzale handi hark
|
euskaren
eta Euskal Herriaren arteko harreman hertsia: –Biharko Euskal Herria euskalduntzen ez badugu, Euskal Herriaren hizkuntza, mintzaira, hizkera, bene benetan, beheko mailetatik hasi eta goiko mailetaraino egiten ez baldin badugu, esan dezakegu hori ez dela Euskal Herria.
|
|
|
Zorroztarririk gabe, eta zorroztaile baldarren esku,
|
euskaren
patuak fin gaizto egin dezake. Iritzi horretakoa da behintzat Jesus Rubio.556 Zorrotz atzeman ditu zorroztaileen akatsak eta huts egiteak, euskal filologoenak tarteko, baina ez dakit bada horren zorrotz aritu ote zaigun zorrozkailuaren gainean.
|
|
|
Ondo ulertu badut behintzat, euskararen gaitasun kontuak zituen hizpide Mitxelenak hor idatzi zuena paperean ezarri zuenean, eta, jakina, diglosiak erakarri digun hondamendia ez da corpusaren sailean kabitzen. Azken batean,
|
euskaren
barne diglosia ez al da bada estatusaren dinamika sozialak eta kulturalak hizkuntzaren baitan eragindako zauria. Oraindik ere jario etengabean zornea darion zauri larriena corpusaren izaritik haratago dagoen gaitza dela dirudi.
|
|
2005
|
|
|
Modu honetan, Kontseiluak bat egin du Korrika 14rekin eta euskara ikastera animatu ditu oraindik urrats hori eman ez duten herritarrak. Horrez gainera, eguneroko bizitzako arlo gehiagotan euskara erabiltzeko konpromisoa har dezatela gomendatu die, ezinbestekoa baita
|
euskaren
geroa ziurtatzeko.
|
|
2007
|
|
|
Euskara Elkarteek gizarte esparru guztietan euskararen erabilera sustatzea izan dute beti helburu nagusia. Gizarte esparru guztietan sustatu behar da
|
euskaren
erabilera, hala legez arautu daitekeen horietan nola erabilera askeko guneetan. Biak dira garrantzizkoak baina orain arte gure ustez erabilera askeko guneetan egin beharreko lanari ez zaio duen garrantzia aitortu.
|
|
2008
|
|
|
Egoera soziolinguistikoan aldaketa esanguratsuak gertatu dira duela mende laurdenetik hona. Ezagutza, erabilera eta
|
euskaren
pertzepzioa aldatu egin dira, eta aldaketa horren lekuko eta eragile izan da, hezkuntza sistema eta mugimendu sozialekin batera, telebista. Aldaketa horien nolakoak hemendik aurrerako telebista baldintzatuko duelakoan, ikus ditzagun zertan diren.
|
|
|
Ortografia aski modernoa darabil; joskera eta hiztegian ezagun da eredu idatziak hein bat ezagutzen zituela. Garaziko
|
euskaren
kutsua du. Zernahi gaiez idazten du, hiztegi eta mintzaira funtzionalean.
|
|
|
a. Gurasoen
|
euskaren
eta seme alaben euskaren arteko desberdintasun handia.
|
|
|
Horren harira, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak prestatutako" Euskaraz bai" adierazpenak Behatokiaren diagnosiak bete betean berresten du. Adierazpen horretan
|
euskaren
egoeraren balorazioa egin du euskalgintzak: " Euskaldunok euskaraz bizitzeko dugun eskubidea ez dago bermatuta, eta nabarmenak dira egunero sortzen diren ezintasunak.
|
|
2009
|
|
|
L k betidanik ezagutu du aita euskara eta euskal kulturaren inguruko lanetan. Aitak euskara maite du eta ez du inoiz ulertu zergatik Nafarroako Legebiltzarrak
|
euskaren
koofizialtasuna22 aitortu arren, azkenean Nafarroa hiru hizkuntza eremutan zatitu zen. Parlamentuak 1980an harturiko erabakia ez betetzeak euskara politizatzeko garai berri bat ireki zuela pentsatzen du aitak23 Orduz geroztik, beti esaten du" Euskara lingua navarrorum izatetik nafar batzuen hizkuntza izatera pasa da; hitz ederrak aparte utzita, batzuen, eta ez guztien, ondare bilakatu da24".
|
|
|
Egin diezaiogun errepaso labur bat argitaratutakoari. BAT aldizkarian argitaratutako bere lehen lana Eireko esperientziaren ustela11 azaltzeko izan zen; bigarrena Belgikan lurraldetasuna zertan zen azaltzeko; hirugarrena
|
euskaren
dimentsio soziala zein zen azaltzeko, laugarrena Fishmanen eredu diglosikoaz; bosgarrena errepublika baltikoetako hizkuntza legeez; seigarrena...
|
|
|
nola iragan aski ongi mintzatzetik, biziki ongi mintzatzera. Euskal ikaskuntzaren kalitatea egituratzeko programa beharrezkoa da,
|
euskaren
erabilera hobetzeko. Trebakuntzaren eta erabileraren oinarrian dago hizkuntzari buruzko atxikimendua.
|
|
|
Gainera bospasei urtez bulego berean lan egiten genuen lan lekuak xuhur baitziren fakultate zaharrean. Liburu potolo bat behar litzateke kondatzeko
|
euskaren
irakaskuntza eta egoera soziala aztertzeko bizi izan ditugun bilera formalak eta eguneroko elkarrizketa informalak: programak, ikasleen erreakzioak, gertakari politikoak denak ziren aipagai, maizenik lasaiki, batzuetan sukar gehiagorekin.
|
|
|
IMHk betidanik izan du argi kudeaketa planak
|
euskaren
normalizazioan eragiteaz gain, IMHri bere helburu operatiboetan arrakasta lortzen lagundu behar ziola. Hau da, erakundeko elementuak euskalduntzea bezain garrantzitsua da, gainerako prozesu eta ekipoetako helburuak lortzen laguntzea, eta, horretarako, prozesu horietan hizkuntzen kudeaketa egoki batek helburuak lortzeko izan zezakeen palanka efektua beti hartu da kontuan, planeko helburuak edota ekintzak deskribatzean.
|
|
|
Helburu bakarra zuten: euskarazko irakurlerikez galtzea eta, horrekin batera,
|
euskaren
herriak etorkizuna izatea. Hala ere, erbestean argitaratutako kazetek elebitasunera joko zuten, nazioartean oihartzun handiagoa izateko.
|
|
2010
|
|
|
Seaskak erakunde publiko baten funtzioa betetzen duela azpimarratu du. Horregatik, hipokresia baztertzeko eskatzen diogu Frantziako Gobernuari, Seaskak zerbitzu publikoaren izaera bikoitza duelako,
|
euskaren
transmisioa bermatzen, batetik, eta euskal ondarearen babesa bermatzen, bestetik.
|
|
|
Hezkuntza Sailaren azterketa hau Euskararen Eguna gertu dugunean ezagutu dugu, eta honek aukera ematen digu azken hausnarketa hauek egiteko. Batetik, eskubideak ditugu (herri baten eskubidea bere hezkuntza sistema antolatzeko bere kultura eta hizkuntzaren transmisio eta garapena ziurtatuz; eta herritarren eskubideak, legeetan jasoak,
|
euskaren
ezagutza bermatua izateko). Bestetik, betebeharrak (administrazioen obligazioak bermatzeko euskalduntzen duen sistema, besteak beste).
|
|
|
2004
|
euskaren
erakunde publikoa
|
|
|
Norabide berera doan fenomenoa da ikasleen familien euskalduntasuna: familiak euskaldunago eta
|
euskaren
jarraipena bermatuago da.
|
|
|
Gerhard Bahr gazteak, Hugo Schuchardt hil zenean, liburuxka bat argitaratu zuen haren ohorez.748 Udanatik Alemaniara itzulirik, hizkuntzalaritzan eta
|
euskaren
ikerketan jarraitu zuen. Ernest Zyhlarzek gogor kritikatu zuen euskara eta hizkuntza" kamitikoak" lotzeko Schuchardten teorien ahultasuna Bahr gazteak gaztelerara itzuli zuen artikuluan.
|
|
|
Indoeuropar familiako hizkuntzen formazioari buruzko argibidea zen. Baina ahaidetasunen ikerbide horrek ez du balio izan
|
euskaren
formazioa azaltzeko. Metafora horrek euskaldunei ez die ezer eman, antiespainolismo ogi puska bat.
|
|
2011
|
|
|
Horrela jokatu zuten gure aurrekoek ere: Oihenartek, Larramendik, Astarloak, Xahok, Campionek, Azkuek, Arana Goirik... eta, zein bere mendearen kume,
|
euskaren
etorki biblikoa, tubalismoa, asmapen filosofikoa, indoeuroparren aurrekoa, iberiarra etab. proposatu zuten. Aita Barandiaran izan ei zen, dirudienez, Campionekin batera, hitz batzuen kanpo itxura modernoaz baliatuz, gaurko euskararen etorkia harri aroraino atzera zitekeela esan zuen lehenengoa.
|
|
|
Dena dela, Euskal Herria administrazio politiko eta instituzional desberdinetan banatuta egotearen ondorioz, erakunde publikoek lurraldeen araberako ikerketa soziolinguistikoak egiten zituzten, euskararen egoeraren interpretazio zatikatuak eskainiz. Zentzu honetan, EKB k paper garrantzitsua jokatu zuen, banaketa administratiboen gainetik,
|
euskaren
erabilera Euskal Herria osoan neurtzen.
|
|
|
1989an, euskal soziolinguistikarentzako mugarri izan den beste ikerketa bat egin zen: Euskal Herria osoa kontuan hartzen zuen
|
euskaren
kale erabileraren lehen neurketa. Hain zuzen ere, EKB k egin zuen, 1985.urtean, Siadeco k, garatutako metodologia erabiliz.
|
|
|
Aspaldikoak dira euskaltzaindiaren ahaleginak euskararen erabilera dela eta. Sortzez, urte hartatik bertatik datozkio
|
euskaren
akademiari euskararen ikerkuntza eta jagote lanak, Iker eta Jagon sailen barruan. hasierako horri eutsi dio bere historia luzean euskaltzaindiak eta bitzuotan nabarmendu da euskalgintzaren alorrean. egun, hala ere, euskaltzaindiak Jagon sailarekin daukan konpromisoa are agerikoagoa da, argi baitago hizkuntza politika baten eragileak, administrazio publikoak ez ezik, gizartean ari diren erakundeek...
|
|
2012
|
|
|
Hori horrela egin ezean, nora eza nagusitzen da. EAEn
|
euskaren
normalizazioarekin zerikusia duen arautegian kasu bakarrean erabiltzen da printzipio hori, hau da, zikiratu berri duten dekretuan. Lehen inkesta soziolinguistikoa egin zenetik, 1991tik, alegia, ezagutzan izan dugun hazkundearen proiekzioa eginez, ia 200 urte lirateke ezagutza unibertsalera iristeko.
|
|
|
Azken hilabeteotan mota askotako erpinak dituen gatazkarekin amaitzeko urratsak ematen ari dira, baina tamalez, euskararen gaia ez dago agendetan behar bezala txertatua. Ezer gutxi ari dira jasotzen
|
euskaren
gutxienekoez. Euskalgintzak badu zer ekarria arlo horretan, izan ere, euskalgintzak gaur egungo egoerak euskararen normalizazioari ezartzen dizkion mugen kontzientzia duen neurrian, eztabaida orokorretan ekarpena egiteko eskubidea eta beharra ditu.
|
|
2013
|
|
|
Beste gertuko" gizarte sariak" batzuk ere baditugu, jakinda beren eragina baduela euskararen alde, zenbait txapelketa edo sariketak irekiak direlako: 1) batzuk zuzenean
|
euskaren
gaiari buruzkoak, Maria Jose Azurmendi – Euskarak duen Framing Berri baten premia asetzeko proposamena Txostenari buruz hausnarketak
|
|
|
Izan ere, aurrera begira, hiru erronka nagusi ditu ikastetxeak:
|
euskaren
normalizazioa, teknologia berrien aldeko apustua eta Bizikidetza plana.
|
|
2014
|
|
|
Kemen handia erakutsi da ikastoletan, baina jendartea ez dago ikastetxeetan bakarrik. Ikastolek euskararen erabilera ziurtatuko zutela uste zen, baina ikastolek
|
euskaren
jakintza ziurtatu dezakete, ez erabilera. Pertsona helduok euskaraz aritzeko erantzukizuna dugu, ez umeekin bakarrik, baita geure artean ere.
|
|
|
" Batzordeetan eta osoko bilkuretan udal gobernuak euskararen araudia urratzen jarraitzen duela etengabe salatzen dugun arren, UPNk ez du inolako borondaterik euskararen araudia betetzeko", adierazi du EH Bilduk. Iruñeko Udalak
|
euskaren
erabilera arautzeko ordenantza" maltzurkeriaz eta mespretxuz" urratzen duela gaineratu dute. Euren aburuz, udal gobernuko kideek" ongi dakite legez kanpokoa dela euskararekin duten jarrera".
|
|
|
Euskara gehien erabiltzen den herrietan ere, gazteek erregistro kolokiala, eroso, adierazkor eta ekargarria, erdaratik hartzeko joera dute, are gehiago,
|
euskaren
presentzia handia ez den lekuetan. (Zabaleta, 2007:
|
|
|
Bigarren deialdiko euskaltzain urgazleak (2014). Gorago esan bezala, Euskaltzaindiak bere lanetara erakarri nahi ditu
|
euskaren
munduan jo eta ke lanean ari direnen pertsonak. Horretarako, historian zehar behin eta berriro egin izan duen bezala, zenbait euskaltzain urgazle izendatuko ditu.
|
|
|
Hiriburuetako bilakaera soziolinguistikoaz, hirietan antzematen diren hizkuntza praktikaz edota hirietan
|
euskaren
rolaz hitz egin da, besteak beste. Gainera, mahai inguru bat egin da, honako hauek parte hartu dutelarik:
|
|
|
Martík esker oneko hitzak izan ditu eta Euskaltzaindiaren eta Institut d' Estudis Catalans erakundearen barruan dagoen Secció Filològicaren arteko elkarlana eta loturak sendotzearen alde mintzatu da. . Egin dezakegu eta egingo dugu esan du
|
euskaren
eta katalanaren mesedetan; hori, gainera, euskal gizartearen eta gizarte katalanaren aldeko lana egitea da. Eta hori, unibertso linguistiko osoaren mesedetan aritzea ere bada?.
|
|
2015
|
|
|
Ia 20 urte pasa dira hizkuntz transmisioaren inguruan ikertzen hasi nintzenetik. Orduan Lasarte Oriako Udaleko euskara zerbitzuak ikerketa beka bat eskaini zuen herrian
|
euskaren
transmisioa aztertzeko. Proiektua aurkeztu eta gero, Joxemari Iraolak eta biok eskuratu genuen beka hura.
|
|
|
" Ez dago sinisterik zenbat kanbiatu den
|
euskaren
egoera", askoz gusturago daude orain hirian, inbidia digute euskaldunei, euskaraz asko entzuten da, jendeak euskaraz hitz egin nahi du, inork ez du euskararen aurka egiten (nahiz eta agian barrenetik eraman)... Eusko Jaurlaritza, politika eta eskoletan euskara sartu beharrarengatik egon da iraultza hau, baina oraindik egiteke asko dagoela gaineratu zuten.
|
|
|
Antolaketa konplikatua izan da, eta ahalegin berezia eskatu du. Datuen babesa, Aldundiko departamentu bakoitzak nor gonbidatu aukeratu, egokitasuna eta
|
euskaren
erabileraren irizpideen arabera, agenda kontuak...
|
|
|
Ahozko hizkuntza objektu moduan definitzeko dagoen konplexutasuna zein den aurkezturik, eskolari lotuta irakaskuntzaren objektu zein bitarteko moduan eman diezaiokegun tratamenduaz ari da. Etorkizunera begira unibertsitatearen eta eskolaren elkarlanaren eskutik ikusten diren zenbait erronka ere azpimarratzen dira, hala nola, ahozko irakaskuntza formalerako eta ez formalerako sekuentzia didaktikoak sortzea eta esperimentatzea, ahozko testu generoen azterketan sakontzea, edo, eskola hizkuntzaren normalizazioaren eragile den neurrian, haren barruko ahozko
|
euskaren
erabilerari behatzea.
|
|
|
Hiztun berrien euskararekiko atxikimendu eta jarrerak euskararen erabilera indartzera bideratu behar dira eta hau ez da, noski, eskolaren zeregina bakarrik. Hedabideetan eta bestelako eragileetan askotariko
|
euskaren
erabilerari buruz zabaltzen diren iritziek mesedegarri izan behar dute, eta ez kaltegarri. Argi dago euskalkiak menderatzeak hiztun berriei euskaraz egiteko bultzada ematea oso garrantzitsua dela, batez ere euskalki tradizionalak belaunez belaun iraun duten inguruetan.
|
|
|
Gure ustez,????????. da
|
euskaren
misterioa. Neurri batean, egia da
|
|
|
Epaimahaiak
|
euskaren
eta euskal kulturaren alde egin duen lana goretsi du, gizarteari egin dion ekarpena, erreferentea, eta, eredugarria?
|
|
|
Sareko konbergentzian txertatze prozesuek ere bultzatu dute joera hau: Gazteak audientziaren esku jartzen dituen musika edukiek sarritan txertatzen dituzte tokian tokiko
|
euskaren
erabilerak, euskal musika taldeen adierazpenetan, kanta eta bideoklip ekoizpenetan. Baina bernakulizazioaren hedatzea sustatu dute batez ere ofine ekimeneko bideoak eta audioak online ekoizpenean txertatzeko joerak eta, bereziki, audientziaren edukiek.
|
|
|
Gazteak audientziaren esku jartzen dituen euskal musika edukiek (kantak, bideoklipak) edo musika gaiekin loturiko bestelako produktuek (talde edo bakarlarien elkarrizketak) ere, sarritan txertatzen dituzte hizkera bernakuluen adibideak: tokian tokiko
|
euskaren
erabilera ohikoa da euskal musika taldekoen adierazpenetan, kanta eta bideoklipen ekoizpenean, esaterako.
|
|
|
38 Agirian, ezkutatu egiten zen
|
euskaren
benetako egoera. Ikusi dugunez, 1970ean euskara ez baitzen ezta Gipuzkoan ere nagusi, are gutxiago Euskal Herri osoan.
|
|
2016
|
|
|
Lan honetan
|
euskaren
erabilera nolakoa den aztertuko dut, eta ez dut Aiako euskararen azterketarik eta deskribapenik egingo. Uste dut Aiako hizkerak bat egiten duela, hein handian, Koldo Zuazok (2014) Erdialdeko euskara deitu duen dialektoaren ezaugarriekin.
|
|
|
Argi dago kode aldaketa egiteko ondo menperatzen direla bi sistemak, baina zalantza egiten dut: a) Kode aldaketa egiteak, luzaroan egiteak eta asko egiteak ez ote dion eragin handiagoa egingo hizkuntzarik ahulenari —’mendekotasun sintomatzat’ jotzen zuen Coyosek (2010) —; b) Bereziki, ez ote duen eragotziko
|
euskaren
erabilera hizkera informalean —kode aldaketa aldaera herrikoiagoetan errazagoa erabiltzen dela zioen Rotaetxek (1999) —; eta c) Ez ote duen zailduko Aiatik kanpokoen parte hartzea bertako hizketa erkidegoan, nekezago erabiltzea bertako euskara bizia hala eskatzen duen testuinguruetan, lagunarteko elkarrizketa informaletan esate batera, eskura dutelako kode aldaketaren makulua.
|
|
|
2 Gurean ere, hizkuntzaren gaineko ikerlan mota berezi bat zabaltzen ari da
|
euskaren
historia soziala aztergai duena. Horrelakoetan hainbat gizataldek edota hiztun zehatzek utzitako markak mugarri gisa agertzen dira, hizkuntzaren dimentsio sortzaile horietako bat agerian utziz.
|
|
|
Orain beste pauso bat eman du Euskaltzaindiak, euskararen normalizazio eta normatibizazio munduan. Hainbestez, euskara euskara hiztegia lehenez argitaratu du, beste hizkuntzetan ohikoa dena gurean ere plazaratuz, hots,
|
euskaren
hitzek dituzten adiera eta adibideak euskararen bidez emanik.
|
|
|
Gure ustez,. da
|
euskaren
misterioa. Neurri batean, egia da
|
|
|
Ahalegina egiten du horiek guztiak euskaraz edo, behintzat, ele bitan eskaintzeko. 2016an laugarren urteari ekingo dio eta, orain arte bezala, ekologiaren banderaren atzetik emango ditu pausoak Lizarrako dendariak, bai elikagai osasungarriagoak bultzatuz, baita
|
euskaren
sustapena indartuz ere.
|
|
|
Marikita Tambourin Baigorriko Ameztoian sortua da,
|
euskaren
irakasle luzaz egona, baita antropologia lanetan ibilia. Bere ikerlanetarik, jende izenetaz, Euskal Deituren Kronikak obra agertu du Gatuzain ekin (2000).
|
|
2017
|
|
|
Ez ziren baikorrak. Oro har, uste zuten
|
euskaren
normalizazioak bide aldapatsua zuela aurretik. Ez zeukaten bide horretan arrakasta izango zuten konbentzimendu osoa; hala ere, bidea egin behar zela zioten.
|
|
|
Euskara eta zentro eskuineko boto abertzaleari dagokionez, oro har, bi aldagaien arteko lotura oso ahula eta ez esanguratsua dela ikusten da. Arabako kasuan esaterako,
|
euskaren
transmisioaren eta zentro eskuineko boto abertzalearen arteko erlazio lineala negatiboa da(+ 0.001, eta). EAE, Bizkaia eta Gipuzkoan, berriz, bi aldagaien arteko lotura hutsala da.
|
|
|
Euskaldunen artean ohikoa da euskararen inguruan solasean aritzea; euskalkien artekoberezitasunez, edota
|
euskaren
egoeraz. Baina bada azken urteetan, hiztunei ez ezik, instituzioei erekezka sortu dien afera bat, euskararen erabilera.
|
|
|
Hortaz, esan daiteke ikasle horiek argi ikusten dutela
|
euskaren
geroa erabilerarekin hertsiki loturikdagoela eta are gehiago, hizkuntza gutxitua eskola eremutik kanpo ere erabili behar dela adieraztendute. Hala ere, ikasleek euskararen egoerari buruzko kontzientzia linguistikoa izanda eta horriemozionalki hertsiki loturik agertzen badira ere, hizkuntza gutxituaren erabileran eta horren ingurukosentipenean desoreka argia ikusten da.
|
|
|
Bitxikeria filologiko horiek ezagutzea kulturatzat hartzen zenez, inor ezin zen aho beteka euskararen aurka mintzatu, baina egokitu behar zitzaion hari zegokion tokia iraganeko herri ohituren katalogoetan. Xelebrekeria horietaz aparte,
|
euskaren
presentzia publikoa edukazio txarrekoa zen Viena Kafeko tertulietan, eta guztion adostasunez, Gipuzkoatik etorritako abertzaleen probokazioa zen erdaldun elebakarren aurrean hura erabiltzen tematzea.
|
|
2018
|
|
|
Beste analisia garaien talkari buruzkoa da. Pertsona nagusiagoak bortxazko garai batetik datoz,
|
euskaren
desagerpena administratiboki inposatzen zen garaitik. Gu, ostera, bere garaian garatutako normalizazio politiken ondorioak bizi izan ditugun belaunaldia gara; inolako konplexu eta beldurrik gabe orainaz hitz egiten hasi daitekeen lehen belaunaldia, hain zuzen ere.
|
|
|
Udalbatzarrean azaldu zutenez, euskararen erabilera planaren helburu nagusia da aztertzea euskarazko jardunak zer toki duen Orioko Udalean, eta diagnostiko horretan oinarrituta
|
euskaren
erabilera indartzea eta areagotzea, bai udalaren zerbitzu hizkuntza gisa, baita lan hizkuntza gisa ere. Erabilera planaren bidez Orioko Udalak sakondu egin nahi du euskararen erabilera indartzeko orain arte egindako bidea, datozen urteetarako irizpideak berretsiz eta helburu estrategikoak markatuz.
|
|
|
Adibidez, gertatu izan da BAMEko euskarazko eskaintzetan ikaslerik ez joatea. Aldiz, UPV/EHUra lotutako Gasteizeko erizaintza eskolaren bilakaera erabat desberdina izan da, ia hutsetik hasi baziren ere,
|
euskaren
eskaintzak eta erabilerak gora egin baitute.
|
|
|
Hauxe eskatu nahi dizut, Andres: mesedez, eraman ezazu proposamen hau Euskaltzaindiaren Osoko Bilkurara sakonetik aztertua izan dadin eta
|
euskaren
etorkizuna irabazteko bide berriak zabal daitezen.
|
|
|
Horregatik, Nafarroako herritarren% 10ak bakarrik du euskara ofiziala, 65.000 nafarrek besterik ez. Espainiako hizkuntza nazionalismoaren aizkorak Madrilen egindako kimaketak
|
euskaren
arbola adaxkarik gabe, hostorik gabe eta arnasbiderik gabe utzi zuen 600.000 nafarrentzat.
|
|
2019
|
|
|
Eraldaketa prozesu honekin lotzen ez den faktore oso garrantzitsua,
|
euskaren
biziberritze prozesua da. Normalean ez dugu ulertzen gure eraldaketa prozesua sistema konplexu bat bezala. kontu ekonomikoak, politikoak eta gizartearekin lotuta daudenak isolatuta jarraitzen dugu aztertzen.
|
|
|
Baina, gure ustez, akats estrategikoa da hori. une historiko batean, hainbeste erantzun ez-ohikoak ematen direnean, beraien arteko lotura bat dago. Beraz,
|
euskaren
biziberritze prozesua garaian garaiko
|
|
|
Bi joera bereizten dira: batetik, erabatekoa da euskararen nagusitasuna ikaskideen artean eta kaleko giroan (arau soziala da); bestetik, ostera,
|
euskaren
erabilera apaldu egiten da sare sozialetan.
|
|
|
Baina bi joera bereizten dira: batetik, erabatekoa da euskararen nagusitasuna ikaskideen artean eta kaleko giroan (arau soziala da); bestetik, ostera,
|
euskaren
erabilera apaldu egiten da sare sozialetan, eta euskara+ gazteleraren (Biak*, grafikoetan) erabilera handitu. halaber, argi geratu da ia inork ez darabilela Facebook.
|
|
2021
|
|
|
Luxi Detchart, Euskal Konfe derazioko kideak azkenik hitza hartu du, Jagon jardunaldien beharra azpimarratuz,
|
euskaren
beharrak zein diren gogoetatzen direlakoz. Aurtengoak berezi tasuna ukanez, artean lege bat bozkatua izan baita.
|
|
|
Bestalde, Mintzalasaik proiektu eta ekimen anitz garatzen ditu, tresna pedagogikoak sortu ditu, komunikazio kanalak ehundu ditu... hots
|
euskaren
sustatzeko lan egiten du. Aurten, bere aktibitatea hauen inguruan antolatua da, Biarritze, Angelu eta Baionan 3 ekimen plantan jarri ditu:
|
|
|
Kasu marka eta postposizioen atzetik: Deusek ez duela debekatzen
|
euskaren
erabilpena auzitegi batean (Herria); Ez dio antzik ematen deusi (Segurola); Besoak uzkurtu zituen, deusen axolarik gabe (Epaltza); Deusetako gusturik ez nuen (Dirassar); Nehor ez zen deusetaz ohartu (Etxehandi).
|
|
|
Ikasle langileon behar kognitibo zein afektiboetara egokituko den hezkuntza ereduaz ari gara Euskal Eskola Nazionalaz ari garenean, gizakiaren garapen objektiboa ahalbidetuko duen hezkuntza ereduaz, hain zuzen. Euskal Herria zentroan edukiko duen hezkuntza instituzio proletarioa izango da segregazioa,
|
euskaren
erabilerarik eza, genero zapalkuntza eta egun existitzen diren beste hainbat problematika gainditzen hasteko baldintza. Izan ere, heziketak berebiziko garrantzia du balio kultural jakin batzuen transmisioan; zentzu horretan, jendarte sozialistaren sorkuntzan ezinbesteko premisa da hezkuntzarena.
|
|
|
«Pandemia garaian ere jaitsi ez diren ratioak jaitsi behar dira; hori onura bat litzateke hezkuntzarako». Beste hainbat proposamen ere egin ditu, esaterako, gela bakoitzean bi tutore jartzea eta baliabide gehigarriak ipintzea
|
euskaren
eta aniztasunaren erronkei erantzuteko. «Gure sindikatuak argi dauka ikastetxeetan irakasle guztiak mantentzeko eta oraindik gehiago izateko lana badagoela, zerbitzua hobetuz, eta betidanik eskatu ditugun baliabideak jarriz».
|
|
|
Batuaren jauregi arkitektonikoak behar duena hiztunon elektrizitatea da, geure hitz egiteko modurik benetakoena eskatzen digu euskararen transfusio etengabeak, harremanen hoditeria organikoaren bidez eman eta jasotzeko. Literatura egiten dugun bakoitzean, begiak ixten ikasi behar dugu, hirugarren belarria jaioko zaigu garunean, geure baitan dauden
|
euskaren
miraririk sakonenak entzuteko, sukaldeko lapikoetatik datozenak, saregileen lizunkerietan gazituak eta kartzeletako matxinadetan asmatuak, zurrun dagoen euskara malgutzeko balio digutenak eta hilik dagoena berpiztuko dutenak. Modu horretan iritsiko da etorkizunera euskara, etorkizunera iristen diren hizkuntzak irits daitezkeen modu bakarrean:
|
|
|
Bide batez, Eusko Ikaskuntzaren babesarekin, Baraibar Elkartea sortu zen 1928an, haien helburuen artean honako hauek zeuden:
|
euskaren
arrastoak mantentzea, erdaldunak euskalduntzea eta euskaltzaletasuna suspertzeko jaialdiak antolatzea (Apraiz, 1976: 70).
|
|
2022
|
|
|
Beraz, negua badator, eta pentsatzekoa da propaganda gerra berotu egingo dela. Euskaldunak, badaezpada ere, hasi lirateke aztertzen
|
euskaren
zonifikazioa nola hautsi, eta euskara nola egin erabat ofizial... Aragoi osoan.
|
|
|
Zenbait lan publikorako deialditan euskara eskatzen bada, berehala joango dira epaitegietara, eta lortuko dute euskara ezabatzea. Euskara urri den guneetan ez dute nahi egoerak aldaketarik izan dezan, ahaztuta garai batean
|
euskaren
lurrak izan zirela eta zilegi dela indarrez kendu zitzaiena berriro berreskuratzea.
|
|
|
Eta irakurraldiaren inguruan egin dizkioten elkarrizketetan etorri dira Saizarbitoriaren adierazpenak, euskalkia erabiltzen dugunoi azkura apur bat sortu digutenak: euskara batutik kanpo ez dagoela euskararentzako salbaziorik, prestigioari lotuta doala
|
euskaren
salbazioa, ez jatorkeriari, eta, oro har, euskalkien kontra. Eta adierazpenetan bitxiena:
|
|
2023
|
|
|
Egin den inkesta, 4 sailetan aztertua izan da: hizkuntza gaitasuna, transmisioa, erabilera eta
|
euskaren
sustatzeari buruzko begirada.
|
|
|
Argentinan arrakasta handia izan zuen; Espainian, ordea, zentsurak estu hartu zuen. Ipuinak umorea, zientzia eta euskal sustraiak ditu ardatz, eta aitona Otañoren
|
euskaren
jatorriari buruzko bertso batetik abiatzen da.
|
|
|
Eskola Txikien Festa antolatzen duenak prestakuntza saio bat ere antolatu ohi du, Gipuzkoako eskola txiki guztietako gurasoentzat, eta Lizartzako gurasoek pantailen erabilerari buruzkoa egitea erabaki zuten. Arnasgune bat da Lizartza, baina
|
euskaren
erabileran atzerapauso bat igartzen dute, eta horrek ere eragiten die kezka puntu bat.
|
|
|
Behatokia ez dago ados: «Uste dugu espazio horietan
|
euskaren
erabilera mugatzeko eta oztopatzeko asmoa erakusten duela».
|
|
|
ekialdea iguzki erkingua edo ikialtea da (erkin irten/ atera);" Mago banak xin zren iguzki erkingutik"; mendebaldea, iguzki sargua; hegoaldea, egoaltea, eta iparraldea, iparra. Aro bidaiariak uste du
|
euskaren
sorreran ipar eta hego baizik ez zirela izanen; geroago egokituko ziratekeen inguruko hizkuntza eta zibilizazioetara.
|