|
2000
|
|
|
Egoera horren aurrean, nazioarte mailako elkartasunezko mugimendu bat ari da sortzen, eta, nahiz eta oso hasi berria izan, Euskal Herrian ere ari da indartzen. Mugimendu horrek pobreziaren mundializazioa, pobrezia
|
emakumeengan
erortzea, gizarte bazterketa eta herrialde pobreen kanpo zor ordaintezina salatzen ditu, eta horren guztiaren eragile gisa merkatu librea eta kapitalen zirkulazio librea. Emigraziorako eskubidea aldarrikatzen du, gizarte bazterketa salatuz, eta, zentzu horretan, gobernuei herrialde pobreen kanpo zorra deuseztatzea eskatzen die, horretarako herrialde bakoitzean erreferendum bat egin dadila aldarrikatuz.
|
|
|
Beren lanahonela banatzen da: a) giza sexualitatearen erantzunaren ezagupena (Master etaJohnson, 1966), ikerkuntzaren ikuspuntutik ekarpen handiena ekarri zuena, b) gizasexualitatearen arazoen deskribapena, bai gizonengan bai
|
emakumeengan
agertzendiren arazoen taxonomia zehaztuz; haietatik abiatuz, garai horretan berriztatzaileazen terapia sexualerako metodo bat proposatu zuten (Master eta Johnson, 1970). Soilik ikuspuntu historikoak ematen digu lan hori kritikoki baloratzeko etahasieran aurkeztu zuten triunfalismoa gainditzeko bidea. Dena dela, gaur egungoterapia sexualaren egoera ulertzeko, kontuan hartu behar dira, ezinbestekoerreferentzia dira-eta.
|
|
2001
|
|
|
Ezberdintasun horrek, Espainiako Estatuan baino handiagoa, parekatzeko joera izan du: lehen epealdian (1976), langabeziaren tasak gogor egin zuen gora gizonengan nahiz
|
emakumeengan
; bigarren epealdian (1986), langabeziak behera egin zuen gizonen artean, baina ez emakumeen artean; hirugarren epealdian (1992), gizonezkoen langabezia emakumeena baino gehiago hazi zen; laugarren epealdian(), langabeziak behera egin zuen bi esparruetan, eta ezberdintasunak parekatzera jo zuen.
|
|
|
deritzon ipuinean. Edurnezuri eta zazpi ipotxak? ipuinpopularraren berrikuspena egiten du Osorok, eta ipuinean ongi adierazten diratradizionalki eta kulturalki ezarriak izan diren emakumeen eta gizonen desiodesberdinak, emakumeek gizonengan eta gizonek
|
emakumeengan
espero dutena, eta bien desioen artean dagoen amildegia. Edurnezuriren desioa sentsazioen etaamodioaren munduan gauzatzen da; ez du, inolaz ere, mundu materialean garatzen, eta etorkizunari begira ez du bestelako asmorik:
|
|
|
Soja kontsumitzeak kolesterol maila “txarra” apur bat jaistea ekar lezake, kolesterol maila normala edo pixka bat altua duten adineko
|
emakumeengan
, American Journal of Clinical Nutrition ek argitaratutako azterlan baten emaitzen arabera. Jaitsiera txiki hori ikusi zen 45 eta 70 urte bitarteko emakumeekin egindako ikerketa batean.
|
|
|
Gaixotasun mental larria da, eta gaixoa depresio ezgaitzaileenaren gehiegizko euforia egoeratik igaroarazten du. Gaitzaren portzentajea handiagoa da
|
emakumeengan
. Gaixotasunaren batez besteko eragina %1 eta %5 bitartekoa da Europan.
|
|
|
Zenbait forma komertzialek alkohol etilikoa dute, eta ez zaizkie haur txikiei eman behar, ez eta ohitura etilikoak kentzeko prozesuan daudenei ere. Eragin basokonstriktorea duenez, ez da gomendagarria hipertentsio arteriala duten pertsonentzat, eta ez dagoenez ginsengaren segurtasunari buruzko daturik haurrengan edo haurdun dauden
|
emakumeengan
, ez da gomendagarria bi egoera horietako bat nigan erabiltzea. Kontuan hartu behar da, halaber, ginsengak zenbait sendagairekin elkarreraginean dabilela; beraz, tratamendua hasi aurretik, medikuari galdetu zaio.
|
|
2002
|
|
|
Gizonezkoengan eragina izaten duten gaixotasunez gain, biriketako minbizia, laringekoa eta beste gorputz atalen batekoa, gaixotasun koronarioak edo arnasbideetakoak
|
emakumeengan
tabakismoak menopausia garaia aurreratzen du, eta osteoporosia eta hezurren haustura izateko arriskua handitzen du.
|
|
|
Lan munduan sartu eta aldi berean etxeko lanik gehienen kargu egiteak
|
emakumeengan
gehiegizko presioa sorrarazi du: jardun lanpetu baten ondorengo zigarro lasaigarriaren irudia ere ondo esplotatu dute tabako enpresek.
|
|
|
Loditzeko beldurrez,
|
emakumeengan
eragin handiagoa du ideia honek, erretzeari uzten diotenen erdiak porrot egiten du, beraz mota honetako ohitura bati uzteko terapia batek estrategia dietetikoak eta pisua kontrolatzeko neurriak ere hartu behar ditu kontuan.
|
|
|
Lan eskaintzaren azterketari hasiera emateko, Hego Euskal Herriko joerademografikoak aipatuko ditugu. Ondoren lan merkatuaren eta birprodukzio lanaren arteko harremanak aztertuko ditugu, bereziki
|
emakumeengan
duten eraginaazpimarratuz, eta bukatzeko, migrazioei buruzko zenbait aipamen egingo ditugu.
|
|
|
Biek ere
|
emakumeengan
badute eraginik eta horrek, emakumeei gaitasun ekonomikoa emanez, gizarte esparruan ematen den indibidualizazioari familia barneko indibidualizazioa eransten dio. Estatusean oinarritutako senar emazte rolak gainditu eta bestearekiko mendetasunaren beharrik nahi ez izateak bikote eredu bakarraren haustura dakar.
|
|
|
Ez dira hor amaitzen hortzoi batek gorputzari eragin diezazkiokeen arazoak. “Bada ebidentzia zientifiko bat, tratatu gabeko gaixotasun periodontalak beste konplikazio garrantzitsu batzuekin lotuta daudela adierazten duena, hala nola aspirazio pneumonia, osteoporosia
|
emakumeengan
eta, haurdun daudenen kasuan, pisu gutxiko haur heldugabeak sortzea”, azaldu du estomatologoak. Azterketa baten arabera, haurrak denbora baino lehen zergatik jaio diren ez dakiten kasuetan, %20 ama tratatu gabeko piorrea baten ondorio da.
|
|
|
Zenbait organismo merkurioa bere jatorrizko edozein formatatik abiatuta metilatzeko gai dira, eta metilmerkurio bioerabilgarriena denez, kate trofikoetan sar daiteke. Munduko leku askotan harrapatzen diren ur gezatako arrain askok arrisku mailak dituzte populazioaren segmentu jakin batentzat, eta berdin gertatzen da itsas espezie batzuekin (tamaina handia, oso haragijalea eta bizitza luzekoa), hala nola marrazoekin, ezpata arrainekin eta atunekin, halako moldez non ez baita gomendatzen haurdun dauden
|
emakumeengan
eta haurrengan kontsumitzea. Minamataren intoxikazio izugarria ondorio latzak izan zituen arrantzaleek izen horretako badia japoniarrean harrapatzen zituzten arrain, krustazeo eta moluskuen kontsumoak, merkurioz oso kutsatuta baitzegoen.
|
|
|
Hori dela eta, zientzialariek uste dute hurrengo urteetan obesitatearekin zerikusia duten gaixotasunak areagotu egingo direla, hala nola diabetea eta hipertentsio arteriala. Patologia horien eragina handiagoa izango da
|
emakumeengan
, obesitatea ohikoagoa baita emakumeengan. Gaixotasun baskularren tasak, espainiar obesoen edo gehiegizko pisua dutenen artean, AEBn erregistratutakoen oso antzekoak dira, diabetesaren kasuan izan ezik.
|
|
|
Hori dela eta, zientzialariek uste dute hurrengo urteetan obesitatearekin zerikusia duten gaixotasunak areagotu egingo direla, hala nola diabetea eta hipertentsio arteriala. Patologia horien eragina handiagoa izango da emakumeengan, obesitatea ohikoagoa baita
|
emakumeengan
. Gaixotasun baskularren tasak, espainiar obesoen edo gehiegizko pisua dutenen artean, AEBn erregistratutakoen oso antzekoak dira, diabetesaren kasuan izan ezik.
|
|
|
Irudia: Jaci Berkopec Arazo horiek askoz eragin handiagoa dute
|
emakumeengan
gizonengan baino (%90 eta %10 artean), eta ondorio oso larriak dituzte. Gaur egun, informazio neurri gehienek gai honi egiten diote erreferentzia; arazoa deskribatzen da, eta, era berean, trastornoak prebenitzen lagundu nahi da.
|
|
|
Osteoporosiak munduan 200 milioi emakumeri eragiten die, eta 50 urtetik gorako haustura jasateko arriskua% 40 inguru handitzen da. Menopausiaren ondoren estrogenoen jarioa gutxitu egiten da, eta horrek
|
emakumeengan
hezur masa galtzea bizkortzen du, 35 urtetik aurrera gizaki guztiek hori bera gertatzen baita.
|
|
|
Paziente horien arretaren kostua milaka milioi eurotan neurtzen da. Patologia horrek
|
emakumeengan
du eraginik handiena, menopausiaren ondoren, non hezur galera gertatzen baita, batez ere trabekularra (hezurraren barnekoa). 40 eta 50 urte bitartean, emakumeen sexu zikloa irregularra izaten da erabat amaitu arte.
|
|
|
Ekimen horren helburua, GKE horren arabera, Afrikako lurralde horretan milioika pertsonak bizi duten muturreko pobrezia egoera gogoratzea da, 1990eko hamarkada osoan izan ziren liskarren ondorioz. Kanpaina honek eskualdeko populaziorik ahulenean, gazteengan eta
|
emakumeengan
eragingo du. Zehazki, 1994az geroztik Laku Handietan lan egiten duen Caritasek gizarte sarea indartu eta osasun eta hezkuntza zerbitzuak eta gizarte zibilaren arteko elkarrizketa sustatu nahi ditu.
|
|
|
Lehenengo hauteskunde demokratikoak SalbaziorakoFronte Islamikoko islamista moderatuek irabazi zituzten, bai 1990eko udal hauteskundeak bai 1992ko hauteskundeoroko rrak. Xariaberehala ezartzeko beren asmoak izua eragin zuen hiritar sektore mendebaldetuengan, batez ere lan egiten zuten
|
emakumeengan
. Salbaziorako Fronte Islamikoak hauteskunde oroko rretan izandako garaipena baliogabetu zen —europar herrialdeen laguntza ez oso demokratikoarekin—, buruzagiak atxilotu zituzten eta bere meskitetako jarduera gogor murriztu zen.
|
|
2003
|
|
|
Neurrizko garagardoa hartuz gero, organismoak kanpoko eragileen aurrean erreakzionatzeko duen gaitasuna hobetu egin daiteke, eta leukozitoen eta linfozitoen hazkundean eragin dezake, bereziki
|
emakumeengan
. Hala adierazten du “Garagardoaren kontsumo neurritsua.
|
|
|
Zientzia Endokrinologikoko eta Menopausiako adituek 600 aditu baino gehiago bildu dituzte ostiral arte Madrilen. Kopuru hori beste herrialde batzuetakoa baino txikiagoa izan arren (%25 Estatu Batuetan, Kanadan eta Erresuma Batuan), espezialistek ohartarazi dute patologia hori saihestea garrantzitsua dela gaixotasun kardiobaskularrak prebenitzeko; izan ere, gaixotasun horien arriskua handiagoa da menopausia duten
|
emakumeengan
helduengan baino, baita arrisku faktore hori kontuan hartu gabe ere. “Zenbait azterketa epidemiologikok nabarmendu dutenez, 30etik gorako gorputz masaren indize (GMI) batek hiru aldiz handitzen du 2 motako diabetesa izateko arriskua, ia bi aldiz arteria hipertentsioa eta 1,5 aldiz dislipemia (lipidoen asaldura) izateko arriskua, arrisku kardiobaskularreko faktore nagusiak baitira”, azaldu zuen Madrilgo Endokrinologia Zerbitzuko Clotilde Vázquez doktoreak.
|
|
|
Prolapsoa, espezialistaren arabera, zenbait sintomarekin batera agertzen da, hala nola gernu inkontinentzia, kaka egiteko arazoak edo organo genitala. Bestalde, José Mínguez doktoreak, Klinikako Pelbiseko Lurzoruaren Unitate Funtzionaleko Ginekologia eta Obstetrizia Saileko laguntzaileak, adierazi zuen zaila dela zehatz mehatz jakitea prolapsoak
|
emakumeengan
duen eragina, “batzuk ez dituzte kontsultatzen edo ez dute prolapso handirik”. Pelbis zoruko lokailuen lesioaren kausak askotarikoak dira, hala nola, adina, menopausiak eragindako hormona aldaketak edo ehunen elastikotasunari dagokionez konposizio pertsonala.
|
|
|
Jakinarazpen hori Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ezgaitasun handiena eragiten duten lau gaitz kronikoetako bat dela jotzen du. Bi adituek nabarmendu zuten kakekek eragin handiagoa dutela
|
emakumeengan
, hiruko proportzioan, eta azpimarratu zuten garrantzitsua dela “inor ez automedikatzea” eta migrainak dituztenak medikuarengana joatea buruko min mota sailka dezan eta behar bezala trata dezan. Ildo horretatik, adierazi zuten pazienteek buruko minak egunean hainbat sendagai hartuz tratatzen dituztenean sortzen den “balizko mendekotasuna” saihestea dela helburua.
|
|
|
Atzo “Nature” aldizkarian argitaratu zen ikerketa horren emaitzek, biomedikuntzaren ikuspegitik, gizonezkoaren ernalezintasunaren arrazoiak eta jatorri genetikoak hobeto ezagutzeko aukera emango dute, bai eta sexuarekin zerikusia duten emakumezkoetan gertatzen diren zenbait gaixotasun genetiko ezagutzeko aukera ere, hala nola Turnerren sindromea. Geneak eta proteinak Azalpen genetikoak ere eman diezazkioke gizonengan eta
|
emakumeengan
ikusten diren zenbait gaixotasun izateko sentiberatasun desberdinari. Izan ere, Y kromosomak eskeletoa hazten, zelula sexualetan tumoreak sortzen eta transplantatutako organoei errefusatzen parte hartzen duela adierazten duten aztarnak daude.
|
|
|
Azterketaren arduradunak azaldu zuenez, emaitza joan den astean argitaratu zuen Frantziako Osasun eta Ikerketa Medikoko Institutu Nazionalak (INSERM), gizonengan minbizia izateko arriskua %31 murriztu da. Aldiz, pilula egunero jateak ez zuen ondorio nabarmenik izan
|
emakumeengan
; izan ere, adierazi zuenez, eta bitamina indize hobeak dituzte gizonek baino, fruta eta barazki gehiago jaten baitituzte. “Suvimax” koktela, hain zuzen ere,, C eta bitaminak, selenioa eta zinka ziren.
|
|
|
Munduko Osasun Erakundeak (OME) onartutako mailen barruan ere, kadmioaren eraginpean egoteak eragina izan dezake bularreko minbiziak
|
emakumeengan
eta haien ondorengoengan, metal astun hori haurdunaldian ukitzen bada, Georgetowneko Unibertsitateko (AEB) lan batek ondorioztatu duenez. ).
|
|
|
Horietako asko pigmentu industrialak dira, eta ez dute homologaziorik pasatu erabilera kosmetikorako; beraz, ez dakigu zehatz mehatz zein den haien azken erreakzioa. . Batzordeak berak estatu kide guztiei eskatzen die beharrezko neurriak har ditzatela kontrolak indartzeko, jendea balizko arriskuez sentsibilizatzeko, debekatutako produktuen zerrenda bat sortzeaz gain, eta arrisku jakin bat duten pertsonengan tatuajeak edo piercingak egiteko arau zehatzak ezar ditzatela, hala nola, haurrengan, haurdun dauden
|
emakumeengan
eta bihotzeko edo biriketako gaixotasun kronikoak dituztenengan. Bestalde, txostena egin duten adituek guztiok hartu genituzkeen zenbait neurri nabarmentzen dituzte.
|
|
|
Urologoak azaldu zuenez, adineko pertsona batek gernu inkontinentzia duenean, “ez du pentsatu behar adinagatik dela eta hil egin behar dela”, baizik eta medikuari galdetu behar dio, patologia sendagarria baita, batzuetan botiken bidez, eta beste batzuetan ebakuntza kirurgiko baten bidez. Arrazoi multifaktoriala duen patologia da hori, adierazi zuen urologoak, eta hark ere argitu zuen ezen, pentsatzen ahal dena pentsatuta ere, ohikoagoa dela emakumeetan gizonetan baino, nahiz eta kasu bakoitzean jatorria desberdina den. Hala,
|
emakumeengan
esfortzu inkontinentzia deritzona sortzen da, pelbis zoruko muskuluen ahultasunak eragiten duena, “eta horrek alterazio anatomiko batzuk eragiten ditu, eta, beste faktore batzuekin batera, pixa batez ere esfortzuengatik ihes egitea eragiten dute”, azaldu zuen doktoreak. Gizonen kasuan, inkontinentzia larrialdiagatik edo gainezka egiteagatik gertatzen da, eta prostatak eta adin jakin bateko gizonezkoetan agertzen diren bestelako patologiek eragiten dute, “eta gernua ondo ez kanporatzea eragiten du, ez da maskuria husten; horregatik, gainezka egiteagatik ihes egiten da”.
|
|
|
Nerbio anorexiari dagokionez, egindako azterketa epidemiologikoen arabera, nahasmendua 14 eta 17 urte bitarteko nesken %1ek izaten dute (mutiko bakarra 10 neskako). Nerbio bulimia anorexia baino ohikoagoa da; bulimiak, ordea, eragina izan dezake bai 11 urte bitarteko neska gazteengan, bai 40 urteko
|
emakumeengan
, eta askoz ere nabariagoa da. Bai paziente anorexiko bai bulimikoek kezka handia dute beren pisuagatik eta beren irudiagatik, eta horrek gehiegi murrizten die elikadura.
|
|
|
Baina erabilera hobea sentitu behar duen orori zabaldu zaio. Menopausia
|
emakumeengan
bat batean estrogeno erorketa gertatzen bada, gizonengan testosterona erorketa oso leuna da, eta urtean %1, 40 urtetik aurrera. Hori dela eta, eztabaida medikoa sortu da:
|
|
|
Bupropionarekin egindako tratamenduen arrakasta eta segurtasun ehunekoei buruzko azken emaitza zientifikoen berri ere eman zen bileran. Ondorioztatu zen terapia eraginkorra dela mendekotasun eta segurtasun maila guztietan, eta bereziki eraginkorra
|
emakumeengan
, erretzeari uzteko gogo falta gutxitzen duelako eta ez delako pisurik irabazten. Bermatutako tratamenduak Txerto eraginkorrik ezean, bupropionaren printzipio aktiboa eta nikotinaren ordezko terapia dira nikotinarekiko mendekotasuna tratatzeko berme zientifikoa duten tratamendu bakarrak.
|
|
2004
|
|
|
Eta gure jaiotze tasa mundu mailan txikienetakoa da. Arazook gizarte osoan eragiten dute, baina oraindik erantzukizunaren pisua
|
emakumeengan
dago.
|
|
|
Kaltzitriolaren hipotesia Edari karbonatatuen kontsumo handiak eragindako kaltzio urritasuna errakitismo arrisku handiagoarekin lotu da Ildo horretan ikerketa gehiago daude, baina zenbaitek dio kaltzioa egoki irenstea dieta egoki batean gertatzen dela; beraz, azken arrazoia horixe izango litzateke, eta ez beste bat. Horregatik, Oregon Health & Science Universityn (AEB), 1200 miligramo kaltzio osagarri sartzeak haurdunaldian eta haurdunaldiaren ondoren
|
emakumeengan
zuen eragina aztertu zuten. Ikertzaileek diotenez, aldi hori, pisua handitzeagatik eta gero galtzeko zailtasunak izateagatik, emakume askorentzat markatua dago, «obesitatearen hasiera markatzen duena» da.
|
|
|
Hauek dira esanguratsuenak: hainbat espezieren arrautzen kalitatearen aldaketak (narrastiak, anfibioak, hegaztiak…), hainbat espezietako fetuen malformazioak eta, giza osasunean, haurren garapenaren atzerapena, malformazio fetalak eta hainbat minbizi mota, bereziki bularrekoak,
|
emakumeengan
. Efektu horiek guztiak, mekanismoaren inguruan zalantzaren bat egon arren, konposatu horiek sistema endokrinoarekin duten ahalmen mimetikoarekin lotu dira, eta, beraz, hormona disruptore gisa jokatzen dute.
|
|
|
Hark dioenez, “zerbikalen %98 horrelako talkengatik gertatzen da, hain zuzen”. Fontcubertak azaltzen duenez, “zerbikaletako gaitz hori duten pazienteen indizea handiagoa da gazteengan helduengan baino; gehiago
|
emakumeengan
gizonengan baino, eta bereziki pertsona altuengan, lepoaren luzeragatik”. Patologia honen sintoma koadroa oso zabala eta askotarikoa da:
|
|
|
Badira aldatu ezin diren beste faktore batzuk ere, hala nola lehen hilekoaren adina, haurdunaldi kopurua, emakumea haurdun geratzeko adina edo menopausia gertatzen den adina.Hala ere, bada kontrolatzen ahal den faktore bat, eta horrek ere eragina du minbizi mota horren sorreran, hala nola gehiegizko pisuaren eta elikadura ohituren kasuan. Estatu Batuetako Minbiziaren Institutu Nazionalaren aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera, obesitateak areagotu egiten du odoleko estrogeno kopurua, eta horrek areagotu egiten du menopausia ondoko
|
emakumeengan
bularreko minbizia izateko arriskua. Bestalde, Cambridgeko Nutrizio Unitateko adituek egindako azterlan baten arabera, koipe gehiegi duten dieta egiten duten emakumeek arrisku handiagoa dute bularreko minbizia izateko elikagai horren proportzio txikiena dutenek baino.
|
|
|
Mikroapar horren abantailarik handiena da kirurgia bidez iritsi ezin diren zainetan eragiten duela. Orain arte, hipertentsio hori kirurgia irekiaren bidez tratatzen zen (prozedura oldarkorra), edo, bestela, kirurgia endoskopiko subfaszialaren bidez. Tratamendu berria da, baina orkatiletara ez da iristen, hantxe baitago ultzeren %30 Biztanleriaren %30i eragiten diote barize ultzerek, eta ohikoagoa da
|
emakumeengan
agertzea, batez ere 40 urtetik gorakoengan. Arrisku taldeak zutik denbora asko ematen duten lanbideetan aritzen diren pertsonak dira.
|
|
|
Ezin baititeke pertsonen bizkarrera horrelakorik ez proposa, eta ez gutxiago obra. Hizkuntza gizonengan eta
|
emakumeengan
bizi baita. Eta hizkuntza, beraz, nola edo hala, gizonaren zerbitzuko egon behar baita.
|
|
|
Gizaki hitzaz baliatuko gara beti hemen, berariaz egin ere, gizonak eta emakumeak biltzen eta berdintzen dituen hizkuntzaren irudikatze prozesuaz mintzatzerakoan. Hizkuntzaren irudikatze prozesua berdina baita gizonengan eta
|
emakumeengan
. Hau esatean ez dugu ezer berririk baieztatzen.
|
|
2005
|
|
|
Beste gutxi batzuek beraien rola zalantzan jartzen dute. Eta beste batzuk, gero eta gehiago, neska lagunaren lagun pasiboak dira eta iniziatiba
|
emakumeengan
uzten dute, modu horretan gizonek ez dute ia jokaera «maskulino»rik hartzen. Hauetako askok profeministatzat dute euren burua, nahiz eta gehiago diren ideien alorrean praktikan baino.
|
|
|
Lanaren banaketak garrantzi handia izan du historikoki. Eta orain gizonak hasi dira konturatzen ez bakarrik
|
emakumeengan
eragiten duten zapalketaz, baita egoera horretan eurek galtzen duten guztiaz ere. Gizon izateko modu horrek eragin negatiboak ditu gizonen osasun fisiko eta mentalean.
|
|
|
Aldizkari horien bidez erregimenak nahi zituen emakume rola eta gizon rola defendatu eta zabaldu egiten ziren. Argitalpen horiek klase ertaineko
|
emakumeengan
zuten, batez ere, eragina eta gai ugari lantzen zituzten, hala nola, moda, edertasuna, etxerako aholkuak, seme alaben heziketa, aholkularitza sentimentalak, emakumeen portaera zuzena, maitasun kontakizunak, emakume famatu eta aberatsei buruzko artikuluak, testak, horoskopoa, etab.
|
|
|
Bestalde, albisteak berak BAEk alkatearen erabakiaz duen iritziari eskaintzen dio protagonismo osoa. Alardearen agintarien dimisioari batere arretarik ezeskaintzeak (Eginek bezala eta El Diario Vascok ez bezala) eta informazioarenerdigunea
|
emakumeengan
kokatzeak argiro erakusten du gatazkaren bilakabideaneragile sozialei ematen dien garrantzia.
|
|
|
Era berean, Granadako ikerketa taldeak erakutsi du Espainiako emakumeen %70ek inoiz hartu dituela mota horretako botikak, eta kasu askotan errezeta medikoa behar izaten dutela. Datu horiek, ordea, ez datoz bat baldintzatzaile fisiologikoekin, ezta generoaren araberako zenbait portaera zehazten dituzten kultura eskemekin ere, eta aurreiritzi horiek eragina dute bai Osasunean bai
|
emakumeengan
, Romoren arabera.
|
|
|
AEBetako Hammon.' Hazkunde epidermikoaren faktorearen (RFCE) hartzailearen genean gertatzen diren aldaketa horiek adenokartzinometan agertzen dira batez ere. Adenokartzinomok erretzaileengan eta ez erretzaileengan aurkitutako biriketako minbizi mota arruntena dira, baita
|
emakumeengan
eta 45 urtetik beherakoengan ere. Era berean, mutazio horiek erakusten dute sentikortasun handiena tumorea geldiarazteko gehien erabiltzen diren bi botiken aurrean.
|
|
|
Gehienek(% 60) kontsulta psikiatrikoarekin bakarrik kontrolatzen dute beren buru desordena. Eritasuna zertxobait lehenago azaleratzen da gizonengan —23 urte inguru—
|
emakumeengan
baino. “Ez dugu azalpen argirik”, dio Miquel Rocak, Palma de Mallorcako Juan March ospitaleko unitate psikiatrikoko arduradunak.
|
|
|
New Yorkeko Columbia Unibertsitateko (AEB) ikertzaileek folikuluen hormona estimulatzailearen (FSH) funtzionamenduari buruz berriki egindako aurkikuntza erabakigarria izan daiteke ernalezintasunaren aurkako ahozko medikamentuen belaunaldi berria lortzeko. Ikertzaileek lortu dute ulertzea nola hormona giltzarri hori obuluen ekoizpenean
|
emakumeengan
eta espermatozoideen ekoizpenean gizonengan zelularen gainazalean lotzen zaion hartzaileari. Aurkikuntza giltzarri bihur daiteke antisorgailu berrietarako eta ulertzen lagunduko duten botika berrietarako.
|
|
|
FSH jariaketa handitzean, folikuluen hazkundea eta garapena estimulatzen dira (obuluak dituzten egitura mikroskopikoak), eta horrek kate aldaketa batzuk eragiten ditu emakumeen ugaltze aparatuan, obulu heldu bat askatu arte. Gaur egun, ugalketa tratamendu gehienek obulazioaren estimulazio artifiziala dute
|
emakumeengan
, hormona horien bidez, eta ez obulatzeko arazoak dituztenetan bakarrik. Espainiako Ugalkortasun Elkarteko lehendakari Roberto Matorrasek azaltzen duenez, «haurdunaldia lortzea probabilitate kontua da».
|
|
2006
|
|
|
Eraldakuntza du helburu, parekidetasunean oinarritutako jendarte bateranzko eraldakuntza. Euskal feminismotik, berriz, beste aldagai bat barneratzen dugu, euskaldun izaera eta honek mendeetan zehar sorturiko injustiziek
|
emakumeengan
, gure kultura eta bizi moduetan, izan duen eragina.
|
|
|
Elkarrizketa bat atera zen El Pais egunkarian ekainaren 19an, Alfredo Tamayorekin. Denok irakurri eta sakon hausnartu genituzkeen ETAren arazoaren inguruko bere gogoeten haritik, azken galderaren azken erantzunean dio ez dagoela orain gidari handirik, baina politikara" igotzen" diren
|
emakumeengan
duela berak konfiantza, botereak usteldu baino lehen behintzat.
|
|
|
Bestalde, emakumezkoen ugalketa adinak badu mugarik, eta muga horretaragerturatzerakoan nolabaiteko herstura sortzen da haurdunaldia atzeratzeak haurdunaldia betiko ezinezko bihurtuko duen beldurragatik. Beraz, eta paradoxikoki, nahiz eta gizakiek ez duten inoiz izan ernalketa eta haurdunaldia sortzeko etazaintzeko hainbeste baliabiderik, gaurko
|
emakumeengan
amatasun egokiaren epeagero eta estuagoa da. Ez da komeni ez gazteegi, aurreko fase eta baldintza horiekguztiak betetzearren, ezta beranduegi ere, gure gorputzak eta baita gure energiakerantzungo ez duten beldurrez.
|
|
|
Oro har, esan daiteke guraso bilakatzeak eragin biziagoa duelaemakumearengan gizonarengan baino, baina horren arrazoia ez da biologikoa, gizartearen efektu kulturalean errotutakoa baizik. Beraz, esan daiteke
|
emakumeengan
gehiago eragiten duela bere ardura balitz bezala hezi delako neurri handi batean.
|
|
|
Neba arreben arteko erlazio egokiak, euskarri eta intimitate iturri bihurtzen direnak, autoestimu maila on batekin, egokitze pertsonal on batekin eta lagunarteko harreman egoki batekin lotuta daude (Yeh eta Lempers, 2004, Noller, 2005). Oliva eta Arranz en (2005) lanarenarabera, neba arreben arteko harremanaren kalitatearen eta egokitze pertsonalarenarteko erlazio zuzena adierazgarria da
|
emakumeengan
, baina ez gizonezkoengan.
|
|
|
Epidemiologia Burdin urritasunak garapen bidean dauden herrialdeei eragiten die batez ere Burdinaren urritasuna oso lotuta dago herrien garapen sozioekonomikoarekin, eta batez ere burdinaren ekarpena txikia edo kalitate txarrekoa den herrialdeetan gertatzen da, garapen bidean dauden herrialdeetan gertatzen den bezala. Bolivian, adibidez, anemia prebalentzia %26, 5etik %51, 7ra bitartekoa da ugaltzeko adinean dauden
|
emakumeengan
. Argentinan, 8 eta 24 hilabete bitarteko haurren% 24, 49 eta 55eko anemia prebalentziak deskribatu dira, eta% 11, 27, 34 eta 40 ugaltzeko adinean dauden emakumeenak eta% 17 eta 23 haurdun dauden emakumeenak.
|
|
|
Oftalmologoen arabera, haurdunaldiak miopia areagotu dezake
|
emakumeengan
.
|
|
|
Ondorio hori atera du Valentziako Infertilitate Institutuak (IVI) egindako azterlan batek. Azterlan horrek, lehen aldiz, agerian uzten du tabakoak ondorio negatiboak dituela intseminazio artifizialaren mende jartzen diren
|
emakumeengan
haurdunaldia gertatzeko probabilitatean. “Tabakoak murriztu egiten du umetokiko harmena” izeneko azterlanak dioenez, “emakume ez erretzaileen ernaltze klinikoaren tasa %55era hurbiltzen da, eta erretzaileena ez da %35 baino handiagoa”, adierazi du Reis Soaresek, lanaren egileak.
|
|
|
Asaldura hori, gainera, bizi kalitatearen narriadura garrantzitsu bati, kostu ekonomiko eta sozial handi bati eta hilkortasun indizeen hazkunde nabarmen bati lotuta dago. Menopausia ondoko emakumea Osteoporosiak gizonei zein emakumeei eragiten die, baina
|
emakumeengan
egoera korapilatu egiten da. Menopausian egoera berezi bat gertatzen da, eta horrek aldaketa handiak eragiten ditu hezurraren kopuruan eta erresistentzian, estrogenoen gutxitzeak hezur oreka aldatzen baitu, erresortzioa estimulatuz eta eraketa murriztuz.
|
|
|
Urritasun hori handiagoa da hazkunde azkarreko biztanle taldeetan (haur eta emakume nerabeak) eta ugaltzeko adinean dauden emakumeetan. Estatu Batuetako Unibertsitateko ikertzaileek aztertu zuten zein garrantzitsua den egunero burdina hartzea eta zer eragin duen osteoporosia prebenitzen menopausia ondoko
|
emakumeengan
eta zahartzearekin zerikusia duten beste gaixotasun batzuetan. Mineral hori duen dieta batek hezurrak babesten eta patologia horiek saihesten laguntzen duela ondorioztatu zuen.
|
|
|
Hori dela eta, uste dute haien aurkikuntzak diagnostiko faltsuak saihestu ahal izango dituela, baita kirurgia eta pazienteentzako tratamendu oldarkorrak aurreztu ere. Gaindiagnostiko posible bati egindako kritiken aurrean, Nafarroako Klinika Unibertsitarioko adituek argudiatzen dute melanoma azaleko minbizi hilgarriena dela, heriotza tasa 6.000 kasutik 9.000 kasura igo dela hamar urtean, eta AEBn heriotza eragile nagusia dela 19 eta 50 urte bitarteko
|
emakumeengan
. Hori dela eta, hobe da positibo faltsuak agertzea diagnostiko kontserbadoreagoa melanoman irenstea baino, eta dagoeneko berandu izatea; izan ere, minbizi mota horretan, diagnostiko goiztiar batek kasuen %99 kirurgikoki tratatzea eta sendatzea bermatzen du.
|
|
|
Bai, ordea, koloneko minbizirako. Gerriaren eta aldakaren artean Ikertzaileek ikusi zuten gerriaren neurria aldakarekiko (WHR, ingelesezko siglak) koloneko minbizia izateko arriskuaren adierazle dela, bai gizonengan bai
|
emakumeengan
. 0,85 baino gehiagoko WHR duten emakumeek% 52 arrisku handiagoa zuten koloneko minbizia garatzeko 0,73 baino gutxiagoko WHR dutenek baino.
|
|
|
Gizonezkoen obesitatea anomalia metaboliko gehiago izatearekin lotzen da. Hala ere, bitxia bada ere, Gorputz Masaren Indizeak (GMI), obesitatea neurtzeko erabili ohi den magnitudeak, ez baitu kontuan hartzen non metatzen den gantza, gizonengan koloneko minbizia izateko arriskua baino ez du iragartzen, ez
|
emakumeengan
. GMI 29,4 baino handiagoa duten gizonek koloneko minbizia garatzeko arrisku handiagoa dute gizon argalek baino(% 23,6 baino GMI txikiagoa).
|
|
|
30 minutu geroago Ospitalera joateko atzerapena faktore “esanguratsua” da, eta horrek azaltzen du emakumeen artean bihotzekoak eragindako heriotza tasa handiagoa, baina ez bakarra, argitu zuen Elosuak. “Badaude beste azalpen batzuk, batzuk organikoak, hala nola infartuak
|
emakumeengan
zabalagoak izatea, nahiz eta ez dakigun zergatik den horrela”, adierazi zuen. Izan ere, erremate gisa, “erreakzio denbora hori kentzen badugu, emakumeen heriotza tasak handiagoa izaten jarraitzen du”.
|
|
|
Minbiziari buruzko proba arruntenen rankingean, bigarrena linfomek betetzen dute, eta hirugarrena koloneko minbiziak. Bularreko minbizia duten
|
emakumeengan
axilako gongoilen eragina detektatzeko tresna ez inbaditzaile gisa ere erabil daiteke PET. Horri esker, gongoil zentinelaren biopsia saihets daiteke, eta pazientea maneiatzeko hurrengo urratsera igaro (kimioterapia edo kaltetutako gongoilaren erresekzioa).
|
|
|
Bereziki gogorra da eremu horretako emakumearen egoera, gehienetan kaltetuena baita, eta pobreziaren feminizazioaz eta osasun eta hezkuntzaren arloan pairatzen duten desabantailaz ere hitz egiten da. Bestalde, GIB/ HIESaren igoera nabarmenagoa da
|
emakumeengan
. GIB/ HIESaren igoera nabarmenagoa da emakumeetan Bizkaiko medicosmundiren arabera, genero desberdintasunean oinarritzen da.
|
|
|
Gainera, indarkeria mota horiek familiako kideek edo beren ingurune hurbileko pertsonek sortzen dituzte. Era berean, txostenean jasotzen da zaila dela etxean gertatzen den indarkeria hori jendaurrean jartzea; izan ere, “komunikabideetara muturreko kasuak bakarrik iristen dira”, eta zehazten du indarkeria mota horrek
|
emakumeengan
dituen ondorioak ondo dokumentatuta daudela, ez dela gauza bera gertatzen haurren kasuan.
|
|
|
Eztula lehorra izan daiteke, espektoraziorik gabea, edo produktiboa, normalean arnas aparatuko jariakinak izaten dituena. Eztul lehor faltsua deitzen zaio eztul mota bati, batez ere haurrengan eta
|
emakumeengan
, eta ikusmina sortzen ez duten jariakinak irensten ditu. Eztul psikogenoa ohikoagoa da arazo emozionalak dituzten nerabe eta gizabanakoetan.
|
|
|
Ohitura gehien zuten erretzaileek haurdun geratzeko aukera gutxiago zuten arren, paradoxikoki haurdunaldi anizkoitzen tasa handiagoa zuten haien artean. Soaresek esan zuen azterketa zabalagoak behar direla tabakoaren osagaiek
|
emakumeengan
eragin desberdina duten zehazteko.
|
|
|
Horietatik, 45 eta 49 urte bitarteko taldeak, ikerketaren arabera, «hobekuntza handiena» izan du. Argiak epe laburrean Estrogenoen ekarpenak
|
emakumeengan
sexu bizitza egokia izaten laguntzen du eta bikote harreman hobea izaten laguntzen du. Ordezko hormona terapia emakume perimenopausikoei gomendatzen zaie laurogeita hamarreko hamarkadaren hasieratik.
|
|
|
Azken hamarkadetan emakumearen egoerak aurrera egin duen arren, bereizkeriak, autonomiarik ezak eta pobreziak milioika neskatoren eta emakumeren bizitzak lausotzen dituzte. GIB/ HIESak neurriz kanpoko eragina du neskengan eta
|
emakumeengan
, eta leku askotan gizonek baino diru gutxiago irabazten dute lan bera egiteagatik. Mundu osoko milioika emakumek jasaten dute indarkeria fisikoa eta sexuala, eta oso baliabide gutxi dituzte justiziara jotzeko.
|
|
|
Emakume migrainen %5 eta %10 artean harreman estua dute munstroaren aurreko sindromearekin, buruko min hori oso lotuta baitago emakumearen hormona zikloarekin. Buruko minak hilekoa iritsi baino egun batzuk lehenago agertzen dira
|
emakumeengan
, edo hilekoan. Zenbait emakumek buruko mina izaten dute zikloaren erdian eta obulazioaren unean, estrogenoen maila aldatu egiten baita hilekoaren ziklo osoan, eta buruko minak estrogeno mailaren erortzearekin lotuta daude.
|
|
|
Oso esanguratsua da Landak alde maskulino nahiz alde femeninoen alderdi baikorren uztarketa nola egiten duen. Gainera, esan behar da gizartearentzat
|
emakumeengan
alderdi negatibo gisa ikusten dena positibizatu egiten duela Landak; esandako hau dena laburbil dezakeena Iholdi dugu. Bigarrenik, aipatu behar dugu pertsonaia alternatiboak sortzeko Landak agerian duen zaletasuna.
|
|
2007
|
|
|
Oinarrizko errentak aurten ere, Lanbide Arteko Gutxieneko Soldataren (570,6 euro hilean) azpitik jarraituko du, alegia LGSren %88a. Lan ezegonkortasunak ere larri jarraitzen du, batez ere gazteen eta
|
emakumeengan
. Hego Euskal Herrian egunero 3.109 kontratu sinatu ziren, horietatik 280 baino ez iraunkorrak. Bost kontratu mugagabetik bakarra da 25 urte baino gutxiago dituen gaztearentzat.
|
|
|
Bere maletan daraman plastikozko masa grisarekin, emakumearen garunean gertatzen diren erreakzioak zergatik eta nola gertatzen diren azaltzen saiatzen da. Bere iritzian, hipokanpoa izeneko garunaren atala bertan osatzen dira emozioak eta baita memoria eta oroimena ere handiagoa da
|
emakumeengan
, eta, beste muturrean, gizonek 2,5 aldiz gehiago eskaintzen diote euren garunean bulkada sexualak kontrolatzen dituen eremuari, eta beste puska eder bat oldarkortasunari.
|
|
|
Bai, gu hasieran gizonekin hasi ginen lanean. Eta kuriosoa da, prostituzio heterosexualean lan egiten duten mutilek ez dute emakumeek bezalako estigmarik sufritzen, are gehiago, kasu horietan estigma ez da mutilengan erortzen, baizik eta beraien zerbitzuak erosten dituzten
|
emakumeengan
. Uztar ezinak dira nonbait emakumea eta sexualitatea, gizonezkoek egiten dutena eginda ere beti onartuko da.
|
|
|
2001ean
|
emakumeengan
gailentzen zen euskararen erabilera altuxeagoarekin topo egiten dugu 2006an, berriz ere, eskura ditugun Gasteizko datuetan, bederen.
|
|
|
Freud-en ustez, Ediporen konplexua
|
emakumeengan
gizonezkoengan bainoerradikaltasun apalagoz konpontzen denez, Supernia eta erru sentimenduakahulagoak dira (1925). Noski, azterlan berri ugari egin dira Freud-en ikuspegiazabaltzeko.
|
|
|
justiziarekin batera besteen zaintzaprintzipio moralen barnean hartzea. Horrek esan nahi du, besteak beste, gizakienheziketan bi alderdi horiek jorratu liratekeela; alegia, justiziarakonorabidea eta zaintzarako norabidea bai gizonengan bai
|
emakumeengan
uztartzea.
|
|
|
Aurpegia da konparantzetako bat: gizadia gizon
|
emakumeengan
legez, giza hizkuntza hizkuntza diferenteen irudietan manifestatzen da; hizkuntza batetik besterako diferentzia zertan datzan, zergatik hau hizkuntza bat eta hori beste bat den, lehen unetik sentitzen da nolabait, baina bestetasun hori puntu konkretuekin erakustea, beti ez da erraza (non amaitzen da latina eta hasten da espainola?).
|
|
|
Sexu disfuntzioak ohikoagoak dira
|
emakumeengan
gizonengan baino. Espainiako Menopausia Aztertzeko Elkarteak (AEEM) “Emakumeen sexu disfuntzioari” buruz egindako Gida Kliniko berriaren arabera, emakumeen %40k horrelako arazoak ditu; ehuneko hori %50era iritsiko litzateke peri an eta menopausia ostean.
|
|
|
Hantura koadroa da, eta zistitis akutu klasikoaren antzeko sintoma narritagarriak ditu, baina modu iraunkorrean. Gizonengan nahiz
|
emakumeengan
eragina izan dezakeen arren, emakumeak dira alderik okerrena jasaten dutenak: 10 aldiz handiagoak dira.
|
|
|
Imagen: Mentha spicata labiatae Turkiako Unibertsitateko Suleyman Demirel ikertzaileek (Isparta, Turkia) Phytotherapy Research aldizkarian argitaratutako artikulu batean adierazi dutenez, Mentha spicata labiatae mendafina infusioko 2 katilatik 5 katilura egunero kontsumitzeak nabarmen murrizten ditu testosterona mailak
|
emakumeengan
. Hormona maskulino horrek sexu grina ematen die emakumeei, nahiz eta maila altuetan aurpegian, sorbaldan, sabelean eta titietan ilea agertzea ere ekartzen duen.
|
|
|
Asmak
|
emakumeengan
duen eragina 20 urtetik aurrera areagotzen da
|
|
|
12 edo 13 urte arte, gaixotasunaren eragina handiagoa da haurrengan neskengan baino, eta nerabezarora iristean bi generoei berdin eragiten die. Baina 20 urtetik aurrera,
|
emakumeengan
duen eragina nabarmen handiagoa da, eta datu horrek bizitza heldu osoan irauten du, Biriketako Elkarte Amerikarraren ikerketa baten arabera. Pneumologoek azaltzen dutenez, asmak bi sexuetan duen eragina ez da oinarritzen gaixotasuna gizonetan egonkortu edo desagertzean; aitzitik, asma pubertaroaren ondoren agertzen denean, ohikoagoa da emakumeetan, eta, gainera, forma larriagoak eta birika funtzio okerragoa ditu, Italian eta Europako iparraldeko herrialdeetan egindako azterketa epidemiologikoen arabera.
|
|
|
Pneumologoek azaltzen dutenez, asmak bi sexuetan duen eragina ez da oinarritzen gaixotasuna gizonetan egonkortu edo desagertzean; aitzitik, asma pubertaroaren ondoren agertzen denean, ohikoagoa da emakumeetan, eta, gainera, forma larriagoak eta birika funtzio okerragoa ditu, Italian eta Europako iparraldeko herrialdeetan egindako azterketa epidemiologikoen arabera. Asma ohikoagoa da 18 urtetik gorako
|
emakumeengan
, baina, horrez gain, larriagoa da. Ikerketen arabera, oro har, asmatikoek sintoma gehiago dituzte, sendagai gehiago behar dituzte eta asmatikoek baino bizi kalitate txikiagoa dute.
|
|
|
Hain zuzen, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) eta Estatu Batuetako Food and Drug Administration (FDA), zenbait ikerketaren emaitzan oinarrituta, bermatzen dituzte zenbait populaziokalorikoak ez diren gozagarri artifizialek dituzten onurak. Zehazki, zenbait azterlanetan adierazi dute haien kontsumoak ez dakarrela arriskurik haurrengan, haurdun dauden
|
emakumeengan
edo edoskitzaroan daudenengan, diabetikoengan eta pisua kontrolatu edo mantendu behar duten pertsonengan. Fenilzetonuria izeneko gaixotasuna duten pertsonen kasua berezia eta zuhurtasunekoa da, gozagarri artifizial ez kalorikoen kontsumoari dagokionez.
|
|
|
Emaitzen arabera, gakoa astean 340 g koa da: «Kopuru hori baino gutxiago kontsumitu zuten
|
emakumeengan
ez zen inolako onurarik hauteman, baina astean 340 g itsasoko fruitu baino gehiago kontsumitu zituztenek haur askoz adimentsuagoak erditu zituzten». Hibbelnek astean 340 g hartu zituen arraina irensteko ebaketa puntu gisa, kopuru hori delako herrialdeko osasun agintariek gehienekotzat finkatutakoa, arrain eta itsaski ehunetan metilmerkurioa, dioxinak eta bifenol polikloratuak (PCB) metatutako itsas kutsatzaileen eraginpean egon ez dadin.
|
|
|
Ohikoenak ahoko eta bulbako mukosan agertzen direnak dira. Orduan, ohikoagoak dira
|
emakumeengan
–Bai, ohikoagoak dira emakumezkoetan bulvodinia eta glosodinamika, nahiz eta prebalentzia ez dagoen ondo deskribatuta:
|
|
|
Zer nahaste? Dinien %75 nahaste psikosomatikoari lotuta daude, eta ohikoagoak dira 40 urte bitarteko
|
emakumeengan
. Depresioa, antsietatea, estresa, lunbalgia, fibromialgia oro har algia arruntenak eta menopausia aurreko eta ondorengo aldian emakumeei eragiten dietenak.
|
|
|
Asaldura primarioa izan daiteke, menstruazioa 16 urte bete aurretik gertatu ez denean, edo sekundarioa, hilekoa desagertu egiten bada lehen modu erregularrean zeukan emakume batean. Azken hori gertatzen da haurdunaldian, elikadura jokabidearen alterazioak dituzten
|
emakumeengan
edo kirola egiten dutenengan. Kirol amenorrea agertzea Hainbat azterlanek kirol amenorrea elikadurarekin lotzen dute desordenatua eta osteoporosia izateko arrisku handiagoa.
|
|
|
Erakunde hori Osasun eta Kontsumo Ministerioaren ekimena da, Carlos iii.a Osasun Institutuaren bidez, eta 26 ikerketa talde biltzen ditu Andaluzian, Aragoin, Balearretan, Katalunian, Galizian, Madrilen, Nafarroan eta Valentzian. Bere ikerketa ildo nagusietako bat generoak obesitatean duen eragina eta
|
emakumeengan
eta gizonengan dituen zailtasun eta desberdintasunak dira. Gorputzeko gantzaren metaketa ez da berdina gizonezkoetan eta emakumezkoetan.
|
|
|
Hala ere, erradiografiek eta TACek (ordenagailu bidezko tomografiak) erradiazioa askatzen dute, eta, txikia izan arren, fetuaren garapena kalte dezake. Browneko Unibertsitateko taldeak 1997 eta 2006 bitartean haurdun zeuden
|
emakumeengan
erabilitako medikuntza nuklearreko azterketen kopurua (TAC eta izpiak) egiaztatu zuen, erradiazioeta proben maiztasuna zenbatesteko. Denboraldi horretan, haurdunen azterketek %121 egin zuten gora.
|
|
2008
|
|
|
Ikerketan parte hartu zuten 172 emakumek abortua izan zuten (%16, 8ak). Eta kafeinaren eta abortuaren arteko harremana begi bistakoa izan zen bestelako arrisku faktorerik ez zuten
|
emakumeengan
. Mezua argia da:
|
|
|
Europako osasun agintariek menopausia kirurgikoa duten emakumeentzat soilik onartu dute botika, hau da, umetokia eta obulutegiak erauzi edo kendu egin zaizkien emakumeentzat. Emakumearen Osasunerako Palacios Institutuko zuzendariaren hitzetan," badira botikaren eraginkortasuna menopausia naturala duten
|
emakumeengan
frogatzen duten ikerketak ere, baina oraindik denbora luzea da agintariek hori onartu eta gomendatzen hasi arte".
|
|
|
Adinean aurrera egin ahala, are eta larriagoa izaten da, eta, batik bat, menopausia igaro duten
|
emakumeengan
.
|
|
|
Bi hitzetan esateko, mahai inguru hartan izeba Ursula zen Beñardori penaz begiratzen ziòn pertsona bakarra. Beñardok, izan ere, etxeko
|
emakumeengan
–ama izebengan, bilatzen zuen kontsolamendu afektiboa, halako eran, non, ama hil zenean, hilabetetan egon baitzen amaren irudia bere baitatik urrundu nahi eta ezinean, amarekin nahi zuela eta amarekin nahi zuela, zeruan zegoela esaten ziotenean, berak ere zerura nahi zuela erantzuten zien?, harik eta, amaren besorik eta magalik ezean, izebaren besoetara eta haren magalera egin zuen arte.
|
|
|
Rolen gainkarga izan da emakumeen osasuna argitzeko proposatu den adierazpen erabiliena (Caro, 2001; Chandola et al., 2004; Martikainen, 1995; Lahelma, Arber, Kivela eta Roos, 2002). Immigrazioarekin, horrek, batez ere
|
emakumeengan
eragiten du, beraiek baitira etxearen ardura hartzen dutenak eta hainbat gauzari aurre egiten dietenak: familiaren zailtasunei eta deserrotze sozial eta afektiboari (Mogollón eta Vázquez, 2006).
|
|
|
Lehen esan bezala, Magrebeko, Latinoamerikako eta Ekialdeko Europako
|
emakumeengan
agertzen diren sintomak, edo hobeto esanda, trastorno bat garatzeko arriskuan dagoen portzentajea, bakarrik arlo depresiboan da desberdina. Hala ere, osasun mentalarekin harremana duten aldagaiak aztertzen direnean, ezberdintasunak ageri dira.
|
|
|
Horri esker, industriak ahalik eta antz handiena eman dio esne aberastuen konposizio kimikoari eta gizakiari. Latinoamerikako zenbait herrialdetan haurdun dauden haur eta
|
emakumeengan
anemia ferropenikoari aurrea hartzeko nutrizioan esku hartzeko hainbat programatan, burdina (III) sulfatotan gotortutako esneak erabili dira. Uretan disolbagarria denez, likidoak gotortzeko aproposa delako aukeratzen da konposatu hori.
|