|
2001
|
|
|
Ale honetan, gizon eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasun horren alderdietako bat aztertuko dugu, hain zuzen ere Gizarte Segurantzari dagokiona. Espainian ezarrita dagoen eredua Hego Euskal Herriko gizon eta emakumeek, subiranotasunik ezean, nahitaez horren barruan egon gauden eredua kaltegarria eta baztertzailea da emakumeentzat.
|
|
|
CESeko sindikatuek diotenez, bi urteko azterketaren ondoren, landa esparruko emakumearen bazterketa maila bereziaz jabetu dira. Izan ere, ustiapen familiarretan ari direnek ezin baitute nekazaritzako erregimen berezian sartu, familiaren ekonomi iturri nagusitzat jotzen ez direlako, eta horrek" gizon eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasun nabarmenak" eragiten ditu.
|
|
2005
|
|
|
Baina, emakumea etxeko kontuetara mugatu behar zela, gizonen menpe zegoela (hasieran, bere aitaren menpe, eta ondoren, senarraren menpe), etxetik at lanik egin behar ez zuela eta bizimodu publikoan parte hartu behar ez zuela defendatzen zuen diskurtso horrek, tradizionalismo katolikoaren eraginaz gain, oinarri biologista argia zuen. Gizon eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasun biologikoak zirela eta, emakumeak amatasunera mugatu behar ziren, eta testuinguru horretan, alor ekonomiko, sozial eta juridikoan diskriminaturik egotea justifikatzen zuten. Faxismoentzat, emakumea, arrazaren tenplua?
|
|
|
Bat, behintzat, denontzat ezaguna da: amatasuna. Gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasunak areagotzen dituengaia da amatasuna. Familian haur bat jaiotzen denean, horren zainketa eta arretabatik bat amak darama (janaria, garbitasuna...), biologikoki berak sortu duelako.Beraz, haurraren lehen hilabeteetan amaren figura funtsezkoa da, eta haurrakberarekin lotura sendoa behar du.
|
|
2008
|
|
|
Zorionez, iritzi sailetan gaiari buruzko kezka bat da nagusi, gizarte kontzientziazio baten aldeko apustua egiten duena. Garrantzitsuena zera da, zutabegile eta editorialista askok onartzen dutela genero indarkeriaren sustraia gizon eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasunean dagoela.
|
|
2009
|
|
|
Gidatzen 10 urte baino gutxiago daramatenek 40 urte baino gehiago daramatenek baino akats gutxiago egin dituzte. Ikerketak ez ditu gizon eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasunik agerrarazi, baina nota txarrenak Madrilgo erkidegoan lortu dituzte. Zenbat eta ikasketa gehiago izan puntuazio hobeak lortzen direla ere baieztatu dute.
|
|
|
Galdera hauek, eta beste hainbat, izan dirazientzialariek euren ikerketen bidez erantzuten saiatu direnak. Tamalez, ezin duguesan erantzunen bilaketan lorturiko emaitza eta sorturiko teoriak ados daudenik, eta emozioen inguruko teoria bakar eta bateraturik ere ez dugula kontuan izanbehar da (Palmero, Guerrero, Gomez, eta Carpi, 2006); hala, bada, ezin duguespero gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasun emozionalen inguruko teoriakere adostasunean iristea.
|
|
|
Ordutik aurrera lehen terminoa sexu biologikoaz mintzatzeko erabiliko da, eta, bigarrena, gizonak eta emakumeak ezberdindu eta haien arteko harremanak egituratzen dituzten sinesmen sare eta kontzeptu normatibo soziokulturalekduten eraginaz hitz egiteko. Kontzeptuok ezberdintzeak ikuspegi berri bat ekarrizuen gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasunak ulertzeko orduan, gizon etaemakumeen ezaugarriek eragin soziokulturala zutela onartzen hasi zen eta momentu horretatik aurrera kongruentzia eredua androginia ereduak ordezkatukozuela zirudien. Androginia ereduaren esanetan, ezaugarri maskulinoak eta femeninoak gizon eta emakumezkoetan maila eta forma ezberdinetan agertzen dira, hala bai bata eta bai bestea maskulino eta femeninoa izan daitezke aldi berean.Jada ez dira gizon/ maskulinoa vs emakume/ femeninoa muturrak ezarriko.
|
|
|
Masters eta Johnson-en (1966) ereduan azpimarratzeko kontu bat izangolitzateke
|
emakumeengan
ezberdintasun bat seinalatu zutela gizonekiko: orgasmobatzuk lortu ahal izateko gaitasuna, aldi errefraktario edo ebazpenetik pasatu gabe.Baina funtsean, hiru kritika nagusi egin dakizkioke eredu honi:
|
|
|
Gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasuna murriztea.
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, emakumeengan gizonezkoengan baino urte gehiago irautendu gaixotasunak, batez beste bi edo hiru urte gehiago. Hala ere, ez da ukatzen gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasun biologikoak gertaera horren erantzuleakizan daitezkeenik. Hala, zenbait hormonaren, bereziki estrogenoen?
|
|
2014
|
|
|
Eta feministek «emakumeak» inbokatzendituztenean zer?
|
Emakumeen arteko
ezberdintasunen berri ematen dute eta deiazabaltzen dute ausardia eta elkartasuna hedatzeko aniztasun horien artean eta baitan.Argi dago, ikaragarri makurra izango litzateke esatea «emakumeak» terminoa ezindela inoiz ere modu progresista batean erabili; hori esateak desagerrarazi egingolituzke emantzipazioaren eta kanpainen bitartez erdietsitako lorpen guztiak. Nirehelburua bestelakoa da:
|
|
|
bikotekideak edo bikotekide ohiak emakumearen gainean egiten duena. Azken batean, gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasuna aipatzen da, eta gizonen eta emakumeen menpekotzat jotzen dira. 2012an, tratu txarren biktima ziren emakumeei laguntzeko, «Irteera dago» kanpaina jarri zuen abian Ministerioak.
|
|
2016
|
|
|
Gerran ibilitako gizonen eta gerran ibilitako
|
emakumeen arteko
ezberdintasunari kritika egin zion, eta gogora ekarri zuen gerran ibilitako emakume beltzek beren ahizpa zuriek baino are gehiago sufritzen zutela. Hain justu ere, emakume beltzak, oro har, zapalkuntza korapilo hirukoitz batean harrapatuta zeuden.
|
|
2017
|
|
|
Lana eta familia bateragarri egitearen gaian, lanbidearen izaera maskulinizatua eta, beraz, neutraltasunaren/ neutraltasun ezaren diskurtsoa identifikatu da azpigai bezala. Estereotipoen gaian, gizon eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasunaren/ ezberdintasun ezaren diskurtsoaren araberako kategorizazioa burutu da.
|
|
|
XIX. mendean, mugimendu feminista ezagutzen dugun moduan sortzen den unean, posizio ezberdinak ere sortuko dira
|
emakumeen arteko
ezberdintasunei dagokienez; sufragisten eta marxisten jarrerak, esate baterako, ez dira berdinak izango. Eta hortik aurrera feminismoa ulertzeko eta praktikatzeko modu ezberdinak garatuko dira, osagarriak baina ezberdinak, lehentasunak, besteak beste, modu diferentean definituko baitira.
|
|
2018
|
|
|
Testuen interpretazio ohikoek, besteak beste, ez dute aintzat hartzen honako galdera hau, eta, beraz, ezin diote erantzun: ea nolatan kontratuaren teorialari klasikoek, abiapuntu gisa hartu zituzten premisetan, ilegitimotzat jotzen zuten eskubide politikoei buruz naturan oinarrituta egiten zen baieztapen oro, eta ea nolatan eratu zuten, aldi berean, gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasuna askatasun naturalaren eta mendekotasun naturalaren arteko ezberdintasun gisa. Bi aldiz pentsatu gabe onartu izan da, modu tazituan onartu ere, emakumeak naturaz daudela gizonen mende, eta gizonezkoen eskubidea ez dela existitzen, Hobbesek zioen bezala.
|
|
|
Sadomasokismoan, norbanakoek rolak alda ditzakete (gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasuna desagertu egiten da); hala ez balitz, oraindik ere hein batean mugatuta legoke norbanakoek beren baitako jabetzaren gainean eta egiten dituzten kontratu askotarikoen gainean duten eskumena. Hala, parte hartzaileak edozein pertsonaia izan daitezke sadomasokismoan:
|
|
|
Hala, badirudi erantzun feminista egokia zera dela: ahalegina egitea bizimodu politikoan gizonen eta
|
emakumeen artean
ezberdintasunak daudela dioen erreferentzia oro deuseztatzeko. Horren arabera, lege eta politika guztiek, neutroak?
|
|
|
Gizon eta emakume terminoen esanahiek instituzio sozial nagusiak egituratzen lagundu dutela nabarmentzea ez da atzera jotzea kategoria natural petoetara, ezta ukatzea ere alde handiak eta ugariak daudela emakumeen artean, eta Sydney barnealdeko emakume aborigen gazte baten bizitzak ez duela izango inolako zerikusirik, adibidez, Princetongo bankari zuri aberats baten emaztearen bizitzarekin. Idazlan honetan, tarteka, zehazki ariko naiz, esaterako, langile klaseko emakumeez, baina, kontratua eta eskubide patriarkala aztertzeko orduan, emakumeak emakume izatea garrantzitsuagoa da
|
emakumeen arteko
ezberdintasunak baino. Adibide bat jartzearren:
|
|
2019
|
|
|
Gizon eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasunak leuntzea, informazioa orekatua izatea.Emakumeak ez dira konformatzen egunkariko zati batean agertzearekin, berdintasunaaldarrikatzen dute, berrien %50a izatea.
|
|
2021
|
|
|
Horrela «lasaiago» joaten direla uste du, eta errazago animatzen direla; beraz, ahalduntzeko modu bat ere bada. Izan ere, oinarrizko kontuetatik hasita ikus daitezke gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasunak: «Pixa egitea, adibidez.
|
|
2022
|
|
|
Horrela balitz, erlijioa emakumeen etsairik zitalena litzateke. Komunitate okertua eta desorekatua sortuko zukeen,
|
emakumeen
ezberdintasuna eta menpekotasuna ezarriko zituzkeena.
|
|
|
Ez da heriotzaz mintzo, senide edo hurkoen heriotzaz, heriotzari diogun beldurraz, damuaz ala tristuraz, bakardadeaz, sufrikarioz ala dolorez. Bai, immigrazioaz, bai bullyingaz, edo gizon eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasunez aritzen gara saio akademikoagoetan, eginkizun akademikoan onartuagoak, bideratuagoak baitaude gai horiek dagoeneko. Baina beste tonu batean hitz egiten da, akademikoagoan lehen esan bezala, askatasun gutxiagoz agian, iritzi orokorrak, nagusiak argi baitaude arlo horietan.
|
|
2023
|
|
|
Mari Luz Esteban antropologoaren «maitasunaren ideologia» da beste aurpegietako bat, antropologoaren ustez: «Pentsamendu bat da, oso barneratuta dagoena, non ikuspegi heterosexuala nagusitzen den, eta gizonen eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasunak nagusitzen diren». Hortaz, genero desberdinkeriak iraunarazteko ere balio du maitasun eredu jakin horrek.
|
|
|
Gizonen eta
|
emakumeen artean
ezberdintasun nabarmenak daude oraindik ere adingabeen zaintzari dagokionez: etxetik kanpo lan egiten duten eta 15 urtetik beherako seme alabak dituzten emakumeek 4,7 ordu ematen dituzte batez beste haurrak zaintzen, eta gizonek, berriz, 3,6 Mendekoak zaintzen ere 0,6 ordu gehiago ematen dute emakumeek; oro har, lanean dauden gizon emakumeen artean, lautik batek adierazi du zailtasunak dituela kontziliatzeko.
|
|
|
Gizon eta
|
emakumeen arteko
ezberdintasun klinikoak Zainketa Intentsiboen Unitate batean
|