|
2001
|
|
|
Stress and Anxiety Research Society nazioarteko elkartearen (Estresari eta antsietateari buruzko Ikerketa Elkartea) XXII. konferentzian argitaratu den Europako azterlan baten arabera, egun hauetan Palma de Mallorcan elkartzen dira meatzariak, igeltseroak eta poliziak dira estresak gehien zigortzen dituen langileak. Berrogei bat herrialdetako adituak biltzen dituen biltzar horretan, agerian geratu da, halaber, emakumeek antsietate arazoak izateko joera handiagoa dutela; izan ere,
|
emakumeen
% 20 inguruk pairatzen dituzte, eta gizonen proportzioa, berriz,% 8koa da. Alde hori arrazoi kultural eta biologikoei egozten zaie, nahiz eta sakonki aztertu.
|
|
|
Lebonorgestrelak endometrioan egiten duen zuzeneko ekintza horrek, gainera, murriztu egiten du hilerokoetako odol kantitatea, eta horrek hileko egun gutxiago eta odol galera gutxiago eragiten ditu. “Urtebete barru,
|
emakumeen
% 50ek ez du hilekoa”, azaldu du Bartzelonako Dexeus institutuko ginekologoak, esperientzia handia baitu umetoki barneko gailu hori erabiltzen. Duela hilabete batzuk arte Espainian saltzen ez zen arren, ginekologo batzuek beste herrialde batzuetan erosten zuten, Frantzian esaterako, pazienteei ezartzeko.
|
|
|
Baldintza normaletan, pertsona batek 3 litro inguru edan behar ditu, eta horietatik %50, gutxienez, ura izango da. Urak, giltzurrun litiasia prebenitzeaz gain, kalkuluak kanporatzen laguntzen du, eta ez da hazten.Gernu aparatuaren litiasia (harriak edo kalkuluak) gizateriaren gaitzik ohikoenetakoa da antzina antzinatik.Esan daiteke
|
emakumeen
% 4k eta gizonen% 6k kalkulu bat izango dutela bizitzan zehar. Horiek 30 eta 50 urte bitartean agertzen dira, eta herentzia faktore garrantzitsua dute.
|
|
2002
|
|
|
• Emakume idazleen lan gutxiago itzuli dira gizonezkoenak baino(
|
emakumeen
% 94k ez du itzulitako lanik).
|
|
|
Kasuen% 80an, tratamenduak tumore kantzerigenoa hartzea lortu zuen, eta% 43an minbizia desagertu egin zen, ikerketaren arabera. Zientzialariek hiru taldetan banatu zituzten emakumeak, minbizia zer fasetan zegoen, eta minbizia aurreratuena zuten
|
emakumeen
% 46k erantzun positiboa eman zioten tratamenduari. Tratamendu normal batean, medikuek zenbait aste ematen dizkiete pazienteei kimioterapiaren ondorio toxikoetatik errekuperatu ahal izateko, baina proba horietan tratamendua jarraituagoa izan zen, eta medikuek botikak eman zizkieten goragalea arintzeko.
|
|
|
Nabarmendu beharreko beste datu bat da “kaltetuen arteko langabezia indizea gainerako biztanleriarenaren bikoitza dela”, dio Estaunek. Bestalde, Aurora Guerra doktoreak, Espainiako Dermatologia Akademiako idazkari nagusiak eta Madrilgo Doce de Octubre Ospitaleko Dermatologia Ataleko buruak adierazi dute
|
emakumeen
% 12k eta gizonen% 5ek aknearen arazoa 40 urtetik gora dutela. “Makillaje edo produktu kosmetiko desegokiak erabiltzeak, ingurumenaren kutsadurak eta estresak gaixotasun hori luzatzen laguntzen dute”, dio Gerrak.
|
|
|
Erlazio desberdinak Lanik edo baliabide propiorik ez izateak bikoteko bi kideen arteko harreman desorekatuak bultzatzen ditu, eta, beraz, mendekotasun ekonomikoa “tratu txarrak jasaten dituzten emakume askoren benetako espetxea da”, Txostenak dioenez, banantzera eta dibortziatzera ezin da jo harreman pozoitu bat amaitzeko. Ehunekotan, etxeko indarkeria etxean eta familian aritzen diren emakumeekin batera edaten da; tratu txarrak jasaten dituzten
|
emakumeen
% 61ek, batez beste; etxetik kanpo bizi direnen% 30,8k, eta lana bilatzen duten edo ez duten langabetuen% 8,1ek.
|
|
|
Gutxiagotan gertatzen den arren, bizkarrezurreko lesioak gero eta handiagoak dira. Osteoporosia duten 50 urtetik gorako
|
emakumeen
% 20 bizkarrezurreko haustura dute. Lesio horrek oso min larria eragiten du, eta oso maiz, epe luzerako ezintasuna eta arnas arazo larriak eragiten ditu.
|
|
2003
|
|
|
Nire alderdiak ez du inoiz kuota sistema defenditu, baina egiari zor, kuotak defenditu dutenei esker aurreratzen ari gara eremu honetan. Gaur egun, edozein hauteskundetan ez baduzu hautesleen zerrenda
|
emakumeen
% 30az osatzen lotsagarri geratzen zara, eta hori borrokatu dutenei esker lortu da.
|
|
|
Gaixotasun horrek gizonen% 4ri eta
|
emakumeen
% 2ri eragiten die Espainian.
|
|
|
Emaitzak Hegoaldeko Pneumologoen Elkarteak (Neumosur) sinatu ditu. Loaren Apnea Buxatzailearen Sindromeak (SAOS) Espainian gizonen% 4ri eta
|
emakumeen
% 2ri eragiten die, eta eragin kaltegarria du haien bizi kalitatean. Ikerketaren ondorioen arabera, SAOS duten pertsonek zirkulazio istripu bat izateko %13 aukera gehiago zituzten.
|
|
|
Windsorek esan zuenez, “jendeak mina, hausturak eta are heriotza ere izaten ditu osteoporosiaren ondorioz, eta hori tratatu egin daiteke, baldin eta badakite zer faktore eta sintoma dakartzan”. Erresuma Batuko Osteoporosiaren Elkarte Nazionalaren ikerketak erakutsi zuenez,
|
emakumeen
% 27 baino ez dira gaixotasunaren arriskuaz arduratzen. Datu hori oso txikia da bularreko minbiziaz arduratzen den emakumeen sektorearen% 57rekin alderatuz gero (bederatzi emakumetik bati eragiten dio).
|
|
|
Espainian argitaratu berri den Bitaminak espainiarren elikaduran izeneko liburu zuriaren arabera, gizonen% 43k eta
|
emakumeen
% 37k A bitamina gutxi duten dietak kontsumitzen dituzte. Elikadura iturrian aurkitzen da, askotan, defizitaren jatorria:
|
|
|
Antzutasuna
|
emakumeen
% 60k eta gizonen% 40k konpontzen dute.
|
|
|
Urte horietan hezurren suntsiketa saihestu, atzeratu edo arintzeko botikak ikertuko dira.
|
Emakumeen
% 40k eta 50 urtetik gorako gizonen ia% 10ek hezurrak hausten dituzte, osteoporosia dela eta. Espainian, bi milioi eta erdi emakumek eta milioi bat gizonek pairatzen dute gaur egun gaixotasun hori, eta gaixoen %10ek bakarrik jasotzen du tratamendua.
|
|
2004
|
|
|
Hala adierazi zuen Santiago Palacios Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteko lehendakariak. 65 urte betetzean, eritasun kronikoen prebalentzia handitu egiten da, eta
|
emakumeen
% 80ri eragiten dio; izan ere, emakumeen% 31k patologia urrigarriak ditu. Gainera, pairatzen dituzten emakume gehienak bakarrik bizi dira.
|
|
|
Hala adierazi zuen Santiago Palacios Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteko lehendakariak. 65 urte betetzean, eritasun kronikoen prebalentzia handitu egiten da, eta emakumeen% 80ri eragiten dio; izan ere,
|
emakumeen
% 31k patologia urrigarriak ditu. Gainera, pairatzen dituzten emakume gehienak bakarrik bizi dira.
|
|
|
Nahaste horrek, 50 urte bete ondoren, gizonen% 11ri eta
|
emakumeen
% 26ri eragiten die.
|
|
|
Alde horretatik, haurdun geratzen diren 24 urte bitarteko emakumeen% 37 inguru borondatez abortatzen dira. Bestalde, azterlanak erakusten du Espainiako biztanleek antisorgailuei dagokienez izan duten aldaketa; izan ere, 1985ean,
|
emakumeen
% 33k soilik erabiltzen zuen antisorgailuren bat, eta 2003an% 72ra igo zen portzentajea. Gainera, kalkulatzen da Espainiako bikoteen% 15 arazoak dituztela ernaldia lortzeko, eta askok ezin dituztela laguntza bidezko ugalketa tratamenduak erabili; izan ere, Espainian praktika horiek egiteko baimena duten 203 zentroetatik% 18 baino ez da Osasun Sistema Nazionalaren (OSN) sare publikokoa.
|
|
|
1,6 kilo astean pertsonako. Ohitura osasungarriei dagokienez, datuek adierazten dute
|
emakumeen
% 13,7k eta 16 urteko eta hortik gorako gizonen% 12,9k 30 urtetik gorako gorputz masaren indizea (GMI) dutela, eta balio horretatik aurrera obesitateaz hitz egiten dela. Halaber, biztanleen %7, 1ek kolesterol maila altua du, eta %45 baino gehiago gizonak dira.
|
|
|
Hala ere, erakutsi zuten aztertutako alterazio genetikoetako bat ere ez dagoela hezur dentsitateko aldaketekin lotuta, eta aldaketa hori da osteoporosiaren haustura iragartzeko arrazoi nagusietako bat, baina “hezur dentsitatearekin zerikusirik ez duten beste faktore batzuk ere badaude, eta horiek ere hausturen erasoan sartuta daude”, Daniel Grinberg UBko irakasleak, ikerketaren arduradunetako batek, adierazi duenez. Eritasunak hezur dentsitatea galtzea eragiten du, eta
|
emakumeen
% 30i eta gizonen% 12ri eragiten die, bereziki adin handieneko biztanleriari.
|
|
2005
|
|
|
Obiolsek zenbait datu gogoratu zituen. Eritasunak
|
emakumeen
% 20ri eta gizonen% 12ri eragiten die, eta azken urteetan 20 urtetik beherakoak gehitu dira; beraz, 8 nerabetik bati eragiten dio, eta adin txikikoen artean bere buruaz beste egiteko bigarren arrazoia da. Beste datu adierazgarri bat:
|
|
|
Gernu inkontinentzia kasuen herenak ez du tratamendurik jasotzen. Emakume mota arruntenetako bat esfortzuagatiko inkontinentzia da, bere bizitzako uneren batean 35 eta 50 urte bitarteko
|
emakumeen
% 8ri eragiten diona. Horrelako patologiei buruzko ikerketa bat egingo dute Pittsburgheko Unibertsitatean (AEB), akuriekin egindako esperimentuetan arrakasta lortu ondoren.
|
|
|
Familia Plangintzako Zentroak oso zerbitzu erabilgarriak dira gazteentzat, haien zuhurtziagatik, hurbileko tratuagatik eta pilula antikontzeptiboa edo hurrengo eguneko pilula errezetatzean eragozpenik jartzen ez dutelako. Hain zuzen, haietara joaten diren
|
emakumeen
% 25ek baino gehiagok 14 eta 25 urte bitarte dituzte. Horretaz jabeturik, zentro askok nerabeentzako berariazko zerbitzua eskaintzen dute, “Kontsulta gaztea” izenekoa.
|
|
2006
|
|
|
Gerriaren perimetroa handitzen ari da azken urteotan. Espainian, zehazki, gizonen% 30ek eta
|
emakumeen
% 37k uste baino gerri handiagoa dute. Kontuan hartzen badugu biztanleriaren %14k gehiegizko pisua duela, esan nahi du pertsona asko ez daudela gizenak baina, aldiz, tripa dutela eta, beraz, arrisku kardiobaskular handiagoa dutela.
|
|
|
“Zifra oso handia da, baina modu eraginkorrean trata daitekeen nahastea da, dela botikekin, dela sexu laguntzako terapiekin”, adierazi zuen sexologoak. Halaber, gizonen% 20k eta
|
emakumeen
% 53k diote ez daudela gustura beren sexualitatearekin. “Intimitatearekiko, sentsualtasunarekiko, sedukzioarekiko, amodiozko jokoarekiko, sexu komunikazioarekiko… interesa alde batera utzi dugu.
|
|
|
Ilerako tindagaien merkatuak 2.600 milioi euroko negozio bolumena izan zuen 2004an EBn. Kalkuluen arabera,
|
emakumeen
% 60k eta gizonen% 10ek baino gehiagok ilea tindatzen dute; batez beste, urtean sei zortzi aldiz.
|
|
|
1912an, pisu idealerako lehen jarraibideak ezarri ziren AEBn, eta 1959an berrikusi ziren. Hori dela eta, AEBetako
|
emakumeen
% 40 obesoen kategorian sartu zen. Nazioarteko osasun erakundearen arabera, obesitateak gutxienez 300 milioi pertsonari eragiten die mundu osoan.
|
|
|
OMEren kalkuluek erakusten dute gehiegizko pisua eta obesitatea izugarri handitzen ari direla diru sarrera txiki eta ertainetan. Kalkulu horien arabera, 30 urtetik gorako
|
emakumeen
% 75ek baino gehiagok (Barbados, Egipto, AEB, Malta, Mexiko, Hegoafrika eta Turkia) gehiegizko pisua dute. Kopuru horiek antzekoak dira Alemanian, Argentinan, Grezian, Kuwaiten, Zeelanda Berrian, Erresuma Batuan eta Samoan.
|
|
|
Albiste horiek bereziki esanguratsuak dira urriaren hasieran; izan ere, hilabete horretan, emakumeen minbiziari buruzko sentsibilizazioari ekiten zaio.
|
Emakumeen
% 27,4 da, eta urtero 360.000 kasu berri (16.000 Espainian) eta ia 130.000 heriotza izaten ditu Europan. Hala, ondoz ondoko kontzientziazio kanpainek izan duten arrakastari esker, gaixotasunaren diagnostiko gero eta goiztiarragoa egin ahal izan da, eta, horri esker, gaixotasunaren tratamendu hobea egin ahal izan da.
|
|
|
Era berean, ikerketak dio estrogenoen ekarpenak aukera ematen duela emakumearengan sexu bizitza egokia izateko eta, hartara, bikote harreman hobea izateko. Tratamendua hasi eta urtebetera,
|
emakumeen
% 26k egin du hobera. Epe luzeko itzalak Baina adituak benetan kezkatzen dituen zerbait da hormona tratamendua arrazoizkotzat jo litekeen baino gehiago luzatzen denean zer gerta daitekeen zehaztea.
|
|
|
American Journal of Clinical Nutrition aldizkarian argitaratutako lan batek, 1979an, geofagiak Mississipiko landa eremuetan zuen eragina erakusten zuen. Egileek aurkitu zituzten biztanleek buztina ateratzen zuten 25 tokiak, eta zenbatu zuten
|
emakumeen
% 57k eta bi sexuetako haurren% 16k buztina hartzen zutela, baina ez gizonezko heldu eta nerabeek. Lan haren arabera, ez zen korrelaziorik aurkitu geofagiaren eta gosearen, anemiaren edo hesteetako parasito arazoen artean —geofagiaren arazoetako bat, larbadun lurrak kontsumitzen badira, parasitoak dira, hain zuzen ere— Herrialde batzuetan lurren kontsumoak beherakoaren aurkako funtzioa betetzen duela uste da, edo emakume haurdunen goragalea saihesten laguntzen duela.
|
|
2007
|
|
|
Gaur egun, Europako gizonen% 27k eta
|
emakumeen
% 38k gehiegizko pisua dutela edo obesitatea dutela uste da. Epidemia horrek bost milioi haurri baino gehiagori eragiten die 27ko EBn, eta progresio tasa kezkagarria du, 300.000 kasu berri urtean, Ebazpen horren lehen zatiak erakusten duenez.
|
|
|
Ez dago argi, Ingalaterrako dermatologoen arabera, mendafinak androgenoen gainean edo zuzenean biloaren gainean eragiten duen; izan ere, hirtsutismoa duten emakume gehienek ondorio hori izaten jarraitzen dute, hormona mailak normalizatu arren. Hirtsutismoaren ezaugarria da ile gehiegi hazten dela aurpegian, titietan edo pubisean, eta
|
emakumeen
% 5i eragiten diola uste da. Menopausiaren amaieraren oso bereizgarria da, obulutegiak edo giltzurrun gaineko guruinek androgenoen ekoizpena handitzen dutenean.
|
|
|
Imagen: Wikimedia Hego Afrikan, haurdun dauden
|
emakumeen
% 30ek du hiesaren birusa. Kopuru beldurgarri hori ezaguna da, kliniketara joaten diren haurdunen gainean egiten baitira infekzioaren eraginari buruzko azterketa nagusiak.
|
|
|
Behatokiak, Espainiako Gazteriaren Kontseiluak (CJE) aurkeztua, azaltzen du gazteen behin behinekotasuna %51, 7koa dela eta zenbat eta txikiagoa izan prestakuntza akademikoa, orduan eta eragin handiagoa duela. Hala, gizonen% 52,5ek eta unibertsitate titulua duten
|
emakumeen
% 49,5ek kontratu mugagabea lortu dute; mutilen% 34,8k eta lehen hezkuntzako nesken% 37k lortu dute kontratu hori. CJEren azterlanak adierazten du aldi baterako kontratuak maizago egiten direla administrazio publikoan(% 63,4) sektore pribatuan baino, non kontratuen% 50,6 mota horretakoak baitira.
|
|
|
Zenbait ikerketak, hala nola EnKidek, erakusten dute harreman argia dagoela gosaltzen ez dutenen eta obesitatearen artean. Arazo hori handiagoa da 14 urtetik aurrera, gehienez ere 18 urterekin, eta gizonen% 9,8k eta
|
emakumeen
% 7,8k dute; gainera, ohikoagoa da ekonomia maila baxuetan. Horri gehitu behar zaio haurren %59, 5ek 10 minutu baino gutxiago ematen dituela gosaltzeko, eta hori elikadura kalitate eskasarekin lotzen da.
|
|
|
Izan ere, pilulak onura gehigarriak dakartza, hala nola hilekoaren aurreko sintomak arintzea, zikloa erregulatzea, hilekoaren mina arintzea eta larruazalaren eta ilearen itxura hobetzea. Azken hamarkadan pilula gero eta gehiago erabiltzen da Espainiako
|
emakumeen
% 20,3k, eta horrek gero eta gehiago hurbiltzen gaitu Europako ingurunera, non antisorgailurik erabiliena baita(% 49 Frantzian,% 38 Alemanian,% 31 Erresuma Batuan eta% 29 Italian). Preserbatiboa, berriz, espainiarren artean kontrazepzio sistemarik erabiliena da, eta abantaila bat du:
|
|
|
Alde batetik, hilekoa ez izatea entrenamendu bizi eta luzearekin lotzen da, estresa areagotzearekin batera. British Olympic Zentro Medikoak, alde horretatik, adierazten du hormona desoreka astean 20 milia egiten dituzten
|
emakumeen
% 20k izaten dutela (32 kilometro inguru), eta astean 80 miliako erritmoan entrenatzen duten atleten% 50ek (130 kilometro). Izan ere, eliteko kirolarien ehuneko handi batek amenorrea izaten du bere kirol ibilbidean zehar, nahiz eta kirolari amateurretan eta noizbehinka kirola egiten duten beste batzuetan ere hauteman den.
|
|
|
Hartzen dituztenen tasa %17koa da, eta gehienek (%85) beren ekimenez hartzen dituztela diote. Azterketa horrek agerian uzten du, halaber, gehiegizko pisuaren eta obesitatearen ehuneko handia dagoela kolektiboaren artean (gizonen% 63 eta
|
emakumeen
% 30), bai eta jarduera fisikoaren maila oso txikia dela ere. Beste txosten batek, Bartzelonako Medikuen Elkargo Ofizialekoak, kolektiboaren osasunari buruzko kezka orokorra azpimarratzen du.
|
|
2008
|
|
|
Bestetik, osasun mentala aztertzen denean desberdintasun esanguratsuak ikus daitezke depresio sintometan, X2 (2)= 9,37; p= 0,009, Magrebeko
|
emakumeen
% 58,3k, latinoamerikarren% 43,5ek eta Ekialdeko europarren% 14,3k sentitzen dituzte. Beste bi arloetan emaitzak berdinak dira hiru jatorrietako taldeetan,% 45ek sintoma somatikoak azaltzen ditu eta% 56,8k antsietate sintomak.
|
|
|
Emakumeek garapen bidean dauden herrialdeetan jasotzen duten arreta ere parekatu nahi da, desberdintasunak nabarmenak baitira. Manos Unidas erakundearen datuen arabera, garapen bidean dauden 57 herrialdetako hiri inguruneetan bizi diren
|
emakumeen
% 81ek osasun laguntza kualifikatua izan zuen iaz erditze garaian; landa ingurunean bizi diren emakumeen% 49k baino ez zuen laguntza bera izan. Bestalde, ama nerabeen haurdunaldi kopurua murriztu nahi da, 1990etik Saharaz hegoaldeko Afrikako, Hegoaldeko Asiako, Latinoamerikako eta Karibeko eremu pobreenetan murrizketa nabarmenik izan ez dutenak.
|
|
|
Emakumeek garapen bidean dauden herrialdeetan jasotzen duten arreta ere parekatu nahi da, desberdintasunak nabarmenak baitira. Manos Unidas erakundearen datuen arabera, garapen bidean dauden 57 herrialdetako hiri inguruneetan bizi diren emakumeen% 81ek osasun laguntza kualifikatua izan zuen iaz erditze garaian; landa ingurunean bizi diren
|
emakumeen
% 49k baino ez zuen laguntza bera izan. Bestalde, ama nerabeen haurdunaldi kopurua murriztu nahi da, 1990etik Saharaz hegoaldeko Afrikako, Hegoaldeko Asiako, Latinoamerikako eta Karibeko eremu pobreenetan murrizketa nabarmenik izan ez dutenak.
|
|
|
Gazteenak dira, ordea, argaltasun handiena dutenak, baina beti portzentaje txikitan. 18 eta 19 urte artean, neurtutako
|
emakumeen
% 2k GMI bat zuen, argaltasun ertain edo larriaren kategorian. 17 urtetik beherakoak pisu normalean bizi dira (%68, 3 eta %68, 7 artean, adinaren arabera), baina %10 baino gehiago gehiegizko pisuan dago.
|
|
|
Kezkagarria da asebetetze maila hori argaltasun larria duten emakumeen taldean errepikatzen dela, eta horiek, Osasun Sailaren arabera, laguntza medikoa luketela egoerari aurre egiteko. Azkenik, gehiegizko pisua duten
|
emakumeen
% 54 gustura dago bere fisikoarekin. Portzentaje hori jaitsi egiten da kiloek aurrera egin ahala.
|
|
|
Arrisku hori handiagoa da adinean aurrera egin ahala. Hala, 75 urte edo gehiagoko taldean, gizonen% 25ek eta
|
emakumeen
% 39,5ek aurkezten dute. 15 urteko biztanleriari dagokionez, %22, 1ek izan lezake patologia psikiatrikoren bat (haurren %23, 2k eta nesken %21ek).
|
|
|
Erretzaile gutxiago Osasunari lotutako bizi ohiturei dagokienez, biztanleen %26, 4k adierazi du egunero erretzen duela, %3, 1ek noizean behin erretzen duela, %20, 5ek erretzaile ohia dela eta %50ek inoiz erre ez duela esan du. Sexuen arabera, erretzaileen ehunekoa gizonen% 31,6 da, eta
|
emakumeen
% 21,5 Espainiako haurren bizi kalitatearen indizea Europako Batasuneko batez bestekoaren gainetik dago 1993tik 2006ra bitartean, etengabe jaitsi da egunero erretzen duten gizonen ehunekoa. Emakumezkoetan, goranzko joera 2001etik aurrera aldatu zen.
|
|
|
Pertzepzioak okerrera egiten du adinean aurrera egin ahala. Hala, 75 urtetik gorako adin taldean, gizonen% 41,6k eta
|
emakumeen
% 29,1ek baino ez dute adierazten. Inkestaren arabera, gainera, gizarte klase apalekotzat jotzen diren gizonek eta emakumeek goi mailako gizarte klasekoek baino osasun okerragoa dute.
|
|
|
Inkestaren arabera, gainera, gizarte klase apalekotzat jotzen diren gizonek eta emakumeek goi mailako gizarte klasekoek baino osasun okerragoa dute. Zehazki, balorazio positiboak gizonen% 70,8k eta klase apaleko
|
emakumeen
% 60,5ek izan dituzte, eta klase altuko emakumeen% 84,4k eta% 75,9k. Nobedadeak Osasunari buruzko Inkesta Nazional berri honen berrikuntzetako bat haurren bizi kalitatearen azterketa da, Europako Batzordeak bermatutako galdetegi baten bidez. Galdeketa “Kidscreen” da, eta dozena bat galdera ditu.
|
|
|
Inkestaren arabera, gainera, gizarte klase apalekotzat jotzen diren gizonek eta emakumeek goi mailako gizarte klasekoek baino osasun okerragoa dute. Zehazki, balorazio positiboak gizonen% 70,8k eta klase apaleko emakumeen% 60,5ek izan dituzte, eta klase altuko
|
emakumeen
% 84,4k eta% 75,9k. Nobedadeak Osasunari buruzko Inkesta Nazional berri honen berrikuntzetako bat haurren bizi kalitatearen azterketa da, Europako Batzordeak bermatutako galdetegi baten bidez. Galdeketa “Kidscreen” da, eta dozena bat galdera ditu.
|
|
|
Eritasunak berdin eragiten die emakumeei, gizonei, haurrei eta zaharrei, azpimotaren arabera. Kalkuluen arabera, 100.000 biztanleko gizonen% 7,7k eta
|
emakumeen
% 5,2k du linfoma. Herrialde industrializatuetan, linfomaren eragina %3 eta %4 bitartean handitzen da urtero.
|
|
|
Osteoporosiaren lehen sintoma haustura da, aldakakoa, ornoduna edo eskumuturrekoa, traumatismo txiki batengatik edo, are, aurretik traumatismorik izan gabe.
|
Emakumeen
% 25i eta 50 urtetik gorako gizonen% 12ri eragiten die. Bi patologia horiek arrisku faktore berberak dituzte:
|
|
|
CONSUMER EROSKI Datu horiek Emakumearen aurkako Indarkeria Ezabatzeko Nazioarteko Eguna dela eta eman dira ezagutzera. Aurten, 18 urtetik gorako
|
emakumeen
% 9,6k Espainian jasan duten gaitz baten aurka sentsibilizatu nahi dira gazteak eta nerabeak. Hau da “genero indarkeria errotik ateratzeak lan partekatua izan behar duela ohartzeko eguna”, esan zuen Bibiana Aido Berdintasunerako ministroak jardunaldiaren aurkezpenean.
|
|
2009
|
|
|
, ohikoa izaten da kandidek infekzioak eragitea baginan: datuen arabera, haurrak izateko adinean dauden
|
emakumeen
% 70 inguruk bizitzan behin, gutxienez, izaten dute infekzio hori, eta horietako% 40 berriz ager dakieke gerora.
|
|
|
Lo apnea nahiko gaixotasun ohikoa da, eta adin ertaineko gizonen% 4 eragiten die, eta
|
emakumeen
% 2; adinean aurrera joan ahala, gero eta jende gehiagorengan agertzen da.
|
|
|
Datu horiek eta beste batzuek(
|
emakumeen
% 26,2k lanaldi partzialeko lan kontratuak dituzte, eta% 3,8 baino ez dira horrelakoak gizonezkoen artean) argi erakusten dutenez, emakumezkoek jasaten duten krisia estrukturala da.
|
|
|
Berriki irakurria nuen eta datuaz oroitzen nintzen: gizonen% 80k gonekin emakumeak erakargarriagoak zirela uste zuen, baina
|
emakumeen
% 8k baino ez zituzten normalean erabiltzen.
|
|
|
DSM III R ko irizpideei jarraituz, Fase Luteiniko Amaierako Nahaste Disforikoaren diagnosirako irizpideak betetzen dituzten
|
emakumeak
% 4 inguru diraautore batzuen ustez (De Diego eta De la Gandara, 1996), eta% 5 beste batzuenustez (Borras eta Perez Pareja, 1999). Espainiako estatuan, zehazki, De la Gandara-k (1996), DSM III R an oinarritutako eskala bat erabilita, Burgosen hilekoazuten 275 emakumeko laginarekin ikerketa egin zuen, eta bertan aurkitu zuenpopulazioaren% 10i sintomek lanean eragiten ziotela eta% 9,3k sintomatologiahobetzeko tratamendua erabili behar izan zuela.
|
|
|
Ikus daitekeenez, prebalentzia desberdina izango da ebaluaziorako jarraitutako irizpide eta tresnen arabera, baina, oro har, esan daiteke nahastea hilekoarenadinean dauden
|
emakumeen
% 3 pairatzen duela.
|
|
|
Emakumeek zein gizonek kirol ekintzetan parte hartzeko eskubide beraduten arren, errealitateak oraindik ere sexuen arteko ezberdintasun handiak daudela esaten digu, arlo hau tradizioz maskulinoa izan baita maila guztietan. Azkenurteetan, kirola egiten duten emakumeen kopurua areagotu egin da, baina hala ere, egun Euskadin soilik
|
emakumeen
% 12k egiten du kirola asteko egunen batean; aldiz, gizonen tasa% 20,7 da. Federazioen eremuari dagokionez, federatutako pertsonetatik soilik% 18 dira emakumeak (Emakunde Emakumearen EuskalErakundea, 2006).
|
|
|
Erditze ondoko depresioan, sentimenduak negatiboagoak dira eta amaierarik gabe luza daiteke tratamendu bidez sendatzen ez bazaio. Erditu diren
|
emakumeen
% 8 eragiten die. Depresioaren jatorria eta prebentzioa aspalditik aztertzen ari dira.
|
|
|
“In vitro” ernalketa tratamendua edo esperma mikroinjekziokoa egiten duten pazienteen %80 30 eta 40 urte bitartekoak dira, eta obozitoak hartzen dituzten emakumeen %55, 7 40 baino gehiagokoak. Antzutasun kausarik ohikoenei dagokienez, gizonen faktorea% 32,7koa izan zen, eta
|
emakumeen
% 26,4koa; arrazoi mistoak, berriz,% 23,3koa.
|
|
|
Lan horien arabera, arnastutako kortikoideen dosia murriztu egiten da haurdunaldiko lehen hiruhilekoan, eta horrek erasoak eragiten ditu. Beste ikerketa batzuen arabera, gaixotasunaren larritasuna nabarmen handitzen da ia
|
emakumeen
% 35 haurdun geratu ondoren. Horregatik, adituek gomendatu dute eskuetan jartzea asma kontrolatzeko, batez ere haurdunaldian.
|
|
|
Parte hartzaileen batez besteko profila hau da: 45 eta 49 urte bitarteko
|
emakumeen
% 87; 50 eta 54 urte bitartekoen% 39, eta 55 urtetik gorakoen% 5 Ikasketa maila askotarikoa dute: OHO(% 43), BBB edo UBI(% 26), lizentziatura edo diplomatura titulua dutenak(% 8,6).
|
|
|
Lana 4.000 lagunekin egin da. Inkestatutako
|
emakumeen
% 10ek eta gizonen% 19k adierazi zuten ez zutela sintoma isolaturik ezagutuko gaixotasunaren seinale gisa. Detekta zezaketela erantzun zutenen artean, erdiak baino gehiagok(% 54) esan zuen «fardel» bat zegoela zeinu nagusi gisa.
|
|
|
Laurdenak azal arazoak aipatu zituen, %16k ilargi arazoak, eta %19k heste eta gernu arazoak aipatu zituen. Gizonen% 16k eta
|
emakumeen
% 22k, gainera, pisua galdu zuten. Talde etnikoaren araberako aldeak ere handiak izan ziren:
|
|
|
Beste adibide bat melanoma da, azaleko minbizi arruntena eta agresiboena. Bost urte igaro ondoren, gizonen% 47k eta
|
emakumeen
% 55ek bakarrik iraungo du bizirik, baldin eta, diagnostikoaren unean, tumoreak 3,5 mm baino gehiago neurtzen badu. 1,5 mm-tik beherakoa denean,% 100 inguru sendatzen da (gizonen% 93 eta emakumeen% 97).
|
|
|
Bost urte igaro ondoren, gizonen% 47k eta emakumeen% 55ek bakarrik iraungo du bizirik, baldin eta, diagnostikoaren unean, tumoreak 3,5 mm baino gehiago neurtzen badu. 1,5 mm-tik beherakoa denean,% 100 inguru sendatzen da (gizonen% 93 eta
|
emakumeen
% 97). Testikulu tumore baten aurrean, hasierako estadioetan antzematen den gizonen %90ek baino gehiagok gaixotasuna gainditzea lortzen du.
|
|
|
Gizonen eta emakumeen arteko soldata banaketaren ezberdintasuna ere nabarmena izan zen.
|
Emakumeen
% 20,2k Lanbidearteko Gutxieneko Soldata (LGS) baino diru sarrera txikiagoak edo berdinak zituen; gizonen% 7 baino ez zegoen tarte horretan. Soldatarik altuenak kontuan hartuz gero, gizonen% 16,7k LGSa baino lau aldiz diru sarrera handiagoak izan zituen, eta emakumeen% 7,4k.
|
|
|
Emakumeen% 20,2k Lanbidearteko Gutxieneko Soldata (LGS) baino diru sarrera txikiagoak edo berdinak zituen; gizonen% 7 baino ez zegoen tarte horretan. Soldatarik altuenak kontuan hartuz gero, gizonen% 16,7k LGSa baino lau aldiz diru sarrera handiagoak izan zituen, eta
|
emakumeen
% 7,4k. EINek, besteak beste, lanaldi partzialean lan egiten duten emakume gehiago egoteari egozten dizkio desberdintasun horiek, eta, horren ondorioz, urteko irabaziak txikiagoak dira.
|
|
|
Emakumeen kasuan, fideltasun hori areagotu egiten da. Kasu bakoitzean, gizonek farmaziara joateko joera dute (kasuen% 29an, eta
|
emakumeen
% 23an). “Farmazia jakin batekiko leialtasuna nabarmenagoa da emakumeengan, minarekiko eta gaixotasunekiko sentikorragoak baitira familiako gainerakoekiko baino”, dio Miguelek.
|
|
|
Beraz, ohitura aldaketa bat da, eta ez dieta baten segimendu zehatza, oso zorrotza bada ere. Pisua galtzeko programetan ariketa fisikoa areagotzeak duen garrantzia gorabehera, biztanleriaren ehuneko handi batek (gizonen% 39 eta
|
emakumeen
% 35) ez du jarduera areagotzen pisua galtzen saiatzen denean, neurri handi batean “aspergarria eta nekatua” delako. Horrexegatik, beharbada, ohitura ez oso osasungarrietara jotzen da maiz, hala nola janariak saltatzera (gizonen% 31 eta emakumeen% 19), erredurak dituzten produktuak hartzera (gizonen% 8,6 eta emakumeen% 12,5) eta oka egitera (emakumeen% 0,4), gehiegikeriak konpentsatzeko.
|
|
|
Pisua galtzeko programetan ariketa fisikoa areagotzeak duen garrantzia gorabehera, biztanleriaren ehuneko handi batek (gizonen% 39 eta emakumeen% 35) ez du jarduera areagotzen pisua galtzen saiatzen denean, neurri handi batean “aspergarria eta nekatua” delako. Horrexegatik, beharbada, ohitura ez oso osasungarrietara jotzen da maiz, hala nola janariak saltatzera (gizonen% 31 eta
|
emakumeen
% 19), erredurak dituzten produktuak hartzera (gizonen% 8,6 eta emakumeen% 12,5) eta oka egitera (emakumeen% 0,4), gehiegikeriak konpentsatzeko.
|
|
|
Pisua galtzeko programetan ariketa fisikoa areagotzeak duen garrantzia gorabehera, biztanleriaren ehuneko handi batek (gizonen% 39 eta emakumeen% 35) ez du jarduera areagotzen pisua galtzen saiatzen denean, neurri handi batean “aspergarria eta nekatua” delako. Horrexegatik, beharbada, ohitura ez oso osasungarrietara jotzen da maiz, hala nola janariak saltatzera (gizonen% 31 eta emakumeen% 19), erredurak dituzten produktuak hartzera (gizonen% 8,6 eta
|
emakumeen
% 12,5) eta oka egitera (emakumeen% 0,4), gehiegikeriak konpentsatzeko.
|
|
|
Pisua galtzeko programetan ariketa fisikoa areagotzeak duen garrantzia gorabehera, biztanleriaren ehuneko handi batek (gizonen% 39 eta emakumeen% 35) ez du jarduera areagotzen pisua galtzen saiatzen denean, neurri handi batean “aspergarria eta nekatua” delako. Horrexegatik, beharbada, ohitura ez oso osasungarrietara jotzen da maiz, hala nola janariak saltatzera (gizonen% 31 eta emakumeen% 19), erredurak dituzten produktuak hartzera (gizonen% 8,6 eta emakumeen% 12,5) eta oka egitera(
|
emakumeen
% 0,4), gehiegikeriak konpentsatzeko.
|
|
|
Kupmanen datuen arabera, abortu batetik igaro diren emakumeek depresio batean erortzeko arriskua bikoitza dute, abortoa jasan ez dutenek baino. Ikerketa batzuen arabera,
|
emakumeen
% 10,9k depresioa izan dute bat batean abortatu zutenean;% 4,3k, berriz, nolabaiteko eragina izan zuen esperientzia horretan. Oro har, depresio koadroak abortu ondoko lehen hilabetean gertatzen dira, eta gehiago eragiten diete seme alabarik gabeko emakumeei.
|
|
2010
|
|
|
Gizonen eta emakumeen arteko aldea ere aipatzeko modukoa da: gizonen% 12k joko dute Internetera, eta
|
emakumeen
% 6k.
|
|
|
Diruarekin alderantziz gertatzen da: galdekatu ditugun
|
emakumeen
% 23k agertu dute dirua oparitzeko asmoa, eta gizonen% 14k.
|
|
|
Sexuka, berriz,
|
emakumeen
% 28k hautatuko lituzkete ohiko saltokiak, eta gizonen% 22k.
|
|
|
Tasa hori% 72,2ra iritsi zen gizonezkoen kasuan, eta
|
emakumeetan
% 58,2an geratu zen.
|
|
|
Gizonen% 34ak eta
|
emakumeen
% 22ak ez du inoiz SMSrik bidaltzen. Horretaz gain, gizonek ia ez dute kontuan hartzen mugikor batek kamera ona edo memoria asko izatea (soilik% 1), baina ezaugarri horiek bai dira garrantzitsuak emakumeentzako.
|
|
|
Inkestatutako
|
emakumeen
% 23,5ek bigarrenez abortatu zuen eta Bilbo, Madril, Granada eta Sevilla dira aurretik behin baino gehiagotan abortatu duten emakume gehien biltzen dituzten hiriak.
|
|
|
Hain zuzen, 15 eta 49 urte bitarteko
|
emakumeen
% 8,8 erabiltzen dute, eta Europan,, Kariben eta Ipar Amerikan antisorgailu erabiliena da.
|
|
|
|
Emakumeen
% 43k bere bikotekidea utziko luke futbolagatik
|
|
|
Enplegu tasei dagokionez, tituludun
|
emakumeak
% 81,1 dira eta gizonezkoak% 79,2, baina lan egonkorraz hitz egiten badugu, gizonezkoak emakumeak baino portzentai handiagoa daukate,% 63 eta %47 hurrenez hurren.
|
|
|
Artikulu horren arabera, emakume izatea arrisku faktore garrantzitsua da Alzheimer gaixotasuna pairatzeko.
|
Emakumeek
% 30eko probabilitate gehiago dute gizonezkoek baino gaixotasuna izateko. Bestalde, emakumeengan gizonezkoengan baino urte gehiago irautendu gaixotasunak, batez beste bi edo hiru urte gehiago.
|
|
|
Hala ziurtatzen du MUMENESPek, arazo horiengatik ginekologoarengana jo zuten autonomia erkidego guztietako 3.000 emakumeri baino gehiagori buruz egindako azterlan batek. Kataluniako Obstetrizia eta Ginekologia Elkarteko Menopausia Ataleko buru María Jesús Cornellanak, ikerketaren zuzendariak, adierazi zuen
|
emakumeen
% 80k sintoma hori duela menopausia gertatu eta lehenengo hiru urteetan. Ehuneko hori %60ra murrizten da hurrengo lau eta hamar urteen artean, eta %40ra arte, lehen hamarkada gainditzean; Espainiako emakumea, 49 urterekin hasi zena, 60tik gorakoa da.
|
|
|
Emakume lodien edo gehiegizko pisua dutenen %64k ere 55 urte bete arte atzeratzen dute. Lan horrek erakutsi duenez, menopausia zuten eta ginekologoarengana jo zuten
|
emakumeen
% 52k gehiegizko pisua edo obesitatea zuten.
|
|
|
Alde handia dago, batez ere, 15 eta 24 urte bitarteko adin taldean: Espainiako gizonen% 28k egiten du ariketa (EB osoan% 19), eta
|
emakumeen
% 16k (EBn% 8). Kirola egiteko espainiarrek adierazi dituzten arrazoien artean, osasuna hobetzea(% 61), erlaxatzeko beharra(% 40), forma hobetzea(% 29), itxura fisikoa hobetzea(% 28), dibertitzea(% 25) eta pisua galtzea(% 18) nabarmentzen dira.
|
|
|
Handitasun sentsazioa beste eragozpen bat da:
|
emakumeen
% 35ek eta gizonen% 34,2k astean behin jasaten dute. Emakumeen% 24,6k eta gizonen% 19,2k, berriz, zirkulazio motela edo idorreria dute astean behin.
|
|
|
emakumeen% 35ek eta gizonen% 34,2k astean behin jasaten dute.
|
Emakumeen
% 24,6k eta gizonen% 19,2k, berriz, zirkulazio motela edo idorreria dute astean behin. Gasak eguneroko eragozpenak dira emakumeen% 15,5entzat eta gizonen% 12,8rentzat.
|
|
|
Emakumeen% 24,6k eta gizonen% 19,2k, berriz, zirkulazio motela edo idorreria dute astean behin. Gasak eguneroko eragozpenak dira
|
emakumeen
% 15,5entzat eta gizonen% 12,8rentzat. Emakumeen% 25,1ek eta gizonen% 21,6k diote astean behin baino gehiagotan dituztela gasak.
|
|
|
Gasak eguneroko eragozpenak dira emakumeen% 15,5entzat eta gizonen% 12,8rentzat.
|
Emakumeen
% 25,1ek eta gizonen% 21,6k diote astean behin baino gehiagotan dituztela gasak. Haizeak astean behin baino gehiagotan eragiten die emakumeen% 25i eta gizonen% 21,6ri.
|
|
|
Emakumeen% 25,1ek eta gizonen% 21,6k diote astean behin baino gehiagotan dituztela gasak. Haizeak astean behin baino gehiagotan eragiten die
|
emakumeen
% 25i eta gizonen% 21,6ri. Sabeleko mina askoz ohikoagoa da emakumezkoetan gizonezkoetan baino; izan ere, emakumeen% 9,5ek jasaten du egunero, eta gizonen% 2k.
|
|
|
Haizeak astean behin baino gehiagotan eragiten die emakumeen% 25i eta gizonen% 21,6ri. Sabeleko mina askoz ohikoagoa da emakumezkoetan gizonezkoetan baino; izan ere,
|
emakumeen
% 9,5ek jasaten du egunero, eta gizonen% 2k. Azkenik, emakumeen% 27,9k eta gizonen% 30ek sabeleko zarata dute astean behin.
|
|
|
Sabeleko mina askoz ohikoagoa da emakumezkoetan gizonezkoetan baino; izan ere, emakumeen% 9,5ek jasaten du egunero, eta gizonen% 2k. Azkenik,
|
emakumeen
% 27,9k eta gizonen% 30ek sabeleko zarata dute astean behin. “Elikadura hesteetako mikrofloraren metabolismoan eragin handiena duen faktorea da”, azaldu zuen Miguel Bixquert doktoreak, Valentziako Arnau Ospitaleko Digestio Zerbitzuko buruak.
|
|
|
Espainiako Familia Plangintzako Federazioko lehendakariak, Isabel Serrano doktoreak, adierazi zuenez, sintoma ohikoenak hauek dira: bularrarekiko sentikortasuna, buruko edo muskuluko mina, likido atxikipena edo pisua handitzea,
|
emakumeen
% 45,7 Halaber, suminkortasuna(% 29,2), negar egiteko gogoa, errefusarekiko sentikortasuna(% 24,7), janarirako gehiegizko gogoa eta begirakoa(% 21,6), nekea edo energia falta(% 21), eta interesa galtzea etxean(% 7,1), lanean(% 6) eta bizitza sozialean(% 5,6) sentitzen dira, Grupo Daphnek egindako ikerketa baten arabera. Sintoma horien eragin maila ertaina edo larria da, emakumearen bizi kalitatean zuzenean eragiten duenean.
|
|
|
Gazteen beste %2, 7k ikasketak eten zituen (oporrak), eta %2, 8k ordaindutako lana izan zuen, bai ikasketetan bai etenaldietan. Sexuen arabera,
|
emakumeen
% 24,9k egin zuen lan ikasketetan, eta gizonen% 23,6k. Adinaren arabera, ikasketak egin bitartean lan ordaindua izan zuten pertsonen ehunekoa %28, 5ekoa izan zen 23tik 25 urtera bitarteko adin tartean.
|
|
|
Gizonen ehunekoa emakumeena baino handiagoa izan zen, bai ikasketak amaitzean enplegua hasi bazuten (%67, 3 eta %63, 6, hurrenez hurren), bai ikasketak uzteko unean lan egiten bazuten (%14, 1 eta %13, 1, hurrenez hurren). Lana aurkitzeko gutxienez urtebete behar izan zuten emakumeen ehunekoa gizonena baino handiagoa izan zen, %51, 1, eta %48, 8 Gainera, gizonen% 29,1ek lana lortu zuen ikasketak amaitu eta hilabete baino lehen, eta
|
emakumeen
% 26,9k. Ikasketak amaitu ondoren edo ikasketak bukatzean lortutako lehen enplegu garrantzitsuaren iraupenari dagokionez, inkestak adierazten du 16 eta 34 urte bitarteko bost gaztetik batek urte batetik bi urtera bitartean iraun zuela.
|
|
|
Zazpi herrialdetako (Erresuma Batua, Alemania, Belgika, Espainia, Frantzia, Herbehereak eta Portugal) 14.000 lagunek egin dute azterketa, eta adierazten du osasunarekiko kezka etengabea dela gizon eta emakumeengan, urteak bete ahala. Hala, Espainiaren kasuan, 45 eta 54 urte bitarteko
|
emakumeen
% 86 kezkatuta daude elikadura zaintzeaz. Inkestatutakoen ia erdiak kolesterol maila handiko elikagaiak, gantz aseak eta pestizidak erabili dituztenak saihesten saiatzen dira.
|