2003
|
|
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legearen arabera, Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza gure herri honek duen izatearen adierazgarririk begi bistakoena eta objektiboena dela aitortu behar da. Era berean, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa bera Euskal Herrian oso osorik integratzeko tresna bihurtzen da.
|
|
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legearen arabera, Euskal Herriko berezko hizkuntza gure
|
herri
honek duen izatearen adierazgarririk begi bistakoena eta objektiboena dela aitortu behar da. Era berean, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa bera Euskal Herrian oso osorik integratzeko tresna bihurtzen da.
|
|
Era berean, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa bera Euskal Herrian oso osorik integratzeko tresna bihurtzen da. Bide horretatik,
|
herri
botereen betebeharra da eskubide horren mailaz mailako egikaritza sustatu eta bermatzea, hori berori jasotzen baitu aipatu legearen 6 artikuluak, eta, Justizia Administrazioaren esparrurako, 9 artikuluak.
|
|
Izan ere, Autonomia Estatutuak euskararen hizkuntza ofizialkidetasuna arautu zuen, eta, horrez gain, Euskal
|
Herriko
biztanle guztiei eskubidea aitortu zien, Administrazioarekin dituzten harremanetan hizkuntza hori erabiltzeko. Hizkuntza eskubide horiek guztiak ziurtatzeko beharrezkoak diren neurri eta bitartekoak jarri behar dira.
|
|
Barneratutako adingabeak diziplina bidez zuzen daitezke, araudi bidez ezarritako kasuetan eta araudietan ezarritako prozeduraren bidez, betiere Konstituzioaren, lege honen eta azaroaren 26ko 30/ 1992 Legearen IX. tituluaren printzipioekin bat etorriz; azken lege horrek
|
herri
administrazioen araubidea ezarri eta administrazio prozedura erkidea arautu du. Une oro, adingabeen duintasuna errespetatu da, eta ezin izango zaizkie adingabeei inoiz ere kendu mantenu eskubidea, nahitaezko hezkuntza izateko eskubidea, eta komunikazioak eta bisitak izateko eskubidea, horiek guztiak lege honetan eta beronen garapenerako xedapenetan ezarrita dauden heinean.
|
|
Hala denean, azaroaren 26ko 30/ 1992 Legearen 145 artikuluan xedatutakoa ere aplikagarri izango da; lege horrek
|
herri
administrazioen araubidea ezarri eta administrazio prozedura erkidea arautu du. Orobat aplikatukoriazko delituen biktimak eta sexu aska da abenduaren 11ko 35/ 1995 Legean eta horren xedapen osagarrietan ezarritakoa; lege horrek arautu du indarketasunaren aurkako delituen biktimak lagundu eta sorostea.
|
|
Horixe erakusten dute Agiri Judizialen Itzulpenerako Batzordearen lanek; lan horiek Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak koordinatu ditu, eta, euren bitartez, agiriak euskaratu eta normalizatu dira. Batzorde horretan parte hartzen dute Deustuko Unibertsitateak berak,
|
Herri
Arduralaritzaren Euskal Erakundeak, Euskal Herriko Unibertsitateak, UZEIk, magistratu euskaldunek, Justizia Sailburuordetzako itzultzaile eta teknikariek, abokatuek. Horiek guztiak biziki saiatu dira Justizia Administrazioaren sistema informatikoan dokumentuen euskarazko ereduak izateko, batez ere, dokumentu horiek jurisdikzio guztietan eta bake epaitegietan maiz sarri erabiltzen direnean.
|
|
Horixe erakusten dute Agiri Judizialen Itzulpenerako Batzordearen lanek; lan horiek Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak koordinatu ditu, eta, euren bitartez, agiriak euskaratu eta normalizatu dira. Batzorde horretan parte hartzen dute Deustuko Unibertsitateak berak, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak, Euskal
|
Herriko
Unibertsitateak, UZEIk, magistratu euskaldunek, Justizia Sailburuordetzako itzultzaile eta teknikariek, abokatuek. Horiek guztiak biziki saiatu dira Justizia Administrazioaren sistema informatikoan dokumentuen euskarazko ereduak izateko, batez ere, dokumentu horiek jurisdikzio guztietan eta bake epaitegietan maiz sarri erabiltzen direnean.
|
|
lehendabizi, lege honek gizarte zerbitzuei galdatzen dien parte hartze zabala egikaritzeko, ezinbestekoak dira oraindik eskuratu ez diren baliabide material nahikoak. Ezartzen diren neurriak ezerezean gera ez daitezen, beharrezkoak dira, alde batetik, baliabide ekonomiko egokirik gabe lortezinak diren azpiegiturak eta, bestalde, konpromiso handiagoa hartu dute
|
herri
administrazo guztiek, orain arte erakutsi ez duten ahalegin eta gogoaz, legeak eskaintzen dituen ahalbide guztiak, oraindik neurrigek de facto behintzat bi salbuespenezko erregimen juridiko penal sortu baitzituz handi batean martxan jarri ez direnak, eskuragarri egon daitezen. Bigarrenez, lege hau vacatio legis aldian zegoela, 7/ 2000 eta 9/ 2000 LOak onartu ziren, eta orain arte egindako balorazio positiboa erabat auzitan utzi zuten, zeren eta aipatu bi leten, terrorismo delituen edota zenbait delitu astunen kasuan eman beharreko erantzuna nabarmen gogortzearen bitartez.
|
|
Orduan bezala, oraingoan ere, euskaraz ondu beharreko testua Euskal Gaien Institutuan eta Zuzenbide Fakultateko Euskara Juridikoaren Mintegian prestatu da, Esther Urrutia eta Andres Urrutia irakasleen eskutik. Geroago, Euskal
|
Herriko
Unibertsitateko zigor zuzenbideko irakasleek, Jon Mirena Landak eta Rafael Sainz de Rozasek hain zuzen, testua berrikusi dute, eta Deustuko Unibertsitateko euskara tekniko juridikoko irakasleak, Gotzon Loberak, ohar bikainak egin ditu. Horrek guztiak ahalbidetu du orain eskaintzen den testua prestatzea, betiere Eusko Jaurlaritzaren Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailaren laguntzarekin.
|
|
Epaileak erantzukizun hori molda dezake. Edonola ere, legeak gogoratu du aplikagarriak direla azaroaren 26ko 30/ 1992 Legea,
|
Herri
Administrazioen Araubideari eta Administrazio Prozedura Erkideari buruzkoa, eta abenduaren 11ko 35/ 1995 Legea, Indarkeriazko Delituen eta Sexu Askatasunaren aurkako Delituen Biktimak Laguntzeko eta Sorostekoa.
|
2004
|
|
Ikuspegi hori benetan onartezina denez gero, eta prozesu erakunde garrantzitsuak gainbeheratzen eta itxuraldatzen dituenez gero, aipatu errekurtsoen zentzuzko eta balizko zereginari, eta jurisdikzio antolaketaren goreneko organoari edo organoei buruzko ikerketa zehatza eta gogoeta xehea egiten ari dira, hala Espainiako sistema juridiko bera duten
|
herriak
, nola sistema juridiko desberdina dutenak.
|
|
Lehenik, lege honetatik arlo zibileko edo merkataritza arloko gai bat ere ez baztertzea; bigarrenik, prozesuko legeen urratzea kasaziotik kanpo uzteko erabakia, gero aztertuko denez, erabaki hori batere funtsgabea ez dela; hirugarrenik, jurisprudentzia doktrina aginteduna sortzeko eginkizunaren garrantzia, hori baita kasazioaren zeharkako eginkizuna. Eginkizun hori lotuta dago erakunde horri datxekion
|
herri
interesarekin, erakunde horren jatorritik egun arte.
|
|
Jurisdikzio zibileko auzitegi batek uste badu bere eskumenpean jarritako auzia jurisdikzio militarrari, edo
|
herri
administrazio bati edo kontabilitateko eginkizunetan diharduen kontu auzitegiari dagokiola, auzia gauzatzeaz abstenituko da.
|
|
3 Aurreko paragrafoetan xedatutakoa gorabehera, legeak ezartzen badu, edo alderdiek batera etorriz eskatzen badute, edo horietako batek bestearen adostasunarekin eskatzen badu, orduan auzitegi zibilek aribideko jarduna etengo dute, epaia eman aurretik, epaitu aurreko arazoa, kasuan kasuan,
|
herri
administrazio eskudunak, kontu auzitegiak edo jurisdikzio ordena eskuduneko auzitegiek hori ebatzi arte. Kasu horretan, auzitegi zibilarentzat loteslea da epaitu aurreko arazoari buruz organo horiek hartutako erabakia.
|
|
15) Premiamenduko prozedura administratiboetan jarritako jabari hirugarrengotza edo eskubide hobeko hirugarrengotzaren kasuan, enbargoa zein organok erabaki eta organo horren egoitzako auzitegia izango da eskuduna, lurralde eskumenari dagokionez
|
herri
administrazioentzat ezarritako berezitasunei kalterik egin gabe.
|
|
Jakinarazpenen Zerbitzu Erkidea ezarri
|
herrietan
, berorrek gauzatuko ditu burutu beharreko komunikazio egintzak.
|
|
Urteko egun guztiak dira baliodunak, igandeak, nazio jaiegunak eta autonomia erkidegoan nahiz
|
herrian
lan ondoreetarako jaiegunak direnak izan ezik. Baliogabeak dira, halaber, abuztuko egunak.
|
|
3) Jurisdikzio eginkizunarekin bateraezina den kargu publiko edo lanbidean hasi badira, edo borondatezko eszedentzia egoeran badira,
|
herri
hautaketa bidezko karguetarako hautagai izateko.
|
|
Printzipio esku emailea prozesuetantzaezinarengatik, printzipio horren era aplikatzen ez denean, edo, prozesuko objektuari datxekion
|
herri
interes zalangina txikiagoa den prozesuetan, legea ez da mugatu horiek kodetzera; aitzitik, prozedura errazak diseinatu ditu, eta, bereziki, kontuan hartu ditu esperientziak agertutako benetako arazoak. Hori guztia egin du, arau substantiboak errespetatuz, prozesua arau substantibo horien tresna izan behar baita.
|
|
Alderdi betearaziaren ondasunak aurkitzeko tresna bakarra ez da alderdi betearaziak bere ondasunak agertzea, betearazpen ondoreetarako. Legeak ezarri du, ondasunak adierazi ezin izan dituen, edo betearazpena behar bezala gauzatzeko behar besteko eta kalitate egokiko ondasunik aurkitu ez dituen alderdi betearazleak hala eskatuta, auzitegiak
|
herri
erakundeei eta pertsona juridikoei nahiz fisikoei eskatu ahal izatea alderdi betearaziak bere erantzukizunari aurre egiteko ondasun eta eskubideei buruzko datuak. Alderdi betearazleak azaldu behar du, labur bada ere, zeintzuk diren alderdi betearaziaren eta elkarlanean aritzeko agindeia jaso duten erakunde eta pertsonen arteko harremanak, ez litzatekeelako zentzuzkoa izango lege agindu horiek oker erabiltzea, ondare ikerketa generikoetarako edo oinarririk ez duten ikerketetarako.
|
|
Prozesuan alderdi badira estatua, autonomia erkidegoa, toki erakundea eta beste
|
herri
erakunde bat, eta auzitegiak horien adierazpena onartzen badu, horiei galderen zerrenda igorriko zaie, epaiketa edo ikustaldiari itxaron gabe, baldin eta auzitegiak egokitzat jotzen baditu alderdi proposatzaileak froga onartzeko unean aurkeztu dituen galderak; halakoetan, galderok idatziz erantzungo dira, eta auzitegiari erantzuna emango zaio, epaiketa edo ikustaldiaren data aurretik.
|
|
6) Estatuko,
|
herri
administrazioetako edo zuzenbide publikoko beste erakunde batzuen artxibo eta erregistroei buruzko agiriak izanda, organo, administrazio edo erakunde horien xedapenei eta jardunari buruz fede emateko ahalmena zein funtzionariok izan eta horiek luzatutakoak.
|
|
Horrek guztiak baieztatu besterik ez du egiten ageri ageriko errealitate bat: Euskal
|
Herriko
biztanleak, neurri handi batean, euskaldun elebakarrak ziren eta nekez ezagutzen zuten gaztelania edo bestelako hizkuntzarik; horregatik, herriari testu juridikoak itzuli behar zitzaizkion beraren hizkuntzara edo hizkuntza horretan egin behar zitzaizkion galdeketak.
|
|
Horrek guztiak baieztatu besterik ez du egiten ageri ageriko errealitate bat: Euskal Herriko biztanleak, neurri handi batean, euskaldun elebakarrak ziren eta nekez ezagutzen zuten gaztelania edo bestelako hizkuntzarik; horregatik,
|
herriari
testu juridikoak itzuli behar zitzaizkion beraren hizkuntzara edo hizkuntza horretan egin behar zitzaizkion galdeketak.
|
|
Aurreko artikuluan ezarritakoari kalterik egin gabe, interesdunak euren kabuz agertu ahal izango dira, baina ezin izango dira baliatu prokuradore gaitua ez den beste pertsona batez, betiere prokuradoreak dauden
|
herrietan
:
|
|
1) Hipotekatutako ondasunak higiezinak badira, ez da hartzekodunaren adostasunik behar, aldaketa eskrituran zehaztutako
|
herri
berberaren barruan eginez gero, edo aldaketa finkak zein barrutitan egon eta barruti horretan kokatutako beste edozein herritara eginez gero, eta mugarte horrek balio duenean epaitegiaren eskumena zehazteko.
|
|
1) Hipotekatutako ondasunak higiezinak badira, ez da hartzekodunaren adostasunik behar, aldaketa eskrituran zehaztutako herri berberaren barruan eginez gero, edo aldaketa finkak zein barrutitan egon eta barruti horretan kokatutako beste edozein
|
herritara
eginez gero, eta mugarte horrek balio duenean epaitegiaren eskumena zehazteko.
|
|
Behin eskaera aurkeztuta, epaileak zamatzaileei eta kontsignatarioei agindeia egingo die,
|
herrian
halakoak badaude, eta, hala ez bada, Fiskaltzari, beste aditu bat izendatzeko. Behin adituak izendatuta, eskatutako lizentzia emango du.
|
|
16 Familia harrerari edo adopzioari buruzko jardun judizialean, edo, kasuan kasuko
|
herri
erakundearen esku utzitako babes eginkizunekin zerikusia dutenetan, eskuduna izango da erakundearen egoitza non izan eta bertako epailea, eta, halakorik izan ezean, adoptatzailearen egoitza non izan eta bertako epailea. Kode Zibilaren 179 eta 180 artikuluek aipatutako jardun judizialean eskuduna izango da adoptatzailearen egoitza non izan eta bertako epailea.
|
|
Estatuak, autonomia erkidegoek eta gainerako
|
herri
administrazioek, korporazioek edo izaera bereko erakundeek zein epaiketatan interesa izan eta horiek.
|
|
Lehen auzialdiko epaile bat baino gehiagoko
|
herrietan
, eskumena zehaztuko da banaketaren bidez.
|
|
Adiskidetzea zein
|
herritan
eskatu eta herri horretako absenteak deituko dira, absenteok zein lekutan bizi eta bertako lehen auzialdiko epaileari edo bake epaileari zuzendutako ofizioaren bidez.
|
|
Adiskidetzea zein herritan eskatu eta
|
herri
horretako absenteak deituko dira, absenteok zein lekutan bizi eta bertako lehen auzialdiko epaileari edo bake epaileari zuzendutako ofizioaren bidez.
|
|
Demandatuak bizi diren
|
herriko
lehen auzialdiko epaileak edo bake epaileak bere erantzukizupean zainduko du zitazioa aurreko artikuluetan ezarritakoaren arabera egitea, ofizioa jaso eta hurrengo lehen egun baliodunean; eta, berori eginbidearen bidez jasota, bidali egingo du, zitazioaren egun berean, edo, beranduenez, hurrengo egunean. Ofizio hori idazkiarekin batera artxibatuko da, aurreko artikuluan ezarritako baldintzen arabera.
|
|
Atzerriko
|
herrietan
emandako epai irmoek Espainian izango dute kasuan kasuko itunek ezarritako indarra.
|
|
Familia harreraren eraketa, epailearen erabakia beharrezkoa denean, Fiskaltzak edo
|
herri
erakunde egokiak sustatuko du.
|
|
|
Herri
erakundeari adostasuna eskatuta, hori ez bada espedientearen sustatzailea, edo adingabea hartzen duten pertsonena, eta, adingabeak hamabi urte dituenetik, horrena ere, entzungo ditu epaileak gurasoak, baldin eta guraso ahalaz gabetuta ez badaude, ezta horren jardunean etenda egon ere; edo, tutorea entzungo du, halakoa dagoenean, eta hamabi urteko adingabea, behar besteko zentzutasuna duena. Autoa bost eguneko epean emango du, adingabearen intereserako bidezkoa dena ebatzita.
|
|
Familia harrera epaiketa bidez azkentzeko espedientea hasiko da, ofizioz, edo adingabeak, horren legezko ordezkariak,
|
herri
erakundeak, Fiskaltzak edo adingabea harrerapean duten pertsonek hala eskatuta.
|
|
Epaileak erabaki ahal izango du familia harrera azkentzea, behin
|
herri
erakundea, adingabea, horren legezko ordezkaria eta adingabea harrerapean dutenak entzun eta gero.
|
|
|
Herri
erakundeak epaileari egindako adopzio proposamenean, bereziki adieraziko dira:
|
|
c) Batzuek nahiz besteek euren onespena
|
herri
erakundean edo agiri kautoan formalizatu duten. Onespena ezezta daiteke, ezeztatze hori erakundeari jakinarazten bazaio, epaitegiari proposamena aurkeztu aurretik.
|
|
|
Herri
erakundearen aurretiazko proposamena beharrezkoa ez bada, Kode Zibilaren 176 artikuluan xedatuleari egindako proposamenean adierazitakoaren arabera, adoptatzaileak epaiko dira aurreko paragrafoetako aipamenak, horiek aplikatzeko modukoak diren neurrian, bai eta alegazioa eta aipatu artikuluko inguruabarretatik edozein adopziogaiari gertatu zaiola egiaztatzen duten frogak ere.
|
|
Lekukoren bat epai barrutitik absente badago, bera exhortoaren bidez aztertzea eskatu ahal izango du; eskaera zuzenduko zaio oraingo bizilekua zein
|
herritan
izan eta bertako epaileari.
|
|
Epai barrutiko buru den
|
herriko
notarioaren erregistroetan egingo da protokoloan jasotzea; eta, bat baino gehiago badaude, epaileak izendatzen duen notarioaren erregistroan.
|
|
Notarioa eta lekuko guztiak hil badira, informazioa irekiko da inguruabar horri, heriotza garaiari, eta horiek merezi zuten entzute publikoari buruz, bai eta testamentua egitean horiek
|
herrian
egon izanari buruz ere.
|
|
Fiskaltzak eskatzen badu informazioa onestea, eta, epailearen ustez, hori bidezkoa bada, autoa emango du informazioa onetsiz, zuzenbidean hori bidezkoa denean, eta, aginduko du, garrantzi handiko egiteak aipatuz gero, idazkariaren erregistroetako protokoloetan jasotzea, hori notarioa ere bada; troetan jasoko dira, eta, bat baino gehia notarioa ez den kasuan, epai barrutiko buru den
|
herrian
bizi denaren erregisgo daudenean, interesa duen alderdiak egingo du hautaketa.
|
|
2048 artikuluan aipatutako gorabeherak egiaztatu ondoren, epaileak enkantea iragarriko du, hori eskatu duenak proposatutako moduan eta baldintzen mende; enkantea egiteko eguna eta ordua zehaztuko ditu; gisa berean aginduko du ediktuak ohiko tokietan, eta finkak zein
|
herritan
izan edo kontratua zein herritan egin behar eta horietan finkatzea, bai eta eskatzaileak izendatutako egunkarietan argitaratzea ere.
|
|
2048 artikuluan aipatutako gorabeherak egiaztatu ondoren, epaileak enkantea iragarriko du, hori eskatu duenak proposatutako moduan eta baldintzen mende; enkantea egiteko eguna eta ordua zehaztuko ditu; gisa berean aginduko du ediktuak ohiko tokietan, eta finkak zein herritan izan edo kontratua zein
|
herritan
egin behar eta horietan finkatzea, bai eta eskatzaileak izendatutako egunkarietan argitaratzea ere.
|
|
Ezezagunei eta bizileku ezezaguna dutenei ediktuen bidez egingo zaie zitazioa; ediktuok ohiko tokietan finkatuko dira, epai barrutiko buru den
|
herrian
, finka zein herritan egon eta herri horretan, eta zitatuak azken bizilekua non izan eta herri horretan.
|
|
Ezezagunei eta bizileku ezezaguna dutenei ediktuen bidez egingo zaie zitazioa; ediktuok ohiko tokietan finkatuko dira, epai barrutiko buru den herrian, finka zein
|
herritan
egon eta herri horretan, eta zitatuak azken bizilekua non izan eta herri horretan.
|
|
Ezezagunei eta bizileku ezezaguna dutenei ediktuen bidez egingo zaie zitazioa; ediktuok ohiko tokietan finkatuko dira, epai barrutiko buru den herrian, finka zein herritan egon eta
|
herri
horretan, eta zitatuak azken bizilekua non izan eta herri horretan.
|
|
Ezezagunei eta bizileku ezezaguna dutenei ediktuen bidez egingo zaie zitazioa; ediktuok ohiko tokietan finkatuko dira, epai barrutiko buru den herrian, finka zein herritan egon eta herri horretan, eta zitatuak azken bizilekua non izan eta
|
herri
horretan.
|
|
Interesdunei eurek eskatutako aktaren kopiak emango zaizkie, eta akta hori eskuetsi duen notarioaren protokoloan jasoko da, eskueslea notarioa izanez gero; notarioa ez bada, mugatutako finka zein
|
herri
edo notario barrutitan egon eta bertako notariotzaren protokoloan jasoko da, eta, batzuk izanez gero, epaileak aukeratzen duen notariotzaren protokoloan.
|
|
Aurreko artikuluan xedatutakoari kalterik egin gabe, bertan aipatu jarduna egin ahal izango da, epai barrutiko buru ez diren
|
herrietako
udal epaitegietan, edo atzerriko nazioetan dauden kontsul espainiarren aurrean, hori nahitaezkoa bada negozioak duen presarengatik, edo frogabideak, merkatugaiak edo baloreak bertan izateagatik, inguruabarrengatik, edo egitateak kasuan kasuko epaitegi edo kontsulatuen lekuan edo mugapean gertatzeagatik.
|
|
Eginbideek kalte egin ahal badiete interes publikoei edo pertsonei, horiek agerleak edo absenteak izan, legeen babes berezia izan, edo alde batera utzitakoak izan, orduan Fiskaltzari zitazioa egingo zaio, epai barrutiko buruetan, eta udaleko fiskalei, gainerako
|
herrietan
.
|
|
...u behar duenak epaileari hori eskatuko dio idatziz, gordailu horren efektu zehatzak adieraziz, bai eta gordailuzain izan behar den pertsona izendatuz ere; horrela, matrikulatuta dagoen merkataria izendatuko da, hirian halakoa badago, eta, ez badago halakorik, epaileak zergapeko bat izendatuko du, behar besteko berme gisa hartutako kontribuzio kuota ordaintzen duena, betiere gordailuaren balioa eta
|
herriaren
baldintzak kontuan hartuta.
|
|
Epaileak agindua ematen badu gordailututako efekturen bat saltzeko, salmenta hori ordainagiriaren eta efektuok iraunaraztearen ondoriozko gastuak estaltzeko izanik, salmenta enkante publikoan egingo da; enkantearen aurretik, tasazioa burutuko du efektu haien ugazabak izendatutako aditu batek, hori aurkezten bada, edo, Fiskaltzak, hura absente egonez gero, eta epaileak izendatutako beste batek. Enkantea zortzi egunetik hamabost egunera bitartean iragarriko da, epaitegietako auzi aretoetan finkatutako ediktuen bidez, eta ediktuok barneratu ahal izango dira probintziako aldizkari ofizialean eta
|
herriko
egunkari batean, epaileak nahi bezala, efektu horien balioaren arabera.
|
|
Epaileak aginduko du, adituen adierazpena ikusita, bi iragarki argitaratzea, eta horiek jasoko dira ohiko lekuetan, eta probintziako aldizkari ofizialean eta
|
herriko
oharren egunkarian, halakoa izanez gero, eta horietan ontziko kapitainaren uzia eta adituak finkatu duen kopurua labur jasoko dira.
|
|
Azaroaren 27ko 52/ 1997 Legeak, Estatuari eta
|
Herri
Erakundeei Laguntza Juridikoa emateari buruzkoak, indarrean dirau.
|
|
«Halaber, administraziorekiko auzibideen epaitegiei dagokie agintari sanitarioek
|
herri
osasunerako presakoak eta beharrezkoak jotzen dituzten neurriak baimentzea edo berrestea, baldin eta neurriok badakarte askatasuna edo beste oinarrizko eskubide bat kentzea edo murriztea.»
|
|
«6 Adituaren doako laguntza, prozesuan zehar, jurisdikzio organoei atxikitako langile teknikoen kontura, edo, halakorik izan ezean,
|
herri
administrazioetako funtzionarioen, erakundeen edo zerbitzu teknikoen kontura.
|
|
Salbuespenez, eta kasuan kasuko gaian teknikorik ez izateagatik, jurisdikzio organoetako edo
|
herri
administrazioetako adituen laguntza ezinezkoa bada, laguntza emango dute, kasuan kasuko tekniko pribatuen artetik, prozesuko legeetan ezarritakoaren arabera izendatu adituek; horixe egingo da, epaileak edo auzitegiak egokitzat jotzen badu, ebazpen ziodunean.»
|
|
Kode Zibilaren 26 artikuluak aipatutako adierazpena urtebetean bakarrik egin daiteke, bizilekuaren
|
herriko
legeak atzerriko naziotasuna eratxiki duen datatik zenbatuta, edo adin nagusitasunetik nahiz adierazlearen emantzipaziotik zenbatuta, atzerriko legeak hura lehenago eratxiki badu.
|
|
Horrez gain, bake epaileek, arduradunaren eskuorde gisa, erregistroak zuzentzen dituztenerako, bake epaile horien esku hartzea indartu da lege irizpideen arabera; izan ere, esku hartze hori nahitaezkoa da konponbide errazeko arazoetan, konponbide hori formularioetatik ateratzen bada. Era berean, zenbait oinarri ezarri dira,
|
herri
handietan Erregistroa biztanleria dentsitatearen arabera eta zerbitzu publikoaren beharrizanen arabera antolatzeko.
|
|
Aipatu funtzionarioen araubide ekonomikoa izango da, aurrerantzean ere, arantzel eskubideak zuzenean jasotzekoa. Zerbitzuaren beharrizanak eta funtzionarioen zuzkidura egokia egiteko aukera aintzat hartuta, zerbitzu hori probintzietako hiriburuetan eta 50.000 biztanletik gorako
|
herrietan
baino ez da izango.
|
|
Jakinarazpenak eta, orokorrean, eskatzaileari edo alderdiari egindako komunikazio oro ofizioz egingo dira, aurkezte bulegoaren bitartez,
|
herri
horretan bertan aipatutako egoitzan.
|
|
Atzerriko
|
herri
batzuetan Espainiak kontsulatuetako edo diplomaziako funtzionariorik ez duenez gero, horietan lekapen edo gaikuntza eskaerak egin ahal izango dira, Justizia Ministerioari zuzendutako eta behar bezala kautotutako agiriaren bidez.
|
|
Bake epaileak espedientearen alde emandako autoa irmoa izanik, interesdunek alkateari ezkontza baimentzeko eskatzen badiote, horren aurrean egingo da; alkateak akta egingo du, Kode Zibilean eta legeria honetan agindutako betekizun guztiekin, eta
|
herriko
Erregistroari berehalakoan bidaliko dio akta hori, ezkontza inskribatzeko.
|
|
Ezkongaiek azken bi urteetan zein
|
herritan
izan duten bizilekua edo egoitza.
|
|
Ediktuak edo aldarriak, hamabost eguneko epean, interesdunen
|
herrietan
bakarrik argitaratuko dira, interesdunok azken bi urteetan herri horien mugapean izan badute bizilekua edo egoitza, eta herriok zuzenbideko 25.000 biztanle baino gutxiago badituzte azken errolda ofizialaren arabera, edo Matrikula Erregistroan 25.000 lagun baino gutxiagoko kontsulatu espainiar baten mugapeari badagozkio.
|
|
Ediktuak edo aldarriak, hamabost eguneko epean, interesdunen herrietan bakarrik argitaratuko dira, interesdunok azken bi urteetan
|
herri
horien mugapean izan badute bizilekua edo egoitza, eta herriok zuzenbideko 25.000 biztanle baino gutxiago badituzte azken errolda ofizialaren arabera, edo Matrikula Erregistroan 25.000 lagun baino gutxiagoko kontsulatu espainiar baten mugapeari badagozkio.
|
|
Ediktuak edo aldarriak, hamabost eguneko epean, interesdunen herrietan bakarrik argitaratuko dira, interesdunok azken bi urteetan herri horien mugapean izan badute bizilekua edo egoitza, eta
|
herriok
zuzenbideko 25.000 biztanle baino gutxiago badituzte azken errolda ofizialaren arabera, edo Matrikula Erregistroan 25.000 lagun baino gutxiagoko kontsulatu espainiar baten mugapeari badagozkio.
|
|
Interesdunek azken bi urteetan bizilekua izan badute aurreko artikuluan adierazitako baldintzak betetzen ez dituzten
|
herrietan
, ediktuei edo aldarriei buruzko izapidetzaren ordez entzunaldia egingo zaio, gutxienez, ezkongai baten edo bestearen ahaide, adiskide edo hurbileko bati. Pertsona hori izapidegileak aukeratuko du, eta aukeratutako horrek uste osoz adierazi du egin asmo den ezkontzak ez duela inolako lege debekurik hausten; bestela, faltsutze zigorra ezarri ahal izango zaio.
|
|
Lehen auzialdiko epaile bat baino gehiago duten
|
herrietan
, epaile horietatik edozein, epaile dekanoak izendatuta, izapidegilearen ordez jar daiteke, behin horrek ezkontzaren alde emandako autoa irmoa izanik, adostasuna emateko unean eta idazkuna Erregistroan egitean.
|
|
Ezkontza zein
|
herritan
egin eta herri horretako agintari edo funtzionarioak luzatutako ziurtagirian.
|
|
Ezkontza zein herritan egin eta
|
herri
horretako agintari edo funtzionarioak luzatutako ziurtagirian.
|
|
Erregistro Zibileko medikuak edo hurbilen dagoen ordezkoak, ordezko hori bi kilometro baino gehiagotara dahar eta gaitasun berberak dituen norbaigoen
|
herrian
bizi bada, adieraz dezake ezin dela bertara joan. Egiaztapena, kasu horretan, arduradunak edo bake epaileak aukeratu bezala egingo da, alegia, berorrek, arlo horretan betebetek, edo, haren erantzukizunpean, gai diren bi eskuordek egingo dute; emaitza eginbidearen bidez akta bananduan jasoko da.
|
|
Jaiotzaren urtea eta
|
herria
zehazteko, nahikoa da bi pertsonak emandako informazioa, pertsona horiek eurenez edo nabaritasunaren ondorioz haien berri badute; hala ere, egiaztatutako denbora eta lekua gehiago zehaztu daitezen, beste froga batzuk aurkezteko ahaleginak egingo dira.
|
|
Interesdunak hala eskatuta izan ezik, Erregistro Zibil Zentralean eskari horren bidez egin beharreko idatzoharra ez da jasoko idazkun bikoiztuan, errefuxiatuaren edo asilopekoaren
|
herria
zein izan eta herri horretan Espainiak duen Kontsulatuko Erregistroan.
|
|
Interesdunak hala eskatuta izan ezik, Erregistro Zibil Zentralean eskari horren bidez egin beharreko idatzoharra ez da jasoko idazkun bikoiztuan, errefuxiatuaren edo asilopekoaren herria zein izan eta
|
herri
horretan Espainiak duen Kontsulatuko Erregistroan.
|
|
5 Egoitza jatorria bezala zehaztuko da,
|
herriko
kalea eta zenbakia edo entitatea aipatuta, udalerriaren hiriburua ez denean.
|
|
Erregistro bat baino gehiagoko
|
herrietan
, eskuduna zein den jakin gabe, Probintziako Artxiboko arduradunari egingo zaio bidalketa, oharra susta dezan.
|
|
Erregistro Zibileko medikuak edo hurbilen dagoen ordezkoak, hori bi kilometro baino gehiagotara dagoen
|
herrian
bizi bada, adieraz dezake ezin dela bertara joan, eta egiaztapena eginbidearen bidez akta bananduan jasoko da, gai diren bi pertsonak emandako informazioaren bidez, horiek erditzean izan badira edo horren berri ziurra badute.
|
|
Abizenen ortografia erregularizatzean araubide bera aplikatuko da, horiek Espainiako hizkuntza horren gramatika eta fonetikara egokitzeko. Egitate nabaria ez bada, baliabide egokien bidez egiaztatu da abizena
|
herri
hizkuntza bati dagokiola eta grafia zehatza hizkuntza horretakoa dela.
|
|
Jaiotza inskripzioan atzerriko jatorriabileran nagusitu den forman. duen abizenaren gizonezko edo emakumezko forma jasoko da, jatorrizko
|
herrian
horren aldaera onartzen bada; arduradunarentzat aldaera hori ezaguna ez bada, Espainian dagoen kontsulak, herri hartan Espainiak duen kontsulak edo hura ezagutzen duen notario espainiarrak egindako lekukotzaren bidezbek abizen horiek finkatuko dituzte era egiaztatuko da. Espainiarren seme ala
|
|
Jaiotza inskripzioan atzerriko jatorriabileran nagusitu den forman. duen abizenaren gizonezko edo emakumezko forma jasoko da, jatorrizko herrian horren aldaera onartzen bada; arduradunarentzat aldaera hori ezaguna ez bada, Espainian dagoen kontsulak,
|
herri
hartan Espainiak duen kontsulak edo hura ezagutzen duen notario espainiarrak egindako lekukotzaren bidezbek abizen horiek finkatuko dituzte era egiaztatuko da. Espainiarren seme ala
|
|
Arduradunak eskumena duenean izenaren edo abizenen aldaketa dakarten egintzetatik edozein inskribatzeko, hori komunikatuko die Barne Arazoetako Ministerioaren barruan Poliziaren Zuzendaritza Nagusiari, eta Zigortuen eta Auzi iheslarien Erregistro Zentralari, aldaketak hamasei urtetik goragoko adin nagusikoengan eragina duen neurrian. Komunikazioa egin ahal izango die, hala denean, aldaketaren eragina jasan behar duenak atzerriko zein
|
herritan
bizilekua izan eta herri horretako polizia agintariei. Erregistro eta Notariotzaren Zuzendaritza Nagusiak beste komunikazio batzuk agin ditzake.
|
|
Arduradunak eskumena duenean izenaren edo abizenen aldaketa dakarten egintzetatik edozein inskribatzeko, hori komunikatuko die Barne Arazoetako Ministerioaren barruan Poliziaren Zuzendaritza Nagusiari, eta Zigortuen eta Auzi iheslarien Erregistro Zentralari, aldaketak hamasei urtetik goragoko adin nagusikoengan eragina duen neurrian. Komunikazioa egin ahal izango die, hala denean, aldaketaren eragina jasan behar duenak atzerriko zein herritan bizilekua izan eta
|
herri
horretako polizia agintariei. Erregistro eta Notariotzaren Zuzendaritza Nagusiak beste komunikazio batzuk agin ditzake.
|
|
Auzipetuta dagoen edo zigor aurrekariak dituen. Soldadutza edo horren pareko prestazioa bete duen, haren
|
herriko
legeen arabera hori beharrezkoa izanez gero, edo horren inguruan zein egoera duen.
|
|
Lehenengo eta bigarren zenbakietan aipatu egitateak Espainiako Erregistroko ziurtagiriaren bidez egiaztatuko dira, eta, hori izan ezean, eskatzailearen
|
herriko
kontsul edo funtzionario eskudunak luzatutakoaren bidez, eta, ezinezkoa bada, beste edozein bidetatik.
|
|
Horrezdez behar bezala antolatzeko, eta, aipa gain, udalerri guztiei erregistro bakar bat ez ezartzeko ideia nagusitu da.
|
Herri
handietan eragozpenak egon zitezkeen Erregistro Zibila Erregelamenduaren bitu ideiarekin, eragozpen horiek gainditzen dira.
|
|
Udal epaitegi bat baino gehiagoko
|
herrietan
, erregistroak udal epaileen ardurapean egongo dira oraindik; epaileok udal justiziako idazkarien laguntza izango dute, erregelamenduak adierazten duen moduan.
|
|
Erregistroa; udalekoetan, udalerria eta probintzia aipatuko dira, eta, kontsulatukoetan,
|
herria
eta estatua.
|
|
Horiek guztiek, orain aurkezten den honekin batera, asko hobetzen dute orain urte batzuk justizian zegoen egoera. Edozein modutan ere, nahitaezkoa da Justizia Ministerioak erregistro liburuak egokitzea,
|
herri
honen hizkuntza errealitatea aintzakotzat hartuta.
|
|
Azken finean, legeria elebidun hau justiziako profesionalen, eta, oro har, herritarren esku geratzen da, horiek guztiek baliabide aproposak izan ditzaten, euskararen erabilera justiziaren eremuan normalizatzeko. Horrela,
|
herri
botere gisa dagokigun betebeharra betetzen dugu, eginkizun horretan gure hitza eman baitugu.
|
|
Lehen auzialdiko epaitegi bat baino gehiagoko
|
herrietan
, Erregistro Zibileko zerbitzua honako erregelen menpe egongo da:
|
|
Justizia Ministerioak,
|
herri
bakoitzaren inguruabarrak kontuan hartuta, neurri egokiak hartu edo sustatuko ditu, eta, bereziki:
|
|
Erregistroaren ondoreetarako eta atzerriko agirien kasuan, legeztatzea egingo du, agiriok zein tokitan egin eta toki horretan Espainiak duen kontsulak edo Espainian
|
herri
horrek duen kontsulak.
|
|
Egitatea edo agiria atzerriko zuzenbideari egokitzeko, arduradunarentzat zuzenbide hori ezezaguna bada, egokitze hori egiaztatuko da, Espainian dagoen kontsulak,
|
herri
hartan Espainiak duen kontsulak edo zuzenbide hori dakien notario espainiarrak egindako lekukotzaren bidez.
|