|
2000
|
|
|
Ene ikusmoldetik artegintzan arazoa izanen dugu aitzinantzean, artea ez baita kontsumitzen den gauza bat, ez bakarrik bederen. Artea
|
herriarekin
sortu behar da, herriak ez badu artea sortzen, arte sortzaileak galtzaile geldituko gara.
|
|
|
Baita euskaldun gisa pentsatu nahianespainolen edo frantsesen eran pentsatzen dugunok ere, horrela pentsatzen dugunbakoitzean. Zeren eta, zoritxarrez, kultura menperatuko
|
herrietan
sortu garenok, ezinditugu erraz baztertu heziak izan garen kultura eta ezagupen moldeak. Euskaldunonauzia dugu, izenez ala izanez izango garen euskaldun.
|
|
2001
|
|
|
Marie Claire Salaberri heletarra da Herrikoaren bilakabidea hobekienik ezagu tzen duenetariko bat. Bera da
|
Herrikoa
sortuz geroztiko idazkaria, kontuegilea eta enpresen koordinatzailea. Hogei urteotan Herrikoaren langile ordaindu bakarra izan da.
|
|
|
ETAk bere jardueran mendekua sartu du. Ertzaintzaren aurka eraso eginez
|
herriak
sorturiko poliziaren aurka ari da ETA. ETAk ez du onartzen herriak aukeratutako poliziak berari aurrea egitea.
|
|
|
ETAk izua areago zabaldu nahi du, argi eta garbi. Baina,
|
herriak
sortutako ertzaintza izanik, herriak nekez ulertuko du ertzainak hiltzen ETA Euskal Herriko askatasunaren alde ari dela. ETA amildegi baten barrena sartu zen aspaldi eta ezker abertzalea berekin darama norabide ulerkaitz horretan.
|
|
|
Era berean, geure buruari galdetu genion, GC/ MS kromatrografoan perfumea sartuz gero zer ikusiko ote genukeen, eta erantzuna bilatzeko asmoz, bi kolonia desberdin aukeratu genituen, horien arteko erkaketak egin ahal izateko: batetik Eau de Cologne 4711 ospetsua aukeratu genuen, perfume erabat klasikoa eta sarri Eau freskagarri guztien aintzindaritzat hartu izan dena, betidanik hesperidedunen artean kokatua, hau da, freskagarria eta berdea; bestetik, gure
|
herrian
sortu den perfume berria, Navarra: ir es volver izena duena.
|
|
2002
|
|
|
Ezagutzen diren lehenengo bizilagunak Pedro de Igartua eta Pedro Iñiguez de Igartua dira, Urretxu
|
herria
sortu zutenak. Denbora luzea egin zuten Igartuatarrek bertan.
|
|
|
Lehen eskualdea, Urdazubi ibaiaren ingurumarietan koka daiteke. Elkartea Sara
|
herrian
sortu zen 1983an eta Donibane Lohizune, Ziburu, Azkaine, Urruña eta Hendaia herrietan zabaldu da gehienbat gaur egun arte. Bertan bizi da ikasle kopuru handiena, baita herri handiak izan arren euskaldunena ere.
|
|
|
Ipar Euskal
|
Herriko
sortzeak, heriotzak eta saldo naturala
|
|
|
Esan dugun bezala, Gipuzkoako, hainbat
|
herritan
sortu ziren udal irratiak, emi sora horien eragina oso handia izan ez zen arren. Lehenengo emisora Idiazabalgo Zirika Irratia izan zen, eta 1989ko abenduan hasi zen emititzen udaletxetik.
|
|
|
Batetik, Oñati barruan gertatzen den guztiaren berri ematea, udal kontuak,
|
herrian
sortzen diren albisteak... Bestetik, hasieratik garbi geratu zen euskara bakarrik erabiliko genuela eta gure hizkuntza normaltzeko bide bat izango zela.
|
|
|
Zer bada? Esan zaigunez Erromako
|
herria
sortu zuen jainkoarengandik nire ustez jainko hatsez izena hartu zuen Marteren legioak ez al zuen berak bere ebazpenekin senatuak baino lehen epaitu Antonio etsai dela. Hori ez bada etsaia kontsula utzi zuten beste horiek epaitu behar baititugu etsai bezala.
|
|
|
Antoniak ez zuen inoiz" senar" hitza erabiltzen Mentxuri Santosen berri aipatzean. Aspaldiko ohitura zuen, nahiz eta osterantzeko guztiei" nire senarra" azpimarratu ohi zien ahal zuen guztietan, seguru aski etxe berean emakume bi eta gizon bakarra
|
herrian
sor zitzakeen esamesen itotzeko. Josketa utzi eta lurruna zerion ontzitxoa hartu zuen mahaitik.
|
|
2003
|
|
|
1979an sortu zen lehenengo Calandreta, Pauen. Egun, 43 Calandreta daude Okzitanian zehar sakabanatuta, eta helburua 50 arte iristea da epe laburrean (proiektuan daudenen artean, Ipar Euskal Herriko Angelu
|
herrian
sortu nahi dutena dago). Calandreta gehienak Okzitaniako hegoaldean pilatzen dira, eta guztira 1.600 ikasle biltzen dituzte.
|
|
|
Euskal Herriko komunikabideen artean sentsibilitate ezberdinei leku gehien egiten ziena «Egunkaria» zela esanez erantzun zuten eta zabaltasunaren eztabaida hura faltsutzat jo zuten. «Egunkaria» herritarrek sortu zutela gogorarazi nahi izan dute eta proiektu berria ere
|
herritik
sortuko dela azpimarratu. Eztabaida itzalita dagoela, bat egiten dute Miren Azkarate Kultura sailburuak behin eta berriro esan duenarekin, alegia, instituzioak ez daudela egunkari eta aldizkariak sortzeko, herritik sortzen diren proiektuak diruz laguntzeko baizik.
|
|
|
«Egunkaria» herritarrek sortu zutela gogorarazi nahi izan dute eta proiektu berria ere herritik sortuko dela azpimarratu. Eztabaida itzalita dagoela, bat egiten dute Miren Azkarate Kultura sailburuak behin eta berriro esan duenarekin, alegia, instituzioak ez daudela egunkari eta aldizkariak sortzeko,
|
herritik
sortzen diren proiektuak diruz laguntzeko baizik.
|
|
|
Diseinu aldetik ezberdina al da zein
|
herritarako
sortu. Herri bakoitzak badu estilo propioa?
|
|
|
Joxe Azurmendik alabaina, bere liburu horretan biltzen dizkigu Salbatore Mitxelena, Nemesio Etxaniz, Eugenio Agirretxe ala Orixeren idazkietan, Francoren garaiko katolikotasun espainolak Euskal
|
Herrietan
sortu zituen amorruaren eta etsipenaren lekukotasunak. Eta ondorioz honela ikus dezake orduko elizaren egoera:
|
|
|
Noiz eta nola ez da gure kontua.
|
Herritik
sortutako gure moduko kultur ekintza serio batek, uste dugu behar duela leku bat, berak sortzen dituen erakundeetan128.
|
|
|
Bere buruaz sinesten duen
|
herria
sortu behar du Euskal Herriak, euskaldunak. Ez da inorena mesprezatzea, norberarena ere egon badagoela ikustea eta erakustea baino.
|
|
|
Ez da inorena mesprezatzea, norberarena ere egon badagoela ikustea eta erakustea baino. Sortzea ez da nahikoa, eta gure
|
herriak
sortzen du; erlatiboki, asko sortu ere. Baina ez zaigu iruditzen sortzen dugunik, sortutakoak ez baitu oihartzun publikorik; horra hor hutsunea.
|
|
|
Batetik, albiste agentzia horrek herri informazioa dei  tzen dena bereganatu luke:
|
herrietan
sortzen dena, gizarte gune txikietan sortu eta euskaldunari zuzenean interesa dakiokeena. Eremu horretako informazioa da gehienbat herritarrari hurbiltasun kozienteagatik interesatzen zaiona, protagonistak eurak ezagunak zaizkiolako edo bere kalean bertan gertatu izan delako kontatzen dena, eta abar.
|
|
2004
|
|
|
Bestetik, udalek bultzatu egin lukete Hitza, herritarrei eta euskararen egoerari zuzen eragiten dion egitasmoa delako. Udalek laguntza ematerakoan
|
herritik
sortutako proiektuak bultzatu lituzkete lehendabizi. Kontraesana irudituko litzaidake eskualdeko udalek euskararen egoera hobetzeko asmoa dagoela esan, eta gero Hitza ri laguntzarik ez ematea.
|
|
|
Euskal Herria ardatz hartuko duen esparru komunikatiboa. Euskal
|
Herritik
sortutako komunikabideak, ekimen editorialak, komunikazio egitasmoak bildu eta lotu, harremanetan jarriko dituen esparru komunikatiboa.
|
|
2005
|
|
|
Duela zenbait egun beretter izanki eta kasik igande oroz mezan den 9 urteko neska batek erran dit ez zekiela zer den serora edo monja bat, ez duela behin ere bihirik ikusi. Katiximarako haurrak biltzen ditugun lau
|
herrietan
sortu 33 serora badira bizi. Badakizue zenbat diren lanean lau herri horietan?
|
|
|
Hainbeste alditan goratua izan den eginkizun hori, ordea, hizkuntzaren normalizazioarena, ezin da barne produkzioko saioen esku utzi bakarrik. Euskaraz eta gure
|
herrian
sortutako saioak garrantzitsuak dira, bai, baina produktu bikoiztuak ere behar ditugu. Euskara gaur gaurko mundura gerturatzeko leiho ezinbestekoa da:
|
|
2006
|
|
|
Baserri bat husten delarik etxea alde batetik eta lurra bestetik geratzen dira, bizi sozialerako bitarteko bat galtzen da. Barnealdea husten da politikariek aski egiten ez dutelako lana
|
herrian
sortzeko. Halaber, herriak hustuz ari dira dauden etxebizitzak optimizatzen ez direlako.
|
|
|
Niretzat, gustura ikusi nuen ikuskizuna izan zen, antolatzaileentzat, berriz, kontuan hartzeko gertakaria. Beroak, beste herrietako ekitaldiek, hondartzek... ezin izan zuten
|
herrian
sortutako jakin mina asetu. Ni, asetu samar, hurrengorako gogoz geratu nintzen.
|
|
|
Bidean, XIX. mendean urre gorriak eragin zuen sukarraldian hazitako Bodie herrian gelditu gara. Bertan behera lagata, iraganaren itzal hutsa da Bodie,
|
herriak
sortu, hazi eta desagertu ere egiten direla adibiderik behar bada, berau da adibide ederra.
|
|
2007
|
|
|
Nafarroako AEK k herri erakunde moduan azaldu izan du beti bere burua. Goian aipatu moduan
|
herritik
sortu ginelako sentitzen dugu herritar geure burua. Geure euskaltegiak dauden kokalekuan txertatzen da AEKkidea eta gure ustez gure berezko izaeraren oinarri izateaz gain geure egin behar garrantzizkoenetakoa da hori.
|
|
|
Nafarroako AEK k herri erakunde moduan azaldu izan du beti bere burua. Goian aipatu moduan
|
herritik
sortu ginelako sentitzen dugu herritar geure burua. Geure euskaltegiak dauden kokalekuan txertatzen da AEK kidea eta gure ustez gure berezko izaeraren oinarri izateaz gain geure egin behar garrantzizkoenetakoa da hori.
|
|
|
" zure burua euskalduntzat daukazu?", %48ren erantzuna zen" osoki, frango" eta %15en erantzuna" zerbait, erdizka". Alta bada 2006ko inkesta soziolinguistikoaren arabera elebidunak %22, 5 ziren eta elebidun hartzaileak %8, 6 hizkuntza ez da beraz nortasunaren ezaugarri bakarra. erdaldun batzuk euskaldun sentitzen dira euskal
|
herrian
sortuak direlako eta hemengo bizitzan, ohituretan, jaietan murgilduak direlako. eta batzuetan molde biziki militantean. diotenaz" hizkuntzak bereizten gaitu, baina kulturak elkarretaratzen".
|
|
|
Hasieran mendizale gitxi batzuk baino ez ziran etorten. Baina urteak aurrera joan ahala, mendizale gehiago etorri ziran, eta
|
herria
sortu eben horreei guztiai lo egiteko lekuak eta zerbitzuak eskainiz. Halan ba, etxeak nahiko barriak dira, gehienak egurrezkoak, lurrezko bideakaz loturik.
|
|
|
1 artikuluan Espainia mota guztietako langileen errepublika demokratiko gisa definitu eta askatasun eta justizia araubidearen arabera antolatu zen; botere guztiak
|
herritik
sortzen ziren (modu horretan, gizarte estatuaren formula biltzen zuten zuzenbide konparatuko beste eredu batzuekin parekatzen zen).
|
|
|
Madrilgo herria Frantziako tropen aurka altxatu zen 1808ko maiatzaren 2an, eta mugimendu hori Espainia osora zabaldu zen. Bat batean, handik hortik hemendik mota guztietako Batzarrak sortu ziren, tokian tokikoak eta probintziakoak,
|
herritik
sortuak. Era berean, Batzar horiek Erresumako Gobernu Batzar Zentral Gorena hautatu zuten.
|
|
|
ez duela Euskaltzaindia itz berri orien sortzaile izan bear; baizik idazle berak ta
|
erriak
sortu ta pixtuarazi bear dituztela487.
|
|
|
Herriguneak hiru kale paralelo ditu eta zeharrean beste kale bat dago. Kanpoko eraso ohikoei aurre egin nahirik, harresi bat altxatu zuten
|
herria
sortzeaz batera, eta gaur egun bere horretan dirau. Jatorrian, herrian sartzeko zazpi ate egon baziren ere, gaur egun horietako bost baino ez daude.
|
|
|
Baita euskaldun gisa pentsatu nahianespainolen edo frantsesen eran pentsatzen dugunok ere, horrela pentsatzen dugunbakoitzean. Izan ere, zoritxarrez, kultura menderatuko
|
herrietan
sortu garenok, ezin baititugu erraz baztertu heziak izan garen kultura eta ezagutza moldeak.Euskaldunon auzia dugu, izenez ala izanez izango garen euskaldun. Sakonean ezda arazo politiko administratiboa, kulturala baizik.
|
|
|
Herritarren parte hartzea benetan sustatu nahi duela esan du ezker abertzaleak,
|
herrian
sortuta dauden guneak eta mahaiei funtzionalitate eta erabakimen handiagoa emanez. Haren ustez, EAJk" itxura egiteagatik" sortu ditu azkeneko urteetan gune horiek (Euskararen Aholku Batzordea, Kultur Mahaia...).
|
|
2008
|
|
|
Batekoek zein bertzekoek bat egiten dute nazionalismoa nahiko fenomeno berria dela historian, eta normalean sorreraren data 18 mende bukaera 19 mende hasierako tarte horretan kokatzen dute. Non jaio zen lehenago, Frantzia iraultzailean edo Herderren Alemanian, eta bi
|
herrietan
sorturiko nazionalismoak erabat kontrajarrita ote dauden, bertze istorio bat da, sinplekeria galantak erratera eraman duen istorioa gainera, baina hemen kontatu behar ez dudana.
|
|
|
Hizkuntzaren eskuak oratzen du herriaren nolakotasun berezia Kaltzadaren iritzian. Hori eta horrenbestez, erdarazko abertzaletasunaren jardunak ezin du Euskal
|
Herririk
sortu, ariketa horretan esku hartzen duen elementu bat, hizkuntza, berez kontrakoa duelako, antagonikoa.
|
|
|
Kutxa komunera omen doa, bertako zereginetarako ez eze, beste sei herri bediketarako ere bai. Bostehun lagun bizi dira Iwol en, denak
|
herria
sortu zuten lau familiatik eratorriak: Keitatarrak dira herriko buruzagiak, Camaratarrek eta Samouratarrek ospakizunen ardura daukate, eta Sadiakoutarrek herriko ohiturak zaintzen dituzte.
|
|
|
Gazteak etxera bueltan datoz parrandatik, Erdi Aroko jantziak soinean. Jai eguna zen bezperan,
|
herria
sortu zeneko urteurrena. Gaur hasi da udazkena.
|
|
|
edota iraultza sozial baten bitartez herria bera hiritartzea. Hori da 70eko eta 80eko hamarkada hasieran ezker abertzalearen utopiak sinetsiaraziko diona Bazterri, horregatik sartuko da bere koadrilakoek
|
herrian
sortzen duten ETAren komandotxoan. Baina herrian antolatu duten rock kontzertu abertzale baten karietara lagun taldeko Ferminek« Gora iraultza sexual» pankarta irekitzen duenean eta ekintza horrek lagunengandiko trufak baino erakarriko ez dizkiola ikusirik ulertzen du bat batean Bazterrek hala betidanik homosexuala izan dela, nola homosexualentzat ez dagoela tokirik Aranaz Lekunberrin:
|
|
|
Urriaren 17an Udal Herrikoia?. Ayuntamiento Popular?? eratu zen, Deba bailaran azterturiko sei
|
herrietan
sortu zen Udal Herrikoi bakarra. Gipuzkoako Gobernu Batzaren aginduei jarraituz, Deba, Elgoibar, Arrasate eta Oñatin 1866ko udalak berrezarri ziren; eta Bergaran, 1866koak barik, biurteko aurrerakoian aritutako udalkideak jarri ziren.
|
|
|
elkargoko zuzendariak izan ziren bitartean. Elkargo hori Deba bailarako bideen konponketa kudeatzeaz arduratzeko sortu zen, azpiegitura garrantzitsu hori mantentzeko eta hobetzeko finantzaketa kokeztu zuen, Deba ibaiko bideak berritzeko eskatutako maileguen korrituak ordaindu beharrak eragiten zituen kalteak azaldu osteanpuruak adostu eta
|
herrien artean
sortzen ziren ika mikei bukaera emateko asmoz. 1829an, Ibarzabal alkate zela, udal ogasuna arintzeko asmo handiak zituen plana aur676, Bideen Kutxako enparau guztiak bildu ahala inbertitzea proposatuz, eta era horretara«?
|
|
|
Datozen egunotan
|
herria
sortu zuteneko sasoiak gogoratuko dituzte Portugaleten, Erdi Aroko azokarekin
|
|
|
Olatz Agorria Armentia ikastolako amak dioenez, argi izan zuen zergatik aukeratu ikastola haren hezkuntza proiektua: «Jakin banekien ikastola euskalduna, euskaltzalea, izaera nazionalekoa, sortzailea eta herriak
|
herriarentzat
sortua zela». Armentia ikastolak urtero «ikasle mordoa» jasotzen du, Astigarragaren arabera.
|
|
|
Mendaroren 25 urteurrena gogoratzeko, orain arte Udalean izan diren zinegotziak eta alkatea izango dira txupinazoan. Horiekin batera,
|
herria
sortzeko lanetan aritu zen batzordeko kideak ere, bertan izango dira. Arratsaldeko 18:00etan izango da txupinazoa datorren eguenean (uztailak 24), eta ondoren, luntxa eskainiko dute udaletxean bertan.
|
|
|
Algortako Gazte Asanbladak 9 urte daramatza lapikoak indabaz betetzen eta herria elikatzen. " 2000tik hona gauza asko aldatu dira", diote AGAkoek," baina guk hasierako filosofiarekin jarraitzen dugu,
|
herritik
sortutako jai bat herriarentzat". Azaroaren 15ean," gure Txiki Otaegi plaza sagardoz, indabaz, alaitasunez eta aldarrikapenez beteko dugu, baita giro hori Algorta osora hedatu ere, arrastiko poteoaren bitartez.
|
|
|
Elkarrizketa bidez coaching az eta ikastaroez
|
herrian
sortu den jakin mina" argitu eta baretu" nahi dute
|
|
2009
|
|
|
Eta, arabera, hizkuntza indartsuak eta ahulak. Hizkuntzak jendeek eta
|
herriek
sortzen baitituzte eta sustatzen. Bada, menderatu nahi duenaren baliabide bat hizkuntza da, bere hizkuntza inposatzea, menderatuarena baztertzea eta ezabatzea.
|
|
|
Eragile politiko, enpresarial, sindikal, sozial eta kulturalek, den denek serio heldu behar liokete, baita herritarrok ere. Eta beste inork baino ausartago, gure
|
herrian
sortzear behar lukeen ezkerreko polo subiranistak.
|
|
|
Eta hain zuzen nortasunaz galde egiten delarik, gehiengo handi batek bere burua euskalduntzat dauka: euskara dakitenek eta
|
herrian
sortuak direnek, bai eta ere elebidun hartzaileek eta hiritar askok, erdaldun batzuk ere.
|
|
|
Eta hain zuzen nortasunaz galde egiten delarik, gehiengo handi batek bere burua euskalduntzat dauka: euskara dakitenek eta
|
herrian
sortuak direnek, bai eta ere elebidun hartzaileek eta hiritar askok, erdaldun batzuk ere.
|
|
|
Egun batetik bestera ez ziran Libetxu eta Julitxuren etxean ia ogi zati bat be barik gelditu, ba? Inguruetako
|
herrietan
sortu zan gosetea, baserri baketsu harexetaraino be heldu zan. Eta euren aitak eta amordeak, egurgintzan lanik asko egin arren, ezin eben umeentzako beste irabazi.
|
|
|
Halaber, Batasuna legez kanpo geratu eta gero, hainbat
|
herritan
sortutako plataformen egoitzak Euskal Nazio Askapenerako Mugimenduaren erakunde guztien zerbitzura zeudela esan du. Bilboko Herria Aurrera eta Arabako hiriburuko Gasteiz Izan plataformak jarri ditu adibide.
|
|
|
Txomin Ezponda (Dominique Ezponda Lagan) Garazi aldeko Jatsu
|
herrian
sortu zen 1937an, laborari familia batean. Soldadogoa egin ondoan Algeriako gerla garaian, Bokalen hasi zen lanean garraiolari gisa 23 urte zituela.
|
|
|
Eduardo Rodriguezek azaldu duenez, sasoi honetan zerua oso erakargarria da, denetarik du; prismatiko soil batzuekin, Esne Bidetik ibilbide bat egin ahal dugu, eta milaka izar ikusiko ditugu, gas hodeiak, nebulosa txikiak, edo izarren kumuluak. Ezin dugu ahaztu, dena den, horretarako hiriek eta
|
herriek
sortzen duten argi kutsaduratik urrundu behar garela.
|
|
|
Idazleek egin behar omen zuten bahe lana aurretik, horra zer erabaki zen puntu honetan 1928ko urtarrilaren 26an: . Ez duela Euskaltzaindiak itz berri oien sortzale izan bear; baizik idazle berak ta
|
erriak
sortu ta pixtuarazi bear dituztela, idazki lanak aurrera dijoazenez ta erriak eman litzazkenez?. Hemen ere oposizioa, bistan da, indartsuegia zen, antza denez.
|
|
|
Giza seme alabak izan ditu beti Zavalak helmuga eta helburu; xedea, berriz,
|
herriak
sortu dituenak erakustea, aspalditik ulertu baitu hor daudela gizabanakoaren handitasuna eta ahuleziak.
|
|
|
«Alemaniako, Italiako eta Espainiako iraultzak, orokorrekomugimendu berdineko atal ezberdinak dira, ordena zahar eta hipokresiaren aurkakoak. Gure garaiek helburu historikoa beteko dute, boltxebikeen ideologia basatiabesarkatuz edo Espainiako eta faxisten
|
herriek
sortu duten formula espiritual etaabertzalea hartuz». Hiru urte geroago, 1946 urtearen bukaeran, Kanpo Harremanetako Espainiako ministroak aurreko oinarriak ukatu eta lotsarik gabe esan zuen: «Espainiako herriak faxisten azalpena errefusatu egiten du.
|
|
|
Giza seme alabak izan ditu beti Zavalak helmuga eta helburu; xedea, berriz,
|
herriak
sortu dituenak erakustea, aspalditik ulertu baitu hor daudela gizabanakoaren handitasuna eta ahuleziak.
|
|
|
Langileak autoz joateak
|
herrian
sortzen dituen arazoak gutxitzen ari direla dio Oñatiko Udalak, zirkulazioa gutxitu egin delako. Oso lan gogorra egin dugu denok.
|
|
|
Bizkaiko Santurtzi
|
herrian
sortu zen Zarama, 1977an. Eta Euskal Rock Erradikala (RRV Rock Radical Vasco) mugimenduko euskarazko rock talde mitikoa izan zen 80ko hamarkadan.
|
|
|
Herrian gaude, eta
|
herritik
sortu gara. Kontua ez da nor den ikastolaren jabea, baizik eta ikastolak zer egiten duen eta zer irakasten den.
|
|
|
Aldarrikapen kutsua duelako? Hala ere, festa hori askoz ere hobe antolatzen da, eta udal bakoitzeko gobernuen borondateen gainetik egiten da,
|
herritik
sortutako festa delako.Euskal Herriko herrialdeen arteko anaikidetzak bultzatzearen alde gaude, gure bizilagunekin ezagutza eta lana komunean jartzearen alde gaude. Inposatutako mugak gainditzearen alde gaude.
|
|
|
Gero eta gehiago dira emakumeen aurkako indarkeria gaitzesteko
|
herrietan
sortzen ari diren plataformak
|
|
|
Euskaraz biziko den herria dugu helburu, beraz eta berau eraiki nahi dugu. Euskararik gabe ez zen euskararen
|
herririk
sortuko, ezta euskararik Euskal Herririk gabe. Euskaraz biziko den herria helburu izateak arrazoi sinple bat besterik ez du atzean:
|
|
|
eraikitzeko deia egin dute bai Lopezek bai Lazkozek hitzaldietan. . Denak elkarrekin egotea nahiko nuke, nor bere berezitasunekin, baina elkarrekin, gure arazoei aurre egiteko eta denon artean eta denontzako
|
herria
sortzeko?, esan du Lopezek. Bakoitzaren ametsetatik abiatuta guztien artean. Euskal Hiria?
|
|
|
Ez dauzka alferrik 195 zentimetro.
|
Herritik
sortutako jokalari gisa definitu du bere burua. Badakit neure mugak zein diren.
|
|
|
Antzerki amateurra,
|
herrian
sortutako eta lagun mordoxka bat zuen taldea izan da. Haiek denak mugitzea, euren lana utzi eta iluntzero iluntzero entseguetara etortzea, ez dago diruarekin ordaintzerik, ikaragarria da.
|
|
|
Nik ematen diodan zentzuan, aldiz, herriminak orainean, zutik eta burua gora eta aurrera, kokatzen gaitu. Zentzu arruntean, herrimina pasiboa da, jasaten den zerbait; nik erabiltzen dudan zentzuan, berriz, aktiboa da,
|
herria
sortu eta eraikitzera bultzatzen gaituen ahalmen sortzailea. Zentzu arruntean, herrimina sentimendu psikologikoa da, oroimenari dagokion sentimendu bat (hori dela eta" oroimina" deituko nioke nik); nik emandako zentzuan, aldiz, herriminak gizakiaren izaera ontologikoa adierazten du; hau da, komunitate baten kokatzen gaituen izaera.
|
|
|
Izan ere, nazio estatuaren lilurari aurre eginez, errukiaren grazia gure baitan egokitu da. Errukiaren grazia, hau da, gure
|
herria
sortzeko ahalmena. Ulertzen duzu orain zergatik bukatzen den errukiaren mugimendua eskerrak emateko keinu batez?
|
|
|
Eskerrak ematen dizkizuegu zintzoak eta errukitsuak izateagatik. Eskerrak gure
|
herria
sortzeko ahalmena jaso dugulako. Harro samarra eta arriskutsua dirudit.
|
|
|
Lehiaketa eta plaza, kantua eta sorkuntza, belaunaldi bat eta besteak, euskara eta Euskal Herria. Euskaratik eta euskaraz,
|
herria
sortzen jarraitzeko aldarria bota zuen hernaniarrak txapela jantzi osteko bertso gogoangarrian. Gogoan hartu bakarrik ez, ipar bat ere markatzen du Lujanbioren agurrak.
|
|
|
" Ni, Estatua, naiz herria." A zer gezurra! Sortzaileak izan dira
|
herriak
sortu dituztenak, eta fede bat eta maitasun bat eseki zituzten beraien gainetik: honela zerbitzatu zuten bizitza.
|
|
2010
|
|
|
Orobat Michael Hartnett eta Caitlín Maude geroxeagokoak. Azken hau(), adibidez, Connemarako Casla
|
herrian
sortua, antzezle eta kantarisa ere bazen (sean nós singer), eta hizpide dugun denboran, 60ko eta 70eko hamarkadetan, Connemarako pubetan ibiltzen zen poesia errezitaldiak eskaintzen. Jarduera hori asko garatu zen inguru haietan eta Irlanda osoan (irlanderaz bereziki, baina batzuetan are ingelesez, gaelikoa galdurik zegoen hiri eta tokietan), bereziki Michael Davitt poetak, The Beat generation en eta Bob Dylanen eraginpean, irlanderazko poesia sustatze eta estiloak zabaltze aldera, Innti poesia aldizkaria 1970ean Corcaigh/ Cork-en fundatu ondoren.
|
|
|
Euskaraz« etorkin eta immigrazio» hitzek erabilgarriak dira edozein lekutik etorri direnentzat, atzerritik ala hurbilagotik3 Aldiz frantsesez« immigration, immigrants, immigrés» balio dute bakarrik atzerritarrentzat. Ondorioz atzerriko eta hurbilagoko etorkinak elgarrekin aipatu behar direlarik, zabalera handiagoko hitzak erabili dira, hala nola« arrivants» (datozenak),« non natifs»(
|
herritik kanpo
sortuak),« migrants» (migratzaileak).
|
|
|
Jatorria bost taldetan sailkatu dugu, ikasleen sorlekuaren arabera: Ipar Euskal
|
Herrikoan
sortu direnak (Iparralde), Hego Euskal Herrikoan (Hegoalde), Akitanian (Akitania), Frantzian Akitaniatik kanpo (Frantzia) eta atzerritarrak, Frantziatik kanpo sortuak (Atzerria).
|
|
|
– Ehuneko bertikala baliagarri da ikusteko
|
herrian
sortu ikasleak, ikasle etorkinak eta ikasle multzo osoa, proportzionalki nola egituratzen diren aztertzen den aldagaiaren arabera. Atal honetan multzo bakoitzean ehuneko zenbat emazte eta zenbat gizon diren emaiten digu.
|
|
|
Euskararen irakaskuntzarik nahi ez duten gurasoak 209 dira,% 42 (%23 osoki kontra, %19k nahiago ezetz). Kontrako horietan
|
herrian
sortuen %40 dira, kanpokoen %43.
|
|
|
Haurrei euskara irakasteko motibazioak kulturalak dira eta praktikoak baina ez dira profesionalak, ez eta ere politikoak. Gurasoen herena baino gehiagok (%37) nahi dute haurrek euskara ikas dezaten Euskal Herrian bizi direlako, eta neurri berean
|
herrian
sortuak direnetan eta etorkinetan. Bataz beste gurasoen laurdenak aipatzen dituzte motibazio kulturalak:
|
|
|
– alde batetik nortasuna ondare bat da (bereziki
|
herrian
sortuak direnentzat) nor bere nahia baino sakonagokoa, familia handi bateko senideak bagine bezala: sorlekua, hizkuntza, jatorria;
|
|
|
Euskal Herrian sortuak 219 %44Euskal
|
Herritik kanpo
sortuak 280 %56
|
|
|
Herritik eta
|
herrirako
sorturiko eskola 46
|
|
|
Euskal hezkuntzaren historian ikastolak dira eskola euskaldunaren sortzaile, ekintzaile eta berritzaileak. Ikastolen historia sozialari so eginez gero, bistakoak dira euskal gizartearen historiarekiko uztardurak,
|
herritik
sortu eta herritarrekin elkarrekintzan aritu baitira. Ikastolak eta euskal gizartea elkar elikatze baten historiaren subjektuak dira.
|
|
|
Zein ezaugarrirekin? 60ko hamarkadan gertatutako prozesua zen, etxe eskolen eragina zeukan, eta hiriburuetan, herri industrializatuetan eta euskal kontzientzia handia zegoen
|
herrietan
sorturiko ikastolak ziren, tokian tokiko ekimenari jarraiki.
|
|
|
2.5.3 Herritik eta
|
herrirako
sorturiko eskola
|
|
|
Finean, herritik eta
|
herrirako
sorturiko eskola izan baitzen ikastola. Herriko sektoreek eta indarrek bultzaturiko eskola eredua, herri eta herritar gisa zituzten premiei irtenbidea emateko:
|
|
|
Eta kezka gehien eragiten zuena ere ondo gogoan du: ?
|
Herritik
sorturiko inbento hau (ikastola) ez zen administrazioaren esku utzi nahi?. Ikastolaren titulartasuna emateko erreparoak, beraz.
|
|
|
–Niretzat, ezkerreko alderdiek kontraesana zuten?, dio Antonio Camposek. . Batetik zegoen
|
herritik
sorturiko inbentoa, eta herriak kudeaturikoa: ikastolak.
|
|
|
–AEK eta HABE. AEK zen
|
herritik
sorturikoa, eta HABE administrazio autonomoarena. Baina horiekin ez zen esaten AEKtik HABEra pasatu behar zenik.
|
|
|
Ildo horretan,, beti izan garena berreskuratu behar dugu?, azpimarratu du Mendinuetak. . Hau da, herri mugimendu bat gara, herri honek estaturik ez duenez,
|
herritik
sortzen den eskola horrek etorkizuneko ume euskaldunak hezi ahal izateko. Eta etorkizunean ere antzeko zerbaiti eutsi egin behar diogu, independentzia horri eutsi behar zaio.
|
|
|
Beldur ziren (ginen), horrelako proiektu batean, baztertuta geratuko ote ziren herri handienen mesedetan. Bakoitzak bere
|
herrian
sortu eta garatutako komunikazio proiektuen" desagerpena" onartzea ez zen erraza izan.
|
|
|
Ba!
|
herritik
sortutako kultura mugimenduak Udalari eskatzen zion Arkupe kultura etxearen kudeaketa lehiaketara ateratzea. Horretarako, udalak azken bi urteetan kultura etxearen kudeaketa eraman duen Portugaleteko Ama Lur enpresari kontratua eten behar zion.
|
|
|
Bada ordea
|
herriak
sortutako beste bertsoa, Berdabiok bi bertso horietan disimuluan esaten duena, oraindik gordinago esan nahiz moldatua. Hona, osaba Batista Perurena bertsolariari neronek Leitzan jasotakoa:
|
|
|
Ingalaterrako Uxbridge
|
herrian
sortutako Wendworth Webster apez anglikano honek bidaia asko egin zituen munduan barna: Eskozian, Alemanian, Suitzan, Argentinan, Egipton... harik eta Euskal Herrian kokatu zen arte.
|
|
|
Garai hartan Artaxoa
|
herrian
sortzen ziren afera eta auziak gehiegi ziren idazkari bakarrarentzat. Ondorioz, herritarrek inguruko herrietakoengana jotzen zuten.
|
|
|
Gai honi buruz ikertu eta ikasi dena asko da. Urteetan zehar egindako ikerketek, bildutako datuek eta ikasitako berriek gure jendearen gora-beherak garbiki azaltzen dituzte; baina lan hauek ez dira publiko zabalarengana iritsi eta gehiengoak bere Herriari buruz duen ezagutza, nekez ateratzen da topiko tipikoetatik, tamalez; hauek, gainera, gehienetan auzo
|
herriek
sorturikoak direlarik, gure autoestimurako are makurragoa dena. Liburu honetan, dibulgazioaren mailak dituen mugekin bada ere, Euskara Jendearen historiaren ildo nagusiak azaltzen saiatu gara, gure Herriaren gure buruarenikuspegi jantziagoa, zuzenagoa eta askeagoa izan dezagun.
|