|
2000
|
|
|
EAJk alde bozkatu zituen lehen hiru puntuak, betiere, PSEk laugarrenaren alde egingo zuelakoan. Hau da,
|
herriaren
borondatea errespetatuko dela, dioena. Guk bagenekien ez zuela alde bozkatuko, garbi ikusi genuen PSE ez zela mugituko.
|
|
|
Berreuskalduntzea gizarte prozesua da, gizartearen inplikazioa eskatzen duena eta ezinbestean protagonista bilakatzen duena. Administrazioaren aldetik munduko erraztasun guztiak ez lirateke ezer
|
herriak
borondaterik ez balu, eta era berean, oztopo guztiak gaindi daitezke borondate hori egiazkoa bada. Gizartea euskararen alde mobilizatzea, etengabeko kontzientziazio lana egitea, era koordinatuan aurrerapausoak emateko euskaltzaleen artikulazioa bultzatzea, gizartearen erabateko inplikazioa lantzea, euskara ikastea eta erabiltzea dira etorkizuna irabazteko bideak.
|
|
|
tamalgarri hauek (gure kasuan, Espainia eta Frantzia) bainoeskaintza hobea egiteko gai izan behar dugu, eta gainera, gaur egungo politikagintzan oinarriztapen homologatu bakar bihurtu den koska gainditzea lortu: batere birjinala ez den
|
herri
borondatea.
|
|
|
Bai, zalantzarik ez. Instituzionalki dauzkagu, alde batetik, nolabait ere legalkionartuta dauden erakundebatzuk, eta, beste aldetik, Euskal
|
Herriko
borondateak onartu dituen beste erakunde batzuk; eta hor sartzen dut Udalbiltza, baina ez Nafarroako erakundeak, Nafarroako populazioari Amejoramendua nahi duen ala ez sekula galdetu ez zaiolako.Iparraldean ez daukate inolako erakunderik. Erkidego Autonomoan, berriz, bai Legebiltzarra eta bai Gobernua Erkidegoko populazioaren zati batek onartu zituen beregaraian.
|
|
|
Biblioteka nazionalaren fundatzea 2000 urteko helburu bihurtu, Herri Biblioteka nagusi bati dagozkion eta ohiko diren funtzio nagusi eta gidari izateko. Horra helburu garbia eta subiranoa, estatutuaren babespean, azken batean Euskal Herri mendebalean dago
|
herri
borondatea horrelako proiektuan abiatzeko. Beharbada ez du izango ondare baliotsu nagusiena baina bai aginte nagusia, biblioteken Herri sare nagusia artikulatzeko eta arautzeko.
|
|
2001
|
|
|
Ez tinkotasunak, apostu poliziala eta abertzaleak poteretik kentzea irtenbide paradigma gisa, ezta ere ETAren biolentzia, desautorizazio garrantzitsu bat pairatzen duena. " Biolentziarik eza, bazterketarik gabeko elkarrizketa eta
|
herriaren
borondateari errespetua" eredua gehiengoarena da eta garailea. Argi eta garbi.
|
|
|
Guk geuk geure buruari zor dioguna. Egia da gurea bezalako kultur eta
|
herri
borondate batek, bere ahotsa entzunarazteko zailtasunak zer nolakoak diren ikusirik, bere burua baztertzeko joera duela, aukera berdinik gabeko lehiaketa batean parte hartzera derrigortua baitago. Euskararen auzia ez da euskara duindu nahian ari garenon kontua bakarrik.
|
|
|
Gudu sinbolikoa zen hura, eta sinboloak sortzea, manipulatzea edo deuseztatzea hedabideek betidanik esku handia erakutsi duten arloak dira. Hedabideek
|
herri
borondatearen espresio bateratu gisa sinbolizatu zituzten uztaileko mobilizazioak, aipaturiko hiru ideien inguruan. Antidemokratikotzat hartuko litzateke 1997ko uztaileko egunak bestela interpretatuko lukeena.
|
|
2002
|
|
|
Lizarra Garazi sinesten badugu, eta guk sinesten dugu, eta herriak hitza eta erabakia duela sinesten badugu, hori delako bere oinarrietako bat, horrek izugarrizko ondorioak izan behar ditu eguneroko lanean eta garatu beharreko estrategian. Konbikzioaren estrategia indartu behar da, eta hori ez da egun seinalatu batean gertatuko den zerbait, eta horrela zehaztu behar dugu, gaurtik,
|
herriaren
borondatea irabaztera garamatzan bidea. Horrek oso argi planteatzen du bitartekoen gaia.
|
|
|
Horrek oso argi planteatzen du bitartekoen gaia. Koakzio tresnak alde batera utzi behar dira,
|
herriaren
borondatea irabaztera doan estrategia ez baita bateragarria mehatxuekin. Hori da Lizarra Garaziko adierazpenaren ondorioetako bat benetan aurrera egin nahi baldin badugu.
|
|
2003
|
|
|
Beraiek oso ondo dakite udalen konposaketak ez duela adierazten herritarrek beren bozen bidez marrazturiko hauteskunde mapa. Baina bost axola zaie
|
herriaren
borondatea, boterean eroso dauden bitartean.
|
|
|
Horrela bereizten ziren Boterea, grekoek Isonomia deitzen zuten herri erregela, eta manua edo Agindua bera. Orduan asma zitekeen gobernu modu berri bat, esklaboen artean ohi den bezala, gizonak gizonaren gain har dezakeen jabegoa baztertuz eta
|
herriaren
borondatearen gain finkatuz, gizabidearen erregelari jarraitzen zaion Errepublika.
|
|
|
Gasa erretzen energia elektrikoa sortzeko eraiki nahi den zentral termikoarenbultzatzaileek (beste batzuen parte hartze txikiarekin, ESB irlandar enpresabazkide nagusia duen Bizkaia Energia enpresak) proiektuaren arlo garrantzitsu bat (hozte sistema) aldatu zuten, esan zuten ez zutela
|
herriaren
borondatearen kontraplanta eraikiko (gero enpresaren jarrera aldatu zen); Amorebieta Etxanoko Udalak (EAEko Jaurlaritzan bazkide nagusia eta politika industriala gidatzen duen EAJalderdiak zaukan gehiengoa eta alkatetza) proiektuaren kontra azaldu zuen bereburua (hori ere gorabehera handiekin); Jaurlaritzako Industria Sailburu Josu JonImazek esan zuen proiektuak beste kokatze bat zuela (hori ere ... (ikus Kronologia, prozesuhorren guztiaren ikuspegi sintetikoa lortzeko)
|
|
2004
|
|
|
Abiapuntua batzuentzat herri bati dagokion gatazka delako eta beste batzuentzat herriaren zati batek beste zatiari egiten dion inposaketa. Mugak aldiz, marko juridikoa batzuentzat edo
|
herri
borondatea besteentzat. Hala ere, positiboak izanda, pentsa dezagun osagai nagusia badugula:
|
|
|
Baina bakar batek dauka, Ibarretxek alegia, beste biak oraingoz eman nahi ez dituzten urratsak emanarazteko ahalmena. Elkarrizketa, distentsioa eta
|
herri
borondatearen errespetua dira giltzarri nagusiak gure gatazka konpontzeko, eta bai ezker abertzaleak, baita sozialistek ere, jakin behar dute Jaurlaritza babesten duten alderdiek ez dutela bere egitasmoaren ibilbidea aldatuko baldin eta hiru elementu horietan sakontzen ez baldin badute. Ez daukate beto eskubiderik, eta mugitzen ez baldin badira ekimena galduko dute.
|
|
|
Euskararen egungo ahultasuna izan daiteke euskal kulturaren ahultasunaren arrazoia. Baina, labur esateko, ez da inola ere ahaztu behar euskara, hilzoriko egoeran egon ondoren, gaur egun susperraldi itxaropentsu bati loturik dagoela eta susperraldi hori
|
herriaren
borondatetik datorkiola, hau da, euskal jendearen eskutik. Euskara indartzen eta normalizatzen den neurrian indartuko eta normalizatuko dira euskal adjektibodun izen guztiak?. 157
|
|
2005
|
|
|
Euskal gizarteak bizi duen gatazka bortitzarekin amaitu nahi du, beste gauza asko agian ez daude horren argi baina hori behintzat bai; horrek, gainera, hauteskundeetarako geratzen diren bost hilabeteak baino askoz denbora gehiago eskatuko du.Osagai giltzarri ugari dago, baina lehenbizi edukiak baino joko arauak jarri dira argi eta izango da lanik horretan: biolentzia eta indarraren erabilera baztertzea, giza eskubideen begirunea, eta
|
herri
borondatearen nagusitasuna. Hiru bloke handi horietan oinarrizko akordioak lortu gabe, negez heldu daiteke edukien inguruko akordioetara.
|
|
|
Argudio horrijarraituz, bere iritziz erreferenduma da biderik egokiena Hondarribiko biztanleeniritzia ezagutzeko, eta noski, tresnarik demokratikoena gatazka hau konpontzeko.Era berean, kanpotik iritzia ematen dutenek ez dute Alardea ulertzen eta berazhorien ikuspuntuak ez du baliagarritasunik (Egunkaria, 2002/09/07, 12 or.). Hondarribiko alkateak demokraziaren ikuspegi guztiz populista erabiltzen du, jarraitzaile, rouseeaunianoa? izango balitz bezala,
|
herriaren
borondatea da soilikzilegi aldaketa bultzatzeko Hondarribiko alkatearen ustez. Baina, demokraziarenteorian gehiengoak ez du berez balio supremorik ekartzen.
|
|
|
Puntu berberera iritsi zen, gizabanako guztien adostasuna artean zela. Hainbatez, herritarrek, euren ahultasuna zela eta, ikusi zutenean eurena ezin eskuratuzkoa zela,
|
herriaren
borondateari men egitea agindu zuten. Hortxe dago jurisdikzioaren izaera, hori ezin baita sortu bestetik, adostasunetik baizik[...].
|
|
2007
|
|
|
b)
|
herri
borondatea eratzen lagundu eta adieraztea (gizartearen eta estatuaren arteko lotura direlako). Horretarako, hauteskundeetarako hautagai zerrendak prestatzen dituzte, hauteskundeetan parte hartzen dute, gobernuko edo oposizioko eginkizunak egiten dituzte, gizarteak erakundeetan parte hartzeko bide dira eta gizartea erakundeetan ordezkatzen dute).
|
|
|
TORRES DEL MORAL irakasleak honela definitu du alderdi politikoa Espainiako antolamendu juridikoan: «elkarte berezia da (eratxiki zaizkion eginkizunak direla-eta), modu horretan eratua eta erregistratua
|
herri
borondatea adierazteko erakundeetan parte hartzeko, erakundeotan parte hartzen du eta trukean zenbait onurabide lortzen ditu, besteak beste alderdiko gastuak finantzatzeko ekarpen publiko oso handia». Hau da, elkarteak dira (hori dela eta, borondatezkotasun printzipioa dute oinarri, bai sortzeko, bai afiliatzeko zein bertan irauteko), pribatuak, eginkizun publikoak dituzte, Konstituzioan garrantzia dute, eta Estatuko organoak izan ez arren, Konstituzioan erakunde bermea dute eta, gainera, beste elkarte batzuek ez dituzten berezitasunak dauzkate, esan dugunez, eginkizun publikoak eta hauteskundeetan, finantzaketan, etab. dituzten onurak eta pribilegioak direla bide?.
|
|
|
Modu horretan, legegilea Konstituzioaren mende egongo da eta ezin du legearen aurka egin edo legea errespetatzeari utzi (izan ere, hala egiten badu, legegileak emandako legea konstituzioaren aurkakoa izango da eta, beraz, deuseztatu egingo da). Parlamentuan
|
herriaren
borondatea ordezkatuta dagoenez, Parlamentua ez dago bere legeen mende, hau da, askatasunez alda ditzake, muga bakar batekin: Konstituzioa errespetatzea.
|
|
|
Legeak
|
herriaren
borondatearen adierazpena dira, botere legegileak egiten dituelako, hots, herriaren ordezkaritza duen botereak. Konstituzioaren mende daude zuzenean, antolamendu juridikoaren gainerako arauak bezala.
|
|
|
Herritarrek berrikuntza, beronen onargarritasuna eta ifrentzuak onuren eta natura suntsitzekodimentsioen arabera epaitzen dituzte. Aitzitik, zientzia politikak motibatzeko balioesklusiboa hazkunde ekonomikora ixten dela uste izanez gero, hala nola intereskolektiboak gutxietsiz (ongizate soziala, begirune ekologikoa,
|
herri
borondatea), uste izatekoa da hautemate kritikoak ere nabarmen haziko direla. Auzi hauek dirateknozientziaren gizartean berebiziko gaiak, alegia, zientziagintzaren modalitateberriaren etorrera berresten digutenak.
|
|
|
zertan lagunduko dio prozesuari Ezker Abertzaleari partehartze demokratikoaren ateak ixteak? Iruzurrean eta
|
herri
borondateari iseka egitean oinarritutako hauteskundeek zein ekarpen egiten diote gatazkaren konponbiderako prozesuari?
|
|
|
Munduko Ekonomia Foroak aginduta, 2002 urtean Gallup enpresak inkesta zabala egin zuen kontinente guztietako 36.000 hiritarren artean1 Emaitza interesgarriak ageri ziren. Munduko populazioaren bi heren baino gehiagok uste zuten
|
herri
borondatea ez zegoela agintean euren herrietan. Latinoamerikako hiritarren %78k uste zuten hori, baita Europako Batasunaren %61ek eta AEBetako %52k ere.
|
|
|
Askoz atzerago gelditu ziren konnotazio positiboak zituzten beste batzuk: eraginkorra, justua edota
|
herri
borondatearekiko abegitsua, adibidez.
|
|
|
Umberto Ecoren ustez, masa hedabideetako jabeek erabakitzen dute zein den"
|
herrien
borondatea". Ez du hainbeste axola masa hedabideek, une edo egun zehatz batean, esan dutenak.
|
|
2008
|
|
|
Ate bat ireki dugu, lehena, eta etorkizunean beste ate batzuk ere ireki ditugu. Batzuek sarraila bortxatu omen dugula argudiatuz, Auzitegi Konstituzionala harresi gisa erabili nahi dute, baina
|
herri
borondatea geldiaraz dezakeen harresirik ez dago. Mehatxuek eta gehiengo arrotzak herri ahotsa isilarazteko inposatu nahiak dute euskal gizartearen bake nahia geldiarazi.
|
|
|
Errespetua. «(...) Non daude Ibarretxe eta
|
herriaren
borondatearen ustezko beste errespetatzaile guztiak, non daude betiko demokrata horiek, Euskal Herriak makroproiektu hau errefusatzen duenean?(...) Antzerki sasi demokratikoa egitea maite dute, inposizioaren ariketa bat gehiago egiten duten bitartean. Nork sinetsiko ditu beren Ibarretxe plana eta horrelakoekin datozenean, bitartean herriaren nahiaz behin eta berriz trufatzen ari direnean?(...).
|
|
|
Hauteskundeen ondoren ez zenuten
|
herriaren
borondatea errespetatu nahi izan. Orain ere herritarren nahiei entzungor egin eta gestio autoritario honekin jarraitzen duzue.
|
|
|
Bestelako markoa behar dugu euskal herritarrok, guztien oinarrizko eskubideak bermatu direnak, eta berean hitza te erabakia errespetatuko dutenak. HAU GUZTIA DELA ETA HONAKO MOZIOA AURKEZTEN DUGU UDAL OSOKO BILKURAK EZTABAIDA ETA ONAR DEZAN: Udal honek irmoki salatzen du ezkertiar eta abertzaletzat beren burua kontsideratzen duten andoaindar guztien borondatearen aurkako erasoak.Udal honek argi agertu eta salatu nahi du, ez dela zilegi ustezko demokrazia eta Estuaren izenean, Estatu baliabideak herritarren zapalkuntzaren norabidean jartzea.Udal honek, euskal herritarren aurkako salbuespen egoerarekin amaitzea eskatzen dio espainiar gobernuari.Euskal Herriaren eskubideak aitortu eta euskal herritar guztiok gure etorkizuna libreki eta aukera politiko guztien artean erabakitzeko ahalmena bermatzeko marko demokratiko adostuaren aldeko hautua egiten dugu.Andoaindarron hitza, erabakia eta nahia errespetatzeko konpromisoa hartzeko borondatea agertzen du Udal Batza honek. Udala
|
herri
borondate horren isla bilakatu dadin bideak ipintzeko konpromisoa hartzen dugu. Halaber, ANV alderdiak maiatzern 27an jaso zituen 1.465 bozken balio politikoa errespetatuz, indar politiko honi dagozkion 4 hautetsiei, beraien jarduna bermatzea da gure borondatea, horretarako eta honen berme gisa, zinegotzi hauen betebehar nahiz eskubide politikoak onartzea da gure erabakia.Azkenik ANVren balizko ilegalizazioaren aurkako gure postura adierazi, eta Estatuari herritarren aukera politiko guztiak eta huen jardun librea errespetatzeko exijitzen diogu.Onartutakoa herritarrei zein komunikabideei helaraziko zaie.
|
|
|
Talde edo alderdi guztiek hauteskundeetan parte hartzeko eskubidea izatea,
|
herri
borondatearen adierazpen gisa eta demokraziak oinarri sendoa izan dezan. Eskubideak murrizten dituen legeria aplikatzea zer da besterik Ezker Abertzaleko taldeak legez kanpo uztea eta judizialki desegitea, ez dago Guztion Onaren exijentziatzat ulertzerik.
|
|
|
«Nor ausartuko da orain gobernu diktatoriala dagoela esaten? Oposizioari arrazoimena izateko eskatzen diot eta
|
herriaren
borondatearekiko errespetuz jokatzen dugula onartu dezan».
|
|
2009
|
|
|
Gainera, gogoratu dute Brouard herritarren bozka bidez aukeratutako ordezkari politikoa zela eta horregatik herriaren ordezkariak hiltzearen larritasuna azpimarratu dute, izan ere,
|
herriaren
borondatearen aurkako erasoa da, beraz, euskal gizartearen pluraltasunaren aurkakoa.
|
|
|
Aldi berean, euren ideiak adierazi eta bakea zein askatasuna lortzeko ahotsa goratuko dutela adierazi zuen. Gure
|
herri
borondatea bonba eta mehatxu guztiak baino indartsuagoa da. Iñigo Urkullu EBBko presidenteak ere hitz egin zuen.
|
|
|
Ezker abertzalearen azterketaren arabera, hauteskundeak antidemokratikoak izan dira, eta, ondorioz, eratuko den Eusko Legebiltzarra ere antidemokratikoa izango da. Europa osoan Hego Euskal Herrian dago espazio bakarra dago non instituzioek ez duten ordezkatzen
|
herri
borondatea, nabarmendu zuen Otegik.
|
|
|
Lehenik, marko konstituzional estatutario agortu bat baldin bagenuen, orain gainera Madrilen erabakitako salbuespen legediek manipulaturiko bi Legebiltzar dauzkagu: Iruñekoa eta Gasteizkoa
|
Herri
borondatea ordezkatzen ez duten heinean, zilegitasunik gabeko Legebiltzarrak dira.
|
|
|
Euskal Herriak ukatuta eta eskubide demokratikorik gabe jarraitzen duen bitartean,
|
herri
borondatea salbuespen legeen bidez urratzen den bitartean, eskubide zibil eta politikoak sistematikoki urratzen diren bitartean, 800 preso politiko inguru dagoen bitartean, sufrimendu anitz eragiten duen konfrontazioak dirauen bitartean, EAJk kolpe instituzionalaz hitz egiteak eta aldi berean PSOEri Arriagako Izpiritua eta Ajuria Eneko paktuko oinarri berdinak dituen egonkortasun akordio bat eska... EAJ politikoki eta ideologikoki hustu egin da; egun aparatu politiko hutsa da, zeinaren lehentasuna eta helburua nagusia, kosta ahala kosta instituzioetan jarraitzea eta bere interes korporatiboen gestioa egitea da PSOE eta ezker abertzalearen arteko ustezko pinza ren argudio maltzur horrek erakusten du ezerk baino hobeto EAJ edozer gauza egiteko prest dagoela bere negozio politikoaren kota defendatzeko.
|
|
|
Epaitegien erabakiak
|
herriaren
borondatea errespetatzea espero dugu
|
|
|
Guk posible ikusten dugu geldiaraztea, baina Europakoa ez da esku artean dugun aterabide bakarra. Epaitegietan bide desberdinak zabalduko dira, eta erabakiok
|
herriaren
borondatea errespeta dezatela espero dugu. Bi urteko epea daukagu obrak bertan behera uzteko.
|
|
|
Hala, Egibarrentzat PSE eta PPren arteko akordioak erakusten du Estatuak Euskadi Espainian barneratzeko duen helburuari jarraitzen diola. EAJko buruzagiaren ustez, PSE eta PPren artekoa
|
herri
borondatearen kontra sortutako akordioa da, eta herri borondateak botako du atzera.
|
|
|
Hala, Egibarrentzat PSE eta PPren arteko akordioak erakusten du Estatuak Euskadi Espainian barneratzeko duen helburuari jarraitzen diola. EAJko buruzagiaren ustez, PSE eta PPren artekoa herri borondatearen kontra sortutako akordioa da, eta
|
herri
borondateak botako du atzera.
|
|
|
Izan ere, gogoratu du Eusko Legebiltzarrean ez daudela pentsamolde politiko guztiak ordezkatuta. Hala ere, ziur agertu da
|
herri
borondatearen eraginez joko arauak lehengora ekartzea lortuko dela.
|
|
|
Karlos Irujok berak nabarmendu baitzuen, atzo, herritarrek beraiek emango diotela, herri kultura adierazpen orori, ezinbesteko babes bakarra. Materiagabeko ondareari balioa ematea da Unescok bultzatzen duen onarpen honen helburu nagusia, baina
|
herriaren
borondatea da azken finean balio duena. Bestela, museorako material bilakatzen dira.
|
|
|
Disidentzia isilak ez du aldaketa ekarriko, baina une oro kenduko die arrazoia dutenei beren arrazoia. Herritarren portaera ez da seguruenik arrazoi politikoan eta pentsamendu kritikoan oinarritzen, baina argi dago ez bat esaten dietela goitik beren printzipio hegemonikoa inposatzen dutenei,
|
herriaren
borondatea indeferentea zaienei, herri gogoa gainditu beharreko oztopoa dela irizten diotenei.
|
|
|
Aralarrekoek, berriz, argi dute Lopezen gobernuak ez duela
|
herriaren
borondatea aintzat hartzen. Aintzane Ezenarro legebiltzarkidearen ustez, Jaurlaritza berria frontista eta baztertzailea izango da, herri honen gehiengo sozial eta politikoaren borondatearen kontra sortu delako.
|
|
|
Michel Aoun jeneral maronitak behin betiko emaitzak jakin aurretik onartu zuen porrota: . Hauteskundeak galdu ditugu; emaitzak onartzen ditugu, eta
|
herriaren
borondatea ere bai?.
|
|
|
Une honetan, erabakitzeko eskubidearen esparrua gizartean sendotzea da erronka; gizarte zibilean, gizarte antolatuan eta erakunde arteko sistema osoan indartzea da jomuga. Beharrezkoa da euskal
|
herriaren
borondate politikoak ezerk geldituko ez duen jendearen emana lortzea, euskal erakundeen eta Estatuaren arteko indar korrelazioa aldatu eta baldintzatzeko.
|
|
|
–Hemen nago, Tegucigalpan; demokrazia berrezartzeko nago hemen,
|
herriaren
borondateagatik, eta elkarrizketarako deia egiteko?. Telesur telebista kateari telefono dei bat eginez egin zuen jakinarazpena Manuel Zelayak.
|
|
|
Prozesu hori lantzeko bide gisa, atzo bost urte aurkeztutako Anoetako proposamenarekiko konpromisoa berretsi dute, hau da, bi mahairen alde egiten duen konpromisoa. Akordioa lortzeko orduan indar politiko guztiek baldintza berdinetan jarduteko aukera izan behar dutela ohartarazi dute, eta muga bakarra
|
herri
borondateak izan behar duela. Hala, akordio politikoa lortzea izango dute eginkizun, elkarrizketetan parte hartzen duten alderdiek, akordio hori gero gizarteak berrets dezan.
|
|
|
1 Konponbide demokratikorako prozesuaren erreferentzia bakarra bide baketsu eta demokratikoetatik adierazitako
|
herri
borondatea da, bai prozesua bera martxan jartzeaz konfiantza izateko, bai hark garapen egokia edukitzeko, bai eta herritarrek beraiek berretsi dituzten akordioak erdiesteko ere. Euskal herritarrek, prozesuan zehar, une bakoitzean era aske, baketsu eta demokratikoen bidez hartuko dituzten erabakiak errespetatuko dituela zinez hitza ematen du ezker abertzaleak, gainerako eragileek egin luketen bezalaxe.
|
|
|
2 Unean uneko egitura juridiko politikoak
|
herri
borondatearen ondorio eta herritar guztien eskubideen berme izan behar du. Herri borondateak libre eta demokratikoki adierazteko mugarik izan ez dezan, une bakoitzean indarrean diren legezko markoak ez dira inoiz oztopo edo galga izango, baizik eta berau betetzeko berma izan dute.
|
|
|
2 Unean uneko egitura juridiko politikoak herri borondatearen ondorio eta herritar guztien eskubideen berme izan behar du.
|
Herri
borondateak libre eta demokratikoki adierazteko mugarik izan ez dezan, une bakoitzean indarrean diren legezko markoak ez dira inoiz oztopo edo galga izango, baizik eta berau betetzeko berma izan dute.
|
|
|
7 Anoetan egindako proposamenarekiko konpromisoa berresten dugu. Hain tresna baliagarriaren arabera, euskal indar politiko guztiek baldintza berdinetan jardunez alde anitzeko akordio politikora zuzendutako elkarrizketa prozesua eratu behar dute, beti ere marko demokratikoa erdiesteko, hala,
|
herri
borondatearen muga besterik gabe, euskal jendarteak bere etorkizuna libre eta demokratikoki erabaki ahal izateko. Aipatu prozesua Mitchell senatariaren printzipioen baitan zuzendu behar dela diogu.
|
|
|
Prozesuaren ezaugarriak, Anoetako planteamenduaren ildotik marraztuta daude: prozesuaren erreferentzia bakarra bide baketsu eta demokratikoetatik adierazitako
|
herri
borondatea da, akordioak lortzeko baldintza berdinetan egin beharreko elkarrizketa politikoa izango da lanabes nagusia, prozesu demokratikoa erabateko indarkeriarik gabe eta esku sartzerik gabe garatu behar da, soilik bitarteko politikoak eta demokratikoak erabilita... Horrez gain, orain arte adierazi gabeko aipamen bat dago Altsasuko agirian:
|
|
|
Azken urteetan Europan estatu berri bat baino gehiago sortu dela ekarri du gogora, eta haiek bezala Euskal Herriak ere egin dezakeela. Azpimarratu duenez, Europako estatuei gero eta zailagoa egiten zaie
|
herrien
borondateei uko egitea. Hori lortzeko herritarren borondatea eta nazio garapena behar direla dio, eta ez du zalantzarik Euskal Herriak oinarri horiek badituela.
|
|
|
Azaroaren 14an plazaratu zuen ezker abertzaleak, Altsasun, aldez aurretik barnean eztabaidatu ondoren, euskal gatazkaren konponbiderako prozesu berri baten oinarritarako proposatzen duen agiria. Prozesu hori inolako indarkeriarik eta esku sartzerik gabe garatu litzateke, bide eta bitarteko politikoak eta demokratikoak soilik erabiliz, eta
|
herri
borondatea izango litzateke prozesu guztiaren subjektu aktiboa eta dinamizatzailea.
|
|
2010
|
|
|
Hauteskundeek izugarrizko garrantzia dute. Hauteskundeek herritarren botoak esan nahi dute, baina, begiratu, jardun dugu programa osoa eta zenbat astetan gabiltza
|
herri
borondatea errespetua, bide politiko eta demokratikoak... behin eta berriz deialdi horiek egiten eta juxtu, Hegoaldean, lau lurraldeetan hauteskundeak izango dira maiatzean, herritarrek ere zuzen zuzenean nahi duten aukera politiko hori bozkatu ahal izatea behar beharrezkoa da, prozesuari sendotasun bat emateko. Nik uste, eta ez dut ezer deskubritzen, debate bat egon da abertzaletasunaren barruan, zati baten barruan, non bide politiko eta demokratikoen aldeko apustua egiten den.
|
|
|
Ez dakit zer gertatuko den arazo horrekin, baina ziur nago herritarrek ez dutela gauza hauetan sinistu nahiko. Bozen egunean herritarrak direnez garrantzitsuenak, jendearen botoek islatuko dute
|
herriaren
borondatea. Gehiengo absolutua lortu ala ez, indarrean eta sendotasunean oinarrituta, gobernu atsegina eraikiko dugu, azaldu du Masek.
|
|
|
7 aSKaTaSunaren auzia: Herri BaTen HelBuru KoleKTiBoaK eTa gizaBanaKoen eSKuBide indiBidualaK gizarte batek helburutzat izan dezake hizkuntza gutxiengotu bat gordetzea. arazoa sortzen da
|
herri
borondate hori onartzen ez dutenekin. iritzi kritiko asko agertu izan dira helburu kolektibo horrek, hizkuntza hori aukeratzen ez dituztenen eskubideak urratzen dituela esanez. talde eskubideak beraz, eskubide indibidualekin gatazkan aurkitzen dira helburu kolektibo hori ez bada guztien artean ontzat ematen.
|
|
|
litzatekeela zioenean, ETAz ari zen noski. Elkarrizketa horretan auzi politikoak ez liratekeela konponduko ere zehazten zuen Kongresuaren adierazpenak, hori?
|
herri
borondatearen ordezkari zilegiei, dagokielako.
|
|
|
Bigarren puntuan, azken batean, akordioaren ondorioz onartzekoa zen esparru juridiko politiko berriak Hego Euskal Herriko lau herrialdeetako herritarrei euren etorkizun politikoari buruzko erabakiak hartzea ahalbidetuko lieketen mekanismo juridiko eta politikoak jasoko zituela bermatzea eskatu zuten, eta erabaki horien muga bakarra
|
herriaren
borondatea izango zela zehaztea. Ez zen, dena den, mamiari buruzko aldaketa garrantzitsua, zirriborroan onartutakoa zehaztasun handiagoaz bermatzeko ahalegina baizik.
|
|
|
Aldaketa esanguratsuenak oinarri politikoei buruzko idatzian proposatu zituzten sozialistek, hain zuen ere erabaki ahalmenari buruzko atalean: izan ere, proiektu politiko guztiak gauzagarriak izango zirela zioen pasartea eta esparru juridiko politikoa
|
herri
borondatea gauzatzeko bermea izango zela zioena guztiz aldatu zituen.
|
|
|
Legalitatea errespetatuz egin behar zela. Horregatik jarri genuen pasarte bat esaten duena legalitatea errespetatuz egingo dela, baina legalitate hori alda daitekeela, eta legalitate hori hartu behar dela ez
|
herri
borondatearen muga gisa, baizik eta berme gisa?.
|
|
|
Atal honetako laugarren pasartera eraman zuten Batasunaren proposamenez onartutako zehaztapena, legezko prozedurak aldagarriak direla argitzen zuena, eta
|
herri
borondatearen muga barik borondate hori gauzatzeko berme izan behar zutela.
|
|
|
Aukera politiko guztiez ari zirenean independentziaz ere ari zirela berariaz zehaztea edo ez zehaztea bigarren mailako arazoa zen, guztiak esaten zuenez independentzia ere barnean zegoela ulertzen baitzen. Horretarako, bistan da, gaur egungo legeria errotik aldatu litzateke, baina hitzartutako oinarri politiko horiek horretarako bidea ematen zuten, dena legezko prozeduren bitartez egin zela zehazten bazuen ere, legezko prozedura horiek aldagarriak zirela ere esaten baitzuen eta, gainera, lege esparrua inoiz ez zela izango
|
herri
borondatea gauzatzeko muga, hura gauzatzeko bermea baizik.
|
|
|
Auzitegi Konstituzionala esparru juridiko eta politiko ukatzailearen tresna da.
|
Herri
borondatea giltzapetu nahi duen aparatu inposatzailea. Herritarren borondatea ezin da bahitu edo ezabatu gehiengoaren nahiarekiko arrotza den Konstituzio edo esparru juridikoaren eskutik.
|
|
|
Poliziak eta militarrak izan ziren beti erakundearen helburuak, zapalkuntzaren eragile zuzenak, Estatu inperialistaren okupazio indarrak. Politikariak, etsaiak izanda ere,
|
herri
borondatearen ordezkariak ziren, eta pentsaezina zen, beraz, ordura arte behintzat, haiei tiroka erasotzea. Ondo gogoan nuen, hamar urte lehenago, Komando Autonomoek Enrique Casas senatari sozialista hil zutenean nolako kritika garratzak egin zitzaizkien, haiei eta haien ingurukoei; lehenago, berriz, ni oroitzeko gaztetxoa nintzen baina, lagun helduxeagoek kontatu izan zidaten polimiliek ekin ziotela UCDko militanteen aurka.
|
|
|
Izan ere horixe da indarkeriari zilegitasuna kentzeko modurik onena: bide baketsu eta demokratikoak erabiltzea Euskal Herriaren nortasuna defendatzeko,
|
herriaren
borondateak eta babesak ematen duen indarrean oinarrituz. Horrexek erakusten du argien indarkeriaren kontrako eragina.
|
|
|
Hau printzipio etiko unibertsala izanik, ezin dugu ahaztu ETA dela gaur egun gure gizartean giza eskubideak urratzearen erantzule nagusia. ETAk aurrean izango gaitu, ez bakarrik indarkeria etikoki eta moralki salatzekoa delako, baizik eta, gainera, ez duelako errespetatzen herri honetako gehiengoaren borondatea; borroka armatua behin betiko utz dezala exijitzen dion
|
herriaren
borondatea.
|
|
|
Jean Jacques Rousseauk imajinatu zuenez, pertsona libre eta eskubide berekoak elkartu eta gizartea antolatzeko akordioa egin dute. Noizbaiteko kontratu sozial horretatik sortu omen da Demokrazia,
|
herriaren
borondate orokorretik. Monarkiak egitura politikoak goitik behera ezartzen bazituen, demokrazia behetik gora eraiki omen da, herriaren soberania antolatuta.
|
|
|
Printzipio mailako eskubidea marraztu ondoren, nazionalismoaren eta demokraziaren ibilbideari buruzko ohar bat egin behar da. Nazionalismoa eta demokrazia eskutik helduta ibili dira Europan, Iraultza Frantsesetik aurrera,
|
herriaren
borondate orokorra proklamatuz, baina ez kontraesanik eta gatazka larririk gabe. Aniztasunaren eta batasunaren artekoak larriak izan dira beti.
|
|
2011
|
|
|
Eta hori horrela da, «monarkia konstituzionala» eredutzat daukan Estatuak gaur egun berarekin daramalako frogatuta dauden gizateriaren aurkako krimenen eta genozidioaren inguruan inpunitatean zimendatu den oztopo historikoa.80 urte bete dira II. Errepublika aldarrikatu zenetik. Egundaino, gobernu sistema bakarra da
|
herri
borondatetik irten dena eta es pektatiba politiko erreal batean garatu dena, hots, aurreko erregimen diktatorial eta monarkikoarekin hautsi duena. Biztanleriak udal hauteskundeen emaitzak Estatu sistema eta gobernuaren inguruko plebiszitutzat hartu zituen.1936ko uztailaren 18an altxamendu militarra izan zen, hots, matxinatze militarraren delitua izan zen, gizateriaren aurkako makina bat krimenekin batera.Altxatuek irabazi zutenetik, legaltasuna ulertzeko modu zehatz bat ezarri zen, indarrean oinarritzen zena, herritarren borondatea kontuan hartzen ez zuena.
|
|
|
IUk matxinada bat nahi du PSOEnGaspar Llamazares IUren parlamentu bozeramaileak matxinada bat antolatzeko eskatu die PSOEren diputatuei, ekimena baztertzeko eta hauteskundeak deitzeko, herritarrek euren iritzia emateko aukera izan dezaten. Erreformaren proposamena bere horretan jarraitzea erabakitzekotan, aldiz, erreferenduma exijitu du.Halaber, Llamazaresek esan du kolpea dela Konstituziorako,
|
herri
borondatea eta parlamentu jarduera bahitzen ditu eta.
|
|
|
prozedurari dagokionez demokratikoa da; haatik, demokraziatik fitsik ez duena subjektu historikoa da. Sasiko subjektu historiko bati aplikatuta (nazio estatua) prozedura zuzena da eta honek, jakina,
|
herri
borondate orokorraren nozioari eragiten dio. Nazio independentzia berezkoa du demokraziak, zeren eta bestela prozeduraren mekanika eta herri borondate orokorra itxuraldatzen ditu?.
|
|
|
Sasiko subjektu historiko bati aplikatuta (nazio estatua) prozedura zuzena da eta honek, jakina, herri borondate orokorraren nozioari eragiten dio. Nazio independentzia berezkoa du demokraziak, zeren eta bestela prozeduraren mekanika eta
|
herri
borondate orokorra itxuraldatzen ditu?. Joan Pere Salmerón i Clares,. La independencia nacional como a priori de la democracia?, http:// cat.Bloctum. com/ salmeron/
|
|
|
Nazio burujabe bihurtzeko zinezko nahimena zertan den behatzeko, goazen Kolonbiara txango bat egitera, jatorrizko
|
herrien
borondatea antropologo baten eskutik ezagutzeko.
|
|
|
XXI. mendean harreman sozialek eta ekonomia ereduek bizi duten krisia sistema kapitalista eta patriarkarraren ondorio dira, eta hauen aplikazio oro
|
herriaren
borondateren gainetik dago. Sistema horiek indarkeria estrukturala dute eta ondorioz, horien aplikazioa ahalbidetzen duten estatuak biolentoak dira.
|
|
2012
|
|
|
«Joan daitezela pikutara euren erakundeekin», esan zuen orduan, eta esaldi hori jaso dute bideoan bi alderdi ofizialistek. «Duela sei urte Lopez Obradorrek ez zuen
|
herriaren
borondatea errespetatu», dio PRIren bideoak, eta ondoko esaldiarekin amaitzen du: « Lopez Obradorrek ez du demokrazian sinesten.
|
|
|
Bai arlo sozialean, bai arlo nazionalean iraultza demokratiko bat behar dela esaten dugu, egoerari 180 graduko bira emateko. Eta demokratikoa izan behar duela diogu hori bakarrik gertatu daitekeelako
|
herri
borondate nahikoa lortzen bada. Hauteskundeetako emaitzek erakusten dute oraindik ere bide garrantzitsu bat egin behar dugula helburu horietara iristeko.
|
|
|
Bozkatu berri den konstituzioa «beharrezkoa» dela adierazi zuen Mekik. «Oposizio politikoak erregimena eraisteko eskatzea ez da onargarria, errepublikaren presidentea hautatu zuen
|
herriaren
borondatea urratzea litzatekeelako». Faruq al Oqda Banku Zentraleko gobernadoreak ere Mursiri kargua uzteko asmoa zuela argitaratu zuen atzo telebista publikoak, presidentetzako iturriak aipatuz; geroago, ordea, gezurtatu egin zuen, Ministroen Kontseiluko iturriak aipatuz.
|
|
|
Indarkeria eta errepresioaren aurrean elkarrizketak eta akordioak ezaugarritu behar dute aro berria. Euskal Herriaren aitortza eta
|
herri
borondatearekiko begirunea ukazioari gailendu behar zaizkio. Hori da euskal herritarren gehiengoaren nahia.
|
|
|
8.Demokrazia, garapena eta giza eskubideen eta oinarrizko askatasunenarekiko errespetua elkarri lotuta dauden kontzeptuak dira eta batek besteak indartzen ditu.Demokraziak oinarri hartzen ditu
|
herriaren
borondatea, askatasun osoz adierazten dena, erregimen politikoa, ekonomikoa, soziala eta kulturala aukeratzeko orduan, eta, orobat, herriaren parte hartzea bizitzaren bestelako alderdi guztietan.
|
|
|
...unguztien berrezarpena exijitu behar da; halaber, Euskal Herrian demokraziasozialistarantz aurrera egiteko beharrari buruzko eztabaidak eta mobilizazioakantolatu behar dira, eta horri lotuta azpimarratu behar dira demokraziaren etaestatuaren arteko harremanak, herriaren ekintza zuzenaren eta lege sozialistarenartekoak eta mugimendu herritar, sindikal eta sozialen artekoak, horiexek baitiraestatuak
|
herriaren
borondatea bete eta defendatuko duela kanpotik bermadezaketen masa indarrak, eta horiexek bermatuko dute, batez ere, estatua ezdela hasiko isolatzen, urruntzen eta burokratizatzen. Premiazkoa da planteatzeaestatua «kristalezkoa» izan behar dela, gardena eta merkea izan behar dela alorguztietan, euskal segurtasun nazionalarentzat ezinbestekoak diren gaietan izanezik, segurtasun hori herriak bermatu behar du, armen bidez?.
|
|
|
Elgetan Aralar Independenteak taldean uste dugu Oxel Erostarbe dela baleko aukera Elgeta aurrera ateratzeko. Beraz, eta
|
herriaren
borondatea errespetatuz, agintaldi honetan aurrera jarraitzea erabaki dugu alkatetzan aldaketarik egin barik eta Oxel Erostarberi babes osoa emanez".
|
|
|
xvii. mendean barrena, konstituzio kontzeptuak, bere horretan, giza gorputz edo egituraren metaforatik abiatuz, esanahi politikoa bereganatu zuen. Herria eta
|
herriaren
borondatea izan ziren asmatutako beste kategoria biak. Horien bidez aginte politikoaren legitimazioa frogatu nahi zen.
|
|
|
Beraz, foru legeak bazituen bere iturburua eta legitimitatea. Baina, bestalde, foru zuzenbidean oinarritutako erakundetzeak, Batzar Nagusietako ordezkaritzak bereziki,
|
herriaren
borondatea adierazten zuen. Foru legeak indarrean jarraitu zezala eskatzen bazuten, Batzar Nagusien iritzia alde bietako konpromisoa zenez gero, aintzat hartu behar zela aldarrikatzen zuen.
|
|
|
Iraultza Liberalaren ondorioetako bat izan zen herritarren ordezkarien bidez Batzarra sortzea,
|
herri
borondatearen isla jardungo zena. Horretarako, biztanleak gizaki guztiei dagozkien eskubideen jabe zirela, herritartasuna lortu, eta herritar bihurtzen ziren.
|
|
|
Azken hamar urte hauetan
|
herri
borondatea jakinarazteko pribilegiatu den forma, bozen bidez eta alderdien ildotatik doana izan da; hori demokraziaren marka dela, uste publikoak onartu du eta Europan sartzeak normalizatu egin du balore hori; alderdien arteko harremanetan, era berean, hauteskunde edo erreferendumei zor zaien errespetua berez doa.
|
|
|
(16) Hauteskunde eta erreferendumen ondorioak ditut buruan. Ezin diezaiekegu komeni zaigunean balore osoa ematea,
|
herri
borondate garbia balitz bezala, eta komeni ez zaigunaren balorea ukatu eta arbuiatu hauteskundeen esanahia kapitalismoaren pean ahuntzaren gauerdiko eztula delako... Herri borondatea agertarazteko pronuntziamenduen balorea sistemari dagokio, baina, printzipioz, sistema berean ematen diren ondorio guztiek balore bertsua dukete.
|
|
|
(16) Hauteskunde eta erreferendumen ondorioak ditut buruan. Ezin diezaiekegu komeni zaigunean balore osoa ematea, herri borondate garbia balitz bezala, eta komeni ez zaigunaren balorea ukatu eta arbuiatu hauteskundeen esanahia kapitalismoaren pean ahuntzaren gauerdiko eztula delako...
|
Herri
borondatea agertarazteko pronuntziamenduen balorea sistemari dagokio, baina, printzipioz, sistema berean ematen diren ondorio guztiek balore bertsua dukete.
|
|
2013
|
|
|
Henrique Caprilesek, alta, neurria kritikatu eta igoera handiagoa izan zitekeela argudiatu zuen: «Gauzak
|
herriaren
borondatearen arabera gertatu izan balira, %40 gehiago jasoko lukete langileek». Izan ere, hori izan baitzen Caprilesek hauteskunde kanpainan egindako promesetako bat.
|
|
|
Suarezek ez zuen onartu hurrengo iritzi bartolista: printzea herriaren ordezkaria da, eta horren boterea
|
herri
borondatearen araberakoa izango da. Beraren ustetan, ostera, herriak erabateko boterea eman zion printzeari eta gero ezin zen hori ezeztatu (III.4) Horrenbestez, printzea legibus solutus izan behar zen, eta berak emandako legeek ere ezin zuten horren inguruko mugarik jarri.
|
|
|
Herri bultzada horrek gerora aurrera eraman diren herri galdeketa desberdinen bitartez aurkitu du bidea. Eta beste alderdi politikoak, gehiengo politikoa osatu arte,
|
herri
borondate honen alde jarri dira, ezker abertzalearen inposizio diktatorialaren aurrean. Harro gaude, herri ekimen honetan aitzindari izateaz gain, Bilduk gai honen inguruan zituen asmoen iragarpenean eta salaketan ere aitzindari H1!
|
|
2014
|
|
|
Badakit zaila dela hori neurtzea, baina gure
|
herriaren
borondatea bete dezala.
|
|
|
bata batasunari eustea; bestea, nazioartera begira bere urrats guztiak erabat demokratikoak eta gizartean nagusi direla erakustea. Giltzarri da argi agertzea Espainia dela Kataluniako
|
herriaren
borondatea era ez demokratikoan urratzen ari dena.
|
|
|
Orduan, trantsizioan gauzatu zen marko politikoa, baita legea ere,
|
herrien
borondatearen gainetik ezarria dago betiko. Eta EAEra mugatzen naiz.
|
|
|
Eta aurrerago, etorkizunean bestelako esparru politikoei atea ez ixteko: «Elkartasun Askeko Araubide hau onartzeak ez dakar Euskal Herriaren eskubide historikoei uko egitea, eta une oro eguneratu egin ahal izango dira
|
herriaren
borondate demokratikoaren arabera». Lurraldetasuna?
|
|
|
jarri hautetsontziak. Politikoek
|
herriaren
borondatea kudeatzen asmatzen ez dute erraz. Baina erronka hori mahai gainean dute.
|