|
2003
|
|
|
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legearen arabera, Euskal Herriko berezko hizkuntza
|
gure
herri honek duen izatearen adierazgarririk begi bistakoena eta objektiboena dela aitortu behar da. Era berean, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa bera Euskal Herrian oso osorik integratzeko tresna bihurtzen da.
|
|
|
Euskararen dinamismoa eta
|
gure
hizkuntzak Justizia Administrazioan duen sarbidea ukaezinak dira, egun eskura ditugun baliabide berriak, besteak beste adingabeen erantzukizun penalari buruzko lege hau, ikusita.
|
|
|
Hona hemen euskarazko lege testu berri bat.
|
Gure
ametsa da testu honek mundu juridikoaren euskalduntze prozesua aberastea. Gurari horrekin lan egin dugu, eta prest gaude beronen inguruan egin daitezkeen iradokizun guztiak gureganatzeko.
|
|
2004
|
|
|
Aipatu kasazio hori ezin da
|
gure
gizartean gauzatu; gainera, hori ez da beharrezkoa, ezta egokia ere, justiziaren zentzuzko irizpideekin bat ez datorrelako, oraindik justiziapekoaren eskubide eta interes legitimoak ebazteke dituen auzigaia hiru jurisdikzio prozedura maila desberdinetatik igaro ahal izatea, nahiz eta prozedura horietatik azkena kasazio prozedura mugatu eta berezia izan. Espainiako tradizio historikoari ezdua kasazioaren eginkizun nomofilaktikoa edozein epaitara edota edozein ara dagokio, eta ez da Konstituzioaren aginzo nahiz gaitara hedatzea.
|
|
|
Gizabanakoen arteko erreklamazioak bideratzen dituen prozesua, herritarren, eta epaitegi eta auzitegien arteko elkarreraginaren muina da. Horrexegatik, hain zuzen, lehentasunekoa da,
|
gure
erkidegoan sistema judizial eta juridiko egokiari erantzungo dion testu normalizatua eragile juridiko guztien, eta jakina, zuzenbideko ikasleen esku jartzea.
|
|
|
Ukaezina da, aipatu lan hauek, eta, horiekin batera, Epaitegietako Agiriak Euskaraz Normalizatzeko Batzordeak egiten duena, euskal abokatuek beren lana jorratu ahal izateko sortutako eredu elebidunak, euskalduntze prozesuak, eta zenbait epaitegitan egiten diren Euskararen Erabilerarako Sustatzeko Planen zabalkuntza,. Sailaren barneko Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak kudeatzen dituen proiektuak dira guztiak?, poliki poliki, euskara sustatzen eta zabaltzen ari direla Justizia Administrazioan. Oraindik ere bide luzea egiteko duen erakundea izaki, zalantzarik gabe,
|
gure
ahaleginari eutsi diogu.
|
|
|
Prozesu hori luze eta zabal deskribatzen da legearen zioen azalpenean.
|
Gure
argitaraldi honi dagokionez, prozesu horren xedeak aplikazio eremu bikoitza du: aurrenik, prozesuaren printzipio orokorrei dagokiena; eta, hurrenik, eremu zehatza, auzitegien hizkerarekin zuzeneko lotura duena.
|
|
|
Lege honetan berdin berdin saihestu dira atzerriko prozesu lege batzuen ezaugarri diren larregikeria eta eskema hutsak. Ezaugarriok ez datoz bat
|
gure
tradizioarekin, ezta mota honetako kodeen jasotzaileek nahiagolako arauketa, kodea egokitasunez eta segurtasunez aplika dadin. duten prozedura arauketa zehatzarekin ere. Areago, jasotzaileek nahiago dute ha
|
|
|
Egiatan, aurrekoa aintzakotzat hartuta,
|
gure
buruari galdetu ahal diogu zer nolako eginkizuna betetzen duen euskarak prozesu zibilean eta zein diren Prozedura Zibilaren Legearen bertsio elebidun honen ezaugarri teknikoak.
|
|
|
Lege honetan berdin berdin saihestu dira atzerriko prozesu lege batzuen ezaugarri diren larregikeria eta eskemadeen jasotzaileek nahiago duten proze hutsak. Ezaugarriok ez datoz bat
|
gure
tradizioarekin, ezta mota honetako kodura arauketa zehatzarekin ere. Areago, jasotzaileek nahiago dute halako arauketa, kodea egokitasunez eta segurtasunez aplika dadin.
|
|
|
Presuntzio hutsaren balioa duten adierazpenak erabili ahal izango dira, besteak beste, naziotasunari buruzko egiazko ziurtagiriak lortzeko; ziurtagiri horiek eta legeria konparatuan hedatutakoak antzekoak izango dira,
|
gure
legerian horien gabezia nabaria baitzen.
|
|
|
Testua,
|
gure aurreko
argitalpenetan ohikoa denez, elebiduna da, gaztelania euskara, bi zutabetan moldatua. Osagarri ditu erabiltzaileak aurkibide analitikoak, gaztelania euskara eta euskara gaztelania, testuan zehar kontzeptuen joan etorriak ez ezik, hizkuntzen arteko abiaburuak ere atzemateko tenorean.
|
|
|
Gogo bizia erakutsi nahi dugu argitalpen honen egileok, honako hau izan dadin, Erregistro Zibilaren arduradun zein herritarrentzat, halako lanabes prestu eta zehatza. Horrela lortuko da,
|
gure
ustez, hara bertaratzen diren euskaldunen hizkuntza aintzakotzat hartzea, bertako zeregin juridiko esanguratsuetan.
|
|
|
Azken finean, legeria elebidun hau justiziako profesionalen, eta, oro har, herritarren esku geratzen da, horiek guztiek baliabide aproposak izan ditzaten, euskararen erabilera justiziaren eremuan normalizatzeko. Horrela, herri botere gisa dagokigun betebeharra betetzen dugu, eginkizun horretan
|
gure
hitza eman baitugu.
|
|
2005
|
|
|
Adibidez, Europar Batasuneko legearen arabera, autonomi erkidegoetan eta erregioetan sortzen diren produktu tradizionalek eraman dezakete bakarrik ingurune horretako hizkuntza. Lege hau
|
gurera
aplikatuz, soilik Euskal Autonomi Erkidegoan sortzen eta banatzen diren produktu tradizionalek eraman ditzakete euskara hutsezko etiketak. Hau da, kanpoan sortu eta hemen saltzen diren produktuek ez dute zertan euskarazko etiketarik izan behar.
|
|
|
XIX. mendearen bukaeran, Thorstein Veblen ek() argibilpenez gain, esanahi pertsonal eta sozialak dituztela. Kontsumo pro utzi zuen erosten ditugun gauzek, euren funtzio, berezitasun eta eraduktuak ikur gisa ikusten ditugu, eta, ondorioz,
|
gure
helburu psikologiko eta sozialak asetzeko erosten ditugu (Grubb eta Grathwohl, 1967). Are gehiago, pertsonalitate mota desberdinek produktuekiko iritzi eta jarrera desberdinak garatzen dituzte, eta horrek eragin zuzena dauka erosketa prozesuan.
|
|
|
Marketing adituek aldagai psikologiko eta sozialak zehatz mehatz aztertzen dituzte, gero estrategia egokiak sortzeko, eta
|
gure
kontsumo portaera nahi duten norabidean zuzentzeko. Marketinga, hain zuzen ere, produktuei itxura ematearen artea da.
|
|
|
Publizitateak beste ezerk baino hobeto islatzen du mendebaldeko gizarte aberatsen izaera. Komunikabideek
|
gure
etxe barneraino sartzeko gaitasuna izan duten heinean, iragarkiak gure bizitzako eremu guztietan hedatu dira (Hamelink, 1994). Iragarkiz jositako hesiak gure hirietako eta auzoetako kaleen dekorazio arrunta bihurtu dira, albistegien erdian edozein motatako produktuen mezuak ugaritu zaizkigu, tarrilean, egunero 5.364; horrenbestez, urte batetik bestera 550 ira eta ohikoa da kirolarien jantzietan iragarkiak ikustea (Klein, 2001).
|
|
|
Publizitateak beste ezerk baino hobeto islatzen du mendebaldeko gizarte aberatsen izaera. Komunikabideek gure etxe barneraino sartzeko gaitasuna izan duten heinean, iragarkiak
|
gure
bizitzako eremu guztietan hedatu dira (Hamelink, 1994). Iragarkiz jositako hesiak gure hirietako eta auzoetako kaleen dekorazio arrunta bihurtu dira, albistegien erdian edozein motatako produktuen mezuak ugaritu zaizkigu, tarrilean, egunero 5.364; horrenbestez, urte batetik bestera 550 ira eta ohikoa da kirolarien jantzietan iragarkiak ikustea (Klein, 2001).
|
|
|
Komunikabideek gure etxe barneraino sartzeko gaitasuna izan duten heinean, iragarkiak gure bizitzako eremu guztietan hedatu dira (Hamelink, 1994). Iragarkiz jositako hesiak
|
gure
hirietako eta auzoetako kaleen dekorazio arrunta bihurtu dira, albistegien erdian edozein motatako produktuen mezuak ugaritu zaizkigu, tarrilean, egunero 5.364; horrenbestez, urte batetik bestera 550 ira eta ohikoa da kirolarien jantzietan iragarkiak ikustea (Klein, 2001). Gainera, iragarki kopurua handitzen doa urtetik urtera.
|
|
|
Mediaedge etxeak egin zuen ikerketa baten arabera, 2001eko urtarrilean, egunean, batez beste, 4.814 iragarki ikus zitekeen Espainiako telebistetan; 2002ko urgarki gehiago ikus zitekeen egunero Espainiako telebista kateetan (Egunkaria,). Are gehiago, gaur egungo telebistaren eta, orokorki, komunikabideen helburu nagusia ez da ikus entzuleak informatzea eta entretenitzea, baizik eta publizitatea eskaintzea eta
|
gure
kontsumo portaerak bideratzea; eta, erreklamo gisa, filmak, lehiaketak eta antzerako ikuskizunak eskaintzen dituzte tarteka. Hasieran komunikabideen helburua zena, informatzea eta entretenitzea alegia, bitartekoa da gaur egun.
|
|
|
Ekoizpen gizartetik kontsumo gizartera pasatzen gari garela esaten dute askok, baina, egiatan, komunikazio gizartera pasatzen ari gara, non publizitateak
|
gure
portaera eta jarrera guztiak kontrolatzen dituen. Norbaitek esan zuen bezala:
|
|
|
Bidaltzen dizkiguten mezu tentagarrien bitartez (gorputz ederrak, arazo ekonomikorik gabeko bizitzak, sendi zoriontsuak...), munduari eta gizakion arteko harremanei buruzko imajina eta iritzi zehatzak igortzen dizkigute. Publizitatearekin
|
gure
bizitza gidatuko duten gizarte eredu batzuk barneratu ditzagula nahi da, gure beharrizan eta nahiak bideratuz, eta, bide batez, kontsumoa sustatuz (Leon, 1992).
|
|
|
Bidaltzen dizkiguten mezu tentagarrien bitartez (gorputz ederrak, arazo ekonomikorik gabeko bizitzak, sendi zoriontsuak...), munduari eta gizakion arteko harremanei buruzko imajina eta iritzi zehatzak igortzen dizkigute. Publizitatearekin gure bizitza gidatuko duten gizarte eredu batzuk barneratu ditzagula nahi da,
|
gure
beharrizan eta nahiak bideratuz, eta, bide batez, kontsumoa sustatuz (Leon, 1992).
|
|
|
Publizitateak jende ezagunaren eta, oro har, heroien beharrizana sortu digu, elikatzea esanahiaz beterik dagoen ekintza sinbolikoa bihurtu du, gazteak, modernoak eta erakargarriak izan behar garela esan digu, eta
|
gure
gorputzen neurri gabeko miresmena bultzatu du. Ezberdinak izan edo baztertuta gelditu nahi ez badugu, ezinbestekoa da moda jarraitzea.
|
|
|
Hitz gutxitan esateko, publizitateak barrurako joera itzela bultzatzen du, norbere txokotxoan ezkutatzeko joera nartzisista eta ingurunekoekin solidaritate gabekoa. Inglehart (1991) bezalako autoreek postmaterialismorako jauzia egin dugula esaten badute ere, publizitateak balore materialista, hedonista eta indibidualistak indartzen ditu
|
gure
gizartean; duintasunezko bizitza izateko gauzak edukitzea nahitaezkoa dela sinestarazten digu, baita ere arlo materialean arrakastarik lortzen ez den heinean ez dagoela arrakastarik bizitzan.
|
|
|
Non oinarritzen da publizitatearen eraginkortasuna? Milaka dira
|
gure
arreta bilatzen duten iragarkiak. Komertzialak ez diren estimulu ugari ere baditugu gure inguruan:
|
|
|
Milaka dira gure arreta bilatzen duten iragarkiak. Komertzialak ez diren estimulu ugari ere baditugu
|
gure inguruan
: informazio instituzional eta politikoa, deialdi kulturalak, era askotako erakundeen informazioa, e.a.
|
|
|
Argi dago gizakion pertzepzio sistemak ezin dituela eskaintzen zaizkion iragarki, mezu eta deialdi guztiak barneratu. Hain justu ere, estimuluak gureganatzeko daukagun gaitasunak mugak dituelako, eta, bestalde, horietako batzuk bakarrik direlako
|
guretzat
interesgarriak. Beste hitz batzuekin esanda, gizakiak aktibatua izaten du kanpotik datorren informazio guztia iragazi, benetan interesatzen zaiona barneratu (beherapenak adierazten dituzten kartelak, kontserbatzaile eza adierazten duten etiketak...), eta bere helburuetarako garrantzirik ez duena alboratzeko mekanismoa.
|
|
|
Beste hitz batzuekin esanda, gizakiak aktibatua izaten du kanpotik datorren informazio guztia iragazi, benetan interesatzen zaiona barneratu (beherapenak adierazten dituzten kartelak, kontserbatzaile eza adierazten duten etiketak...), eta bere helburuetarako garrantzirik ez duena alboratzeko mekanismoa. Kontzienteki edo inkontzienteki, estimuluen aukeraketa egiten dugu, eta, beraz,
|
guregana
zuzentzen diren iragarki guztien artetik kopuru txikia barneratzen dugu. Kontsumitzailea etengabe ari da ihes egiten bidaltzen dizkioten marketing mezuei.
|
|
|
Hala ere, ezin dugu ahantzi iragarki subliminaletatik oso hurbil dauden teknika asko erabiltzen direla
|
gure
kontsumo portaerengan eragiteko: kirola egiten den estadioen ertzetan, autobus geltokietako markesinetan edo kirolarien jantzietan izen komertzialak subliminalki, hots, konturatu gabe irakurtzen ditugu, eta honek eragina izan dezake gurekekin kamisetak, bolalumak edo kartak oparitzen dituzten etxeak.
|
|
|
Esan bezala, iragarkiak oso ondo pentsatzen eta prestatzen dira
|
gure
kontsumo portaerak bideratzeko. Koloreak, hitzak, leloak, tamainak, irudiak, argazkiak eta formak kontu handiz aukeratzen dira salmentak handitzeko helburuarekin.
|
|
|
|
Gure
paisaia iragarki handi bat da, eta egiten duguna egiten dugula, ezin diogu publizitateari ihes egin. Kalean paseatzen, tabernan garagardo bat hartzen edo telebista ikusten publizitate pila irensten dugu.
|
|
|
Iragarkiak toki, modu eta momentu berezietan jarriz, publizitatea ikustera behartzen gaituzte, askotan
|
gu
konturatu gabe. Aurrera egin dezan muturren aurrean azenarioa jartzen dioten astoari bezala, guri ere mila eratako iragarkiak jartzen dizkigute sudurraren parean, gure kontsumo portaera bideratzeko.
|
|
|
Iragarkiak toki, modu eta momentu berezietan jarriz, publizitatea ikustera behartzen gaituzte, askotan gu konturatu gabe. Aurrera egin dezan muturren aurrean azenarioa jartzen dioten astoari bezala,
|
guri
ere mila eratako iragarkiak jartzen dizkigute sudurraren parean, gure kontsumo portaera bideratzeko. Gauzak horrela, benetan ere zaila da publizitatearen aurrean jarrera kritikoa izatea, eta are eta zailagoa eragin honi aurre egitea.
|
|
|
Iragarkiak toki, modu eta momentu berezietan jarriz, publizitatea ikustera behartzen gaituzte, askotan gu konturatu gabe. Aurrera egin dezan muturren aurrean azenarioa jartzen dioten astoari bezala, guri ere mila eratako iragarkiak jartzen dizkigute sudurraren parean,
|
gure
kontsumo portaera bideratzeko. Gauzak horrela, benetan ere zaila da publizitatearen aurrean jarrera kritikoa izatea, eta are eta zailagoa eragin honi aurre egitea.
|
|
|
Zentzu honetan, nire iritzia da publizitatea gizartearen atzetik doala, gehienetan. Eta hau arazo larria da, zeren iragarkien bitartez igortzen zaizkigun balio eta estereotipoak eragin handia dute
|
gure
pentsamoldeetan eta balioetan, eta, beraz, baita gure gizartea eta mundua ulertzeko eta ikusteko moduetan ere. Publizitatea giza errealitatearen adierazlea dela esaten dutenen aurrean, nire ikuspuntua da gaur egun egiten den publizitatea errealitatearisti, 2005).
|
|
|
Zentzu honetan, nire iritzia da publizitatea gizartearen atzetik doala, gehienetan. Eta hau arazo larria da, zeren iragarkien bitartez igortzen zaizkigun balio eta estereotipoak eragin handia dute gure pentsamoldeetan eta balioetan, eta, beraz, baita
|
gure
gizartea eta mundua ulertzeko eta ikusteko moduetan ere. Publizitatea giza errealitatearen adierazlea dela esaten dutenen aurrean, nire ikuspuntua da gaur egun egiten den publizitatea errealitatearisti, 2005).
|
|
|
Beste batzuetan, etxe komertzialek diru asko ordaintzen dute telebista programenetan zein filmetan euren produktuak agertzeagatik. Izan ere, badakite filmetan edo telebistan nahi gabe ikusten diren produktuek, imajinek eta markek eragin zuzena dutela
|
gure
kontsumo portaeretan.
|
|
|
que las empresas de éxito deben producir ante todo marcas y no productos». Esanak esan, markek
|
gure
bizitzako esparru guztiak hartu dituzte. Bereziki kirolaren bidez, markek esparru pribatuenetan ere sartzeko gaitasuna izan dute:
|
|
|
Komunikabideen laguntzaz, markak ondo baino hobeto zehaztutako eta pentsatutako irudiei loturik agertzen zaizkigu, eta nortasun emaile bihurtu dira. Kontsumitzaileok markazko produktuak erosten ditugu,
|
gure
izaera, ori ginaltasuna, estatusa edo bizitza estiloa adierazteko. Markak, produktuak bereizteko baino gehiago, kontsumitzaileak bereizteko balio du gure gizarte urbano honetan; alegia, marka bera erabiltzen dutenen eta erabiltzen ez dutenen artean ezberdintzeko (Bocock, 1995, eta Ritzer, 2000).
|
|
|
Kontsumitzaileok markazko produktuak erosten ditugu, gure izaera, ori ginaltasuna, estatusa edo bizitza estiloa adierazteko. Markak, produktuak bereizteko baino gehiago, kontsumitzaileak bereizteko balio du
|
gure
gizarte urbano honetan; alegia, marka bera erabiltzen dutenen eta erabiltzen ez dutenen artean ezberdintzeko (Bocock, 1995, eta Ritzer, 2000).
|
|
|
Markak esanahidun ikur bezala erabiltzera bultzatzen duten arrazoien artean, garrantzitsuena da balore materialistak eta azaleko nortasuna bultzatzen dituen gizartean bizi garela; alegia, gizakiak dituen balioak alboratzen dituen eta aberastasun ekonomikoari garrantzi handia ematen dion kontsumo gizartean. Ez da harritzekoa, beraz,
|
gure artean
marken gehiegizko lilura eta eragina, hau da, markismoa nagusitzea. Norbait izateko zein zerbaiten parte bihurtzeko, norbaitekin identifikatzeko edo ezberdintzeko markek eskaintzen dizkiguten ikurrak erosten ditugu (Beck, 1998).
|
|
|
Aurrerantzean, eta gaur egun nagusi diren balore eta jarrerak aldatzen ez diren heinean, marken eragina handitzen joango dela pentsatzen dut; hau da,
|
gure
erosketa gehienak marken menpe eta hauek bultzatuta izango dira. Gero eta grina handiagoz, produktuak baino gehiago markak erostera hurbilduko gara, eta gure gorputza ondo baino hobeto ordainduko ditugun ikur edo izenen iragarle izatea onartuko dugu.
|
|
|
Aurrerantzean, eta gaur egun nagusi diren balore eta jarrerak aldatzen ez diren heinean, marken eragina handitzen joango dela pentsatzen dut; hau da, gure erosketa gehienak marken menpe eta hauek bultzatuta izango dira. Gero eta grina handiagoz, produktuak baino gehiago markak erostera hurbilduko gara, eta
|
gure
gorputza ondo baino hobeto ordainduko ditugun ikur edo izenen iragarle izatea onartuko dugu. Marken erreinua nagusituko da gure gizartean (Gray, 2000); Levis, Benetton edo Reebook bezalako marka ezagunen erakargarritasunean oinarritutako erreinua.
|
|
|
Gero eta grina handiagoz, produktuak baino gehiago markak erostera hurbilduko gara, eta gure gorputza ondo baino hobeto ordainduko ditugun ikur edo izenen iragarle izatea onartuko dugu. Marken erreinua nagusituko da
|
gure
gizartean (Gray, 2000); Levis, Benetton edo Reebook bezalako marka ezagunen erakargarritasunean oinarritutako erreinua. Eta horrek ondorio negatiboak izango ditu, nire ustez, kontsumitzaileontzat.
|
|
|
2.3 Produktuek, espazioaren antolaketek eta dendek
|
gure
kontsumo portaerak bideratzen dituzte
|
|
|
Publizitateak eta markek ez ezik, marketing adituek erabiltzen dituzten beste teknika batzuk ere urratzen dituzte kontsumitzaile gisa ditugun eskubideak. Produktuaren eta dendaren itxura, esaterako, oso ondo pentsatzen dira,
|
gu
konturatu gabe, gure erosketa portaerak bideratzeko. Hau da, ondo pentsatutako marketing estrategien bidez, eurek nahi dituzten produktuak erostera behartzen gaituzte.
|
|
|
Publizitateak eta markek ez ezik, marketing adituek erabiltzen dituzten beste teknika batzuk ere urratzen dituzte kontsumitzaile gisa ditugun eskubideak. Produktuaren eta dendaren itxura, esaterako, oso ondo pentsatzen dira, gu konturatu gabe,
|
gure
erosketa portaerak bideratzeko. Hau da, ondo pentsatutako marketing estrategien bidez, eurek nahi dituzten produktuak erostera behartzen gaituzte.
|
|
|
Horrekin lotuta, aipagarria da frankizien sistemak
|
gure artean
hartu duen indarra. Frankiziak produktua sortzen denetik saltzen den arte kontrolatzeko moduak dira.
|
|
|
Bizi garen inguruneek, espazioek eta tokiek ere eragin zuzena dute kontsumitzaileen eskubideen urraketan. Erosketak askatasun osoz egiten ditugula eta
|
gure
portaera guztiz askea dela pentsatzen badugu ere, uka ezina da gure hirien eta lurraldeen antolaketak ere kontsumoa bultzatzen dutela, eta, zenbait kasutan, gure eskubideak bortxatzen dituztela.
|
|
|
Bizi garen inguruneek, espazioek eta tokiek ere eragin zuzena dute kontsumitzaileen eskubideen urraketan. Erosketak askatasun osoz egiten ditugula eta gure portaera guztiz askea dela pentsatzen badugu ere, uka ezina da
|
gure
hirien eta lurraldeen antolaketak ere kontsumoa bultzatzen dutela, eta, zenbait kasutan, gure eskubideak bortxatzen dituztela.
|
|
|
Bizi garen inguruneek, espazioek eta tokiek ere eragin zuzena dute kontsumitzaileen eskubideen urraketan. Erosketak askatasun osoz egiten ditugula eta gure portaera guztiz askea dela pentsatzen badugu ere, uka ezina da gure hirien eta lurraldeen antolaketak ere kontsumoa bultzatzen dutela, eta, zenbait kasutan,
|
gure
eskubideak bortxatzen dituztela.
|
|
|
Honela, bada, erosketa tokiak berak, eta ez
|
guk
, erabakitzen du, sarri askotan, zer nolako produktuak eta zerbitzuak erosi eta erabilikotzen direla azalera handiko merkataritza zentroetan egongo diren den ditugun. Are gehiago, gogoratu egin behar da goitik behera erabakidak eta zerbitzuak.
|
|
|
Salmenta leku handiek
|
gure
eskubideen urraketan duten erantzukizunarekin jarraituz, kontuan izan behar dugu era honetako sal menta guneek bizitzeko modu indibidualistak indartzen dituztela. Izan ere, horrelako tokietan inori ezer galdetu edo eskatu barik aukeratzen eta erosten ditugu elikagaiak.
|
|
|
Izan ere, horrelako tokietan inori ezer galdetu edo eskatu barik aukeratzen eta erosten ditugu elikagaiak. Autoa aparkatu, dendan sartu, karrotxoa produktuz bete, kutxan dagoen pertsona ezezagunari
|
gure
kreditu txartela eman eta inorekin hitz egin gabe bueltatzen gara autora. Era aseptiko, eroso eta antolatuan erosten dugu, baina baita modu bakartiagoan eta tristeagoan ere.
|
|
|
Merkataritza zentro handian sartu ondoren, milaka dira prestaturik dauden estrategiak
|
gure
kontsumo portaerak norabide batean edo bestean zuzentzeko. Marketing adituek kontu handiz diseinatzen dituzte merkataritza zentroak saldu gura dituzten produktuen arabera.
|
|
|
Ordaintzerakoan bestela erosiko ez genituzkeen produktuak jartzen dira
|
gure
begien aurrean: gozokiak, bonboiak, globoak, txikleak... hau da, batere beharrezkoak ez diren produktuak.
|
|
|
Erretiluek errealitatean duten baino urdaiazpiko gehiago dutela ematen dute, erretilu azpian papera edo antzerako materialez egindako zerbait jartzen da tamaina handitzeko?, fruituak oso dotore pilatuta aurkezten dira, eta xaboi kaxekin dorre ikusgarriak egiten dira, begiz erostera bultzatzeko. Dena ederki pilatua, antolatua eta aurkeztua
|
gure
arreta erakartzeko.
|
|
|
Modu berean, merkataritza zentroetara sartzeko, beste denda askoren erakusleihoak ikusi behar izaten ditugu, nahitaez. Erakusleihoz eta dendaz beterik dauden pasabide dotoreetatik pasarazten gaituzteteko, marka ezaguneko jantziak, lurrin garestiak, eta beste mila pro
|
guk
nahi dugun dendan sartu aurretik. Ogia, barazkiak eta okela erosduktu ikusi behar izaten ditugu.
|
|
|
|
Gure
kontsumo portaerak norabide batean edo bestean zuzentzeko prestatzen diren estrategien artean, gogoratzekoa da merkataritza zentroetan ez dela atsedenaldirik hartzeko jesarlekurik ipintzen. Tabernak edo jatetxeak dira jesarlekuak dauden leku bakarrak.
|
|
|
Gauza garestiagoak hobeagoak direla pentsatzeko joera dugu; beraz, askotan, produktu baten salmentak handitzeko salneurriak handitzen dira. Bereziki ilea tindatzeko ukenduen, kosmetikoen eta, oro har,
|
gure
kanpo itxurari loturiko produktuen salneurriak puztuta egoten dira, produktu fidagarrien itxura emateko.
|
|
|
Txartela erabiliz deskontuak eta salneurri hobeak lortuko ditugula esaten digute, baina, egiatan, euren produktu zuriak edo promozionatu nahi dituztenak izaten dira deskontuak izaten dituzten produktu bakarrak. Horrez gainera, ez digute esaten txartel horrekin
|
gure
erosketen jarraipen zehatza egiten dutela, gure bizitza estiloa ezagutzeko, eta gure gustuen eta erosketa gaitasunaren araberako produktuen publizitatea etxera bidaltzeko.
|
|
|
Txartela erabiliz deskontuak eta salneurri hobeak lortuko ditugula esaten digute, baina, egiatan, euren produktu zuriak edo promozionatu nahi dituztenak izaten dira deskontuak izaten dituzten produktu bakarrak. Horrez gainera, ez digute esaten txartel horrekin gure erosketen jarraipen zehatza egiten dutela,
|
gure
bizitza estiloa ezagutzeko, eta gure gustuen eta erosketa gaitasunaren araberako produktuen publizitatea etxera bidaltzeko.
|
|
|
Txartela erabiliz deskontuak eta salneurri hobeak lortuko ditugula esaten digute, baina, egiatan, euren produktu zuriak edo promozionatu nahi dituztenak izaten dira deskontuak izaten dituzten produktu bakarrak. Horrez gainera, ez digute esaten txartel horrekin gure erosketen jarraipen zehatza egiten dutela, gure bizitza estiloa ezagutzeko, eta
|
gure
gustuen eta erosketa gaitasunaren araberako produktuen publizitatea etxera bidaltzeko.
|
|
|
Kontsumo gizartean,
|
gure
psikologiarekin jolasteko eta gure kontsumo portaerak bideratzeko hainbat trikimailu asmatzen eta erabiltzen dira; arrakastaz erabili ere. Markak, publizitatea, merkealdiak, produktuen itxurak, denden eta espazioen antolaketak edo salneurriak oso ondo pentsatzen dira kontsumitzailea nahi duten bidetik eramateko.
|
|
|
Kontsumo gizartean, gure psikologiarekin jolasteko eta
|
gure
kontsumo portaerak bideratzeko hainbat trikimailu asmatzen eta erabiltzen dira; arrakastaz erabili ere. Markak, publizitatea, merkealdiak, produktuen itxurak, denden eta espazioen antolaketak edo salneurriak oso ondo pentsatzen dira kontsumitzailea nahi duten bidetik eramateko.
|
|
|
Markak, publizitatea, merkealdiak, produktuen itxurak, denden eta espazioen antolaketak edo salneurriak oso ondo pentsatzen dira kontsumitzailea nahi duten bidetik eramateko. Baina horrekin,
|
gure
kontsumo grinak pizteaz gain, gure eskubideak ere urratzen dituzte, sarri askotan: gure osasunerako eta segurtasunerako arriskutsuak diren produktuak ekoizten dira, erosketaren fakturak ukatzen dizkigute, etiketa faltsuak jartzen zaizkie produktuei, legez kontrako publizitatea egiten da edota produktuen prezioak, pisuak edo neurriak ezkutatzen dira nahita.
|
|
|
Markak, publizitatea, merkealdiak, produktuen itxurak, denden eta espazioen antolaketak edo salneurriak oso ondo pentsatzen dira kontsumitzailea nahi duten bidetik eramateko. Baina horrekin, gure kontsumo grinak pizteaz gain,
|
gure
eskubideak ere urratzen dituzte, sarri askotan: gure osasunerako eta segurtasunerako arriskutsuak diren produktuak ekoizten dira, erosketaren fakturak ukatzen dizkigute, etiketa faltsuak jartzen zaizkie produktuei, legez kontrako publizitatea egiten da edota produktuen prezioak, pisuak edo neurriak ezkutatzen dira nahita.
|
|
|
Baina horrekin, gure kontsumo grinak pizteaz gain, gure eskubideak ere urratzen dituzte, sarri askotan:
|
gure
osasunerako eta segurtasunerako arriskutsuak diren produktuak ekoizten dira, erosketaren fakturak ukatzen dizkigute, etiketa faltsuak jartzen zaizkie produktuei, legez kontrako publizitatea egiten da edota produktuen prezioak, pisuak edo neurriak ezkutatzen dira nahita. Ekoizle eta banaketa enpresa askori ezer gutxi axola zaie gure eskubideak zapaltzea salmentak handitzen badituzte.
|
|
|
gure osasunerako eta segurtasunerako arriskutsuak diren produktuak ekoizten dira, erosketaren fakturak ukatzen dizkigute, etiketa faltsuak jartzen zaizkie produktuei, legez kontrako publizitatea egiten da edota produktuen prezioak, pisuak edo neurriak ezkutatzen dira nahita. Ekoizle eta banaketa enpresa askori ezer gutxi axola zaie
|
gure
eskubideak zapaltzea salmentak handitzen badituzte. Aurreko atalean aipatu ditugun 7 eskubideak airean gelditzen dira sarri askotan.
|
|
|
Dena dela, argi adierazi nahi nuke kontsumitzaileok ere erru asko daukagula
|
gure
eskubideen urraketan. Alegia, gure eskubideak zapaltzearen errua ez da bakarrik ekoizle, banatzaile, erakunde eta marketing adituena.
|
|
|
Dena dela, argi adierazi nahi nuke kontsumitzaileok ere erru asko daukagula gure eskubideen urraketan. Alegia,
|
gure
eskubideak zapaltzearen errua ez da bakarrik ekoizle, banatzaile, erakunde eta marketing adituena. Izan ere, kontsumitzaileok ez gara behar bezala arduratzen dauzkagun eskubideak babesteaz.
|
|
|
Badakit gaitza dela errezeta magikoak ematea. Kontsumo gizartea oso ondo antolatuta dago
|
gure
eskubideak babesten dituenaren itxura emateko eta, une berean, gure kontsumo grinak pizteko. Dena dela, ez dago ukatzerik lege eta arauak betearazteko zerbait egin daitekeela.
|
|
|
Badakit gaitza dela errezeta magikoak ematea. Kontsumo gizartea oso ondo antolatuta dago gure eskubideak babesten dituenaren itxura emateko eta, une berean,
|
gure
kontsumo grinak pizteko. Dena dela, ez dago ukatzerik lege eta arauak betearazteko zerbait egin daitekeela.
|
|
|
Horrela, bada, ezinbestekoa da kontsumitzaileen eskubideen gaia umeen eskola curriculumean sartzea. Arriskurik gabeko kontsumoaragabeak kontrolagaitzak diren arriskuak sortzen dituela erakutsi behar zaie umeei, baita kontsumo arduratsua gai dela gizateriaren bizi kalitatea hobetzeko eta
|
gure
planetaren etorkizuna ziurtatzeko. Béné sustatu nahi bada, umeek txikitatik ikasi behar dute kontsumitzaile gisa dauzkaten eskubideak babestu egin behar direla.
|
|
|
Dendari bat bada
|
gure
auzoan, irabazten baitu ofizioan;
|
|
|
Iraganeko kontsumo ereduak, denda txikiak, arriskurik gabeko produktuak, kontsumitzailearen eta ekoizlearen arteko hartu eman zuzenak?, guztiz alboratu gabe, erosketak egiteko toki, modu, produktu eta une berriak ugaritu dira. Denbora gutxian, homo ekoizle izatetik homo erosle izatera pasatu gara, eta, ondorioz, dendarik denda pasatzen dugu
|
gure
bizitzaren parte garrantzitsuena. Eta ez oinarrizko beharrizanak asetzeko behar dugulako, baizik eta dendetara joatea denbora pasa bihurtu delako, eta karrotxoa hartuta azalera handiko merkataritza zentroetan produktuz betetako apalen eta erakusleihoen artean paseatzeatiak enpresa handien eskuetan daude, eta goitik behera zehazten digute urteko aro bakoitzean zer jantzi, jan edo erosi behar dugun. gustatzen zaigulako.
|
|
|
Eta ez oinarrizko beharrizanak asetzeko behar dugulako, baizik eta dendetara joatea denbora pasa bihurtu delako, eta karrotxoa hartuta azalera handiko merkataritza zentroetan produktuz betetako apalen eta erakusleihoen artean paseatzeatiak enpresa handien eskuetan daude, eta goitik behera zehazten digute urteko aro bakoitzean zer jantzi, jan edo erosi behar dugun. gustatzen zaigulako. Masa kulturadun gizartean, aisialdia eta kontsumoa gauza bera direla esan digute, eta
|
guk
sinistu egin dugu. Are gehiago, iraganeko kontsumitzaile, ekoizle eta saltzaile independenteak desagertutasunera pasatu gara.
|
|
|
Maileguan zein epeka ordaintzeko aukeren bitartez, kontsumoaren mundu liluragarrira bultzatzen gaituzte. Zoriontasuna lortzeko edo
|
gure
bizitzako arlo desberdinetan dauzkagun hutsuneak asetzeko, amaigabe erosi behar dugula sinestarazten digute. Horrek, neurri barik erostera bultzatzeaz gain, amaigabeko produktuz, tresnaz eta gailuz bete dizkigu gure etxeak:
|
|
|
Zoriontasuna lortzeko edo gure bizitzako arlo desberdinetan dauzkagun hutsuneak asetzeko, amaigabe erosi behar dugula sinestarazten digute. Horrek, neurri barik erostera bultzatzeaz gain, amaigabeko produktuz, tresnaz eta gailuz bete dizkigu
|
gure
etxeak: lagungarri direnak batzuk, ezertarako balio ez dutenak ez gutxi.
|
|
|
Azkenik, ezinbestekoa da kontsumitzaileen eskubideak aintzat hartzen ez dituen kultura politiko, txitan esateko, kontsumitzaileen eskubideei buruzko kultura gizarteratu beharra dago etorkizunean ere egoki biziko bagara. instituzional, zientifiko eta ekonomiko osoa zalantzan jartzea. Hitz
|
gu
|
|
|
Produktuek, espazioaren antolaketek eta dendek
|
gure
kontsumo portaerak bideratzen dituzte 42
|
|
|
Kontsumoaren arloan hasi besterik egin ez den iraultzaren aurrean gaudela iruditzen zait;
|
gure
erosteko ohiturak, moduak eta uneak sakonetik aldatzera eta homo ekoizle izatetik homo kontsumitzaile izatera eraman gaituen geldiezineko eraldaketaren aurrean. XX. mendean zehar, auzoetako denda txiki eta familiarretan erostetik, kanpoko multinazionalek gobernatzen dituzten azalera handiko dendetan eta interneten erostera pasatu gara, baita kreditu txartelekin ordaintzera, larunbat osoa merkataritza zentroetan pasatzera zein inoiz aurretik pentsatuko ez genituen produktuak eta zerbitzuak kontsumitzera ere.
|
|
|
Arazo hauen guztien aurrean kontsumitzaileen eskubideak agertzen dira. Hobe esanda, kontsumitzaileen eskubideak dira kontsumo gizartean
|
gure
oreka fisiko eta psikikoaren aurka sortzen diren arriskuak ekiditeko modu bakarra. Izan ere, kontsumitzaileen eskubideak errespetatzen direnean, goian aipaturiko arazoak hobeto saihesten eta kudeatzen dira, eta ongizate maila altuagoak lortzen dira; aldiz, kontsumitzaileen eskubideak zapaltzen direnean, desberdintasunak eta gizarte gatazkak areagotzen dira.
|
|
|
Arrazoi nagusi bi daude markismoak
|
gure
gizartean duen garrantziaren oinarrian:
|
|
|
Hainbatez, lanok itzuli dituztenekin zorrean daude, hala kultura esparrua eta Zuzenbidea, orokorrean, nola Zuzenbidearen munduan diharduten profesionalak, bereziki. Zehatzago, jabetza erregistratzaileek esanbidez eskertzen diegu Andres Urrutia jaunari eta Eba Gaminde andreari
|
gure
arloko lege honekin egindako lan bikaina.
|
|
|
Bilduma honetan egin ohi den bezala, testuak bi zutabetan agertzen dira, gaztelaniaz eta euskaraz. Hipoteka Erregelamenduaren kasuan, eta Auzitegi Gorenak 2000eko otsailaren 24an, 2000eko maiatzaren 22an, 2000eko abenduaren 12an eta 2001eko urtarrilaren 31n emandako epaien ondorioz, zenbait artikulu kurtsibaz agertzen dira, testu horren hasierako oharrak zehaztu bezala; horretara, egun erabiltzen diren argitalpenik gehienek erabilitako irizpideari ekin diogu
|
guk
ere.
|
|
2006
|
|
|
Eraldaketaren sakontasuna xedapen gehigarrietan, iragankorretan, indargabetzailean eta legeari amaiera ematen dioten azken xedapenetan ikus daiteke inongorik ondoenean. Arauketa berriak
|
gure
antolamendu juridikoaren sektore anitz ukitu ditu eta arau ugariren gain izan du eragina; eraldaketaren ondorioz, arauok batzuetan aldatuta geratu dira, eta, beste batzuetan, indargabetuta. Horretara, indarreko zuzenbidea eta lege honek ezarritako eraldaketa bateratu nahi izan dira, eta, aldi berean, legeak konkurtsoa bakarrik arautu du.
|
|
|
Lege neurri hauen bidez, eta konstituzio berme guztiekin, konkurtso eraldaketa jaso da Espainiako antolamendu juridikoan,
|
gure
zuzenbidearen modernizazioan gaur arte gauzatzeke egon den atalik garrantzitsuenetakoa.
|
|
|
Beste alde batetik, egungo gizarte zein ekonomia errealitatearen konplexutasuna eta errealitate horrek antolamenduaren jakintzagai desberdinetantea segurtasunez. Horren eretzean, kon duen eragina kontuan hartuta, komeni da espezializazio prozesuan aurrera egikurtso gaiak ez ezik, merkataritzako epaitegiei beste eskumen batzuk ere eman zaizkie,
|
gure
justizia modernizatzeko prozesuan bihar etzi kontuzko fruituak emango dituen bidea irekiz. On izango litzateke puntu honetan bestetzako epaitegiei ez zaizkie eratxiki mer bi argibide garrantzitsu ematea.
|
|
|
Horrela jorratu da Espainiako konkurtso zuzenbidean luzaroan itxaron dugun noraezeko eraldaketa osoa. Izan ere,
|
gure
antolamendu juridikoa modernizatzeko zereginean, hori berori zen gauzatzeke geratzen zen atazarik garrantzitsuena, duda izpirik gabe.
|
|
|
Horrez landara, konkurtso prozeduren aniztasunak, akatsok areagotu ez ezik, sistemaren eraketa egokia ere oztopatu du; izatez, betiko porrotarekin eta hartzekodunen konkurtsoarekin batera, merkatari direnen eta merkatari ez direnen kaudimengabeziari aplikatzekoak hurrenez hurren, beste batzuk sartu dira, aurreneurrizkoak edo atarikoak, hala nola, ordainketa etendura nahiz kitaeta itxaronaldi prozedurak, eta horien baldintza objektiboak oso argiak ez direnez gero, zaila da guztien arteko mugak finkatzea. Ordainketa Etendurari buruzko 1922ko uztailaren 26ko Legea kasu zehatza konpontzeko behin behineko lege moduan aldarrikatu bazen ere,
|
gure
konkurtso zuzenbidearen oinarrizko atal bihurtu zen, arauketaren malgutasunari esker; lege horrek merkatarien ondare krisiei aplikatzeko tratamendua bigundu zuen, baina, aldi berean, arauketaren koherentziarik eza areagotu zuen, sistema harmoniko batek izan beharreko printzipio orokorrak eta garapen sistematikoa falta zitzaizkiolako arauketa horri, eta, azkenik, gehiegikeria nabariak ahalbidetu z...
|
|
|
Horrela jorratu da Espainiako konkurtso zuzenbidean luzaroan itxaron dugun noraezeko eraldaketa osoa. Izan ere,
|
gure
antolamendu juridikoa modernizatzeko zereginean, hori berori zen gauzatzeke geratzen zen atazarik garrantzitsuena, duda izpirik gabe.
|
|
|
Kontuzko zeregin horren emaitza lege testu bat izan da, aurreko zuzenbidearen hutsegiteak zuzentzeko asmoz sortu dena; testu horretan zenbait irtenbide proposatzen dira, konkurtso sistema berria
|
gure
antolamenduan emeki emeki sartu ahal izateko. Lege honen amaieran jasotako xedapen gehigarrietan, iragankorretan, indargabetzailean eta azken xedapenetan ageri da kezka hori.
|
|
|
«Atzeratuak, huts eginak, porrot eginak edo ostenduak; horien motak eta haien porrot egoeretan jarduteko modua». Testu hau aukeratzean, beraz, euskal herriak betidanik izan duen espiritu berritzaile, aitzindari eta enpresaren aldekoa berretsi eta indartu da; izan ere,
|
gure
herria gorputz eta arimaz aritu ohi da industria esparruan, eta, beste toki batzuetan, onartu eta jarraitutako erreferentzia bihurtu da halako dedikazioa. Bide bertsutik, lan arloko sailburu moduan goraipatu behar dut aurkezten dudan lanak enplegatzaile eta langilearen arteko harremanetan duen garrantzia, batik bat une honetan, toki eremuan zein nazioartean bestelako industria enpresa eta merkataritza ehunak dauzkagunean, ekonomia nahiz parametro ekonomiko berriek eraginda.
|
|
|
Legegilearen iritziz, beranduago emandako legeria ere (Ordainketa Etendurari buruzko 1922ko uztailaren 26ko Legea) ez zen irtenbiderik aproposena orduko arazoentzat. Konkurtso Legearen zioen azalpeneko hitzak erabilita, OrdainketaEtendurari buruzko 1992ko uztailaren 26ko Legea kasu zehatza konpontzeko behin behineko lege moduan aldarrikatu bazen ere,
|
gure
konkurtso zuzenbidearen oinarrizko atal bihurtu zen, arauketaren malgutasunari esker; lege horrek merkatarien ondare krisiei aplikatzeko tratamendua bigundu zuen, baina, aldi berean, arauketaren koherentziarik eza areagotu zuen, sistema harmoniko batek izan beharreko printzipio orokorrak eta garapen sistematikoa falta zitzaizkiolako arauketa horri, eta, azkenik, gehiegikeria nabariak ahalbidetu z...
|
|
|
Izan ere, halakoetan, erabakimena, sarri, neurrigabea zen oso; edo, neurrigabea baino gehiago, kontraesanekoa, ez zetorrelako bat jurisprudentziarekin. Bide beretik, beste eraldaketa batzuek zuzendu nahi dituzte
|
gure
epaitze sistema tradizionalean atzemandako akats kronikoak. Eta, horren hurrengo, beste eraldaketa batzuek beharrezko bermeak eman nahi dizkiete herritarrei, gizabanakoaren eskubideak hauts ez daitezen, estatuaren interesa gaizki ulertzearen ondorioz.
|
|
|
Euren bizi osorako egoera deseroso eta desohorako meha txuaren mende, edozein unetan edozein auzotar herratsu eta mendekarik, asmo gaiztoz, haien aurkako prozedura berriro ireki zezakeelako. Gaur egun ere,
|
gure
ohitura judizialetan, aburrean irauteko joera du, mozorro horresuzko eginera horrek, gizabanakoaren eskubideei kalte egiten dienak, indakin nahiz beste batekin. Horregatik, halako eginerak behin betiko baztertzea komeni da, herri aske bateko herritarrak ez baititu ordaindu behar berak egin ez dituen faltak, ezta estatuaren ezintasunaren edo berekoikeriaren biktima izan behar ere.
|
|
|
Bi akats horiek, bistan denez, oso larriak dira, baina ez dira
|
gure
prozedurara agertzen diren akats bakarrak, ezta larrienak ere. Gure prozeduran okerrena da erruztatuari ez zaiola inolako aukerarik ematen sumarioan esku hartzeko; epaileak sumarioaren instrukzioanala nahasita, lehen auzialdiko epaileek hainbat eginkizun desberdin burutu be egiten du, eta berak ematen du epaia, instrukzioan zehar bere gogoan sortu diren kezka eta aurreiritzi guztiekin.
|