|
2003
|
|
|
...etzeko dagoena bi urtetik beherako presoaldia bada edo beste izaera batekoa, kondenatuari zaintzapeko askatasunaren neurri soila ezar dakioke kondena betetzeko falta den denbora horretan; horretarako, nahitaezkoa da Fiskaltzak hori eskatzea, adingabeen epaileak adingabearen letraduari, haren legezko ordezkariari, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari eta epaiaren menpean dagoenari
|
berari
entzutea, eta epaile horrek adieraztea hori lege honen hezkuntza helburuarekin bat datorrela. Bestela, adingabeen epaileak betetzat jo dezake zigorra, eta azkendutzat, epaiaren menpean dagoenaren erantzukizuna.
|
|
|
Kautela neurriak betetzeko denbora oso osorik zenbatuko da, auzi
|
berean
ezar daitezkeen neurriak betetzeko edo, halakorik izan ezean, beste auzi batzuetan ezar daitezkeenak betetzeko, beste auzi horietan aztergai izan badira neurriok ezarri baino lehenagoko egitateak. Fiskaltzak hala proposatuta, eta adingabearen letraduari eta kautela neurriaren gaineko txostena zein talde teknikok egin eta horri entzun eta gero, epaileak erabakiko du zenbateraino den zentzuzkoa ulertzea kautela neurriak ezarritako neurriaren egikaritza konpentsatu duela, eta hala uler dadila aginduko du.
|
|
|
Egintza
|
berean
, Fiskaltzak froga proposatuko du, froga horretaz baliatu nahi izango baita bere prozesu uziaren alde egiteko.
|
|
|
Egintza berean, Fiskaltzak froga proposatuko du, froga horretaz baliatu nahi izango baita
|
bere
prozesu uziaren alde egiteko.
|
|
|
Fiskaltzak, alegazio idazkiarekin batera, espedientea, konbikzio piezak, efektuak eta prozesuko gainerako osagaiak bidali eta gero, horiek jasotzen direnean, adingabeen epaitegiak
|
bere
eginbideei erantsiko dizkie horiek guztiak, eta entzunaldi izapidea irekiko du; horretarako, Fiskaltzaren alegazio idazkia eta espedientearen lekukotza igorriko dizkio adingabearen letraduari, horrek, bost egun balioduneko epean zehar, alegazio idazkia formula dezan eta bere ustez egokiak diren frogabideak proposa ditzan. Letraduaren alegazio idazki horrek eta Fiskaltzarenak autu berberak jasoko dituzte.
|
|
|
...konbikzio piezak, efektuak eta prozesuko gainerako osagaiak bidali eta gero, horiek jasotzen direnean, adingabeen epaitegiak bere eginbideei erantsiko dizkie horiek guztiak, eta entzunaldi izapidea irekiko du; horretarako, Fiskaltzaren alegazio idazkia eta espedientearen lekukotza igorriko dizkio adingabearen letraduari, horrek, bost egun balioduneko epean zehar, alegazio idazkia formula dezan eta
|
bere
ustez egokiak diren frogabideak proposa ditzan. Letraduaren alegazio idazki horrek eta Fiskaltzarenak autu berberak jasoko dituzte.
|
|
|
4 Lege hau zein gizabanakori aplikatzen zaion zehazteko, honen artikuluetan adingabe hitzak
|
bere
barruan hartzen ditu oraindik hemezortzi urte bete ez dituzten gizabanakoak; gazte hitzak, berriz, adin hori baino nagusiagoak direnak.
|
|
|
3 Delitu egintza non gertatu eta
|
bertako
adingabeen epaileari dagokio eskumena, lege honen 20.3 artikuluan arauturikoari kalterik egin gabe.
|
|
|
3) Egotziaren inguruabar pertsonalak eta zentzumen mailak lege honen aplikazioa hobestea, bereziki talde teknikoak
|
bere
txostenean hala gomendatu badu.
|
|
|
Fiskaltzari dagokio legeek adingabeei aitortzen dizkieten eskubideak defendatzea, euren intereserako burutu behar den jarduna ikuskatzea eta prozeduraren bermeak betetzea; horretarako, hark zuzen zuzenean zuzenduko du egitateen ikerketa, eta aginduko du polizia judizialak gauzatzea egitate horiek eta adingabeak horietan izan duen parte hartzea egiaztatzeko jarduna, prozedura
|
bera
bultzatuz.
|
|
|
Erregimen irekiko barneratzea. Neurri honen menpe dauden gizabanakoek inguruneko zerbitzu normalizatuetan gauzatuko dituzte heziketa programaren jarduera guztiak; ohiko egoitza zentroan izan eta
|
bertan
biziko dira, hango programa eta barne araudiaren arabera.
|
|
|
Tratamendu horren jasotzaileak izango dira, besteak beste, anomalia edo aldakuntza psikikoak dituzten gizabanakoak, edari alkoholdunen, droga toxikoen edo gai psikotropikoen menpe daudenak edota oharmenean aldakuntza dutenak, baldin eta horien ondorioz aldakuntza larria badute errealitatearen gaineko kontzientzian. Neurri hau
|
bera
bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, ardunak mendekotasuna gainditzeko sentikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa. Interesdabidea ezesten badu, epaileak beste neurri bat aplikatu dio, haren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
|
Finkatutako gida-lerroak bete dituzte, horrela tratamendu egokia emango baitzaio euren anomalia edo aldakuntza psikoen edo gai psikotropikoen kontsumo mendekotasunari eta, orokorrean, oharmenean dituzten aldakuntzei. Neurri hau
|
bera
bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, artikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa. Interesdunak mendekotasuna gainditzeko sendabidea ezesten badu, epaileak beste neurri bat aplika diezaioke, haren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
|
i) Beste norbaitekin edo beste familiakoa, epaileak ezarritako denboraldian ze edo hezkuntza talde batekin bizitzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanahar, beste norbaitekin edo
|
bere
familiaz besteko familia batekin edo hezkuntza talde batekin bizi behar da; horiek guztiak egokiro hautatuko dira, adingabea gizarteratze prozesuan orientatzeko.
|
|
|
Iraupena, guztira, ezin da izan 9 artikuluak ezartzen duena baino luzeagoa. Talde teknikoak argibideak eman ditu bi denboraldi horien edukiari buruz, eta epaileak epaian
|
bertan
adieraziko du zein den bakoitzaren iraupena.
|
|
|
Era
|
berean
, 7.1.a), b), e), d) eta g) arauetan ezarritako neurri askatasun gabetzaileen iraupena ezin da inoiz izan egitate berberaren ondorioz subjektuari ezarriko litzaiokeen zigor askatasun gabetzailea baino luzeagoa, subjektuak, adin nagusiko izanez gero, Zigor Kodearen arabera erantzukizuna duela adierazi izan balitz.
|
|
|
Egitateak burutzeko unean gizabanakoak hamasei urte baditu, neurrien iraupena, askoz jota, bost urtekoa izan daiteke, baldin eta delitua pertsonen aurkako indarkeriaz nahiz larderiaz burutu bada, edo jardutean arrisku larrian jarri bada pertsonen bizitza edo osotasun fisikoa, eta talde teknikoak
|
bere
txostenean aholkatzen badu neurria luzatzea. Kasu horietan, ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea bada, horren iraupena berrehun ordu artekoa izan daiteke; eta asteburuko egotaldia bada, ordea, hamasei asteburukoa.
|
|
|
Epaiaren menpeko gizabanakoari neurri batzuk ezartzen bazaizkio prozedura
|
berean
, eta neurri horiek ezin badira aldi berean bete, epaileak entzun egingo du talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz horietatik batzuk ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar dezake; azken kasu horretan, neurriak be...
|
|
|
Epaiaren menpeko gizabanakoari neurri batzuk ezartzen bazaizkio prozedura berean, eta neurri horiek ezin badira aldi
|
berean
bete, epaileak entzun egingo du talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz horietatik batzuk ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar dezake; azken kasu horretan, neurriak betetzeko epe osoa ezin da izan neurririk ast...
|
|
|
Norbaitek aurreko paragrafoan aipatutako egitate baten berri badu, eta egitate hori, ustez behintzat, hemezortzi urtekoa baino gazteagoa den adingabe batek burutu badu, hori Fiskaltzari adierazi behar dio, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu
|
berari
bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean, bere ustez egoki diren eginbideak burutuko ditu, egitatea bera eta adingabeak hori burutzean izan duen erantzukizuna egiaztatzeko. Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
|
...ako egitate baten berri badu, eta egitate hori, ustez behintzat, hemezortzi urtekoa baino gazteagoa den adingabe batek burutu badu, hori Fiskaltzari adierazi behar dio, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu berari bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean,
|
bere
ustez egoki diren eginbideak burutuko ditu, egitatea bera eta adingabeak hori burutzean izan duen erantzukizuna egiaztatzeko. Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
|
...ntzat, hemezortzi urtekoa baino gazteagoa den adingabe batek burutu badu, hori Fiskaltzari adierazi behar dio, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu berari bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean, bere ustez egoki diren eginbideak burutuko ditu, egitatea
|
bera
eta adingabeak hori burutzean izan duen erantzukizuna egiaztatzeko. Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
|
Adingabeen epaileak, aldi
|
berean
, erantzukizun zibilaren pieza banandua irekiko du; pieza horren izapideak egingo dira lege honen 64 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
1 Agintariek eta funtzionarioek adingabearen atxiloketan parte hartzen dutenean, hori egin dute adingabeari kalterik gutxien dakarkion eran, eta haien betebeharra izango da adingabeari azaltzea, hizkera argi eta ulergarrian, eta berehalakoan, zein egitate egozten zaion, zergatik izan den atxilotua eta zein eskubide dagokion, bereziki, Prozedura Kriminalaren Legetzen dion; haien betebeharra da, orobat, eskubide horiek errespeta daitezen bermatzea. Era
|
berean
, agintari eta funtzioko 520 artikuluak zein eskubide aitornarioek berehalakoan jakinarazi behar dizkiete atxiloketa eta zaintza tokia adingabearen legezko ordezkariei eta Fiskaltzari. Atxilotutako adingabea atzerritarra denean, atxiloketa jakinaraziko zaie kontsulatuetako agintari eskudunei, baldin eta adingabearen ohiko bizilekua Espainiatik kanpo badago edo horixe eskatzen badute adingabeak berak edo haren legezko ordezkariek.
|
|
|
Era berean, agintari eta funtzioko 520 artikuluak zein eskubide aitornarioek berehalakoan jakinarazi behar dizkiete atxiloketa eta zaintza tokia adingabearen legezko ordezkariei eta Fiskaltzari. Atxilotutako adingabea atzerritarra denean, atxiloketa jakinaraziko zaie kontsulatuetako agintari eskudunei, baldin eta adingabearen ohiko bizilekua Espainiatik kanpo badago edo horixe eskatzen badute adingabeak
|
berak
edo haren legezko ordezkariek.
|
|
|
Adingabearen kasuan, Habeas Corpus prozeduraren gaineko eskumena izango du askatasunez gabetutako adingabea zein tokitan egon eta toki horretako instrukzio epaileak; hori ez badago egiaztatuta, atxiloketa zein tokitan gertatu eta
|
bertako
epailea; aurrekorik izan ezean, eskumena izango du adingabe atxilotuaren egonlekuari buruz azken berriak zein tokitan izan eta bertako epaileak.
|
|
|
Adingabearen kasuan, Habeas Corpus prozeduraren gaineko eskumena izango du askatasunez gabetutako adingabea zein tokitan egon eta toki horretako instrukzio epaileak; hori ez badago egiaztatuta, atxiloketa zein tokitan gertatu eta bertako epailea; aurrekorik izan ezean, eskumena izango du adingabe atxilotuaren egonlekuari buruz azken berriak zein tokitan izan eta
|
bertako
epaileak.
|
|
|
Adingabeak
|
berak
eragin badu Habeas Corpus prozedura, atxiloketaren gainean zein indar publikok erantzukizuna izan eta indar horrek Fiskaltzari jakinaraziko dio hori berehalakoan; gainera, indar publikoak bide emango dio prozedurari, hori arautzen duen lege organikoarekin bat etorriz.
|
|
|
Edozein modutan ere, egiaztatuta badago adingabeak aurretiaz izaera
|
bereko
beste egitate batzuk burutu dituela, Fiskaltzak hasiera eman dio espedienteari, eta, hala denean, lege honen 27.4 artikuluak baimentzen duenaren arabera jardun du.
|
|
|
1 Era
|
berean
, Fiskaltzak atzera egin dezake espedientean, egitateen larritasuna eta egitateon nahiz adingabearen inguruabarrak kontuan hartuta, eta, bereziki, egitateak burutzean indarkeria edo larderia larririk erabili ez izana gogoan izanik; horrez gain, aintzakotzat hartuko du adingabea biktimarekin adiskidetzea, edo adingabeak kaltea konpontzeko konpromisoa bereganatzea, halakoa eragin bazaio biktimari ed...
|
|
|
...rtuta, eta, bereziki, egitateak burutzean indarkeria edo larderia larririk erabili ez izana gogoan izanik; horrez gain, aintzakotzat hartuko du adingabea biktimarekin adiskidetzea, edo adingabeak kaltea konpontzeko konpromisoa bereganatzea, halakoa eragin bazaio biktimari edo delituaren ondorioz kalteturik gertatu denari, edota hezkuntza jarduera betetzeko konpromisoa bereganatzea, talde teknikoak
|
bere
txostenean hori proposatu badu.
|
|
|
Adingabe edo gazte berberaren aurka, zenbait prozeduraren izapideak egiten badira, prozedura horiek guztiak adingabearen espediente pertsonalean artxibatuko dira, hain zuzen ere, Fiskaltzak adingabeari buruz ireki duen espediente horretan. Modu
|
berean
, eginbideak artxibatuko dira adingabeen epaitegi eskudunean.
|
|
|
Adingabeari argibideak eman behar dizkio epaileak, Fiskaltzak edo poliziako agenteak,
|
berari
dagozkion eskubideei buruz.
|
|
|
Adingabeak
|
bera
defendatuko duen abokatua izenda dezake, eta ofiziozko abokatua izateko eskubidea du; abokatuarekin isilpeko elkarrizketak izan ditzake, baita aitorpena egin aurretik ere.
|
|
|
Era
|
berean
, Fiskaltzak espedientean kaltedun gisa agertzen denari jakinaraziko dio, espedientearen instrukzioan hori jasotzen den unetik, kaltedunak aukera duela berari dagozkion akzio zibilak egikaritzeko; horretarako, adingabeen epailearen aurrean ager daiteke, horrek egingo baititu izapideak, erantzukizun zibilari buruzko piezaren barruan.
|
|
|
Era berean, Fiskaltzak espedientean kaltedun gisa agertzen denari jakinaraziko dio, espedientearen instrukzioan hori jasotzen den unetik, kaltedunak aukera duela
|
berari
dagozkion akzio zibilak egikaritzeko; horretarako, adingabeen epailearen aurrean ager daiteke, horrek egingo baititu izapideak, erantzukizun zibilari buruzko piezaren barruan.
|
|
|
1 Fiskaltzaren instrukzio jardunak helburu izango du adingabeak egitateetan zein parte hartze izan duen balioesgabearen
|
beraren
interesari ondo uztartea, haren jokabideak zein gaitzespen merezi duen adierazteko; helburu du, orobat, hezkuntza eta zehapen izaerako neurri zehatzak proposatzea, betiere egitatearen eta egilearen inguruabarrekin bat datozenak, eta, batez ere, adintzen zaizkionak, interes hori auzian bertan balioetsiko da eta.
|
|
|
Fiskaltzak ezin izango du
|
bere
kabuz eginbiderik burutu, eginbide horiektuzte; aitzitik, epaitegiari eskatu dio ikerketek emaitza ona izan dezaten beharrezkoak direnak egitea. Adin oinarrizko eskubideak murrizten badigabeen epaileak eskari horren gaineko erabakia hartuko du auto ziodunean.
|
|
|
Behin adingabeen epaileak akusatzaile partikularra
|
bertan
agertzea onartu eta gero, horri bidaliko zaio lege honen arabera gauzatutako jardun osoa, eta, akusatzaile horrek bere interesak defenda ditzan, izapide guztietan parte hartzea ahalbidetuko da.
|
|
|
Behin adingabeen epaileak akusatzaile partikularra bertan agertzea onartu eta gero, horri bidaliko zaio lege honen arabera gauzatutako jardun osoa, eta, akusatzaile horrek
|
bere
interesak defenda ditzan, izapide guztietan parte hartzea ahalbidetuko da.
|
|
|
Era
|
berean
, talde teknikoak, komenigarri baderitzo eta adingabearen intereserako gertatzen bada, txostena emango du adingabe horrek konpontze jarduera burutu edo biktimarekin adiskidetzeko ahalbideari buruz, lege honen 19 artikuluan xedatutakoaren arabera; beren beregi adieraziko ditu aipatutako jarduera horren edukia eta helburuak. Kasu horretan, ez da beharrezkoa izango txostena egitea artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako ezaugarri eta edukiekin.
|
|
|
Era
|
berean
, talde teknikoak bere txostenean proposamena egin dezake, betiere adingabearen intereserako, espedientearen izapidetzak aurrera egin ez dezan; horren arrazoiak izan daitezke adingabeari gaitzespena behar beste azaldu izana jadanik burutu diren izapideen bitartez edota, adingabearen intereserako, beste edozein esku hartze desegoki gertatzea, egitateak burutu direnetik igaro den denboraren ondorioz... Halako kasuetan, lege honen 19.1 artikuluan ezarritako betekizunak izanez gero, Fiskaltzak espedientea bidal diezaioke epaileari, largeste proposamenarekin batera; gainera, egoki bada, jardunari buruzko lekukotza bidaliko dio adingabeak babesteko erakunde publiko eskudunari, horrek adingabearen babeserako jardun dezan.
|
|
|
Era berean, talde teknikoak
|
bere
txostenean proposamena egin dezake, betiere adingabearen intereserako, espedientearen izapidetzak aurrera egin ez dezan; horren arrazoiak izan daitezke adingabeari gaitzespena behar beste azaldu izana jadanik burutu diren izapideen bitartez edota, adingabearen intereserako, beste edozein esku hartze desegoki gertatzea, egitateak burutu direnetik igaro den denboraren ondorioz. Halako kasuetan, lege honen 19.1 artikuluan ezarritako betekizunak izanez gero, Fiskaltzak espedientea bidal diezaioke epaileari, largeste proposamenarekin batera; gainera, egoki bada, jardunari buruzko lekukotza bidaliko dio adingabeak babesteko erakunde publiko eskudunari, horrek adingabearen babeserako jardun dezan.
|
|
|
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legearen arabera, Euskal Herriko berezko hizkuntza gure herri honek duen izatearen adierazgarririk begi bistakoena eta objektiboena dela aitortu behar da. Era
|
berean
, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa bera Euskal Herrian oso osorik integratzeko tresna bihurtzen da. Bide horretatik, herri botereen betebeharra da eskubide horren mailaz mailako egikaritza sustatu eta bermatzea, hori berori jasotzen baitu aipatu legearen 6 artikuluak, eta, Justizia Administrazioaren esparrurako, 9 artikuluak.
|
|
|
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legearen arabera, Euskal Herriko berezko hizkuntza gure herri honek duen izatearen adierazgarririk begi bistakoena eta objektiboena dela aitortu behar da. Era berean, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa
|
bera
Euskal Herrian oso osorik integratzeko tresna bihurtzen da. Bide horretatik, herri botereen betebeharra da eskubide horren mailaz mailako egikaritza sustatu eta bermatzea, hori berori jasotzen baitu aipatu legearen 6 artikuluak, eta, Justizia Administrazioaren esparrurako, 9 artikuluak.
|
|
|
4 Era
|
berean
, Gobernuak, Barne Arazoetarako Ministerioaren bidez, eta autonomia erkidegoen eskumenei kalterik egin gabe, polizia judizialeko brigadetan, adingabeen taldeetako langileen egituraketa egokituko du, lege honen helburuetarako beharrezkoak diren funtzionarioak fiskaltzetako adingabeen ataletara atxikitzeko.
|
|
|
1 Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak eta Justizia Ministerioak, bakoitzak
|
berari
dagokion eskumen eremuan, karrera judizialeko nahiz fiskaleko kideak trebatuko dituzte, adingabeen arloko espezialistak izan daitezen, araudi bidez ezartzen denarekin bat etorriz. Espezialista horiek lehentasuna izango dute auzitegi nagusietako adingabeen aretoetan* eta adingabeen epaitegi nahiz fiskaltzetan kasuan kasuko karguak betetzeko, legeek eta erregelamenduek ezartzen dutenaren arabera.
|
|
|
Abokatutzaren Kontseilu Nagusiak xedapen egokiak ezarriko ditu, elkargoetan, beharrezkoa izanez gero, ikastaro homologatuak eman daitezen, eta, horiei esker, letraduek, interesa duten neurrian, adingabeen arloan espezializazioa
|
beregana
dezaten, jurisdikzio horretako organoetan esku hartu ahal izateko.
|
|
|
2 Indarrik gabe geratuko dira, halaber, lege honetan ezarritakoarekin bateraezinak diren arau guztiak, lerrun
|
berekoak
nahiz beheragokoak.
|
|
|
Epaile eskudunari jarduna igortzea, baldin eta adingabeen epaileak uste badu
|
berak
ez duela gaiaren gaineko eskumenik.
|
|
|
|
Bere
kabuz egitea adingabearen letraduak proposatu, eta fiskalak instrukzioan zehar eta lege honen 26.1 artikuluak xedatutakoaren arabera ezetsi dituen frogak, baldin eta frogok ezin badira entzunaldian zehar egin eta epailearen ustez erabakigarri izan badaitezke prozesuaren ondoreetarako. Behin frogak egin eta gero, horren emaitzak bidaliko dizkie Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, entzunaldiko bilerak hasi baino lehenago.
|
|
|
35 artikulua.
|
Bertara
agertu beharrik eza direnak eta entzunaldiaren publizitate
|
|
|
1 Entzunaldian parte hartuko dute Fiskaltzak, kaltedunak, hori prozesuan agertu bada, adingabearen letraduak, lege honen 27 artikuluan ezarritako txostenaren talde tekniko egilearen ordezkari batek, eta adingabeak
|
berak
. Adingabea bere legezko ordezkariekin batera egon daiteke, salbu eta epaileak kontrakoa erabakitzen duenean, behin aurretiaz aipatutako fiskaltzari, adingabearen letraduari eta talde teknikoaren ordezkariari entzun eta gero.
|
|
|
1 Entzunaldian parte hartuko dute Fiskaltzak, kaltedunak, hori prozesuan agertu bada, adingabearen letraduak, lege honen 27 artikuluan ezarritako txostenaren talde tekniko egilearen ordezkari batek, eta adingabeak berak. Adingabea
|
bere
legezko ordezkariekin batera egon daiteke, salbu eta epaileak kontrakoa erabakitzen duenean, behin aurretiaz aipatutako fiskaltzari, adingabearen letraduari eta talde teknikoaren ordezkariari entzun eta gero. Entzunaldian parte har dezake, orobat, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak, baldin eta erakunde horrek instrukzioko jardunean parte hartu eta epaileak hala erabakitzen badu.
|
|
|
Adingabeen epaileak espedienteko adingabeari azalduko dio, haren adinari egokitutako hizkera ulergarrian, zein neurri eskatu duen Fiskaltzak
|
bere
alegazio idazkian; azalduko dio, berebat, zeintzuk diren egitateak eta zein den neurriaren oinarria.
|
|
|
Adingabea bi autu horiekin ados badago, orduan, behin adingabearen letraduari entzun eta gero, epaileak adostasuneko ebazpena eman dezake. Letraduak ez badu bat egiten adingabeak
|
berak
emandako adostasunarekin, epaileak erabakiko du entzunaldiak aurrera egin behar duen ala ez; epaian bertan, erabaki horren zioak azaldu ditu epaileak.
|
|
|
2 Ondoren, proposatu eta onartutako frogak egingo dira; horrez gain, alderdiek egintzan
|
bertan
gauzatzeko proposatu duten eta epailearen ustez egoki diren frogak egingo dira, adingabearen inguruabarrei buruz talde teknikoak esan behar duena entzutearekin batera. Jarraian, epaileak entzun egingo die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, frogaren balioespenari buruz, horren kalifikazio juridikoari buruz eta proposatutako neurrien egokitasunari buruz; azken puntu horren inguruan, talde teknikoari ere entzungo zaio.
|
|
|
Epai horretan balioetsiko dira egindako frogak, eta Fiskaltzak eta adingabearen letraduak adierazitako arrazoiak, bai eta, koa ere. Kontuan hartuko dira, halaber, egitateen inguruabarrak eta larritasuna, adingabearen nortasunari, egoerari, beharrizanei eta familia nahiz gizarte in hala denean, adingabeak
|
berak
azaldutaguruneari buruz eztabaidatu diren datu guztiak, eta adingabe horrek epaia emateko unean duen adina. Horren guztiaren eretzean, adingabeen epaileak erabakia hartuko du proposatutako neurriari edo neurriei buruz.
|
|
|
Epaileak, epaia idaztean, ahaleginak egingo ditu
|
bere
arrazoiak adingabearen adinari egokitutako hizkera argi eta ulergarrian azaltzeko.
|
|
|
1 Adingabeen epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, eta, edozein kasutan, horiei, talde teknikoaren ordezkariari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero, erabaki ziodunean ezar dezake epaian jasotako epaitzaren betearazpena etetea, baldin eta ezarritako neurriak ez badu bi urtetik gorako iraupenik; etendura denbora zehatz batez luzatuko da eta, askoz jota, bi urtez. Etendura hori epaian
|
bertan
erabakiko da, edo, hori irmoa denean, auto ziodunean; edozein kasutan, etendura horren baldintzak zehaztu dira.
|
|
|
3 Doktrina bateratzea helburu izanik, Fiskaltzak edo adingabearen letraduak
|
berak
presta dezake errekurtsoa, auzitegi nagusiko adingabeen aretoak* epaia eman, hori jakinarazi eta hurrengo hamar egunetako epean; horretarako, idazkia zuzendu zaio areto horri.
|
|
|
...duezinean hautsi baditu errekurtsoari buruz ezarritako betekizunak, edo uziak ez badu kasazio edukirik, magistratu txostengileak aretoari komunikatuko dio ez onartzearen arrazoia, eta aretoak erabakiko du, hiru eguneko epean, errekurtsogileari entzutea, bai eta Fiskaltzaririk jarri; jarraian, aretoak autoa emango du, eta auto horren aurka ezin izango da inolako errekurtsorik jarri. ere, Fiskaltzak
|
berak
ez badu errekurtso
|
|
|
Era
|
berean
, eta doktrina bateratzeko helburuarekin eta izapide berberen bitartez, Fiskaltzak kasazio errekurtsoa jardatutakoa aplikatuz ebazpenak eman eta ebazpen horien aurkako errekurtsoak ebazteko. dezake auzitegi nagusietako adingabeen aretoek* emandako behin betiko autoen aurka, aretoek halako autoak eman badituzte, instrukzio epaileek lege organiko honen 4 artikuluan xe
|
|
|
Era
|
berean
, neurri horiek ezin izango dira beste modu batera bete, lege honek eta berau garatzen duten erregelamenduek zein modu ezarri eta modu horretan baino.
|
|
|
Behin epaia irmoa izan eta ezarritako neurriaren betearazpen programa onetsi eta gero, epaia zein epaitegik eman eta epaitegi horretako idazkariak neurri horren likidazioa gauzatuko du, hori zein datatan hasten den eta zein datatan bukatzen den adieraziz; interesdunari, hala denean, kautela neurriak ezarri bazaizkio, horien ondorioz betetako denbora zenbatuko da 28.5 artikuluan xedatutakoa kontuan hartuta. Aldi
|
berean
ere, betearazpen espedientea irekiko da, eta, espediente horretan, berabeherak agerraraziko dira, lege honetan ezarritakoarekin bat etorriz.tearazpenean zehar gertatzen diren go
|
|
|
Epai irmoan ezarri neurriak betetzeko orduan, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoen artean, neurri horiek betetzeko eskumena zeinek izan eta horrexeri bidaliko zaizkio aurreko paragrafoak aipatutako likidazioa eta lekukotza; lekukotza horrek, epaileak egoki deritzen zehaztasunez gain, auzira ekarri diren txosten teknikoak ere jaso behar ditu. Era
|
berean
, Fiskaltzari jakinaraziko zaio betearazpenaren hasiera; orobat adingabearen letraduari, horrek hala eskatzen badio adingabeen epaileari.
|
|
|
3 Erakunde publikoak aurreko paragrafoan aipatutako lekukotza eta likidazioa jasotzen dituenean, berehalakoan profesional bat izendatuko du, eta profesional horren erantzukizuna izango da ezarritako neurria betearaztea; ezarritako neurria barneratzea bada, orduan hori betearazteko zentrorik egokiena izendatuko du, adingabearen egoitzatik hurbilen egon eta plazak hutsik dituzten zentroen artean, kasuan kasuan eskuduna den erakunde publikoak neurria betearaz dezan. Adingarri izatea
|
bera
familia eta gizarte ingabea aurrekoak ez beste zentro batera eramateko, horren oinarria izan behar da adingabearen intereserako komenigurutik urruntzea, eta, edozein kasutan, epaia adingabeen zein epailek eman eta horren onespena izan du.
|
|
|
Adingabea neurri batzuen menpe baldin badago, azken epai irmoa zein epailek eman eta epaile horrek neurri guztiak aldi
|
berean
betetzea aginduko du.
|
|
|
Ezarritako neurri guztiak edo horietatik batzuk ezin badira aldi
|
berean
bete, elkarren segidan beteko dira hurrengo erregelak kontuan hartuta, salbu eta epaileak adingabearen intereserako beste hurrenkera bat ezartzen duenean:
|
|
|
Izaera
|
bereko
neurri batzuk pilatuz gero, hurrenkera kronologikoaren arabera beteko dira horiek, euren epaiak noiztik diren irmo kontuan hartuta.
|
|
|
Gaztea lege honetan araututako neurriak betetzen ari dela, kondena gisa, Zigor Kodearen neurri edo zigorrak ezartzen bazaizkio, epaile edo auzitegiak guztiak aldi
|
berean
betetzeko aginduko du, hori egin badaiteke. Bestela, betearazten ari den barneratze neurriaren ostean beteko da espetxealdi zigorra, salbu eta epaile edo auzitegi epai emaileak, delitu astunen ondoriozko kondena izateagatik eta gaztearen inguruabarrak kontuan hartuta, ezarritako espetxealdi zigorra berehalakoan betearazteko agintzen duenean.
|
|
|
Erakunde publikoak adingabeen epaileari eta Fiskaltzari bidaliko dizkie txostenak, neurriaren betearazpenari eta horren gorabeherei buruz, bai eta neurrion menpeko adingabeen bilakaera pertsonalari buruz ere; araudiek ezarriko dute, kasuan kasuan, zenbatero bidali behar diren halako txostenak, eta, edozein kasutan, erakunde publikoak txostenak bidali ditu hori galdatzen zaionean edo erakundearen
|
beraren
iritziz hori beharrezkoa denean. Txostenok bidaliko zaizkio, halaber, adingabearen letraduari, letraduak hala eskatzen badio erakunde publiko eskudunari.
|
|
|
1 Adingabeak askatasunaz gabetzeko neurri bat hausten badu, adingabe horrek zein zentrotatik alde egin eta zentro horretan sartuko da berriro, edo, bestela, haren baldintzekin bat etorriz egoki den beste zentro batean; asteburuko egotaldiaren kasuan, adingabea
|
bere
egoitzara eramango da. Horrela, betetzeko dagoen denbora geldiarazpenik gabe beteko da.
|
|
|
Adingabeak neurri bat hautsi badu, baina neurri hori ez bada askatasunaz gabetzen duten horietarikoa, Fiskaltzakkariari entzun eta gero, bai eta talde tek adingabearen epaileari eska diezaioke, harako neurriaren ordez, izaera
|
bereko
beste bat ezartzea. Salbuespenez, eta Fiskaltzak hala proposatuta, behin adingabearen letraduari eta legezko ordeznikoari entzun ondoren ere, adingabeen epaileak, aurretiaz ezarritako neurriaren ordez, beste bat ezar dezake, alegia, barneratze neurria, zentro erdi irekian, betetzeko dagoen denbora horretan zehar.
|
|
|
Era
|
berean
, adingabeen epaileak Fiskaltzari igorriko dio neurria hausteari buruzko zehaztasunen lekukotza, egitate hori arau haustea izan daitekeelako lege organiko honen 1 artikuluaren arabera, eta, ondorenez, gaitzespen zehatzailea ekar dezakeelako.
|
|
|
1 Neurriak betearazten diren bitartean, horiek ezarri dituen epaileak ofizioz edo Fiskaltzak, adingabearen letraduak nahiz Administrazio eskudunak hala eskatuta, eta alderdiei entzun eta gero, bai eta talde teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero ere, ondorerik gabe utz ditzake halakoak, edo, haien ordez, beste batzuk ezar ditzake,
|
bere
ustez beste horiek egokiagoak badira lege honetan araututakoen artean; betetzeko falta den denbora zenbatekoa izan eta beste horrenbestekoa edo laburragoa izan daiteke neurrion iraupena. Hori guztia, aurreko artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakori kalterik egin gabe, eta lege honen 14 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
|
1 Adingabeak adingabeen epaileari errekurtsoa jarri nahi badio, hark ezarritako neurrien betearazpenean zehar emandako ebazpenetatik edozeinen aurka, errekurtso hori idatziz aurkeztuko dio epaileari
|
berari
edo barneratze zentroko zuzendariari; zuzendariak epaileari emango dio errekurtsoaren berri, hurrengo egun baliodunean.
|
|
|
Adingabetasun zibila duenak oso osoko hezkuntza eta heziketa jaso behar ditu eremu guztietan, eta izan behar du legeek haren izaera kontuan hartzeagatik
|
berari
eskaintzen dioten babes berezia.
|
|
|
h) Adingabeak askatasunez komunikatuko dira euren guraso, legezko ordezkari, senide nahiz bestelako gizabanakoekin; era
|
berean
, irteerak eta baimenak lortuko dituzte, lege honetan eta beronen garapenerako arauetan xedatutakoarekin bat etorriz.
|
|
|
Nahitaezko prestazio pertsonalak egin behar dituzte, zentroaren barne jardunbideari buruzko arauetan hala ezarri bada, eta prestazio horiek egoki badira zentroaren
|
beraren
antolaketa ona eta garbitasuna ziurtatzeko.
|
|
|
2 Era
|
berean
, adingabeek indarkeriazko ekintzarik buru ez dezaten edo haiengan lesiorik gerta ez dadin, zentrotik ihes egin ez dezaten edo zentroko instalazioetan kalterik eragin ez dezaten, edota zentroko langileek, euren eginkizunetan lege bidez aritzean, jarraibideak eman eta jarraibide horien aurkako jarkitze aktibo edo pasiboaren aurrean, araudi bidez ezarritako kontentzio neurriak baino ezin izango dira...
|
|
|
6 Banantze zehapenak
|
berarekin
ekarriko du adingabea bere gelan edo horren antzeko ezaugarriak dituen gela batean izatea, zentroko jarduerak burutaezko hezkuntza jaso, bisitak hartu eta egunero bi ordu atari zabalean izateko.tzen diren orduetan salbu eta nahi
|
|
|
6 Banantze zehapenak berarekin ekarriko du adingabea
|
bere
gelan edo horren antzeko ezaugarriak dituen gela batean izatea, zentroko jarduerak burutaezko hezkuntza jaso, bisitak hartu eta egunero bi ordu atari zabalean izateko.tzen diren orduetan salbu eta nahi
|
|
|
7 Ebazpen zehatzaileak betetzen hasi aurretik, horien aurka errekurtsoa jar dakioke adingabeen epaileari. Horretarako, adingabe zehatuak errekurtsoa aurkez diezaioke, idatziz nahiz berbaz, establezimenduko zuzendariari; zuzendariak, hogeita lau orduko epean, idazki hori edo berbazko kexaren lekukotza,
|
bere
alegazioekin batera, bidaliko dio adingabeen epaileari. Epaile horrek, entzunaldi baten epean, eta Fiskaltzari entzun ondoren, autoa emango du, ezarritako zehapena baieztatuz, aldatuz edo ezabatuz; auto horren aurka ezin izango da inolako errekurtsorik jarri.
|
|
|
Lege honetan araututako prozeduraren barruan, Fiskaltzak egikarituko du erantzukizun zibila eskatzeko akzioa, salbu eta kaltedunak akzio horri uko egiten dionean, kaltedunak
|
berak
, erantzukizun zibilaren pieza banandua ireki dela jakinarazten zaionetik hilabeteko epean, akzioa egikaritzen duenean edo hori bere buruarentzat erreserbatzen duenean hori jurisdikzio zibilean egikaritzeko, Kode Zibileko eta Prozedura Zibilaren Legeko manuek ezartzen dutenaren arabera.
|
|
|
Lege honetan araututako prozeduraren barruan, Fiskaltzak egikarituko du erantzukizun zibila eskatzeko akzioa, salbu eta kaltedunak akzio horri uko egiten dionean, kaltedunak berak, erantzukizun zibilaren pieza banandua ireki dela jakinarazten zaionetik hilabeteko epean, akzioa egikaritzen duenean edo hori
|
bere
buruarentzat erreserbatzen duenean hori jurisdikzio zibilean egikaritzeko, Kode Zibileko eta Prozedura Zibilaren Legeko manuek ezartzen dutenaren arabera.
|
|
|
Behin epe hori igaro eta gero, adingabeen epaileak idazkia igorriko die demandatuei; demandatuok, hamar eguneko epean, demandari erantzun diote, eta, aldi
|
berean
, euren ustez beharrezkoak diren frogabideak proposatu dituzte.
|
|
|
Prozedura horretan emandako epaiak ez du gauza epaituaren indarrik izango, eta kalterik gabe geratuko da alderdiek arazo berberari buruz epaiketa arrunta sustatzeko duten eskubidea; epaiketa horretan, egitate frogatutzat joko dira adingabeen epaileak egiaztatutzat jo dituenak, bai eta adingabearen parte hartzea
|
bera
ere.
|
|
|
Erantzukizun zibilari buruzko piezan, ez da behar letradurik, ez prokuradorerik; baina, halakoa eskatuz gero, ustezko erantzulearentzat ofiziozko letradua izendatuko da. Adingabearen legezko ordezkarien kasuan, horien defentsa
|
beregana
dezake adingabearentzat prozedura nagusian izendatutako letraduak, horrek hala onartzen badu.
|
|
|
Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoetan ezarritako delituen kasuan, horien gaineko eskumena Audientzia Nazionaleko Adingabeen Epaitegi Zentralak izango du; epaitegi horrek emandako auto eta epaien aurka, gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango dadientzia Nazionalak, gora jotzeko erre audientzia
|
bereko
areto egokian. Aukurtsoak ebaztean, epaiak ematen dituenean, epai horien aurka kasazio errekurtsoa jarri ahal izango da, lege organikokatuz.
|
|
|
Justizia Sailak
|
bere
ahaleginak bildu ditu zenbait ardatzetara, eta ardatz horietako bat da, hain zuzen ere, terminologiaren normalizaziorako eremua. Horixe erakusten dute Agiri Judizialen Itzulpenerako Batzordearen lanek; lan horiek Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak koordinatu ditu, eta, euren bitartez, agiriak euskaratu eta normalizatu dira.
|
|
|
betidanik erantsi dizkion helburuak gorabehera, sarritan egotzi zaio adingabeen justiziari arazo gehiago sortzeko arriskua, konpontzen dituenak baino. Halaxe gertatzen da
|
bere
baliabideak ez badira erabiltzen araua hautsi duen gaztea giza eskubideetan eta balio demokratikoetan oinarritzen den elkarbizitzan berriro ere sartzeko. Bere eragile anitzen jardunbideak, polizia, epaileak, fiskalak, abokatuak, hezitzaileak, gizarte langileak?
|
|
|
Halaxe gertatzen da bere baliabideak ez badira erabiltzen araua hautsi duen gaztea giza eskubideetan eta balio demokratikoetan oinarritzen den elkarbizitzan berriro ere sartzeko.
|
Bere
eragile anitzen jardunbideak, polizia, epaileak, fiskalak, abokatuak, hezitzaileak, gizarte langileak, banandurik badoaz, nork bere helburuak lortu nahian, bi akats larrik eragotzitako egitura burokratiko bihurtzen da:
|
|
|
Bere eragile anitzen jardunbideak, polizia, epaileak, fiskalak, abokatuak, hezitzaileak, gizarte langileak? banandurik badoaz, nork
|
bere
helburuak lortu nahian, bi akats larrik eragotzitako egitura burokratiko bihurtzen da: alde batetik, okerreko arazoaren gainean eragitea, giza konplexutasun existentziala aintzat hartzeko egokiak ez diren tresnak erabiltzen diren heinean, delituaren egileak jasoko duen erantzuna bere pertsona eta gizarte ingurunea kontuan hartzen ez direnean gertatzen den legez; bestalde, ihardespen penalak gazteari delitugile etiketa jartzen badio eta gizartetik baztertzea areagotzen badu, praktikan jarraikitzen diren delitu gehienen sintoma diren giza arazo partikularrak eta gizarte gatazkak zorroztu eta kronifikatzea besterik ez da lortuko.
|
|
|
banandurik badoaz, nork bere helburuak lortu nahian, bi akats larrik eragotzitako egitura burokratiko bihurtzen da: alde batetik, okerreko arazoaren gainean eragitea, giza konplexutasun existentziala aintzat hartzeko egokiak ez diren tresnak erabiltzen diren heinean, delituaren egileak jasoko duen erantzuna
|
bere
pertsona eta gizarte ingurunea kontuan hartzen ez direnean gertatzen den legez; bestalde, ihardespen penalak gazteari delitugile etiketa jartzen badio eta gizartetik baztertzea areagotzen badu, praktikan jarraikitzen diren delitu gehienen sintoma diren giza arazo partikularrak eta gizarte gatazkak zorroztu eta kronifikatzea besterik ez da lortuko.
|
|
|
Hortaz, 5/ 2000 Legearen aurrekaria, eredu zaintzaileari eusten ziona, adingabeari buruzko irudi zaharkitutik eta, aldi beran, Estatu demokratiko eta zuzenbidezkoarekin bateraezina zen iruditik abiatzen zen, gazteen delinkuentziaren gaineko lege aldaketa are premiazkoago bilakatuz. Arlo hau berritzeko premia, gainera, Espainiako Konstituzio Auzitegiak
|
berak
ageri agerian utzia zuen 1991ko otsailaren 14ko epaiak aldarrikatu zuenean 1948ko legea (36/ 1991 zenbakiaz 1991ko martxoaren 18ko EAOn argitaraturikoa) zatika konstituzioaren aurkakoa zela.
|
|
|
2 Indarreko lege testuaren oinarrian adingabeari buruzko diagnostiko taxuzkoa dugu: alegia, adingabea erantzulea dela,
|
berari
erantzukizuna galda dakiokeela eta eskatu behar zaiola delitu egiten duenean. Horren alboan, adin nagusikoaren aldean, aitzitik, erantzulea izateko gaitasuna oso osorik ez duela azpimarratu beharra dago, gaztea heldutasunerantzago bidean dago eta, eta horren ondorioz delitu egin izanagatik eman behar zaion erantzuna da ohiko ius puniendia bera izan.
|
|
|
alegia, adingabea erantzulea dela, berari erantzukizuna galda dakiokeela eta eskatu behar zaiola delitu egiten duenean. Horren alboan, adin nagusikoaren aldean, aitzitik, erantzulea izateko gaitasuna oso osorik ez duela azpimarratu beharra dago, gaztea heldutasunerantzago bidean dago eta, eta horren ondorioz delitu egin izanagatik eman behar zaion erantzuna da ohiko ius puniendia
|
bera
izan. Gazteen Zigor Zuzenbidearen berezitasuna, hortaz, ez datza delituen definizioan, delitu egin ondoren eman beharreko erantzunean baizik.
|
|
|
Diagnostiko hura, erantzukizunaren ereduari dagokiona, alegia, inguruko kultur esparruko zuzenbide konparatuan baita nazioarteko itun esanguratsuenetan ere nagusitu dena besterik ez da, eta, funtsean, zigor legea urratzen duen gazteari egiten duenaz jabetzeko gaitasuna aitortzean datza. Adingabeak baldin badaki zer egiten duen,
|
berari
egin izanagatiko erantzukizuna eskatu zaio. Eskema honek egungo jarduera zientzien ekarria jasotzen du erantzukizun aitorpena adingabearen egitura psikologikoari eta gazteak gizartearen eraikinean duen leku bereziari egokitzen zaien neurrian.
|
|
|
Izan ere, adingabeak, bizi duen une existentzialarengatik, esperimentatzeko joera ez-ohikoa aurkezten du, gizarte inguruan hitz egiteko bide gisa. Aldi
|
berean
, heziketa prozesuari atxikia, kanpoko munduaren eraginak areago sentitzeko joera ere badu gizarte inguruak duen pisua, helduarekin alderaturik, ez proportzionala delarik. Horrek guztiak erabakiak hartzeko unean, baita erabakia hartu ondoren ere, kontuan hartzeko moduko berezitasuna osatzen du, neurri batean, adingabearen motibazio prozesu salbuespenezkoaren oinarria ematen duena eta abiapuntutzat jo dena gazteen zuzenbide penalaren bide berezia justifikatzeko.
|