|
2000
|
|
|
Izatez errebeldea eta outsider bat izan da: Donostian jaiotako honek txikitatik erakutsi baitzuen
|
bere
nortasuna edonoren aurrean eta ondorioak alde batera baztertuz. Ume zelarik Zurriolako eskolan maistra kastilanoa suertatu eta Salegi euskaraz mintzatzen zen eta gazteleraz oso gaizki hitz egiten zuela hasi omen zitzaien maistra hura esanez basatiak zirela ez zekitelako Cervantesen hizkuntzan hitz egiten... eta Salegi umeak orduan pupitreko tintontzia hartu eta bota egin zion.
|
|
|
Martxoan egin ditugun bilkuretan inmersioaren definizioa, irakasleen kontratatze eta formakuntza eta azkenik, elkartearen lekua aipatu genuen. Ez genuen biziki aitzinatu, baina lehen puntuetan aitzinatu ginen, bakoitza
|
bere
nortasunaren arabera.
|
|
|
Zenbaitzuk, ordea, berezko kalitateak arrakasta handi hau ez duela halere erabat justifikatzen eransten dute, beste zenbait literatur obra kalitatezko izanda ere ez baitira horregatik, beste gabe, arrakasta komertzialak bihurtu. Kritiko batek baino gehiagok esan izan du zerikusirik baduela autore honek duen arrakastan
|
bere
nortasun ez literarioak ere. Nolanahi ere, irakurle arruntarentzat Sarrionandiaren narrazio hauek beste gabeko erakargarritasuna dute, mundu fantastikoak sortzen ditu ipuinetako batzuetan, leiendazkoak sarritan, sirenak eta marinel zahar madarikatuak daude, eta desertuak, printzesak, gazteluak eta geltokiak neskatxa eder bakartiek habitatzen dituzte.
|
|
|
Oraingo boza" berea" dela esaten du Iñaki Aldekoak, eta ez lehen liburuko poemetakoa bezalakoa. " Ahots desengainatu eta gogorragoa da, badaki ahots honek zintzo eutsi behar diela bizitza eta memoriari; ezin diola, bere bakardadean, aberri berriak irakur literatura imajinatzeari ekin, zeren ezinbestez,
|
bere
nortasunaz eta bere borrokaz, hitz batez, bere aberriaz ahaztuko baita." (8 or.)
|
|
|
" Tradiziozko baloreak, batzuetan zentzurik gabekoak, goraipatzen dituen errealitateak norberaren sentimenduak zapuztuz eta pertsonaren barru mundua deuseztatuz, frustrazio pertsonala baino ez dakar." (Egunkaria) Azkenean, Mario Afrika bere lagun trabestiaren laguntzaz Marilin bihurtzeko beharrezko indarra eskuratuko du. Bestalde,
|
bere
nortasun berria zeharo bermatzeko beharrezkoa zuen lehen harreman sexuala Kepa deituriko ETAkide batekin izango du. Honela, hasieran bereizirik aurkezten zaizkigun hiru plano hauen bateratzearekin ezohiko harreman hauen berri ematen zaigu.
|
|
|
Notario jaunaren aurrean eroslearen zain dagoela, bere bizitokian, Pirinioetako Aspe haranean igarotako uneak gogora dakartza. Honela, eskualde horrek
|
bere
nortasun edo bizitzan esanahi berezia duela ohartuko da. " Eskualde hori bilakatu da norberaren axioma existentzialak egiaztatzeko inguru egokiena.
|
|
|
Narrazioaren egiturari dagokionez, bestalde, pertsonaia nagusiaren gogoetok bi ardatzetan bil ditzakegu: batetik, editore eta zentsoaren arteko harremana; bestetik, idazlearen
|
beraren
nortasun eta arazo pertsonalak: hil zaion anaiaren oroimena, maitasun istorioak, gaixotasuna...
|
|
|
Aipatu bezala, une batean Mariok
|
bere
nortasunaren inguruko zalantza ugari izango ditu. Ondorioz, pertsonaia gatazkatsu honen bilakaerak gidatu eta bilbatuko ditu gertakizunak.
|
|
|
29 artikulua. 1 Pertsona orok komunitatearekiko betebeharrak ere baditu, komunitatea baita
|
bere
nortasuna guztiz eta era askean garatzeko toki bakarra.
|
|
|
Helburu horretarako, bere izaeraetnikoko zenbait praktika erabiltzen ditu, horrela praktika horiek taldearen nortasun ikur izaera eskuratzen dutelarik. Zentzu honetan, nortasun etnikoa hautapen etasailkapen modu bat da, zeinaren bitartez taldeak
|
bere
nortasunaren ezaugarriakdefinitzen baititu. Osagai batzuk bere nortasuna islatzeko ikur gisa hautatuz, etaneurri berean beste batzuk baztertuz?, taldeak bere nortasun Gestalt edo nortasuntankera definitzen du; hots, taldearen mugak eta izaera zehazten ditu.
|
|
|
Zentzu honetan, nortasun etnikoa hautapen etasailkapen modu bat da, zeinaren bitartez taldeak bere nortasunaren ezaugarriakdefinitzen baititu. Osagai batzuk
|
bere
nortasuna islatzeko ikur gisa hautatuz, etaneurri berean beste batzuk baztertuz?, taldeak bere nortasun Gestalt edo nortasuntankera definitzen du; hots, taldearen mugak eta izaera zehazten ditu. Behin taldeaknortasun etnikoa eskuratuta, mugimendu nazional bihur daiteke, baldin eta sortzendituen Komunitateari (Gemeinschaft) eta Gizarteari (Gessellschaft) estatuak bereKomunitate propioa (eginkizun kulturalak) kontrajartzen badie, bidea irekiz, horrelabere Gizarte propioa (eginkizun politiko eta ekonomikoak) ere eraikitzeko.
|
|
|
Zentzu honetan, nortasun etnikoa hautapen etasailkapen modu bat da, zeinaren bitartez taldeak bere nortasunaren ezaugarriakdefinitzen baititu. Osagai batzuk bere nortasuna islatzeko ikur gisa hautatuz, etaneurri berean beste batzuk baztertuz?, taldeak
|
bere
nortasun Gestalt edo nortasuntankera definitzen du; hots, taldearen mugak eta izaera zehazten ditu. Behin taldeaknortasun etnikoa eskuratuta, mugimendu nazional bihur daiteke, baldin eta sortzendituen Komunitateari (Gemeinschaft) eta Gizarteari (Gessellschaft) estatuak bereKomunitate propioa (eginkizun kulturalak) kontrajartzen badie, bidea irekiz, horrelabere Gizarte propioa (eginkizun politiko eta ekonomikoak) ere eraikitzeko.
|
|
|
Hain zuzen ere,
|
bere
nortasuna bitartekotutako harremanetan oinarritzen duenkomunitatearen existentziak are nabarmenago bihurtzen du estatuaren eta eremupublikoaren garrantzia, harreman horien bitartekari gisa hain zuzen. Eta hemenagertzen da, era berean, hedabideekiko interesa, bitartekotza honi loturik hain zuzen.Hedabideen bitartez komunitateko kideak elkarrekiko harremanetan jartzen baitira, etabata bestearekin koordinatzen, modu zuzenean ez bada ere.
|
|
|
Norbanakoaz gaindiko erakunde batek, kasu honetan estatuaz ari gara? aldez aurretik eta modu ofizial eta instituzionalizatuan norbanakoarekiko finkatutako loturaren adierazle den nortasuna litzateke
|
beraz
nortasun formala. Norbanakoaren atxikipen sentimenduekin bat etor daitekeena edo ez, jarraianikusi ahal izango dugun bezala.
|
|
|
Neurri hauen helburuetariko bat gizabanakoari bizimodu onaren aukera ahalbidetzea da. Izan ere, jokabide hori hartuz gero,
|
bere
nortasuna eraikitzeko ezinbestekoa den kultura babesturik ikusten duen gizabanakoa sendotuagorik sentituko da bere autokonfiantza, autoerrespetu eta autoestimuari dagokienean. Ni-arekin harreman praktikoan sartzeko hiru modu hauek (Honneth, 1995) gainerako gizartekideengandik jasotako errekonozimenduarekin (edo errekonozimendu faltarekin) elkarloturik daude.
|
|
|
Xenda arriskutsu horretatik jarraituz, badirudi ere pertsona sekulan ez dugula bere osotasunean onartzen. Aldareetara eramaten dugunean
|
bere
nortasunaren puska handi eta ederra, akaso, preziatuena, gizaseme alaben gure barneko tirabirak argitan jartzen dituena, hots, moztu, ohostu, ezabatu egiten ohi dugu. Maria Dolores Gonzalez Katarain salbatzeko edo, militantea baztertu dugu, pistola soinean zeraman armada herrikoi baten soldadua desagertu da pantailetatik, bihotzetatik, oroipenetatik.
|
|
2001
|
|
|
URNIETARI
|
BERE
NORTASUNA EMAN DIOTENAK
|
|
|
Jarrera, txistea, kolpeak... Niri ez zait hori gustatzen, uste dut bakoitzak
|
bere
nortasuna behar duela. Nire erreferentzia ere izan da, baina ez dut kopiatu beharreko eredutzat hartu.
|
|
|
Larrak beti zabarrarena egiten du, bere itxuragatik (eta berez ere pixka bat astoa badelako). Baina Kikek
|
bere
nortasunaren aurkako funtzioa betetzen du: xinplearena, tontoarena.
|
|
|
Beste aldetik Laborantza ganberan laborantza eta laborarien aldeko politika bat egiten da. Laborantza ganberan bizi dira jendeak, baserriak, kabalak;
|
bere
nortasuna dauka Laborantza ganberak, baserritarrek biziarazten dute, lanjerosa da beraz gure agintarientzat.
|
|
|
ARTXIBATEGI hori ez da izan behar Pauekoaren menpean.
|
Bere
nortasuna, bere aurrekontuak beharrezkoak ditu. Azkenean, artxibategi batek biltzen du herri baten iragana, herri baten historia.
|
|
|
Bukatu da ostera. Baina hasieratik bukatu arte, poetak
|
bere
nortasuna aldatu du, bidaia guztiak baitira iniziatikoak, eta hau ez da gutxiago, Behe Nafarroako kantan hasi eta Samuel Beckett-en zitan bukatu arte. Herritik deserrira, nortasunetik atzerrira, poetak bere nortasuna aurkitu nahi izan du bidaian.
|
|
|
Baina hasieratik bukatu arte, poetak bere nortasuna aldatu du, bidaia guztiak baitira iniziatikoak, eta hau ez da gutxiago, Behe Nafarroako kantan hasi eta Samuel Beckett-en zitan bukatu arte. Herritik deserrira, nortasunetik atzerrira, poetak
|
bere
nortasuna aurkitu nahi izan du bidaian.
|
|
|
hauskortasuna, txakur deslaiak, eskifaia eroak, ahate basatiak. Literatur talde bereko partaide izanik, normala da pentsakizun antzekoak izatea biek, batera egitea makurketak, eta bakoitzak
|
bere
nortasuna eta idazkera badu ere, ohikoa da elkarrekin izatea munduaren ikuskera antzekoa, eta espresabide modu ez urrundua. Beraz, normala litzateke eta da arlo semantiko bat antzera eta batera izatea eta idaztea.
|
|
|
Hori argitzeko, edozein modutan, zera jakin litzateke lehenik: deitu zuenak
|
bere
nortasuna zergatik ez zuen azaldu nahi izan. Zer dela eta isildu, pasadan suertaturiko lekuko huts bat izanez gero?
|
|
|
jabeak ez dakiela eraztun hori hildakoak zuenik, edota, jakinda, ez duela eskatu nahi.
|
Bere
nortasuna ez agertzearren, noski. Zergatik izan liteke hori ordea?
|
|
|
Herri baten ekonomia eta aurrerapena ez dira, ordea, dena edo inportanteena. Nork
|
bere
nortasunari eustea baliotsuago izan liteke.
|
|
|
Emazteak
|
bere
nortasuna ezeztatu eta deuseztatu egin behar du. Bere ahaideekin ere hausten duela esan liteke.
|
|
|
Halaz guztiz, beharrezko du jakintza ere, eta jakintza ezin daiteke bestetan bihurtu, jakintza izango baldin bada. Jakintzarentzat, esate baterako, hizkuntza bat besterik ez da euskara,
|
bere
nortasun eta historia bereziaren jabea, noski, baina beste edozein hizkuntzaren kidea, halaz ere, funtsez eta muinez.
|
|
|
Gero, XIX. mendean guztiz ere, hizkuntzalariak harro harro burua nabarmentzen hasi zirenean, sortu zen gorabehera eta tirabirarik. Baina, hau gogoan eduki behar da, hizkuntzalariak izan ziren, filologo ere gehienbat zirelarik,
|
bere
nortasuna ezagutarazi eta bere buruaren jabe zirela, eta ez inoren mendeko, agertu nahi izan zutenak.
|
|
|
Adimen kamutsa dudalako edo, nik ez diot igartzen. Harako Unamunoren hilezkortasun behar hura,
|
bere
nortasuna (edo" nitasuna") deuseztatuko ez zuen hilezkortasun baten bila ibiltze hura, konprenitzen dut. Peru, ordea, ez dabil hilezkortasun bila.
|
|
|
mundu honetan gaudeino denboraren joana gelditzea edo.
|
Bere
nortasuna desegitea nahi ote du. Saia bedi ahaleginean makina bat budista zintzoren antzera.
|
|
|
Euskaldun izatea ez da gizon izateko era bat besterik, gizon oso eta betea izatekoa horretarako kemenik dugunean, Txillida izatea gizon izateko bidea eta modua den bezalaxe. Ezin dezake Txillidak
|
bere
nortasuna uka, eta ezin uka dezake, dioena dioela eta degiena degiela, bere euskaltasuna. Bere nortasuna ukatzea eta murriztea bezainbat bailitzateke.
|
|
|
Ezin dezake Txillidak bere nortasuna uka, eta ezin uka dezake, dioena dioela eta degiena degiela, bere euskaltasuna.
|
Bere
nortasuna ukatzea eta murriztea bezainbat bailitzateke.
|
|
|
Beraz, nire iritziz, une honetako helburua politikoa da dudarik gabe, Nafarroak euskara eta bere kultura gogor defendituko bailituzke baldin eta
|
bere
nortasuna, autonomia propio gisa, arriskuan ikusiko ez balu. Izan ere, euskaldun eta abertzale izatea lotzeko joera oso zabaldua dago.
|
|
|
Kexuaren arintzeko psikoanalista on baten beharra neukala kolpatzen nuen nirekiko, etsia. Eman nuen denbora alabaina, bilo frisatu berriez harro zegoen emaztea, santsana eta
|
bere
nortasunaz ni bezain ahalke zela ulertzeko eta frantses egoki haren aitzinean baliatzen ninduela, ihalozka eroaten ninduen arkaismoaren lohitik atera zela frogatzeko. Norbera baino inutilagoen premia bada beti.
|
|
2002
|
|
|
Nolabaiteko elkar lotura duten zortzi narrazio laburrez osaturik dago liburu atsegin hau. Izan ere, «Hegaka ibili naun», ijitu euskaldunen ohiturak islatzen dituen «Errege eguneko panpina» edota «Amuarraina eta aingira», «Bota xoxa!», liburuari izena ematen dion «Txokolazteko dinamita», «Hontxa», «Ernari estula» eta «Sagarroiaren negarra» ipuinak zeharo independenteak diren arren, bakoitzak
|
bere
nortasuna eta osotasunarekin, badituzte ere pertsonaia eta egoera amankomunak.
|
|
|
Jakin, badakigu gizakiz osatutako komunitate batek hizkuntzan
|
bere
nortasunaren ispilu edo irudia ikusi ohi duela eta herri kontzientzia pizteko bide eraginkorrenetakoa dela mintzaira. Hori hala da.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian, oro har, euskal identitate etnikorik bada izan, bistan da, euskal kultura izanaren sentimendu oso azkarra baitago. Frantziako beste erregioetan Bretainian salbu ez da hemen bezala sentitzen
|
bertako
nortasunarekiko maitasuna. Hala ere, jendearen artean sentimendu hauekiko tolerantzia zabala dago eta kanpoko jendearekiko ere bai.
|
|
|
Alta, ez dut sentitu ez mesfidantza ez gorrotorik biarnesen eta euskaldunen artean. Ez da zatiketa eta haustura desiorik, aitzitik, bakoitzak
|
bere
nortasuna gordez, harreman sozialak, ekonomikoak eta kulturalak atxikitzearen aldeko sentimendua dago.
|
|
|
Aresti euskal poeta eta idazle garrantzitsua izan da, hortaz ez dago zalantzarik; gizon eztabaidatua ere izan da, eta
|
bere
nortasunaren alde kontradiktorio eta argi itzaltsu hoiek nik nahi ala ez eztabaidatuak izaten jarraituko dute.
|
|
|
Baina ez dugu historia nahastu behar gaur eguneko kontzeptuak beste une batzuetara pasatuz. Antzinako erresumetan egitura politikoen kontzepzio patrimonialista zeukaten, eta lurralde bat batera edo bestera joan zitekeen ez
|
bere
nortasunaren arabera baizik eta heredentzia kontu batekin. Gaurko egoerak beste garai historiko batzuetakoekin alderatzeko ahaleginarekin kontuz ibili behar dugu.
|
|
|
Ba... esaten niarduan Lukas ori, pertsona batzuen ustez, bazterrean izteko gizon apala zalakoan edo, aintzat artzea be, merezi ez ebana zalakoan edo... an egoan eta an ebillen. Izan be, bere burua erakuste zalea ez izan, eta
|
bere
nortasuna gordeta lez eukala esan giñei.
|
|
|
Jazoera ori zabal izan zan errian eta baita auzoetan be. Lukasek be, orduantxe azaldu ebalako
|
bere
nortasun berezia. Apala ta borondate onekoa, koipekeri bako gizona, sari billa iñoiz ibilli ez zana.
|
|
|
Ez da gehiegizko neurria haurrak
|
bere
nortasun agiria edo bestelako dokumenturen bat edukitzea, bertan bere helbidea eta harremanetan jartzeko telefonoa ageri direla.
|
|
|
Bere burua horrela berresten duenak eta arrakasta norbere buruaren aurrean ez baina besteren aurrean lortu behar dela uste duenak, bidean uzten du
|
bere
nortasuna, gauzak bata bestearen atzetik erosiz.
|
|
|
Proiektu berriak Arrasateko Eskola Politeknikoa, Eskoriatzako Irakasle Eskola eta Oñatiko Enpresa Eskola Teknikoa biltzen zituen; Ikerlan eta Ideko izenekoikertegiek osatu zuten, eta
|
bere
nortasun adierazleen artean euskal hizkuntza etakultura sustatzea dago. Gipuzkoako hegoaldean egoteak unibertsitaterik euskaldunena bilakatzen lagundu du, bai ikasleen aldetik? %70k zerbait ikasten zuteneuskaraz 2000 urtean?, baita irakasleen artean ere?% 67k klaseren bat euskarazematen zuten eta kredituen %46 eskaintzen dira euskaraz47?.
|
|
|
1 Ikaslea pertsona gisa:
|
bere
nortasuna errespetatu eta garatu.
|
|
|
Ahultasun horri lotuta, ondoko orrialdeetan bi zatitan bereizita, indibidualizazioak gizabanako garaikidearengan sortzen duen egoera paradoxikoa aurkeztuko da: Batetik, gizarte garaikidean, inoiz baino bitarteko gehiago daude erabaki askeak hartuz norberaren nortasuna bakoitzak nahi bezala eraiki ahal izateko; bestetik, horri aurre egiteko, sistemak kontrolerako bitarteko berriak sortzen ditu, gizabanakoak
|
bere
nortasuna lantzeko beharrezkoak dituen esanahiak eta zentzuak kontrolatuz.
|
|
|
Emisora donostiarra Uhin Ertainean emititzen zuen, eta Loiolakoak Maiztasun Modulatuan eskaintzen zuen programazioa. Saio bateratuak egiteaz gain, bakoitzak
|
bere
nortasuna mantentzen jarraitu zuen.
|
|
|
Programa horiek 1963an sortu zituzten ORTFren barruan, bakoitza
|
bere
nortasun propio zuena eta entzuleria ezberdinei zuzendua zena. Programa horiek France I, II, III eta IV izenekoen ordez abian jarri ziren.
|
|
|
Gizaki guztiek dute naziotasuna izateko eskubidea eta inori ez zaio
|
bere
nortasuna aldatzeko eskubidea kenduko.
|
|
|
Euskal nortasun agiri ofizial baten esistentziak Euskal Herriko hiritar guztiei
|
bere
nortasun nazionala juridikoki onartua izatearen berma suposatuko lukeela kontuan hartuta, udalerri honek honako erabakia hartzen du:
|
|
|
Euskal Herriak,
|
bere
nortasuna bermatzeko, herri guztiak bezala bere eskola nazionala behar du gure ikasleak justizia eta askatasun baloreetan heziko dituen eskola. Justizian beraien artean diferentziak egin gabe bakoitzari zor zaiona begirunez eskainiz.
|
|
|
bere burua ikusten zuen, haize zirimolaren begian. Eta ikusten zuen, halaber,
|
bere
nortasunari eusten zioten habeak eta gapirioak ahulegiak zirela urakanari aurre egiteko. Hori bere argialdietan ikusten zuen.
|
|
|
Kantauri zakarraren antzeko beste itsaso bat zuela bere baitan, hori besterik ez baitzuen sentitzen: hura bezain sumina eta hura bezain furfuriatsua,
|
bere
nortasunaren zutabeak inarrosten zituena eta bizitzaren edifizio osoa dar dar batean ipintzen.
|
|
2003
|
|
|
Hori gutxi balitz, bere homosexualitatea ere aitortu du sarean. Arriskugarria Bagdad batean, nolanahi
|
bere
nortasuna azaltzen hasteko.
|
|
|
Gainontzekoek herrialdeka aritzeko premia nabarmendu zuten. Batasunak ez du esaten herrialde bakoitzak
|
bere
nortasuna ez daukanik, baina ea proiektu komun bat garatu ote daitekeen eztabaidatu nahi du. Lurraldetasunaren gaiari dagokionean, puntu horrek bereizten ditu alderdi politiko abertzaleak.
|
|
|
Baina herritik urrun ezagutzen dituzun euskaldunek ez. Bakoitzak bere herriko euskara berezia erabiltzen du, eta euskara berezi hau
|
bere
nortasunaren zati bat egiten da, bere arpegia, bere abotsa edo bere izakeraa bezela.
|
|
|
Bainan Lizarragak ezetz, oso diferenteak dirala Espainako euskeldunen euskera eta Frantziko eskualdunen eskuara, eta hizkuntzaren izena bera diferentea dala ikustea nahikoa ezpalitz, ohartzeko zelan agertzen dan oso sarri h letraa Herrian, Frantzian egindako asterokoan, ohartzeko ch, tch, th, lh eta honelako letra elkartuak, eta Espainan egindako liburutxoan ordea inun ere etzala agertzen honelakorik. Catalanak behintzat baduela
|
bere
nortasuna, bainan euskara, hain diferentea iruditu arren, espainolaren dialektu bat baino eztala jakintzaren gaindegitik ikusita. Ohartzeko zelan agertzen diran liburutxoan ñ, ¿, eta ¡; euskaraz izan ezik mundu guztian espainolez bakarrik erabiltzen diranak, danok dakigun bezela.
|
|
|
Sintoma horietan eta terapeutak emandako interpretazioetan oinarrituta, gizabanakoa bere burua aurkitzen hasten da, bere buruarekin moldatzen, eta
|
bere
nortasuna hobeto antolatzeko behar dituen klabeak aurkitzen.
|
|
|
Hogeita bost urte nahikoa al dira dantza konpainia batek
|
bere
nortasuna izan dezan?
|
|
|
Horregatik, esku hartze hezitzaile orok adingabeen ingurunearen gainean zabaldu behar du bere eragina, horrek ematen baitio benetako zentzua. Araua hautsi duen pertsonaren bizitza normalizatzeko asmoz zehaztuko da non biziko den ezarritako neurria betetzen duen bitartean, baita zein heziketa edo osasun zentrora joango den,
|
bere
nortasunaren eta bere familiaren inguruabarren arabera gizartean bizitzeko gaitasuna eskura dezan, betiere gizarteak haren adin bereko beste edozein gazteri eskaintzen dizkion gizarte baliabideen sare bera erabiliz.
|
|
|
Ezarritako neurria zaintzapeko askatasuna denean, araua hautsi duen adingabea zaintza eta jagotzapean dago epaian ezarritako denboran zehar. Langileria espezializatuak burutzen ditu zaintza eta jagotza horiek, adingabeak trebetasun, gaitasun eta jarrera egokiakbeak bete ditu, orobat, epaileak lege honekin bat etorriz ezar diezazkiokeen betebeharrak eta debekuak. beregana ditzan, gizabanako moduan eta gizartearen barruan
|
bere
nortasuna behar bezala gara dadin. Zaintzapeko askatasunak dirauen bitartean, adinga
|
|
|
Gehiago oraino, 1971ko apezpikuen sinodoak aitortu zuen gaurko munduan jokatzen diren indar joko ezberdinei buru egiteko nazionalismo arduratsu batek emaiten diola nazioari
|
bere
nortasunaren onartarazteko behar duen indarra.
|
|
|
Elkarrizketen porrota azaltzeak faktore asko aipatzea eskatzen du. UEUren nahia
|
bere
nortasuna mantentzea zen eta eskaintzen zitzaiona, ordea, udako ikastaroen barruan desagertzea zen. Are gehiago, UEUko zenbait kidek plazaratutako iritzien arabera, UEUk bere izaera kritiko eta alternatiboa mantendu behar zuen, baita EHUn integratuz gero ere, eta nahi horrek akordioa zailago egiten zuen.
|
|
|
ikasleek euskaraz ikasten bazuten urtean zehar, udan ez ziren joango UEUra antzeko gauzak errepikatzera, gai berria entzutera baino. Bandresek UEUren helburu bereziak eta
|
bere
nortasuna mantendu beharra nabarmendu zituen, baina Agirreazkuenagak UEUri «hola edo hala Euskal Herriko Unibertsitateko erakundea, sarean sartzea komeni» zitzaiola defendatu zuen, nahiz eta jakin UEUren barruan gutxienek pentsatzen zutela berak bezala. UEU ez zen unibertsitatea euskalduntzeko bide bakarra, eta unibertsitatean integratzeak mesede egingo zien biei:
|
|
|
Bestalde, ez zen falta, erakundeekiko mesfidantza, Txillardegik ondo adierazten zuenez, orduko erakundeek ez zioten UEUri bermerik eskaintzen bere lanean autonomia osoz jarduteko88 Nabarmena zen, azkenik, zenbait lagunen artean eta sektore politiko batzuetan, Ezker Abertzalean zehazki, zegoen nolabaiteko beldurra, UEU desagertuz gero, beraien alternatiba politikoa ahulduko zela pentsatzen baitzuten. Izan ere, UEUren alternatibatasuna honako honetan zetzan «Euskal Herrian apurka apurka sendotuz doan gizarte projektuaren barruan biharko unibertsitatea zelakoa gura dugun gorpuztuz joatean»89 EHUn integratuz gero UEU,
|
bere
nortasuna eta ekarpenak galtzeko arriskuan zegokeen, eta jatorrizko helburuei muzin egingo ziekeen, hau da, Uztaritzen 1975ean finkatutako produkzio prozesuen eta hezkuntza prozesuen artean zegoen etena gainditzeko ahaleginei.
|
|
|
Orain dela gutxi arte Interneten zeuden erregulazio eta segurtasun gabeziaren arazoak gainditu eta merkataritza elektronikoa zabaltzeko oztopo izan direnak gainditu ondoren, FNMT RCMk horrelako eragiketen segurtasuna berma dezake, Informazioaren Gizartea garatzen lagunduko baitute, esan zuen Ferre Moltók. FNMT RCMk eskaintzen duen sinadura elektroniko aurreratuak —eskuz egindako sinaduraren balio bera du— transakzioen konfidentzialtasuna eta trukatutako dokumentazioaren egiazkotasuna bermatzen ditu, bai eta dokumentazio hori bidaltzen duen pertsonaren identifikazioa ere,
|
bere
nortasuna egiaztatzeko aukera ematen duen erabiltzaile erregistro baten bidez. Diruaren eta Zerga Zigiluaren Fabrika Nazionalak 50 erakunde publikori baino gehiagori ematen die zerbitzu hori, hasi udal txikiei eta Ekonomia ministerioari, esaterako. Horri esker, erabiltzaileek bekak, laguntzak edo diru-laguntzak eska ditzakete, baita patenteak erregistratu, Estatuko zorra erosi edo errenta aitorpena egin ere.
|
|
|
Nire aulkia lurrean ondo finkatu eta zerumugara begira, Pessoaren abentura ikusgarrian pentsatzen saiatu nintzen: bere heteronimoen zerrenda kontatzen hasi nintzen, lokartzeko ardiak kontatzen diren eran (Teresa Rita Lopesek 71 zenbatu omen zituen), idazle baten baitan hainbeste ahots, hainbeste arima, bakoitza
|
bere
nortasun eta biografiarekin nahiz eta antzik ere bazuten, guztiak hain baitziren beren baitara bilduak, hain saudadezaleak, beren sentimenduen kontaduria egiten iaioak, bakar jokoan aritzekoak. Eta badaudela erabaki nuen beren etxeko sofatik mugitu gabe (Pessoaren kasuan Doradores kaleko bulegotik atera gabe) mundua korritu duten idazleak:
|
|
|
Izan ere, Azpil herri guztiak bezalatsukoa da, baina, haiek ez bezala, Azpil Azpil da eta ezin daiteke beste herri bat izan: esan nahi baita Azpilek
|
bere
nortasun berezia duela, halako moldez, non, herri batek bere nortasuna gertaera batzuetan edo bestetzuetan finkatzen duen bezala, Azpilek bere iturri berezkoetan finkatzen baitu berea.
|
|
|
Izan ere, Azpil herri guztiak bezalatsukoa da, baina, haiek ez bezala, Azpil Azpil da eta ezin daiteke beste herri bat izan: esan nahi baita Azpilek bere nortasun berezia duela, halako moldez, non, herri batek
|
bere
nortasuna gertaera batzuetan edo bestetzuetan finkatzen duen bezala, Azpilek bere iturri berezkoetan finkatzen baitu berea.
|
|
|
Kultur talde honetako kideen multzoak osaturiko kultura aztertzeko, pertsona rekin egin dugun prozesu paralelo bera egin genezake, taldearen
|
beraren
nortasuneraino iritsiarte. Baina, nire ustez, aski da aitortzearekin multzoa dela batugaien ezaugarrien batura.
|
|
|
Bestela esateko, jendeak gutxiago daki bere garunaz bere autoaz baino. Gutxiago daki
|
bere
nortasunaz bere txakurraz baino. Komunikabidea k, negozio hutsa diren aldetik, euren publizitate iragarkiak eman eta eman ari dira, haratago joan gabe.
|
|
|
Ez gara nortas unik gabeko gutxiengo bat, ez gara soilik ehuneko ttiki bat (disku rtso politiko ofizialetik aurkeztu nahi gaituzten bezala), ez gara talde pasibo bat, gertatzen denaren aitzinean inolaz erreakzionatzen ez duena.
|
Bere
nortasuna eta berebu ruaren pertzepzioa duen komunitatea gara. Historikokibe re biziraupen eta birsortze soziokulturalerako estrategiak garatu dituena eta, orain arte irautea ahalbidetu duen erresistentzia modu ezberdinen subjektua izan dena.
|
|
2004
|
|
|
zaizkigun?» Europak, aldiz, ihes egin nahi omen dio Amerikaren itzal handiari. Europak,
|
bere
nortasun propioa aldarrikatzeko, independentzia hori azpimarratzen du. Euroa dolarraren pare, horra independentzia hori ilustratzen duen sinbolorik nabarmenena.
|
|
|
Aurkezten ez bada, baina bere egonleku ezagunaren berriak badaude, modu pertsonalean jakinaraziko zaio absentzia edo heriotza adierazpenaren autoa;
|
beraren
nortasunaren inguruko frogak aurkeztea eskatuko zaio, eta, horiek eman zein ez eman, epaileak, Fiskaltzaren eta alderdien esku hartzearekin, horiek proposatutako frogak eta ofizioz erabakitakoak aurkeztu ondoren, autoa emango du, bidezkoa dena ebatzita.
|
|
|
Ahal izanez gero, subjektuari berari eskatuko zaio
|
bere
nortasun edo egoerari buruzko adierazpena egitea.
|
|
|
Ñabarduraz jositako mundua nahi genuke, mundua berez horrelakoa izan delako, eta mundu ñabar horretan Euskal Herria. Esana dugu, baina berriz esango dugu, munduko herri bakoitzak ezin diola muzin egin
|
bere
nortasunaz hornitzeko eta janzteko daukan oinarrizko giza eskubideari. Horrekin batera, orobat, honako xehetasun hau erantsi dugu zegokion tokian:
|
|
|
Gizaki minorizatuaren sindromeak ezaugarri bertsuak ditu mundu zabalean: kultura eta hizkuntza normala bestearena da, bere gainetik daukanarena, berak
|
bere
nortasunaren arabera erreakzionatzeko legitimazio euskarririk ez baitu sentitzen errealitate soziolinguistikoan. Bera ez da normala:
|
|
|
Herri bakoitzak duen berezko izaeraren eta osakeraren agerpen. Euskal Herriak bere kondairan milaka urteren buruan euskaran ezarri ditu
|
bere
nortasunaren alderdirik nabarmenenak. Euskara hiltzen denean hil da Euskal Herria ere.
|
|
|
–Hizkuntzak, Herriak bezala, ez dira inoiz minoritarioak edo gutxiengoarenak. Hauteskundeetan edo botazioetan balio du gutxiengo gehiengoen arteko lehiak; baina
|
bere
nortasuna duen Herria beste zein Herriren gutxiengoa da. Eta bere hizkuntza duen komunitatea beste zein hizkuntz komunitateren gutxiengoa da??. 95
|
|
|
Ezinegona, bizi beharra eta ezin bizia. Sentimendu hauek ari dira irakiten Altzako ingurumari kulturalean eta nazionalean
|
bere
nortasuna bihurritu behar izan duen idazlearen buru bihotzetan. Joan Mari Irigoienez ari gara, noski:
|
|
|
Harrezkero, euskal kulturak euskal gizartea eratzeko eskurik eta ahalmenik ez duenez geroztik, euskaldungoak ostera ere
|
bere
nortasunaren araberako gizartea eratuko dion kultura du amets. Baina, euskararen aferan bezalatsu, kulturgintzaren jardunean politikaren eskurik nahi ez duten euskal kulturaren aldekoak dauzkagu batetik, eta politikaren eraginaz taxuturiko euskal kulturaren aukera onesten dutenak, bestetik.
|
|
|
Ez dauka garai bateko ardatz izaerarik eta egitekorik. Bai, kultura tradizionalaren sareetan gizartekotutako gizakiak
|
bere
nortasunaren osagarri nagusiak etxe giroko labean oratutakoak izango zituen garai batean inondik ere. Labe hura, ordea, itzaltzear dago egungo bizimodu pertsonalaren eta sozialaren eragin trukean:
|
|
|
Gizakiaren sozializazio bilakaeraren joan etorrian urrats anitz dira oinarrizko giza izaera itsasten dutenak: horrela, familiak
|
bere
nortasun zeinua erantsiko digu; era berean, eskola aroak eta lagunarteak ere irispen sakoneko ezaugarria utziko dute gugan. Guztiarekin ere, ordea, gure bizialdiaren batez besteko izate ezaugarriak begiz joko bagenitu, ez ote litzaiguke lan bizitzaren eragina ororen buru agertuko?
|
|
|
Etnozidioaren jazarpenak bere higadura lana egin ondoren, bestelakotua izan den hizkuntza komunitatearen ezaugarririk nabarienetakoa dugu datu hau.
|
Bere
nortasun nazional eta historikoaren arabera jokatzeko gaitasunak ahiturik, barne koherentziarik gabeko jokabidearen paradigma izan ohi da halakoarena. Beharbada, praxiaren aldetik eskakizun praktikorik ez dagoenean, lau urtean behin boz abertzala ematea adibidez, oraindik ere erabat galdua ez duen kontzientzia sinbolikoaren lorratza izan liteke.
|
|
|
normalizazioaren paradigma gailendu da aginte autonomikoa kudeatu dutenen jokabideetan, eta, jakina, etnozidioak jotako herri batean normalizazioaren paradigma aplikatzea, urkamendia da edozein herrirentzat. Hain zuzen,
|
bere
nortasun nazionala ukatu dioten herri baten normalizazioa, ez da sistema politiko arrotz eta menderatzaile baten logika onartuz egiten. Abertzaleak, era batekoak edo bestekoak, normalizazio ezaren kontzientzian bizi behar du, egunen batean euskaldun izatea normala bihurtzeko.
|
|
|
Badakit, bai, abertzale erdaldunari kosta egiten zaiola egia hori barneratzea, baina horrek ere badu bere logika: totalitarismoak ez du alferrik lan egin gure nazio nortasunaren geruza nagusiak
|
bere
nortasunera moldatzen. Euskaldun izan nahi duen herritarraren eskubidea eta duintasuna aintzat hartzen ez dituen abertzalea Estatu totalitarioaren konplizea da.
|
|
|
Jakina, egiten ari garen hautu honetan, euskararen nagusitasuna dugu xede eta helburu, besteek euskal lurraldearen eremuan izan ditzaketen eskubideak zapuztu gabe. Hegemoniaren aldeko aukera, hortaz, azken buruan, herri orok
|
bere
nortasun jakinaren arabera bizi ahal izateko eskubidean datza, ez inori bere etxean berea ez duen nazio nortasuna zapuzteko jokabide doilorrean. Totalitarismoaren aurkako estrategia dugu hemen hegemoniaren auzi hau; nolabait esan, herrian herriko, lurraldean lurraldeko eta historian historiako izateko funtsezko giza eskubideak legitimatzen du gure hautuaren izaera etikoa eta politikoa.
|
|
|
herria, lurraldea eta hizkuntza errealitate beraren hiru itxurak dira: euskarak herriari ematen dio
|
bere
nortasun berezia eta lurraldea da herriaren gorputza. Ondorioz kontzientzia kolektiboan elementu bat aitzinatzen delarik, besteak ere indartzen dira.
|
|
|
Hori eta horrenbestez, bada: hizkeraz euskalduna den idazleak ahozko komunikazio eta sozializazio ekintza euskaraz taxutuko du, esparru horretan
|
bere
nortasuna hizkuntza horretan garatzen ariko da, baina idazteko erdarara jotzen duelarik, literaturaren esparruan munduarekin dituen idatzizko harremanak eraikitzeko modua eta moldea aldatu egin duenez, literaturazko gizarte ekintza hori ez du euskaldun gisa barneratuko.734 Zeren, esanak esan, hizkuntza bizitza da, bizitza hizkuntza den zentzuan. Areago xehatuz, esan dezagun, hitz egitea edo idaztea gizarte ekintza mota bat denez, ekintza horiek egiten gaituztela munduan izatez eta egitez garena:
|
|
|
Euskal nazioaren hizkuntzak berritzeko ahalmenak ahituak zituen guneetan jaiotako euskal herritarra erdal giroan hazi eta hezi izan da nahitaez. Hizkuntza eta kultura giro horrek zizelkatu du
|
bere
nortasun antropologikoaren irudia. Zizelak eta irudiak ahotan hartuak ditugunez, eskultore baten hizkuntza bizipenak aipatuz has gaitezke nahi baldin bada.
|
|
|
Ez dio zentzurik aurkitzen euskaldun izateari. Zentzurik gabeko hizkuntza,
|
bere
nortasunean lekurik ez duen mintzaira, nola arraio erabiliko du halakoak. Onik onenean, zerbaitetarako behartu duten neurrian ez bada, utikan euskara!
|
|
|
Hori eta horrenbestez, hizkuntza eta kultura pluraltasunaren aldeko politika demokratiko orok taldetasunaren irizpidean funtsatu luke bere ekinbidea. Horrela bakarrik bermatzen baita, egiazki, nork
|
bere
nortasun bereziaren arabera bizi ahal izateko eskubidea. Nor hori, esan dezagun, gizatalde jakin baten mintzaira duen norbait dela, talderik gabeko gizakirik ez dagoelako.
|
|
|
Euskararen garrantzia goratzeko, Jaungoikoaren lege onaren zati bezala agiri da. Beraz, hizkuntza berezia eta sakratua izango da aurrerantzean, modu horretan
|
bere
nortasun bereziz babesteko. Bertsoetan, euskal erakundeetako legelariek aldarrikatzen zituzten ohizko mitologia politikoaren dogma nagusiak inon baino hobeto azalduta eta laburturik ditugu:
|
|
|
Euskal He rria, bere ingurukoen ondoan, oraindik bizi den herri zahar bat dela, histori aurrekoa, alegia, hizkuntzaren aldetik ez eze, alderdi seriologikotik ere desberdina dena. Hau horrela baieztatzeak, arrazakeriaren salaketa maltzurrak alde hatera utzita, asko esaten du herri honek
|
bere
nortasunaren lorbidean da raman borrokaren alde.
|
|
|
1990eko urtearen hamarkadan, J. M. Arizmendiarretak iradokitako Arrasateko mugimendu sozioekonomikoa
|
bere
nortasun koordenaden doikuntza eta aldaketa prozesuan murgildurik egon da. Aipatu erronkei erantzuteko, kooperatibamugimenduaren antolaketa alorrean egin dituzten aldaketak handiak izan dira.
|
|
|
Eta azkenik, azterketa labur honekin bukatzeko, eta Adrian Zelaiaren hitzekinjarraituz, hauxe adieraziko dugu: «euskal lankidetzak, Arizmendiarrieta pentsalariaren ekarpenak bereganatu ditu, baita
|
bere
nortasun eta inspirazio iturriak ere».Eragin horren isla dira egungo MCC ren printzipio eta balioak (Ugarte Azpiri2000) 6:
|
|
|
Ageri denez, beraz, eta hogeigarren mendeko Zientziak erakasten digunez, hotz hotzean esan diteke, eta esan egin behar da, euskera hilko balitz, Euskal Herriak bere izakera berezia, bere jitea, bere jatortasuna,
|
bere
nortasuna, bere euskaltasuna, BERE NAZIO ARIMA OSOA hitz batez, galduko lukeala.
|