|
2000
|
|
|
Hedabideek nortasunen eraikuntzan eta desegituraketan nola eragiten dutenikusten hasi aurretik, ordea, egokia dirudi
|
talde
nortasunak nola eraikitzen direnikusteak. Talde nortasun guztiak ez dira berdinak, jakina, eta nazio nortasuna haietakobat da, agian gaur egungo gizartean eragin handiena dutenetakoa.
|
|
|
Nortasun etnikotzat honako hau hartu ohi da: osagai kultural komunen eta jatorrizein izaera komunaren oroimen historikoaren existentzian oinarritutako
|
talde
nortasuna.Hau da, nortasun etnikoa gizarteko praktiken multzo propio batzuen presentzian (hizkuntza, ohiturak, bizimodua eta abar) oinarritzen da. Alabaina, gizarteko praktikahorien presentzia enpirikoa ez da nahikoa, berez ezberdintasunaren, eta, beraz, taldearen existentziaren?
|
|
|
–Ni neu naiz, esaten dudanean, honela neure buruari nortasuna aitortuz, neure osotasunaren(, batnaiz?) eta denboran zeharreko neure jarraikortasunaren(, atzokoa naiz, eta bihar erehalakoa izango naiz?) pertzepzioan oinarritzen naiz1 Pertzepzio hori gabe, neureosotasun fisikoak zein denboran zehar bat bera iraun izanak ez dute, berez eta eramekanikoan, nire nortasuna sortzen. Berdin gertatzen da
|
talde
nortasunekin: taldearenezaugarri ezberdin enpirikoak nortasunaren oinarriak dira; baina oinarri horien gaineannortasuna eraiki beharra dago.
|
|
|
taldearenezaugarri ezberdin enpirikoak nortasunaren oinarriak dira; baina oinarri horien gaineannortasuna eraiki beharra dago. Berdin gertatzen da
|
talde
etnikoekin. Ildo honetan, F.
|
|
|
Ildo honetan, F. Letamendiak2 une bi bereizten ditu
|
talde
etnikoen sorkuntzan. Lehenengo unea,, izaera etnikoa?
|
|
|
izendatzen duena, epe luzeak baldintzatua da, eta historian zehar taldebatek gizaldiz gizaldi transmititzen diren gizarteko praktiken multzoa sortzen dueneanosatzen da. Gizarteko praktiken multzo honek bestelako taldeengandik bereizten du, eta oinarri horren gainean hautematen du taldeak bere burua
|
talde
gisa. Horrela, jarraitzen du autoreak Devereux aipatuz, izaera etnikoa, bi datu motek osatzen dute: taldearen jokaera, zuzenean beha daitekeen neurrian, eta taldeko kideek beren ezaugarriei buruz egiten dituzten auto orokortzeak? 3 Beraz, ezberdintasun enpirikoarenexistentziari taldeak bere buruaz duen pertzepzioa gehitzen zaiola esan dezakegu, ondorio gisa.
|
|
|
Alde batetik, nazio estatuen ezarpenetik eratortzen dirennazio nortasunen kasua dugu: nahiz eta askotan
|
talde
etniko bat beste batzuen gaineanaltxatu eta bere kultura eta definizio propioak ezartzen dituen, ezagutzen ditugunestatu nazio gehienak etnia anitzekoak izateak hauxe erakusten digu: estatu nazioak ezdira, besterik gabe, nortasun etniko nagusitu baten garapen politikoaren emaitza.
|
|
|
Era berean, populazioetorkinaren presentzia nabarmena edo kulturaren globalizaziorako joerak aurkitzenditugu, eta horiek zaildu egiten dute, modu argi batean, nagusiki oinarri etnikoa izangolukeen nazio nortasunaren eraikuntza. Honengatik guztiagatik,
|
talde
nazional batekokide izatearen pertzepzioa ezaugarri kultural komunen presentzia bezain garrantzitsuaedo agian are garrantzitsuagoa izan liteke nazio nortasunaren eraikuntzan. Honek ezdu esan nahi, ordea, ezaugarri kultural batzuek ezinbestekoak ez direnik; batzuk, gainera, erabakigarriak izan daitezke, hizkuntza esaterako.
|
|
|
harreman zuzenetan oinarritutakotaldea bata, eta halako harreman zuzenetan oinarritu gabe bitartekotutako harremanetan oinarritzen den taldea, bestea: hauxe litzateke irudikatutako komunitatea.Garrantzitsua da esatea, bestalde, oinarri ezberdina izan arren, bi
|
talde
mota horiektalde nortasun bera eduki dezaketela.
|
|
|
Eremu publikoa ulertzeko modu honek, aldi berean, hizkuntzak nazio nortasunean duen garrantzia azaltzeko bidea ematen digu. Edozein
|
talde
etnikorenkasuan lehen mailako osagai kulturaltzat jo ohi da hizkuntza. Batetik taldeari bereburua aintzat hartzea ahalbidetzen dion kultur sistemaren gunearen erdian kokatzendelako6 7 Bestetik, taldeak bere auto definizioa islatzeko erabiltzen duen ikurgarrantzitsuenetakoa delako, besteek taldea identifikatzeko erabiltzen duten osagainagusienetakoa izatearekin batera.
|
|
|
Gure iritziz, hedabideen jarduera eskema honetan kokatzeak, alde batetik,
|
talde
nortasunak eraikiak direla azpimarratzea ahalbidetzen digu (subjektuek berenarteko harremanetan eraikiak), aldi berean aldez aurretiko osagai estrukturalenpresentzia ahaztu gabe.
|
|
|
Euskal nortasunean prozesu ezberdinek bat egiten dutela erakusten digun adibidebat, Euskal Herriko biztanleek beren
|
talde
nortasunaz egiten duten definizioetan dugu.Horretarako, Baskongadetako Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Foru Gobernuak eta IparEuskal Herriko Euskal Kultur Erakundeak burututako inkesta baten emaitzak hartukoditugu erreferentziatzat9.
|
|
|
Hedabideak eta
|
talde
nortasunen eraikuntza: hizkuntza erreferentzia eremuen definitzaile gisa, UPV 016.323 HA 130/ 98 Egileak:
|
|
|
Mende erdi bat geroago, Sud Ouest lehen planoko hedabide bilakatu da. Correo taldearekin elkartu ondoren, multimedia arloko
|
talde
indartsu eta mugaz gaindikobaten ikur bilakatuta, egunkariak badu gaur egun 2.350 berriemailez osaturiko sare bateta 21 argitalpen, Akitania eta Poitou Charentes ko zortzi departamenduetan, hauetatiklau Bordeleko hiri aglomerazioan, eta Sud Ouest Pays Basque argitalpena, zeinenerredakzio agentzia Baionan dagoen (10 kazetari) 14 Sud Ouest Pays Basquek erebaditu bi bulego bi kazetari iraunkorrekin ...
|
|
|
Izan ere,, metatze horizontal zein bertikalaren joera areagotuz doa, nahiz eta bizkitartean zeharkako metatzea garatzen ari den: hau da, multimedia taldeeneraketa, tokian tokiko zein nazioarteko partaidetza dutenak.? 19 Zeta, Correo, Midi Libreedo Sud Ouest, besteak beste, multimedia
|
talde
garrantzitsu bilakatu dira. Azkenhonek ikus entzunezko ekoizpen elkarte bat sortu du (Atlantel Image) eta TF1, M6, LCIentzat lan egiten du, eskualdeko korrespondentziak ziurtatuz edota La Cinquieme, Arte, Voyages... bezalakoentzat magazinak eginez.
|
|
|
Frantses eta Espainiar Estatuen mugetan jokoan dagoen apostu nagusia, berezikiCorreo eta Sud Ouest taldeen adibideen bitartez, mugaz gaindiko eta nazioartekohedabideen erdi monopolio berrien balizko sorrera da, berrerosketen bizkortzearekin, kapital komunen hartzearekin, merkataritza akordioekin eta azkenik, sektore pribatuosoa menderatzen duten hedabide
|
talde
indartsuen sorrerarekin (irrati komertzialak, PHL, PQR, aldizkari prentsa, tokian tokiko eta estatuko telebista pribatuak, ekoizpen elkarteak, ikus entzunezko materiala sortzeko elkarteak) zenbait motatako metatze prozesuak direla bide.
|
|
|
Honek isla zuzena izan du hedabideetan, eta, bereziki, Lizarra Garaziko itunaren eragileen politika, neurri handi batean, Euskal Herri osorako politika gisa aurkeztua izan da. Baina ez alderdi eta
|
talde
horienpolitika bakarrik: ituna sinatu ez zutenek ere, aurka joan arren, Euskal Herriaren osotasunari egin izan diote erreferentzia sarritan (esaterako, Frantziako Barne MinistroakEuskal Departamenduaren aurkako jarrera Hegoaldeko politikagintzarekin lotuduenean).
|
|
|
Estatuaketa egitura administratiboak, esaterako, lurraldea eta herritartasuna definitzen dituzte, eta horien bitartez taldea geografikoki eta sozialki mugatzen. Hori da, beharbada, estatuak
|
talde
nazionalaz egiten duen mugaketaren adibide nabarmenena, baina ezbakarra, estatuak berak duen botere sinbolikoaren indarra kontuan hartuta.
|
|
|
Aktualitatearen subjektu modura aurkezten zaizkigun pertsona,
|
talde
zein erakundeen azterketan, bi alderdiri begiratuko diegu orain. Lehenik eta behin protagonistahorien izaeran sakonduko dugu, eta gero zein gaitan mugitzen diren zehaztuko dugu.
|
|
|
Agerian dagoenez, Euskal Telebistaren albistegietan pantailaratzen diren pertsonaien ia erdia
|
talde
formalak edo hauen ordezkariak dira (alderdi politikoak, sindikatuak, futbol taldeak...); ondoren instituzioak dira albisteen protagonistak. Hauen artean, nola ez, Jaurlaritza, Legebiltzarra, Lehendakaria eta enparauak aurkitzen ditugunagusiki.
|
|
|
Dena den, datu hau interpretatzeko, gogoratu beharra dago ezen datu bilketa burutu zenean (1999ko udaberrian) Osasuna taldea Espainiako Ligaren 2 mailan zegoela, horrek dakarren medioetako agerpen txikiarekin. Futbolari buruzko informazioak(
|
talde
handieningurukoak bereziki) kirol albisteetan duen presentzia kontuan hartuta, hortik uler dai
|
|
|
Beste diferentzia bat,
|
talde
frantziarretan dagoen talde industrialen presentzia da.Vivendi, gaur egun Canal Plus en jabea dena, edo Boygues, besteak beste, TF 1Estatu mailako telebista katea orotarikoaren jabe dena, biak eraikuntzaren sektoretikdatoz.
|
|
|
Beste diferentzia bat, talde frantziarretan dagoen
|
talde
industrialen presentzia da.Vivendi, gaur egun Canal Plus en jabea dena, edo Boygues, besteak beste, TF 1Estatu mailako telebista katea orotarikoaren jabe dena, biak eraikuntzaren sektoretikdatoz.
|
|
|
Hirugarrenik, aipatzekoa da, halaber,
|
talde
espainiarretan, ikus entzunezkoetanbereziki, askoz pisu handiagoa duela nazioarteko kapitalak talde frantziarretan baino.Zentzu honetan, aipatzekoak dira Telefonica Media n Pearson eta Bertelsman taldeekduten parte hartzea edota Prisa ren ikus entzunezko atalean. Sogecable. FrantziakoCanal Plus ek edo EEBBetako Time Warner ek dutena.
|
|
|
Hirugarrenik, aipatzekoa da, halaber, talde espainiarretan, ikus entzunezkoetanbereziki, askoz pisu handiagoa duela nazioarteko kapitalak
|
talde
frantziarretan baino.Zentzu honetan, aipatzekoak dira Telefonica Media n Pearson eta Bertelsman taldeekduten parte hartzea edota Prisa ren ikus entzunezko atalean. Sogecable. FrantziakoCanal Plus ek edo EEBBetako Time Warner ek dutena.
|
|
|
FrantziakoCanal Plus ek edo EEBBetako Time Warner ek dutena. Berdin El Correo ren Tele 5enkasuan ere, non Mediaset
|
talde
italiarra agertzen den, gehiengoko posizioan gainera.
|
|
|
Aipatutako
|
talde
hauek merkatuan duten nagusitasuna izugarria da, EspainiarEstatuan bereziki.
|
|
|
Telekomunikazioetatik dator, preseski, Espainiar Estatuko hirugarren
|
talde
nagusia, Telefonica alegia. Europako Batasunak hartutako telekomunikazioen liberalizaziorako ildotik, Telefonica, Espainiar Estatuko telefonoaren monopolioa zeukan konpainia, pribatu izatera igarotzearekin batera, izugarrizko nazioarteko eta multimedia arloko hedapen prozesu batean murgilduta egon da.
|
|
|
Bestalde, ikuskizunen eskubideen erosketa eta gestiorako Audiovisual Sport en parte hartzen du.Telekomunikazioetan ere, mota guztietako telefonoetan duen nagusitasun posizioaalde batera utzita, presentzia du Hispasat sisteman, komunikazioetarako sateliteakgestionatzen dituen horretan hain zuzen; eta gainera, kablean demarkazio guztietanjarduteko lizentzia du. Irratigintzan Onda Cero eta Radio Voz kateak bereganatu ditueta prentsan Recoletos taldean ere badu presentzia Pearson
|
talde
britainiarraren bidez, El Mundo informazio orokorreko, Marca kiroletako eta Expansion ekonomiako egunkariak argitaratzen dituen Unidad Editorial taldea, hain zuzen ere. Azkenik, Internet enTerra ataria eratu du, Lycos en erosketaren ondoan mundu mailako atari nagusietakoabilakatu dena.
|
|
|
Hain zuzen ere, telekomunikazioen arloaren hedapenarekin sortu dira, kableareneskutik, ikus entzunezkoan behintzat, aurreko taldeei itzala egin diezaieketen enpresa
|
talde
berri bakarrak, Cableuropa ONO eta Retevision Auna hain zuzen ere, berezikiazken hau. Retevision telekomunikazioen liberalizazioaren ondorioa da, Espainiar Estatuan telebista seinalea garraiatzen zuen enpresaren pribatizazioarena preseski, geroratelefono mota ezberdinak kudeatzeko lizentziak ere lortu dituena.
|
|
|
Horietako bat prentsarena izan da, nahiz eta arazougari dituzten gehienek bizirik irauteko, El Correo taldearen edo Diario de Navarra rensalbuespenarekin. Horietako batzuk ekimen politiko zuzen batetik jaio dira, aipaturikoaurrekoen nazionalismo espainolarekiko lerrokatze argiari aurre egiteko, eta hor duteirauteko justifikazioa, hala Deia, PNV ri atxikitako Editorial Iparragirre-ren bidez, nola beste neurri batean, Nafarroako Diario de Noticias edo Arabako El Periodico deAlava, enpresa
|
talde
berekoak biak, zeinetan ezaguna den nazionalismo moderatuariatxikitako enpresarien presentzia (Armentia, J.I, Palazio, G., Caminos, J.M., 2000: 5556).
|
|
|
Baina, atal honen sarreran aipatu den bezala, enpresen arteko kontzentratzea etanazioartekotzea dira gaur egun sektore honetan agintzen duten dinamika nagusiak.Komunikabide ezberdinak
|
talde
multimediatiko gutxi batzuen eskuetan biltzea dakarhorrek, askotan nazioarteko dimentsioak hartzen dituztenak. Hala eta guztiz ere, egitura politiko ekonomiko eta erregulazio ezberdinak direla medio, Estatuek enpresenkontzentratze eta nazioartekotze prozesu berezituak mugatzen dituzte eta, ondorioz, Frantziar eta Espainiar Estatuetan enpresa egitura eta kategoria ezberdinak aurkitukoditugu.
|
|
|
Mailaz maila, honako enpresa taldeak edo enpresa motak bereiz daitezke, beraz.Alde batetik, Estatu edo nazioarteko merkatuetarako diharduten enpresa
|
talde
estatalak, Prisa, Telefonica, Hachette edo Vivendi/ Canal Plus bezalakoak, zeinentzat EuskalHerria (hobeto esanda, Hego Euskal Herria Espainiar Estatuan eta Ipar Euskal HerriaFrantziarrean) Estatu edo nazioarte mailako estrategia nagusietara makurtutakoerrealitate bat den, kasurik onenean. Talde hauek Euskal Herrian duten presentzia, Estatu mailako komunikabideen bitartekoa da bereziki.
|
|
|
Industria honen egitura territoriala dela-eta, enpresahauen merkatuak probintzialak dira nagusiki. Horietan oso lehiakorrak dira Estatukoprentsarekiko, baina ez hainbeste bertako
|
talde
nagusiaren egunkariekiko: DiarioVasco eta El Correo.
|
|
|
Emakida horietan, lehendik indarrean zeuden kateak izan ziren onuradunak (alegia, SER, COPEeta Onda Cero handiak eta Intereconomia, Union Iberica Radio España. Tabacaleraren babesarekin, eta Luis del Olmo. Planeta taldearekin elkartuta?). Horien ondoan, Telefonica Recoletos El Mundotaldeak beste bi frekuentzia lortu zituen. Onda Cero ere
|
talde
honetako da, eta Retevision ek (QuieroTV telebista digitala ere baduena) eta Prentsa Española k (ABC egunkaria argitaratzen duena) bana.
|
|
|
Euskarakgutxienez izan duen agerraldia zehazteko, EUSTAT Erakundeak urtero argitaratzen duen EuskalEstatistika Urtekariaren azken alean udalez udal jakinarazten diren datuak erabiliko dira, euskararengutxieneko erabilera portzentajea, bertan azaldutako multzo euskaradun jakin guztien portzentajeenbatuketaren araberakoa izanik. Halaber, aipatutako euskararen gutxieneko presentziaz gain, gazteeneizuzendutako irratsaioetan, euskararen presentziak EUSTATen datuetan ageri den adin
|
talde
horreneuskara ezagutzaren mailaren parekoa izan du gutxienez (138/ 1994 Dekretua, martxoaren 22koa).
|
|
|
Ikerketa sozio psikologiko askokiradoki izan du hizkuntza eta identitateaelkarri lotuta agertzen direla: hizkuntzaren erabilpenak eragina dutalde identitatearen sorreran, eta
|
talde
identitateak eragina duhizkuntz jarrera etaerabilerarako ereduetan (1)
|
|
|
in AZURMENDI, J. (bil.): Hizkuntza eta
|
talde
nortasuna, EHU, Bilbo.
|
|
|
Ezker abertzaleko euskaldunak, subjektu politiko legez, gizarte
|
talde
kualifikatulegez, Gara estutzen ez duten bitartean, edo eskuin abertzaleko euskaldunek, arrazoiberengatik, Deiari konturik eskatzen ez dioten bitartean, eta espainolista euskaldunek, honelakoak ere badira euskaldungoan, prentsa erdaldun hutsari jarrera euskaltzaleago exijitzen ez dioten bitartean, euskarak zailtasun handiak izango ditu moduduinean aurrera egiteko.
|
|
|
|
talde
ez formala
|
|
|
El Correoren enpresa
|
talde
bereko kidea izan arren, egunkari donostiarrak bestelako sentsibilitatea agertzen du euskararekiko. Diario Vascok ia bere orrialdeetako %3argitaratzen du euskaraz; hau da, Deiaren mailara heltzen da, gutxi gorabehera.
|
|
|
Protagonistei gagozkielarik, euskaraz diharduten apur horiek, gehienbat, banakoak eta
|
talde
ez formaletako ordezkariak dira. Esan gura baita:
|
|
|
Protagonistei gagozkielarik, banakoak dira nafarrei euskaraz mintzo zaizkienak:
|
talde
ez formaletako ordezkariek, egitura formaletako bozeramaileek eta instituzioadministratiboetako arduradunek ez dute ia inoiz euskaraz hitz egiten Diario deNoticiasen.
|
|
|
|
talde
ez formala
|
|
|
Egunkarian euskaraz diharduten pertsonaiak berak kontuan hartuta, beren izaeraribegiratzen diegularik,
|
talde
ez formaletako ordezkariak dira, batez ere. Egitura formaletako bozeramaileek eta erakunde administratiboetako ordezkariek talde ez formaletakoek baino askoz kopuru txikiagoan dihardute euskaraz Mundoren orrialdeetatik.
|
|
|
Egunkarian euskaraz diharduten pertsonaiak berak kontuan hartuta, beren izaeraribegiratzen diegularik, talde ez formaletako ordezkariak dira, batez ere. Egitura formaletako bozeramaileek eta erakunde administratiboetako ordezkariek
|
talde
ez formaletakoek baino askoz kopuru txikiagoan dihardute euskaraz Mundoren orrialdeetatik.
|
|
|
inAZURMENDI, J. (bil.): Hizkuntza eta
|
talde
nortasuna, EHU, Bilbo.
|
|
|
Lurraren eta lurraldearen gainetik dagoen kontzeptu politiko eta sozial garrantzitsua da lurraldetasuna.Lurraldetasunak medio fisikoarekin harreman zuzena duen arren, batez ere, eremufisiko batean bizi den jendearekin du harreman zuzena: jende
|
talde
horrek kolektibitate bateko partaide sentitzearen sentsazioarekin, argiro esanda.
|
|
|
Gizakiak munduaren errepresentazioa egiten duenean, ez du, normalean, moduisolatuan egiten; aitzitik, gizakiaren ideia nagusiak
|
talde
jario kulturalei lotuta egonohi dira. Ildo horretatik, errealitatea sozialki eraikia dela esan da behin baino gehiagotan.
|
|
|
Azken boladan inoiz baino gehiago erabiltzen den kontzeptua dirudi, batetik euskal herritarra Euskal Herriko biztanleriaizendatzeko zabaldu den esamoldea delako (orain artean gehientsuenetan euskalduna erabili izan da; zenbaitetan, baskoa), eta bestetik politikagintzan agerpen nabarmena egin duelako. Gogora dezagun
|
talde
politiko jakin batek izenean bere eginduela ere: Euskal Herritarrok.
|
|
|
Hasieran esan dugun moduan, hizkuntza funtsezko elementua izan daitekegutxiengo taldearen definiziorako. Gainera, gutxiengo egoeran dauden
|
talde
batzuekberen identitate sozialeko dimentsio agerikoen gisa aukeratzen dute hizkuntza, baikultur alorrean (Fishman 1977) eta baita alor politikoan ere (Ros et al 2000).
|
|
|
Izan ere, kasu bihauetan, gutxiengoaren identifikaziorako, hizkuntzaren agerikotasunak estatuarekiko desberdintze prozesura baitarama. Areago, testuinguru bi hauek konplexuagoakdira, emigrazioko
|
talde
historiekin gurutzatzen baitira.
|
|
|
Lehenengo eta behin, etxeko hizkuntza eta gurasoen jatorria subjektuen identifikazio estrategia desberdinekin noraino erlazionatzen ziren aztertzeko, klusterrenanalisi iteraktiboa burutu zen, autokategorizazio eta identitateak erabilirik, honelasubjetu
|
talde
desberdinen kokapena ateratzeko.
|
|
|
Analisiak hiru
|
talde
garbi atera zituen. Lehen taldeak asimilaziorako identifikazio estrategia islatzen zuen:
|
|
|
Honelako naziotasun modernoaren lehen agerraldiak Iraultza Amerikarra (1776an) eta Iraultza Frantziarra (1789an) izan ziren. Bi gertakizun horiek agertuzireneko munduan, Ingalaterraz aparte, pertsona edo
|
talde
guztiak printze edo despoten borondatearen pean bizi ziren. Horregatik, Independentziaren AldarrikapenAmerikarrak eta Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalen dokumentuak berritasunzirraragarriak gertatu ziren.
|
|
|
Mundu garaikide honetan, gutxiengoen azterketak ondoko bi arazoak planteiatzen ditu: alde batetik, giza eskubideei dagokienez,
|
talde
horiekiko diskriminazioa eta opresioa, talde etniko batekiko taldekidetzagatik. Bestetik, estatu mailaridagokionez, eta bereziki integrazio nazionala lortu ez duten estatuei dagokienez, sezesioaren eta askatasunaren aldeko mobilizazioak.
|
|
|
Mundu garaikide honetan, gutxiengoen azterketak ondoko bi arazoak planteiatzen ditu: alde batetik, giza eskubideei dagokienez, talde horiekiko diskriminazioa eta opresioa,
|
talde
etniko batekiko taldekidetzagatik. Bestetik, estatu mailaridagokionez, eta bereziki integrazio nazionala lortu ez duten estatuei dagokienez, sezesioaren eta askatasunaren aldeko mobilizazioak.
|
|
|
Zer da, bada, gutxiengo egoeran dagoen taldea? Erantzuna erraza ez bada ere, printzipioz nolabaiteko akordioa egon daiteke
|
talde
batek biziberritzeko duenborondate kolektiboa dela esatean: hau da, nolabaiteko esfortzu kolektiboa, aldezaurreko arbasoen eta etorkizuneko aspirazioen arteko jarraipena adierazten duena (Weinreich 1986).
|
|
|
Honelako formulazioa herri askoren egoera deskribatzeko egokia da, nahiz etabi arazo larri gainditu behar dituen: batetik, gutxiengoen ezaugarri bereziak errekonozituak eta bermatuak izan behar dira (hau da, identitatea eta kultura eskubideakkontuan izan behar dira) eta bestetik, gehiengoaren gehiegikeria posiblearenaurrean
|
talde
horien babesa lortu behar da.
|
|
|
Esan daiteke, gizabanakoen eta beren estatuen arteko erlazioa nahikoa erraza izango litzatekeela, barnean soilik gizabanakoen eta estatuen beharrak izango balira.Hala ere, eta nazio estatuaren ideologiaren eraikuntza historikoarekin ikusi dugunez, askotan partaide garrantzitsu bat aurkitzen dugu, gizabanakoen eta taldeenidentitate sozialean funtsezko kokapena lortzeko lehian. Partaide hori, estatu ideologiarako, gonbitik gabeko bazkaltiarra?, gutxiengo egoeran dagoen
|
talde
etnikoaizaten da askotan, eta aktore sozialak sortu, eta historia, balioak, ohiturak, hizkuntzaeta abar jasotzen ditu (Gudykunst 1991; Levine & Campbell 1972). Estatuek bezala, zenbaitetan, gutxiengo egoeran dauden taldeak indartsuak izan daitezke, etabaliabide baliotsuak kontrolatzeaz aparte, partaide diren gizabanakoei leialtasunakeska diezaizkiekete.
|
|
|
Bigarren eredua, kultur taldearen mugak estatutikkanpo daudenean gertatuko litzateke (1B irudia; e.b., Alemania, Korea). Hirugarrenerlazioa, estatua kultur
|
talde
desberdinen kokagunea denean agertuko litzateke, baina talde horietariko batzuk bakarrik egonik estatuaren mugen barnean (1C irudia; e.b., Zelanda Berria, Maori & Pakhearen taldeekin). Laugarren konfigurazioak estatu baten mugen barneko konzentrazio handia islatzen du, baina kopuru aldetik ezdira nagusiak, eta beste estatuetan ere agertzen dira (1D irudia; e.b., KurdoakIraqen, Turkian eta Iranen).
|
|
|
Bigarren eredua, kultur taldearen mugak estatutikkanpo daudenean gertatuko litzateke (1B irudia; e.b., Alemania, Korea). Hirugarrenerlazioa, estatua kultur talde desberdinen kokagunea denean agertuko litzateke, baina
|
talde
horietariko batzuk bakarrik egonik estatuaren mugen barnean (1C irudia; e.b., Zelanda Berria, Maori & Pakhearen taldeekin). Laugarren konfigurazioak estatu baten mugen barneko konzentrazio handia islatzen du, baina kopuru aldetik ezdira nagusiak, eta beste estatuetan ere agertzen dira (1D irudia; e.b., KurdoakIraqen, Turkian eta Iranen).
|
|
|
Laugarren konfigurazioak estatu baten mugen barneko konzentrazio handia islatzen du, baina kopuru aldetik ezdira nagusiak, eta beste estatuetan ere agertzen dira (1D irudia; e.b., KurdoakIraqen, Turkian eta Iranen). Azkenik,
|
talde
etniko desberdinez osaturiko estatuaagertuko litzateke, haiek estatuaren mugen barnean daudelarik. (1E irudia; e.b., Kanada, Suitza).
|
|
|
Esate baterako, gutxiengo egoeran dagoen taldearen eta estatuaren artekomugak berberak direnean, elkarren arteko gatazka minimora hel daiteke, elkarrenarteko interes komuna dagoelako, estatuaren interdependentzia eta subiranotasunadirela eta. Estatua beste
|
talde
etnikoz maneiatuta dagoenean, edo gutxiengo egoeran dagoen taldea estatu desberdinetan barreiatuta dagoenean, aldiz, gatazka aukera handiagoa izango da.
|
|
|
Lau identifikazio eredu horiek, hala ere, ez dira elkarren artean loturarik gabeagertzen. Adibidez, taldearteko mailan,
|
talde
bateko kide gehienek asimilazioa nahibadute, gizabanakoa bere taldekidetza gabe geldi daiteke, beste aukerak esanahigabe gelditzen baitira; edota norbere taldeko kide batzuek bereizketa edo independentzia hautatzen badute, gizarte zabalagoaren ideologia meneratzailea (hau da, ideologia asimilazionista) zalantzan jarria izango da. Azken testuinguru honetanizango da nazioen (adibidez Ipar Irlanda (Crains 1979) edo Euskal Herria (Valencia& Villarreal 1992; 1993; Valencia 1996; 1999)) eta estatuen arteko gatazka emangodeneko kasua.
|
|
|
errealitate sozialari esanahia ematea eta errealitateaberreraikitzea batetik, eta norbere identitatearen defentsa egitea bestetik. Tajfel ek (1981) planteatu duenez, taldearteko testuinguruan,
|
talde
sozialek diskurtsoak lantzeko joera dute, bai gizartean dituzten kokapenak bermatzeko, eta baita taldearteko estatus aldaketarako urgentziazko ekintza kolektiboa bultzatzeko ere. Beraz, uste sistemek norbere talde defentsarako funtzio berezia betetzen dute.
|
|
|
Tajfel ek (1981) planteatu duenez, taldearteko testuinguruan, talde sozialek diskurtsoak lantzeko joera dute, bai gizartean dituzten kokapenak bermatzeko, eta baita taldearteko estatus aldaketarako urgentziazko ekintza kolektiboa bultzatzeko ere. Beraz, uste sistemek norbere
|
talde
defentsarako funtzio berezia betetzen dute. Taldeenuste sistema partekatuak desberdinak izango dira, hortaz, elkarren artean mantentzen dituzten kokapenen arabera.
|
|
|
Taldeenuste sistema partekatuak desberdinak izango dira, hortaz, elkarren artean mantentzen dituzten kokapenen arabera. Esate baterako, Irudikapen Sozialen alorreanMoscovici (1961) konturatu zenez, Irudikapen Sozial desberdinak
|
talde
desberdinetan ainguratzen dira, kokapen politiko, erlijioso eta bestelakoen arabera. Era berean, aurriritzi eta estereotipoen funtzioen inguruko ikasketek (Snyder & Miene1994) norabide bereko agerikotasuna ekartzen dute.
|
|
|
Tajfel eta bere lankideen arabera (Tajfel 1982; Tafjel & Turner, 1986), Identitate Sozialaren Teoriaren oinarria ondokoa da: gure identitate sozialaren zatirik handiena gure partaidetza taldeetan errotzen da, eta identitate sozial positiboadesiratzeko joera dugu, eta motibaturik aurkitzen gara
|
talde
positiboen kideak izateko. Era honetan, gutxiengo egoeran dagoen talde baten identitatea bi eratakoaizan daiteke, gehiengo egoeran dagoen taldearen identitatearen aurrean:
|
|
|
gure identitate sozialaren zatirik handiena gure partaidetza taldeetan errotzen da, eta identitate sozial positiboadesiratzeko joera dugu, eta motibaturik aurkitzen gara talde positiboen kideak izateko. Era honetan, gutxiengo egoeran dagoen
|
talde
baten identitatea bi eratakoaizan daiteke, gehiengo egoeran dagoen taldearen identitatearen aurrean: Tajfel en (1978) araberako identitate ziurra edo identitate ez ziurra.
|
|
|
Gainera, taldeartekoegoeretan, gutxiengo egoeran dagoen taldeko kide batek, lau estrategia erabil ditzake. Lehenengoa mobilitate indibiduala izan daiteke, estrategia indibiduala alegia, zeinaren arabera gizabanakoak
|
talde
nagusiaren taldekidetza jasotzen duen, beretaldekidetzako identitatea utzirik. Bigarrena, norbere identitateko ezaugarrien birdefinizioa, zeinaren arabera negatiboki definituak diren norbere ezaugarriak positiboki definitzen dituen (esate baterako,, beltza polita da?).
|
|
|
dituen (esate baterako,, euskarak mundu mailan hiztun gutxi ditu, baina Europako zaharrena baita?). Laugarrena, eta interesgarriena hemen, mobilizazio soziala izango da,
|
talde
estrategia kolektiboa, zeinaren arabera, gutxiengo egoeran dagoen taldeak mobilizazio ekintza kolektiboariekingo dion, talde nagusiarekin duen harreman desorekatua aldatzeko. Estrategiahori eman dadin, aurreko biekin batera ematen baita?, gutxiengo egoeran dagoen taldeak bi prozesu hauteman ditu:
|
|
|
dituen (esate baterako,, euskarak mundu mailan hiztun gutxi ditu, baina Europako zaharrena baita?). Laugarrena, eta interesgarriena hemen, mobilizazio soziala izango da, talde estrategia kolektiboa, zeinaren arabera, gutxiengo egoeran dagoen taldeak mobilizazio ekintza kolektiboariekingo dion,
|
talde
nagusiarekin duen harreman desorekatua aldatzeko. Estrategiahori eman dadin, aurreko biekin batera ematen baita?, gutxiengo egoeran dagoen taldeak bi prozesu hauteman ditu:
|
|
|
Ondoren agertuko ditugun bi ikerketa enpirikoekin, aurreko bi prozesuakilustratzen saiatuko gara bakarrik. Hain zuzen ere, lehen ikerketan, gertakizun historikoek gutxiengo egoeran dauden taldeak
|
talde
identitatea sendotzeko estrategiadesberdinetara nola eramaten dituzten aztertzen saiatuko gara: batzuk estatuarekinindentifikatzen dira eta beste batzuk estatutik bereizten dira, honela, taldeen kokapen horiek beren talde identitatearen autoestimarako funtsezko funtzioak betetzendituztelarik.
|
|
|
Hain zuzen ere, lehen ikerketan, gertakizun historikoek gutxiengo egoeran dauden taldeak talde identitatea sendotzeko estrategiadesberdinetara nola eramaten dituzten aztertzen saiatuko gara: batzuk estatuarekinindentifikatzen dira eta beste batzuk estatutik bereizten dira, honela, taldeen kokapen horiek beren
|
talde
identitatearen autoestimarako funtsezko funtzioak betetzendituztelarik. Bigarrenean, aldiz, Berry-ren identifikazio estrategiak ikusten saiatukogara, horren ondorioz azalduz ezen berezko hizkuntza duten gutxiengo egoerandauden taldeek identitate estrategiatarako funtsezko tokia beteko dutela gatazka egoeretan, hain zuzen ere, norbere eta beste taldearekiko identifikazio eta estereotipoetan.
|
|
|
Arestian esan dugun moduan, prozesu historiko sozialek eraman dituzte gutxiengo egoeran dauden taldeak, batzuek estatuarekin identifikatzera, horrela asimilazio estrategia erabilirik, beren
|
talde
autoestima areagotzeko, eta beste batzuek, aldiz, estatuarekiko identifikazioaren aurrean beren taldeko identitatea areagotzera,, horrela bereizte estrategia erabilirik, beren talde autoestima areagotzeko?.
|
|
|
Arestian esan dugun moduan, prozesu historiko sozialek eraman dituzte gutxiengo egoeran dauden taldeak, batzuek estatuarekin identifikatzera, horrela asimilazio estrategia erabilirik, beren talde autoestima areagotzeko? eta beste batzuek, aldiz, estatuarekiko identifikazioaren aurrean beren taldeko identitatea areagotzera,, horrela bereizte estrategia erabilirik, beren
|
talde
autoestima areagotzeko?.
|
|
|
Gainera, hirutestuinguru kulturalen kategokiak, dimentsio horretan toki desberdinetan kokatzendira: Katalunia eta Euskal Herria eskuinean, hau da, oso
|
talde
identifikazio handiaren eta estatu identifikazio txikiaren ondoan?, eta Andaluzia ezkerraldean, oso talde identifikazio txikiaren eta estatu identifikazio handiaren ondoan?.
|
|
|
Gainera, hirutestuinguru kulturalen kategokiak, dimentsio horretan toki desberdinetan kokatzendira: Katalunia eta Euskal Herria eskuinean, hau da, oso talde identifikazio handiaren eta estatu identifikazio txikiaren ondoan?, eta Andaluzia ezkerraldean, oso
|
talde
identifikazio txikiaren eta estatu identifikazio handiaren ondoan?.
|
|
|
Izan ere, laguntza publikoak profesionalen mailara murrizten dira, eta ez afizionatuenera. Honen ondorioz, gure
|
talde
nahiz kirolari profesionalizatuenek Erkidegoko eta Herrialdetako diru-laguntzak jasotzen dituzte; bitartean, hainprofesionalizaturik ez dauden euskal kirolariek, beren kirola utzi edota espainiarnahiz frantziar kirol sarean sartzea beste aukerarik ez dute. Modu honetan, uko egiten diote beren euskal nortasunari.
|
|
|
Egile askoren iritziz (Kriz, 1990; Avila, 1994), gaur egungo psikoterapiagehienen historian, Freuden psikoanalisiarekin duten harremana (gerturatzeko edourruntzekoa) ukaezina da, eta gutxi gehiago onartua denez, psikoterapia motagehienek adierazten dute psikoanalisiarekiko adostasunak eta ezberdintasunak.Halaxe da lan monografiko honetan ere. Eta gauza bera gertatzen da Freud enikasle izandako Reich en Bioenergetikan, edo Pearls en Gestalt psikoterapian, edopsikoanalisiaren eraginez sortzen diren
|
talde
psikoterapia psikoanalitikoan etapsikodrama psikoanalitikoan, edo Bowlbi ren teorietan oinarriturik atxekimenduaren teoriak psikoterapiari egiten dion eskaintzan.
|
|
|
Beraz, tentsio kronikoan dagoen gihar
|
talde
bakoitza landu behar da, dezakeen mugimendu guztien alorrean. Masailezurraren tentsioak gatazka batadieraz dezake, kosk egiteko bulkadaren eta halako ekintza batek gurasoen aldetikekar ote ditzakeen errepresalien beldurraren arteko gatazka, hain zuzen.
|
|
|
Perls en esanen ondorioz, bere ikasleek, kontaktua/ erretirada zikloan oinarritzenden metodologia sortu dute. Konstrukto teoriko hau J. Zinker ek garatu zuen etaoso garrantzitsua da
|
talde
zein gizabanako mailan, autorregulazio organismikoaren prozesuan gertatzen diren etenak lantzeko orduan.
|
|
|
Honi eskerbeha dezakegu haurrak nola antolatzen duen bere portaera atxikimendu irudiarekiko, zein den irudi horrek ingurua esploratzeko ematen dion segurtasun maila, ezezagunekin harremanetan jartzeko, eta haurra nola portatzen denatxikimendu irudiak alde egiten duenean eta itzultzen denean. Egoera honenarabera, haurrak hiru
|
talde
nagusietan banatu izan dira:
|
|
|
Inguru berri bat exploratzerakoan, amak, edo ohiko zaintzaileak? segurtasunik ematen ez dionean eta lasaitasunik ere ez bakarrik geratzean, haurrarenatxikimendua segurtasunik gabekoa edo atxikimendu estukoa dela esaten da.Atxikimendu estua agertzen duten bi eredu edo
|
talde
bereizi dira:
|
|
|
Main-ek eta beste autore batzuek (1981) A, B, C ereduen barruan ezin sailkazitekeen
|
talde
txiki bat (%13) aurkitu zuten. Geroko lan batean, autore bertsuek (1985) atxikimendu eredu berri bat egiaztatu eta garatu zuten, D taldea, haurbatzuek Egoera Arrotzean agertzen zuten portaera deskribatzeko.
|
|
|
sentitzen ziren. Nahiz eta
|
talde
honetako partaideek maizgogoratu haurtzaroko gertaerak, arazoak izaten zituzten experientziahauek eredu koherentean integratzeko, eta nahasi samar agertzen zirengurasoekiko erlazioaren ikuspegi negatiboez, oraindik ere gurasoengustukoak izateko ahaleginak egiten zituztelarik.
|
|
|
Horretarako interesgarri iruditu zitzaien komunikazioaren nahasteak ikertzetikabiatzea. Komunikazioaren nahaste handienetakoa aurkezten duen giza taldeetako bateskizofrenikoena da; beraz,
|
talde
honen abiapuntua eta aurrekoarena bat datoz.
|
|
|
Silverstein, edo Peggy Papp. Azken bi hauekBetty Carter eta Marianne Walters ekin batera Emakumeen Familia TerapiaProiektua (Walters eta beste, 1991) deituaren bultzatzailerik nagusienak izan dira, Estatu Batuetan Familia Terapia Feminista sortu duen mugimenduaren zatimodura; terapia
|
talde
honek, familia normaltzat, hartuaren antolamenduhierarkiko tradizionalari aurre egiten dio, eta teoria feminista eta bere balioakFamilia Terapiara egokitzen saiatzen da (Goodrich eta beste, 1989, or. 31). Familiaren Eskultura izeneko Psikodramarekin zerikusia duen teknika batengarapenarenari esker ere nabarmendu da Papp.
|
|
|
Baina, Familia Terapiako ia maisu guztiak psikoanalisitik etorriak ziren. Eskoletako liderrakbakarrik aipatzeko, Ackerman, Whitaker, Jackson, Watzlawick, Sluzki, Wynne, Lidz, Bowen, Boszormenyi Nagy, Selvini eta bere
|
talde
osoa, Andolfi, Cancrini, Skinner, Kaufmann, Masson, Stierlin etab. gogoratuko ditugu. Hau da, eskoletakoia lider guztiek, sistemikoenetatik hasi eta psikoanalitikoenetaraino, Jay Haleysalbu (hau ez baitzetorren Osasun Mentalaren eremutik), entrenamendupsikoanalitikoa izan zuten.
|
|
|
Sanz, A. Sarro eta T. Suarez. Esan daiteke,
|
talde
honetakokideak izan direla beren formazio mintegi eta argitalpenen bidez espainiarlurraldean Familia Terapia hedatu dutenak, lehendik lanean ari ziren besteprofesional batzuen laguntzaz, nahiz eta hauek bileran izan ez. J.A. Rios, J.L.Linares, W.
|
|
|
Bertan ordura arte sexu perbertsioen sailkapen landuena proposatuzuen. Sexu perbertsioei dagokienez, lau
|
talde
handi bereizi zituen; lehendabizikosailkapenean honako hau proposatu zuen: 1 Sexu bulkadarik eza.
|
|
|
Normalean psikologian profesionalak izaten dira, teknika dramatikoetanentrenatuak, sarritan zenbait eskolatan publikoko kide entrenatu gabeek ni laguntzaileen paperak egin ditzaketen arren. Hori interes handikoa da
|
talde
dinamikaren ikuspegitik.
|
|
|
Erresonantzia: subjektu bakoitzaren historiako une desberdinei lotutakoarazoei buruz
|
talde
osoak aldi berean sakontasun osoz bizi izandako afektubera.
|
|
|
Bestalde, hain zuzen ere, eszenak garatzeak eta eszena horietan gertatutakoinprobisazioek subjektuari berari buruzko gauzak ezagutzea ahalbidetzen diote, bestela zaila gertatuko litzaiokeelarik. Gainera, gure iritziz, ezaugarri honek
|
talde
psikoterapia ere ahalbidetzen du, eta berez ez da psikodramaren berariazkoezaugarria. Taldekako psikodrama analitikoan, aldiz, bere eragina biderkatzenduen kualitatea da.
|
|
|
Ikuspegi psikoanalitikotik gizabanakoen portaerak esanahiei erantzuten dietenbezala,
|
talde
portaerak era berean adieraziei ere erantzuten dietela onartuta dago.Banakako zein taldekako esanahi horien egitura, egitura dramatikoa da, hau da, eszenetan burutua. Banakako zein taldekako fantasiak eszenetan egituratzen dira, lehen adierazi dugun moduan.
|
|
|
Beraz, irudimenezko eszena
|
talde
jarduera erabaki den, bere dinamikaren iturriden eta bere azpian dagoen egitura koherente bat da. Taldearen fantasia inkontzientea bezala, egitura koherentea da, eta ez ikuspegien pilaketa.
|
|
|
Beraz, identifikazio eta kontraidentifikazio proiektiboak
|
talde
batean bestesubjektuen bidez irudimenezko pertsonaiak, agerrarazteko, funtsezkomekanismoak direla esan daiteke.
|
|
|
Lan honetan
|
talde
analisiaren hastapenetan eta Moreno-ren hastapen eta tekniketan oinarriturik, teknika psikoterapeutikoetan harantzago joanez sortzen denjardueretako bat adierazi nahi izan dugu, batez ere eszena dramatikoakahalbidetzen duen aberastasunaren berri emanez, baina aberastasun hau sostengatzen duen teorizazioa ahaztu gabe. Teorizazio hori psikoanalisiaren alor zabalarenbarnean aztertuz, noski.
|
|
|
Soziometria: zentzu zabalean, pertsonaren arteko harremanak aztertzea duhelburu (sinpatia, hoztasuna,
|
talde
giroa, autoritatearekiko erreakzioak, rolak eta abar) eta joko dramatikoan arakatzea.
|