|
2000
|
|
|
Hedabideek nortasunen eraikuntzan eta desegituraketan nola eragiten dutenikusten hasi aurretik, ordea, egokia dirudi
|
talde
nortasunak nola eraikitzen direnikusteak. Talde nortasun guztiak ez dira berdinak, jakina, eta nazio nortasuna haietakobat da, agian gaur egungo gizartean eragin handiena dutenetakoa.
|
|
|
Hedabideek nortasunen eraikuntzan eta desegituraketan nola eragiten dutenikusten hasi aurretik, ordea, egokia dirudi talde nortasunak nola eraikitzen direnikusteak.
|
Talde
nortasun guztiak ez dira berdinak, jakina, eta nazio nortasuna haietakobat da, agian gaur egungo gizartean eragin handiena dutenetakoa. Nazio nortasuneneraikuntzan eta birsorkuntzan prozesu ezberdinak agertzen dira.
|
|
|
–Ni neu naiz, esaten dudanean, honela neure buruari nortasuna aitortuz, neure osotasunaren(, batnaiz?) eta denboran zeharreko neure jarraikortasunaren(, atzokoa naiz, eta bihar erehalakoa izango naiz?) pertzepzioan oinarritzen naiz1 Pertzepzio hori gabe, neureosotasun fisikoak zein denboran zehar bat bera iraun izanak ez dute, berez eta eramekanikoan, nire nortasuna sortzen. Berdin gertatzen da
|
talde
nortasunekin: taldearenezaugarri ezberdin enpirikoak nortasunaren oinarriak dira; baina oinarri horien gaineannortasuna eraiki beharra dago.
|
|
|
Besteen aurrez aurre, berenortasun propioa eraikitzen hasten da orduan. Helburu horretarako, bere izaeraetnikoko zenbait praktika erabiltzen ditu, horrela praktika horiek
|
taldearen
nortasun ikur izaera eskuratzen dutelarik. Zentzu honetan, nortasun etnikoa hautapen etasailkapen modu bat da, zeinaren bitartez taldeak bere nortasunaren ezaugarriakdefinitzen baititu.
|
|
|
Gure iritziz, hedabideen jarduera eskema honetan kokatzeak, alde batetik,
|
talde
nortasunak eraikiak direla azpimarratzea ahalbidetzen digu (subjektuek berenarteko harremanetan eraikiak), aldi berean aldez aurretiko osagai estrukturalenpresentzia ahaztu gabe.
|
|
|
Euskal nortasunean prozesu ezberdinek bat egiten dutela erakusten digun adibidebat, Euskal Herriko biztanleek beren
|
talde
nortasunaz egiten duten definizioetan dugu.Horretarako, Baskongadetako Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Foru Gobernuak eta IparEuskal Herriko Euskal Kultur Erakundeak burututako inkesta baten emaitzak hartukoditugu erreferentziatzat9.
|
|
|
Hedabideak eta
|
talde
nortasunen eraikuntza: hizkuntza erreferentzia eremuen definitzaile gisa, UPV 016.323 HA 130/ 98 Egileak:
|
|
|
in AZURMENDI, J. (bil.): Hizkuntza eta
|
talde
nortasuna, EHU, Bilbo.
|
|
|
inAZURMENDI, J. (bil.): Hizkuntza eta
|
talde
nortasuna, EHU, Bilbo.
|
|
|
Zer esanik ez,
|
talde
nortasunak (nortasun etnikoaren zentzuan) ez du zertan (ez behintzat nahitaez) nazio ideiarekin lotuta egon, nazioa Estatu moduan antolatuta dagoen edo antolatu nahi duen populazio taldea izan daitekeen aldetik. Baina badakigu kultur ezberdintasunak identitate/ nortasun ezberdintasuna ziurtatzen duen bezala, kultur uniformizazioak populazioaren homogeneizatzea sorrarazten duela.
|
|
|
Estatua/ Frantzia, Frantzia// frantsesen Nazioa. Hitz batean esanda, Frantziako balizko historiaren irakaskuntzak, arestian erabilitako hitzak kasu honetara egokituz, frantses nortasuna eskaintzen du, Frantziako historia identitate frantsesaren isla litzateke eta nazioaren (Frantzia) eta herritarren (herritar frantsesen) arteko lotura ezarriko luke (Breully k aipatzen duen autorreferentziazko sinbolismoa),
|
talde
nortasuna nazioaren inguruan indartuz80 Antzeko zerbait esan genezake geografiaren irakaskuntzari buruz; Iraultza frantsesak lurraldea nazioaren gorputz modura hartu zuen eta lurraldea batzeaz baino lurralde berri baten produkzioaz hitz egin genuke; Korinman ek eta Ronain ek dioten moduan, frantsesei frantses kontzientzia eman baino areago, iraultzaileek, forjan un espacio de representación que ... Estatu Nazioaren Frantziaren nortasun elementua, talde identitatearen errepresentazio bilakatu zen, honen guztiaren oinarrian Estatuaren mugen zilegitasuna indartzeko helburua egonik.
|
|
2002
|
|
|
Baina horrekin guztiarekin batera, kontziente izan beharra dago Ni nor naizen erantzutea lortzeak ere, ez duela erantzuna betierekoa egiten. Aldaketa erritmoa, partaide izatearen aniztasuna edo aukera eta mezuen kopuru hazkorrak norberaren eta
|
talde
nortasunaren oinarriak ahultzen ditu.
|
|
|
Alde batetik, uniformizaziorako erasoetatik babesteko nortasun itxiak sortzen dira (bere era orotako ondorioekin). Bestetik, norberaren/
|
talde
nortasuna gutxietsi eta nagusi den kultura
|
|
|
Modernitateak ezaugarritzen duen ziurtasunaren metafisikak norberaren/
|
talde
nortasuna bestea aurkari bezala irudikatuz, edo hau edo hura, gauzatu izan du.
|
|
|
47 Jarrera hori, bestetik, gizabanakoak bere bizitzaren esparru guztietara hedatu du. Orain garatuko denaz gain, beste adibide garbi bat, norbanakoarena eta
|
talde
nortasunarena, izan liteke.
|
|
|
Bai norbanakoa, bai norberaren eta
|
talde
nortasuna ekintza eta prozesu moduan ulertu dira hemendik aurrera. Horri lotuta, jakina, arazo esanguratsu bat mugak ezarri eta gutxieneko izaera egonkor bat mantentzen jakitea izango da.
|
|
|
Mendiaren osotasuna mugatzen duten ertz horiek dira hauexek: estatua,
|
talde
nortasuna eta erlijioa. Lehena ezaugarri administratiboak mugatzen du.
|
|
|
Hizkuntza bera da kultura baten bereizgarri eta, era berean, kultura horren espresiobideetako bat. Hizkuntzak batera izan ditzake helburu komunikatiboa eta
|
talde
nortasuna garatzeko helburu identitarioa. Hizkuntzak, jakina, hainbat zeregin sozial dauzka.
|
|
|
Kulturaren bigarren ertza
|
talde
nortasunari dagokio. Ertz hori estatuaren erakundetzearen aurrekoa nahiz ostekoa da.
|
|
2003
|
|
|
Hemen eta Munduan
|
taldearen
nortasunaren beste ezaugarri batzuk bakezaletasuna eta antimilitarismoa dira. Mugimendu antimilitarista eta intsumisioarenaldekoak indar handia izan du Euskal Herrian, eta gaur egun ere badu (Barcena, Ibarra eta Zubiaga.
|
|
|
Besteak beste, naziogintzaren indartzeak
|
talde
nortasunaren  kudeaketa aztertu behar du arretaz. EHUko Nor Ikerketa taldeak adierazia duenez, gure inguru hurbilean hiru nortasun ari omen dira lehian:
|
|
|
Gainera, jakina da ezen kulturak oinarri objektibo sendoa eskain lezakeela erakundetze politikoetarako, erakundetze politikoa bera justifikatzeko nahiz era eta testura guztietako eskari politikoetarako. Kultura bera,
|
talde
nortasuna eta hizkuntza bera jakina, mugimendu politiko garrantzitsuen abiapuntu izan ohi dira: " kontuan eduki behar da Estatu nazioak sortu zirenean modernitatearen eta aurrerapenaren izenean sortu  zirela, eta horren izenean ukatu zitzaiela beste hizkuntzei bizi  tza17".
|
|
|
Hizkuntzetan, batzuk aintzatetsi eta besteak baztertu egin dira gure ingurumarian. Gure artean,
|
talde
nortasunaren kudeaketaren ertz honetan, ardatza hizkuntza da: euskara.
|
|
|
" Hizkuntza bakarrera behartzen gaituzte denok, eta haren ildotik datoz historia bakarra eta pentsakera bakarra18".
|
Talde
nortasunaren kudeaketa zaila dugu, eta ertz korapilotsu horri gagozkiolarik, eta (behin baino gehiagotan esan delako) jakina denez, Sarrionandiaren" Euskal Herria, bere jabego politikoaren bila dabilen hizkuntza bat da; euskaldunak, bi milioi erdaldun eta seirehun mila erdaleuskaldun gara". Argi dago, beraz:
|
|
|
Argi dago, beraz: euskara da kulturaren ardatz nagusia eta
|
talde
nortasuna hobekien gida eta defini lezakeena; hala ere, ez dute gure arteko begi zoli guztiek horrela ikusten. Talde nortasuna definitzerakoan, askorentzat maila berekoak dira hizkuntzaz aparteko bestelako faktu sozio-kulturalak, historikoak, ohitura arlokoak eta folklorikoak... etxea, gizarte antolaketa, giza harremanak garatzeko irizpideak, kirol zaletasunak...; eta arrazoia badute, baina parte batean bakarrik.
|
|
|
euskara da kulturaren ardatz nagusia eta talde nortasuna hobekien gida eta defini lezakeena; hala ere, ez dute gure arteko begi zoli guztiek horrela ikusten.
|
Talde
nortasuna definitzerakoan, askorentzat maila berekoak dira hizkuntzaz aparteko bestelako faktu sozio-kulturalak, historikoak, ohitura arlokoak eta folklorikoak... etxea, gizarte antolaketa, giza harremanak garatzeko irizpideak, kirol zaletasunak...; eta arrazoia badute, baina parte batean bakarrik. Kulturaren ardatz nagusia hizkuntzaren gurdian baino folklorismoaren eskuetan uztea arrisku bizia da, atzeraezina bilakatu litekeena.
|
|
|
Taldea rennortasun ezaugarri horiek kidearen nortasuna aberastuko dute eta, aldi berean, bi norabideko funtzio nortasun emailea beteko dute: batetik,
|
talde
nortasuna indartzekoa, eta, bestetik, ezberdintasuna indartzekoa. Ez dute balioko taldekideak elkarren artean bereizteko, ad intra komunak baitira.
|
|
2004
|
|
|
Sozializazioaren ekoizpen prozesu horrek, bistan denez, dimentsio bikoitza du halabeharrez: norbanakoarena, batetik, eta banako hori nor izango bada,
|
talde
nortasunarena, bestetik. Hizkuntzaren identitate eragina, gure ustez, bi dimentsio horietan mamitzen da, banakoaren nortasunak ez duelako funtsik giza harremanen existentzia ukatuta.
|
|
|
Honen zimentarrietan taxutzen da haren ñabardura, ez alderantziz. Banakoaren ñabardura nahi duenak,
|
talde
nortasunen aldeko bideak jorratu ditu nahitaez, gainerakoan alfer alferrik egingo ditu ugaritasunaren aldeko aldarriak. Gainerakoak gainerako, hona auziaren gakoa:
|
|
|
Nork bere burua definitzerakoan hizkuntzak daukan oihartzunaren indarra ikusi nahi dugu zati honetan. Norbanakoaren eta
|
talde
nortasunaren sistema berezietan esku hartzen duten identitate elementu osagarrien eragin indarra ez da berbera izaten noski: batzuk gailendu egiten dira, eta besteak horien osagarri gisa egituratzen.
|
|
|
Zera, alegia:
|
talde
nortasunaren osaeraz onduak dauden teorietan garbi ikusten dela identitate eredu hauek beste batzuekiko aurkaritzan taxutuak daudela. Hala,. A?
|
|
|
12 María José Azurmendi: Hizkuntza eta identitate etnosoziala Euskal Herrian,. Hizkuntza eta
|
talde
nortasuna?, 1998, UPV/EHU, 262
|
|
|
Euskal nortasunaren bila: topaketa kritikoa,. Hizkuntza eta
|
talde
nortasuna?, 1998, EHU/ UPV, 94.
|
|
2005
|
|
|
Talde lana eraginkortasunez egiteko baldintza batzuk bete behar dira: helburuen argitasuna, lan prozedura bat baino gehiago erabiltzea, taldekideen arteankomunikazio irekia izatea, rolak argi edukitzea, taldearekin konpromisoa izatea, arazoei aurre egitea, elkarlana eta parte hartze egokia edukitzea, taldeak neurriegokiak izatea,
|
taldearen
nortasuna argi edukitzea, eta abar. Irizpide horiek hurrengo lerroetan komentatuko ditugu.
|
|
2006
|
|
|
Baina Elkartzen elkarteak elkartasuna ere ezagutzen du, Euskal Herriaren berezko nortasunean sustraitua, auzolanean. Eta «indibidualtasun» bakoitzaren alderik onena
|
talde
nortasunera eramateko lanean dihardu, gizarteko dualizazioa gainditu ahal izateko.
|
|
2007
|
|
|
Gure nahia zuzeneko emanaldiak egitea da, han eta hemen, horrek
|
taldearen
nortasuna eta esperientzia sendotuko duela uste dugulako. Beraz, kaleratu dugun diskoa aurkezpen txarteltzat har dezakegu, zuzenekoen ateak irekiko dizkigulakoan.
|
|
|
Jokatzeko modu horretako ezaugarri batzuk bat datoz bere taldeakdituenekin:
|
taldearen
nortasun ezaugarriak; baina beste ezaugarri batzuk ez dirataldearenak, ezta bere familiarik minarenak ere, pertsonaren ezaugarri bereziak direlako. Gizaki bakoitza ezberdina da, errepikaezina.
|
|
|
Taldeak kideei emanen dizkie, multzoa eratuko duen loturaren ezaugarri konnotatiboak.
|
Taldearen
nortasun ezaugarrihoriek kidearen nortasuna aberastuko dute eta, aldi berean, bi norabideko funtzionortasun emailea beteko dute:
|
|
|
|
talde
nortasuna indartzekoa, kohesioa (ad intra)
|
|
|
akademia tituluak, izendapenak, xedapenak, arauak... Erakundeak
|
talde
nortasunei eta taldeirudikapenei iraunarazteko erritual eta erabide iraunkorrak dira, nortasunaantzezteko jarduerak eta esparruak eskaintzen dituzte; baina batez ere, berez gizarte harremanen gorabeheren araberakoa dena (balioa eta esanahia, zentzua eta adiera) zehazteko eta iraunkor egiteko gizarte egiturak dira.Euskal kasuan zeintzuk dira erakunde horiek. Zeintzuen esku dago euskalkultura iraunkor eta antzemangarri egiteko erritual eta erabideak antolatzea. Zeintzuk dira, arazteko?
|
|
|
Pertsona berarengan
|
talde
nortasun batzuk izan daitezke. Nazionalismo oro, ordea, jeloskor eta monopolista izaten da eta ez du fideltasun bikoitzik onartzen.
|
|
|
Hizkuntza berezi bat edukitzeak asko laguntzen du
|
talde
nortasun bat sortzen eta gordetzen. Hori bistan da.
|
|
|
hezkuntzaren erantzukizuna —gurean bezala orokorrean ere— ez da bakarrik gizabanakoarekiko, baizik eta baita gizataldearekiko ere: baldin eta euskal pertsona bada euskal hezkuntzaren erreferente nagusia —eta ez gizaki abstraktua edota gizabanako isolatua—, orduan hezkuntza horrek ezinbestean egin behar du lan ere euskal komunitatea bera osatzearen eta berorren
|
talde
nortasuna garatzearen alde. " Gizakiak", honela Ferrero," subsistentzia ‘indibidualaren’ beharrarekin batera, subsistentzia ‘kolektiboaren’ edo konpartituaren beharra sentitzen du ere" 228 Subsistentzia kolektiboaren behar hori, gure kasuan, euskal komunitate linguistikoak gutxieneko duintasun batekin bizirik irauteko ahaleginarekin du zerikusia, edo, bestela esanda, balizko euskal hezkuntza nazional batekin.
|
|
|
244 Ikus L. Erriondo, 1996: 25 Autoreak, artikulu horretan, Kataluniako Hezkuntza Sistemak katalandar hizkuntzari, kulturari eta
|
talde
nortasunari ematen dion lehen mailako trataera aztertzen du, eta, neurri batean, baita ere berori Euskal Hezkuntzarako eredugarri bezala kontsideratzen.
|
|
2008
|
|
|
Artikulua saiatzen da erakusten drogazaleek drogak kontsumitzerakoan bilatzen dituzten emozioak eta abentura kirolak egiten dituztenek bilatzen dituztenak antzekoak direla. Droga konpultsiboki kontsumitzen da, gizarteko gatazka eta tentsioetatik ihes egiteko edo norbanakoaren edo
|
taldeko
nortasuna eraikitzeko. Droga, jaia eta dibertimendua eskutik doaz.
|
|
|
Nazionalismoa, diote ikuspuntu hau aldezten dutenek, beti gertatzen da nazioaren kulturaren baitako testuinguru zabal batean. Nazionalismoa soilik ideologia bat dela, edo soilik aldaketa sozio-ekonomiko jakin batzuen emaitza dela erratea gehiegizko murrizketa da,
|
talde
nortasun berezi baten barnean kokatu behar delako nazionalismoa, ongi ulertuko bada behinik behin.
|
|
|
Oraindik falta izanen baitzaigu gertakari hori testuinguru posible guzietatik batean kokatzea, ikuspuntu posible guzietatik ikuspuntu baten arabera azaltzea, eta eta abar? Gertakari fisiko batez ari naiz; zailtasunak biderkatu egiten dira
|
talde
nortasuna bezain gauza harrapaezin batez ari garenean.
|
|
|
Beraz, nola aztertu
|
talde
nortasunaren auzia. Baztertu egin behar ote da?
|
|
|
leialak zirela aditzera ematen zuen.
|
Talde
nortasun horrekin jokatuz irakurle jeltzaleen sentimenduak ukitzen zituen: «Ori da euren eretxija, geuria ez.
|
|
2009
|
|
|
Jarraian identitateak osatzeko modu hauek globalizazioan hartzen duten formaren zenbait ezaugarri ematen ditu. Eta azkenik, masa komunikabideek, orokorrean, eta gaur egun agertu diren molde berriek
|
talde
nortasunaren eraikuntzan jokatzen duten paperean zentratzen da.
|
|
|
Hartara, Castellsi jarraituz, komunitarismorako joera indartzen da, globalizazioak dakartzan ziurgabetasuna eta zentzuaren galeraren aurrean jokatzeko estrategia gisa. Globalizazioak eragindako deskolokatze edo lekuz aldatzearen ostean, berriz ere gure burua munduan kokatuko duten
|
talde
nortasunak indartzen ari dira. Eta nortasun horiek egitura zein ezaugarri ezberdinen inguruan eratzen ari dira:
|
|
|
Informazioaren jendartearen ezaugarri nagusitzat ziurgabetasuna, etengabe hautatu beharra eta testuinguru aldakorretan bizitzea jotzen ditu. Historiari begiratuz gero, jendearen bizimodua eta
|
talde
nortasuna ezartzen zuten baldintza estrukturalen pisua handiagoa zen lehen orain baino. Gaur egun, bereziki herrialde aberatsetan, bizimodua oso arin aldatzen da:
|
|
|
(maila soziala, jatorria eta beste zenbait) ez ziren hainbeste aldatzen. Eragile horiek, bestalde, garrantzi handikoak ziren norberaren
|
talde
nortasuna eratzeko orduan. Gaur egun aldiz, mugikortasun espazial zein soziala dela-eta, kontsumoak gure bizitzan hartu duen pisua dela-eta edota eraldakuntza sozialen abiada dela-eta, oso zaila da inoren etorkizuna asmatzea.
|
|
|
Informazioaren jendarteak identifikaziorako ematen dizkigun eredu eta aukeren ugaritasunak areagotu egiten dute joera hau. Honek ez du esan nahi banakoak besterik gabe berariaz eraikitzen duela bere
|
talde
nortasuna; baina azpimarratu beharra dago norberaren hautua gero eta erabakigarriagoa dela.
|
|
|
hots, satelite bidezko telebistari esker hizkuntza komunitatearen espaAEBtan bizi diren 40 milioi latinamerikarrak, dio Sinclairrek, kubatarrak, mexikarrak, puertoricarrak eta abarrak ziren bertara iritsitakoan. Baina denen artean komunitate latinoa sortu da,
|
talde
nortasun gisa. Bilakatze horretan telebistak garrantzi handia du.
|
|
|
Ikerkuntzak agerian uzten du nola testuinguru gero eta kulturanitzagoetan, gaur egungo migrariek ez duten beren jatorrizko nortasunari uko egin beharrik, harrerako herrialdean integratu ahal izateko; aitzitik, jatorrizko nortasuna elikatu eta adieraztea harrerako jendartean integratzeko estrategia bat izan daiteke. Halaber, ikerketa hauek erakutsi dute nola birdefinitzen diren, komunikabideen bitartez eraikitzen diren mugaz gaindiko eremu publikoetan,
|
talde
nortasunak, hala nazio nortasunak nola nortasun erlijiosoak ere. zioa ez da jadanik fisikoa soilik; planeta mailan hizkuntza horretako telebista erabiltzen duten hiztunek osatzen duten espazioa da (Sinclair, Jacka, and Cunningham 1996). Hau bereziki garrantzitsua da munduan zehar 200 milioi migrari dauden garai honetan, migrari horiek aukera baitute beren jatorrizko hizkuntza komunitateari atxikituta jarraitzeko egungo medioei esker (satelite bidezko telebista zein irratia, telefonoa edota internet).
|
|
|
AEBtan bizi diren 40 milioi latinamerikarrak, dio Sinclairrek, kubatarrak, mexikarrak, puertoricarrak eta abarrak ziren bertara iritsitakoan. Baina denen artean komunitate latinoa sortu da,
|
talde
nortasun gisa. Bilakatze horretan telebistak garrantzi handia du:
|
|
|
Azkenik, globalizazioaren aroko
|
talde
nortasunen inguruan egin diren beste ekarpen interesgarri batzuk transnazionalismoarekin zerikusia dutenak dira: alegia, kapital, merkantzien zein migrarien jario hazkorren, jatorrizko herrialdetik harrerako herrialderako joan etorrien, telefonozko komunikazioen, satelite bidezko irrati telebistaren zein interneten eskutik espazio fisiko nazionalaz haratago osatutako nazio nortasunari deritzo transnazionalismoa (Karim 2003).
|
|
|
Ikuspuntu honetatik burututako ikerkuntzak agerian uzten du nola testuinguru gero eta kulturanitzagoetan, gaur egungo migrariek ez duten beren jatorrizko nortasunari uko egin beharrik, harrerako herrialdean integratu ahal izateko; aitzitik, jatorrizko nortasuna elikatu eta adieraztea harrerako jendartean integratzeko estrategia bat izan daiteke. Halaber, ikerketa hauek erakutsi dute nola birdefinitzen diren, komunikabideen bitartez eraikitzen diren mugaz gaindiko eremu publikoetan,
|
talde
nortasunak, hala nazio nortasunak nola nortasun erlijiosoak ere. Adibide gisa, Marisa Milikowskik aztertu du Europa erdialdean dauden etorkin turkiarrek satelite bidezko telebistaren bitartez nola berreraikitzen duten beren nortasun turkiarra, emigratzean beraiekin eraman zuten Turkiaren irudi estatikoa eguneratuz eta, nolabait," zama etnikoa" arinduz (Milikowski 2000).
|
|
|
HEDABIDEAK ETA
|
TALDE
NORTASUNA
|
|
|
Orain arte esandakoengatik, bistan da hedabideak lehen mailako eragileak direla
|
talde
nortasunen eraikuntzan, bereziki talde handiez ari garelarik. Historiari so eginez gero, esan daiteke hedabideak izan direla, lehenago eskola izan zen bezalaxe, XIX. mendearen amaieratik aurrera estatuetako nazio nortasunaren eragile handienak.
|
|
|
gizarte espainola, gizarte alemana, eta abar (edota euskal gizartea, estatu asmoa duen taldea den neurrian). Eredu hau ordea aldatzen ari da azken hamarkadetan, estatuaren mugez haratagoko komunikabideen hedapenarekin (satelitea, internet e.a.). Baina horrek
|
talde
nortasunen azpian agertzen den oinarria baino ez du aldatzen; ez ordea komunikabideek nortasun horiek eratzeko duten indarra.
|
|
|
Jurgen Habermasek aztertu ditu XVII eta XVIII. mendeetan aldizkako prentsa, kafe etxeak (coffee shops), eta saloiak (salons) auzi publikoei buruzko eztabaidagune gisa izan zuten garrantzia (Habermas 1962). Espazio haietan, dio Habermasek, eratu zen eremu publiko burgesa, bertatik sortu zelarik
|
talde
nortasun handiko subjektu bat: iraultza burgesa gidatu zuen subjektua alegia.
|
|
|
Komunikabideek
|
talde
nortasunean duten rola ulertzeak, hizkuntzak berak duena ulertzeko lagundu ahal digu. Batetik, komunikabideen osagai lehenetsia baita hizkuntza; bestetik, haiek bezala, hizkuntza ere talde nortasunaren eraikuntzako hiru dimentsiotan agertzen baita:
|
|
|
Komunikabideek talde nortasunean duten rola ulertzeak, hizkuntzak berak duena ulertzeko lagundu ahal digu. Batetik, komunikabideen osagai lehenetsia baita hizkuntza; bestetik, haiek bezala, hizkuntza ere
|
talde
nortasunaren eraikuntzako hiru dimentsiotan agertzen baita: taldea zedarritzen duten ezaugarri objektiboak hedatzen ditu (kultur transmisoreaz gain bera ere ezaugarri objektiboa da); ikurrak hedatzen ditu (kontzeptuak); eta harremanetan jartzen ditu hiztunak (hizkuntza komunitatea). ezberdin dituen Kamerunen futbola lehen mailako eragile bihurtu den nolabaiteko nazio nortasuna eraikitzeko (Vidacs 1997).
|
|
|
taldea zedarritzen duten ezaugarri objektiboak hedatzen ditu (kultur transmisoreaz gain bera ere ezaugarri objektiboa da); ikurrak hedatzen ditu (kontzeptuak); eta harremanetan jartzen ditu hiztunak (hizkuntza komunitatea). ezberdin dituen Kamerunen futbola lehen mailako eragile bihurtu den nolabaiteko nazio nortasuna eraikitzeko (Vidacs 1997). Bestalde, komunikabideek era guztietako eredu eta ikurrak zabaltzen dituzte,
|
talde
nortasun txikiago eta arinagoak eraikitzeko, banakoei beren inguruan nor agertzeko: hiri leinuak (punk, skinhead, e.a.) lirateke adibide ezagunena.
|
|
|
Komunikabideak, beraz, lehen mailako eragileak dira
|
talde
nortasunen eraikuntzan. Bestelako eragile batzuk (kultura, estatua, erlijioa, gizarte maila e.a.) sakon aldatzen ari diren eta informazioaren gizarte deitzen zaion aro honetan, talde handien euskarri ezinbestekoak dira.
|
|
|
Bestelako eragile batzuk (kultura, estatua, erlijioa, gizarte maila e.a.) sakon aldatzen ari diren eta informazioaren gizarte deitzen zaion aro honetan, talde handien euskarri ezinbestekoak dira. Halaber, komunikabideek
|
talde
nortasunean duten rola ulertzeak, hizkuntzak berak duena ulertzeko lagundu ahal digu. Batetik, komunikabideen osagai lehenetsia baita hizkuntza; bestetik, haiek bezala, hizkuntza ere talde nortasunaren eraikuntzako hiru dimentsiotan agertzen baita:
|
|
|
Halaber, komunikabideek talde nortasunean duten rola ulertzeak, hizkuntzak berak duena ulertzeko lagundu ahal digu. Batetik, komunikabideen osagai lehenetsia baita hizkuntza; bestetik, haiek bezala, hizkuntza ere
|
talde
nortasunaren eraikuntzako hiru dimentsiotan agertzen baita: taldea zedarritzen duten ezaugarri objektiboak hedatzen ditu (kultur transmisoreaz gain bera ere ezaugarri objektiboa da); ikurrak hedatzen ditu (kontzeptuak); eta harremanetan jartzen ditu hiztunak (hizkuntza komunitatea). ❚
|
|
|
|
TALDE
NORTASUNAK ETA
|
|
|
Sarritan nahasten dira, zenbait diskurtsotan,
|
talde
nortasuna eta kultura. Nonbait" gure nortasun ikurrak zaindu behar ditugu" eta antzekoak irakurtzen ditugunean, ez dakigu ondo geure kulturaz ari garen, ala gure bereizgarritasuna adierazteko erabiltzen ditugun ikurrak ote diren jagon beharrekoak.
|
|
|
Estatu nazio gehienen historia horrelakoxea da, estatuak nazioa definitu ostean kultura bakarra ezarri nahiaren historia alegia, horren bitartez nortasuna ere bakarra izango delakoan. Honengatik guztiagatik esan ahal dugu
|
talde
nortasunetan kulturak berebiziko garrantzia izan duela historian zehar; eta azken mendeetako nazio nortasunetan ere, halaxe gertatu dela.
|
|
|
Globalizazio garaiko estatuak aldiz nabarmen utzi du gure bizimoduan eragin zuzena duten arazo handiei aurre egiteko gaitasun eza. Horrek ahuldu egiten du estatua, ez bere mendeko herritarren aurrean (alde horretatik oso sendo jarraitzen du), baina bai
|
talde
nortasun emaile gisa.
|
|
|
|
Talde
nortasuna eta kultura bereiztu ahal izateko adibide ezin hobea, euskal nortasuna bera daukagu. Erramun Baxokek eta beste hainbatek argitaratutako lan eskerga batean argi ikusten da euskal nortasuna oso modu ezberdinetan ulertzen dela Euskal Herriko lurraldeen arabera (Baxok et al. 2006).
|
|
|
talde batek bere nortasuna adierazi nahi duenean, horretarako propio sortutako ikurrak erabil ditzake (ikurrina esaterako), edota bere ezaugarriren bat hartu —hots erakuslea— eta ikur gisa erabili. Horrela, kultura bera bihur daiteke
|
taldearen
nortasunaren adierazlea.
|
|
|
Lehena talde txikien kasua da, non taldekideek elkar ezagutzen baitute. Harreman zuzen hauetan ehuntzen da taldea, eta hortik etor daiteke
|
talde
nortasuna. Lagunartea edo auzo txikia izan litezke adibideak.
|
|
|
Orain artekoa laburtuz, esan dezagun
|
talde
nortasunak kulturaren zein beste ezaugarri batzuen inguruan era daitezkeela. Hau garrantzitsua da, globalizazioaren aroan gertatzen ari diren eraldaketa sakonen aurrean talde nortasunen inguruko hausnarketa egiteko.
|
|
|
Orain artekoa laburtuz, esan dezagun talde nortasunak kulturaren zein beste ezaugarri batzuen inguruan era daitezkeela. Hau garrantzitsua da, globalizazioaren aroan gertatzen ari diren eraldaketa sakonen aurrean
|
talde
nortasunen inguruko hausnarketa egiteko. Izan ere, kulturak zein estatu nazioak errotik ari dira aldatzen.
|
|
|
Jendarte tradizional batean pertsona baten etorkizuna baldintzatuko zuten eragile nagusiak (maila soziala, jatorria eta beste zenbait) ez ziren hainbeste aldatzen. Eragile horiek, bestalde, garrantzi handikoak ziren norberaren
|
talde
nortasuna eratzeko orduan. Gaur egun aldiz, mugikortasun espazial zein soziala dela-eta, kontsumoak gure bizitzan hartu duen pisua dela-eta edota eraldakuntza sozialen abiada dela-eta, oso zaila da inoren etorkizuna asmatzea. estatuz gaineko erakundeen indarrak (Europako Batasuna gure inguruan) ahuldu egiten du estatuaren autonomia, eta horrekin nazio nortasuna birsortzeko zenbait mekanismo:
|
|
|
Globalizazio garaiko estatuak aldiz nabarmen utzi du gure bizimoduan eragin zuzena duten arazo handiei aurre egiteko gaitasun eza. Horrek ahuldu egiten du estatua, ez bere mendeko herritarren aurrean (alde horretatik oso sendo jarraitzen du), baina bai
|
talde
nortasun emaile gisa.
|
|
|
Bertan, lau ogi ekoizlek bat egin dute Arrasateko ereduari so eginez.
|
Taldeari
nortasuna emateko aukeratu duten izena: The Arizmendi Association of Cooperatives.
|
|
|
Hasteko, kolonia kontzeptuak Aro Berri honetan esan nahi du Ameriketan nafar talde batzuk, behar bada ez guztiak, biltzen zirela elkarri laguntza emateko eta nolabait beren burua nafartzat hartzen zutelako, hain zuzen, orain ari garen
|
taldeko
nortasun kontzientzia adieraziz. Eta kontzientzia hau herrikidetasun harremanetan azaltzen zaigu Ozeano Atlantikoko bi aldeetan zabalduta.
|
|
|
Esandakoa laburbilduz, azpimarratuko nituzke ondorengo ideia hauek konklusio gisa: Hasteko, beren buruaren irudiaz mintzatuz, herriminaz gain eta beronen ondorioetako bat bezala, nabarmenetakoa da
|
taldeko
nortasun kontzientzia izatea. Hala eta guztiz ere, kontzientzia hau ez da Nafarroa edo Euskal Herriaren esklusiboa, beste emigrazio prozesu batzuetan, ez bada guztietan, gertatu da.
|
|
|
Puntu hau bukatzeko, esan beharra dago Ameriketarako emigrazioak sortu, eutsi edo indartu zuela, Nafarroatik urrun egonik, eskualde desberdinetako nafarren arteko identitate kontzientzia batua, bereziki 1512an Gaztelak erresuma zaharra anexionatu ondoren. Edonola ere, gehiago ikertu behar da nola sortu eta garatzen den, zer suposatzen duen Historian zehar nafarren
|
taldeko
nortasun kontzientzia horrek. Hau dela eta, orain burura datorkit Manex Goienetxe, goian bego?
|
|
|
Sekulako okerrik izan ezean, Greziako Liga irabaziko du bere taldeak. Athleticeko entrenatzaile ohia
|
taldeei
nortasun jakin bat emateagatik nabarmendu da, eta goi mailan sei urte baino ez daramatzan arren, ez du bere burua prestatzaile gisa luzaroan ikusten.
|
|
|
Eta
|
taldeari
nortasuna ematea ere bai, ezta?
|
|
|
Amezaga: . Hedabideek
|
talde
nortasuna eraikitzen laguntzen dute?
|
|
|
Nola eragiten dute hedabideek
|
talde
nortasunaren eraikuntzan. Galdera horri erantzuna eman nahian abiatu zuen atzo Josu Amezaga soziologian doktoreak EHUko udako ikastaroen barruan eman zuen hitzaldia.
|
|
|
–Hedabideek
|
talde
nortasuna eraikitzen laguntzen dute, besteak beste, garrantzitsuak diren eragileak igortzen dituztelako?, Amezagaren iritziz; hala nola hizkuntza eta erlijioa. Gainera, hedabideei esker gizarte bateko kideak elkarren artean harremanetan jartzen dira, eta egitasmoak garatzeko espazioa sortzen dute:
|
|
|
Era berean, gizartean ikurrak zabaltzeko balio dute komunikabideek, eta horiek
|
talde
nortasuna eraikitzerakoan giltzarri dira. Gainera, informazio gizartean bizi garen aldetik ikur horiek are eta garrantzitsuagoak dira, soziologoaren aburuz.
|
|
|
Barakaldoko (Bizkaia) BEC aretoan bildu dira bi egunez musikaren sektoreko 60 profesional inguru. Herenegun hasi eta atzo amaitutako saioetan ikusmolde askotariko kideak batu dira, eta, Narbaizaren arabera,
|
talde
nortasuna indartu dute. Sektore moduan kontzientzia handiagoarekin atera gara.
|
|
2010
|
|
|
Familia eta giro erdaldunetan bizi diren ume eta gazte askok euskara eskolan ikasten dute gehienbat, eta euskaraz gaitasun handiarekin moldatzen ikasi dutela ezin da zalantzan ipini. hala ere, eskolak ez ohi ditu lagunarteko hartu emanetan erabiltzen diren hizkuntza ereduak eskaintzen, eguneroko jardueretan eta parekoen artean beharrezkoak diren hizkera ereduak alegia, eta eskatu ere ezin zaio egin (euskararen aholku batzordea 2009: 48). gazteek gaztelaniaz badituzte honelako ereduak, eta horietara jotzen dute, sarri, batez ere giro erdaldunetan hazitako gazteek. inguru euskaldunean bizi direnek, berriz, badituzte euskaraz eredu dinamikoak baina, hala ere, nerabezaroan erdarara jotzen dute sarri, helduen ustez, eta konpromiso falta erakutsita. ideia hauek auzitan ipin daitezke. batetik, ez dago argi gazteek erdarara erabat jotzen dutenik. aitzitik, taldekideen arteko bat bateko harreman eta erabat informal diren egoeretan jotzen dute gazte euskaldun askok gaztelaniara baina erabat ala euskara gaztelania kode —alternantziaz baliatuta—? gazte euskaldunen hizkuntza eredu urratzailea erabiltzen dutenean beren
|
talde
nortasuna adierazteko zertan oinarritzen dira, lekuan lekuko hizkeran?
|
|
|
Dusko Ivanovicen
|
taldeak
nortasun sendoa erakutsita eta partida borobila jokatuta talde errusiarra mendean hartu du, laugarren partida behartuz.
|
|
|
Bere liburu batzuk: Hitz berdeak (poesia), Hizkuntza eta
|
talde
nortasuna, Euskal Herria krisian, Espainolak eta euskaldunak, Ernazimentuko hizkuntz ideologiak, Humboldt: hizkuntza eta pentsamendua, Volksgeist Herri Gogoa, Espainiaren arimaz, Azken egunak Gandiagarekin.Olerti, Anaitasuna, Egan, Anaitasuna, Larrun, Argia, Egunkaria, Ostiela!
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntzaren izaera soziala herri kultura jakinarekin lotu nahi ez duen ideologia zinikoa bera ere aise ohartzen da kontraesanaren handiaz. Ideologia hegemonikoaren esperientziak eta bizipenak etengabe esaten diote, guri ez ezik, hari berari ere, hizkuntza eta
|
talde
nortasuna hertsiki estekatuak daudela dialektika jokoaren jarioan; haatik, kontraesanak kontraesan, ideologiak nazio interes hegemonikoen aurrean amore ematen du. Azken buruan, ulertzekoa da, komunitate edo hiztun hegemonikoak ez du inola ere bere statu quo a galdu nahi:
|
|
|
Hizkuntza txikia egiten duten lagunek hizkuntza handia ere erabiltzeak ez dauka zertan hizkuntza txikian egiten dutenen
|
talde
nortasuna arriskuan jarri, ezta hizkuntza txikiaren kultura mehatxatu ere. Baina hizkuntza handiaren erabilerak txikiaren dislokazioa ekar ez dezan, beharrezkoa da hizkuntza indarberritzearen aldeko jokabidea izango duten hiztunak sortzea.
|
|
|
Eskolan ikasitako hizkuntzak etxekoa baztertzera darama haurra. Halakoetan, noski, kenketaren bidez galtzen dena ez da bakarrik etxeko hizkuntza, baizik eta norberarekiko estimua,
|
talde
nortasuna eta kultur nortasuna ere. Gainera, elebitasun kentzailearen kasuan, erakutsi izan da eskolan ikasitako hizkuntza ere ez dela behar bezala garatzen.
|
|
|
Gisa berean mintzo dira Schrøder et al. (2003: 5), eta nabarmentzen dute audientzien ikerketak aproposak direla ezagutzeko, besteak beste, zelan eragiten duten hedabideek (ohikoek zein berriek)
|
talde
nortasunen zein harreman sozialen eraikuntzan.
|
|
2012
|
|
|
Nortasun pertsonala eskuratzeko, berdinen garrantzia funtsezkoa da. Izan ere, nerabeei
|
talde
nortasuna, babesa, segurtasuna eta partaide izatearen sena ematen dizkie.
|
|
|
bera ordezkatzen eta«zaintzen» duen botere egitura bat onartzen duen komunitate politikoa. Kontuanhartuta kultur komunitatea izan dela, historian zehar, talde etnikoen azpian agertzenziren osagai nagusietako bat, kideak batuz eta
|
talde
nortasuna emanez, nazioareneraikuntzak ere kultura nazionalaren beharra zuen: hots, nazioa batuko zuen kulturahomogeneoa.
|