|
2000
|
|
|
`Bai euskarari' kanpainan ikusi ahal izan dugunez, gizarteak kezka handia du euskararen biziraupenaren inguruan. Guk ere gaiari taxuz heldu nahi izan
|
diogu
, egiari zor zaion errespetuz, ideiaren alde tragikoa azalduz, etorkizun itxaropentsua iradokiz, baina»
|
|
|
Baina beste galdera bat egin behar da: publikoari ematen al
|
diogu
besterik aukeraketa egin ahal dezan? (...)
|
|
|
ehun urte baditu, eta 25 urteotan Haritzek eutsi dio ohitura horri. Hargatik, dantza honi atal bat eskaini
|
diogu
. Haritz herrian oso errotuta dagoen taldea da.
|
|
|
Eguberritakoari zuhaitza beharrean arbola deituko
|
diogu
, frutuak oparo banatzen baititu. Bada, arbola hau honetarakoxe, zoko betegarri izan dadin, hazten da Euskal Herriko lursail hotzenak dituzten baserrietan.
|
|
|
Sendoa argitaletxearen Auspoa sailetik Marcelino Soroa Lasaren" Baratzan" liburuari heldu
|
diogu
. " Irugarren jolasa" izeneko istorioaren pasarte bat da segidakoa.
|
|
|
Dirua soberan eta astebeteko oporrak ditugula pentsatu eta gertueneko bidai agentziara hurbildu gara. Irudimena askatu eta Rio de Janeirora joan nahi dugula esan
|
diogu
agenteari. «Ez du merezi» esan digu berehala.
|
|
|
hausnarketa eskatu
|
diogu
Iñigo Aranbarriri.
|
|
|
«Badakigu ia existitzen ez den herri bati itxura eman nahian gabiltzala. Hemendik eta handik, zatika eta presaka ari gara gure existentziaren frogak biltzen, jantzi dotore bat eman gura
|
diogu
gure egunerokotasun ahulari. Ez dakit oraindik nola ez diguten bekokira bota Israel artifizial bat sortu nahian gabiltzanarena».
|
|
|
Kultur komunitate garen neurrian, behartuta gaude azaltzera nola heldu garen gauden egoerara, mitoen eta oskurantismoaren aurreko jarrera bat, eta ez inoren aurrean ezer justifikatu beharrik dagoelako, oraina hobeto ulertzeko baizik. Zor
|
diogu
hainbeste gure memoriari.
|
|
|
Igandean, bidezko salerosketa egiten duen dendan erositako kafearen zurruten artean, desagertzear dauden kulturei buruzko erreportaia irakurriko dugu. Ez
|
diogu
propagandari erreparatzen, propagandarik gabe argitalpena ez zelako ekonomikoki bideragarria izango. Honek ez gaitu kontsumismorantz bultzatzen, gaitasun kritikoko pertsonak, aurrerakoiak eta ezkertiarrak garelako.
|
|
|
Oraingo honetan, Donostiako eta euskal pilotako historiaren pilotaleku garrantzitsuenetariko bati emango
|
diogu
txanda. Atotxako pilotalekuari hain zuzen ere, edo hobeto esanda, Atotxako pilotalekuei, bat baino gehiago izan baitira.
|
|
|
Donostiako pilotaleku zaharren bildumari, artikulu honekin amaiera emango diot. Oraingo honetan, Beti Jai, Moderno, Urumea eta Gros pilotalekuen historiari erreparatuko
|
diogu
.
|
|
|
Idazle bergararrak Txalapartaren Literotura bildumako arduradun lanetan jarduten du. Beregana hurbildu eta euskal erotismoaren urritasunaren zergatiaz galdetu
|
diogu
. Arrazoi orokorra aipatu digu:
|
|
|
Orain, gainera, gero eta gehiago, euskaraz irakurri ahal izatearen «morboa» gehitu behar
|
diogu
horri
|
|
|
Orain jendeak kontatu nahi duenean gertatu zaion zerbait ez du libururik aipatuko ez bada sektakoa, aipatuko dituzte filmak. Guk zaletasun hori daukagu, eta ez
|
diogu
inori kalterik egiten horrekin. Niri dagokidanez, nire bizitza dexente okerragoa litzateke literaturarik gabe.
|
|
|
Irakaskuntzan erlijio gaia dela-eta deitu izan gaitu, eta guk erantzun ere bai. Erlijioaren gaia inportantea dela adierazi
|
diogu
; sinestunarentzat nahiz ez sinestunarentzat. Konferentzia Episkopalaren tesiak defenditu ditugu eta bere tesiak ere bai.
|
|
|
Rosa Diezek edo Nicolas Redondo Terrerosek ez dute deus ikustekorik Maragallekin. Hauteskundeak pasa ostean konfrontazio maila apalduko da eta orain dagoen presio mediatikoa alde batera utzita, agian, arazoari beste modu batez ekinen
|
diogu
. PSOErekin aukera gehixeago izan dezakegu beharbada.
|
|
|
Ibilbidea, Zumaiatik Getaria bidean, kirol portu parean dagoen aparkalekutik hasiko dugu. Ibilgailua utzi ondoren, Artadi auzoko bideari ekingo
|
diogu
. Bidea asfaltatua dago, baina landareak ikusteko aukera ezin dugu alde batera utzi.
|
|
|
Mende berriaren atarian gaudela eta, forma demokratiko honi eduki pragmatikoa jarri behar
|
diogu
daukagun hiritargo berri honekin: hau izango da datorren mendearen erronka.
|
|
|
Jon Enbeitak," Gara" k astelehenetan kaleratzen duen" AEK Gara" gehigarrian testularitzaren bertuteez idatzi zuen:" Batak besteari errimatuz erantzuteari deitzen
|
diogu
testularitza, eta testularia, hori egiten duenari. Baina errimatzea soilik ez da nahikoa, bertso batean teknika hutsa nahikoa ez den bezala.
|
|
|
Urria aldera eraikuntza lanak hasi nahi lituzkete, azkar ez badabiltza beste batzuk aurreratuko direlako. Enrique de Santiagok aipatu duenez," eskaintza gehiago izan ditugu, baina guk Oarsoaldeari eman
|
diogu
hitza, eta beraiekin egingo dugu lan. Baina mugitu beharra dago, bestela, beste leku batean egingo dute".
|
|
|
Zer da horren baliokidea? Hor ekingo
|
diogu
eztabaidari, eta gure asmoa Europako Batasunean beste estatu bat izatea da. Hori da niretzat 150 urteko jatorrizko botere horren gaurkotzea.
|
|
|
Sarritan borroka galduetatik etorri garelako eta adiskideen hitzek galdu dutelako herri hau, idazle gazte batek aipatu bezala. Idazterako orduan kontatuko dugunean ez ezik generoari ere erreparatzen
|
diogu
baina. Darabilgun generoa ere, daramagun bizimoduaren islada delako.
|
|
|
Sozialistok ez
|
diogu
gure erantzukizunari uko egiten euskal gatazkaren ebazpenean. Hala ere, guk gatazkaren ebazpenaz berba egiten dugunean terrorismoarekin bukatzeko moduaz berba egiten dugu.
|
|
|
Gatazka konpontzearen ardura, kale borroka eta hilketak burutzen eta sustengatzen dituztenena besterik ez da. Horregatik, alderdi demokratikook biolentziaren ebazpena modu estu eta larri batez bilatzen dugun arren, hauxe
|
diogu
: ETAk armak uzteko benetako borondatea erakusten ez duen bitartean ez dugu gatazka honen konponbidea aurkituko.
|
|
|
Gero, esperientziak oinarritzat harturik, programa egokitu egin genuen. Eta orain hedapen faseari ekin
|
diogu
.
|
|
|
Aparkaleku arazoa ere aipatu du eta adibide gisa denda pareko aparkalekuko Bilboko matrikulak zenbatzen aritu da. Biztanleriak gora egitea bere negozioarentzat onuragarria ote den galdetu
|
diogu
. Ez omen du ezertxo ere nabaritu eta Udalean esan bezala, lotara besterik ez direla etortzen errepikatu du.
|
|
|
Azken batean konpondugabeko gatazkaren ondorio mingarria dugu aurrean, ez gatazkaren sorburua. Horregatik, pairatzen dugun gatazkaren ondorio guztiekin bukatzeko hain zuzen ere, gatazkaren muinari erantzun
|
diogu
. Izaera politikoa duen gatazka historikoak konpontzeko arazo politikoari heldu behar diogu, gaitzespen lasaigarri bezain antzuen gainetik eta eraginkortasuna lortzeko asmoz.
|
|
|
Horregatik, pairatzen dugun gatazkaren ondorio guztiekin bukatzeko hain zuzen ere, gatazkaren muinari erantzun diogu. Izaera politikoa duen gatazka historikoak konpontzeko arazo politikoari heldu behar
|
diogu
, gaitzespen lasaigarri bezain antzuen gainetik eta eraginkortasuna lortzeko asmoz.
|
|
|
Bestalde, Adosekin haurrentzako lan bat egingo dugu arrazakeriaren gaiarekin hunkitzeko. Datorren urterako berriz, obra handi bati helduko
|
diogu
.
|
|
|
Bada aukera zehatz bat abertzaleen arteko itun bat egin eta euskal prozesua abiarazteko, idatzia eta zehaztua. Horri heldu behar
|
diogu
.
|
|
|
Eta oztopoak ere aipatu ditut, EAJk markoa gainditzeko konpromiso bat erakutsi behar du. Guk, trantsizioaren bidez, hori egitea erraztu nahi
|
diogu
EAJri. Areago, gure ildoan eta jokabide politikoetan baztergarri diren instituzioetan ere babesa eskaintzen diogu EAJri eta dagoeneko azaldu diogu prest gaudela Jaurlaritza sostengatzeko aipatu bidean abiatuz gero.
|
|
|
Guk, trantsizioaren bidez, hori egitea erraztu nahi diogu EAJri. Areago, gure ildoan eta jokabide politikoetan baztergarri diren instituzioetan ere babesa eskaintzen
|
diogu
EAJri eta dagoeneko azaldu diogu prest gaudela Jaurlaritza sostengatzeko aipatu bidean abiatuz gero. Baina gu ez gara geldi egongo, EAJk eta EAk jarrera noiz aldatuko zain, eta prozesuarentzat ardatz diren gaiak presoenean, esaterako sendo bultzatuko ditugu.
|
|
|
Guk, trantsizioaren bidez, hori egitea erraztu nahi diogu EAJri. Areago, gure ildoan eta jokabide politikoetan baztergarri diren instituzioetan ere babesa eskaintzen diogu EAJri eta dagoeneko azaldu
|
diogu
prest gaudela Jaurlaritza sostengatzeko aipatu bidean abiatuz gero. Baina gu ez gara geldi egongo, EAJk eta EAk jarrera noiz aldatuko zain, eta prozesuarentzat ardatz diren gaiak presoenean, esaterako sendo bultzatuko ditugu.
|
|
|
Plan horren arabera, euskarazko herri telebisten garapen markoa lantzeko lan ildo bat martxan jarri behar da, proiektuok bultzatzen ari diren eragile sozialen eta erakunde publikoen artean. Gure hausnarketatan ere lehentasunezko eginkizuntzat hartu dugu herri telebista sortzea, erronka horri ilusioz beterik heldu
|
diogu
, eta inguru honetako udalak zein udalez gaindiko erakundeak bidelagun izan gura ditugu ekimen honetan, ezinbestekoa baita herri erakundeak eta gizarte eragileak elkarlanean aritzea herritarrei eskaini gura zaien informazio zerbitzu hau abian jartzeko.
|
|
|
Baina idazle profesional esaten
|
diogu
askotan mila gauza akzesorio idaztetik bizi denari ere, gero bere gauzak idazteko denborarik ez duenari. Idazle profesional mota hori da nik nahi ez dudana.
|
|
|
PP eta ETA dira egoera hura pikutara joan izanaren erantzuleak. Zentzu horretan, EHri argi esan
|
diogu
ETAren morrontzatik libratu behar duela. EHk badu herri honetan zeregin eta espazio garrantzitsu bat, espazio hori landu beharra dauka baina ETAren tutelarik gabe.
|
|
|
Su etena hautsi ostean, bertan behera utzi behar izan genuen. EHri bereziki esan
|
diogu
, indarkeria medio gero eta zailago egiten zaigula Europako lana ere aurrera eramatea. Europako Legebiltzarrean ulergaitza da PPko zinegotzi bat hiltzea.
|
|
|
Orain arte ez genuen Euskal Herri osoan aztarnategi bat ere Paleolitokoa, aztarna batzuk bakarrik. Orain arte Euskal Herrian tresnei bakarrik galdetzen genien garai haiei buruzko informazioa biltzeko, orain aztarnategiari ere galdetuko
|
diogu
eta aztarnategi horrek eman dezake zer nolako landaredia zegoen orduan. Orain arte hezurrik ez da azaldu, terrenoak azidoak direnean hezurrak galdu egiten direlako, baina sua aurkitzen baldin bada orduan datazioa egin dezakegu termoluminiszentzia metodo horren bidez. Badakigu Irikaitzeko aztarnategiak 200.000 urtetik gora daukala, baina 300.000, 400.000 edo 500.000 urte duen jakingo dugu.
|
|
|
Datu hauek ezagutu ondoren galdera bat egin behar
|
diogu
gure buruari. Errealitatea izanik Nafarroako populazioaren bi herenek elebitasunaren aldeko apustua egiten duela, zergatik aurkitzen dugu euskararen kontrako jarrera bortitza?
|
|
|
Bide honi lotzeko hautatu lana Lewis Carroll en liburuan oinarria duen" Alizia bitxikerien lurraldean" dugu. " Antonio Daniel Garcia Orellana sevillarrak egindako antzerki egokitzapena abiapuntu hartuta ere, klasiko honi gure ekarpena egingo
|
diogu
, Mozarten musika erantsiz eta, mundu magiko hori aberastearren, eszenografia goma espumako elementuekin osatuz: maskarak, buruhandiak, harizkoak... era ezberdinetakoak denak".
|
|
|
" Gastibeltzaren karabinak" lana izan zen herriak antzeztutako azkena duela 9 urte. Ekimena berreskuratu nahian," eta Lekeitioko kultur eremua berpizteko gogoa zegoela ikusita, udalean haize berria dagoela aprobetxatu eta buru belarri ekin
|
diogu
obra antolatzeari. Lekeitiarren inplikazioa erabatekoa izan da", diosku Imanol Agirre ideiaren zuzpertzaileak.
|
|
|
Ez dakit kongresuaren ondorioz beste askatasun maila bat izango duen. Adostasunaren bidea posible ez bada, gure proposamenak egingo ditugu guk edo beste alderdi abertzale batzuekin batera eta horrek gatazka politikoa ekarriko balu, bada, guk horri ez
|
diogu
beldurrik. Baina Nafarroa eta Iparraldeko egoera zein den kontuan hartuta, espainolismoaren munduan egon daitekeen indar baten beharra ikusten dugu.
|
|
|
Baina Nafarroa eta Iparraldeko egoera zein den kontuan hartuta, espainolismoaren munduan egon daitekeen indar baten beharra ikusten dugu. Hori posible ez bada, gutxiengo eta gehiengoen jokora jo genuke eta horri ez
|
diogu
beldurrik.
|
|
|
Ez da gure eskuetan bakarrik dagoen gauza. Bi zati duen galdera luzatu nahi
|
diogu
EHri: ea giza eskubideak zapuzten dituzten ekimenak nolabait gaitzesten dituen, eta ea ETAri ekimen armatua bertan behera uzteko eskatzeko unea ez ote den.
|
|
|
mahai bat osatzearen aldekoak direla baina mahai horretan PP egon behar dela eta PP egon ezik beraiek ere ez direla egongo. Horrexegatik
|
diogu
, mahai horretan ez dela aurrebaldintzarik jarri behar, norberak bere edukiak eraman behar dituela eta askatasun osoz eztabaidari ekin.
|
|
|
Horrez gain, beste hausnarketa bat ere egin behar da, ea ez ote ziren aberrigintza eta bake prozesua nahastu. Beharbada ez
|
diogu
ondo azaldu gizarteari, bake prozesu batek bere abiadura eta erritmoak izan behar zituela eta aberri eraikuntzak beste eduki batzuk zituela. Lizarra Garaziko akordioa ere, batzuek horrela ulertaraztea nahi izan zutelako, aberri eraikuntzarako tresna gisa saldu dute eta indar abertzaleek ere ez dugu jakin izan korapilo horretatik ateratzen.
|
|
|
Orain aldiz, hirugarren diru iturri bat zabaldu nahi dugu, jendearena, alegia, Goienari bere ekarpena egin diezaion. Hirugarren hanka hori falta zaigunez, datorren urtean helduko
|
diogu
harpidedunak lortzeko ahaleginari".
|
|
|
Analogikoan emititzen jarraituko badute ere, epe erdira kable bidez helaraziko da Goitb," Arrasaten kablea ipini gabe dago oraindik eta Bergaran leku batzuetan bakarrik. Bailara gehiena kableatuta dagoenean ekingo
|
diogu
kablez emititzeari". Hain zuzen, hitzarmena dute Euskaltelekin berauen plataforman sartzeko," herri bakoitzean Euskaltelek kate bat libre utzi behar dio Udalari, bere programazioa eskaini dezan".
|
|
|
Ez
|
diogu
gazteriari historiaren gure interpretazioa eman. Ikastoletan teknikoki maila oso ona izan da, baina humanitateetan oso apala, Frantzian ez ezik Europa osoan bezala.
|
|
|
Herri baten etorkizunaz erabakiak hartzen ari gara. Zera esaten
|
diogu
ETAri: " Hemen guk ez dugu eska tzen zuek belauniko jartzea, ezta amore ematea ere".
|
|
|
Udalbiltzak ofizialki bere iritzia eman zuen eta EH abstenitu egin zen. Guk esaten
|
diogu
gaia larria dela. Udal ordezkaritzaz ari gara eta ETAk bi ordezkari hil ditu.
|
|
|
Produktu idatzietan egoera nahiko normalizatua dago. Baina euskarri berrietako produktuetan dago hutsunea eta guk horri erantzun nahi
|
diogu
. Ni hona etorri nintzenean euskaraz horrelakoak eskura ezinak ziren.
|
|
|
Gainera helduak ere ezin ditugu ahaztu. Horri guztiari Gabonetan heldu
|
diogu
.
|
|
|
Haien euskararekiko jarrera ez da euskaltzaleok nahiko genukeena. Baina, azken finean, arabarrek beraiek aukeratutako politikoak dituzte eta horri errespetu bat zor
|
diogu
.
|
|
|
Kontzerturen batean inortxok ere dantzarik egiten ez bazuen, taldea desegingo zutela zin egin zuten, eta ez dute horren beharrik izan. Formula sekretua eskatu
|
diogu
Iñigori eta horra bere erantzuna: " Erritmo latinoak eta jamaikarrak oso erlazionatuta daude.
|
|
|
Jabier Muguruzak bere bakarkako bidean jarraituko du. Azkenik, Txatanuga Futz Band eta Skandalu taldeetan jardundako Asier Ituartek tronboia lurperatuko duela esan du," baina ez
|
diogu
sinesten".
|
|
|
Bai, baina kanpoan jo dugunean indar gehiago eman
|
diogu
. Nik adibidez ahotsaren intentsitateari indar gehiago eman diot.
|
|
|
Halako intuizio bat sortzen da: garai berri hauetan eta gauzak zihoazen moduan, edo autoantolatzen gara mugimendu kultural moduan bertsoaren transmisioa eta hedapena ziurtatzeko, edo bestela ez
|
diogu
etorkizunari aurre egingo. Esan liteke bertso mundua nahi genuen lekura joan dela, ez dakigu ongi edo gaizki, baina azken 15 urtetan nahi genituen pausoak eman ditugu mugimendu bezala.
|
|
|
Oteizak eta izugarrizko garrantzia eman diote kulturbide honi. Guk ez
|
diogu
hainbestekoa emango, barrutik ezagutzen dena ez da mitifikatzen. Besterik gabe, beste jardunbide bat da, eta gizartean bere lekua badu, utzi bere bidea egiten.
|
|
|
Euria gogotik ari du eta lasterka sartu gara Basauriko Arizko Ikastolan. Pasiloetan emakume bat topatu eta idazkaritza non den galdetu
|
diogu
. Ez duela ulertzen erantzun digu gazteleraz eta ez da harritzekoa; Basaurin %94 inguru erdalduna da.
|
|
|
Bihar Euskal Herriko beste erpinera joan behar dugu, Iparraldera, eta gaurkoz gureak egin ditugu Basaurin. Udaltzainari autopistara nola joan behar dugun galdetu
|
diogu
. Honek ere ez daki euskaraz.
|
|
|
Datorren atalean mota honetako zenbait ipuin bildumari egingo
|
diogu
erreferentzia: batik bat ipuinak marko narratibo batean txertatu dituzten bildumei.
|
|
|
Baina, batik bat Telefono kaiolatua bildumari eskainiko
|
diogu
gure arreta. Ikutu ezkorra duten ipuinen bilduma bat osatu zuen.
|
|
|
Honek Emakume biboteduna bildumaz mintzatzean aipaturikoa gogora dakarkigu. Pergolako iruzkinean aipaturikoa jasotzeari egokia iritzi
|
diogu
:
|
|
|
Ipuin bildumak sailkatzerako orduan, hauen batasunari begiratu
|
diogu
. Hartara, datozen orriotan ikusi ahal izango duzuen bezala, hiru sailetan berezi ditugu; lehenik, ipuinen artean nolabaiteko kateaketa erakusten duten bildumak aurkeztuko ditugu; bigarrenik, bata bestearengandik independienteak edo askeak diren ipuinak eskaintzen dizkiguten bildumak aipatuko ditugu; eta azkenik, ipuin aske gutxi batzuei buruzko zenbait aipamen egingo ditugu.
|
|
|
argumentua, ikuspuntua (edo narratzaile mota), pertsonaiak, denbora eta espazioa, estiloa, testuartekotasuna. Haatik, ipuin bildumak iruzkintzeko orduan, ipuinez ipuin aritzea luze joko lukeenez, bildumari buruzko ezaugarri orokorrak aipatzeari ekin
|
diogu
.
|
|
|
Narrazioa, eta bereziki eleberri modernoa, aniztasunarekin lotzen den garai hauetan sailkapenak egitea oso egokia ez dirudien arren, narrazio ezberdin hauen guztien iruzkinak era ordenatu eta erabilgarriagoan eskaintzeko asmoz honako sailkapena egiteari egokia iritzi
|
diogu
.
|
|
|
Bill Buford ek Granta10 aldizkarian Dirty Realism deitutakoari eman
|
diogu
errealismo zikina izena. Beraz, Estatu Batuetan hedaturiko korrontea dugu hizpide, besteak beste honako idazleek jorratu zutena:
|
|
|
Izan ere, hasieratik aipatu izan balu, agian, irakurleoi ez litzaiguke hain deigarria egingo. Era honetara, kartzelan egotearen arrazoiak jakiteko asmoz, irakurleok arretaz ekingo
|
diogu
irakurketari. Genero ezberdinen arteko nahasketa gisa definitzen du autoreak berak:
|
|
|
Sulla, Enric (arg.) 1996 Teoría de la novela. Antología de textos del siglo XX, Crítica, Bartzelona. ere deitu ohi
|
diogu
honela. Hiru barne fokalizazio ezberdin bereizten dira:
|
|
|
kritika akademikoa eta kritika publikoa. Aitzitik, kritika publikoa deritzona aztertzeko garaian, egokiagoa iritzi
|
diogu
Ales Broch ek eginiko sailkapena aintzat hartzeari.
|
|
|
ONUko Adierazpen agiri haren lehen euskarazko itzulpena Nikolas Ormaetxea. Orixe? idazle bikainari zor
|
diogu
, zeinak argitara eman baitzuen 1949an Alderdi aldizkarian, izenburutzat Giza eskubide guztien Aitorkizuna jarriz. Gero, Coruñako Agrupación Cultural O Facho zeritzan elkarteak, ONUren agiri horren hogeigarren urteburuan (1968) lau hizkuntzatan (galegoz, gazteleraz, katalaneraz eta euskaraz) argitara eman zuen Coruñako Moret argitaletxean, J. A. Gonzalez Casanova irakaslearen hitzaurrez.
|
|
|
(10)./ pecatu mortalecoocasinourrecuac izatiaEuscal errijetaco... (120);, itzuri?
|
diogu
, obraosoanbarnabialdizsoilikdatorrelakoeta, ocasinoe, berrogeitazazpialdiz...
|
|
|
Euskal Herriarekin zerikusia duen artikulu batek, hartara, Euskal Herri osoarekin zein haren parte batekin soilik izan dezake lotura. Geroxeagohelduko
|
diogu
Euskal Herria eta bere barneko eremu ezberdinen arteko alderaketari). Beraz, egunkariek gai hauen berri ematen digutenean, hurbileko kontuek garrantziairabazten dute (ezin bestela izan euskarari dagokionez, jakina; baina ez litzatekenahitaez horrela izan behar gainerako bietan).
|
|
|
Azken ikuspegi honek (Euskal Herria osotasun politiko gisa) hartzen duen pisuak, dena den, erabat banatzen ditu egunkari abertzaleak eta erregionalistak. Beraz, aurrerago helduko
|
diogu
auzi horri.
|
|
|
8 Programa batek Euskal Herriarekin zerikusia duela esateko, honako irizpideari jarraitu
|
diogu
: Euskal Herrian ekoitzia bada (osorik edo zatiren bat), edo ekoizlea euskal herritarra bada, edo programakEuskal Herriko errealitateren bat aipagai badu, edo kanpoko ekoizpena denean Euskal Herrirako moldatuaizan bada (adibidez aurkezlea jarrita, bideoklipen aurkezpenetan edota kirol batzuen emanaldietanbezala), orduan Euskal Herriarekin zerikusia duela ebatzi dugu. Ez ditugu hemen kontuan hartueuskaratutako kanpoko ekoizpenak, jakina, nahiz eta euskaratzea bera moldaketa bat izan.
|
|
|
Batetik planteamendu bera ezbaita gertatzen herrialde penintsularrekin: Hegoaldeko herrialdeek ere beren albistegiadute, baina horrek ez du ekiditen, aztertzen ari garen albistegietan herrialde horietangertatzen direnek agerpen garrantzitsua izatea (Nafarroaren agerpen txikiari, geroxeagoerreparatuko
|
diogu
). Bestetik, argudio horrek baliorik izatekotan, euskarazko kanalerako balioko luke, ez gaztelaniazko kanalerako, azken honetan Iparralderako albistegirikeskaintzen ez dela kontuan izanda.
|
|
|
Bestetik, argudio horrek baliorik izatekotan, euskarazko kanalerako balioko luke, ez gaztelaniazko kanalerako, azken honetan Iparralderako albistegirikeskaintzen ez dela kontuan izanda. Honi, gainera, lehenago azaldutako zerbait gehitubehar
|
diogu
: euskarazko albistegiak, 1999ko udaberrian, gehienbat gaztelaniazkoenitzulpena ziren.
|
|
|
Guri dagokigunean, arteari lotuta dagoenari eutsi nahi
|
diogu
. Artean bezala, jarduerak errepikaezinak diren neurrian, estandarizatu ezin diren neurrian, beraienberri eman nahi bada, beren hastapenetatik azaltzea iruditu zaigu modurikegokiena.
|
|
|
–(...) ez dugu inoiz interpretatu behar. Berrelikatu eta pertsonari bere buruaaurkitzeko aukera eman behar
|
diogu
–. 21
|
|
|
Ametsak lantzeko modua terapeutaren eta bezeroaren nortasunaren eta estiloaren araberakoa izango dira. Hala ere, honetaz ahalik eta gehien baliatzeko, prozedura sistematikoari jarraitu behar
|
diogu
:
|
|
|
Gizabanakoak behar bat sentitzen duenetik, behar hori asetu arte gertatzen denprozesuari deitzen
|
diogu
Gestalt zikloa. Lehen aipatu dugun, hondotik?
|
|
|
Basquin en eta bere kideen hitzetan, psikodrama psikoanalitikoan eszenako edukiaentzutea da desberdintasuna: , fantasia entzuteari ematen
|
diogu
lehentasuna, ez rolkontzeptuari; aldiz, honek lehentasuna du ikuspegi psikosoziologikoan? (1977,137 or.).
|
|
|
Zentzu desberdina atzematen
|
diogu
motiboari istorio bereko beste bertsio batean, Etxebarriak Zeberion bildurikoan (1995, 181). Hasiera Orozkokoa bezalakoa da; lamina eta mutila maiteminduak dira eta ezkontzeko, lagunek bultzaturik mutilakneskatilaren ahate zangoak ikusi arte:
|
|
|
artekoa: . Baina hemengo errealitateabertatik eta barrutik ezagutzen dugularik, halako kutsu bitxia hartzen
|
diogu
sailketaizaribakar berdintzaile horri. Jon Juaristi eta Mikel Azurmendi, adibidez, euskalkomunitateko kide dira:
|
|
|
Euskal soziolinguistika landu beharra aldarrikatu izan du nekatu gabe Txillardegik.Horrexegatik, hain zuzen, BAT Soziolinguistika Aldizkariaren sortzaileetakoa gertatuzen, eta horren eragile izan da zuzendari gisa. Aspaldi
|
diogu
entzuna Euskal HerrikoUnibertsitatean sortu beharreko Soziolinguistikaren departamendua edo Institutuarenideia6.
|
|
|
Are gehiago honi buruzkoirizpide zehatzik edo taxonomiarik ez dagoenean. Euskarazkotzat jo ditugunen arteanegon daitezke erdal erabilera duten kalkoak ezkutaturik, bai eta erdarazkoetan euskalhitzen multzoan sartu beharrekorik; hori egin gabe dagoen bitartean, ordea, gukgeureari eutsiko
|
diogu
.
|
|
|
Adibidez?
|
diogu
–Donostian, Azpeitian, Gernikan, Tolosan edo Ondarroanezin zitekeen, inola ere, euskarazko sermoirik edo otoitzik egin, eta salbuespen bidezeuskaraz egin zitekeenetan (e. b., Ataun, Errigoiti, Zegama edo Zeberion) Gobernu Ordezkariaren baimena zen.
|
|
|
1939ko lehen seihilabetean, Amundarain kronikaria ez zen astez aste edo bederatziurrenez bederatziurren arazoaz beti esanak errepikatzen ibili, baina urte hartakoekainera iristean ondoko ohar hau idatzi zuen, Donostiako elizetako une hartakoegoera adierazten diguna. Aurreko eta ondoko pasarte gehienak baino esanahitsuagogertatzen da berori; esanahitsua,
|
diogu
, artean Gobernu Gotzainen arteko negoziaketakbere emaitza ez baitzuen eman, eta, gainera, Donostiako hiriburuan ari zen jazotzenesaten zaiguna, ez nonahiko zokotan (Cronica: I, 453, 510):
|
|
|
Arau ezadenon ezaguna da. Horregatik eta gaiak daukaguna baino leku handiagoa beharduelako, ez
|
diogu
atzera ekingo.
|
|
|
Logikaren eta semiotikarenarteko mugak, alabaina, ez dira oso zehatzak. Batzuek eta besteek bereganatzen dutenikerketaren subjektua eta hari buruz ematen dituzten azalpenak behin baino gehiagotannahasten dira, jakinbideen izena eta sailkapen kategoria batzuk ezberdinak izan arren.Hau dela eta, guk Peirce-ren ildoari jarraituko
|
diogu
hasierako proposamen honetaneta, autore berekoak izan arren, beste kategoria batzuk semiotika atalean kokatukoditugu.
|
|
|
Puntu honetan Joxe Azurmendi euskal idazle etafilosofoaren pasarte bat interesgarria eta aplikagarria da: (halako galderak daudenean), zeini arrazoitu nahi
|
diogu
–Zer arrazoitu, zer esplikatzeko, zer irabazteko?
|
|
|
Txillardegi inor bainolehen ohartu zen hizkuntzaren dimentsio politikoaz, eta egokiro ohartu ere. Gezurrabadirudi ere, oraindik ez
|
diogu
gainartu aurreiritzi tamalgarri horri euskaltzaleonmunduan: hots, Estatu nazioaren eskutik abian jarritako nazionalismoak hizkuntzarenizaera eta funtzioa errotik aldatu dituela bere batasun politikoaren sistema egituratzekoprozesuan.
|
|
|
–Hori zeretik dator. Guk, botoak hartzerakoan, munduari uko egiten
|
diogu
, etahorren sinbolo bezala baita lehengo izenari ere. Kaputxinook, apaltasun seinale gisa, norberaren herria izaten dugu deitura bakarra:
|
|
|
Behin partehartze guztiak aurretiaz erabakitako ordenan bildu eta gero, muntaia lan korapilatsuago bati ekin behar
|
diogu
(txolarte luzeegiak ezabatu, etab.). Honez gero saioaren iraupenari buruzko ideia bat eduki dezakegu. Azkenik, nahasketa egiten da, eta zintako sekuentziei diskoak edo estudiotiko loturak (une egokian eta gidoiaz bat) gainezartzen zaizkie, hau guztia bigarren zinta batean grabatuz.
|
|
|
Aurkezten ditugunak ez dira egitura ahalgarri guztiak, ezta formatu itxi eta aldaezinak ere. Proposamen zurrunak egiteari muzin egiten
|
diogu
, zeren uste baitugu formatuek gure zerbitzuan egon behar dutela, gure mezuaren alde, helburu eta entzuleriaren soslaiaren alde edozer egin nahi izanda ere. Izaera erabilgarria daukatela-eta, nahastu egin ahal dira eta ekoizkin berriak sortu, guk horren behar edo premia izanez gero.
|
|
|
Albiste batzuk esklusibaz ematen dira zenbaitetan. Hori gertatzen denean, iturri lehendarrari egiten
|
diogu
erreferentzia, hots, kazetariari berari; edota iturri bigarrendar edo hirugarrendar bati, informazio pribilegiatua ematen digunari preseski. Iturri pribilegiatu horiei Mar Fontcuberta k (1993) fuentes exclusivas deritze.
|
|
|
Irrati libreak alde batera utzita, hauek, albiste agentziak alegia? kanalik garrantzitsuena osatzen dute irrati albisteak uhinez aireratzeko orduan; eta kanal nagusia dela
|
diogu
, zeren beronek dauzkan hiru abantailak aintzakotzat hartzekoak baitira: arintasuna, eguneko edo orduko ematen duen albiste kopurua (zenbatasuna) eta ustezko kalitatea (kazetari profesionalak aritzen dira bertan).
|
|
|
Engoitik, irakasle eta ikertzaile batzuek, iturri hau kazetarien lana kontrolatzeko neurri biguntzat jotzen dute. Eta neurri biguna
|
diogu
, zeren hemen ez baita inolako agindu edo betebehar derrigorrezkorik. Kontua hauxe da:
|