|
2000
|
|
|
Jende apal bezain geldigaitza. Ez diet eskatzen ezer berririk asmatzeko, soilik beraien mezua bihotzeraino hel
|
dakidala
, musika nahiz hitzen bitartez(...). Kultura musikalean hutsune nabarmena dago.
|
|
|
Izendapen hauek fikziozkoak dira nik
|
dakidala
; orain arte ez dut inoren ahotan horrelakorikentzun. Alabaina, sarritan batez ere erdarazko testuetan, honen antzekoak diren izendapenak aurkiditzakegu, identitate konplexu baten adierazle baino gehiago (zenbaitetan hala dira, W.
|
|
|
Urbiainerat ez zen nehoiz hainbertze jende bildu eta elkartu, ez bederen nik
|
dakidala
, zeren, desfilean zetozenak alde batetik, eta plazan goait eta begira zeudenak bertzetik, aise izanen ginen milaz goiti han juntatuak, bertakoak hauek, inguruko herrietarik erdutuak haiek, urrunekoak ere aleka batzuk, Iruñatik —munduaren azkenetik kasik, urbiaindar gehienentzat— bizpahiru... guztiak festarako prestik eta iratzarririk, haietarik anitz makila edo akuiluren bat eskuan zut...
|
|
|
Eta ni ere halaxe ibili izan natzaizu, lurrez lur, eta hala nabilkizu oraino ere, nahiz eta batzuetan adinak eta erreumak gogogabeturik naukaten eta etsirik be zala... baina ez guztiz: izan ere, guti batzuetan suspertu bezala egiten naiz eta orduan ohartzen naiz ezen geratzen zaizkidala bertze lur batzuk —bertze mila lur—, neure oinek oraino ukitu eta aurizki gabeak baina ukitu eta aurizki nahi nituzkeenak, eta ohartzen naiz, halaber, ezen, inguratzen nauten objektuei eta izakiei so egiten diedan bakoitzean, deus guti
|
dakidala
haiei buruz, bizitza kasik osoa haiei beha eman dudan arren... eta jartzen naiz haien aprendizkoan berriro, ea arrazoinaren edo bihotzaren begiz sekeretutxo berriren bat igartzen eta ebasten diedan, lehen eskolarat joan banu bezala, ileak urdindurik ditudan arren. Eta beirazko ontzia, konparazione, bertze lur bat da, ene adimenduari arras ezezagun zaiona... eta ustekabea ere bertze lur bat izan daiteke, eraman nazakeena Jainkoak daki norat...
|
|
|
—Martin, batzuetan pentsatzen diat ez nauala aintzakotzat hartzen, baina jakin huke ezen, zientzi gizona naizen neurrian, parabolaren sekeretu guztien berri
|
dakidala
eta, ondorez, kanoi tiroarena, zeren eta, dakian bezala, arkabuzez, fusilez edo kanoiez jaurtiki balaren edo, berdinzki, eskuz egotzi harriaren trajektoria parabola bat duk. Eta, bide batez, neure ikerketak egin zitzakeat eta egiten ari naizen liburuan txerta...
|
|
|
—Jauna, osaba Joanikotek erraiten du ezen fedeak salba gaitzakeela, eta, halatan, fede osoz natorkizu erraiterat ezen batzuetan ez
|
dakidala
non dagoen egia, non gezurra, baina arras egin nahi nukeela egiaren alderat, baldin non dagoen baneki; eta, batzuetan, galdua bezala sentitzen naiz, baina badakit ezen zure semetzat gaituzula, eta egunen batean argiren bat igorriko didazula, nola igorri baitzenion etxetik alde egin zuen parabolako seme xahutzaileari, etxerako bidean ipintzen zenuela. Eta nik ere guztiz nahi bainuke egiaren bidetik joan, zure betiko etxerat, amen.
|
|
|
—Itzuli da kanpotik? —Nik
|
dakidala
ez.
|
|
|
—Guregandik hurbilago ja ere ez, nik
|
dakidala
. Eta, gai hauetaz, ni baino jantziagorik ez duzu atzemanen hiri honetan.
|
|
|
Negar egiteko puntadan ematen zuen, eta nik ez dut pairatzen inork nire aitzinean negar egiterik. Unaik berak ere zer egin ez
|
dakidala
uzten nau negarrez hasten zaidanean. Zoo bat erosiko nioke horrelakoetan, lehoiak eta guzti erosi ere, malko zurruztari langa eman diezaion.
|
|
|
Esaten dute: " Orain akordatzen naiz, bai, honantz nentorrela, korrika eta presaka, eta kalean jende gutxi bezala, zera, esate baterako ia inor ez, eta auto gutxi, bai, ohi denerako oso gutxi, eta semaforoak eta argiak itzaliak bezala, eta dendak eta banketxeak erdi ilunpetan ez dakit, gaur jai-eguna edo greba eguna balitz bezala, baina, klaro, gaur osteguna da eta ez da nik
|
dakidala
gaur inon grebarik... Erraz harrapatu gaituzte, untxiak bezalaxe".
|
|
|
Ez, nik
|
dakidala
.
|
|
|
Bestalde, gainerako bidaiariek burua hotelaren afera horretan izango duten bitartean, badakit niri gogoa norengana joango zaidan. Lo egin ezinik, amorrazioa sentituko dut Dabid Loti Ederra baino lokartuago dagoela imajinatzean, izan ere hark egundo ez baitu arazorik izan lo egiteko (nik
|
dakidala
, lapurretarena gertatu, eta ondoko egunetan bakarrik ibili zen loezak joa), ezta egiaz tiro egin zidan gauean ere; gau hartan garbi asko iritsi zitzaizkidan gonbidatuen gelatik haren zurrunga hotsak. Baina ez, Gasteizen arra  tsaldeko seiak inguru izango dira eta auskalo hura non dagoen, auskalo norekin.
|
|
|
Merde, merde eta merde! Jakitun dago, eta okerrena da bidaia oraindik ez dela amaitu eta ez
|
dakidala
aurre  rantzean zelan jokatu... Hereneguneko eta atzo  ko mezuak entzun ditu, baina aparailuaren erabilera ezagutzen ez zuenez, net oker ez banago herenegunekoa gura barik ezabatu zuen entzun eta gero.
|
|
|
pentsatu dut bidaia hau uste baino askoz nekagarriagoa dela eta ez
|
dakidala
nire GMI a nola egongo den (fardelak egunero garraiatu beharra, dendak egunero muntatu eta jaso beharra, otorduak prestatu beharra...).
|
|
|
" Esther", irten zaio orduan, eta berehala" taldeko guztiek hori uste al dute?". Nik ez
|
dakidala
erantzun diot, eta Esther, Adela eta Luisek, behintzat, hala diotela; edozein modutan, ez dut besterik jakin ahal izan. Dâailleurs, jakin behar duzu bart berandu arte geratu naizela Danen furgoneta zelatatzen eta Rakel, ez baina Adela ikusi dudala ekipaje tokira igotzen.
|
|
|
Bil bil egin naiz neronengan auspean sua bezala, pizturik nagon, itzali naizan, neronek ez
|
dakidala
.
|
|
|
Baina etikak ez ditu honela erabiltzen. Demagun tenisean jolasten
|
dakidala
, eta zuetako batek jolasten ikusten nauela, eta" Hara, nahiko gaizki jolasten ari zara" esaten didala, eta demagun hurrengo erantzuna ematen dudala: " Badakit, gaizki jolasten ari naiz, baina ez dut hobeki jolastu nahi"; besteak esan dezakeen gauza bakarra hurrengoa da:
|
|
|
Zer esan ez
|
dakidala
geratu naiz. Antxonen historia entzuteko prest nengoela uste nuen hasieran.
|
|
|
" Ez ezazu sekula erabakirik hartu gogoa sutan izan ezean", zioen Margak aurreneko gutunean, eta ez zen hain beroa nik une hartan Lauaxetari kontra egiteko nuen gogoa. " Azken batean", esan nuen neure artean," berriro ere nora jo ez
|
dakidala
nagok, eta bien bitartean ondo etorriko zaiguk pixka baterako zibilizazio deitzen den horretara jaistea, espaloiak zapaltzera."
|
|
|
– Askotan pentsatzen diat hirekin egon beharrean Lizardirekin egon nukeela nik, ez
|
dakidala
zer arraiogatik nagoen hirekin eta ez Lizardirekin.
|
|
2001
|
|
|
Nik
|
dakidala
, ez. Ezin esan, bada, zer pentsatzen duten nik azaldutakoaz.
|
|
|
Nik
|
dakidala
, gaur egungo gure legeriak, Europako Batasunekoak, etiketan izen komertzialaz gain espeziearen izen zientifikoa eta jatorria ere jartzea agintzen du.
|
|
|
SOS Deiak i, posible luxación muscular en la zona de la ingle, bota diot Iñakiren miresmenezko begirada bat irabaziz. Berak adi na
|
dakidala
ahaztuz bezala. Alegia, ezer ez.
|
|
|
G: Heriotza, nik
|
dakidala
, ez da sentimendu bat.
|
|
|
S: Ez, nik
|
dakidala
...
|
|
|
1929an euskaltzaletu nintzen, nolabait esan, inork eragin gabe eta neuk ere nola ez
|
dakidala
: hazia, dudarik gabe, aspaldidanik ereina nuen.
|
|
|
azken finean," itzultzaile prestamenik ez duenak, oro har, egin behar diren salbuespen guztiak(...) eginda, itzuli egiten du, gaizki itzuli ordea, eta antz ematen zaio. (...) Nik
|
dakidala
halakoei [historialari profesional euskaldunei] zuzentzaileak ez, maisuak behar zaizkie jarri". Bestalde, ez litzateke egia izango, P. Gartziak esaten zuen bezala, Lur Entziklopedia Tematikoan itzulpena nagusi denik, euskaraz zuzenean sortutako atal eta zati anitz omen dagoelako.
|
|
|
Ez naiz hasiko kultura eta zibilizazio kontzeptuen arteko diskisiziotan. Samuel P. Huntington Harvard-eko profeso reari zor diogu zibilizazioen arteko txokearen esapidea, eta berak zuzenean arrazoi kulturalak aipatzen ditu gaur egungo munduaren ordena politikoan gatazka iturri nagusi gisa (Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations and The Remaking of World Order, EEBB, Ed. Simon & Schuster, 1996 Euskarazko ediziorik ez dago, nik
|
dakidala
. Gaztelaniaz, Paidos editorialaren itzulpena, 1998koa.
|
|
|
Eta kulturarekin batera, berea duen bigarren betebeharrean ere, hizkuntz politikari dagokionean ere, zer egingo ote duen jakitea ez da erraza, baina niri behintzat, nondik datorren ikusita, itxaropen apur bat piztu zait. Hala ere —zilegi bekit transgresio koxkor hau— ezin dut burutik kendu, Euskaltzaindiaren eraginez, edo akademiaren erabakiak gizarteratzeaz arduratzen direnen eraginez, nire burua askotan eta askotan analfabeto gisa ikusten dudala euskaraz, ez
|
dakidala
ziur zuzen idazten dudan, ez ditudala ulertzen hainbat eta hainbat erabaki, eta iruditzen zaidala, gainera, ez naizela honetan bakarra. Akademiak, nolabait, alde batera utzi duela hiztunekiko konpromisoa, eta gure hizkuntzse gu rtasuna kolokan dagoela.
|
|
|
Baina aspaldiko historiak utzi eta gatozen frankismoaren garaira. Francoren hizkuntz politika, nik
|
dakidala
, aztertu gabe dago. Lodares saiatu da argi egiten, baina uste dut bere tesiak ustel bihurtzen duela saioa.
|
|
|
Gero ikusiko dugu hori, baina aurrera dezadan zerbait. Nik
|
dakidala
, hori baieztatzeko erabili ohi duten froga bakarra zera da, testuliburu batzuetan Arana Goiriagertzen dela. Eta pertsonaia ren ondoan, haren iritziak eta teoriak arrazaz, euskal nazioaz...
|
|
|
Lotura hau berau, nire liburuaren eta erakunde armatua ren agiri eta ekintzen artekoa, Mikel Azurmendik bakarrik ez du egin. Nik
|
dakidala
, Jon Juaristik, Matias Mugicak eta Aurelio Artetak ere egin dute. Nire hatzak ETAri biktimak seinalatuko bailizkion.
|
|
|
lon. Jakin ezazu ongi, Sokrates, ez
|
dakidala
berak ez dakien gauza bat bera ere.
|
|
|
goren denarengandik alde egin gutxiago denarenarantz. Beraz, inork ez beza nigandik eskatu nik ez
|
dakidala
dakidana, ez bada ikasteko jakin egin behar dela jakinezina dela.124
|
|
|
Galdera ona da, aitortu zuen azkenik. Batzuetan ahaztu egiten zait, noren alde ari naizen ez
|
dakidala
iruditzen zait... Batzuetan batzuen alde, beste batzuetan besteen alde… Liburu saltzaile naizenez, liburuak erosten dituztenen alde.
|
|
|
Tira, B, esaten zioten gutariko batzuek –zeren, aurreko gaueko parrandaren ondorioz, B kide berri bat bezala ikusten hasiak ginenez, batzuek" B" deitzea erabaki baitzuten, izena laburtzeko eta nolabaiteko familiartekotasuna erdiesteko, eta munduan zehar ezizenak jartzen famatu gaituen omenari omenaldia egiteko (B zenez B deitu, ulertzen?) –, eta halaxe esaten zioten, B, zuk ez duzu bestondorik, beraz edabea hartu duzu, ezta? (Edabea esaten genuen, zergatik ez
|
dakidala
denok edabea zela uste genuelako). B zalantzati erantzuten zuen, bai..., esaten zuen aurrena, eta gero berriz, ez..., eta gero, bai baino ez..., zeren..., agian ez zaizue gustatuko..., oso pertsonala da...
|
|
|
– Poliziak darabiltzan auto propaganda bideez hitz egin behar baduk, jakin ezak ondotxo
|
dakidala
nolako jukutriak asmatzen dituzuen...
|
|
|
– Nik
|
dakidala
ez, behintzat.
|
|
|
Beste aldetik, kasuan jarraitu ala ez neure kontua duk. Nik
|
dakidala
behintzat hori eragozten didan legerik ez zagok, azken finean muturra sartzea nire lana duk; horretarako ordaintzen zidatek, zeuei bezalaxe. Orain, ipurdi handi hori mugitu eta egin behar duana egintzak!
|
|
|
– Hasiera batean horren beldur ziren agintariak. Neurri bereziak ere hartu omen zitiztenan; baina horretan ere ustea ustel gertatu eta, nik
|
dakidala
behintzat, inor ere ez zunan saiatu formula lapurtzen. Ez baitzen...
|
|
2002
|
|
|
«Madrilen min egin du, itxuraz behintzat, Joseba Sarrionandiak," Lagun izoztua" nobela dela bide, Espainiako Literatur Kritikarien Elkartearen eskutik euskarazko narratibaren alorreko Kritikaren saria jaso izanak. Etzanarazi egin ditut jaso eta eskutik hitzak, berez sari hori irabazten duten idazleek ez baitute inoren eskutik deus ere jasotzen; liburuak hartzen duen bultzada mediatikoa da, berez, sariaren funts bakarra, nik
|
dakidala
behintzat. Beharrik!
|
|
|
Bada, zein gaizki gauden!... Nik
|
dakidala
, gutxi irakurtzen baita, ahoz ahoko kontu hori oso jende gutxiren arteko kontua da.
|
|
|
Huelga Gipuzkoan bakarrik eta piketeengatik atera zela zioen «El Pais»eko titularraren muturrera joan gabe, Espainiako hedabideetako tertulianoen kontuak alde batera utzita, hemen bertan, piketeen kontrako epelak entzun zitezkeen, jende ustez progrearen ahotik, eta" behartuta isten duten" dendari txiki gaisoen defentsa paternalista demagogikoak. Piketeroek, nik
|
dakidala
, ez dute kobratzen goizeko bostetan jeiki eta autoa hartuta lantegiz lantegi ibiltzeagatik. Dendari txikiek izandako galeren konturik ez dut uste inork aurkeztuko duenik, ikusi bestela ze martxa zeukaten bezperan," baezpada" koan frigo eta despentsak ondo hornitzeko sartzen zaigun inurri enpeinuarekin.
|
|
|
Izan ere, gaurko arazo handiena da nori sinetsi erabakitzea. Ezer ez dakidanean, zientzialari batek esaten badit transgenikoak oso onak direla, eta gero beste zientzialari batek oso txarrak direla, nori sinetsi ez
|
dakidala
geldituko naiz. Orduan aztertu egin dugu non dauden datu zientifikoak, frogak.
|
|
|
Zeri heldu ez
|
dakidala
, Antton Kazabonen" Etxola txuriko izpiritua" liburua esku artean dudala aurkitu naiz. Burua pixka bat biratu eta hara non topatu ditudan" Ez gara berdinak"," Itsasoaren lezioa" eta" Nire urtebetetzea zuretzat opari" liburuak.
|
|
|
Familiako txiki eta ez hain txikienekin zorrak kitatu ondoren, aukeraketa konplexuago bati ekin behar diot orain. Zerrenda eskuetan hartu eta non nabilen ere ez
|
dakidala
, nobedadez beterik ikusten ditut erakusmahaiak.
|
|
|
Artan arkitu ditut erri gairi buruz idetasuna, bakarrezko zeretan aolkua, atsegiñez beteriko atsedena. Ez nun bein ere gutxienik mindu,
|
dakidala
, beintzat; entzun nai izango ez nunik ez nion entzun. Etxe bat, yanari bat, mai bat geneukan; beti elkarrekin geunden gudoztean ez ezen, bidaldian naiz landan ere.
|
|
|
! dakitADT+ laMENEep:
|
dakidala
|
|
|
Benetan egoten dela gustura. Gertatzen dena da ez
|
dakidala
zerbait berezia sentitzen ote duen.
|
|
|
Artxandan zebiltzan ahuntz galantak ere ito zituen. Nik
|
dakidala
, bospasei.
|
|
|
Euskaltzaindiari dagokionez, nik
|
dakidala
, arazo hauetan EGLU gisa (Euskal Gramatika. Lehen Urratsak) argitara eman den lana da kontuan hartu behar den erreferentzia ia bakarra.
|
|
|
Hori guztia dio: horregatik esaten dut nik ez
|
dakidala
gauzak beltz ikusten dituen, edo etorkizunik gabe. Ez hori bakarrik:
|
|
|
Baina hori ere euskararen berezitasuna da, nonbait, menturaz salatzen ari naizen euskararen ahuleziarekin zerikusirik baduena. Nik
|
dakidala
, beste hizkuntzetan, behintzat, ez baita gertatzen. Egia da badirela maila handiko idazle bakan batzuk, mundu osoan dozena erdi batera neketan iritsiko direnak, beren ama hizkuntza alde batera utzi eta bereganatu duten hizkuntza berrian idazten dutenak, eta hizkuntza horretan hartzen dutenak, gainera, ondra, begiramen eta fama.
|
|
|
Normala denez, bestetik. Nik
|
dakidala
, hau izan da holako gauzak auzitegietara eraman izan diren lehenbiziko kasua: Badaezpada ere, gauza hauek ez baitira salatzen normalean.
|
|
|
Kilometroa bukatu zenean, lekukoa Athletic en arduradunari eman nion, eta hark, nik eskua eman bezain laster, txalo beroak hartu zituen. Lasterketa hura ez zen, ez, nik
|
dakidala
, hain gaizki ordainduak dauden futbolarien aldekoa, ez zen gure jokalari euskaldunen harrobiaren aldeko lasterketa, ez. Horretarako ere egiten ahal dira lasterketak, baina hura ez zen hartako.
|
|
|
Horretarako ere egiten ahal dira lasterketak, baina hura ez zen hartako. Nik
|
dakidala
, euskararen aldeko zerbait zen. Baina oihuek nor ukitzen zituen ikusirik, eta nork eskuratu txalo beroak, nik ere nire ondorioak atera behar izan nituen berehalaxe.
|
|
|
Nekez mintza daitezke haiek" gure" hizkuntzaz, hizkuntza hori besterena baita, ez haiena. Horrek baditu, badituzke, zenbait ondorio hemen aipatuko ez ditudanak; besteak beste, ez
|
dakidala
nik zertan oinarri daitekeen bestela abertzaletasuna, baina bego hor kontua. Eta nolako kaltea egin dion honek euskaltzaletasunari!
|
|
|
Hala ere, orain dela hogeita hamar urte ditxoso horiek direla eta, lanbrotik argia ikusten genuela uste izan genuen anitzek, animoso oldartu baikinen hau mahaia da bezalako esaldi haietan, aipatu bezala. Ez gara, ordea, lanbrotik atera eta kontuak ez daude argi batere, nik
|
dakidala
. Jakina, batek esan dezake euskaraz ardura hartu izan duten hizkuntzalari guztiek antzeko kezkarekin ikusi dutela, azkeneko bi mendeetan gutxienez, euskararen etorkizuna.
|
|
|
Baliteke metodologia kontuez hitz eginik agian hitz ponpoxoen azpian eztabaidan zegoena botere banaketaren kontua izatea, ez besterik. Hala ere, aitortu behar dut ez
|
dakidala
zertan gelditzen den sare nazional horren kontua, filosofia horrekin egiten diren zenbait argitalpen EAEri bakarrik loturik ikusten baititut.
|
|
|
" Jende gutxi da euskaraz mintzatzen dakiena eta dakigunok ez dugu erabiltzen. Ni saiatzen naiz hitz egiten, baina nire adiskideekin nagoelarik, ez
|
dakidala
zergatik, beti gaztelaniaz egiten dugu. Eta bai nire buruari esaten diodala:
|
|
|
Izan ere, eredu euskaldunaren premia egon baita elebitasuna premiatzat hartzeko, euskara guztion eskubidea baita —baita euskara ikasi nahi ez duten euskal herritarrena ere—, eta ez elebidunen guraria betetzeko bidea. Praktika aipatu dugunez, bestalde, ez dago tokitik kanpo esatea ezen aukera hori egin dutela arrakastaz hizkuntza bi edo gehiago dituzten herrialde batzuetan, unibertsitateak bikoiztuz, eta hizkuntza minorizatuari zor zitzaizkion unibertsitateak eratuz (Flandria, Quebec, etab.). Eta, nik
|
dakidala
, herrialde aurreratutzat dauzkagu horiek.
|
|
2003
|
|
|
Eta ez gara PP edo PSOEri buruz ari, Lizarra Garazin eragile nagusi eta indartsuak izan zirenei buruz ari gara. Nik
|
dakidala
, Batasuna, ELA, LAB, ez daude Ibarretxek planteatutako ubide horretan. Behin eta berriro ETAk garbi utzi du bere borroka konfrontazio demokratikoak ordezka dezan desiratzen dagoela.
|
|
|
Baina olerkietan bakarrik ez, zure lanik gehienetan agertzen ei da" olerkaritasun" eta" lirikarako ixuri" hori; baita zure nobeletan be. Nik
|
dakidala
, Koldo Mitxelena izan zan usain gozo hori aurkitu ebana zure lehenengo elebarrian (Arranegi). Harrezkero, kritikurik gehienak aho batez errepikatu dabez maisu handiaren berbak.
|
|
|
Bere etxean eta herrian ikasitako euskerea ez eban guztiz galdu erbesteko egotaldi luzean. Nik
|
dakidala
, urrutian bizi beharrak biziagotu egin eutsan herrimina, eta batez be Tui uri apal baketsuan zaletasunik handienaz ekin eutsan euskerea ikasteari, Resurrección María de Azkueren Morfología Vasca eta Seber Altuberen Erderismos gidari zituala. Bere bizitza guztian ez dau Jaimek ukatuko, ez isilduko, maisu handi bioi zenbat zor deutsen.
|
|
|
Nik neuk
|
dakidala
, ez, azken urteotan behinik behin. Eta, nire ustez, tamalgarria da hori:
|
|
|
Ez dot atzera inoiz be edango. Bestetan be itzelak harrapatu dodaz, baina atzokoak ikusgarria izan behar eban, non nagoan be ez
|
dakidala
... Zer egin dot bart?
|
|
|
Eta gero ikus! erranez, zinezko abertzale batek egin zezakeen bezala, aberriaren lehentasunak zehazki markatu eta, berriketariak giltzatzen zuen bere solasa, nahiz berak bere abertzaletasuna ez zuen, nik
|
dakidala
, nehoiz aitortu.
|
|
|
Eta, artetik erraiteko, kasu berean geunden gu geu ere euskaldunok, ezen, gure Hegoaldeko diputatu batzuek bidali ziotelarik Wilson presidenteari beren askatasun deia, ez zien, nik
|
dakidala
, nehork neholako erantzunik eman. Estatuburu handientzat gu ez ginen, jakina, ez populu, ez nazio, ez ezer, hain aspaldian beren atzaparra gure gainean emana zutenez geroz auzoko frantses eta espainol inperio puxantek.
|
|
|
Hauda, Etxeparek, hibridismodialektalera, jozuen.Terminohori, nik
|
dakidala
, GeorgesLacombedialektologoakerabilizuenfrantsesez1916an, MartinLanderretxeribidalitakoeskutitzbatean, Hiriart Urrutiktxiteanpiteandarabilen euskaranahasiakritikatzeko.Etxeparekerebazekienbere irakasleaklaberasartzenzuenoreajatorridesberdinekoirinezeginazela: –Hiriart Urrutiklapurtarrazerabilan, benabartarrekinapurbatnahasteka, noizetiknoizeraaditzarenjogia bederenmaileatzenzuelarikziberotarrari?.
|
|
|
Izan ere, ez dago dardara bat non eta noiz gertatuko den jakiteko modurik, ez eta zer magnitude izango duen ere. “Nik
|
dakidala
—dio Carreñok—, kasu bakarra egon da munduan, eta Txinan iragarri zen lurrikara bat arrakastaz gertatuko zela, garaiz atera zen populaziora eta bizitza asko salbatu ziren”. Dakiguna da lurrazala, 10 kilometro lodiko geruza bat (itsas hondoetan askoz meheagoa da kontinenteetan baino), puskatuta dagoela zenbait zatitan, plaka tektonikoetan.
|
|
|
Baina, nik
|
dakidala
, pedagogia ez da inoiz filosofiari dagokion betebeharretako bat izan, eta bai, ordea, haren etsai nagusiak diren sofistena. Uste dut filosofian soluzio bila dabilena tokiz erratu dela.
|
|
|
Niri hasi zaizkit, hitzorduaz. Ukatu egin dut, oraindik ere zer gertatzen zaidan ez
|
dakidala
. Ez nuen espero.
|
|
|
Eta 2 maila guztian ere askotan deitu al zenidan asteburuetan elkarrekin ateratzeko? Nik
|
dakidala
, ezta behin bakarrik ere. Ni etxean bakar bakarrik burua jaten.
|
|
|
Zuk ere bai, Miren; batuan bai, baina baserritarrekin ezer ez
|
dakidala
iruditzen zait.
|
|
|
Nik
|
dakidala
, behintzat, ez da aztertu XIX. mende osoko Euskal Herriko delitu estatistika, eta urte batzuetako datuak baino ez dauzkagu. 1861, esaterako, eta datu esanguratsuak dira:
|
|
|
Geroko urteetako euskal herri misioez ere ez dago gauza handirik (ikus RodrÃguez de Coro, 1990a), ez eta Espainiakoez oro har. XVI XIX. bitarteko Europako misioei buruz, berriz, ikerketa orokor bakarra dago, nik
|
dakidala
(Châtellier, 1994).
|
|
|
Juan Ramon Corpas medikua da ikasketaz, eta Lizarrakoa. Nik
|
dakidala
, berak ere ez daki euskaraz. Baina Diario de Noticias en irakurri nuen bera ere harrituta gelditu zela Oteizaren hileta elizkizunetan euskaraz hitz bakar bat ere entzun ez zelako.
|
|
|
— Inork ez du, Eriximako —esan omen zuen Sokratesek—, zure kontrako botorik emango. Nik behintzat, maitasun arazoez besterik ez
|
dakidala
diodanak, ez dizut ezetzik esango, ezta Agatonek ala e Pausaniasek ere, are gutxiago Aristofanesek, bere jarduera osoa Dioniso eta Afroditaren inguruan izanik, edota nire begi bistan dauden hauetako beste inork ere. Baina baldintzak ez dira berak azken etzanda gaudenontzat; hala ere, aurrekoek osotasunean eta ederki hitz egiten badute, nahikoa izango zaigu.
|
|
|
Kontua duk, ordea, ez
|
dakidala
nortzuk ziren gizon haiek. Bat beraren izenik ere ez zidala esan.
|
|
2004
|
|
|
Alabaina, epaiketak eta burutzerakoan nola baita epaiak idazterakoan zein hizkuntza erabiltzen du Piñeirok? Keinuen sistema ez du baliatzen, nik
|
dakidala
. Gaztelania »batez ere» da erabiltzen duen hizkuntza, beraz, lehengo galdera gaztelania tarteko dela planteatuko bagenu, zein litzateke herritarren zein bestelakoen erreakzioa?
|
|
|
1\. Maila pertsonalari dagokionez, esan dezakedan lehen gauza da, Patziku Perurenaren bizitza pribatuaz ez
|
dakidala
fitsik, askoz gutxiago haren banku eragiketez eta bestelakoez, harena idatzietatik edo batean entzunda baizik ez baitut ezagutzen, eta hori interesatu izan zaidan neurrian soilki. Eta alderantziz, zein ondorioetara iristen den ikusita, esan dezaket berak ere ni ez nauela ezagutzen eta, beraz, nekez jakin dezakeela Orixeren Idazlan Guztiak bildumaren prestaketa lanak eta diru baldintzak nolakoak izan ziren.
|
|
|
Eskertzekoa da populazioaren parte batekin harreman hori mantendu izana. Nire pena da ez
|
dakidala
nola ordaindu entzuleen fideltasuna. Ez dut ikusten nire burua esker onak uhinetatik lau haizetara zabaldu nahian, ez naiz ausartzen.
|
|
|
Denetarik ikas daiteke edonon, baina gauza batzuk ikasteko, nik
|
dakidala
, ez dago aukera askorik hortik zehar. Arantzazuko Artzain Eskola bakarrenetakoa da munduan eta horixe da beharbada kanpotik jendea etortzearen arrazoia.
|
|
|
Nik badakit badakidana badakidala ezer ere ez
|
dakidala
, baina zuek ez dakizue ez dakizuena ez dakizuela ezer ere ez dakizuela.
|
|
|
–Lehengo gauza bera. Nik
|
dakidala
, ez dut deus ere egin Iratirekin. Zu haserretzeko modukorik ez behintzat.
|
|
|
Zu haserretzeko modukorik ez behintzat. Nik
|
dakidala
, oraindik ez diogu elkarri deus txarrik egin. Beraz, goazen aurrera.
|
|
|
Nahiago diat hire basamortuan oasia izan. Zer uste duk, nik ez
|
dakidala
filosofatzen. Nik ere leitzen ditiat pentsalarien liburuak.
|
|
|
Eta bigarrenik, ni txoro hutsa naizela, kaskarin bat, ez naizela batere sakona. Ez
|
dakidala
sufritzen eta bakarrik bizitza arroxa nahi dudala.
|
|
|
Euskaltzaindia noiztik izan da bada abertzale gartsuen habia? Nik
|
dakidala
, inoiz ez. Bada besterik ere noski juzgu honetan:
|
|
|
Ez dago, halere, adituen artera argi bila joan beharrik: nik
|
dakidala
, eta oso oker ez banago behintzat, euskaldun izatearen adiera euskaraz bizi den pertsonarekin lotu izan du beti euskaldunak. Oraintsukoak ditugu Kontseiluaren antzeko adiera definizioak.
|
|
|
Lurraldetasunik gabeko hizkuntza esparru iraunkor sendorik izatea irudika ezina baldin bazait, zer esatea nahi duzue lurralde jakin bat gabeko esparru komunikatiboaz? Lurraldea ez baita, nik
|
dakidala
behinik behin, osagai fisiko eta material hutsa. Lurraldea, hizkuntza gisa, nazio kohesioaren baitako lokailu ordezkaezina dela esango nuke nik:
|
|
|
Euskaldungoaren habia beroan, halakorik egon, ez dago, nik
|
dakidala
–bizi den euskaldunak ez luke estereotipo merkeetan bere burua goretsi behar.
|
|
|
Baina ez dira hor ahitzen, nik
|
dakidala
, Egunkaria ren zabaltasun hertsikeria kontuak. Buru pittin bat duen euskalduna berehala konturatuko da zer adierazi nahi dudan.
|
|
|
Globalizazioaren mundu uhinak dakarren integrazio politikarik onartuko ote lukete Euskal Herriko Unibertsitatean euskaldun gisa soilik ikasteko eta ikertzeko nortasun aukera ukatzen dutenek? Nik
|
dakidala
, globalizazioaren integrazio irenspena kritikatzeko orduan, gure auziarekikoan baliatzen ez duten aparatu kritikoa azkar asko ateratzen dute kolkotik. Atera, eta nola atera gainera?
|
|
|
Ez. Nik
|
dakidala
, behintzat, ez.
|
|
|
Sokratesek pentsamoldeen barne iraultzaren antzeko zerbait egin zuen; modusinplean esateko, Sokratesek dialektika azkartu zuen, solaskideen kontraesanak erakutsiz, batik bat berak, soilik ezer ez
|
dakidala
dakit, erabilitako esaldia zeia eta.
|
|
|
Izaera bera a] du erlaziokausalak maila psikologikoan eta fisikoan? Nik
|
dakidala
filosofoa izan da erlazio kausalaobjektutzat hartu duen teorialaria. Zehatzago, metafisikaria izan da criazio kausalaz berazarduratu dena.
|
|
|
“Hori oso harrigarria da. Nik
|
dakidala
inoiz izan den garezur gaitasunik txikiena”, dio Bermúdez de Castrok. Enanizazio prozesua Ikerketaren egileek, Ingalaterra Berriko (Australia) eta Wollongerreko (Indonesia) unibertsitateetan kokatuak, “Homo floresiensis” izena jarri diete Liang Bua haitzuloan hondeatzean aurkitutako hondakinei.
|
|
|
Bere burua saldu zuen, herria saldu zuen. Zer esan ez
|
dakidala
, argiago hitz egiten hasi da eta gertaturikoa zehatz mehatz azaldu dit. Noizbehinka nekeak hitza eteten zion.
|
|
|
Alderdi ontan ez dago EZER asmatu bearrik; nik
|
dakidala
ideiak adierazteko, ez dago deklinazioa berritzeko bearrik batere. Oiturari lotu bear guziz EZER ere asmatu gabe.
|