|
2010
|
|
|
1935eko abenduan Ondarroako herriak lehen omenaldia egin zion Augustin Zubikarai gazteari. 21
|
urte
zituen eta herriak eskertu egin zion ordura arte egindako ahalegina eta, bide batez, haren gogoa piztu nahi zuen etorkizuneko lan handiagoetarako. Euzkeltzale Bazkunak antolatu zuen eta Augustinek idatzitako bi obra antzeztu ziren:
|
|
|
Egunak
|
urte
erdi eskas iraun zuen: 1937ko urtarrilaren 1etik ekainaren 13ra, Bilbo matxinatu militar faxista eta erreketeen eskutan erori zen arte.
|
|
|
Hemen etsaien mende erori ziren eta armak kendu eta Castrora eraman zituzten, preso sarturik. Odorengo
|
urteetan
, 1941ean askatasuna lortu arte, lan gogorretan. Trabajadoretan, ibili zen batetik bestera.
|
|
|
Halaxe bukatu zuen Augustinek 36ko gerratea 1941ean. Bi egunerako etxetik aldentzen zelakoan eta lau
|
urte
kanpoan ibilita.
|
|
|
Bere bizitzan 40 bat antzerki idatzi zituan. Oso gazte zela, hogei
|
urtegaz
, 1934an, antzerki bi idatziko ditu (Aberriagaz bizi eta Illobearen indarra), eta 1936an beste bat (Itxas lapurrak)?
|
|
|
Iazko
|
urtea
, 2009koa, azkenetan zela, kresal usaineko bi liburu eskuratu ahal izan genituen: Augustin Zubikarai, herri euskararen zaindaria() zen bata, Ana Urkizak idatzia eta Augustin Zubikarai.
|
|
|
Geroago Augustinen gogo gogoko liburua izango da. Beste gertaera bat, hurbilagokoa hau, Txomin Agirreren heriotza izan zen 1920an, Augustinek sei
|
urte
besterik ez zituela.
|
|
|
Hamar
|
urte
zituela Saturrarango seminarioan sartu zen. Apaiz izateko bidea hasi zuen, beraz.
|
|
|
Hala ekingo zion idazle gisa lehen saiotxoak egiteari: halaxe, hamabost
|
urte
baizik ez zituela, idazten hasi zen. Bere lehenengo artikuluak Jaungoiko Zale aldizkarian argitaratu zituen.
|
|
|
Oraingoan, behin betiko. Dena dela, Gasteizko
|
urte
hura ongi etorri zitzaion, kultura erakunde interesgarria eta haren buru zen pertsona ezagutzeko zoria izan baitzuen: –Kardaberaz Bazkuna?
|
|
|
Eta dei egiten hasi zitzaizkion handik eta hemendik. 1930ean, 16
|
urte
zituela, Augustin Zornotzarantz abiatu zen, Jaungoiko Zale Bazkunak deituta. Jaungoiko Zale Bazkunak Jaungoiko Zale aldizkaria argitaratzen zuen eta garai hartan, euskal gaien inguruan astekari bat plazaratu nahian zebiltzan.
|
|
|
Zuzendari arduratsu baten aholkua eta laguntza falta izan zituen eta erabaki garrantzitsuak hartzeko unean, bakarrik hartu behar izan zituen.
|
Urteak
alferrik galdu izanaren sentsazioak harrapatu zuen Augustin.Baina, azkenik, hautsi zuen bakardadeko hesia gizarteko konpromisoetan murgiltzeko. Luistarren Bazkunako zuzendari izango dugu.
|
|
|
Halaxe, 1931ko uztailaren 8an, Augustin El Día egunkarian idazten hasi zen, egunkaria sortu eta urtebetera. 16
|
urte
besterik ez zituen. –Ondarru?
|
|
|
zen bere txokoaren izena eta. Zutarra? ezizenez sinatu zituen lehen
|
urte
hartako kronikak. –Luzear?
|
|
|
–Gizon hauek nolakoak diren ikus dezazuen, kontutxo bat besterik ez dizuet esango. Jose Mª Auzmendi
|
urtetan
izan zen Administrazio Kontseiluko Idazkaria. Bada, urte horietan denetan ETAren komisario bat izan zen beti Administrazio Kontseiluaren bileretan.
|
|
|
Jose Mª Auzmendi urtetan izan zen Administrazio Kontseiluko Idazkaria. Bada,
|
urte
horietan denetan ETAren komisario bat izan zen beti Administrazio Kontseiluaren bileretan. Bada, Auzmendi jaunak inoiz ez du presentzia horretaz ezer esan, ez ta protestarik egin ere.
|
|
|
Hitz gutxitara laburbildu banu esperientzia honek utzitako arrasto nagusia, hauxe izango litzateke: esker onez beterik utzi nau 7
|
urteotan
bizi izandako guztiak, batez ere Jesus Jaunarenganako esker onez beterik.
|
|
|
Geroxeago beste g.z. bat, biak gazteak: 30/ 35
|
urte
ingurukoak, eta, nire?
|
|
|
Hango gela txiki batean utzi ninduten bakarrik eta minutu pare bat edo igarota gizon bat iritsi zen: 45
|
urte
ingurukoa, paisanoz jantzia eta g.z.en kapitaina zena (bere hitzetan). Elkar agurtu ondoren berarekin mintzatzeko prest ote nengoen galdetu zidan.
|
|
|
2003 urteko otsailaren 20an hasi zen guretzat, dena?, guardia zibilak
|
urte
batzuk lehenago lanean ari baziren ere. Orduan 10 lagun eraman gintuzten atxilo eta EGUNKARIA itxi zuten, bai Andoaingo egoitza nagusia bai beste egoitzak (publizitatekoa Donostian, Bilbokoa, Gasteizkoa eta Iruñekoa) ere.
|
|
|
Inoiz ez da gure kontrako salaketa partikularrik izan. Beranduago, 2006
|
urtean
, fiskal berriak (Carballok) kasua artxibatzea eskatu zuen, gure kontrako froga sendorik ez zegoela argudiatuz. Del Olmo epaile instruktorea, guardia zibilak eta berriki aipatu bi elkarteak izan dira gure kontrako protagonismoa guztiz berenganatu dutenak.
|
|
|
7
|
urte
joan dira gutako batzuentzat erokeria, zabarkeria eta bidegabekeria sinesgaitz hau hasi zenetik. Behin behineko neurriak (funtsean:
|
|
|
Inputatuok inoiz ez gara ETAkideak izan eta EGUNKARIA inoiz ez da ETAren zerbitzuan izan. EGUNKARIA sortzea eta bizirautea ahalegin zoragarria izan da eta merezi izan du, guri 7
|
urteotan
egindako bidegabekeria oroz gain. Inoiz ez naiz damutu sasoi hartan euskararen eta Euskal Herriaren alde egindako lan ederraz eta EUSKALDUNON EGUNKARIA martxan ipini izanaz.
|
|
|
–Zazpi
|
urthe
badizü, ene khariua, zütan ezarri niala ene amorioua.Gerozti nabilazü tristerik gogua, beldürrez, ene maitia, zu etzitzadan goga.
|
|
|
–Zazpi
|
urthez
zitzait onduan ebili, ene tronpatü nahiz malezian bethi.Orai egiten düzü aisa nitzaz erri, bena abisa zite Jinko Jaunak püni.
|
|
|
–Zazpi
|
urthe
badizü, ene khariua, Zütan ezarri nila ene amodiua, Gerozti nabilazü tristerik gogua, Beldürrez etzitzadan zü goga, gaichua!
|
|
|
–Zazpi
|
urthez
zitzaitzat ebili ondoti, Ene trompatü nahiz malezian bethi.Orai egina gatik aisa eni erri, Begiraizü Jinkuak zü etzitzan püni.
|
|
|
–Zazpi
|
urthe
badizü erran zeneitalaZure olha berrian sarthüren nintzala.Erbajiren sariaz etzinen mentzitü, Behar nianez ere etzeneitan aiphatü.
|
|
|
HAMAR
|
URTE
EUSKAL HERRIKO UNIBERTSITATEAN.
|
|
|
Pasa den martxoaren 5ean ekitaldi akademiko ludiko berezia ospatu zen Euskal Herriko Unibertsitatearen Leioako campusean, 1979 ikasturtean Zientzia Fakultatean abiaturiko euskarazko irakaskuntza ofizialaren hogeita hamar
|
urteak
ospatzeko, jai giro ederrean. Jaialdia bi ataletan banaturik egon zen:
|
|
|
Kurba ireki bat da espirala, etengabe erradioa handitzen zaiona, eta beraz, bira bakoitzean hedadura handiagoa hartzen duena. Horrela irudikatu nahi izan da, duela 30
|
urte
hasi zen experientzia txiki hura denboran zehar hedatuz eta hedatuz joan dela, eta are gehiago hedatuko dela etorkizunean, infinitutik harago. Espiral horretan zuhaitzak lerro ebolutibo baten arabera daude ordenatuta, zaharrenetik (Ginkgophyta) hasi eta ebolutiboki berriena den eukotiledoneo batekin amaitzeko.
|
|
|
EUSKARAZKO IRAKASKUNTZA OFIZIALAK HOGEITA HAMAR
|
URTE
EUSKAL HERRIKO?
|
|
|
EUSKARAZKO IRAKASKUNTZA OFIZIALAK HOGEITA HAMAR
|
URTE
EUSKAL HERRIKO?
|
|
|
EUSKARAZKO IRAKASKUNTZA OFIZIALAK HOGEITA HAMAR
|
URTE
EUSKAL HERRIKO?
|
|
|
Iparragirre ezagunaz gain, Argentinan bertan bizi eta hil zen Pello Mari Otaño bertsolari zizurkildarra. Aurtengo maiatzaren zazpian beteko dira ehun
|
urte
Argentinan hil zela, eta gure ospakizuna eta bi hilabetera hain zuzen ere ospatuko dute Zizurkilen bere heriotzaren mendeurrena. Otañok bere jaioterriko haritza eta bizilekuko onbua hartu zituen gaitzat. Amerikako panpetan?
|
|
|
Asko diralako an karmeldar familiako komunidadeak. Horrela
|
urteotan
milaka eta milaka persona personalki agurtu eta hareekaz artuemona izan dot.
|
|
|
Gero, luzaroagorako plana egin behar da: Sei
|
urteren
epean batez ere zeri ekingo deutsagun, Ordena guztia kontuan harturik eta lurralde handi bakoitza; eta horretarako zelako medioak erabiliko diran, batzar orokorrak (zertaz, noiz eta non), eta bisitak beharrizanak eta itxaropenak ikusteko: zelako bisitak eta zelan eginak,.
|
|
|
Baina zeozer aipatu geinke.
|
Urte
baten Gabon egunak Bagdag en ospatu nituen, inbasino ostean, dana gudalostez hartuta, bonben leherkuntzak entzuten zirala. Hango karmeldarrak ikara handia euken gure arduraz, zeozer gertatu ez ekigun, sekuestroa, esaterako.
|
|
|
Rosario, Jose Bizente, Jose Mari eta Arantxa. Lanean berrogeita bi
|
urte
eman eta gero, 1981ean jubilatu zen Arrasate herriaren omena samurkiro jasorik. Handik gutxira, Basarri handiak honela agurtzen zuen kalezain bertsolaria Donostiako egunkari bateko bere bordatxotik:
|
|
|
Berrogei ta bi
|
urte
egi, ikArrasateko kalezai, atsedentzeko, Joxe Manuel, badala uste det garai.Lan eta kezkak utzi dituzu, bizi zaite orain lasai, zu guztiz ondo portatu zera, eta herria ere bai.
|
|
|
Bertsolari izena bertso sorta idatziek eman diote Jose Manuel Arriolari, bertso jarriei esker lortu zuen bertso jartzaile ospea. Berak aitortzen duenez, 1968
|
urtearen
bueltan hasi zen bertsoak idazten eta argitaratzen: –Kalezain baidamazkit/ ogeitamar urte,/ bertsuak idazteko/ esaten didate?.
|
|
|
Berak aitortzen duenez, 1968 urtearen bueltan hasi zen bertsoak idazten eta argitaratzen: . Kalezain baidamazkit/ ogeitamar
|
urte
,/ bertsuak idazteko/ esaten didate?.
|
|
|
|
Urte
luzetako bertso lana eskertuz, 1994ko urtarrilaren 23an, Bertsolari Egunean, bederatzi bertso jartzaile omendu zituen Bertsolari Elkarteak Donostian, eta gerra osteko bederatzi kultur langile horien artean han zegoen Arrasateko kalezaina ere. Hona hemen omenduen zerrenda:
|
|
|
Kronika kutsu hori da, beraz, Arriolaren bertsogintzari darion, alderdi nabariena, eta aipagarriena?, Lekuonaren 1981eko berbak erabilita. Harrezkeroko bertsogintzan ere(), bide beretik jarraitu zuen Arriolak, hurreko errealitateari behatuz, eta gertatzen zenaren berri emanez,
|
urteotan
bertsorik gehienak Donostiako El Diario Vasco n eta Arrasateko jubilatuen aldizkarian argitaratu zituelarik.
|
|
|
natura eta urtaroak(. Udazkena?,. Udaberriari?...); erlijioa, txera berezia zion Arantzazuko Ama Birjinari? (. Berrogei ta amar
|
urte
Gipuzkoako Zaindari?,. Frantziskotarrak?...); euskal kultura(. Barandiaran Arantzadi?,. Manuel Lekuonari?...); kirolak(. Pelota ta pelotariak?,. Perurena indartsuari?...)...; eta, zer esanik ez, bertsolaritza.
|
|
|
–Garagarrillan ogeta seian,/ Donostian Aldanondon,/ sail bat bazkaltzen/ alkartuta gi, an egon?. Gorago esan dugunez, handik
|
urte
batzuetara, argazki horretako partaide gehienak izan ziren omenduak Donostian, Bertsolari Egunean(). Hamabost urte geroago ikusi du argia Mondragoiko kalezaiñaren bertsoak liburuak, egilearen bertso bizitzan hirugarren mugarri nagusia denak.
|
|
|
Gorago esan dugunez, handik urte batzuetara, argazki horretako partaide gehienak izan ziren omenduak Donostian, Bertsolari Egunean(). Hamabost
|
urte
geroago ikusi du argia Mondragoiko kalezaiñaren bertsoak liburuak, egilearen bertso bizitzan hirugarren mugarri nagusia denak. Metafora eder bat erabilita diosku Aita Zavalak zer den liburuau:
|
|
|
Bertso jartzaile andana handi bat aipatu dugu Jose Manuel Arriolaren inguruan, baita omenaldi konpartitu bat ere. Beste omenaldi handi baten, Aita Zavalaren beraren Honoris Causadoktore izendatze egunean, plazaz plaza
|
urte
luzez kantari ibilitako bertsolari talde batek lagundu zuen Auspoabildumaren sortzailea. 1999ko azaroaren 19an Deustuko Unibertsitatean, jakintzaren etxean, egin zen ekintza akademiko solemne hartan, doktore, katedratiko eta jakintsu askorekin batera, Manuel Lasarte, Jon Lopategi, Basilio Pujana, Joxe Lizaso, Txomin Garmendia eta Jose Maria Lertxundi bertsolariek ere hartu izan zuten parte:
|
|
|
–Gaurko egunean, beraz, ni ez ezik, zera goratzen eta txalotzen dezute: nik
|
urte
askoren lanari esker bildu dedan uzta ori, illunpetik argira atera dedan altxor ori, alakotzat artu bear dala epaituz.
|
|
|
Aldizkari honetako irakurle bertsozaleak ondo dakienez, iaz,
|
urte
hasierarekin batera utzi gintuen Aita Antonio Zavala bertso biltzaile eta kultur ekintzaile nekaezinak. Urtarrilak bi zeuzkalarik, Xabierreko kanpaien hots metalikoak neguko hotza ere dardarazi zuen, bertakotuta zegoen tolosarraren heriotza adieraztean.
|
|
|
Bederatzi
|
urte
lehenago Deustuko Unibertsitateak Honoris CausaDoktore egin zuen jesuitak, besteak beste, Auspoaliburu bilduma mardulean 311 liburu zizkien opetsiak liburuzale euskaldunei. Edozelan ere, hil osteko egunetan liburu berri batek ikusi zuen argia, Mondragoiko kalezaiñaren bertsoakbertso liburuak, hain zuen ere, Zavalak berak hil aurretxoan amaitua eta inprentarako bidean utzia.
|
|
|
Ramon Artolaren Sagardoaren graziya (1961) liburuarekin eman zion hasiera Aita Zavalak Auspoabildumari; eta berrogeita zortzi
|
urte
geroago, Jose Manuel Arriolaren liburuarekin, hirurehun eta hamabigarren katebegia erantsi zion kultur kate luze bezain emankorrari Leire mendikatearen magalean bizi zen herri literaturaren maitaleak. Hauspo txikitxo horiek guztiek bizitu izan dute Auspoa ren kultur sua; eta, neurri handi baten, hauspo apal horiei esker iraun ahal izan du herri literaturaren txingartzak bizirik.
|
|
|
Lehenengo ikasketak eginda, baserrian jardun zuen, harik eta 1936ko gerra zitalak etxetik aldendu zuen arte. Hogei
|
urterekin
Maroko-ko lurrak ezagutu zituen, eta geroago Brunete eta Belchite bezalako frenteetan gerraren saminak pairatu zituen, baita berunaren hozkadak ere.
|
|
|
Gazteekiko harremana eta konpromisoa sakon erroturik dauzka bere baitan. Baionako barnetegian emandako
|
urteetan
garatutako bakardade sentimenduak zerikusi handia du gazte berezi edota baztertuekiko erakusten duen atxikimenduan.
|
|
|
5 Xabier begirale:? 1970
|
urtetik
Donibaneko Begiraleak elkarteko bazkidea da eta azken hamar urteak bertako lehendakaritzan eman ditu. Hasiera hasieratik bide ugari zabaltzen ahalegindu da elkartearen barruan.
|
|
|
5 Xabier begirale:? 1970 urtetik Donibaneko Begiraleak elkarteko bazkidea da eta azken hamar
|
urteak
bertako lehendakaritzan eman ditu. Hasiera hasieratik bide ugari zabaltzen ahalegindu da elkartearen barruan.
|
|
|
Duela hamalau bat
|
urte
, nire familiarekin batera, Lapurdira bizitzera etorri nintzenean, bertako gizartean integratzeko euskalduna izatea, hau da euskaraz egitea, aski zela nekarren buruan. Berehalaxe ikusi nuen ez zela aski.
|
|
|
|
Urteak
igaro dira, fite eta azkar. Nik Iparraldean ez dut nire burua lekuz kanpo inoiz ikusi.
|
|
|
Hori dela eta, Xabierrek bere sortze mundua Baztanen kokatu izan du beti. Bost
|
urte
zituelarik, ama haurdun gelditu zen hirugarren aldiz. Baina patu txarrak eraman zituen, bai bera, eta bai barruan zeramatzan bi neskatilak, bi urte lehenago hildako beste neskatilaren herio bideari jarraiki.
|
|
|
Bost urte zituelarik, ama haurdun gelditu zen hirugarren aldiz. Baina patu txarrak eraman zituen, bai bera, eta bai barruan zeramatzan bi neskatilak, bi
|
urte
lehenago hildako beste neskatilaren herio bideari jarraiki. Heriotza hauek izugarri kolpatu zuten Xabier eta eragin handia izan dute bai bere izakeran eta baita bere bizimoduan ere.
|
|
|
1976tik aitzina Iparraldean jazotako gertaera sozio-politikoek sentimendu horiek areagotu zizkioten. Hauxe dena, hagitz argi azaltzen zaigu iaz, hau da, 2007
|
urtean
, Maiatz argitaletxearen eskutik, kaleratu zuen Oroitzirriakizeneko liburu ederreko pasarte biografikoetan.
|
|
|
1 Xabier margolari:. Duela hogeita hamabost bat
|
urte
tindatzen hasi zen Baztanen eta Arizkunen duen Sasterneaizeneko etxean bere estudioa finkatu zuen. Bertan dauka bere margolanen erakusketa iraunkorra.
|
|
|
2005
|
urtean
, Hendaian finkaturiko Hasier Etxeberria idazleak plazaratu zuen Mutuaren hitzak izeneko eleberrian, beste pertsonaien artean, Xabier azaltzen zaigu, Arizkunen bizi den Leon Karrika margolariaren izengoitiaren azpian ezkutaturik. Idazleak izugarri ongi irudikatu du Xabierren izaera, batez ere, bere barneko bakardade hori.
|
|
|
Haatik, bere idazlanak ez dira hiru liburu hauetara mugatzen, gauzaturik edo gauzatzeko bidean dauden beste obra zenbait argitaratzeko txandaren zain baititu. Euskara errotik maite du, eta honen sustraiak aztertzen
|
urte
luzeak eman dituenez gero, bere idazlanetan beti azaltzen dira ikertze prozesu horren berri ematen diguten aztarnak. Horretaz gain, aho korapiloak, zentzu anitzeko esapideak, hitzen musikalitateari jarraiki burututako perpausak eta desagertutako adizkera trinkoak, behin eta berriro, erabiltzen ditu bere testuak exotismoz eta ukitu hermetikoaz zipriztinduz.
|
|
|
Esaldi eginak eta ia beti berdin esaten diren perpausak: Ez dut tutik ere ulertu!; Ondo esan; Zorionak eta
|
urte
askotarako.
|
|
|
Guk iradokizun argiak igorri dizkiegu EHUko arduradunei idatziz; batetik, aurtengo saioetan burutua aztertzeko; bestetik, hurrengo
|
urtean
ere egingo balira kurtsook, beste era bateko programazio, batez ere, luzeagoa antola dezagun.
|
|
|
Arbelaren eta ikasleen bitartean
|
urteak
igaro ditugunok, arreta handiz erreparatzen diogu ahozko jardunari, zeren gorputzarekin batera hitza izan baitugu baliabide nagusi, idatzia ezinbesteko kodigo gertatu zaigun sasoietan ere. Dena dela, norbere presentziaz eta ahotsez eskola ordu bikaina eskain litekeen arren, argiro onartu behar dugu euskarri informatikoak eta laguntza itzela direla gure gizarte estimulu bisualez beterikoan.
|
|
|
Jakina da
|
urteen
porazoz, prestatzearen laguntzari esker ahozko jarduna neurri handian kontrolatzen dena. Guztiarekin ere, irakasleok alperreko hamaikatxo keinu, hanken mugimendu eta tik egiten dugu oharkabean.
|
|
|
Bertsolaritzaren barne aldaketa horren inguruan ez dira ahaztu behar kepa Enbeita Urretxindorra ren ekarria eta eragina, nahiz eta gerra aurreko
|
urteotan
ez zuen sarri kantatzen ohiko bertso saioetan. Joxerra Garziaren hitzetan:
|
|
|
Gure Mendea. Ehun
|
urte
euskal kulturan, Argia, Donostia, 1999, 96 or.intervenciones en sesiones bertsolarísticas normalesen las que intervino Urretxindorra al final de su segunda etapa, solía hacerlo acompañado, entre otros, por el entonces jovencísimo Basarri? 14.
|
|
|
Bertsozaleak ondo dakienez, gai horrexen inguruan abestu zuen Txirritak. Larogei
|
urte
gai, ean ditut, bertso historikoa.
|
|
|
Larogei
|
urte
gai, ean ditut, nago anketako mi, ez, Donostia' ra etorria naizerren aundia egi, ez.Bi bastoirekin txit larri nabilpausorik eman ezi?ez.Euskera ia aztu zait etaerderarikan yakin ez, maixu batekin eskolan laxterasi bear det lati, ez!
|
|
|
Txapela irabazi zuen Basarri bertsolaria, hurrengo
|
urtean
, 1936an, arautegiak hala aginduta, epaimahaian egon zen. Haren lekukoa, irabazle txapela, Txirrita handiak hartuko du, hil aurretxoan hartu ere.
|
|
|
Gaurko talaiatik begiratuta, harrigarri egiten zaigu ikustea, hurrengo
|
urtean
, 1936an, txapela irabaziko duen Txirrita bertsolaria, ordurako mito bat zena, lehenengo lau horien artean ez ikustea21 Era berean, azpimarratzeko modukoa da bertsolari bizkaitarren inguruan agertzen den aipamen urritasuna. Izan ere, Joseba Zubimendik Yakintzaaldizkarian eta Bertsolari Guduak liburuan jasotzen dituen 45 bertsoetatik bakarra da bizkaitar bertsolariei dagokiena:
|
|
|
Gurasoak: Juan Antonio Abarrategui Elorduy eta Maria Manuela Torrontegui Aldecoa25 Beraz, esan genezake Abarrategik Donostian Lehenengo Bertsolari Txapelketa Nagusian abestu zuenean 61
|
urte
zituela. Beste datu askorik ez daukagunez26, ezagutu zutenen testigantzetatik abiatuta hurbilduko gatzaizkio Abarrategi Besamotza ri.
|
|
|
22?? 1936' garren
|
urtean
, Donostia' n ospatu zan Bertsolari Egunean beintzat Bizkai' tik etzan i, ortxo be an aurkeztu; emen ziran Dima' ko Uriarte, Mungia' ko Bartolo, Begoña' ko Betolaza, Getxo' ko Llona, Laukiniz' ko Eulia ta gai, erakoak Kepa' gaz sarri bertsotan ibilliak. Baiña etziran agertu, muxikarrak eurak be ez eben adorerik izan gipuzkoarrakaz egun andi aretan indarrak neurtzeko.?
|
|
|
Piska bat zartzera egi, a zegoan ordurako.
|
Urte
asko ziran nik ikusi ez nuala, ta ez da arritzekoa neri zartua iruditzea, onera Oiartzunera etorri eta geroko kontuak dira ta. Emen ez dakit senideren bat edo zer eukiko zuan Errenterin.
|
|
|
–Oiartzunera bizitzera etorri gi, an ba. Nik berrogei ta bat
|
urte
eta anaiak ogei ta emeretzi, naikoa zarrak kontuan hartzen badugu Uztapide 1909 urtean jaio zela, 1950 urtetik aurrerakoak dira Uztapidek Abarrategiren gainean kontatutako azken xehetasunok. Bertsozale Elkartearen web orrian (www.bertsozale.com) ere, garaitsu hori aipatzen da:
|
|
|
–Oiartzunera bizitzera etorri gi, an ba. Nik berrogei ta bat urte eta anaiak ogei ta emeretzi, naikoa zarrak kontuan hartzen badugu Uztapide 1909
|
urtean
jaio zela, 1950 urtetik aurrerakoak dira Uztapidek Abarrategiren gainean kontatutako azken xehetasunok. Bertsozale Elkartearen web orrian (www.bertsozale.com) ere, garaitsu hori aipatzen da:
|
|
|
–Oiartzunera bizitzera etorri gi, an ba. Nik berrogei ta bat urte eta anaiak ogei ta emeretzi, naikoa zarrak kontuan hartzen badugu Uztapide 1909 urtean jaio zela, 1950
|
urtetik
aurrerakoak dira Uztapidek Abarrategiren gainean kontatutako azken xehetasunok. Bertsozale Elkartearen web orrian (www.bertsozale.com) ere, garaitsu hori aipatzen da:
|
|
|
Aita Zavalaren liburua 1964an argitaratu bazen ere, berak esaten digunez, 1963ko maiatzean Donostiako EUTGn emaniko hitzaldi batzuetan oinarritzen da argitalpena. Azken datu horiek kontuan hartzen baditugu, 84
|
urte
inguru izango zituen orduan urduliztarrak.
|
|
|
Bazegoen, beraz, beste Abarrategitar bat bertso sortak idazten zituena. Izan ere, gerra aurreko
|
urteetan
, Euzkadi() eta El Día() egunkarietan Soraluzetik Abarrategitar batek bidalitako kronikatxoak eta bertsoak agertzen dira38 Datu gehiago izan artean, aztertzeke itxiko dugu kontua. Edozelan be, esan genezake kutsu garbizaleagoa eta kultuagoa daukatela Soraluzetik bidalitako bertsoek eta, Prudentzio Abarrategiren bertso jarriek baino.
|
|
|
1 o.; 32 cm; bertso-paperak; hasten da: . Emeretzireun
|
urte
pasata/ ogei ta zaspigarrena?; Gregorio Mujikaren liburutegitik etorritako alea. Editorea:
|
|
|
[2] or. argk.; 32 cm; bertso-paperak; hasten da: . Millas ga, era beatzireunda/ oita sortziko
|
urtian
–; Gregorio Mujikaren liburutegitik etorritako alea. Editorea:
|
|
|
Edozelan be, ohitura zenez, lehenengo bertsoan agertzen da data hori: . Milla ta bederatzireun da/ Ogei ta zortzi
|
urte
/ Jesus jayotzanetik/ Onera bitarte?. Gaia aizkora/ korrika apustu bat da, urte horretako abenduaren hamaseian, Azpeitian, keixeta helduaren eta Yarza gaztearen artean jokatu zena.
|
|
|
BERTSOLARI TXAPELKETA NAGUSIAK 75
|
URTE
:
|
|
|
Aurten hirurogeita hamabost
|
urte
betetzen dira Lehenengo Bertsolari Txapelketa Nagusia jokatu zela. Izan ere, 1935eko urtarrilaren 20an, hogei bertsolari lehiatu ziren Donostiako Kursaal zaharreko Poxpolin aretoan1, irabazlearen txapela janzteko.
|
|
|
2. Hona hemen txapeldunen zerrenda eta
|
urteak
: Basarri, 1935; Txirrita, 1936; Basarri, 1960; Uztapide, 1962, 1965 eta 1967; X. Amuriza, 1980 eta 1982; S. Lizaso, 1986; J. Lopategi, 1989; A. Egaña, 1993, 1997, 2001 eta 2005; eta M. Lujanbio, 2009.
|
|
|
–Milla ta bederatzireun da/ Ogei ta zortzi urte/ Jesus jayotzanetik/ Onera bitarte?. Gaia aizkora/ korrika apustu bat da,
|
urte
horretako abenduaren hamaseian, Azpeitian, keixeta helduaren eta Yarza gaztearen artean jokatu zena. Hamabi hamarreko txiki dira, eta Abarrategik enkarguz egin zituela dio:
|
|
|
1 o.; 31 cm; bertso-paperak; hasten da: . Milla ta beatzireun da/ ogei ta zortzi
|
urte
–; Gregorio Mujikaren liburutegitik etorritako alea. Editorea:
|
|
|
Arratiako bertsolaritzaren historian aparteko leku bat daukan bertsolari hau Dima herriko Bikarregi auzoko Iturbe baserrian jaio zen 1894an. Hogeita bost
|
urte
zituela Isabel Generosa Ortizegaz ezkondu, eta bost seme alaba izan zituzten. Seme nagusia, Jose, Arratiako bertako Igorre herrian jaio zen, baina handik denbora laburrera Bermeora aldatu zirenez, garaitekoak (Miren, Julen, Lourdes eta Elisabete) kostaldeko herri horretan jaio ziren:
|
|
|
Esteban Uriarte gaztetxotan hasi zen bertsotan, eta gaztea zela hasi zen idazten, 1920an kirikiñori Dimatik bidalitako bertso sortan ikus daitekeenez47 Hogeita sei bat
|
urte
dauzkan bertsolari idazle gaztea euskaltzale eta abertzale sutsu dagerkigu bertsootan; eta, baserritarra den aldetik, lugin nekazaleenganako elkartasuna beren beregi azpimarratuko du. Era berean, orduko idazleen taiua eta garbizaletasun ukitua bereganatuta dauzka. Arratiako txori txikiak? 48:
|
|
|
Hango itunaren ostean preso hartu zuten, eta El Dueson (Santoña), Bilboko Larrinagan eta Burgosko presondegian ezagutu zuen arrazoirik bako gartzelaldien samina. Dimoztarrak larrutik ordaindu behar izan zuen bere abertzaletasuna, 1943
|
urtera
arte egon zen-eta giltzapean. Handik hiru urtera, 1947an isildu zen Bermeoko Urretxindorra, 53 urte zituela.
|
|
|
Dimoztarrak larrutik ordaindu behar izan zuen bere abertzaletasuna, 1943 urtera arte egon zen-eta giltzapean. Handik hiru
|
urtera
, 1947an isildu zen Bermeoko Urretxindorra, 53 urte zituela.
|
|
|
Dimoztarrak larrutik ordaindu behar izan zuen bere abertzaletasuna, 1943 urtera arte egon zen-eta giltzapean. Handik hiru urtera, 1947an isildu zen Bermeoko Urretxindorra, 53
|
urte
zituela.
|
|
|
Handik
|
urte
bira, txapelketa baten hartuko du parte Uriartek, 1929an, hain zuzen ere. kasuon, lekukotasuna 1906an jaio zen B. Enbeitak ematen digu: –Hogeita hiru urte nebazala, Mungian txapelketa bat eratu eben.
|
|
|
Handik urte bira, txapelketa baten hartuko du parte Uriartek, 1929an, hain zuzen ere. kasuon, lekukotasuna 1906an jaio zen B. Enbeitak ematen digu: . Hogeita hiru
|
urte
nebazala, Mungian txapelketa bat eratu eben. Sei bertsolari batu ginan:
|
|
|
Faustino Etxebarria dimoztar bertsolariak ere, jakingarri batzuk ez eze, Utarre ren bat bateko bertso batzuk ere opesten dizkigu. Izan ere, 1932
|
urtearen
bueltan, hamabost bat urte zituela? 1917an jaio zen?, Faustino gaztetxoak, Dimako Santa Ageda ermitara egun pasa joanda, aukera izan zuen Uriarterekin saiotxo bat egiteko: –Aguazilak pregoia jo eban tanborreruagaz:
|
|
|
Faustino Etxebarria dimoztar bertsolariak ere, jakingarri batzuk ez eze, Utarre ren bat bateko bertso batzuk ere opesten dizkigu. Izan ere, 1932 urtearen bueltan, hamabost bat
|
urte
zituela? 1917an jaio zen?, Faustino gaztetxoak, Dimako Santa Ageda ermitara egun pasa joanda, aukera izan zuen Uriarterekin saiotxo bat egiteko: –Aguazilak pregoia jo eban tanborreruagaz:
|
|
|
1935
|
urteetan
, gerra piztu artean, hamaikatxo agerralditan hartu izan zuen parte Uriartek, sarritan orduko bertsolaririk ospetsuenak kanta lagun zituela. Aipagarria da 1936ko ekainaren 28an, Lekeition, VII. Olerti Egunaren61inguruan antolaturiko bertso saioa.
|