|
2010
|
|
|
Getaria itsasoari lotuta egon da beti, eta gizateriaren historian itsas gizon famatuak eman ditu. Guztien artetik, Juan Sebastian Elkano nabarmendu behar
|
dugu
, munduaren itzulia egin zuen lehen itsasgizona. Mila bostehun eta hemedetzian Magallanesek Ekialdeko Indietara joateko prestatu zuen espedizioan eman zuen izena.
|
|
|
Getariak beste mota bateko pertsona ospetsuak ere eman ditu. Horietako bat Cristóbal Balenciaga
|
dugu
. Arrantzale baten semea, Aldamar jauregian eman zituen joskintzako lehen pausoak.
|
|
|
Getariak BI MILA ETA LAREHUN biztanle inguru
|
ditu
.
|
|
|
Bajurako HOGEITA HEMEZORTZI arrainontzi
|
dituzte
.
|
|
|
Ba al zenekien algak oso garrantzitsuak direla planetaren bizitzarako? Arnasteko ezinbestekoa
|
dugun
oxigenoa sortzen dute. Gainera animalia asko algetan jan, ugaldu eta ezkutatzen dira.
|
|
|
|
Duela
ehun urte gure arbasoak kezkatuta zeud en: «Ik ertu egin behar da, gehiago jakin behar da». Eta horregatik s ortu zen Aquariuma, ikertzeko asmoarekin.
|
|
|
Aquariumak
|
duen
gauzarik garrantzitsuena ikusten ez dena da. Laborategia, ikerketarako aretoak, eta abar.
|
|
|
Berrogeita hamar milioi euro. Uste
|
dut
, duela urte batzuk, Kursaala egitea kostatu zena.
|
|
|
Berrogeita hamar milioi euro. Uste dut,
|
duela
urte batzuk, Kursaala egitea kostatu zena.
|
|
|
Berdela harrapatzeko sasoia iritsi da eta ondoren antxoarena dator. AZTI Itsas Ikerketa zentroko biologoek diote arrantzaleek zuhur jokatu behar
|
dutela
itsasoratzean.
|
|
|
Hain da ezaguna eta halaber ezezaguna. Horretarako dago hain zuzen AZTI ikerketa zentroa. Itsasoak barruan
|
duen
bizia eta gizakiok bertatik hartzen duguna aztertzeko sortua izan zen duela urte batzuk AZTI. Itsas ikerketarako zentroa. Baina zer lan egiten dute Aztin?
|
|
|
Hain da ezaguna eta halaber ezezaguna. Horretarako dago hain zuzen AZTI ikerketa zentroa. Itsasoak barruan duen bizia eta gizakiok bertatik hartzen duguna aztertzeko sortua izan zen
|
duela
urte batzuk AZTI. Itsas ikerketarako zentroa. Baina zer lan egiten dute Aztin?
|
|
|
Aztiren azterketak oso baliagarriak dira. Udalekin, Eusko Jaurlaritzarekin eta Europako erakundeekin lan egiten du ikerketa handietan baina gure arrantzaleentzako Aztik
|
duen
garrantzia ezin dugu alde batera utzi. Era berean arduratzen dira arrainen azterketaz, itsasoren gora beheraz, eguraldiaz.
|
|
|
Aztiren azterketak oso baliagarriak dira. Udalekin, Eusko Jaurlaritzarekin eta Europako erakundeekin lan egiten du ikerketa handietan baina gure arrantzaleentzako Aztik duen garrantzia ezin
|
dugu
alde batera utzi. Era berean arduratzen dira arrainen azterketaz, itsasoren gora beheraz, eguraldiaz.
|
|
|
Punta puntako teknologia erabiliz, nazioarteko erreferentzia bihurtu da ikerketa zentroa. Uneotan mundo osoko itsasoa ari dira aztertzen Pasaiako gunean, 6 herrialdeetatik etorritako ikerlari zientifikoak. Berdelaren, antxoaren zein hegaluzearen migrazioak zergatik gertatzen diren jakin nahi
|
dute
. Hala nola, klimak zer ikusi handi duela uste dute Aztikoek.
|
|
|
Berdelaren, antxoaren zein hegaluzearen migrazioak zergatik gertatzen diren jakin nahi dute. Hala nola, klimak zer ikusi handi
|
duela
uste dute Aztikoek.
|
|
|
Berdelaren, antxoaren zein hegaluzearen migrazioak zergatik gertatzen diren jakin nahi dute. Hala nola, klimak zer ikusi handi duela uste
|
dute
Aztikoek.
|
|
|
Bermeok, HAMAZAZPI MILA biztanle inguru
|
ditu
.
|
|
|
Bizio jakin bat
|
dugu
sustraitua, itsas mundukoa soilik ez dena. Eraikuntzan eta beste hainbat lanbidetan ere gertatzen da. Badirudi kaskoa janztea koldarren kontua dela, edo txalekoa erabiltzeagatik beldurtia zarela.
|
|
|
Botak eramatea beste horrenbeste. Gainera esan ohi da kaskoarekin ez
|
duzula
ikusten eta ezin duzula lan egin, txalekoak ere ez dizula uzten... eta eskularruek, baina eskularruak zertarako. Beti egin da-eta lan eskularru gabe.
|
|
|
Botak eramatea beste horrenbeste. Gainera esan ohi da kaskoarekin ez duzula ikusten eta ezin
|
duzula
lan egin, txalekoak ere ez dizula uzten... eta eskularruek, baina eskularruak zertarako. Beti egin da-eta lan eskularru gabe.
|
|
|
Jarrera horrek hiltzen zaitu. Horrela ibiltzeak ondorio lazgarriak
|
ditu
, sufrimendua.
|
|
|
Halere, bajurako arrantza arriskutsuagoa da. Sareak, pisua, nasak, aparailu luze handi eta konplexuak mugitu behar
|
dituzte
, batetik bestera. Gainera itsasoan egiten den lana da, eta askotan urez beteta egoten dira itsasontzien bizkarrak.
|
|
|
Gogoan dudan bizipen gogorrena Galiziako telebistak egindako elkarrizketa bat izan zen. Ezbehar baten arduradun bezala aurkeztu ninduten, eta aurrean beltzez jantzitako bederatzi alargun
|
nituen
. Gazteak ziren gehienak.
|
|
|
Ni nintzen ezbeharraren arduraduna momentu hartan. Postu bat
|
nuen
Madrilen, eta nire ardura zen. Momentu hura modu oso intentsuan bizi izan nuen.
|
|
|
Mina eta oinazea ikus zitekeen euren aurpegietan. Senarra edo semea galdu duen pertsonen begirada
|
zuten
. Nire azalpenek ez zuten ezertarako balio.
|
|
|
Senarra edo semea galdu duen pertsonen begirada zuten. Nire azalpenek ez
|
zuten
ezertarako balio. Izan ere, halako azalpenak, presaz asmatuak, askotan hipotesi hutsak izaten dira. Ezin nuen ezer egin emakume horien alde, ez nuen inolako gaitasunik.
|
|
|
Minutu gutxi behar
|
dituzte
gangar koloretsu hauek uretatik erauzteko euren dieta osatzen duten zatikiak.
|
|
|
Pasaiak guztira HAMASEI MILA biztanle inguru
|
ditu
, eta horietatik, HIRU MILA ETA BOSTEHUN Pasai Donibanekoak dira.
|
|
|
Pasaiak HAMAIKA koma HOGEITA HAMALAU kilometro karratuko azalera
|
du
.
|
|
|
Pasaiaren sorrera
|
duela
gutxikoa da. Hain zuzen ere, MILA ZORTZIEHUN eta BOSTEAN sortu zen.
|
|
|
Pasaiak guztira 16.000 biztanle inguru
|
ditu
.
|
|
|
11,34 km 2 ko azalera
|
du
.
|
|
|
Bidaiarientzako ferry a baino gehiago da. Hemen
|
ditugun
instalazioak ez dituzte beste ferry batzuetan.
|
|
|
Bidaiarientzako ferry a baino gehiago da. Hemen ditugun instalazioak ez
|
dituzte
beste ferry batzuetan.
|
|
|
Bai, hiru edo lau aldiz etorri naiz kostaldera, Nojara. Barkuaren beste kapitaina Espainiako neska batekin ezkonduta dago, eta etxea
|
dute
han. Udan izan ginen Espainiako iparraldean, batzuetan oso polita da, baina bestetan Eskozia bezalakoa da.
|
|
|
Zoritzarrez itsasontziak urte asko darama bidaia hau egiten, eta ekonomikoki ez dago ondo. Orain bidaiari gutxiago dauzkagu eta ferry a zahar gelditu da; 25 urte
|
ditu
. Zenbat eta zaharrago, geroz eta garestiago ateratzen da mantentzea.
|
|
|
Ontziaren historia, pasa
|
dituen
enbatak eta bizipenak ezagutuko ditugu Beti Anaitasunaren patroiaren eskutik.
|
|
|
Ontzioletan barkuak diseinatu, eta armadoreak agintzen duen bezala eraikitzen dira. Murueta ontziola
|
dugu
hau. Edozein itsasontzi mota egin dezakete hemen, baina batez ere kargakoak, arraste ontziak, tretza ontziak eta atun-ontziak.
|
|
|
Horrelakoetan munduko onenak dira. Ontziolak hirurogeita hamar urte baino gehiago
|
ditu
, eta oraingoa hirugarren belaunaldia da. Denbora pasatu ahala gauzak asko aldatu dira.
|
|
|
Ontziolaren funtzionamendurako, behar beharrezkoa
|
dute
lana izatea. Enpresaburu eta lan talde ona eta profesionala izatea, oso garrantzitsua da.
|
|
|
Kresala saio honek
|
badu
pertsonaia ospetsuen arloa. Eta arlo horretan ohorezko tokia merezi du Andres Urdanetak.
|
|
|
Kresala saio honek badu pertsonaia ospetsuen arloa. Eta arlo horretan ohorezko tokia merezi
|
du
Andres Urdanetak.
|
|
|
galernak, enbatak, urperatzeak, erreskateakâ? ¦ Gure hurrengo gonbidatuak izan du, bai, horrelako esperientziarik.
|
Duela
urte batzuk gertatu arren, oso ondo gogoratzen du gertatutakoa. Endika San Martin du izena eta gaur egun Getariako Portuko mantenimendu arduraduna da.
|
|
|
Duela urte batzuk gertatu arren, oso ondo gogoratzen du gertatutakoa. Endika San Martin
|
du
izena eta gaur egun Getariako Portuko mantenimendu arduraduna da. KRESALAra hurbildu zaigu gaur.
|
|
|
ARITZ ARANBURU Zarauzko surflariak Euskal Herriko Surfa goi mailan jarri zuen WCT zirkuituan aritzeko aukera
|
zuenean
.
|
|
|
Itsasoarekin txikitatik izan du harremana eta ezin
|
du
bera gabe bizi.
|
|
|
kotxeak, fruituak, alkoholdun edariakâ? ¦; hoiek kargatzeaz eta deskargatzeaz arduratzen direnak zamaketariak, estibadoreak dira. Zehaztasun handiz kontrolatu behar
|
dute
nola iristen diren merkantzia horiek. Santurtzira hurbildu gara gaur, zamalanak egiten dituen enpresa bateko arduradunarekin hitz egiteko.
|
|
|
Kapitaina: Oso gaztea naiz, bai 28 urte
|
ditut
. 17 urterekin hasi nintzen nabigatzen.
|
|
|
Kapitaina: Oso txikia nintzenean amets hori
|
nuen
. Barkuak eta itsasoa ikusteak liluratu egiten ninduen, eta egun osoa ibai ondoan ematen nuen itsasontziak ikusten.
|
|
|
Barkuak eta itsasoa ikusteak liluratu egiten ninduen, eta egun osoa ibai ondoan ematen nuen itsasontziak ikusten. Orduan erabaki nuen kapitaina izan nahi
|
nuela
.
|
|
|
Itsasontzi bat
|
dugu
orain mintzagai; ez da, ordea, edonolako ontzia: Euskadiko ondarerik interesgarrienetakoa da, monumentu kategoria dauka eta desegitetik libratu zen bakarretakoa da.
|
|
|
Zorionez ez zuten desegin eta egungo asmoa ontzia berriztatu eta Museo bihurtzea da. Hemen
|
duzue
PASAIAKO JAIZKIBEL DRAGA
|
|
|
San Pedro eta Donibane lotzen dituen txalupa zerbitzua Berrotaran Anaiek zuzentzen dute. Uda zein negu, ez dute inoiz atsedenik hartzen eta
|
badute
zer kontatu!!
|
|
|
Mariñela izan zen urte luzez; gero, itsasontziak utzi eta jatetxe batetako parrillaren gidaritza hartu zuenean, modelismoaren mundura hurbiltzen hasi zen bere ordu libreetan. Ontzien maketak egiten benetako artista
|
dugu
Luis Mari!
|
|
|
â?, harribitxi anemonak". HOGEITA HAMAR garro erresumingarritik gora
|
dituzte
, eta horiekin planktona hartzen dute uretatik.
|
|
|
Ondarroa herria Lea Artibai eskualdean dago. HIRU KOMA SEI KILOMETRO KARRATUKO azalera
|
du
eta BEDERATZI MILA biztanle inguru ditu.
|
|
|
Ondarroa herria Lea Artibai eskualdean dago. HIRU KOMA SEI KILOMETRO KARRATUKO azalera du eta BEDERATZI MILA biztanle inguru
|
ditu
.
|
|
|
Iparraldean itsasoa
|
du
, ekialdean Mutriku, hegoaldean Berriatua eta mendebaldean, Berriatua, Menedexa eta Amoroto herriak.
|
|
|
Betidanik arrantza izan da Bizkaiko herriaren diru iturri nagusia. HEMERETZIGARREN MENDEAN alturako 18 itsasontzi
|
zituen
eta burdin minerala garraiatzeko ontziak ere bazituen.
|
|
|
Betidanik arrantza izan da Bizkaiko herriaren diru iturri nagusia. HEMERETZIGARREN MENDEAN alturako 18 itsasontzi zituen eta burdin minerala garraiatzeko ontziak ere
|
bazituen
.
|
|
|
HEMERETZIGARREN MENDEAREN bukaeran Italiako hainbat familia iritsi ziren Ondarroara, arrain kontserbetan interesatuta. Bereziki, antxoaren kontserba landu nahi
|
zuten
. Horrela, beste herrietan egin bezala, gaziketa fabrikak eraiki zituzten, eta gerora, herri honetako kontserba industrian garrantzitsuak izan ziren.
|
|
|
Arraina ateratzerakoan arazo gehiago izaten ditugu. Izan ere, furgonetan ibili beharrean, oinez ibili behar
|
dugu
orgekin espaloitik.
|
|
|
Azpian kamerarik jartzen ez
|
badute
... Arrantzaleok esaten dugu ez duela iraungo. Hondartzan ardoa edaten dugu, hondartzara iristen bada, noski.
|
|
|
< Azken paragrafoa ez dut ulertu, ez baitakit galdera zein den, baina uste
|
dut
ondo interpretatu dudala, hala ere. Egiaztatu badaezpada.
|
|
|
Parrillaren artea, ikusgarria eta askotarikoa da. Herri bakoitzak bere teknika, lan tresna eta sekretuak
|
ditu
. Getariako Elkano jatetxean izan gara itsaskiak parrillan nola prestatzen dituzten ikusteko, ikasteko, eta bide batez, dastatzeko.
|
|
|
NAZIOARTEKO ESTRATIGRAFIA BATZORDEAK Gipuzkoako txoko honetako FLYSCHa aukeratu du
|
duela
65 milioi urteko Paleozenoaren nazioarteko erreferentzia geologiko gisa.
|
|
|
Prozesuak hainbat urrats
|
ditu
: zatikatzea/ mozketa/ arrainaren â?, zati onenenâ?
|
|
|
Itsasoaz gozatu ahal izateko ezinbestekoa da zaintzea, eta ez kutsatzea. Hori lortzeko,
|
duela
hamabost urte Europako Surfrider fundazioak garbitasuna bermatzeko ekimena jarri zuen martxan. Berehala bat egin zuten Euskadiko hainbat itsas klub eta eskolak.
|
|
|
Bigarren urtez jarraian Aketza Sanchez surflariarekin batera, helduek eta gazteek Plentziako itsasadarra nola garbitu zuten ikusiko dugu. Ondo pasa
|
zuten
, baina zoritxarrez zikinkeria asko topatu zuten.
|
|
|
Getxo, Bizkaiko kostaldean dago eta Abrako badia
|
du
inguruan. Bilbotik HAMABI kilometrora dago.
|
|
|
Bilbotik HAMABI kilometrora dago. HAMAIKA koma HIRUROGEITA LAU kilometro karratuko azalera
|
du
, eta LAUROGEI MILA biztanletik gora.
|
|
|
Getxoren jatorri historikoa Erdi Aro Berandaun dago eta Santa Maria elizarekin
|
du
lotura zuzena. Ordutik HEMEZORTZIGARREN mendearen bukaera arte, herri honetako biztanleak nekazariak, abeltzainak eta arrantzaleak izan ziren.
|
|
|
Ofizialki, Getxo herriak bost auzo
|
ditu
: Areeta, Algorta, Erromo, Neguri eta Andra Mari.
|
|
|
Getxo
|
duen
erakargarritasuna, neurri handi batean, bere hondartzei esker da: Areeta, Ereaga, Arrigunaga, Azkorri Gorrondoatx eta Barinatxe.
|
|
|
Normalean, mugimenduan ehizatzen duten animaliak izaten dira harrapariak. Dena dela, badira zenbait harrapari mugitu ga be ehi zatzen
|
dutenak
.
|
|
|
Gorgonien ahaide hauek kolore biziak
|
dituzte
, eta argi gutxiko itsas zonetan ibiltzen dira. Esaterako, kobazulo eta horma bertikaletan.
|
|
|
Iñaki: Arraina prestatzeko truku berezirik
|
baduzue
, edo jalearen arabera egiten duzue?
|
|
|
Julen: Lehenik arraina freskoa eta ona izan behar
|
du
. Gero, ondo zaindu, hozkailuan.
|
|
|
Begira, atzo kendu nizkion hezurrak. Hemen
|
ditugu
solomoak hozkailuan, tenperatura egokian. Ondoren, eskatzen duten moduan prestatzen ditugu kontsumitzeko.
|
|
|
Iñaki: Bi plater
|
ditugu
mahai gainean. Has gaitezen ukitu beltza duenarekin.
|
|
|
Bi plater ditugu mahai gainean. Has gaitezen ukitu beltza
|
duenarekin
.
|
|
|
Iñaki: Eta ezkerrean beste era bateko osagarria eta zaporea
|
dugu
.
|
|
|
Legatz berbera da. Baina errazio erdia, piper gorri errazio erdiarekin. Legatz solomoa prest
|
dugunean
, gatza bota, zertxobait zanpatu eta olioa bere puntuan izan behar dugu. Oso beroa badago, arrautza ilun geratzen da.
|
|
|
Legatz berbera da. Baina errazio erdia, piper gorri errazio erdiarekin. Legatz solomoa prest dugunean, gatza bota, zertxobait zanpatu eta olioa bere puntuan izan behar
|
dugu
. Oso beroa badago, arrautza ilun geratzen da.
|
|
|
Platerera atera aurretik, pixka bat mugitu, pil pilean bezala, eta ez du besterik. Noski, kokotxak ona izan behar
|
du
, txarra edo zaharra bada saltsa ez da loditzen.
|
|
|
Beraz, ahots baxuko koru moduan sortu zen eta bere historia osoan horrelakoa izan da. Errepertorio zabala
|
du
, errusiar abesbatzetatik hartua, baina beti ere gizonezkoentzat.
|
|
|
CARLOS: Eskumuturreko batzuk dauzkagu aurten, zenbaki bat
|
dutenak
, gurasoak hondartzara datozenean umeei jartzeko. Haur hori galtzen bada, beraren datuak badauzkagu eta baita gurasoen telefono zenbakiak ere, larrialditik ateratzeko.
|
|
|
ALEJANDRO: Lagun bat
|
nuen
hemen sorosle lanetan eta haren atzetik etorri nintzen.
|
|
|
Guk hori horrela den jakin izan nahi
|
dugu
eta Afrikako arrantzale horiekin hitz egin dugu euren esperientziaren berri izateko.
|
|
|
YOUSSOU: Gure ontzia ongi dabil, itsasoan arrainik badago harrapatzen
|
dugu
. Ez badago ez dago gustura egoterik; are gutxiago hiru umerekin. Nik bost laguni eman behar diet jaten, etxeko lau eta ni bost.
|
|
|
S: Hori nahi
|
dut
, baina arazo asko daude orain, langabezian geratu den jende asko ari baita portura hurbiltzen itsasoan lan egiteko asmoz. Orain, bapore guztiak jendez gainezka daude.
|
|
|
Bai, amorratzen nago. Itsasoan lan egiteko beharra sentitzen dut baina ez
|
dut
paperik.
|
|
|
Arraina oso merke dago. Ez
|
du
baliorik eta ez dugu ezer irabazten. 5 urte egon gara antxoarik harrapatu gabe, aurten zerbait arrantzatu dugu eta ez dute ezer pagatzen.
|
|
|
IBON: Antxoak ez
|
du
preziorik enkanteanâ? ¦
|
|
|
ASSANE: Zer esan nahi
|
du
–
|
|
|
Bai, bai. Nahi
|
baduzu
horko hori salduko dizut merke merke.
|
|
|
Bai. Arraun egitea gustuko
|
dut
. Ikaragarri.
|
|
|
IBON: Hurrengo urtean arraunean egin nahi
|
duzu
.
|
|
|
IBON: Alaba bat ere
|
baduzue
.
|