|
2013
|
|
|
a) Eta zuk," beti ongi nahi duenak maiz gaizki" dabilela jakinda, nola ikusten duzu zeure burua? Jo
|
ezazu
berriz ere taulara, eta jaso informazio hori hirugarren zutabean.
|
|
|
2 Zuen euskalkian ere izango da kantu berezi edo ezagunen bat. Talde txikitan elkartuta, hautatu zuen eskualdeko kantu bat, eta osa
|
ezazue
hari dagokion fitxa, honako ezaugarriak azalduz:
|
|
|
b) Pentsa
|
ezazu
, orain, zure buruarengan: zer konpromiso hartuko zenuke elkarbizitza egoera eredugarria izan dadin?
|
|
|
3 Gaia zein den labur adierazi, hartzaileak jakin
|
dezan
zeri buruzkoa den mezua; esaterako," truke kidearen datuak".
|
|
|
Lagun
|
zaitzaket
–
|
|
|
Irakasleek edo jende helduak ere horiexek erabiltzen al dituzte? Taldean bilduta, pentsa
|
ezazue
zer nolako esapideak erabiltzen diren zuen herrian; osatu esapide zerrenda bat, eta zehaztu zertarako erabiltzen den bakoitza.
|
|
|
Bota
|
ezan
!
|
|
|
1 Aukera
|
ezazu
honako helburu bakoitzerako galdera egokia:
|
|
|
2 Galdera horiez gain, idatz
|
itzazu
zure truke kideari egingo zenizkiokeen beste bost galdera, zuk duzun bestelako informazio behar bat asetzeko.
|
|
|
1 Entzun
|
ezazu
elkarrizketa, eta erantzun: zein da idazleari egiten dioten elkarrizketaren helburua?
|
|
|
1 Elkarrizketari dagozkion galderak testutik atera ditugu, eta desordenaturik dauzkazu hemen behean. Osa
|
ezazu
elkarrizketa, hutsune bakoitzerako galdera egokia hautatuz.
|
|
|
Eta estresatu egiten naiz. Estres hori gero transmititu egiten dut, eta ez zait gustatzen, jendeak erreta nagoela pentsa
|
dezakeelako
. Kirolaren kontu hori ere badago.
|
|
|
1 Irakur
|
ezazu
honako informazio testu hau, eta, ondoren, osatu galderen hutsuneak galdetzaile egokia jarriz.
|
|
|
1 Osa
|
itzazu
honako zerrenda honetako baieztapenetako hutsuneak; horretarako, hautatu bakoitzaren azpian dituzun aukeretatik egokia dena.
|
|
|
Lehenengo osagai honetan, informazioa eskatzeko eta emateko galdera erantzun zuzenak eta egokiak formulatzen ikasten aritu zara. Baina, aurrera egin baino lehen, egin
|
ezazu
eten bat bidean, eta azter ezazu zure ikasketa prozesua.
|
|
|
Lehenengo osagai honetan, informazioa eskatzeko eta emateko galdera erantzun zuzenak eta egokiak formulatzen ikasten aritu zara. Baina, aurrera egin baino lehen, egin ezazu eten bat bidean, eta azter
|
ezazu
zure ikasketa prozesua.
|
|
|
a) Idatzi zenituzten helburuen artean, aukera
|
itzazue
bi edo hiru; esate baterako," toki eta herri berriak ezagutzeko"," lagun berriak egiteko" eta" beste hizkera bat ezagutzeko" helburuak.
|
|
|
4 Ez
|
itzazu
erantzun eduki iraingarria duten mezu elektronikoak edo deseroso sentiarazten zaituztenak. Zuk ere zain ezazu bidaltzen dituzun mezuen edukia.
|
|
|
4 Ez itzazu erantzun eduki iraingarria duten mezu elektronikoak edo deseroso sentiarazten zaituztenak. Zuk ere zain
|
ezazu
bidaltzen dituzun mezuen edukia.
|
|
|
Horrela ez bada, egon lasai, laster jasoko baituzu haren mezua. Behin galderak jaso dituzunean, erantzun, eta bidal
|
iezazkiozu
bueltan mailez; kidearen jakin mina aseko duzu.
|
|
|
korridorean beste gelako lagun batekin ari zarenean, sare sozialetan, irakasleak taldeka lanean jartzen zaituztenean& Orain arte ikasi duzun guztia kontuan harturik, zure ingurukoekin begirunez jokatzeko konpromisoa hartu nahi zenuke. Idatz
|
ezazu
, beraz, zein den zure konpromisoa.
|
|
|
1 Berreskura
|
ezazu
13 jardueran irakurri eta landu zenuen elkarrizketa: Xabier Paya:
|
|
|
" Mila gauza txiki naiz, mila saltsa". Osa
|
ezazu
Xabier Payari buruzko fitxa, kategoria bakoitzean dagokion informazioa elkarrizketatik jasoz:
|
|
|
1 Zenbait aldizkaritan, geure burua ezagutzen lagunduko diguten galdetegiak proposatzen dizkigute: " esan
|
iezadazu
zer egiten duzun, eta esango dizut nolakoa zaren" esaten digute. Halako batetik jaso ditugu hemen deskribatzen diren jarrerak eta horiei lotutako adjektiboak.
|
|
|
Halako batetik jaso ditugu hemen deskribatzen diren jarrerak eta horiei lotutako adjektiboak. Lot
|
ezazu
jarrera bakoitza dagokion adjektiboarekin.
|
|
|
Jokamoldearen berri emateko adjektiboak erabiltzeaz gainera, hainbat esamolde daude, gure hizkuntzan, pertsona baten nolakotasuna eta izaera deskribatzeko. Ikus
|
ditzagun
horietako batzuk.
|
|
|
1 Osa
|
itzazu
esaldietako hutsuneak honako esamolde hauek erabiliz.
|
|
|
Jokoa ezaguna izango zaizu, seguruenik, baina baldintzak berriak dira. Irakur
|
itzazu
arretaz jokoaren arauak:
|
|
|
1 Baina, aurrera egin baino lehen, egin
|
itzazu
proposatzen dizkizugun honako hausnarketa hauek:
|
|
|
1 Zer jakin nahi zenuke zure truke kideari buruz? Zure jakin mina asetzeko, presta
|
ezazu
informazio hori jasoko duen taula; bertan, ezaugarriak sailkatzeko balio izango duten kategoriak zehaztuko dituzu. Ondoren, zure truke kideari bidaliko diozu taula, posta elektroniko bidez; mezuan azaldu behar diozu bere buruaren deskribapena egin behar duela, bere ezaugarriak zuk bidalitako taulan idatzi egin behar dituela, kategoria horien arabera, eta, azkenik, deskribapena idatzi behar duela.
|
|
|
1 Irakur
|
ezazu
honako informazio testu hau. Jarraian, irakurri ondorengo adierazpenak, eta esan zuzenak ala okerrak diren.
|
|
|
Leku baten deskribapena egitea ez da soilik espazio horretan dauden elementuak izendatzea. Elementu horiek ordenatu eta elkarrekin erlazionatu behar dira, irakurleak leku hori" ikus"
|
dezan
. Beraz, espazio jakin bat deskribatzean, haren nolakotasuna islatzen duten elementuak eta ezaugarriak ez dira edozein modutara aurkezten; aitzitik, aurrez finkatutako deskribapen plan baten arabera ordenatzen eta aurkezten ditu deskribapenaren egileak.
|
|
|
Leku deskribapenak egiteko, hiztegi aberatsa erabiltzea garrantzitsua dela esan dugu; jarrai
|
dezagun
, beraz, horretan trebatzen.
|
|
|
Lerro bakoitzean, lekuz kanpo dagoen izen bat dago, ordea. Identifika
|
ezazu
.
|
|
|
Badago, ordea, lekuz kanpo dagoen adjektibo bat lerro bakoitzean. Identifika
|
ezazu
.
|
|
|
Sailka
|
itzazu
izenak hiru irizpide horien arabera. Kontuan izan izen batzuk zutabe batean baino gehiagotan jar daitezkeela.
|
|
|
Dagoeneko azaldu dugun bezala, leku baten deskribapena egitean, espazio horretako elementuak modu ordenatu batean izendatu behar dira. Horrekin batera, elementu horien arteko erlazioa ongi adierazi behar da, irakurleak argi irudika
|
dezan
nolakoa den deskribatzen ari garen leku hori.
|
|
|
1 Deskribapen bateko elementuen arteko erlazioari erreparatuko diozu orain. Irakur
|
ezazu
honako testua, eta erantzun egiten zaizkizun galderei.
|
|
|
1 Irakur
|
itzazu
honako bi deskribapen atal hauek, eta bete hutsuneak jarraian dauden leku antolatzaileen artean egokia hautatuz.
|
|
|
Kafe bat eskatu, eta kanpoko terrazan eseri nintzen. (a) ondo ikus
|
nezakeen
inguru guztia: (b), zuk hain gustuko duzun udal liburutegia;
|
|
|
1 Irakur
|
ezazu
, lehenik, honako informazio testu hau. Ondoren, irakurri bi testu laburrak, eta erantzun horiei buruzko galderei.
|
|
|
1 Koadroari behatuz, identifika
|
ezazue
, guztion artean, irudian ageri diren elementuak: egurrezko ohea, txapela, bizarra mozteko ispilua, egurrezko ate urdina
|
|
|
3 Deskribatu berri duzun gela oso txukun dagoela esan
|
dezakegu
. Errepara iezaiozu, orain, zeure logelari, eta pentsatu:
|
|
|
3 Deskribatu berri duzun gela oso txukun dagoela esan dezakegu. Errepara
|
iezaiozu
, orain, zeure logelari, eta pentsatu: zer adjektibok adieraziko luke hobekien zure izaera?
|
|
|
1 Osa
|
itzazu
hutsuneak, bertan esaten dena ulergarria izan dakizun:
|
|
|
1 Zerrendatu deskribapenean erabiliko dituzun esanguratsuenak eta errepikapenak saihesteko erabil
|
ditzakezun
sinonimoak.
|
|
|
3 Ordena
|
itzazu
hautatutako elementuak jarraituz.
|
|
|
1 Hurrengo deskribapena egin aurretik, egin
|
itzazu
proposatzen dizkizugun honako hausnarketa hauek:
|
|
|
Zein da zure etxeko, ikastolako edo herriko lekurik kuttunena? Deskriba
|
ezazu
, hiruzpalau lerrotan, zure truke kideari erakutsiko zeniokeen txoko hura, eta bidal iezaiozu mailez.
|
|
|
Zein da zure etxeko, ikastolako edo herriko lekurik kuttunena? Deskriba ezazu, hiruzpalau lerrotan, zure truke kideari erakutsiko zeniokeen txoko hura, eta bidal
|
iezaiozu
mailez.
|
|
|
Orain duzu urratsa egiteko unea: egin
|
itzazu
, orain, artean egin ez dituzun galderak.
|
|
|
Zeri erreparatuko diozue galdera egokiak formulatzeko? Eta zeri, esanahi argia izan
|
dezaten
–
|
|
|
b) Behin behineko galdetegia prest dagoenean, bidal
|
iezaiozu
zure truke kideari. Kontuan izan zuk ere hark egindako galderei erantzuna zor diezula.
|
|
|
a) Gelakideei ahoz azalduko diezu nor den eta nolakoa den zure truke kidea: izaera, zaletasunak, gustuak& Horretarako, idatz
|
ezazu
lagunaren deskribapen labur bat; aurrez aurre ezagutzen ez baduzu ere, adierazi nola irudikatzen duzun, unitatean zehar jaso duzun informazioaren arabera.
|
|
|
Lan hori egiteko, honako urrats hauek egin
|
ditzakezu
:
|
|
|
b) Garatu duzun deskribapen idatzian oinarrituz, presta
|
ezazu
ahozko aurkezpena. Prestaketan laguntzeko, dagoeneko erabiltzen ikasi duzun audio editorea erabil dezakezu.
|
|
|
b) Garatu duzun deskribapen idatzian oinarrituz, presta ezazu ahozko aurkezpena. Prestaketan laguntzeko, dagoeneko erabiltzen ikasi duzun audio editorea erabil
|
dezakezu
. Zure aurkezpena grabatzen baduzu, aukera izango duzu zeure burua entzuteko eta behar diren hobekuntzak egiteko.
|
|
|
c) Azkenik, irakaslearekin eguna eta ordua adostu ondoren, egin
|
ezazu
zure aurkezpena gelakideen aurrean. Gogoan hartu ahozko aurkezpena egiteko zaindu beharreko alderdiak.
|
|
|
Zer duzu sakontzeko? Hausnarketa hori egiteko, bete
|
ezazu
honako taula hau:
|
|
|
Hortaz, ahalik eta jende gehienari emango diozue txakurraren galeraren berri: batetik, kartelak egingo dituzue txakurraren deskribapen zehatzarekin, eta, bestetik, galdutako eremuaren deskribapena prestatuko duzue basozainak bilaketa antola
|
dezan
.
|
|
|
1 Egin
|
ezazu
Xei galdu zeneko ingurunearen deskribapena. Horretarako, kontuan hartu egoeraren hasieran ematen zaizun informazioa, eta zonaldearen honako mapa hau:
|
|
|
telefono dei bat jaso duzu. Presta
|
itzazu
bospasei galdera, txakurra aurkitu duenak egia esaten duela ziurtatzeko.
|
|
|
Zertarako izan zaizu baliagarria? Hitz egin
|
ezazue
zuen artean horren inguruan, eta jaso ondorioak fitxan.
|
|
|
2 Bizitzako une batzuk beste norbaitekin partekatzera goazenean, oso interesgarria izan daiteke beste batzuek bizi izandako antzeko esperientziak ezagutzea. Entzun
|
dezagun
nola bizi izan duen esperientzia hori Altsasuko zuen adineko gazte talde batek.
|
|
|
3 Erakundeek, gazteen arteko elkartrukeak antolatzen dituztenean, aurrez finkatu ohi dituzte helburuak. Irakur
|
itzazu
Eusko Jaurlaritzak prestatu duen IKABIL proiektuari buruzko azalpenak. Zer helburu dauzka proiektuak?
|
|
|
Helburu berak al dira? Idatz
|
itzazue
, zuen zerrendan, ikastetxetik egingo duzuen trukearen helburuak. Ondo gorde, aurrerago baliagarria izango zaizue eta.
|
|
|
f) Haren irudiari, esaten dituen gauzei eta hitz egiteko moduari erreparatuta, deskriba
|
ezazu
, hiru lerrotan, nolakoa den Mertxe.
|
|
|
Hori dela eta, hitzordua jarri duzue astebururako. Lagundu
|
iezaiozu
" Elkarrekin bizi (hi) tza" unitatean kokatzen:
|
|
|
1 Mireiari eman behar diozun azalpena antolatzeko, jaso
|
itzazu
taula batean zein diren planteatu zaizuen egoeraren eskakizunak:
|
|
|
b) Eztabaida
|
ezazue
, talde berean, honako gai hauei buruz:
|
|
|
Bidal
|
dezagun
, ni baino alperragoa da ta.
|
|
|
Badirudi Europako mitologia zaharreko jainkosa batzuekin izan
|
dezakeela
zerikusia: besteak beste, greziarren Persefonerekin, erromatarren Proserpinarekin, edota eslaviarren Mati Zemilia" ama lurra" rekin.
|
|
|
1 Irakur
|
ezazu
berriro Xabier Payaren elkarrizketa. Honako adjektibo hauen artetik, zein lotuko zenioke bertsolari gazteari?
|
|
|
Honako adjektibo hauen artetik, zein lotuko zenioke bertsolari gazteari? Idatz
|
ezazu
testuko zer informaziok eraman zaituen hori ondorioztatzera. ikusi adibidea:
|
|
|
Bi informazio mota erabil
|
dezakegu
pertsona baten deskribapena egiten dugunean: batetik, ikusi duzun bezala, ezaugarri fisikoen eta izaeraren deskribapena egin daiteke; bestetik, haren ekintzen eta jokamoldearen berri eman daiteke.
|
|
|
Ezagunak izan ala ez, berdin jokatuko al dugu informazioa partekatzerakoan? Irakurri" Talde lanerako dekalogoa", eta osa
|
ezazu
esku artean erabili duzuen jarraibideen fitxa. Horretarako, hauta itzazu" Talde lanerako dekalogoa" dokumentutik beharrezkoak zaizkizunak.
|
|
|
Irakurri" Talde lanerako dekalogoa", eta osa ezazu esku artean erabili duzuen jarraibideen fitxa. Horretarako, hauta
|
itzazu
" Talde lanerako dekalogoa" dokumentutik beharrezkoak zaizkizunak.
|
|
|
" Balego eta balitz, elkarren atzetik dabiltz" dio esaera zaharrak; aurreko urratsean taldean egindakoa ez da nahikoa Mireiak eskatutakoari erantzuteko. Jarrai
|
ezazue
hiruko taldeetan, eta, hautatu, honako zerrenda honetatik, zer egingo duzuen lehen identifikatu ditugun informazioak eskatzeko eta emateko.
|
|
|
" Urrutiko intxaurrak hamalau, bertara joan eta lau" esaerak dioena gerta ez dadin, horren erantzuna topatzen saiatuko zara. Begira
|
itzazu
unitate honen hurrengo atalak, kuxkuxeatu, gainbegiratu
|
|
|
Izan ere," zorionaren errepikapena" bada, ordezkatu egin dira gerrarekin loturiko izenak eta adjektiboak. Esate baterako," besoak hondakinen artean" esan ordez," besoak lagunen/ haize erroten artean" esan genezake& Horien gisako aldaketak eginez, eralda
|
ezazue
Miren Agur Meaberen olerkia.
|
|
|
Zorioneko edo zoritxarreko egin
|
gaitzake
maitasunak. Hona hemen maitasunari eta maitasun beharrari buruz diharduten bi poema.
|
|
|
Hona hemen maitasunari eta maitasun beharrari buruz diharduten bi poema. Maiteminduta bazaude, eta ez bazaude ere, irakur
|
itzazu
, eta erantzun hurrengo bost zereginei.
|
|
|
4 Eraldatu lehenengo poema, honako baldintza hau bete
|
dezan
: poetak, besarkada eskatu beharrean, berak emango dio besarkada.
|
|
|
5 Eraldatu bigarren poema, honako baldintza hau bete
|
dezan
: bikotea elkarrekin dago berriz ere, eta poetak maiteari adierazten dio nola sentitzen zen hura falta zitzaionean.
|
|
|
1 Olerkiaren lerroak bi zutabetan daude banatuta. Elkar
|
itzazu
alde batekoak eta bestekoak, esaldi bikoteak osatzeko. Lan hori egiteko, lagungarria izango zaizu izenei erreparatzea.
|
|
|
Zerekin hasten dira maitasun istorioak? Zerk ekar
|
dezake
amaiera?
|
|
|
3 Idatz
|
ezazu
testu poetiko bat ordenatutako esaldiak erabiliz, eta, behar izanez gero, informazio gehiago erantsiz.
|
|
|
1 Zerrenda
|
itzazu
Jon Martinek erabili dituen hitzak sentimendu horren berri emateko.
|
|
|
1 Hona hemen hitz mordoxka bat. Elkarren artean izan
|
ditzaketen
erlazioak ez dirudi oso agerikoak direnik; ala bai. Utzi zuen imajinazioari lan egiten, eta ea nola erlazionatzen dituzuen!
|
|
|
Ondoren, bakoitzak paper batean idatziko du zer hitz erlazionatu dituen eta zein den lotura horretarako arrazoia. Ikus
|
ditzagun
adibide batzuk:
|
|
|
1 Sentimenduz beteriko artelanak egiten jarraitu ahal izateko, burutu al duzu beharrezkoa den ikaskuntza? Azter
|
ezazu
zein den zure egoera, honako taula hau betez:
|
|
|
Dasta
|
itzazue
sentimenduak adierazten dituzten hitzak, atera ahotik, keinuzlagunduetabientzuleenbegi belarrietarabidali. Egindezatelahaienbihotzetarabidea: hitzezkolaztanak, poemabelarrondokoak, bertso besarkadak, haginka hitzak
|
|
|
Ahots bikoizketa egiteko garaia iritsi da. Egin
|
ezazue
sortu berri dituzuen testuen irakurketa adierazkorra, banaka nahiz binaka. Zuek bai artistak!
|
|
|
1 Binaka jarrita, praktika
|
ezazue
ahotsaren bolumenen erabilera, honako hitz hauek erabiliz. Erreparatu hitzen esanahiari; hautatu hiru izen eta hiru adjektibo, eta ahoska itzazue bakoitzari dagokion bolumenarekin:
|
|
|
1 Binaka jarrita, praktika ezazue ahotsaren bolumenen erabilera, honako hitz hauek erabiliz. Erreparatu hitzen esanahiari; hautatu hiru izen eta hiru adjektibo, eta ahoska
|
itzazue
bakoitzari dagokion bolumenarekin:
|
|
|
Bikote bakoitzak hautatu dituzuen hiruna izen eta adjektiboetatik, aukeratu izen edo adjektibo bat. Bikote guztien artean osatu duzuen hitz zerrenda hori aurrean duzuela, ordena
|
itzazue
hitz guztiak bolumen baxuena behar lukeenetik hasita, bolumen altuena lukeenera.
|
|
|
Errepika
|
ezazue
aurreko hitz segidaren irakurketa, baina, oraingoan, aurpegiarekin eta eskuekin keinuak eginez.
|
|
|
Ez al zaizue iruditzen, poema horren irakurketa adierazkorra egitean, nabaritu litzatekeela hitz horien garrantzia? Egin
|
itzazue
probak binaka jarrita:
|
|
|
Hori jakiteko, probak egitea da onena. Egin
|
itzazue
!
|
|
|
Berreskura
|
itzazu
42 jardueran egin dituzun Jon Martinen bertsoaren eraldatzeak. Gogoan izan zer sentimendu ezkutatzen duen eraldaketa bakoitzak, bai eta zein diren sentimendu bakoitza iradokitzen duten hitzak ere; ez al dira horiek poemaren guneak?
|