|
2007
|
|
|
Imagen: Susan Adineko pertsona eta Alzheimer gaitza duen gaixoa askatzea programaren helburua da Alzheimerra duten
|
pertsona
adinduak eta gaixoak edo beste arrazoiren bat duten pertsonak edozein motatako lokarririk gabe eta edozein leku edo unetan bizitzea. Adinekoen Erakundeen Espainiako Konfederazioak (CEOMA) sustatu du programa hau.
|
|
2009
|
|
|
Lekukoen esanean, herri medikuntzako erremedioek behin baino gehiagotan osatu ei zuten medikuak ezin izan zuena; ume txiker eta
|
pertsona
adinduen kasuetan batez ere.
|
|
2012
|
|
|
Biyak Bat elkarteko abesbatzak eta Zero Sette akordeoi orkestrak emanaldia eskainiko dute Manuel Lekuona kultur etxean.Ondoren, ohiko bazkaria eta dantzaldia izango dira jarraian Michelin kirol guneko pilotalekuan.Biyak Baten urteurrenaHonetaz gain, urriaren 8an, jubilatu etxearen 34 urteurrena ospatuko dute.Goizean meza dute Ama Brigitarren komentuan eta amaitzean, luntxa izango da.Arratsaldean, berriz, urrezko ezteiak egin dituzten bikoteei oroigarri banaketa egingo zaie. Eta ospakizunekin amaitzeko afari merienda eta dantza izango dira.Izena emateakBiyak Batetik herriko nagusiak aste honetako ekintzetan parte hartzera animatzen dituzte eta batez ere, ibilaldi neurtuan eta pala txapelketan.Aipatu digutenez, elkarteko bazkideek eman dute izena bakarrik eta herrian erroldatu dauden
|
pertsona
adindu guztiak, 1952an edo zaharragoak, gonbidatuta daudela azpimarratu dute.Era berean, txapelketa desberdinetan izena emateko datak eskaini dizkigute. Martxa neurtuan eta pala txapelketako inskripziorako azken eguna gaur, irailak 14 izango da.Mus txapelketan parte hartzeko, aldiz, irailaren 22a baino lehen eman behar dute izena bikoteek.Toka, igel eta bote jokoetan izena ematea txapelketen hasiera ordura arte egongo da irekia eta dantza txapelketan urriaren 6an, arratsaldeko 17:45ean itxiko dute antolatzaileek.Txapelketei buruzko informazio gehiago eskuratzeko edo hauetan izena emateko Jubilatuen egoitzara hurbildu behar dira herritarrak goizeko ordutegian, 10:00etatik 13: 00etara.Larunbatean, ibilbide neurtua izango da gure herriko kaleetatik zehar.
|
|
|
–Bai, hori da bi
|
pertsona
adinduren arteko konplizitate behartua; nik zure ipurdiko zelulitisari antzematen ez badiot, zuk bazter utz ditzakezu nire zakil ortopedikoaren mugimendu baldarrak.
|
|
|
Zergatik aldatu behar zen besaulkien oihala? Nire garaian, besaulki bakarra izaten zen etxean,
|
pertsona
adinduentzako, hala zen behintzat nire amaren etxean, eta, horra nik esan, emakume zintzoa zen hura. Mundu guztia ezin da aberats izan!
|
|
2013
|
|
|
Gaixotasunari eta mendekotasunari gehien eragiten dien kontuetako bat biztanleriaren zahartzea da. Azken hogeita bost urteetan, sei urte igo da
|
pertsona
adinduen bizi esperantza. Datu horrek, biziari begira erakargarria bada ere, baditu era berean arazoak pertsonentzat bai eta gizartearentzat ere, bere osotasunean.
|
|
|
Ikuspegi publikotik, kostuaren handitzea aintzat hartzekoa da eta egungo krisi ekonomikoaren arrazoietako bat
|
pertsona
adindu eta mendekoen gastuak nabarmen gora egin izana dela ere planteatu da. Alderantzizko ikuspegitik ere, aintzat hartu litzateke zerbitzuen kostuak bultzatu egingo dituela, edo, bultzatzen ari dela jada, aldaketa garrantzitsuak hiltzeko prozesuaren inguruan etika berriak eraikitze aldera.
|
|
|
Pertsona askok, gehienek agian, zahartzaroa baldintza egokietan bizi dutela baiezta badaiteke ere, beste batzuek zahardadearen zama nozitzen dute, eta, batik bat, mendekotasunarena, oso aurkakoak diren baldintzetan. Eguneroko pentsamenduen lehentasuna aztertzean,
|
pertsona
adinduentzat (65 urte edo gehiagokoak) heriotza ez da «kezka nagusietako»1 bat. Aurretik daude bakardadea, gaixotasuna, mendekotasuna, balio ez izatearen sentsazioa, oroimena galtzea, zereginik eza edo oinazea; eta, azkenik, heriotza.
|
|
|
Zaintzailearen profila erakusten diguten datuok benetako egoeraren larritasunaz kontzientzia hartzen lagundu behar ligukete, zeren eta emakume zaintzaileek, beren seme alaba eta
|
pertsona
adindu edo gaixoez arduratzeaz gain, «gizon helduak ere zaintzen dituzte, eta horrek bere osotasunean kostuak dakarzkie: diru kostua, denborarena ere bai, batik bat aisialdikoa, energia gastua, ondoeza, gauza asko alde batera utzi beharra» (Carrasco, 2003) 2.
|
|
|
Horregatik, 2006ko Willett en iritzia eztabaidagarria izan zen zientzia eremuan. Izan ere, kontrajarrien aurka talka egin zuen (baita osasun arloko profesionalen artean ere), eta horien arabera, gehiegizko pisua ez da kaltegarria 60 urtetik gorakoetan, pisua irabazteak
|
pertsona
adinduen berezko zaurgarritasuna edo adineko pertsonek zenbat eta pisu handiagoa izan, orduan eta txikiagoa da gaixotasun larri bat harrapatzeko arriskua. Baina, «kausalitate faltsu» baten aurrean gaude, latinezko «post hoerggo propter hoc» adierazpenean laburtuta?
|
|
|
Hillary Clinton Grand Sierra Resort en Mila pertsonatik gora geunden Grand Sierra Resort eko areto nagusian Hillary Clintonen hauteskunde jarduna jarraitzeko asmoz, eta gehienok harat honat genbiltzan leku on bat hartu nahian. Ez zegoen guretzako besaulkirik; jarritako guztiak, berrehunen bat,
|
pertsona
adinduentzako gordeta zeuden.
|
|
2014
|
|
|
3
|
Pertsona
adindu gehienek erlazio sexualak izateko ez dute interesik edo gaitasunik.
|
|
|
10
|
Pertsona
adinduen% 80 gutxi gorabehera nahikoa osasuntsuak dira beren aktibitate normalak egiteko.
|
|
|
15 Oro har,
|
pertsona
adinduak antzekoak dira.
|
|
|
Kraepelinek (1913) talde hauetan sailkatu zituen nahasteak:
|
pertsona
adinduen dementziak, adin goiztiarretan gertatzen den dementia praecox edo eskizofrenia, eta nahaste maniako depresiboa.
|
|
|
Alargunak, pobreziak, narriadura kognitiboak edo gaixotasun osteoartikularrek
|
pertsona
adindu bat kaltebera bihurtzen dute
|
|
2015
|
|
|
Hor lan asko dago egiteko. Baina oso inportantea den zerbait da; izan ere, denok ezagutzen ditugu
|
pertsona
adinduek hemen edo edozein herritan dituzten esperientziak, eta haien jaioterrira doazenean esaten dutenean «hau ez da nire herria». Zer galdu da bidean pertsona batek hori esateko?
|
|
2016
|
|
|
Arkitektura berriak pertsonak helburu izan behar ditu bere osotasunean. Etxeko hainbaparailt au aldatzea ez da nahikoa izango
|
pertsona
adindua bihurtzen den erabiltzaileareno ggobetetze maila ziurtatzeko eta beharrezkoa izango da bestelako neurri globalak gauzatzea. Nahiz eta altzarien eta bainugelen egokitzapena beharrezkoa den pertsonen irisgarritasuna bermatzeko, badira barne espazioen kalitatea definitzen duten oinarrizko parametroak.
|
|
2017
|
|
|
Alkateak azaldu moduan, Gizarte Zerbitzuek urtarriletik aurrera mendekotasunik ez duten
|
pertsona
adinduentzako jangela zerbitzua eta jarduerak dituen eguneko zentroa jarri behar ditu martxan Biyak Bat elkartean eta horien tasak zehaztu dira.
|
|
|
Bestetik, tutoretzapeko pisuetan bizi diren
|
pertsona
adinduek gutxienez 6 hilabetez egon dute erroldatuak hobariak jasotzeko.
|
|
2018
|
|
|
' Kontent tú', mendekotasunik ez duten
|
pertsona
adinduei zuzendutako arreta zerbitzu berria
|
|
|
Gipuzkoako Foru Aldundiko sail erreforma dela eta, 2018 urtetik aurrera, mendekotasunik ez duten
|
pertsona
adinduei eguneko arreta egiteko gune bat eskaini behar diete udalek. Hori dela eta, urtarrilaren 8an" Kontent tú" zerbitzua jarri zuen martxan Lasarte Oriako udalak Biyak Bat elkartean.
|
|
|
Honez gain, etorkizunean mendekotasunik ez duten
|
pertsona
adinduek jangela zerbitzua ere izango dutela iragarri du alkateak.
|
|
|
Kontxesi San Juan Elizaldek 60 urte ditu, eta Iruñean bizi da. Etxekide kooperatibako kide da,
|
pertsona
adinduentzako etxe kolaboratiboak eraiki nahi dituena. 53 eta 71 arteko 35 pertsona dira (25 emakume eta 10 gizon), denak iruindarrak edo inguruko herrietakoak.
|
|
|
|
Pertsona
adinduentzako etxe kolaboratiboak eraikitzea du helburu Etxekide proiektuak.
|
|
|
Aldiz, ustekabeko erorketak garrantzia geroz eta handiagoa hartzen ari dira. Alde batetik, haien maiztasuna igotzen ari da eta, bestetik,
|
pertsona
adinduen artean gertatzen dira bereziki, hilkortasuna handia izanik talde horretan. Izan ere, 70 urtetik aurrera, hauxe da traumatismoen ondoriozko heriotza arrazoi nagusia mundu mailan (1).
|
|
2019
|
|
|
|
Pertsona
adinduen omenezko asteak lanpetuta izan ditu herriko jubilatuak asteburuan. Biyak Bat Jubilatu Elkarteak eta Lasarte Oriako Udalak antolatutako jardueretan jendetsuena gaurko herri bazkaria izan da.
|
|
|
Giro ederra sortu da».La Caixako Gizarte Ekintzaren Art for Change (Artea aldaketarako) programaren barruan sortu du proiektua. Programa horrek sormen artistikoa eta gizarte eraldaketa uztartzen ditu,
|
pertsona
adinduekin lan eginez. Fernandezek, berriz, artearen alde gizatiar eta kolektiboa balioztatu nahi du egitasmoarekin:
|
|
|
Azken legegintzaldi honetan Altsasuko Udalak herriko interes orokorraren alde aurrera eramandko inbertsioek garrantzi berezia izan dute.
|
Pertsona
adinduentzat bideratuta dagoen parkea, Foruen Enparantzan zoladuraren zati baten berrikuntza, herriko erdigunean publikoa den kotxeen aparkalekua, urtero gauzatu diren zoladura berritzeko lanak, mendiko bideen berrikuntza, kirol anitzeko zonalde berria, haur parke desberdinen berrikuntza, Udal Haur Eskola berriaren instalazioak eta hauen ondoan herritar guztiek disfrutatu dezaketen parke berria, ...
|
|
|
20:00etatik 21:30erako hitzordua adinduentzat da, eta zahartze aktiboa sustatzeko Bilboko Udalak urte osoan daroan politikaren barruan sartzen da. Uste da ehunka
|
pertsona
adindu bilduko dela dibertsioarekiko eta festarekiko hitzordu alai horretan Aste Nagusian; haietako asko lehendik" trebatuta" iritsiko dira, Bilboko Udalak urte osoan zehar La Casillan eta Levante plazan antolatzen dituen" Dantzagarri" jendetsuetan parte harturik. Dantzaldiak finkaturik daude dagoeneko Bilboko jaietako tradizio gisa, eta dantza eragingo dio Plaza Biribile... Hona hemen zein orkestra jardungo diren:
|
|
2020
|
|
|
|
PERTSONA
ADINDUENTZAKO EGOITZA PLAZEN ESTALDURA (ESTALDURA/ 100 BIZTANLE 65 URTE+), 2017
|
|
|
Gaien arabera, adibidez, Radio Euskadiko larunbatetako tertulian, bada landuko diren gaien arabera joaten gara, edo unearen arabera edo norberaren aukeraren arabera[...] Ez dago [desberdintasunik gizonezkoen eta emakumezkoen artean kontziliazioan] ez bereziki. Gure artean elkar ulertze handia dago, kontziliatzeko tenorean ez da soilik, baita
|
pertsona
adinduekin edo mendekoekin ere.
|
|
|
Kasu batzuetan, iritsi eta familiak esaten dizu ez daukazula egun libre bat izateko eskubiderik, 700 euro irabaziko dituzula, hilean behin aterako zarela, eta
|
pertsona
adindu bat zaindu behar duzula, eta azkenean familia oso bat zaindu behar duzu, andrea medikuarengana eraman... Lanetik egozten bazaituzte, esku hutsik geratzen zara...
|
|
|
Adibidez, Interneteko aplikazio baten aurrean sistemaren edo gure akats bat dela medio dirua galdu dugunean, erreklamazio bat egin nahi izan dugu, eta makina batek baino ez digunean erantzuten edo tramite bat egin behar eta arazoak sortzen direnean (Izenpe ez aipatzearren). Orain, jar gaitezen Internet gabe bizi direnenen kasuan, edo
|
pertsona
adinduenean.
|
|
|
Erorikoak epe luzeko komorbilitatearekin lotzen dira eta adineko pertsonen funtzionaltasuna kaltetzen dute. Urtero, komunitatean bizi diren hiru
|
pertsona
adinduetatik bat erori egiten da. Nolanahi ere, biztanleriaren zahartzea erronka garrantzitsua izanik, esku hartze prebentibo eraginkorrek aukera ematen dute erorikoek eragindako ondorio pertsonal, sozial eta ekonomiko handiak ekiditeko.
|
|
2021
|
|
|
Iruditu zitzaidan nekatuta hiltzen direla hostoak ere. Bikotekidea eta maitea galtzen duen
|
pertsona
adindu baten ikuspuntutik idatzitako poema bateko lerroa da, beraz, hostoen hezurdura unatua».
|
|
|
Rosika izan zen garai hartan familiaren sostengu ekonomiko nagusia, harik eta Franciska, ahizpa, kontserbatorioko ikasketak amaitu eta piano kontzertuak ematen hasi zen arte. Ez ziren bi ahizpak izan lanean aritu ziren bakarrak, amak
|
pertsona
adinduak zaintzen zituen aldiro, eta hortik ere ateratzen zuten zerbait baina, hau kontuan hartzekoa da, inork ez zuen ogibide finkorik.
|
|
2022
|
|
|
Alegia, pertsonak duen denborarekiko, munduarekiko eta historiarekiko gerturaketa propioa. Horiez gain, eta horiekin lotuta, ezin da ahaztu
|
pertsona
adindu horri gizarteak esleiZahartzaroa hitza darabilgun arren, Beauvoirrek garbi dio definitzea eta mugatzea ez dela batere erraza. Zahartzaroa ez da gertaera estatiko bat, prozesu baten garapena baino tzen/ inposatzen dion estatusa.
|