|
2000
|
|
|
Egia da,
|
emakumeon
errealitatea aldatuz joan dela, bilakaera honetan instituzioek mugimendu feministaren eskaerak bereganatu dituztelarik eta zentzu honetan ere gure zapalkuntza desitxuratu dutelarik. Egia da beraz, emakumeon egoera batzuk hobetu egin direla, baina beste batzuk, aldiz, ezkutatu egiten dira.
|
|
|
Egia da, emakumeon errealitatea aldatuz joan dela, bilakaera honetan instituzioek mugimendu feministaren eskaerak bereganatu dituztelarik eta zentzu honetan ere gure zapalkuntza desitxuratu dutelarik. Egia da beraz,
|
emakumeon
egoera batzuk hobetu egin direla, baina beste batzuk, aldiz, ezkutatu egiten dira. Horien ondorioz, gizartearen sektore askotatik borroka feministaren beharraren kuestionamendua egiten da eta zentzu honetan mugimendu feministarekiko identifikazio mailak beraz, behera egiten dute.
|
|
|
Ondorioz, geroz eta gehiago gure zapalkuntza egituratua ezkutatu eta desitxuratu egiten dute instituzio eta alderdi politiko ezberdinek. Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten,
|
emakumeon
arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez emakumeok behar dugun iraulipenerako. Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino.
|
|
|
Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten, emakumeon arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez emakumeok behar dugun iraulipenerako. Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk
|
emakumeon
presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait emakumeon presentzia hutsak emakumeen aldeko borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait
|
emakumeon
presentzia hutsak emakumeen aldeko borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
...a zurrunbilo honen erdian aldiz, gu, emakumeok, pobrezia eta mixeri gorrian (3 pertsona langabetuetatik 2 emakumeak dira), lan merkatuaren aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago
|
emakumeon
pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza emakume eta gazteengan sostengatzen dela ezkutatuz (lan murgilduaren% 70 ia emakumeek egina)
|
|
2001
|
|
|
Lehen alde batera, orain bestera, aparte jatenemateko talde bihurtu nahi gaituzte, eta horrekin gora nahiz behera, guri dagokigun tokitik aldatzen gaituzte. Eta idazten dugun
|
emakumeon
tokia, idazleen zakuberean dago. Hala aldarrikatzen dut nik.
|
|
2002
|
|
|
Ai, gizona, noiz jakingo dozu
|
emakumeon
atsedenetarik bat, barriketan jardutea dana?
|
|
|
Edo, bestela esanda: ...a esplikatzen, modurik arrazionalean; neuri, ordea, munduaren existentzia egiten zait harrigarri; misterio hutsa baita; eta, misterioaren inguruan, ez zaizkit ametsa eta irudimena baizik geratzen; eta poesia eta errealitate onirikoa, azken finean; aldez aurretik onartu arren munstro iturri agortezinak gertatu izan direla bai ametsa eta bai irudimena ere botere erlijioso eta zibilen eskuetan, gizon
|
emakumeon
historian; baina, beste muturrera joz, hobeak izan ote dira, bada, arrazoiak fabrikatu dituen munstroak?; sozialismo zientifikoak sortu zuen Stalin; erlabititatearen teoriak, bonba atomikoa; eta, ene kasuari lotuz, inork irudika al dezake aita bat, hiltzera doakion alabari honako hitz hauek esaten: " Alabatxo, gaixotasuna eta heriotza materiak jartzen dizkigun mugetako batzuk dira, onartu beharrekoak, zeren, materialismo dialektikoaren arabera, hau, hori eta hura..."?; ez ote nuen askoz hobe, aldiz, materiaren mugak hausten saiatu, alabaganako maitasuna eta infinituaren nostalgia xede horren zerbitzuan jarriz, mundu paralelo batzuen eta beste hainbat errealitate ezberdinen xerkan?; Leirerena jakin nuenetik bai bainuen gose aseezin bat, barnetik jaten ninduena... eta ezin ase nezakeena, ausaz, bide hari ekinez baizik; zergatik egin behar nien uko, hiesaren munstroa garaitzen lagun ziezaguketèn arma haiei eta sentimendu sakon haiei?; zergatik ez hitzak dantzan jarri eta hegan egin, bihotzaren begiak zabalduz, maitasuna eta errukia oinarri?
|
|
2003
|
|
|
Antonia Gartzia 2001eko otsailean hil zen, baina handik pixka batera ezagutu zuen Aranak Eaurtako Mari Kruz Esarte, 84 urteko zaraitzuarra, eta bi
|
emakumeon
testigantzari esker osatu zituen hiztegia eta zaraitzuera ikasteko metodoa. Bertan agertzen den gramatika lantzeko, testu liburuetan oinarritu da gehienbat, baina esamoldeak lantzeko laguntza handia eman zioten Mari Kruz Esartek eta Antonia Gartziak.
|
|
|
J. M. S. Gizon
|
emakumeon
berezko garapenaren helburua, inguruak eman diguna baino haratago heltzea da, jaso duguna geure barneko askatasunez gaindituz. Baina garapen hori gizarte giro politiko jakinetan gertatzen da, izan ere estatuak bere boterea erabiltzen badu, garapena baldintzatu egiten du.
|
|
|
J. M. S. Subiranotasuna »edozein delarik ere bere erabilera bideratzen duen subjektua» beti dago gogoeta kritikoaren beharrean, baldin eta gizon
|
emakumeon
garapenari zerbitzu egiteko badago, historian zehar irabazitako bizipenek laguntzen baitute argitzen giza garapenari zerk egiten dion on eta zerk egiten dion kalte.
|
|
|
Zientzia eta teknologia bultzatzeko, kulturgintzari eragiteko, edota bideak eta etxeak eraikitzeko hartzen diren erabaki politikoetan ikusi behar da politikaren eta giza beharren arteko lotura zehatza. F. G. Estatuak eta bere forma ezberdinek ez dute berezko arrazionaltasunik gizon
|
emakumeon
gizarte eta herrigintzatik kanpora. Beraz, arrazionaltasuna ez da estatuak guri eman diezagukeen zerbait, izatekotan ere pertsona jakinek (denek edo batzuek) estatuaren bidez ezar dezaketen arrazionaltasun modu bat da gizarteko harremanetan.
|
|
|
Biribila, hasi eta amaitu egiten dena, eta berriz hasi, berehala. Geurea ez,
|
emakumeon
bizitza lineala da. Eta marra amaitzen denean amildegia dator.
|
|
|
Zu bezalakoren bat ibiltzen da beti jira-biraka, mandeulien antzera. Zuek zarete
|
emakumeon
zoritxarra, gizon zintzoak. Gizon zintzo askoak.
|
|
2004
|
|
|
Ostegunean bertan,
|
emakumeon
zokoratze modu batez milagarren aldiz haserretzen nintzen egun horretan, Txinan, Hunango probintziako Jianyong herrian, Yang Huanyi emakumea zendu zen, ia ehun urtez bizi izanda gero, nushu mintzairaren azken hiztuna. Nushua emazteen arteko hizkuntza izan da, bai hitz egin, bai idatzi andrazkoek besterik ez omen zekiten, eta geratu diren arrastoak oso eskasak omen dira, idatzitakoa emaztea hiltzen zenean berekin lurperatu edo eta erre egin ohi delako.
|
|
|
" Herriko enpresa, lantegi eta instituzioak beraien onura ekonomikoagatik
|
emakumeon
eskubideak egunero zapaltzen dituztela".
|
|
|
Aztertzen hasiko bagina zein den gizon
|
emakumeon
ezagutza prozesuaren funtsa, denoi burura arinen etorriko litzaigukeen erantzuna izango litzateke ezagutza sentimenetan sustraitzen dela. Defendituko genuke badela kanpoan mundu bat sentimenen bidez gureganatzen duguna bera den moduan.
|
|
2005
|
|
|
Zilegi al da globalizazioaren aurka kultura zehatz baten bereizgarri diren ohitura, erritual eta jaiak nola edo hala mantendu eta gordetzea? Virginia Maquieira antropologoaren arabera, bizi garen munduan ez da argudio indartsuagorik"
|
emakumeon
eskaera eta aldarriak deuseztatzeko".
|
|
|
Erlijioa, Victor Morenoren aburuz, adimenaren zein sexuaren munduak irensten ahalegindu da. Funtsean, adimenaren, arrazionaltasunaren, aurrerabidearen eta, beraz, gizon
|
emakumeon
zoriontasunaren aurka altxa diren azpilan askoren oinarria izan da.
|
|
|
Lege berriak aurrerapausoak dira, baina ez dira nik proposatuko nituzkeen legeak. Feministok gara
|
emakumeon
inguruan gehien landu, hausnartu eta hitz egin dugunak, geu gara espezialistak. Zergatik ez dute guregana jotzen, ea zer uste dugun galdetzera?
|
|
|
Aurten,"
|
emakumeon
eskubideak aldarrikatu eta beste mundu bat posible dela esateko" Emakumeen II. Mundu Martxa burutuko da. Besteak beste, Bilgune Feminista dago ekimena bultzatzen dabiltzan taldeen artean.
|
|
|
Internazional Berri horrek Francis Fukuyamaren historia ren bukaeraren tesiaren aurka jotzen du, historiarenlogozentrismoaren kontra, Mendebaldeko etno euroam erika rzentrismoaren aurka, ordena tekno ekonomiko militarraren aurka, hondamen eko logiko eta eko nomikoen aurka, tratamendu ontologiko berri batean. Ontopologiabe rrian gizakion(
|
emakumeon
eta gizonon) lekua eta denbora aztertu eta hausnartu behar dira: paperik/ agiririk gabe (ko) ak, etxerik gabe (ko) ak, lanik gabe (ko) ak, herririk gabe (ko) ak, hiritartasunik gabe (ko) ak, nortasunik gabe (ko) ak, mundu globalean ematen baitu gizabanakoa gizagab ea dela.
|
|
2006
|
|
|
Teknologia berriak eta gizon
|
emakumeon
garapena
|
|
|
Zer nolako baldintzatan erabili genituzke teknologia berriak gizon
|
emakumeon
garapena ziurta dezaten. Hegoakoek Bantaba egitasmoaren baitan antolatutako jardunaldietan aurkeztu ziren lanen eta ekarpenen bilduma da Solidaridad en red.
|
|
|
Beraien baliabide ekonomiko eta sozial guztiak desberdintasunekin amaitzera bideratuta planteamendu integralak egiteko eskaera gero eta nabariagoa da. Instituzioen lana da finean,
|
emakumeon
eskubideak errespetatuak direla bermatzea.
|
|
|
J. MUÑOZ. Gogoratu La Pelota Vasca dokumentala, ia ez ziren emakumeak agertzen,
|
emakumeon
bizipena ez da entzuten, ezagutarazten.
|
|
|
Nereari ez zaio batere gustatzen hitz egiten hasteko" vamos a ver" esaten duen jendea, eurek hitz egin aurretik guztiak ilunpean itsututa bizi izan direla uste dutelako. Ondoren esan duena terminologia zientifikoarekin jantzi eta, hitz teknikoak boxeorako eskularrutzat hartuta, bi
|
emakumeon
sabeletan ukabilkadak ematen hasi da. Hitz bitan, medikuak esan die kalean galdu aurretik ziurrenez Luisari jada zerbait gertatzen zitzaiola buruan, eta horrela, bat batean egin diola eztanda.
|
|
|
–.. gizartea aldatzeko eta
|
emakumeon
eskubideak lortzeko –amaitu zuen Katalinek esaldia.
|
|
2007
|
|
|
historiaren bilakaeran denak baduela bere zergatiko eta zuzentasuna, ez dela kaos bat edo zoriaren obra(, ne parlons plus de hasard ni de fortune?) 170 Voltaire-k asmo bera du, baina berak historia unibertsala filosofikoki behatu gura du. Bossuet en bestela, ez du idatzi gura, Jainkoaren historia nola bidatzen den gizon
|
emakumeon
munduan, baizik gizajendearen mundua nola doan historian, arrazoimenak bidatua, barbarian hasi eta zibilizaziora goitituz: historiaren bilakabide labirintikoetan Ariadna haria, Probidentziaren ordez, giza izpiritua da (giza natura), herrien izpirituetan manifestatzen eta garatzen(, le fonds est partout le même, et la culture produit des fruits divers?:
|
|
|
Gure lehen arbasoek zeukaten antzeko dieta. Lin Garton nutrizionistaren iritziz, antzinako dieta honekin modu nabarian hobetuko zen bederatzi gizon
|
emakumeon
osasuna.
|
|
|
Hala kristautasunak nola humanitatearen zentzuak eta printzipio sozial abstraktuek gizadi osoaren berdintasun eta batasuna mundu guztian irakasten dute (giza eskubideen unibertsaltasuna), eta ongi da. Baina bat berdintasun hori aldarrikatu behar izateak berak adierazten du bestetik faktoaren ebidentzia, gizaki guztien bat berdintasuna gizon
|
emakumeon
kontzientzia «naturaleko» datu bat ez dela, onenean helburu bat eta konkista bat izan behar duela. Hizkuntzak, gizonemakumeen kontzientzia naturalak, oso garbi bereizten du bere erroetan batetik ni eta hi(= gu) ren estatutua eta bestetik ni eta ha/ ek, en estatutuaren artean.
|
|
|
behatu gura du. Bossuet en bestela, ez du idatzi gura nola bidatzen den Jainkoaren historia gizon
|
emakumeon
munduan, baizik eta gizajendearen mundua nola doan historian, arrazoimenak bidatua, barbarian hasi eta zibilizaziora goitituz: historiaren bilakabide labirintikoetan Ariadna haria, Probidentziaren ordez, giza izpiritua da (giza natura) herrien izpirituetan manifestatzen eta garatzen («le fonds est partout le même, et la culture produit des fruits divers»:
|
|
|
Alderatzen ditugu hirurok, «guk ez dugu oker hau inoiz berrirotuko!», «oker hau ez da inoiz berrirotuko», «Jainkoak eman biezagu oker honetatik jagotea», eta horra: lehenbizikoan gizon emakumeok agertzen gara subjektu gisa eta gizon
|
emakumeon
egintzaren objektu gisa okerra. Bigarrenean okerra bera da subjektua.
|
|
|
Nik gustuko dudalako egiten dut eta ez zait gustatzen besteen oniritzia jasotzea. Sari honek nolabait
|
emakumeon
lana goraipatzen du. Adin honekin emakume gutxi daude lehiaketetan aritzen direnak eta isilpean daudenak asko dira.
|
|
2008
|
|
|
–(?) Errudunak bilatzerakoan, ez jo ene emaztearengana eta ez jo kalonje jaunarengana, nik neuk baitaukat guztiaren errua; zer uste duzu, bada, ene emazteak jokatu duen bezala jokatuko zuela, histeriak jota zuk diozun moduan, nik huts egin izan ez banio? Baina zu zeu ere ez zaitut errudun egiten, kontsul jauna, ziur nagoen arren ez ginela orain arduratzen gaituen gaiaz mintzatzen egongo, baldin eta zuk gizon
|
emakumeon
arteko harremanei buruzko iritzi ausart haiek eman ez bazenizkit, ni neu erori bainintzen, azken batean, zure teorien sareetan, mozolo ergel bat banintz bezala, zeren ni ez bainaiz nerabe bat?
|
|
|
–Hamabi dira Zodiakoko konstelazioak eta hamabi dira Ama Birjinaren koroaren izarrak, konstelazio bakoitzeko bat. Horrek esan nahi du Ama Birjinak zaintzen dituela zeru guztiak eta gizon
|
emakumeon
etorkizun guztiak. Eta orain, ondorioa:
|
|
|
Hala ere, gaur egun udal agintariek gu entzutea posible dela sinetsi nahi dugu. Azken batean, alkate jauna, erakundeak zein herritarrok eztabaida eta parte hartze esperientziak hobetzeko gaitasuna badugula sinetsi nahi dugu,
|
emakumeon
ahotsa eta beharrak kontuan hartuta.
|
|
|
Gu zein ondo gauden argudiatzeko bi konparazio mota egiten dira; beste herrialde eta kulturetako emakumeekin egiten den zeharkako konparazioa, eta historian gure aurretik bizi izandako emakumeekin egiten den atzera begirako konparazioa. Konparazio hauek arrisku bikoitza dute; alde batetik, zalantzan jarri litzateke konparazioen funtsa bera, izan ere, bi konparazioak, oker dauden bi aurreiritzitatik abiatzen dira, begirada etnozentrista batetatik mendebaldean
|
emakumeon
egoera beste gizarte batzuetan baina hobeagoa denaren ustetik, eta historian zehar emakumeon egoera etengabe hobetzen doanaren ideiatik.
|
|
|
Gu zein ondo gauden argudiatzeko bi konparazio mota egiten dira; beste herrialde eta kulturetako emakumeekin egiten den zeharkako konparazioa, eta historian gure aurretik bizi izandako emakumeekin egiten den atzera begirako konparazioa. Konparazio hauek arrisku bikoitza dute; alde batetik, zalantzan jarri litzateke konparazioen funtsa bera, izan ere, bi konparazioak, oker dauden bi aurreiritzitatik abiatzen dira, begirada etnozentrista batetatik mendebaldean emakumeon egoera beste gizarte batzuetan baina hobeagoa denaren ustetik, eta historian zehar
|
emakumeon
egoera etengabe hobetzen doanaren ideiatik.
|
|
|
Gure herrian Hego Ameriketako herrialde gehienetan bezala, azken boladan,
|
emakumeon
errealitatea izugarri gogortu da. Esaterako, kolektiboaren eskubideen alde lanean ari garenok presio ugari jasotzen dugu.
|
|
|
Zorionak, beraz, mugimendu feminista osoari. Berriz ere kalea geure egin dugu,
|
emakumeon
errealitatea kaleratzeko. Jendarteak emakumeon kontrako indarkeria amaitu behar dela adierazi du ozenki gure ideien oinarriekin bat egin eta sistema patriarkalaren iraulketan beste pauso txiki bat emanez.
|
|
|
Zenbat diru publiko inbertitu da horrelako ekimen batean? Gizonen inplikazioa ontzat jotzen badugu ere,
|
emakumeon
protagonismoa estaltzera datorren ekimena dela uste dugu. Berdintasun Aro faltsu hau garatzen jarraitzeko beste tresna bat da, emakumeoi dagokigun aldarrikapen espazioa desitxuratzera datorrena.
|
|
|
Kalera atera, borrokatu, antolatu eta «aski da!!!» esateko momentua heldu da. Gure aldetik, Bilgune Feministak jendartea eraldatu arte lanean jarraitzeko konpromisoa berresten du,
|
emakumeon
eskubideen alde borrokan jarraitzeko konpromisoa.
|
|
|
Lehenik eta behin, jostailu ekoizleei eta publizitate agentziei dagokiena, diskriminatzaileak eta sexistak diren katalogo eta iragarkiak merkatutik kentzea,
|
emakumeon
duintasunaren kontra doala argi ikus daitekeelako.
|
|
|
"(...) Errudunak bilatzerakoan, ez jo ene emaztearengana eta ez jo kalonje jaunarengana, nik neuk baitaukat guztiaren errua; zer uste duzu, bada, ene emazteak jokatu duen bezala jokatuko zuela, histeriak jota zuk diozun moduan, nik huts egin izan ez banio? Baina zu zeu ere ez zaitut errudun egiten, kontsul jauna, ziur nagoen arren ez ginela orain arduratzen gaituen gaiaz mintzatzen egongo, baldin eta zuk gizon
|
emakumeon
arteko harremanei buruzko iritzi ausart haiek eman ez bazenizkit... ni neu erori bainintzen, azken batean, zure teorien sareetan, mozolo ergel bat banintz bezala, zeren ni ez bainaiz nerabe bat... eta zeren alferrikakoa baita, 51 urte dituzunean, atzekoz aurrera irakurri eta 15 urte bazenitu bezala portatzea, arduragabe bat bezala. (...) Nik desegin dut etxeko giroa, eta nik berregin dut, badakizu bizitzari buruzko kontzepzio aski kristaua dudala funtsean, are kristauagoa esperientzia honen ondotik(...).
|
|
|
–Hamabi dira Zodiakoko konstelazioak eta hamabi dira Ama Birjinaren koroaren izarrak, konstelazio bakoitzeko bat. Horrek esan nahi du Ama Birjinak zaintzen dituela zeru guztiak eta gizon
|
emakumeon
etorkizun guztiak. Eta orain, ondorioa:
|
|
2009
|
|
|
Ez du esan nahi beharragatik bakarrik ekiten dugunik, baina bai gehiago ekiten dugula beharragatik aukerengatik baino. Beraz, krisi garaietan, bataz beste gehiago hazten omen da
|
emakumeon
ekimena gizonezkoena baino. Einsteinek zioenez, zailtasunetan daude aukerak.
|
|
|
enpresek, sindikatuek, langileek eta jendarteak, orokorrean. Ez da
|
emakumeon
ardura bakarrik. Eta izebergaren punta da emakumeen aurkako indarkeria.
|
|
|
Baina, emakume kosmopolita da Barbie, eta horregatik panpinak gaur egungo
|
emakumeon
arazo berdinak ditu. 2004ean duela 43 urtetik bere bikotekidea zen Kenekin harremana hautsi zuen.
|
|
|
Moderniaren hastapenean, alabaina, 1606tik aurrera, teleskopioarekin eta ilargiaren behaketa zientifikoarekin, begikera hori erdi natural erdi mistikoa zeharo kordokatua geratu da. Ilargia ez da esfera lau bat distirazkoa, zeruko argiaren ispilua, materiaz nahiz formaz biribila, perfektua; ezpada Galileik han mendiak eta sakanak ikusi ditu, irregulartasunak, haran eguterak eta ospelak, itzalguneak, opazitate eta argitasun diferenteak eskualdeen artean, hots, gizon
|
emakumeon
lurra bezalakoxea dena (Sidereus Nuncius, 1610). Ez zientzia berriarengatik bakarrik, baina XVII. et XVIII. mendeetan, Ama Birjinaren errepresentazioan Immaculata tipoa nagusitu da:
|
|
|
Pascal doktorearen bizia Jainko kristau probidentearen ordezko moduko bat da, Jainko tradizionalak baino ozta misterio gutxiago duena. Ez dakigu zer den, baina berak egiten du dena, eta dena ongi egiten du; gizon
|
emakumeon
existentzia berak bidatzen du; berak ematen dio zentzua giza bizitzari, ez guk geuk; gorabehera guztien gainetik berak darama historia helburura, etab. Zola biziaren (Naturaren) determinista da; Jainkoaren lekua biziak hartu du, eta horren ibiliaren jomuga Ongia da, gizon emakume guztien ongizatezko mundu berria. Mundu berri hori ez dute gizakien ahaleginek egiten (Zola iraultzaile marxistengandik espreski distantziatzen da), baizik biziak berak, jakin ez dakigu nola, gizon emakumeen lanaren bitartez, zientziaren bitartez bereziki(, la science seule est révolutionnaire?, ik. Hiru hirien trilogiako Paris nobela).
|
|
|
Filosofo errigortsuak halako irrazionalkeriak ezin ditu jasan. Izan ere, arrazoimenak ezin toleratu du Jainkoa gizon
|
emakumeon
antzera pentsatzea: –Jainkoa bakarra da, gizakien eta jainkoen artean handiena;/ haren irudia eta haren pentsamendua hilkorren desberdina?.
|
|
|
Hori baino askoz gehiago baita zigarreta: zigarreta lasaigarri bat da; zigarreta kezko laino txiki bat da, ipuin baten atarian jar gaitzakeena; zigarreta paradisurako bidea da; zigarreta arimaren osasuna da; zigarreta
|
emakumeon
apustu bat da, emakumeoi aurrera egiten lagunduko diguna; zigarreta bizitzeko modu bat da. Ulertu duzu?
|
|
|
–Sexua ez duk bekatua, Jainkoaren grazia duk, eta, irri pikaro bat ezpainetan, gehitzen zuen?: Sexua erlearen eta lorearen bizipoza duk eta gizon
|
emakumeon
bizipoza duk, edo esaten zion?: Jesus gizon bat izan zuan, Jainkoak argitua bai, baina gizona.
|
|
|
Piotr Supinskik datu guztiak apuntatu ditu banan banan, eta
|
emakumeon
argazkiak bidaliko dizkidala agindu dit.
|
|
|
Hilekoa, egunerokotasunean gertu bezain ikusezin dugun gertaera bat da: populazioaren erdia osatzen dugun emakumeok bizitzaren zati handi batean izatendugu. Baina emakumeontzat gertuko zerbait den bezala, sarri
|
emakumeon
arteanpartekatzen ez dugun gertaera da; are gutxiago gizonezkoekin. Tabua da eta horrekhilekoa ulertzeko azalpen desberdinak sortzera eraman gaitu:
|
|
|
Beharrezkoadugu, ordea, arazo honi irtenbidea ematea, nahastea ondo ebaluatu eta honeninguruko informazio gehiago izateko: zein beste aldagairekin erlazionatzen den, zein izan daitekeen nahastearen zergatia, eta noski, zein irtenbide ematen diogun.Azken finean,
|
emakumeon
bizi kalitatea hobetuko duen bidea jorratu behar dugu.
|
|
|
Bata, elkarrizketatutako emakume presidenteek lidergo estilofemeninoa duten ala ez; eta bestea, federazioetako presidentetzan emakumeakegoteak ea emakumeen partaidetza sustatzeko politikarik dakarren. Lehendabizi, elkarrizketatutako
|
emakumeon
ezaugarriak laburbiltzen dituen profila eratu dugu.
|
|
|
Gaur egun Euskal Herria osatzen dugun gizon
|
emakumeon
ardura da gure herriaren oraina eta etorkizuna. Gure konpromisoaren baitan dago etorkizunean herri honek izango duen isla.
|
|
|
Gora martxoaren 8a! Gora
|
emakumeon
borroka!
|
|
|
Emakumeen eta gizonen arteko berdintasun egoera dagoela sinetsarazi nahi digute. Baina haiek bultzatzen eta lantzen dituzten politikek
|
emakumeon
eskubideen urratzetak iraunarazteko bakarrik balio dute. Horren adibide jarri dute, urtarrilean Batzar Nagusietan genero indarkeriaren inguruan eztabaidatu zen proposamena.
|
|
|
Emakumeak ez dira babes berezia behar duten gutxiengo bat. Gutxiengoek tratu berezia behar dute, eta hori ez da
|
emakumeon
kasua. Alde horretatik, aurrerapen ugari egin da, Eusko Jaurlaritzako kideen parekotasuna, esaterako.
|
|
|
Emakume baten portaera desegoki baten aurrean, desegokitzat hartzen bada, adibidez, sexy eta deigarri jantzita joatea, sexualitatea sudurraren puntan jartzen zaion moduan bizitzea, eta abar, zenbat aldiz entzun ote dugu
|
emakumeon
epaiak, inork horretarako eskubidea izango balu bezala, direla zorrotzenak, hau da, emakumeak benetan maltzurrak eta gupidagabeak garela gure artean.
|
|
|
Mota horretako baieztapenak entzuten ditudan bakoitzean, batez ere emakumeen ahotan bada, urduritu eta, zergatik ez esan, haserretu egiten naiz. Zalantza izpirik gabe, emakumeon arteko harremanak desitxuratzen dituzten gezurrezko topikoak dira, eta patriarkatutik hala sinestarazi nahi diguten arren, maltzurkeriaren genea ez dator
|
emakumeon
DNAn; elkar larrutzen duten gizon asko ezagutzen ditut nik.
|
|
|
Hala ere, sarriegitan erretratatzen dira (telebistan, zineman, literaturan, eta abar)
|
emakumeon
harremanak, gizonezkoenak ez bezala, inbidiaz, zeloz, maleziaz eta abarrez betetako harremanak bezala, aditzera eman nahian edo ez garela gai benetako adiskidetasun, solidaritate edo elkar laguntza sareak sortu eta horiei eusteko. Badirudi ez dagoela emakumeoz fidatzerik, edozein momentutan, batez ere gizonen bat tarteko bada, traizionatu dezakegula gure adiskidetasuna.
|
|
|
Emakumeon arteko elkar babesaren, elkar laguntza baldintzagabearen hamaika adibide topatu ditzakegu bai mugimendu feministaren barnean, bai lagun koadrilatan, bai auzo elkarteetan eta abar. Emakumeon arteko maltzurkeriaren teoria eta
|
emakumeon
izaera zitalaren ikuspegi naturalizatua gure indarrak batzeko eta elkar laguntzeko gaitasuna pozoitzeko estrategiak besterik ez dira, emakumeon eskubide berdintasunaren aldeko borrokan traba bat. Beste traba bat gehiago.
|
|
|
Emakumeon arteko elkar babesaren, elkar laguntza baldintzagabearen hamaika adibide topatu ditzakegu bai mugimendu feministaren barnean, bai lagun koadrilatan, bai auzo elkarteetan eta abar. Emakumeon arteko maltzurkeriaren teoria eta emakumeon izaera zitalaren ikuspegi naturalizatua gure indarrak batzeko eta elkar laguntzeko gaitasuna pozoitzeko estrategiak besterik ez dira,
|
emakumeon
eskubide berdintasunaren aldeko borrokan traba bat. Beste traba bat gehiago.
|
|
|
Azkuna eta Madrazo: noizko
|
emakumeon
eskubideak?
|
|
|
Bilboko Udalak azken urte hauetan entzungor egin die
|
emakumeon
eta auzokideon kezkei. Izan ere, kale horretako bizilagunak aspaldi zeuden kezkatuta kalearen egoerarekin eta, horren ondorioz, egon zitezkeen arriskuekin.
|
|
|
Eta jakin dezatela,
|
emakumeon
eskubideen alde borrokan jarraituko dugula guztion eskubideak errespetatuko dituen eta parekidetasunean oinarritutako hiri eredu batean eraikitako Santutxu bat lortu arte.
|
|
|
Lege aldetik, gure borroka ez atzera eta ez aurrera geratu da; gizarte aldetik, orain hobera egiten ari gara azken lau urteen aldean. Emakumeak asko estutu dituzte, eta
|
emakumeon
elkarteak ere bai, zigor latzak ezarriz. Baina jakin dute gogor egiten, eta horregatik ari dira gauzak lortzen.
|
|
|
Autodefentsaren bidez aurrera egin dezakegu, gure autoestimua indartu egiten da, eta jendartean ezarrita dauden generoaren araberako rolen inguruko kontzientzia hartzeak edota esnatzeak suposatzen du baita ere. Kontutan hartu behar da gainera, emakume bat erasotzen dutenean, gutako edonor erasotzen dutela, hau da, ezin ditugula eraso sexistak kasu isolatu bezala tratatu, eraso bakoitzak
|
emakumeon
egoera orokorrarengan eragiten baitu, horregatik emakumeen arteko elkartasuna ere behar beharrezkoa ikusten dugularik.Bestalde, etxe barruko eta bikote harremanetako indarkeria kasuak ez dira kontu pertsonalak, arazo sozial larri honen parte dira eta guk errealitate hau herriratu nahi dugu, baita kalean aske ibili nahi dugula ozen esan, auzoan, herrian, hirian nahiz munduan zehar, hau da kalea er... Gainera errealitateak emakume gazteengan oraindik orain dauden indarkeria egoera larriak eta gazteen artean ematen diren harreman ez parekideen errealitateak jendartearen estruktura patriarkalak bizirik daudela adierazten digu eta guk hori irauli nahi dugu, horretarako beharrezko diren prebentzio neurriak landuz, batez ere hezkuntza sisteman.
|
|
|
Ezker abertzaleak mota honetako erasoak gogor arbuiatu nahi ditu. Euskal Herrian
|
emakumeon
indarkeria sexistaren aurkako adierazpen ugari pairatu behar izan ditugu: erail gaituzte, bortxatu, mehatxu egin, jipoitu...
|
|
|
Hori baino askoz gehiago baita zigarreta: zigarreta lasaigarri bat da; zigarreta kezko laino txiki bat da, ipuin baten atarian jar gaitzakeena; zigarreta paradisurako bidea da; zigarreta arimaren osasuna da; zigarreta
|
emakumeon
apustu bat da, emakumeoi aurrera egiten lagunduko diguna; zigarreta bizitzeko modu bat da. Ulertu duzu?
|
|
|
–Sexua ez duk bekatua, Jainkoaren grazia duk –eta, irri pikaro bat ezpainetan, gehitzen zuen–: Sexua erlearen eta lorearen bizipoza duk eta gizon
|
emakumeon
bizipoza duk –edo esaten zion–: Jesus gizon bat izan zuan, Jainkoak argitua bai, baina gizona.
|
|
2010
|
|
|
Baina bestetik, aipagarria dugu Constantinescu erakusketako gizon bakarra dela, eta hori ez dago komisarioaren balizko baiezko diskriminazio bati lotuta, feminismoarenganako interesa nagusiki emakumeona izateari baizik. Izan ere, askok uste dute, sinplistikoki berriz ere, emakumeon aurkako indarkeria
|
emakumeon
arazo bat dela, aldiz, gizarte osoarena denean. Bitxia da zenbat artistak eskaintzen duten demokrazia, gerra, globalizazioaren esplotazioari buruzko ikuspegiak beren lanetan eta, aldi berean, gogoeta feminista panfletariotzat hartzen duten.
|
|
|
Erantzun koherenterik ez dut topatu, baina funtsean, gizon
|
emakumeon
sakoneko izaera egongo da seguruenik: Facebook eta enparauek jendartean bizitzeko eginak garela frogatzen dute.
|
|
|
Facebook, bestalde, gizon
|
emakumeon
bestelako joeren salatari ere izan daiteke. Esate baterako, uste baino askoz jende gehiagok du gogoko besteen aurrean bere burua nabarmentzea, eta hori ederki profitatzen dakite hala telebistek nola sare sozialek.
|
|
|
Facebooken arrakastaren arrazoiak horiek izan edo ez, seguru da haren asmatzaileek aski ongi neurtu dutela dena, eta neurtu dituzten gauzen artean gizon
|
emakumeon
ahulezia horiek hartu dituztela kontuan. Facebooken atzean nor dagoen ez da seguru, baina segurutzat jo dezakegu tresna ez dela asmatu, soilik, herritar arrunten gogoak betetzeko.
|
|
|
Journal of the American Medical Association aldizkariaren arabera (AEBetako medikuen aldizkari ofiziala da) emakumeen %43k nozitzen du emakumeen sexu disfuntzioa deitu gaixotasuna. Artikulu hau irakurtzen duzuen
|
emakumeon
ia erdia eri omen da.
|
|
|
Erakunde hura Mugimendu Komunistarekin elkartu zen, eta zuzendaritzan sartu nintzen. Han ere, kideak berdinetik berdinera sentitzen nituen, ez nintzen diskriminazioaz jabetzen eta, pentsa, Mugimendu Komunistako kideok ez genuen kontuan hartzean, teoria mailan ere ez,
|
emakumeon
askapenerako borrokan marxismoaren fundatzaileek ordura arte esandako apurra ere. Ezta apur hori ere.
|
|
|
Feminismoa gure bizitzan sartu zenetik ezer ez da sekula lehengoa izan. Hain identifikatuta sentitzen naiz
|
emakumeon
askapenerako borrokarekin, ezinezkoa bailitzaidake nire bizitza kontatzea, edo aurrera begira nire bizitza pentsatzea kontzientzia hori kontuan hartu gabe. Mundua angelu honetatik ikusi duenak badaki dena aldatzen dela, eta behin betaurreko hauek jantzita ezinezkoa zait ezikusiarena egitea, nire identitatearen parte da begirada feminista, sakon sakonean.
|
|
|
Oi, gizon
|
emakumeon
harremanak, negozio zikinen bat beti tartean! Eta ondokoak ere ez du baztertzekorik:
|
|
|
Eta, hala ere, beste ikuspegi batetik begiratuta, oso erradikala naiz. Entomologoak bere luparekin edo bere mikroskopioarekin intsektuen soin atal guztiak aztertzen dituen bezala, halatsu nabil ni ere, Pio Barojak aspaldi batean bidean jarri ninduenetik, gizon
|
emakumeon
psikeari begira, arrazoimenaren lupa eta adimenaren mikroskopioa eskuan hartuta, batzuen eta besteen erreakzioak aztertzen, honen hitzak, horren irriak eta haren keinuak?
|
|
|
¡ Qué mundo! Hiru gizonezko
|
emakumeon
kontura mozkortzen.
|
|
|
Lege honek, neurri zehatz batzuk planteatzen ditu, “euskal herri administrazioetan eragin handiagoko politikak abiarazi behar ditu, emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunaren fenomenoa gizartetik desagerrarazi dadin”. Martxoaren zortziko ekitaldian parte hartu zutenen artean, iritzi bilketa: Rosa Gonzalez“Berdintasuna aldarrikatuko nuke lau haizetara, baina alor guztietan. Feminista erradikalekin ez nator bat,
|
emakumeon
egoera modu sakon batean aldatzea beharrezkotzat jotzen baitut. Instituzioetatik lagundu egin daiteke, baina norberaren lanketa da garrantzitsuena, gehien balio duena.
|
|
|
Igerian batzuk, eguzkia hartzen besteak, umeek baino hobeto pasa zuten hondartzara egunpasa joan ziren elgoibartarrok. Ingurumarian batu zen jendetzak ere barre franko egin zuen
|
emakumeon
ateraldiekin eta umore onarekin. Azken urteetan, artzai txakur txapelketak antolatu dituzte, ijito familiak osatu, 1,2, 3 telebista saioa gogora ekarri, e.a.
|
|
|
Eredu estetikoak, depilatu beharrak, edertasun kanon bat imitatzeko beharra, gure gorputzaren zati anitzek duten balio ezberdina, gaixotasunei aurre egiteko erabiltzen ditugun metodoak, haurdunaldia eta amatasuna bizitzeko ereduak, abortatzeko eskubidearen ukapena, heterosexualitatearen nagusitasuna... Horrek gurea den eta gure jabetza lukeen gorputzean mantendu, aldatu, sortu..., azken finean, erabaki nahi duguna sistematikoki ukatzen jarraitzea eragiten du. Gaur egungo osasun eredua jendartean dagoen
|
emakumeon
zapalkuntza estrukturala ez du bere gain hartzen. Ez du emakumea azterketarako objektutzat hartzen.
|
|
|
Berdintasunaren mundu honen inguruan esateko dutena.Baina emakumeok kalera ateratzen garen aldi bakoitzean, nahiz etxe barruko pareten arteko testuingurua bizi behar dugun, ez dator bat esaten denarekin. Badirudi, gureak diren zenbait eskubide aitortu izanagatik (nahiz eta eztabaidagarria den" aitortzearena") jada lortua dugula parekidetasuna.Ez dugu behar gutaz hainbeste errukitzea ere, azken finean
|
emakumeon
ahultasuna markatzea, ez du besterik lortzen.Lehenik eta behin emakumeoi, gonbidatzen zaituztegu gizarteari beste modu batez begiratzera. Benetan pentsa dezazuen zuen eskubideak, edota egunerokotasunean bizi duzuena, mutilekiko parekidea den.
|
|
|
Soluzioa ez digute boteredunek emango, soluzioa norbanakoaren aldaketan dator. Gure lana da, norbanako aldaketaren bidez dator jendartearen aldaketa.Sistema neoliberal honek ez du inoiz
|
emakumeon
problematika errotik moztuko, honen bultzatzaileak direla argi adierazi behar dugu. Ezin dugu itxoin inor gugan errukitu eta gizartea aldatuko duenik (urteak eman ahal ditugu itxoiten). Ez dugu behar.
|
|
|
Eta, hala ere, beste ikuspegi batetik begiratuta, oso erradikala naiz. Entomologoak bere luparekin edo bere mikroskopioarekin intsektuen soin atal guztiak aztertzen dituen bezala, halatsu nabil ni ere, Pio Barojak aspaldi batean bidean jarri ninduenetik, gizon
|
emakumeon
psikeari begira, arrazoimenaren lupa eta adimenaren mikroskopioa eskuan hartuta, batzuen eta besteen erreakzioak aztertzen, honen hitzak, horren irriak eta haren keinuak...
|
|
|
Oi, gizon
|
emakumeon
harremanak, negozio zikinen bat beti tartean! Eta ondokoak ere ez du baztertzekorik:
|
|
|
Bihar, noski, ez da izango
|
emakumeon
izenean. Gaurkoarekin konformatu duzue, maitagarriok.
|
|
2011
|
|
|
Ezin ditugu objektuak bailiran tratatu. Gizarte honen eta
|
emakumeon
lotsaria da etxekolanei eta zaintzari dagokion guztia erregulatu gabe egotea, jardun horietan ari direnak oso baldintza txarretan ari dira: soldata ikaragarri baxuekin, bajarik gabe, babesik gabe, jubilaziorik gabe...
|
|
|
Ikasi nahi badut aholku eskatuko diet irakurri beharreko liburuen inguruan, elkarrizketei adi egongo naiz eta oinarri teoriko bat hartzen saiatuko naiz sahararren egoera hobeto ulertzeko. Eta
|
emakumeon
borrokarekin berdin berdina da. Ignorantzia oso ausarta da.
|
|
|
Genero ikuspegia lantzen duten talde edo proiektuak paktu batetik abiatzen dira, genero bereizkeria nabarmenen kontra borrokatzeko tratutik, genero ekitate faltaren aurka lan egiteko. GKEetan askotan gertatzen da
|
emakumeon
lanak dohakoak izaten direla, eta gizonenak, berriz, ordainduak. Nonbaiten jantoki popular bat antolatu bada eta emakumeak ari badira janaria prestatzen eta partitzen, borondatez egingo dutela aurresuposatzen da.
|
|
|
Feminismoak aurrera egin dezan derrigorra da emakumeak taldean elkartzea, eztabaidatzea, geure buruak behin eta berriz zalantzan jartzea. Gainerako guztiak tranpa dira, balio dezakete eskubide puntualak lortzeko eta generoa eta garapenaren inguruan pausu batzuk emateko, baina
|
emakumeon
askapen borroka emakumeok egin dugu eta egiten dugu, taldeetan bilduta, bestela ez dago aurreratzerik. Nik, adibidez, ez nekien queer teoriez ezer, eta taldeko neskek gomendatuta Judith Buttler irakurri nuen lehen aldian oso azalekoa iruditu zitzaidan.
|
|
|
Gaur egun, eta bizi dugun gizarte eredua kontuan hartuta, gure herriko bizitza politikoan gizon eta
|
emakumeon
papera ez da bera. Hala ere, dagokigun gatazka politikoaren ondorioak pairatzen ditugun heinean, konponbideak bilatzerakoan emakumeok ere izan behar dugun parte hartzea eta protagonismoa aldarrikatzera gatoz.
|
|
|
Baina, mundua bat eta bakarra den arren, etengabekoak dira gizon
|
emakumeon
hutsak, ez baita, ez, zinez, deus berririk eguzkipean, Koheletek ongi erakutsi zigun bezala.
|