|
2000
|
|
|
Azkenean hemen bat beterana da, eta aurkitzen du bere izena ezagutzen duen jende asko, bakarren batek irratian entzun zaitu, besteak ez dakit zer... Madrilen urtetan
|
egonda
harreman berri batzuk egin ditut. Umeak lagunak izango bazituen, nik ume haien amekin harremanak behar ditut.
|
|
|
Irudigilearen miresle amorratua, behin baino gehiagotan izan du buruan hari eskainitako liburu bat plazaratzea. " Harrigarria da inork Urrabietaren lanari ez heltzea, informazio eta ilustrazio anitz
|
egonda
, gainera. Ea ikerleren bat animatzen den".
|
|
|
Lekeitioko irrati librea lokal batetik aireratzen da orain, kultur etxeko obrek iraun bitartean. Gazteek egina eta haiei zuzendua
|
egonda
ere, jende helduagoak parte hartzea nahi dute.
|
|
|
Ez dago mugarik euskarak gainditu ez dezakeenik. Oztopoak hor
|
egonda
ere, euskara ez dago gaizki, bere txikitasuna ez da mugarria kulturgintza behar bezala eraikitzeko. Islandian esaterako, 300.000 baino ez dira eta, ba al dakizu zenbat egunkari dituzten?...
|
|
|
Agian egia da hori. Baina zaila da gaur egun, euskara dagoen bezala
|
egonda
, hitz joko gehiegi egitea. Azkenean jendea erotzen duzu.
|
|
|
Gauden tokian
|
egonda
eta daukagun historia edukita, ahalegin handia egiten da eta proportzio horietan gauzak ez daude gaizki. Proportziorik ez duena produzitzen diren liburuen harrera da.
|
|
|
Niretzat eskailera, azkeneko lau partidak benetako finalak izango liratekelako. Taldetan
|
egonda
, ez da kasik finalaren gisako partidarik ikusten.
|
|
|
Eta guzti honek bat egiten du joera zaharrago batekin. Izan ere, komunitate diasporikoak beti saiatu izan dira, nola edo hala, zeuden tokian
|
egonda
beren nortasun kulturalari eusten (euskaldunok badakigu zerbait honetaz). Etxetik hasita, lagunartean, elkarteetan, ospakizunetan eta are eskola propioetan ere nortasun kolektiboa gordetzeko saioak ez dira berriak diasporen artean.
|
|
|
Auhen bat, horra Josu dohakabearen erantzuna. Mintzatzeko maneran
|
egonda
ere, ez zukeen deus garbiagorik adieraziko. Delako galderari nik baizik ez niezaiokeen arrapostu eman.
|
|
|
—Hau opor bukaera, ezta? Ausartu zineten halako itzul bidaia luzea egitera, izeba ezongi
|
egonda
.
|
|
|
Joa
|
egonda
ere, ez zitzaidan burutik joana Ttipiren goizeko errieta. Konfidentzialtasuna.
|
|
|
Niregandik pare bat metrora
|
egonda
ere, garbi aditzen ahal nuen haren urrin gazi gaztea.
|
|
|
Kanta baten xuxurla ezpainetaratu zitzaidan. Hainbat urtetan entzun gabe
|
egonda
, hiru aldiz aditua nuen aurreko egunetan, garun zokoren batean habia egiteraino.
|
|
|
Lau moduluetako lagunak, denok ordu beretan eta batera ateak modu hartan kolpatuz, egundoko durundia eta zarata ateratzen genuen. Ziega barruan egonik eta atea jotzen ari zinela hain izugarria iruditzen ez bazitzaizun ere, kanpoan
|
egonda
, galerian edo behean, jasanezina bihurtzen zen, edozein erotzekoa. Behin batean, txabolotik kanpo, dutxatik bueltan harrapatu ninduen ate jotze saioak.
|
|
|
Bazkalostean patiora joaten ikusi dut Antxon, gu kafea hartzen geratu garen bitartean. Zutik eta geldi
|
egonda
, laster hasten omen zaio gerriko mina; erosoago omen dabil paseatzen, ibilian. Hernia lunbarrak ez du bakean uzten, eguraldia hotz eta heze dagoenean batik bat.
|
|
|
Aita Ondarretan bi urte inguru preso
|
egonda
, gaixo samarrik etxeratu zen. Esango dizut nola.
|
|
|
behin lurrean
|
egonda
|
|
|
Lauaxeta ez zuen lotsatzen taberna bateko komunean soina garbitu, arropak aldatu eta bizarra kentzeak. Ni ere ez nintzen horretan lotsatuko, baina nengoen bezala
|
egonda
ere ez, horixe zen aldea. Horregatik, bezperan Leitzan egin nuen bezala, baxoerdi pare bat lagun, ostatuko Diario de Navarra ko gurutzegramari lotu nintzaion Lauaxeta komunetik itzuli bitartean.
|
|
2001
|
|
|
Selektah Kolektiboa sortu zenean artista ezberdinak ginen eta diskoaren proposamena hor
|
egonda
, erabaki genuen izen bat bilatzea. Parranda gau batez, solasten eta izenak bilatzen baita ere, hori atera zen.
|
|
|
Etorkizuneko alternatiba lantzen hasteko oposizioaren zeregina pixka bat gehiago koordinatu nahi izan da. Gaur egun egoera dagoen bezala
|
egonda
hori da egin daitekeena, oposizioko gainerako taldeekin harremana izatea eta EHri biolentzia gaitzestea eskatzea, honekin ere kontaktuak izan ahal izateko. UPNk ez du gehiengorik, baina balu bezala dihardu, besteak existituko ez bagina bezala; beren estrategian itxiak jarraitzen dute, Euskadin oso emaitzak kaskarra eman badie ere.
|
|
|
Bi komunitate hauek, beste gutxi batzuekin batera asimetrikoak lirateke; desberdintasun horiek beti egon dira eta naturaltasunez hartu behar dira. Berdintasunak dituzten komunitateen artean eta gainera asimetria horren barruan
|
egonda
harremana askoz sendoagoa izatea logikoa da.
|
|
|
Dena den, dauden indar harremanak
|
egonda
eta EH kontuan hartzen ez baduzue, jai dago.
|
|
|
Orain, kazetaritzatik apur bat urrunduta dago, baina esperientzia hura inork kenduko ez diolakoan dago. Nahiz eta, askotan, praktiketan
|
egonda
ere, unibertsitatea faltan izan zuela onartzen duen.
|
|
|
Alde batetik, guk ezagutu genuen egoeraren aurrean izugarria dela iruditzen zait. Hala ere, egoera orokorra dagoen bezala
|
egonda
(hemengo instituzioak, erakunde komertzialak…), azkenean kultur korronte hori, sortzez nahiko indartsua zena, ubide txarretan sartzen da. Zirrikituetatik ura galtzen doan korrontea da, eta azkenean tanta batzuk baino ez dira iristen.
|
|
|
Laburbilduz, Batzorde horrek, legezko betebeharrei jarraiki, baimendu egin behar du instalazio hori, baldin eta eraikinean telekomunikazio azpiegitura komunik ez badago edo,
|
egonda
ere, eskatzaileak eskuratu nahi duen zerbitzua betetzeko egokia ez bada edo berririk instalatzen ez bada edo une horretan dagoena hiru hilabeteren epean egokitzen ez bada.
|
|
|
Bere lekuan
|
egonda
ere, simetria zainduta eta mahaiaren angeluen arabera kokatuta egon du.
|
|
|
Mundiala da zuk niri ez entzutea, nigandik gertu
|
egonda
.
|
|
|
Hala ere, arriskua dago: gustura
|
egonda
, duen gaitasunarekin konformatzea gerta daiteke, eta dituen hutsuneak gainditzeko adorea gal dezake. Oso garrantzitsua da, beraz, komunikazioan hizkuntzaren zuzentasunak eta egokitasunakbeharko duten garrantziaz ikasleak ohartaraztea, eta falta duten azkeneko jauziariekiteko motibatzea.
|
|
|
Bistan da, ez naiz iragartzen ari gaia arruntik desagertuko denik gure liburuetatik. Xabier Mendiguren Elizegiren Berriro igo nauzu, konparazioz, ez da, segur aski, urte mordoska kartzelan
|
egonda
herrira itzultzenden gerrari ohiaren gainean irakurriko dugun liburu bakarra. Ez uste, bertzalde, libratuko zaretenik bi aldeetakoen trintxeretan hildakoen seme alaben arteko amodio istorioren bat euskaraz irakurtzetik.
|
|
|
deus ereadierazten, ez dakigu euskaldunak lurralde jakin batean nola banatzendiren. Begi bistakoa da, elkarrengandik hurbil egonez gero, euskaraz egiteaprobableagoa dela elkarrengandik urrun
|
egonda
baino» (57 or.); 3) «Hirugarren faktorea faktore multzo gisa ulertu genuke. Hizkuntzarekiko leialtasuna edo atxikimendua, printzipioz norbanakoari badagokioere, aldagai askoren araberakoa da.
|
|
|
Erabat nominalak diren interesak murriztuta
|
egonda
, zorpeko herrialdeek 18 miliardo dolarreko soberakin korronteko kopurua daukate eskumenean; lehen begiradan kopuru horrek gainerako munduari transferituriko aurrezki bat definitzen du. Ohartu behar da, hala ere, horrela balitz, 18 miliardo dolarreko transferra izanen litzatekeela (eta ez 100koa).
|
|
|
Hauxe da kanpo zor bikoitzaren zioa, eta horixe da, halaber, kanpo departamentuak herrialdearen kanpo zorraren zerbitzu korrontearen kopuru baliokidea irabaztearen zioa, bigarren ordainketarako oztopoa izanik. Izatez, logikaren arabera, beren egoiliarren zorpetzearen gainean nazioak ezin direla zordunduak izan frogaturik
|
egonda
, badirudi ezen, gaur egungo nazioarteko ordainketen ez sistemaren menpean egonik, herrialdeek beren garapen ekonomikoa erabat baldintzaten duten gehiegizko kanpo zorra metatu dutela. Beste hitzez esanda, zorpeko herrialdeek etengabeko galera sufritzen dute, beren zama bikoizten duen sistema baten azpian beren zorra zerbitzatu behar dutenean.
|
|
|
La Taconera deritzon parkera hurbiltzean, loreen kolore askotarikoak ikusi ahal izan genituen, baina San Fermin jaiak bukatu berriak zirela eta, parkea erabat ureztatua zuten, kiratsa disolbatu nahian. Ureztatuta
|
egonda
loreek ez dute usainik ematen. Dena dela, bertako usain batzuk dastatu genituen.
|
|
|
Mendira joaten zen gehienetan. Izan ere, aste guztia geldirik
|
egonda
agobiatu egiten zela esaten zuen. Ikasketen presiotik ihesi eta aske sentitzeko beharra izaten zuela.
|
|
|
Zaharren bati edo lagunen bati entzuna zion, gero, Esmirna hark hamarren bat urte zeramala han Kaioarrin, marinelek apropos enkailatu zutela ur haitzetan, karga eta guzti, ontziaren armadore grekoak burdinazko tramankulu zahar hura mantendu baino nahiago zuelako seguruak ematen zituen diruak kobratu. Armadoreak segurua kobratuko zuen eta enbarkazioa desegite eta burdinurtze lanetarako urgaineratu eta ekarri zuten atoian Kaioarriko nasa txikiraino, eta han zegoen oraindik, herdoilduta, elefante beilegiaren modukoa, inork ez jakin noiz arte, betidanik bertan
|
egonda
bezala, nasa hartan harrien eta olatu nekagaitzen artean lotuta.
|
|
|
Eta seme horrek beste alaba bat. Urte batzuetara, neskatila hori ama egin zenean, hogeita lau ordu aurretik aita zenaren hilkutxa
|
egonda
 ko lekura hurbildu zen. Argi mutilak gordetzera zihoala, bezperatik mahitxo gainean zegoen liburu sakratua erori zitzaion lurrera:
|
|
|
Gehiegizko proiektua eta gaineraETA rekin bat datorrena. Bestalde, Nafarroako gizarteaneuskararen aldeko eskaria
|
egonda
ere, hori ez da hizkuntz politika Nafarroa osora zabaltzeko arrazoi, maila pribatuko arazoa da. Artetak bi eremu bereizten ditu, ez hiru:
|
|
|
Erasoaldi honetan irmo nola erantzun eta ber denboran, mesfidati, aldenduta edo aurka dugun euskal herritarra erakarri. Euskalgintzaren alde positiboak nola gizarteratu, hau da, zabaltzen ari den irudi negatibo sasikoari nola kontrajarrieuskalgintzaren egiazko irudia (anitza eta aberatsa), mediatikoki gauden bezain ahul
|
egonda
.
|
|
|
Zalantza egin nuen –izan ere, ez nekien nitaz gogoratuko zen–, eta Carbayok ere, hasiera batean, ez ikusia egin zuen. Azkenean biok konturatu ginen alferrik zela komediarekin segitzea, elkarren ondoan
|
egonda
, eta, batez ere, gatzontzia nire mahaian izanda. Agur protokolarioak trukatu genituen.
|
|
|
Berlusgoñiren molde onak harritzekoak ziren, benetan. Zegoen egoeran
|
egonda
ere, jasotako zartakoa jasota ere, saltzaile aditu eta amultsuaren moduek gidatzen zuten bere jokabidea. Egia bada betiko liburu saltzaileak desagertzen ari direla, behintzat ofiziorako zaletasuna ez da galdu, alajaina!
|
|
2002
|
|
|
Hotel Palais igarota, hondartzaren alboko lorategietan Eugenia enperatrizaren beraren estatua dugu ikusgai, beste batzuen artean. Toki honetan
|
egonda
, Enperatrizaren etorbidea hartzea gomendatzen dizuegu, kalearen bi alboetan sekulako etxe eta jauregiak ikusiko baitituzue. Horietako bat aipatzearren, arreta jar ezazue Disneylandiakoen itxurako gaztelu bat irudikatzen duen eraikin horixka ikusgarrian.
|
|
|
Izenak dioen bezala, bertan Pablo izeneko abeltzain bat bizi omen zen. Abeltzain hark, dirudienez, behiak zaintzeaz gain, bertara etortzen zirenei edaten eta jaten eskaintzen zien bere etxean, eta horrez gainera, gaur ostatuaz kontu egiten duen andreak entzun izan duenez, kontrabandoan ere aritzen omen zen, bi pausotara dagoen muga ondoan
|
egonda
... egun batez norbaitek edo norbaitzuk hil zuten arte.
|
|
|
PSOEk ere adierazia du Batasunaren ilegalizazioa nahi duela, baina bere ingurune politikoan konstituzionaltasun arazoez aparte gero eta gehiago dira halakorik komeni ez zaiola adierazten dioten ahotsak. PP eta Jose Maria Aznar ohartu dira, eta presioa gehitu dute, legea beraiek bakarrik onartu badezakete ere, gainerako alderdi guztiak aurka
|
egonda
, egoera kaskarrean geratzen direlako.
|
|
|
Baina eroen artean, asko dira buruari ematen diotenak, eta hain justu buruari ematen diotelako erotu direnak. Mundua dagoen bezala
|
egonda
, elkartasun pixka bat badaukazu Libian gertatzen ari denarekin, Afganistanen gertatzen denarekin, hemen bertan presoekin... besteekiko kezka bat baldin baduzu, ar hori sabelean, beti duzu zalantza hori barruan: " Zer arraio egiten dut nik hemen!".
|
|
|
Beste politika mota bat egiteko beharra aldarrikatzen dut. Ezker abertzalearen ikuspuntutik, eta gauden egoeran
|
egonda
, politika berritzaile hori nola egin da benetako gakoa.
|
|
|
Eta nahi bada eta ez bada, hori izan da lurraldetasun aldetik 1931tik egin den hurbilketa bakarra. Gainerako guztia boluntarismo hutsa da, Nafarroa dagoen bezala
|
egonda
. Zer gertatu zen?
|
|
|
NASKALDIJA. Chile" n urte batzutan
|
egonda
, bere errira etorri da Obieta" tar Damas mutil gastia.
|
|
|
ERIJOTZA. Ainbat aldijan gexo
|
egonda
, il zan igaziriko larunbatean Atxabal" dar Kepa gixon ezauna. Bere aokura lagun asko erdu zan.
|
|
|
Legeztatuak
|
egonda
, zentsuraren azpitik jokatzen duzu eta ez da ezer gertatzen ala nahi duzuna eta egurtzen zaituzte, beraz... Lehenengo kasuan mugitzen dira gaur arte
|
|
|
Pertsonak bakartzeari dion beldurrean bertan jaiotzen da isiltasunaren espirala deitzen diogun fenomeno komunikazionala. Taldean
|
egonda
bizitza errazagoa da; txirrindularitzan, esate baterako, tropelean joatea onuragarria da norberaren indarrei eutsi ahal izateko. Bakarturik egoteak edo gelditzeak onura baino eragozpen gehiago ei dakar.
|
|
|
Fimestic en txostenak agerian uzten duen beste datu interesgarri bat da inkestatutakoen %87 kezkatuta dagoela ekologiaz eta ingurumenarekiko errespetuaz, bereziki uraren kutsaduraz eta basoak galtzeaz. Puntu horretan, bitxia da ikustea ingurumenaren gaineko kezka
|
egonda
ere, %50 bakarrik laguntzen dela etxeko zaborra birziklatzen, %40 ura aurrezten eta %30 baino gutxiago energia aurrezten.
|
|
|
Erabili aulki zurruna duen aulkia. Zutik
|
egonda
: Denbora luzez egon behar baduzu, lisatzeko adibidez, erabili kaxa bat oin euskarri gisa hanka batentzat.
|
|
|
tratu sekretua, beraz; eta bigarrenik, Sarak berria gaizki har zezakeelako –oso gaizki ere bai– nik muturra sartzeagatik, amarekin zuen auzian. Beraz, nengoen egoeran
|
egonda
, zain egotea zegokidan, neure azpilanaren fruituak ikusteko. Ez nuen luze itxaron behar izan.
|
|
|
Trauko zen, horrela mintzatzen zitzaiona. Eta jarraian," Gurekin
|
egonda
, ez zeukak zertan arriskuan egon". Txantoi txikiaren aurpegia zeukan orain  goan barruko ahotsak.
|
|
|
Gurekin
|
egonda
ez zeukak zertan arriskuan egon eta hau esanik, Txantoi txikia alboko arkupera aldendu zen, orduantxe ailegatutako beste batzuengana.
|
|
|
Hemen ez da, baina, dena bukatzen: Panoptikoaren printzipioak izugarri erraztuko du epaile eta magistratuen lana; espetxeetan, horiek gaur egun dauden egoeran
|
egonda
, nazka handienaz egin behar izaten baitituzte haiek garbitasun, gustu eta dotorezia handienez egin lituzketen lanak. Gaur artean ezagutu izan ditugun plan onenetan ere epaile bakarrak banan banan ikusi behar izaten zituen auskalo zenbat gelaxkatan banaturik zeuden presoak, haietako bakoitzarekin egon behar izaten zuen eta bakoitzari galdeketa bera errepikatu behar izaten zion; egun bakar bat ehunka presorekiko lanak egin ahal izateko.
|
|
|
– Begira, Luis –lagunarte hartan ez zitzaion Luigi izena ateratzen–, Rafa gu baino askoz ere ganoratsuagoa duzu, eta seguru aski ez zaio gizalegezkoa irudituko arrazionamenduaren kontura txantxetan ibiltzea. Areago, gu hementxe bapo afalduta
|
egonda
.
|
|
2003
|
|
|
EAJri egozten zaion kontserbadorismoa edota berari buruz predikatzen den izaera hori ez datoz bat alderdi honen eguneroko zereginekin, aitzitik, bere ideiak eta ekintzak aurrerakoiak dira. Adibidez, EAJ EAEko Gobernuan
|
egonda
, Madrilgo Gobernuak gizarte gaietan egiten duena eta hemengoak egiten duena ez dago alderatzerik, gu aurrerago ari gara. Heziketa dela, etxebizitza dela...
|
|
|
Nola gerta liteke hau 2003an? Inorekin ezin da gertatu, baina jende honekin, hain garbi
|
egonda
ez dutela inolako errurik. Zer pentsatu handia eman dit horrenbesteko inkomunikazioaren atzean zer egon daitekeen.
|
|
|
Baina horrelako jarreretara ez da iritsi behar. Hor daude Michelle Kwan bezalakoak, elitean
|
egonda
ere bati atsegin agertzen direnak». Michael Weiss eta Timothy Goebel estatubatuarrak, Takeshi Honda japoniarra eta Joubert eta Jeannette frantziarrak izango dira seguruenik, gizonezkoetan Plushenkorekin lehen postuetan izango direnak.
|
|
|
Hiru ikastola
|
egonda
, elkarte batean biltzea erabaki zuten?
|
|
|
Inork ez. Dopin kontrolak nork ziurtatzen ditu, dirua tartean
|
egonda
–Gu pilotari berriak sortzeko ari gara lanean, baina badakigu pilotari batek aurrera egingo badu enpresa handi horren begietakoa izan behar duela, bestela ez dela inora iritsiko!
|
|
|
Lehen sektorearen etorkizuna nola ikusten duzu, merkatua dagoen bezala
|
egonda
–
|
|
|
«Ekintza bat planteatzen dugun bakoitzean arriskuak aurreikusten ditugu, gure esku dauden segurtasun neurri guztiak hartzen ditugu, baina besteen eskutan dagoena ezin dugu bermatu. Nola pentsatuko genuen indusmakinak sartuko zituztela jendea etxe barruan
|
egonda
–». Beste arrisku egoera batzuk ere bizi izan dituzte urteotan, Vaticanoko kupulatik zintzilik zeudenean, esaterako, bertako polizia trakets samar ibili omen zelako.
|
|
|
Gizon baten bizitza kostatzen duan astakeria barregarritzat hartzea baino kirtenkeri handiagorik nekez topatu leikela? Bainan gizona, egunoroko lanean ikusten diran gauzei alde tristea baino ezpazaie arkitzen, ezin diteke bizi; eritasuna eta heriotzaren artean
|
egonda
bihotza gogortzen etzaiona ezta osagile izateko gauza.
|
|
|
Baina, Karmelo, gerroste horretan, eta Durangotik hain hurrean
|
egonda
, erdereak ez ete eukan ezetariko eraginik Iurretako euskaldunen artean?
|
|
|
Oroit mina, bururatu zitzaion. Hain urrun
|
egonda
, laztan mina ere baietz, egin zuen berekiko. Pentsamenduen norabidea aldatu gurean, eskuan zuen poltsatxoaz gogoratu zen, hasieran baino hustuago zegoela.
|
|
|
Hombre, Mundakan
|
egonda
, minutu bateko kontua da. Neska bategaz nago.
|
|
|
Abiadura handitze horrek dakarren denbora aurrezkia, hala ere, erlatibizatubehar da. Geltokitik geltokirako denbora izaten da normalean ematen digutenabaina horri erantsi litzaioke geltokietaraino iristeko behar izango dena (geraleku gutxiago
|
egonda
, herri ertain askok lehen baino denbora luzeagoa emangodute honetan) eta orobat geltokietatik hiriguneetarainoko tarteak behar duena (AHTk dituen ezaugarri teknikoek zail samar egiten baitute geltokiak hiriburuenerdiguneko espazioetan kokatzea). Gainera ez da ahaztu behar bidaiarientzat abiadura garrantzitsua dela, baina baita prezioa, maiztasuna, erosotasuna, segurtasunaeta abar ere.
|
|
|
Amorebieta Etxanon jadanik aipatu dugu herrigunearenerdian trafikoarekin bizi izandako arazo gogorra. Ibaizabal zeharo kutsaturik
|
egonda
Durangon eta Amorebieta Etxanon bertan zeuden paper fabrikekin. Oraindikbegi bistakoa da bertan zenbait ekipamendu, kulturaren aldetik, adibidez, faltadirela.
|
|
|
–Zornotza Bizirik en
|
egonda
, nik nire burua globalizazioaren kontrako mugimenduaren partaidetzat daukat, baina plataforman mundu guztiak ez du hori ikusten. Zumugitzen bazara ulertuko dituzu arazo globalak, baina zure inguruan daudenaz pasoegiten baduzu, nola ikusiko dituzu besteak??.
|
|
|
Inurri ilara bat ere ikusi nuen koadrotik irteten. Historikoa izango zen ni bertan
|
egonda
intsektu guztiak joan eta koadroa libratzea. Baina ez.
|
|
|
Astean bitan zure taldekoei euskarazko klaseak ematen nizkien, zu neure ikasleekin gelditzen zinen bitartean. Ez zen zaila lana banatzea, biak bakarrik
|
egonda
.
|
|
|
Benetan gertatu zen eta, denboraren perspektibarekin, eredugarria da: zenbateko ulertu ezina, zer nolako inkomunikazioa elkarren ondoan
|
egonda
; nola elkar hobeto ezagutzeak lagun diezagukeen batak bestea benetan garen bezalakoak ikusten: hurkoak, antzekoak.
|
|
|
4) Ahozko aitortza. Maisu, epaile eta arima sendagilea da aitorlea, eta haren aurrean
|
egonda
, Jesukristoren beraren aurrean dagoela pentsatu behar du bekatariak. Are gehiago:
|
|
|
Nork egin behar du erredentzio lan bikoitz hori, euskara garbia zein fede garbia berreskuratze lana? Apaizek, baserritarrekin etengabeko harremanean
|
egonda
. Metafora hauek honezkero ondo ezagunak egiten zaizkigu:
|
|
|
Bere misio eremua Iruñeko elizbarrutiak, Kalagorrikoak, Santanderkoak eta Burgosko artzapezpiku barrutiak osatzen zuten, hau da, euskal probintziak, Errioxa, Burgosko mendiak, Santanderkoak, eta euskaraz mintzatzen ziren Nafarroako eskualdeak. Misiolariak hautatzeko orduan, aukeran
|
egonda
behintzat, garbi esan zen hasieratik euskaraz zekitenak komeni zirela. Horrela, 1747ko kongregazioan, Bilboko komentuan, honakoa erabaki zen:
|
|
|
Hezkuntza egoera nahiz diglosia egoera aldatzeko saiorik ez zen egin Euskal Herrian XIX. mendean ondo sartu arte. Gauza bitxia da hori, inondik ere, euskararen horrenbeste  apologista
|
egonda
. Ia inor ez zen jabetu literatur hizkuntza bateratu baten beharraz (Joanes Etxeberria Sarakoa izan zen salbuespenetako bat), eta ez zuten ulertu, ezta ere, gaur gure  tzat begi bistakoa dena:
|
|
|
Formularen bila. Erromes olde baten pareko progre saldoa ari da ataka honetatik modu atseginean, ahalegin pertsonal handirik egin gabe, militantzia eskema zaharkituetatik at, ondo pasatuz, lanari denbora eman gabe, poltsikoa ukitu gabe, bere lanpostu erosotik, meritu dominak ezker eskubi banatuz, bakoitza bere etxean
|
egonda
eta besterik gabe orain arte egin duena eginda atakatik aterako gaituen formularen bila. Nik oraindik ez dut aurkitu.
|
|
|
Beraz gehiago maite ditu gorputz ederrak itsusiak baino ernari egonik, eta bertan arima eder, jator eta sendorik topatzen badu, biok guztiz maite ditu eta gizaki horren aurrean berehala dauzka arrazonamendu ugari bertuteari buruz eta gizon ona nolakoa izan behar duen eta zerc tan jardun behar duen, eta hezten saiatzen da. Nire ustez, ederra ukituz eta berarekin harremanak izanez, aspaldi ernari zegoenaz erditzen da, eta bere ondoan ala urruti
|
egonda
berataz gogoratuz, erditutakoa berarekin batera hazten du; beraz horrelakoek elkarrekin umeena baino komuntasun askoz handiagoa daukate eta estimu finkoagoa, ume ederrago eta hilezkorragoak amankomunean edukita. Eta edozeinek nahiagoko luke horrelako umeak izatea gizad tiarrak baino, Homero, Hesiodo eta gainerako poeta onei begiratuz gero, nolako ondorengoak utzi dituzten inbidia izanik, beraiei ospe hilezkor eta oroitzapena ematen dietena, ondorengoak berak ere horrelakoxeak baitira.
|
|
|
Eta ondotxo dakit orain ere arreta jarri nahiko banio niokeela eutsi eta egoera bera jasango nukeela. Aitortzera behartzen bainau, ni neu askoren faltan
|
egonda
ere, ez naizela neure buruaz arduratzen eta atesnastarren arazoez bai ordea. Indarra eginda bada, sirenengandik bezala belarriak estalirik ihesi alde egiten dut hemen bere ondoan eserita zahartu ez nadin.
|
|
|
— Biak egingo ditut bada; zure partez hitz egingo dut eta zuk nire partez gelditzen zarenean. Eta nik hitz egiten dudan bitartean agian geldituko zaizu zotina arnasa hartu gabe luzaro
|
egonda
, eta ez badu nahi, urarekin gargarak eginez. Baina guztiz gogorra baldin bada, sudurra kilimatzeko moduko zerbait e hartu eta usin egin ezazu, eta hori behin ala bitan egiten baduzu, oso gogorra izanda ere, geldituko da.
|
|
2004
|
|
|
Aitak minbizia zuen. Ez dut hura bezala hil nahi, bi urtez sufritzen
|
egonda
. Hortaz, zer egin bizitzarekin?
|
|
|
Nafarroan lortutako emaitza ezin hobea da PSOErentzat. Oso oso gaizki egin behar dute, Madrilgo Gobernuan agintzen eurak
|
egonda
, hiru urte barruko hauteskunde foraletan lehen indarra ez izateko. Zentzu horretan, aldaketa bat etorri liteke, gutxienez, instituzioekiko harremanetan.
|
|
|
Patziku Perurenarekin bat nator dioenean Orixeren Idazlan guztiak ek, apalak apaintzeko baino zerbait gehiagorako balio lukeela. Dauden bezala argitaratuak
|
egonda
, egia esan, ez dira batere eskuragarriak irakurleri zabalarentzat. Nik neuk ere bere garaian nahiago izan nuen Orixeren Idazlan guztiak bilduma alde batetik eta hari buruzko beste biak »Orixe mendeurrena() eta Orixe eta bere garaia» bestetik, aparteko edizioetan argitara ematea, bakoitzari berea emanez, baina argitaratzaileen interesak nagusitu ziren eta ezinezkoa izan zen.
|
|
|
Beste hainbat ihesek frogatu duten legez, zailena ez zen kartzelatik ateratzea, mugara iritsiz eta zeharkatuz, martxan jarri zituzten neurri errepresibo guztietatik alde egitea baizik. Gerra garaian, Iruñerria bezalako erretagoardia frankistaren muinean
|
egonda
, sorpresa faktorea deitzen den hori berehala hondaturik, inolako laguntzarik gabe eta zeuden ahulezi egoeran, hori burutzea zaila zen oso. Baina askatasun grinak gogoetak eta azterketa hotzak baino indar askoz handiagoa izaten du.
|
|
|
Preso guztiek askatasuna amesten dute. Eta San Cristobalgoak zeuden egoeran
|
egonda
, askoz gehiago. Gerraren gorabeherez gauza gutxi zekiten.
|
|
|
Balazta jartzen diogu ohiko erritmoari, balazta artifiziala, noski, horma garai baten moduan eraikia, non bere babespean kokatzen dugu geure burua, errealitateari bizkar emanez. Normalean gaizkiaren erasoari aurre egiteko gai ez banaiz, zergatik segitu behar dut etsipena ongarrituz, teorikoki suspertze fisikoari lagungarri gerta dakiokeen unean
|
egonda
–Nolanahi ere, beti da zirrikituren bat kanpo presioa helarazten diguna.
|
|
|
Gainontzeko Euskal Herria geldiarazi? Zegoen kinka larrian
|
egonda
–Orduan pentsatu genuen," Etxea" ahal genuen tokitik bederen sostengatu behar genuela.
|
|
|
Egunez, zutik
|
egonda
, etengabeko presioa dago gorputzaren pisua dela medio, eta esfortzuek, jarrerazko gainkargek eta zamak erabiltzeak emendatu egiten dute.
|
|
|
Zer arraio ari gara euskaldunok euskara bere errautsetatik piztu nahirik, errauts horiek jadanik klonazioaren madarikazioak jota
|
egonda
–Euskaltzaleak jakinaren gainean ote daude?
|
|
|
Duintasunaren aldarriak ordea ez dira erabat isiltzen, mundua eta gure ingurumari hauek dauden daudenean
|
egonda
ere: –Gaur egungo gizartean. Ander Iturriotzi dagokio hitza?
|
|
|
Guztiarekin ere, ordea, dena delako gizakiaren sozializazioan taxutzen den nortasun sozialean eta nazionalean ageri zaizkigun osagaiak ez leudeke modu horizontalean egituratuak, modu hierarkiko eta hegemonikoan baino. Giza eta nazio kulturen arteko hartu emanak munduan dauden bezala
|
egonda
, gure herrian bertan euskaltasunak eta gainerako bi tasunek nolako lotura mota duten ikusita, ezin pentsatuko dugu hangoa eta hemengoa eta horkoa izatea aski denik. Argiago ikusiko dugu ordea beste tankera honetara aurkeztuta:
|
|
|
Boterean ebakitzea, haragi bizian ebakitzea da nonbait. Min ematen du?. 265 Boterean ebakitzea, oro har, mingarria baldin bada, zer esango dugu tartean hizkuntzaren botere auzia
|
egonda
–Ahalmenetan ahaltsuenetakoa baitugu komunikazioaren boterea eta hau kontrolatzeko eta kudeatzeko eskua.
|
|
|
Gaitasun komunikatiboaren zer nolakoa ez baita soil soilik hizkuntzaren egoerari darion tasuna edo keria. Egoerarik gorenean
|
egonda
ere, ikusten dugunez, erdaldun askok ez du nonbait behar bezala bereganatzen hizkuntzako baliabideen errepertorio zabala. Hizkuntzarekin daukagun sozializazio moduak erabakitzen baitu mintzamenaren luze zabala.
|
|
|
Hala diosku behintzat Juan Garziak, euskararen joskeraren giltzarriak bilatzen leherrenak egin ostean: . Ahozkotik idatzizkora pasatzerakoan, euskarazko eredurik ez dugunez, edo
|
egonda
ere horretan jantzi ez garenez, dugun erreferentzia erdararena da. Idaztera jartzen garenean erdararen pisua datorkigu, erdararen eredua, eta erdararen eskemekin aritzen gara.
|
|
|
Gauden egoera honetan
|
egonda
, nola ezkondu batuaren dinamikatik at dauden euskalkien eta batuaren arteko aldeak. Aldean aldekoari eutsi behar litzaioke, ez da zalantzarik, alde bakarra gailendu ez dadin.
|
|
|
Pentsamenduaren erakustaldietan harria jasotzen bezain zolia den Iñaki Perurenak zera dio: . Gaur euskararen kontra ez dagoela askok esaten du, baina ez al da kontra egotea alde ez egotea??. 608 Zer da, izan ere, gaur eta hemen, hizkuntzen eta hizkuntza herrien arteko harremanak eratuak dauden bezala eratuta
|
egonda
, euskararen alde egotea. Lurraldez, erabilera esparruz eta gizarte estatuz hondoa jota dagoen hiztun herri batean zer nolako engaiamendu neurria galdegiten dio euskal hiztunari?
|
|
|
Horrenbestez, eskolan bigarren hizkuntza gisa ikasten den mintzairak ez du berez identitate izaririk garatzeko aukera sendorik eskaintzen ikaslearen kultura nortasunean. Zer esanik ez, hizkuntza hori egoera diglosikoan
|
egonda
.
|
|
|
Buru pittin bat duen euskalduna berehala konturatuko da zer adierazi nahi dudan. Euskaldungoa dagoen zorigaiztoko egoera murriztuan
|
egonda
, gainerako bi komunitate erdaldunek gurean duten aukera ideologikoa ezin du eduki hedabide eskaintzan. Horrela, telebistaren eremuan, adibidez, bat bakarra daukagu euskaraz, eta gizarte ideologia bateko eta besteko euskaldunek ikusten dugu hori, gutxienez programa batzuk behintzat bai.
|